باغبانی عمومی

صفحه 1:
- بر اساس کتاب باغبانی عمومی - تالیف دکتر روح انگیز نادری - انتشارات پیام نور www.PnuNews.com ۱ ۳ باغبانى عمومى ‎W‏ ‏۳ 

صفحه 2:
هدف درس : باتوجه به افزایش جمعیت و اهمیت اقتصادی و ارزش غذائی محصولات ‎ee ee ee‏ ضروری به نظر می رسد » که تمامی جوامع نگاه ویژه ای به این امر دارند و لذا دستیابی به خود کفائی در زمینه محصولات کشاورزی به خصوص 5 |} 3 باغبانى مستلزم بهره كيرى از علوم بيشرفته روز دنيا در اين زمينه مى باشد » در اين مجال سعى بر اين است مطالبى مختصر و مفيد جهت استفاده دانشجويان عزيز ارائه كردد . 

صفحه 3:
۰ جایگاه درس : درس باغبلنی عمومی در اقتصاد کشاورزی به ارزش ۳ واحد جزء دروس تخصصی رشته اقتصاد کشاورزی در مقطع کارشناسی میباشد. 

صفحه 4:
” فصل اول : تاریخچه ۲ فصل دوم : گروه بندی گیاهان باغبانی 7 فصل سوم : گیاه افزایی (تکثیر) 7 فصل چهارم : محیط رشد ۲ فصل پنجم : هورمونها و تنظیم کننده های رشد ” فصل ششم: اصول هرس و تربیت ۲ فصل هفتم: میوه کاری فصل هشتم: سبزیکاری ” فصل نهم : گلکاری. طراحی و گل آرایی 

صفحه 5:


صفحه 6:
ace , él Og aad p32 * پیدایش باغبانی انسان اولیه غذای خود را با ماهیگیری و شکار و استفاده از گیاهان وحشی تأمین می کرد. در آن دوران انسان به صورت گروههای کوچک یک یا چند خانوارى در غارها و معمولاً در نزديكى منابع مواد خورااکی می زیست و هر حانواده مسئول تهیه غذای خود بوده است. با تشكيل اجتماعات نسبتاً بز ركتر نیازها و در نتیجه وظایف و پیشه های خاص و جدیدی به وجود آمد که ایجاب می کرد گروهی از افراد به کارهایی مانند آموزشی و یره پرداخته و برای غذای خود متکی به افراد دیگر اجتماع شوند. از این زمان انسان به فکر افتاد که ضمن تشکیل اجتماعات خود در تقاط مناسب غذای خود را نیز به ‎cle‏ جمع آوری تولید کند. 

صفحه 7:
ن کشاورزی در تمدن های اولیه به صورت فتى بسيار ابتدابى شروع گشت. با پیشرفت تمدن و به وجود آمدن اجتماع هایی بز رگتر, 0 پدید آمد که موحب بروز حنگهای بشمار شد در نتیسه بشر به عاطر آیمتی دیوارهایی به دور محیط زیست خود ایجاد کردند. به محدودت فا پین این دیوارها کشاورزان اولیه مجبور شدند تعدادی از محصولات خود را ماد غلات که به سورت کفت رده یسی در سل وس و با کار و بازده نسبتاً کم در واحد سطح کاشته می شد به اراضی بیرون شهر منتقل کنند و آن دسته از محصولات مانند سبزی و میوه که به شکل کشت متراکم يعنى با مراقبت زياد و محصول بيشتر در واحد سطح توليد مى كرديد در داخل شهرها بكارند. بدين ترتيب در كشاورزى دو شعبه زراعت يعنى كشت در مزرعه و باغبانى يعنى كشت در داخل باغ به وجود آمد. 

صفحه 8:
ace , él Og aad p32 تاریخچه بافبانی در ایران : می شود ایران یکی از اولین کشورهای دنیاست که در ‎OT‏ کشاورزی و ‎ee ee‏ ها همچین گفته می شود که مهاجرت آریایی ها به ایران بر خلاف مشهور مهاجرتی چوپانی و در جستجوی چراگاههای جدید نبوده بلکه مهاجرتی دهقانی و در جستجوی زمین بهتر برای کشاروزی بوده است. در حفاریهای نقاط مختلف ایران مشخص گردیده که در حدود ۳۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح درخت را در ری» دامفان و کاشان به طور مشابهی نقاشی می کرده اند و بنابراین در ‎OT‏ زمان از لحاظ باغبانی میان نقاط مخعلف ایران رابطه برقرار بوده است. 

صفحه 9:
در اوایل قرن چهاردهم هجری قمری با تأسیس اولین مدرسه کشاورزی ایران به نام مدرسه فلاحت مظفری و وارد کردن سیب زمینی و ‎es‏ نهال میوه به خصوص سیب و گیلاس از خارج باغبانی ایران توسعه بیشتری یافت و سپس با ایجاد مدارس متوسطه و عالی و دانشکده کشاورزی نیز تأسیس مژسسات دولتی مختلف از قبیل وزارت کشاورزی » بانک کشاورزی» بنگاه توسعه ماشین های کشاورزی. موسسه اصلاح و تهیه پذر و نهال و غیره به وضع کنونی درآمد. 

صفحه 10:
اهمیت اقتصادی باغبانی: در حال حاضر در سراسر كشور و منطقه اى نمى توان يافت كه در آن جندين ‎eee ee‏ كرد كه براي كشت تمام گیاهان باغبانی مناسب باشد. دلیل این امر آنست که هر كدام از كياهان باغبانى به شرايط آب وهوایی خاصی احتياج دارند و اين شرايط خود مهمترین عامل محدود کننده رشد و نمو آنها به شمار می آید. به همین دلیل آب و هوای هر محل به خصوصی معمولا براى کشت و پرورش انواع معینی از گياهان مناسب است. با وجود این محدودیت. از زمان شروع کشاورزی با آنکه هیچ کدام از فرآورده های باغبانی به تنهایی قدرت رقابت با غلات را از نظر اهمیت و میزان تولید نداشته است. 

صفحه 11:
این محصولات روی هم رفته به عنوان یک گروه بسیار مهمی برای تغذیه انسان به شمار می آمده است. تجارب بین المللی فر آورده های باغبانی در زمانهای قدیم به دلیل طبیعت فاسد شدنی این محصولات و عدم وجود وسایل ترابری سریع» چندان متداول نبوده و تنها مقادیر کمی از میوه های مقاوم مثل خرما؛ انجير خشك» » خشکبارها و ... توسط کشورهای تولید کننده به سایر نقاط صادر مى شد و به همين دليل اين محصولات بيشتر جنبه محلى داشته و اهالى هر منطقه به اقتضاى شرايط آب وهوايى خود تعدادى از آنها را كشت كرده مورد تغذيه قرار مى دادند به عنوان مثال ميتوان ازكشت سيب درتمام مناطق معتدله و سردسیر انبه در هندوستان» موز و خربزه درختی در كشورهاى ‎or a 2‏ آمریکای جنوبی نار گیل در جزایر اقیانوس کبیر و خرما در آفریقای شمالی» عربستان و جنوب ایران نام برد. 

صفحه 12:
با شروع قرن بیستم میلادی و ایجاد وسایل سریع ترابری و بخصوص ساخته شدن سردخانه های متحرک نقل وانتقال سریع و اقتصادی محصولات باغبانی ممکن شد و امروزه محل مصرف بعضی از این محصولات هزاران کیلومتر با محل تولیدشان فاصله دارد. همین امر باعث شده که مناطق خاصی ازجهان که برای کشت گیاه بخصوصی» کاملاً مناسب است همان گیاه را در سطح وسیع تولید و صادر كند. در اين مورد در سطح بين الملل ميتوان از مركبات آفريقاى جنوبى؛ استراليا و آمريكاى جنوبى» سيب كانادا و آمريكا و كياهان زينتى هلند نام برد و در سطح کشوری از انواع سبزی خوزستان و میناب در ایران و کالیفرنیا در آمریکا نام برد که آن را در زمستان تولید کرده به مناطق سردسیر ارسال می دارند. 

صفحه 13:
ارزش غذایی محصولات باغبانی : در محصولات باغبانی مواد حجم دهنده که همان سلولز و مواد مشابه آن است به فراوانى وجود دارد از همین رو می گویند ا به همين دليل متخصصين تغذيه محصولات باغبانى را به عنوان گروهی مستقل و اصلى در اجزا سازنده غذا مى شناسند و غذايى كه فاقد آنها باشد كامل نمى دانند در بين محصولات باغبانى خشكبارها داراى بالاترين ارزش غذايى هستند زيرا هم انرزى زا هستند و هم حاوى مقادير فراوانى يروتئين؛ املاح و ويتامين می باشند. 

صفحه 14:
فصل دوم گروه بندی گیاهان بافبانی 

صفحه 15:
گروه بندی از نظر چرخه زندگی : الف ) گیاهان یکساله : كاهو و اطلسی ب ) كياهان دوساله: هویج» کرفس, پیازه شب بو 0 ) گياهان چند ساله: ریواس؛ گل کوکب و درختان میوه گروه بندی از نظر شرایط محیطی: گیاهان باغبانی را با توجه به نیازحرارتیشان در طول فصل رشد به دو دسته: الف)محصولات فصل خنک: نخود فرنگی؛ كلم و كاهو ب) محصولات فصل گرما: لوباه هندوانه بامیه و خربزه 

صفحه 16:
گروه بندی از روی عادت رشد و شکل و نوع ساقه هوایی : ‎١‏ ) گیاهان علفی: الف ) علفى :شمعدانى ب)خزنده : هندوانه » كدو ‏۲) گیاهان خشبی : الف)درخت : سیب» گلابی ب) درختچه : شمشاد » تمشک ‏پ)خزنده : مو 

صفحه 17:
گروه بندی باغبانی: پاغبانی خود بنابر محصولی که حاصل می شود به ميوه؛ سبزی زینتی و متفرقه نقسيم بندى عى شود ميوه: از نظر باغبانى؛ ميوه عبارتست از قسمت كوشتي و خوراكى يك ‎AF‏ ‏جندساله كه در بوجود آمدنش قسمتهاى مختلف كل تاثير مستقيم دارند. ميوه ها از نظر احتياجات حرارتى؛ به دو دسته تقسيم مى شوند: ميوه هاى مناطق معتدله و ميوه هاى كرمسيرى و نيمه كرمسيرى 

صفحه 18:
گروه بندی میوه های مناطق معتدله: ا-میوه های درختی : الف) میوه هاى دانه دار: سيب» كلابىءبه ل ل کر ای ری هل وهای مراک شاه در و توت پ)خشکبار : فندق» گردو 

صفحه 19:
۲سمیوه های دانه ریز : الف )آنهائی که میوه آنها سته يا حبه است مثل انگور. ۳-9 ۳ ع يها ‎au‏ 5 2 ب) آنهائی که میوه مجتمع دارند مثل تمشک و توت فرنگی. گروه بندی میوه های مناطق نیمه گرمسیری و گرهسیری: ميوه هاى اين كروه همان طور که ذ کر شد ممکن است خزاندار یا همیشه سبز باشند. از میوه های هميشه سبز می توان به مر کبات» خرماء نار گیل» زيتون» باياياء انبه و ... اشاره کرد و از میوه های خزاندار مى توان انار» انجیر پسته و ... را نام برد. 

صفحه 20:
تقسیم بندی سیزیها براساس قسمتهای خوراکی: * سبزیهایی که از ب رگ آنها استفاده می شود: اسفناج» كاهوء چغندر ب ركى» كرفس» جعفری, شاهی. * سبزیهایی که از گل آنها استفاده می شود: کلم گل. آرتیشو. سبزیهایی که از ساقه آنها استفاده می شود: مارجوبه؛ ریواسب کلم قمری. * سبزیهایی که از ريشه یا قسمتهای زیرزمینی آنها استفاده می شود: هویچ. تربچه. چغندر لبویی» سیر پیازه موسیر» پیازچه. سیب زمینی» سیب زمینی شیرین. 

صفحه 21:
سبزیهایی که از میوه یا دانه آنها استفاده می شود: ذرت شیرین» خیار» كدوء هندوانه» خربزه لوبياء نخود فرنكى:؛ بادمجان» فلفل» گوجه فرنگی. طبقه بندی گیاهان زینتی بر اساس چرخه زندگی : * گلهای یکساله: ‎GAT‏ اطلسی و مروارید. * گلهای دوساله: گل استکانی؛ گل انگشتانه و گل ختمی. گلهای دائمی: شمعدانی؛ اخترء میخک. زبق ب رگ بیدی» چمن» کالادیوم» فيكوس. 

صفحه 22:
* گیاهان زینتی دائمی و خشبی: شامل درختان» درختچه ها و خزنده ها از درختها می توان به افرا؛ سپیدار» کاج» سرو و ... و از درختچه ها می توان به یاس خوشه ای» خرزهره. شمشاد و از خزنده ها می توان به پیچ اناری عشقه و پیچ امین الدوله اشاره کرد. 

صفحه 23:
طبقه بندی گلها از نظر مقاومت به سرما : ۱)یکساله : الف) گلهای حساس به سرما: اطلسی؛ شاه پسند؛ آها جعفری و . ب) گلهای مقاوم به سرما: كه به گلهایپایزه موسوم میباشد دگل پشه شب بوى زرده مينا جمنى و كل سيلن. ۲)دوساله:کلیه گياهان دو ساله به سرما مقاوم می باشند 

صفحه 24:
۳-دائمی:الف)مقاوم به سرما :تاج الملو ک» انگشتانه و زبان پس قفا ب)حساس به سرما مثل اختر و ک و کب گیاهان متفرقه : از اين كروه می توان به گياهان داروئی مثل گل گاوزبان و گیاهان ادویه ایب مثل دارچین» زردچوبه و هل اشاره کرد. 

صفحه 25:
گیاه افزایی (تکثیر) 

صفحه 26:
ارقام و گونه های گیاهی به دو طریق قابل ازدیادند: الف)ازدیاد به طريق جنسی ‏ ب)ازدیاد به طریق غیر جنسی الف)ازدیاد به طریق جنسی :در این روش گیاه با بذر افزوده می شود. لینه ها از اين طريق افزايش مى يابند. لينه عبارتست از جمعيتى از كياهان كه از طريق بذر افزوده شده اند و يكنواختى در آنها در سطح رقم حفظ شده باشد. افزايش بذرى روش عمده اىم است كه كياهان در طبيعت توسط آن توليد مثل مى کنند. گیاه تولید شده توسط بذر دانهال نامیده می شود. 

صفحه 27:
اجزای اصلی بذرها عبر تند از: الف) رویان ب) بافت های ذخیره ای پ)پوشش های بذر گروه بندی بذرها 2 ۱ 0 : دریک گروه بندی بذرها بر اساس خصوصیات مورفولوژیکی رویان و پوشش های بذر تقسیم بندی می شوند که عبارتست از: 

صفحه 28:
گروه اول: بذرهای حاوی آندوسپرم یا بافت خورش بارز به عنوان اندامهای دجره مود عدای: الف) رویان نابالیده ب) رویان خطی پ) رویان کوچک ت) رویان احاطه گر 

صفحه 29:
گروه دوم : بذرهای بدون اندوسپرم که رویان بارز دارند و بر اساس پوششی های بذر تقسیم بندی می شوند: الف) بذرهایی۱ با پوسته سخت ب) بذرهایی با پوسته نازک با لایه لعاب دار رسای بات ای وی را بت ‎EE oye ilu‏ ت) بذرهايى با پوسته بذری خارجى داراى اليافى با لايه غشایی کم و بيش نيمه تراوا كه در بركيرنده بقاياى اندوسيرم مى باشد 

صفحه 30:
گروه سوم: سایربذور الف) بذرهایی با رویان نابالیده بدون هیچ ذخیره غذایی مانند: تیره علب. ‎(SY‏ بذرهایی با رویان های کوچک تغییر شکل يافته که پذر را احاطه کرده اند مانتد: بازیک بر اگان( تبره گندم). ‏* ب) بذرهابي پا رویان کوچک جانبی که توسط بافت گامتوفیت محصور شده ‏مانند: بازدانگان به خصوص سوزنی بر گان, 

صفحه 31:
نواع مرفولوژیکی بذر 

صفحه 32:
5 Cae ‏خفتگی بذور‎ ‏هنگامی که یک بذر از گیاه جدا می شود عاملى به نام خفتگی اولیه از جوانه زدن‎ ‎Te‏ در طبیعت انواع مختلفی از خفتگی اولیه وجود دارد ارتنداز ‏* خفتگی فیزیکی (حفتگی پوسته بذر) ‏خفتگی مکانیکی (پوسته های سخت بذر) ‎Sait) glad Sie *‏ بازدارندگی) ‏* خفتگی مرفولوژیکی (رویان نا بالیده و رویان توسعه نیافته) ۰ خفتگی فیزیولوژیکی ‏* ميان خفتكى 

صفحه 33:
* _خفتگی, عمیق فیزیولوژیکی. (خفتگی رویانی) * خفتكى رو ليه ۰ خفتكى دو كانه * خفتكى ثانويه تيمارهاى لازم براعه از بين بردن خفتكى پذر: * خراش دهى(مكانيكى؛با آب كرم؛با اسيد » مرطوب گرم » با دماى زياد) برداشت ميوه هاى نارس * جينه سرمايى * آب شویی بذر * تركيب جند تيمار 

صفحه 34:
سیستم های کشت بذری: کشت بذر را می توان از طریق دو سیستم انجام داد: الف) بذ ركارى مستقيم ب) نشا كارى ب) ازدباد به طريق غير جنسى هدف اصلى از افزايش رويشى يا ازدياد غير جنسى توليد كياهاني مشابه كياه ادرى است و بر بايه اين اصل انجام م كيرد كه هر يك از سلولهای زنده گیاهی در هسته خود تمام اطلاعات ژنتیکی لازم برای توليد يك كياه كامل را دارا مى باشند. 

صفحه 35:
این ویژگی توانمندی 101100161060 نام دارد به طور کلی دلایل استفاده از این روش عبارتنداز: ۱- آسان و راحت بودن اين روش ۲-گزینش و نگهداری همگروه ها: را روشهاى غير جنسي به جمعيتى دست مى يابيم که همگی ژ مشابه گیاه مادری داشته و همگروه نامیده می شود. ۳-تر کیب بیش از یک نژاد گان در یک تک گیاه: پیوند که یکی از روش های ازدیاد غیر جنسی است امکان تر گیب بیش از یک نواد کات و همراه کردث ویژگی های مورد نظر دو گیاه مختلف را فراهم می سازد. 

صفحه 36:
۲-کوتاه کردن زمان و دوره نونهالی: بسیاری از گونه های ارکیده و گونه های سوخ دار نياز به ۵-۱۰ سال زمان برای آغاز گلدهی دارند با کمک استفاده از روشهای غیرجنسی می توان این مشکل را از میان برد. ۵-کنترل مراحل رشد و ریخت شناسی ۶ازدیاد گیاهانی که از طریق جنسی امکان ازدیاد آنها فراهم نمی باشد. ۷- مشکلاتی که در روش جنسی ازدیاد وجود دارد مانند دوره خواب بذر در اين روش وجود ندارد. 

صفحه 37:
روشهای مختلف ازدباد غیرجنسی : ۱ فك رون ۲- پیوند زدن ۳- کوپیوند ؟- خوابائیدن ۵- افزایش ‎bug‏ ریشه ها و ساقه های اختصاصی شده ۶ ریز افزایی 

صفحه 38:
انواع قلمه: ) قلمه چوب سخت ( خشبی) الف) گونه های خزان دار 5 se ae ‏ب) گونه های سوزنی هميشه سبز‎ ۲) قلمه چوب نیمه سخت (نیمه خشبی) ۳ قلمه چوب نرم ؟) قلمه علفی ۵) قلمه برگ ع) قلمه جوانه بر گ ( قلمه تک چشمی یا قلمه تک گرهی) ۷ قلمه ريشه 

صفحه 39:
قلمه چوب سخت WAH قلمه های تهیه شده را به دو طریق می توان کشت کرد: * کشت بهاره ۳ كفت مستقیم پائیزه 

صفحه 40:
قلمه های سوزنی ب رگان همیشه سبز . ردیف ‎VE‏ سرو کوهی برای قرار دادن در محیط ریشه زایی. ‎es es isl cles lies)‏ 

صفحه 41:
قلمه های چوب نیمه سخت (گوشوارک) سمت چپ: قلمه های آماده شده برای ریشه زایی سمت راست: همان قلمه ها پس از ريشه زایی 

صفحه 42:
‎ee . ۳‏ قلمه های چوب نرم چندین گونه زینتی ردیف بالا: قلمه های تهیه شده در اواخر تابستان از شاخه های جوان ‎Ey GI ecb ‏ریش ایس‎ 

صفحه 43:
نمونه ای از قلمه های علفی . از چپ به راست: داوودی؛ بگونیا و شمعدانی 

صفحه 44:
قلمه ب رگ گیاه سانسوریا. سمت جب: قلمه برك به قطعاتى با طول ۵/۷ تا ۱۰ سانتیمتر. ع سمت راست: كياه ريشه دار شده. 

صفحه 45:
قلمه جوانه ب رگ (تره تیل) که در ازدیاد ژونوس (آزاله) کاربرد دارد. سمت چپ: قلمه گرفته شده وسط: توسعه ریشه پس از چندین هفته سمت راست: شکل ظاهری ریشه ها و شاخساره های جدید پس از پنج ماه 

صفحه 46:
ازدیاد به وسیله قلمه ريشه 

صفحه 47:
پیوند زدن: پیوند عبارتست از هتر اتصال دو قطعه بافت زنده گیاهی به یکدیگر به صورتی که با هم یکی شده و پس از آن به عنوان یک كياه به زندگی ادامه دهند. گلهای ‎ca‏ خانواده رزاسه عموماً با اين روش تكثير مى شوند در عمل پیوند با ۲ بخش گیاهی روبرو هستیم: بخش بالایی گیاه پیوندی که پیوندک نام‌دارد و بخش پائینی که ريشه های گیاه را در پردارد و پایه نامیده می شود. 

صفحه 48:
. 2 مهمترین روشهای پیوند زنی که در گلکاری کاربرد بسیار دارند عبارتند از: * پیوند زبانه ای پیوند نیما نیم ‎Gl csi ne‏ پیوند مجاورتی (نیما نیم زبانه دا نشاندنی) 

صفحه 49:
و پیوند زبانه 

صفحه 50:
روش استفاده از پیوند زبنه ای هنگامی که پیوندک به میزان قابل توجهی از پایه کوچکتر است. 

صفحه 51:
مراحل انجام اسکنه 

صفحه 52:


صفحه 53:
* کو پیوند: عبار تست از اتصال فقط یک جوانه و بخش کوچکی از پوست با چوب یا بدون چوب بر روی پایه که اغلب تحت عنران پیوند جوان نيز نمیده می شود. مهمترين نوع کو پیوند که در گلکاری بخصوص برای پیوند پایه های گل سرخ کاربرد دارد و و شاخ که ور توضیح مختصری در رابطه با آن ی ری " پیوند شکمی(سپری) در برد شکمی زمان گو پیرئد زدن هتگامی است. که پوست از بخش چویی به آسانی جدا شود یمنی زمانی که سلولهای بافت زایندهبه شدت تکثیر می یابند که معمولا در بهار» تابستان و پائیز امکان پذیر است و گیاه در این فصول به خوبى يوست می دهد. 

صفحه 54:
مراحل اساسی انجام کوپیوند سپری (شکمی) 

صفحه 55:
خوابانیدن: خوابانیدن یکی دیگر از روشهای تکثیر غیر جنسی است که در ‎OT‏ ريشه های نابجا روی ساقه ای تشکیل می شوند که به گیاه مادری متصل می باشد آنگاه ساقه ریشه دار شده که شاحه خوابانیده شده نامیده می شود جدا می گردد نا گیاه جدیدی که روی ريشه های خودش قرار دارد به وجود آید. روشهای خوابانیدن : ‎.١‏ خوابانیدن انتهایی ؟. خوابانیدن هوایی ‎Glas Outs 2 1 ۴‏ ۳ خوابانیدن مارپیچی (مرکب) ع خوابانیدن شیاری 

صفحه 56:
خوابانیدن ساده 

صفحه 57:
خوابانیدن مارپیچی (مر کب) 

صفحه 58:
خوابانیدن هوایی 

صفحه 59:
خوابانیدن کپه ای 

صفحه 60:
= ابانیدن ش يارق 

صفحه 61:
agate ‏ابان,‎ افزایش توسط ریشه ها و ساقه های اختصاصی شده: پیاز معمولی ( سوخ ‎La‏ پباز توپر(پداژه ها غده ها(ژوخه ها)» ريشه ها و ساقه های غده ای ( گوشتی)» ریزوم (ساقه های زیرزمینی)؛ پیاز نمل(سوخ نما ساقه های رونده و پاجوش ها اندامهای رویشی اختصاصی شده ای هستند که دراصل در ذخيره مواد غذايى براى بقای گیاه در شرایط نامساعد نقش دار اندامها دارای جوانه هایی هستند که بعد از پایان فصل رشد وقتی بخش هوایی از بين مى رود شاخه هاى. جدید فصل آینده را تولید می کنند که البته این موضوع در مورد ساقه های رونده و پاجوش ها صدق نمی کند. 

صفحه 62:
پیاز معمولی (سوخ ها) ‎oa egies eo‏ ات كه توسط برگهای گوشتی فلس مانند پوشیده شده است و علاوه بر مر کز رویشی در کنار فلس ها دارای جوانه هایی است که با تکامل و رشد آنها پیازچه هایی در اطراف پیاز اصلی ایجاد می شود. ‏پیازها توسط گیاهان تک لپه ای به وجود می آیند که در آن ها ساختار معمولی گیاهی برای ذخیره سازی و تولید مثل تغییر شکل یافته است. 

صفحه 63:
‎bok‏ دو ‎oO‏ هستند: یازهای پوششی دار ( سوخ هاى يوششي دار) ‏بيازهاى بدون يوشش. (سوخ هاى بدون يوشش) ‏پیازهای پوشش دار ( سوخ های پوشش ‎Ob‏ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 64:
پیاز توپر ( پداژه) 

صفحه 65:
ژوخه (غده) سیب زمینی 

صفحه 66:
ریشه ها و ساقه های غده ای ( گوشتی ‎.١‏ ریشه های غده ای یا گوشتی: ‏بعضی از گونه های چند ساله علفی» ريشه های ثانویه بزر گ و توده ای دارند مانند سیب زمینی شیرین» کاساوا و ک و کب که تحت عنوان ريشه های غده ای نامیده می شوند و انواع مختلفی دارند. ‏۲ ساقه های غده ای یا گوشتی : ‎Ob Fy tle py!‏ قسمت زیر ند هل تلیدمی شو: اما هگن است در برگیرندهاولین گره روی لبه و قسمت بالاى ريشه اوليه نيز باشند. بكونياى زوخه اى و سيكلامن اين نوع ساقه ها مى باشند. 

صفحه 67:
oe 3 ۳ شم و ۰ اه CROWN TUBEROUS i ROOTS FIBROUS ‘we? ROOTS TUBEROUS ROOT OF DAHLIA ریشه و ساقه غده ای( گوشتی) ک و کب 

صفحه 68:
ریزو ‎Cee,‏ شده ای می باشد که درآن محور اصلی گیاه به ‎ee ee‏ زمین رشد می کند. تعداد زیادی از گیاهان زینتی مانند زنبق ریزوم دار و گل برف و همچنین بسیاری از سرحس ها دارای ریزوم می باشند. ‏ریزوم ها به دو نوع کلی دیده می شوند: ‎-١‏ درشت ريخت ‎-١‏ باريك ريخت 

صفحه 69:
نمایی از ریزوم 

صفحه 70:
پیاز نما (سوخ نما) سوخ نما ها ساختارهای ذخیره ای اختصاص بافته ای هستند که توسط بسیاری از گونه های ار کیده ها تولید می شوند و از یک قسمت گوشتی توسعه یافته ساقه ای تشکیل شده اند که دارای یک پا چند گره می باشد. (Se) ase 

صفحه 71:
ساقه های رونده ساقه های رونده ساقه های هوایی گیاه هستند که از طوقه گیاه منشعب شده و در سطح خاک می خزند. این ساقه ها ازمحل بند دوم با رشد جوانه ها و ريشه های نابجا مجموعه اى از برك و ريشه به وجود می آورند که با وجود اتصال به ‎ah‏ مادری خود مستقیماً آب و مواد غذایی جذب می کنند. ‎by Ole CULE‏ وجود آمده را می توان در فصل پائیز از پایه مادری جدا کرد. سا گسیفراژها به این گونه تکثیر می یابند. 

صفحه 72:


صفحه 73:
پاجوش پاجوش وسیله تکثیر بسیاری از درختان و درختچه های زینتی و گلهای دائمی می باشد. پاجوش ها حاصل از رشد و نمو جوانه هایی هستند که در طوقه گیاه شروع به فعالیت می کنند و در اطراف پوته های اصلی شاخه هایی که هر حك لاا مق رو اک در بعضى گیاهان رشد پاجوش ها به اندازه پایه اصلی می شود به طوری که پس از مدتی تشخیص اين دو از هم مشکل می باشد. peas Neti ‏ی‎ eh) Soe et ‏محل دیگری کشت می کنند.‎ 

صفحه 74:
فصل چهارم محیط رشد 

صفحه 75:
نحوه رشد و میزان محصول گیاهان توسط دو گروه از عوامل کنترل ‏ می شود. این دو گروه عبارتند از: ۱- عوامل ارثی که استعداد ذاتی گیاه را از لحاظ کمیت و کیفیت رشد و تولید محصول معین نشان می دهد. ۲- عوامل و پدیده های محیطی که زمینه فعالیت استعدادهای ارثی را فراهم می كد 

صفحه 76:
مهمترین عوامل محیطی موْثر در رشد گیاهان عبارتند از: | خحاک که مواد غذایی را در اختیار گیاه قرار می دهد و در ضمن آن را پا بر جانگه می دارد. ۲ ارژی تشعشمی که به کیاه نور و کرمامی دهد. ۳ هوا که اکسیژن» گاز کربنیک و اند کی ازت در اختیار گیاه قرار می هد. 

صفحه 77:
خاک عبارتند از مخلوطی از مواد کانی (معدنی) و آلی که حاوی موجودات زنده بسیاری بوده و منبع اصلی تأمین مواد غذایی و آب برای گیاه است. خاک نتیجه فرایند های فیزیکی و شیمیایی و واکنش های بیولوژیکی گیاهان می باشد و توسط عوامل و پدیده های جوی مژثر بر مواد کانی و آلی به وجود می آید. اجزا تشکیل دهنده خاک عبارتند از : مواد کانی» مواد آلیء هواء آب و میکروار گانیسمها. مواد کانی حاصل تجزیه سنگهای مادریست و مواد آلی خاک از تجزیه بافت های حیوانی و گیاهی و میکروارگانیسم های مرده حاصل می شود. 

صفحه 78:
بات کار در سکیه تجزیه بافت های گیاهی و حیوانی معمولاًبه وسیله آنزیمهای موجود در میکروار گانیسم ها صورت می گیرد. در نیمرخ عمودی خاک لایه های متفاوتی دیده می شود قسمت بالای مقطع که معمولا نرمتر است دا رای رنگ تیره است. به نام خاک ز این سطح الارض و قسمت پائین که دارای رنگ روشن تر است و معمولاً ضخامت بیشتر هم دارد خاک زیرین تر تحت الارض نامیده می شود. در زیر قسمت تحت الارض سنگهای مادری وجود دارد. ذرات جامد خاک در صورتی که قطرشان بین ۰۵/۰تا ۲ میلیمتر باشد شن و در صورتی که قطرشان بین ۰۰۲/۰ تا ۰۵/۰ میلیمتر باشد سیلت و در صورتی كه قطرشان کمتر از ۰۰۲/۰ میلیمتر باشد رس نامیده می شوند. ریگ قطرش بین ۲ تا ۷۲ میلمتر است و بزر گتر از آن را سنگ می گویند. 

صفحه 79:
آب یکی از مواد موجود در عاک است که برای رشد اه اهمیت بسار دارد. قدرت نگهداری آب در خاک به میزان مواد آلی و اندازه ذرات مواد کانی بستگی دارد بدین معنا که هر چند مواد آلی در خاک بیشتر شود و یا اندازه ذرات خاک کوک باشد فدرت گهداری آب موحره در خاک بشتر شود. در خاک مقداری هم هوا وجود دارد که برای تتفس ریشه های گیاه و میکروار گانیسم ها مورد نیاز است 

صفحه 80:
بافت خاک : یکی از ویو گیهای فیزیکی خاک بافت خاک است. بافت شاک عبارت است از اندازه و نسبت درصد مواد متشکله خاک مثل شن» سیلت و رس. از روی درصد مواد کانی موجود در هر خاکی میتوان بافت آن را مشخص نمود. مثلاً خاکی که ۰ درصد شن و ۴۰ درصد سیلت و ۲۰ درصد رس دارد به نام خاک لیمونی و خاکی که ۶۰ درصد شن و ۱۰ درصد سیلت و ۳۰ درصد رس دارد و خاک لیمونی رسی شنی و خاکی که ۱۰ درصد شن و ۶۰ درصد سیلت و ۳۰ درصد رس دارد خاک لمونی رسی سیلتی تامیده می خود, 

صفحه 81:
پوشاندن خاک سطح خاک را به منظور های زیر باید پوشیده نگه داشت: ۷ بای اینکه خاک رطریت را در عره ذکه دارند. ۲- از فرسایش جلوگیری شود. ۳- مواد غذایی خاک بهتر در دسترس گیاه قرار گیرد. ؟- نياز به افزودن مواد غذايى به كمترين مقدار برسد. ۵- در فصلهای سرد برای گرم كردن بستر استفاده مى شود (استفاده از يوشش تیره) ۶- از رشد علفهای هرز جلوگیری می کند. 

صفحه 82:
agate ‏ابان,‎ استفاده از کاه برگ یا خاک اره و يا پلاستیکها به عنوان خاکپوش (مالج) نیز از روشهای محافظت خاک به شمار می رود. واکنش خاک وا کنش خاک مربوط به اسیدی یا قلیایی بودن محلول خاک می باشد. ‎PM LOWLY pS fol uta PH‏ می‌ب‌اشد خاکهاوقایلیییا ‎yest,‏ ۳۳۱ > و خاکهای‌خیلللسیدیباولکنش؟ ۳۷ < محیط نناهناسبی بولی‌ريشه لیجاد می‌کند برلیمخللدر ۳۱۱ هاوزیاد آهن‌غیر قلبل‌جذیو در تس كياد مبتلاب» زردعيركها همرله با سبز ماندنگیر گها می گردد. فعا ی تهیکروارگلنیسم های‌خاکبه ویژه باکتریهای‌موجود دیخاک نيز تح أثير ولكنشخ ا كولقع می‌شوند 

صفحه 83:
ace , él Og aad p32 معمولاًمناطق مرطوب و بارانی به علت شته شدن عناصر كاتيونهاي بازی دارای خاکهای اسیدی بوده و بر عکس مناطق گرم و خشک دارای خاکهای قلیایی می باشند. به استثنای گیاهان تیره ۳۳/3668(مثل زغال اخته آبی رنگ) و سا را درمت مه بر أن نان -؟ ‎ose‏ ‏رشد را مى تمايد. براى د بيشتر گياهان باغبانى همجنان كه ذكر شر بهترین ۴۱۱ ‎FY Ge‏ باشد. لته برخی گیاهان مانند جر سند ودر لظ گز نیز می ‎PH ails‏ هاى نسبتاً بالا را تحمل كنند. ساده ترین راه برای قلیایی ساختن خاک اضافه کردن آهک به آن می باشد. میزان اضافه کردن آهک به میزان تغییرات ۳۲۱ مورد نظر نوع ماده آهکی به طرفت کنوی ات سک درد 

صفحه 84:
برای مثال خاکهای شنی در مقایسه با خا کهای رسی با مقدار کمتری آهک تغییر واکنش می دهند .برای اسیدی ساختن خاک می توان از موادی چون گوگرد؛ اسید سولفوریک و سولفات آهن استفاده کرد. از کود ازته چون نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم نیز برای اسیدی کرد خاک می توان بهره برد. برای تغییر سریع ۲۱ خاک از کود اوره استفاده می کنند. 

صفحه 85:
تبادل کاتیونی ‎es CD ea ote ۱‏ و تبادل آنها با یکدیگر به ویژه با یون هیدروژن می باشند اين عمل را تبادل کاتیونی می نامند. ‏مواد غذایی خاک : ‏عناصرى كه بيشتر مورد نیاز گیلد می باشند به ماکروالمنتها معروف اند و عبارتند از کربن» هیدروژن, اکسیژن» نیتروژن» فسفر؛ پتامیم. کلسیم؛ منيزيم وك وكرد. بقيه عناصر به مقدار بسیار کم مورد نیازند که به آنها میکروالمنتها می گویند و عبارتند از : ‎Gore egal‏ روی؛ ب مسء مولييدن و كلر. كرين؛ هيدروؤن» اکسیژن چون به وفور در هوا و آب وجود دارند به عنوان عناصر غذایی خاک مسرب نوي ترا 

صفحه 86:
نیتروژن: ‎ya: ۰‏ 2 نیتروژن یکی از عناصر اصلی مورد نیاز گیاه می باشد و بیشتر از سایر عناصر در 2 : 2 تغذیه گیاهی مصرف می شود. نقش اصلی ازت برای گیاه در تشکیل پروتوپلاسم و اسید نو کلئیک می باشد. از علائم کمبود ازت کاهش رشد» زردی و کوچک ماندن بر گها می باشد. ‎a ye . ۳‏ } کمبود شدید نیتروژن باعث ریزش پیش از موقع برگها می شود. در درختان میوم نیتروژن زياد باعث تأخیر در ایجاد گل و میوه می شود»‌در سبزیهای برگی ازت را می توان به مقدار زیاد مصرف کرد تا باعث تسریع رشد سبزینه ای آنها گردد. مواد آلی منبع تولید نیتروژن در خاک هستند 

صفحه 87:
در پیشتر اعمال فیزیولوژیکی كياه فسفر اهميت حياتى دارد از َن جمله در توليد ‎lg ATP‏ نوكلئيك و آنزيمهاست. كمبود فسفر باعث توقف رشد كياه شده و به علت انتقال فسفر از برك هاى بير به ب ركهاى جوان منجر به ريزش بركهاى بير مى شود. كهكاه كمبود فسفر باعث تجمع مواد قندى در برك و ساقه شده و در نتيجه توليد آنتوسيانين بالا رفته و بر گها و ساقه ها به رنگ قرمز در می آیند. مناسب ترین ۳۲۱ برای قابل استفاده بودن فسفر حدود ۶-۷ می باشد فسفر به صورت ۳۱2۳۵4 و ۲- 4 جذب كياه مي شود. از كودهاى فسفره که بطور معمول استفاده می شود می توان فسفات آمونيوم را نام برد. پودر استخوان گرچه دارای فسفر زیادی مي باشد ولی فسفر آن زیاد قابل جذب نست. 

صفحه 88:
‎OLS 5‏ این عتصر در اغلب عارکها به اندازه کافی دافت می شود ‏از علائم کمبود پتاسیم سوختگی کنار ب رگها می باشد. ‏از کودهای پتاسه میتوان کلرور پتاسیم» سولفات پتامیم و نیترات پتاسیم را نام برد ولی مصرف هر نوع کود حاوی کلرور در ایران ممنوع است. 

صفحه 89:
ركه اه كلسيم بيشتر به صورت پکتات کلسیم در دیواره یاخته ها یافت می شود و وظیفه آن متصل ساختن ياخته ها به یکدیگر استد کمود آن باعث کمبود رشد و همچنین لوله شدن بركها و قهوه ای شدن ریشه فى رد در گوجه فرنگی کمبود کلسیم باعش پوسیدگی گلگله میوه می شود. در سیب وجود کلسیم باعث. سختی بافت میوه شده به عمر پس از برداشت اشت آن می افزاید و کمبودش باعث آمیب پوستی می گردد. کمبود کلسیم را می توان با اضافه کردن آهک به خاک برطرف ساخت البته باید در نظر داشت که آهک واکنش خاک را نیز بالا می برد. سوپر فسفات نیز حاوی مقدار زیادی کلسیم است. همچنین برای رفع کمبود کلسیم می توان كياهان را با کلرور کلسیم و یا نیترات کلسیم محلول پاشی کرد. 

صفحه 90:
گوگرد در تهیه پروتتین و اسید آمینه به کار می رود. بو و مزه پاره ای از محصولات باغبانی مثل سیر» پیاز و خردل مربوط به گوگرد می باشد. علائم کمبود گوگرد بیشتر در برگهای جوان دیده می شود تا برگهای پیر گوگرد معدنی به صورت بون سولفات 5004 در محلول خاک یافت می شود. گوگرد را می توان به صورت های سوپر فسفات معمولی» سولفات آمونیوم و گل گوگرد و يا سولفات کلسیم به خاک اضافه کرد. ۳ - 

صفحه 91:
منيزیم در تولید سبزینه (کلروفیل) به کار می رود و در نتیجه در عمل فتوستتز مؤثر رمى باشد. در بذرها منيزيم به مقدار زياد يافت مى شود از علایم کمبود آن در گیاه زردی ین ر گر گهاست. ‎lass Be‏ در بركهاى بير مشاهده می شود و در صورت کمود شدید برگها شروع به ریزش می کنند. در خاک منيزيم نسبتاً سريع شسته شده و از دسترس گیاه خارج می گردد. برای دفع کمبود منيزیم از کربنات و سولفات منیزیم استفاده می شود. 

صفحه 92:
آهن در متابولیسم گیاه در تولید کلروفیل» تنفس؛ فتوسنتز و فعالیت های آنزیمی يه كار می رود. کموه آهن کاملا مشخص است بر گهای وال زرد می شرند ولی رگیرگها سبز باقی می مانند و در حالت های شدید رشد گیاه متوقف می ی آهن درخاکهای قلیایی تثبیت می شود و در خاکهای اسیدی بیشتر قابل استفاده می باشد. برای کمبود آهن می توان گیاه را با محلول سولفات آهن معلول پاشی کرد آهن به صورت کلات مثل /21]] بسیار قابل جذب و استفاده كياه مى باشد هر چند که به شرایط خاک به ویژه واکنش خاک و آهکی بودن با نودن آن بستگی دارد. 

صفحه 93:
نقش اصلى بر در متابوليسم كياه كاملاً مشخص نیست. کمیود آن باعث توقف ‎woth en aes)‏ بررگها کلفت و شکننده گردیده گلاهی به میزان قابل توجهی کاهش يافته تبدیل گل به ميوه به علت عدم رشد لوله گرده کم می گردد. لاإ ا ارا لاست مارو ريسا اراي ات رات لص ا ار دسترس گیاه خارج می گردد. بر در حاکهای اسیدی بیشتر قابل جذب كياه مى باشد تا خااکهای قلیایی. بوراكس اغلب به عنوات منيع بر مورد استفاده ‎pole‏ گیرد. 

صفحه 94:
)63 روی در تولید و فعالیت آنزیم ها همچنین در ایجاد پروتئین مثر است. کمبود روی باعث کوچک ماندن برگهای گیاه و کوتاه شدن فاصله میان گره ها می شود. ۲۱ خاک بر قابل استفاده بودن روی برای گیاه مؤثر است. معمولاً درخا کهای قلیایی و در خاکهای محتوی فسفر بیش از حد روی غیر قابل 2 استفاده می گردد. درخا کهای شنی روی به راحتی شسته شده و از دسترس گیاه خارج می شود. برای رفع کمبود روی سولفات روی را به خاک اضافه می کنند, هر چند که در غرایط خاکهای ایران سولفات روی شدیداً قبیت می شود و بازده آن کم است و به صورت ۲/۸ 10 روی بازده بیشتری دارد. 

صفحه 95:
منگنز به میزان بسیار کمی مورد ناز گاه است و در صورت زیاد شدن میزان ان در خاک بر روی گیاه اثر مسموم کننده خواهد داشت. وجود منگنز برای بسیاری از اعمال گیاهی مانند فتوسنتز,تتفس و تهیه کلروفیل ضروری است. علائم کمبود آن در گياهان مختلف متفاوت می باشد. سوختگی کر برگها وا له های موخنگی مان برگاهمچین کاهش رشد و گلدهی گیاه از نشانه های کمبود آن است و جون مانند 7 ن درون گیاه غیر قابل a انتقال است ابتدا بر گهای جوان علایم کمبود را نشان می دهند 

صفحه 96:
دور مساق و« پائین آوردن وا کنش خاک بیشتر قابل استفاده فى كردد. در خاكهاي خيلى اسيدى ممكن است به علت افزايش بیش از حد جذب آن در گیاه مسمومیت انجاد خود. براى رفع کمبود منگنز از سولفات مكبر استفاده مى شود كه در خاكهاى ايران بازده آن بسیار ناچیز است. 

صفحه 97:
مس نيز به مقدار بسیار کم در تولید کلروفیل» پروتئین؛ کربوهیدراتها و همچنین در فعال ساختن برخی از آنزیمها مورد نیاز است. در صورت کمبود آن بر گها اکوچک مانده و سرشاعه های حون را دجار برک سوک می كد هر جه واکنش خاک اسيدي تر باشد مس قابل استفاده تر است. برای رفع کمبود مس از سولفات مس به تنهایی و گاهی مخلوط با آهک استفاده می شود که البته بازده آن در خا کهای ایران بسیار کم است. 

صفحه 98:
مولیبدن این عنصر ازعناصر کم مصرف گیاه به شمار می رود و بيشتر براى احياء نيتروزن در گیاه مورد نیز است. ها که با زردی و سوختگی و لوله شدن برگها همراه است. مولیبدن در خاکهای قليابى بيشتر از خاكهاى اسيدى براى كياه قابل استفاده مى باشد. ‎٠‏ براى رفع کمبود آن گیاه را با محلول مولیبدنات سدیم یا آمونیوم محلول پاشی می کنند. 

صفحه 99:
لزوم کلر برای گیاهان به تازگی مورد تأئید قرار گرفته است. اما از آنجا که این صب ص ‎Oe ge ee‏ ندرت کمبود آن گزارش می شود. کلر برای آزاد کردن اکسیژن به فتوسنتز لازم است و کمود آن باعت پژمردگی گیاه می شود. درخاک یون ‎OT‏ به صورت | وجود دارد که به راحتی قابل استفاده گیاه می باشد در صورت کمبود می توان از کلرور پتاسیم استفاده کرد. 

صفحه 100:
3 اهميت آب درتوليد محصولات باغبانى غير قابل انكار است. ميزان آب موجود در هرمنطقه معرف آن است كه از نظراقتصادى جه كياهى را مى توان كاشت و چه گاهی رانمی توان کاشت. بسیاری از اعمال اتى كياء ‎ol beg‏ کنترل می شود آب از مواد اصلی تشکیل دهنده سلول زنده می باشد و میزان آن در بافت های مختلف متفاوت بوده از ۲ درصد در بعضی بذور خشک تا ۲۰ درصد در بافت های چوبی در حال خراب و ۹۵ درصد در میوه های آبدار مانند هندوانه دیده می شود. 

صفحه 101:
آب هم حلال و هم وسیله ای برای انتقال مواد در داخل كياه است. کمبود آن در گیاه باعث ا ِِ_ِ_ بر کت ابر می گردد و گاهی هم موجب مرگ گیاه می شود. اگر پین جذب آب وتبخیر تعادل برقرار باشد تمام فرایندهای گیاهی بطور طبیعی می رود و گرنه یکی از دو حالت زیر اتفاق می افتد: ۱- اگر مقدار جذه بیشتر از مقدار دفع باشد این حالت ممکن است در اثر کم بودن شاخساره نسبت به ریشه» هرس بی قاعده» حمله آفات و امراض و يا بالا بودن رطوبت نسبی هوا اتفاق می افتد در این حالت فشار آب درون یاخته ها و آوندها بالا می رود. 

صفحه 102:
علائم عمومی این حالت طويلء باریک و نرم شدن ساقه گیاه و خوابیدگی آن روی زمین و ترک خوردن میوه به علت به هم خوردن رابطه سطح به حجم است. ۲- مقدار دفع بیش پیشتر از جذب ریشه باشد در این حالت ممکن است در اثر خشک بودن خاک کمیود ريشه نسیت په شاخساره يا در اثر جابجا كردن كياه بيش ید. این حالت باعث تیرگی رنگ برگها و درصورت ادامه باعث پژمردگی آنها و خشک شدن گیاه می شود. کم آبی مزمن در بعضی از انواع هندوانه و گوجه فرنگی باعث پوسیدگی گلگاه می شود. 

صفحه 103:
جذب و حرکت آب در درون گیاه : جذب آب توسط ریشه گیاه به ویژه ريشه های موئین صورت می گیرد. همچنان كه ريشه درون خاک پیش می رود کلاهک و بلافاصله پس از آن ریشه های موئین ایجاد می شوند 

صفحه 104:
روشهای آبیاری روشهای مهم آپیاری معمولی به قرار زیر می باشد: ۱- آبیاری سطحی ۲- آبیاری بارانی ۳- آبیاری قطره ای ۴- آبیاری زیر زمینی 

صفحه 105:
نور گرایی (فتوتروپیسم) نور گرایی عبارت است از گرایش و خم شدن گیاه یه سوی نوره عامل کنترل ‎oe‏ پدیده هورمون اکسین می باشد. اگر گلدانی را درکتار دربچه بگذاریم پس از چند روز شاخه هايش به طرف بيرون که روشن تر است خم می شوند. علت این امر در بخش هورمونها توضیح داده شده است. فتوسنتز در فرایند فتوسنتز اندامک کلروپلاست که حاوی کلروفیل است انرژی ‎Ly BLS‏ گرفته و با کمک آن» مولکول آب را می شکند و تولید انرژی شیمیایی می کند. همین انرژی است که در تثبیت 26(2) و ساخته شدن قندهای ساده به كار مى رود. 

صفحه 106:
كياهان مختلف برای عمل فتوسنتز به شدت نورهای گوناگونی نیاز دارند و بر طبق اين نياز كياهان را مى توان به چهار دسته زیر تقسیم کرد: ‎-١‏ كياهان آفتاب دوست مثل داوودى و كل سرخ ‏۲- گیاهان سايه دوست مثل سرخس و فيكوس ‏۳- گیاهان سايه - آفتاب دوست مثل بكونياء سیکلامن» حسن یوسف ‏؟- گیاهان غیر حساس مثل ما گنولیا 

صفحه 107:
فتوپریودیسم واكنش كياه نسبت به مدت زمان تابش متوالى نور را فتوبريوديسم كويند. اصولاً كياهان مختلف براى كلدهى به طول روزهاى مختلفى احتياج دارند و از اين جنبه به سه گروه تقسيم شده اند : ۱- گیاهان روز کوتاه :(داوودی) ۲- گیاهان روز بلند: (کاهو و سیب زمینی) ۳- گياهان بی تفاوت: (گوجه فرنگی) 

صفحه 108:
غيراز اين سه كروه که شامل تعداد بسیار زیادی از گیاهان روی زمین می باشند ‎Z 2‏ گروه های کوچکتری نیز وجود دارد كه براى كلدهى به شرايط نورى خاصى به شرح زير احتياج دارند: كياهان روز بلند غير الزامی: (اطلسی) كياهان روز كوتاه غير الزامى: (بعضى از انواع داوودى) 

صفحه 109:
غير از اينهاه دو دسته ديكر نیز وجود دارند که یکی را گیاهان روز کوتاه - روز بلند و دسته دیگر را گياهان روز بلند - روز کوتاه می نامند. دسته اول برای گلدهی ابتدا به چند چرخه شبانه روزی نیاز دارند که در آن طول روز کوتاه باشد سپس به چند چرخه روز بلند نیازمندند مثل گل گوشتی اسکابیوز. و روز کوتاه احتیاج دارند تا به گل بنشینند مثل گیاه گوشتی بریوفیلوم. 

صفحه 110:
گل انگیزی وقتى گیاهی در را مناسب نوری قرار گیرد بركها برانگیخته شده سپس این بر گها فرمان گلدهی به جوانه ها را صادر می کنند. مثلاً کافی است گیاه فاربیتیس فقط یک شبانه روز و توت فرنگی ۶ شبانه روز تحت شرایط روز کوتاه و شب بلند قرار كيرد نا كل انكيزى در آن صورت گیرد و پس از آن حتی اگر شرایط برای گل انگیزی نامناسب شود كياه يس از حدود ۱۰ هفته گل خواهد داد. 

صفحه 111:
فیتو کروم در گیاه به ماده ای پروتتینی آبی رنگ با وزن مولکولی بسیار زیاد پی پرده شده است که فیت و کروم نامیده می شود این ماده در برابر نورهای قرمز و قرمز دور حساس است و آنرا با " نمایش می دهند . فیتو کروم به دوصورت ۲ ( یعنی مایل به جذب نور قرمز) و ۲۳( یعنی مایل به جذب نور قرمز دور) دیده می شود تبدیل ۳۲به ۳۲۲ و بالعکس یک واکنش دو جانبه بر گشت اپذیر می باشد: 

صفحه 112:
ساخته شدن ۰ ‎ot‏ یم افت کم ۳ cheb فیت و کروم کنترل کننده تعداد زیادی از واکنش های گیاهی از جمله گلدهی» سبز شدن بذر و تولید غده در گياهان است که در تمام اين واکنشها ۴۳ فعال و ]2 غیر فعال است. 

صفحه 113:
هر گیاهی در دامنه دمایی ویژه ای دارای بهترین رشد است. از آنجایی که رشد گیاه نتیجه مستقیم تفاضل مواد ساخته شده در فتوسنتز و مواد مصرف شده در تفس امت دامته دمایی مناسب رشد گیاه رامی توان به صورت دماهای که در آن فتوسنتز ما کزیمم و تتفس متعادل است تعریف نمود. آن دسته از گیاهانی که دامنه دمایی نسبتً الایی دارند را محصولات فصل گرم می نامند. متل گوجه فرنگی» خیار و فلفل و گیاهانی را که دامنه دمایی شان پائین تر از این حد است محصولات فصل خنک می امند. مانند اسفناج و انواع کلمها؛ به همین دلیل فصل کشت محصولات فصل سرد در نیمکره شمالی به هنگام بهار و در نیمکره ه جنوبی به هنگام پائیز است. 

صفحه 114:
بهارش ( ورنالیزاسیون) كل انكيزى در دماى يائين به بهارش معروف است . اين يديده اولين بار در حدود صد سال بيش توسط دانشمندى به نام کلپارت تشخيص داده شد وى بذر كندم يائيزه را در بهار سبز كرد و در حين سبز شدن گیاه را در معرض دمای پائین یک صفر قرار داد سپس آن را در مزرعه کاشت و از آن محصول ويحاانت. لليدن بطق اراب زات لدم وليه رايد ام جره اتدل كك دانشمند دیگری به نام لیسنکو این عمل را بهارش (ورناليزاسيون) ناميد همانتد كل انگیزی نوری این پدیده نیز توسط هورمونهای گیاهی کنترل مى شود. 

صفحه 115:
هر گیاهی که ورنالیزه شده باشد مدت چند هفته دردمای بالا قرار گیرد دورنالیزه می شود یعنی اثر سرما درآن از بین می رود و دوباره به حالت رشد رویشی بر می گردد. برای مثال پیاز خوراکی که در پائیز از زمین بیرون آورده می شود و در زمستان انبار میگردد به علت سرمای طبیعی انبار ورنالیزه می شود و چنانکه آن را در بهار بکاریم به گل نشسته و بذر مى دهد. 

صفحه 116:
هوا از نیتروژن ۰1۷۸ اکسیون ۲۱و حدود ۸۰۳/۰ گاز کربنیک و مقدار جزیی کازهای دیکر تشکیل شده است و مسولا این نت به علت باد و حریانات جوی تقریباً در همه جا یکسان و ثابت است و عامل محدود کننده رشد به شمار نمی رود. در شرایطی که شدت تور بالا باشد بالا ردن فرك كان کربنیک تا حدودی عمل فتوسنتز را تشدید می کند ولی اين عمل فقط در گلخانه های سربسته امکان پذیر است. آلود کی هرا همانطور که برای اسان مضر است به گیاه نیز آسیب می رساند از گازهای خطرناک که رشد گیاه را تحت تأثير قرار مى دهد منوا کسید كربن» دی اکسید سولفور و هیدرو کربورها؛ ا کسید ازت و هیدروژن سولفور می باشد. 

صفحه 117:
‎ee ga i‏ رخاف دی مراک بر پالایشگاهها و سوخت منازل ذاشى مي شود. از گازهای بسیار سمی دیگر می توان ازن؛ فلو كان اسید کلریدر یک را نام برد. . کمپود اکسیژن در خاک گاهی باعث توقف در رشد گیاه می گردد. این حالت بیشتر در خاکهای سنگین فاقد تهویه مشاهده می گردد که میزان گاز کربنیک در آنها زیاد و اکسیژن کم است در نتیجه ريشه مقدار اکسیژن کاهش يافته و در نتیجه رشد ریشه کم می گردد. ‏كاز كربنيك در غلظت هاى زياد بر روى ريشه اثر تخریبی دارد. البته گياهان آبزی از اين قاعده مستئتی بوده و در آنها برگ اکسیژن لازم را براى ريشم تأمین می کنند. اکسیژن و گاز کربنیک روی میوه و اندامهای ذخیره ای ‎AF‏ ‏نیز اثر زیادی دارند. 

صفحه 118:
هورمونها و تنظیم کننده های رشد 

صفحه 119:
اكسين ها اثرات اکسین ها : بارزترین اثر اکسین ها همان اثر بر رشد طولی سلولهاست که خود سبب بروز ‎ae‏ همجون نو ركرايى؛ زمين گرایی بصورت عینی می شود . از اثرات مهم دیگر اکسین ها نقش آنها در تقسیم سلولی؛ تولید ريشه ایجاد لایه ‎eae‏ هی که میب دی هبرگ و دگل وم موه اسلا می شود. كل انگیزی و تولید و رسیدن میوه و ایجاد چیرگی جوانه انتهایی» بکرزایی یا پارتنو کارپی و رشد شاخه های جانبی می باشد. ‏معمول ترين نوع اکسین که در پیکره گیاهان یافت می شود ایندول تری استیک ‏اسید است. 

صفحه 120:
عامل مهم در چگونگی اثر اکسین ها وابسته به علظت آن و بافت هدف است. برخى اندامها مثل ریشه به مقادیر کم اکسین» سريع واکنش نشان مى دهند ولی ساقه ها بر عکس این حالت را دارند. 

صفحه 121:
کار د اک ها در باغانی: ۱-تنک کردن و جلو گیری از ریزش گل و میوه ۲- ریشه دار کردن قلمه ها ۳- جلوگیری از رشد نرکها و پاجوش ها ۲- گل انگیزی و تولید میوه ۵- کشت بافت 

صفحه 122:
جیبرلین ها امروزه بیش از ‎٩۰‏ نوع جیبرلین شناسایی شده که در کل به دو گروه ۲۰ کربنی و ‎٩‏ کربنی تقسیم شده اند. از آنجا که فرمول جیبرلین ها بسیار پیچیده است هنوز به طور مصنوعی تولید نشده اند و از عصاره نوعی قارچ به نام جیبرلا حاصل می شوند. در درون گياهان نیز جیبرلین ساخته می شود که مراکز ‎Cele‏ آنها عبارتند از: انتهای ساقهء قسمت فعال ریشه؛ بر گهای جوان و میوه های در حال رشد و به ویژه بذور نارس در حال رشد و نمو. 

صفحه 123:
جيبرلين ها داخل كياه به صورت غیر قطبی حرکت می کند و به راحتی از طريق آوندهای چوبی به بخش های بالایی گیاه منتقل می شوند. معمول ترين 0 جیبرلین ها که به صورت تجاری مورد استفاده قرار می گیرند شامل 62۸7 و 4 می باشد. ات © لف بارزترین اثر جیرلین ها ازدیاد رشد و توليد مثل كياهان از طريق ‎bob‏ ساختن فواصل ميان كره اى ساقه هاست. به طورى كه با ياشش مصنوعى آن مى توان شاهد رشد طولی گیاهان با کر تاه بود. 

صفحه 124:
کاربرد جیبرلین ها در باغبانی طویل شدن ساقه: جیبرلین در طویل شدن ساقه در امر درخت آرایی بنت قنسول ؛ شمعدانی» فوشیا بکار می رود. ساقه هایی که به وجود می آید ممکن است ضعیف و شکننده باشد که با بکاربردن اسپری 250 00۲ 62/3 به میزان ۳ تا ۵ بار در هفته برای پیشگیری از این امر می توان آنها را با چوب بست. جیبرلین اسید باعث معکوس شدن اثر زیاد مهار کننده رشد بر کشت ها شود. جیبرلین ها قادرند بسیاری از گياهان دو ساله بدون ساقه دارای سالت رزت را که جهت گلدهی نیازمند سرما هستند را وادار به تولید ساقه گلاهنده کنند. 

صفحه 125:
agate ‏ابان,‎ شکستن دوره استراحت در بذرهای بسیاری از گونه های گیاهی که معمولا نيازمند یک دوره سرما جهت جوانه زنی هستند نیز از اثرات جیبرلین هاست. با خیساندن این بذرها در محلول جیبرلین جوانه زدن آنها را می توان تسریع کرد. به صورت کاربردی جیبرلین 00۲۲1000-200 سیتو کنین از اثرات 0 کینتین و اتیلن در تحریک جوانه زدن بذر در بعضی گونه های كياهان به کار می رود. سرعت جوانه زدن بذر بسته به نوع گیاه و اندازه بذر متفاوت است. در مورد جیبرلین ها میتوان به اثر بر رشد میوه ها ‎a‏ 2 5 پیری اندامها ولی در برحی گیاهان مثل لوبیا پیری راتسریع می کند و سست ور عار و . شاره و و یر رد 

صفحه 126:
جيبرلين همجنين مى تواند جایگزین روزهای بلند شده و گیاهی را که تحت روزهای کوتاه رشد کرده وادار به گلدهی کند. در نهایت می توان جنين كفت که معمول ترین کاربرد جیبرلین هاء استفاده آنها در افزایش طول ساقه و وادار ‎en‏ ‏كردن كلها به رشد می باشد. 

صفحه 127:
سیتو کنین ها: امروزه سیتو کنین ها هم بصورت ‎a ee‏ ی سرد ره شرت سیت وکنین در تمام مراحل زندگی گیاه رویش دانه. تشکیل دانه مؤثرند. آنها بر روی متابولیسم عمومی گیاه به ویژه فعالیت آنزیم ها و کوآنزیم ها در پیدایش اندامکهای درون سلولی و نقل و انتقال مواد در درون سلول» سنتز ‎RNA‏ 9 ‎DNA‏ و پروتتین و به طور کلی تمام گیاه مثرند. 

صفحه 128:
تولید سیتو کنین ها در نقاطی از گیاه انجام می شود که تقسیم سلولی به طور مثال در حال انجام باشد. این نقاط شامل: جوانه هاء بر گهای جوان و میوه های در حال رشد می باشد و علاوه بر این در شيره خام بسیاری از گیاهان نیز مقادیر زیادی سیتو کنین یافت می شود. بررمی ها نشان می دهد ساحته شدل این مواد در ریشه ها نوک ریته هاو انتقال آنها از طریق آوندهای چوبی به سایر اندامهای گیاه می باشد. 

صفحه 129:
اثرات سیت و کنین ها : ‎-١‏ تقسیم سلولی و اندام زایی ‏۲- جوانه زنی بذر طویل شدن سلول و اندام آنها ۳- رشد ونمو حوانه ها ‏؟- تأخیردر پیری اندامها و گلها 

صفحه 130:
ace , él Og aad p32 کاربرد سیتوکنین ها در باغبانی : ۱- طولانی کردن عمر گلهای بریده و سبزي. های برگی در مراحل بعد از برداشت می باشد. به عنوان مثال با قرار دادن ساقه گلهای بریده شب بو در محلول 50-25 00۲۳ سیتو کنین عمر گلدانی یا پس از برداشت آنها زیاد شده و در آینده شاید شاهد استفاده این مواد جهت سبزیهای خوراکی باشیم. ۲- در حال حاضر در باغبانی در کشت بافت گلهایی مثل داوودی و میخحک استفاده از سیتو کنین ها امری عادی است که به طور تجاری کاربرد دارد. ۳- استفاده از آنها در خنثی کردن غالبیت انتهایی در حسن یوسف ‏ فلفل زین و ... در کل تولید بوته هایی با شاخساره های منشعب و متراکم که بازار پسندی جوبی دافته باشد. 

صفحه 131:
oul اتیلن در شرایط عادی به صورت گاز می باشد که حدود یک قرن پیش بدون آگاهی از آثر هورموتی آن جهت سیر زدایی مر کبات و رساندن موز و خرما استفاده می شده است. تولید و حرکت اتیلن در گیاه در مقایسه با سایر هورمونها سه تفاوت عمده دارد: ۱- بر خلاف بقیه که در نقاط خاصی از گیاه تولید می شوند اتیلن درهر موضعی که شرایط باشد تولید می شود. ‎-Y‏ حرکت اتیلن در گیاه به صورت پخشید گی گازی در فضای بین سلولی است. 

صفحه 132:
۳- در هورمونهای دیگر با رنتن غلظت هورمون سبب کند ساخته شدن آن هورمون می شود درحالی که اتیلن ات وکاتالیزور بوده یعنی به مجرد اینکه بافتی 1 2 2 در برابر مقدار كمى اتيلن قرار كيرد بى درنك شروع به توليد مقدار بيشترى از اين ماده مى كند. اثرات اتيلن : ‎-١‏ شكستن ركود بذرهاء جوانه ها و غده هاى در حال ركود كه آنها را وادار به جوانه زنی و رشد می کند. در گلدهی گیاهانی مانند آناناس و انبه و بروز جنسیت گل در گیاهانی مانند خیار» اتیلن اثرات بارز دارد. یعنی این گیاهان را مانند آناناس به طور همزمان وادار به گلدهی می کند و خودش یک عامل گل انگیزی است. ‎ 

صفحه 133:
۲- مهمترین اثر اتیلن که امروزه بیشترین مقدار مصرف اتفن را به خود اختصاص داده تسریع در رسیدن میوه های روی درخت و درون انباره صرفه جویی در نيروى لازم براى. جداسازى ميوه ها از درخت و سهولت برداشت مکانیکی است. براى رساندن ميوه هابى مانند موزء مركبات و كوجه فرنكى در انبار هم استفاده می شود. کاربرد اتیلن در باغبانی در بخش گلکاری از اتیلن به صورت ‎fas il‏ » گل انگیزی و کنترل ریزش گل و میوه و برگ و یا جلوگیری از گلدهی استفاده می شود. 

صفحه 134:
مواد بازدارنده : اسید آبسیزیک اسید آبسیزیک از سایر بازدارنده های طبیعی گیاهان حدود یک صد مرتبه قویتر است و فرایندهایی مانند: - رکود بذر و جوانه ها و نیز ریزش اندامها را کنترل می کند. 

صفحه 135:
اثرات آبسیزیک اسید ۱- خثی کردن غالبیت انتهایی و جلوگیری از رشد جوانه انتهایی نیز در مواردی که بر اثر اسید آبسیزیک حاصل می شود بدلیل اثر متقابل این ماده با اکسین می باشد. ۲- گياهان در مواجهه با استرس خشکی» کمبود اکسیژن و مواد غذایی» میزان اسيد آیسیزیک درونی را بالا می پرند و درحالت عادی ‎OT‏ را کاهش می دهند که این خاصیت به سیستم دفاعی گیاهان اشاره می کند. ‎et‏ از دیگر اثرات این هورمون پیشبرد روند پیری و هدایت و کنترل ذخیره فومتر ترسط رک 

صفحه 136:
مواد شیمیایی کند کننده رشد مهار کننده های رشد به صورت معمول و رايج بكار مى رود و مواد مهم شيميابى در تنظیم رشد گیاهان در گلکاری می باشند. در محصولات گلکاری مختلف سه مرحله رشد گیاه مشاهده می شود: ۱- مرحله رشد ابتدایی که آهسته است و بلافاصله بعد از قلمه زدن به وجود می ‎wal‏ ۲- رشد سریع گیاه و طویل شدن. ۳- رشد آهسته نهایی که همراه با تولید مثل و رشد كل مى باشد. 

صفحه 137:
انواع مهار کننده رشد عبارتند از: 89 سایکوسل ‎Bonzi (paclobutrazol)‏ ‎sumagic(uniconazol)‏ 

صفحه 138:
ace , él Og aad p32 نور: كياهان بايد درمحلى قرارك کا نك ار موري ار آل رس در مور هر گیاه میزان نور و شدات ن متغير است مثلاً در بنت قنسول كه نياز به نور زياد دارد و در محيط كلخانه اى با نور كم معمولاً با فايب ركلاس و بلى اتيلن دوبل پوشانده شده است» رشد خوبی ندارد که تغییر در میزان نور می تواند درمیزان رشد و طول گیاه مثر باشد. لامپهای نئونی با نور مادون قرمز دور یا استفاده از فیلترهای آغشته با سولفات روی در مسیر اشعه خورشید باعث کاهش رشد طولی و قد کشیدن قسمتهای بين گرهی می شود. دستكارى. كردن كيفيت نور به وسیله فیلترها در کنترل رشد طولى گیاه موثر است و ممکن است در آینده سودمند باشد. 

صفحه 139:
استرس آب طول بعضی از گیاهان بوته ای به علت پژمرده شدن روتین در گیاه محدود می شود. ‏ می بایست تا ۲-۵ روز قبل از عرضه به صورت منظم آبيارى شود. پزمرده شدن باید تا حدی ادامه یابد که تخریب زیادی در گیاه منجر نشود. پژمردگی كل و كلبرك و يرك به علت آبيارى زياد دربعضى گیاهان ممکن است بوجود بهره گیری از افراد با تجریه در تعیین میزان آبیاری باعث جلوگیری از تخریب گیاهان می شود. این روشها در گوجه فرنگی بکار می 52 بركهاى زرد و پژمرده» افتادن گل و برگ و پوسیدگی ریشه می تواند ناشی از آبيارى زياد در برخی گیاهان باشد. 

صفحه 140:
پاک کردن و تکان دادن در برخی گیاهان» انجام این کارها باعث ضخیم شدن تنه و كم شدن فاصله بين جوانه ها مى شود. اين روش عموماً به منظور كنترل ارتفاع كياهان بوته اى جون كوجه فرنكى» بادمجان» خيار و هندوانه استفاده مى شود. همجنين اين روش براى داوودى و ليليوم نيز مؤثر كزارش شده است. براى مثال يك روش بدين صورت است که ۱۰ -۵ سانتیمتر فوقانی كياه را يك يا دو بار در روز به مدت ۰ دقيقه پاک کنید. اگر این روش به تأخیر بیافتد زمانی که گياهان مسن تر هستند ممکن است به برگهای گیاهان آسیب وارد شود. 

صفحه 141:
DIF با تغییر اختلاف دمای روز و شب می توان به کنترل ۱ ارتفاع گیاهان مختلف دست بیدا کرد. بر طبق اندازه گیریهای انجام شده بر روی ساقه بدین نتیجه رسیده اند که درصد بالایی از طویل شدن ساقه در اوایل صبح یعنی بلافاصله بعد از طلوع آفتاب اتفاق می افتد. بتابراین کاربرد دماهای خنک برای حداقل ۲ ساعت در اوایل صبح درست قبل از طلوع آفتاب طول ساقه را کاهش خواهد داد. البته نکته حائز اهمیت در ارتباط با امکان استفاده از این روش این است که درجه حرارت به اندازه کافی کنترل شود یعنی این روش در آب و هوای گرم و یا در طول تابستان در بسیاری از مکانها عملی و کاربردی نیست. 

صفحه 142:
اين روش در اكثر كياهان پیازی چون لاله.زنبق نرگس و یا گياهان خانواده ‎ee‏ روش علاوه بر تأثیر روی ارتفاع گیاه اندازه و تعداد گل را در تعدادی از گونه ها تحت تأثیر قرار میدهد. کنترل اختلاف دمای روز و شب بسیارحائز اهمیت است فرضا اختلاف زیاد دمای روز و شب در لیلیوم کلروز و پیچیدگی ب رگ را تحریک می کند و یا در این شرایط سطوح نیتروژن و کربوهیدرات گیاهی کاهش می یابد که اين وقایع منجر به زرد شدگی برگهای 2 م بس از برداشت و سوختگی حاشیه براكته و ریزش ۵ در پ Bye es 

صفحه 143:
مواد شاخه زا : جندين ماده از اين دست وجود دارد كه به روشهای مختلفی عمل می ‎-١‏ فلورل (اتفن):روى انواعى از كونه هاى كياهى جون آزالياء داوودی» فوشياء شمعدانی و گل حناء شاه پسند و.... استفاده شده است. ‏۲- آکسل :گاهی به منظور افزایش شاخه های جانبی گره های پائینی در گیاهان رز و میخک استفاده می شود. ‏۳ آتریمک 500۳ 60۱1136 لبروی گیاهانی چون آزالیا؛ بگونیاه كلرودندرون؛ فوشیا؛ گاردنیا؛ شمعدانی» کالانکوثه» شاه پسندو شفلرا مورد استفاده قرار گرفته است. ‎ 

صفحه 144:
مواد شیمیایی مورد استفاده به منظور تکامل گل: استعمال خارجی مواد تنظیم کننده رشد كه كلدهى را تحت تأثیر قرار می دهند از دو طریق است: ۱- بوسیله تحریک انگیزش گل و تکامل آن ۲- تنها بوسیله تحریک تکامل گل 

صفحه 145:
موادی که تنها باعث تکامل جوانه های گل می شوند : جیبرلین در آزالیا می تواند جایگزین تیمار سرمایی شود بدین ترتیب که اگر آن را با غلظت 1000 ۰ ۵0۲ به صورت اسپری به مدت ۵ هفته بکار ببریم ‎Z ۰‏ باز شدن جوانه های بالغ گل را سبب شده ایم. جیبرلین به منظور تکامل دمگل و افزایش یکنواختی در گلدهی سیکلامن مورد استفاده قرار گرفته است. در شيبورى؛ خيساندن يا اسبرى كردن غده هربا جیبرلین منجر به افزایش تعداد كل و همجنين تسريع در تكامل و ظهور كل شده است. 

صفحه 146:
اصول هرس و تربیت 

صفحه 147:
هرس كردن ‎ey‏ } به طور کلی هرس عبارتست از قطع كامل يا جزيى شاخه؛ ‎at‏ پوست برك و يا كل و میوه به منظور تحت تأثیر قرار دادن و هدایت نحوه رشد و باروری ‎lS‏ هرس کردن یکی از عملیات مهم باغیانی است که از حدود سه هزار سال پیش شداخته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. 

صفحه 148:
دلایل و فواید هرس را می توان به شرح زیر خلاصه کرد: ۱- حذف شاخه های مزاحم» خشک شده؛ آفت زده مریض و شکسته جهت حفظ ‎gal‏ سلامت كاه ۲- ایجاد شرایط مناسب جهت ورود نور و هوا به درون شاخساره و حلوت ساختن نقاط شلوغ و متراکم آن به منظور ایجاد مکان تولید محصول بیشتر و مرغوبتر. ۳- ایجاد شکل ویژه در شاخساره گیا» این امر به ویژه در میوه کاری و نیز در شکل سازی گیاه جهت تزئین باغ و باغچه از اهمیت حاصی بر عوردار است. ۴- ایجاد تعادل ‎a 9 GW a nian rey jase‏ گیاه جهت موفقیت و ایجاد امکان رشد اولیه سریعتر برای گیاه. 

صفحه 149:
۵- جوان ساختن درختان مسن از طریق حذف شاخه های پیر و وادار کردن درخت به تولید شاخه های جدید» جهت بالا بردن قدرت باردهی ‎LOT‏ ع- بيش يا يس اندازى بارورى كياه و تنظيم كلدهى و ايجاد تعادل بين رشد رویشی و میزان محصول و بالا بردن کیفیت فرآورده تولید شده. ۷- محدود کردن رشد و کوتاه ساختن گیاه برای تسهیل عملیاتی مانند سمپاشی و برداشت محصول و نیز به دلایل تزئینی. 

صفحه 150:
زمان هرس اسان لان مرك لحرن بين كت ادر ا ريك زاك اسار ماري يكى هرس كه در هنكام ركود يا خواب زمستانه انجام مى شود و هرس سياه يا هرس زمستانه ناميده مى شود و ديگري هرسی که در دوره فعالیت كياه يعنى هر سبز یا هرس تابستانه نام دارد 

صفحه 151:
هرس سیاه يا زمستانه اين نوع هرس ها از آنجا که در زمانی انجام می شود که كياه فاقد برك و در حال ر کود است بیشتر مرسومند چون اولاً در این هنكام شاخه ها پدون پوشش بوده؛ قابل مشاهده هستند و به راحتی میتوان به آنها دسترسی پیدا کرد و آنهایی را كه بايد بطور كامل و يا جزيى حذف شوند با ديدى باز بركزيد ثانياً جون كياه در اين زمان فعاليت زيستى جندانى ندارد» ميزان آسيب حاصله از هرس به حداقل كاهش مى يابد. از هرس هاى زمستانه مى توان هرس هاى شكل دهى نهالهای جوان تازه کشت شده را نام برد. 

صفحه 152:
اين هرس ها مهمترین گام بر تشکیل شاخه های اصلی درخت یا بوته آینده به شمار می روند و در حقیقت بنا و اساس شکل آپنده گیاه را تشکیل می دهند. علاوه بر اين هرس هاء حذف شاخه های شکسته» مریض و آفت زده نيز بايد در زمستان بيش از فعال شدن كياه انجام شود زيرا اين نوع شاخه ها معمولا پناهگاه و منبع انتشار آفات و امراض اند هرس دیکری که باید حتمادر زمستان انجام شود هرس ریشه است. 

صفحه 153:
هرس سبز یا تابستانه این نوع هرس ها كرجه همگی به نام تابستانه خوانده می شوند ولی در عمل بر حسب نوع می توان آنها را از اوايل تا اواخر تابستان انجام داد. مهمترین هرس های تابستانه عبارتند از: حذف گلها و میوه های اضافی که کلاً تنک کردن نامیده می شوند. ایجاد زخم بر روی پوست» حذف نر کها و پاجوشهاء بریدن قسمتهای انتهایی شاخه های تند رشد و هرس بوته های زینتی و بالاخره هرس برگ. 

صفحه 154:
هت در بین اعضا مختلف یک گیاه تعداد و نحوه رشد شاخه ها مهمترین عامل تعیین کننده در نحوه و اندازه پایداری آن در مقابل فشارهای ناشی از وزن میوه» باد و برف و بخبندان زمستانه به شمار می رود. به علاوه نحوه قرار گرفتن شاه ها و زاویه آنها با تنه و شاخه های اصلی تر به میزان زیادی بر روی قدرت باروری كياه وو تحمل ‎ST‏ در برابر شرايط نامساعد جوی تلثير مى كذارد. به اين دلایل در هنگام هرس شاخه های یک گیاه باید دقت زیادی به کار برد و همواره شکل و اندازه نهایی 7 ندرا درنظر گرفت به طور کل شاخه های یگ كاه چوبی را می توان به دو گروه ‎ye me ees‏ عبارتند از: پاجوشهاء نر کها و شاخه های معمولی بی بار (فاقد كل و ميوه). 

صفحه 155:
به شاخه هاي حذف شده در شکل توجه کنید 

صفحه 156:
هرس ريشه ريشه از دو طریق به رشد ‎SS‏ کند. یکی از طریق جذب آب که به ن :5 3 2 ۰ عنوان نیروی محر که رشد بکار می رود و دیگر از طریق هورمون های ویژه 2 2 اى از كروه جيبرلين كه عامل تحريك رشد كياهى هستند. وجود تعادل بين ۳ ۳ ۳ ع حجم ریشه با شاخساره برای رشد و باروری متناسب گیاه مورد لزوم است. اگر اين تعادلء در جهت ريشه به هم بخورد (از بين رفتن شاخساره در اثر هرس شدید و یا حمله بیماریها و آفات) گیاه تولید شاعساره بسیار می کند و باردهی آن به عقب می افتد. 

صفحه 157:
اگر به هم خوردن تعادل در جهت شاخساره باشد ريشه به دليل نامناسب بودن . خاک و كم آبى و يا از بين رفتن آن در اثر حمله پیماریها و آفات رشد گیاه محدود مى شود و در عوض كياه زودتر به بار مى نشيند و درصد تبديل كل به ميوه نيز بالا مى رود با استفاده از اين يديده بشر از زمانهاى دور كوشيده است با هرس ريشه اندازه كياهان مورد نظر را به كنترل خود در آورد و به حد دلخواه محدود سازد؛ اين عمل اخيراً در سطح تجارتی بر روی سیب انجام شده و طی آن توانسته اند به وسیله متغیرهای ویژه ای ريشه های درختان را در زمستان قطم و بدون آسیب وارد آمدن به محصول سال بعد رشد درختان را محدود کنند. 

صفحه 158:
و 2 2 ‎a al‏ ۳ ۰ مثال بسیار چشمگیر دیگری از اثر هرس ریشه بر روی رشد درخت را میتوان در درختان بسیار کوچک مینیاتوری) ژاپنی که بونسای نامیده می شود دید که به وسیله آن توانسته اند درختانی چند صد ساله را که در طبیعت ارتفاعشان به ده‌ها مر می رسد سار کوچک ‎ales‏ برای این کار ر ‎sey‏ متمادی بطور مداوم هرس می کنند. نوعی دیگر از هرس ریشه هنگام کشت نال در محل اصلی و يا انتقال آن از خزانه اي به خزانه دیگر در مورد برخی دیگر از گیاها چوبی (مانند میوه های دانه دار و هسته دار و مركيات) و 2 بعضی گیاهان مثل ورد و نیز هنگام نشاء برخی سبزیها مل گوجه فرنگی و بادنجان از طریق سرزنی ريشه های فرعی صورت می گیرد. 

صفحه 159:
پیشین هرس ریشه. به دليل اينكه كياه را تحريك به توليد ريشه هاى فرعى جديد و بيشترى مى كندء اثر تقويت كننده داشته» رشد نهال تسريع می یابد. بر خلاف نوع 

صفحه 160:
روشهای هرس کردن: هرس مکانیکی ۲ هرس شیمیایی 

صفحه 161:
هرس مکانیکی هرس مکانیکی معمولاً در باغهایی به کار گرفته می شود که درختانشان روی ردیف هایی منظم با فواصلی کمتر از معمول کشت شده اند و به این دلیل می توان آنها را بدون شاحه گزینی با پرداعتن بر تک تک شاه ها و بر اساس شکل و يا اندازه خاصی هرس کرد. بطور معمول در هرس مکانیکی از نوع تیغه های متحرک شبیه قسمت درو کمباین های برداشت غلات و یا ماشین های برداشت یونجه؛ استفاده مى شود اين نوع اره ها به ویژه برای درختانی مانند هلو و مر کبات که در کشورهای خارجی هر ساله هرس شدید می شوند و باغهایی که درختانشان به شکل های پهن داربستی کشت و تربیت شده اند قابل استفاده اند. 

صفحه 162:
نوع اره موتوری کوچک نیز وجود دارد که معمولاً در جنگلداری و گهگاه در باغها برای قطع تک شاخه های ضخیم مورد استفاده قرار می گیرد و دیگری که در باغها بای هرس مورد اسناده دارد نوعی قیچی باغانی است که بر شر لوله نسبتاًبلددی نصب شده و برای قطع شاخه های کلفت که در ارتفاعات بالای درخت و دور از دسترس قرار دارند بکار می رود. 

صفحه 163:
هرس شیمیایی دانش شیمی روز به روز اهمیت و کاربرد بیشتری در از عملیات داشت و برداشت از جمله هرس که سابقاً تها با صرف وقت و هزینه رباد 2 وسيل كار كرات ماهر قابل انجام بود امروزه به راحتی و سرعت زیاد توسط مواد شیمیایی هورمومی و غیر هومورنی انجام می گردد. مواد شیمیایی مورد استفاده در هرس و تربیت را می توان به سه گروه مشخص تقسیم کرد. گروه اول شامل موادی مانند بوترالین: مشتقات پیچیده اسید استیک و مشعفات اسید های چرب ۱۲- ۶ کرینی می باشد که کل مواد شاه زا نامیده می شوند و با خشک کردن جوانه انتهایی گیاه جوان مشابه هرس سربرداری عمل می کنند و نهال را در همان سال پیوند وادار به تولید شاه های فرعی می سازد. 

صفحه 164:
زمان پاشیدن اين مواد اواخر بهار است و بدینوسیله میتوان یک سال در وقت صرف جویی کرد. درختان تیمار شده با اين مواد معمولاً سريعتر رشد کرده و زودتر به بار می نشینند. تجربه نشان داده است که در جوانه های انتهایی نهال على جوان كم رشد تر که ای دارند نسبت به نهال های دارای رشد منشعب مواد 5 ى وجود دارد. بنا به آ مواد شاخه زا در حقيقت با كم كردن مقدار اكسين اثر جي ركى انتهابى را ختثى و بديدار شدن شاخه هاى فرعى را آسان مى كند تنظيم كننده هابى از كروه سايتوكنين و اتفن نيز در بعضى موارد به ويؤه در كباهان علفى اثر مشابه مواد شاخه زا دارئد و مى توان از اين نظر آنها را جز اين كروه محسوب داشت. 

صفحه 165:
گروه دوم مواد شیميایی. مورد مصرف در هرس شامل مواد بازدارنده ای مانند آلار و مالیک هایدروزاید و نیز از تنظیم کننده های اکسینی؛ اسید نفتالین استیک است. پژوهشها نشان داده اند که آلار و مالیک هایدروزاید به نحو بسیار موثری از رشد کلیه قسمتهای شاخساره درخت جلوگیری می کنند. بطوری که در بعضی- موارد مصرف آنها در یکسال نیاز به هرس را در سال بعد منتفي. می سازد و یا بسیار کم می کند. اسید نفتالین استیک» علاوه بر سایر ویژگیها درصورتی که پس از هرسهای شدید مکانیکی برروی محل زخم و نیز پوست شاخه های کلفت و تنه ماليده و يا ياشيده شود از رشد نركها كه معمولاً در اين موارد به تعداد زياد تولید می شوند جلوكيرى م كند.در اين مورد الكلهاى زنجيره اى بلند نيز بسيار موثرند 

صفحه 166:
از اكسينهاء اسید ایندول بوتیریک نیز با موفقیت برای جلوگیری از رشد پاجوشها در سیب به کار رفته است و بنابراین می توان ‎OT‏ را جزء همین گروه محسوب کرد. گروه سوم مواد شیمیایی که در هرس کاربرد ‎ee:‏ اکسینها هستند که دا 2 ae ‏مقدار گل و میوه از راه تتک سازی و نیز جلوگیری از‎ ‏ریزش بی موقع م ُرند.‎ 

صفحه 167:
تربیت درختان و درختچه ها بطور کلی؛ تربیت عبارت است از دادن شکلی خاص به گیاه و مناسب ساختن آن برای منظورهای معین از جمله اين منظور می توان باز كردن میاه تاج برای ورود نور بيشترء تنظیم ارتفاع و پرا کندگی افقی درخت. تقویت شاخه های اصلى و بالا بردن قدرت تحمل آنها نسبت به فشار ناشى از وزن ميوه و برف و يخ زمستانه؛ بالا بردن پایداری در برابر باده دادن شكل ويزه به كياه جهت حاشيه سازيب شکل سازی» آلاچیق سازی و ... را نام برد. 

صفحه 168:
چهار گروه اصلی اذ ‎oe‏ انواع تربیت: ‘ گرد یا آزا شکل های پهن دا . 1 يهن داريسم شکل های ویژه 3 شکل های تزئینی 

صفحه 169:
شکل های گرد يا آزاد : اصلی هرمی (پیشاهنگ م رکزی) شلجمی ( پیشاهنگی متفیر) جامی (مر کزبازه بدون شاخه پیشاهنگ) 

صفحه 170:
طريقه طويل كردن تنه جهت ایجاد یک درخت پابلند. پیکانها محل ایجاد برش را نشان می دهند. 

صفحه 171:
شکل هرمی که بیشتر برای درختان زینت , (مانند تبر بز» جنار و کاج) بکار می رود مراحل تربیت درخت به روش هرمی. پیکانها محل ایجاد برش را نشان می دهند 

صفحه 172:
پیشتر در میوه کاری و برای محدود کردن ارتفاع درخت و گسترده نمودن تاج ‎OT‏ در درختانی مانند گلابی؛ برخی از انواع سیب زردآلوء آلو بادام» كردق خرمالو؛ پسته و... بکار می رود 

صفحه 173:
مراحل تربیت درخت به روش شلجمی. پیکانها محل ایجاد برش را نشان می دهند. 

صفحه 174:
اين شكل از نظر طرز پیرایش و تربیت بسیار شبیه شکل شلجمی است با اين تفاوت كه در هنكام كزينش شاخه هاي اصلىء فاصله عمودی آنها با یکدیگر کمتر و حدود ‎٠١-١8‏ سانتي ‎١‏ ۳ مراحل تربيت درخت به روش جامى. بيكانها محل ايجاد برش را نشان مى دهند. 

صفحه 175:
شکل پاچراغی ۳ 8 5 6 2 ۲ ۲ 4 : کاربرد این روش در تربیت مو و بوته های مشابه مانند انواع ورد (گل سرخ) غير رركي يقد ا جوت كر كر إررات ان راودا 1۳ 

صفحه 176:
به روش پاچراغی كربت بوته هو ب مراحل تربیت بوا 

صفحه 177:
شکلهای پهن داربستی در شکلهای پهن درختان طوری تربیت می شوند که دو بعد بيشتر نداشته باشند يعنى بجاى. اشغال حجم معينى از فضا با سطح مقطع دايره اى تقريباً تنها يك سطح عمود بر زمين را اشغال کنند. 

صفحه 178:
‎s‏ 4 نوع اصلی تک شاخه ای» چنگال» افقی و پنجه ای می شکل های پهن شامل چهار نوع اصلی ای» چ باشند که هر کدام به نوبه خود دارای مشتقاتی هستند. الف - شکل های پهن تک شاخه ای 2 ب - شكل هاى يهن جنكالى پ - شکل های پهن افقی(دیواری) ت - شکل های پهن پنجه ای 

صفحه 179:
چنگالی پهن چ فرم پ به ان ب درختا پیت ترب ‘ ‎yee‏ 

صفحه 180:
‎ee‏ باز بت بوته مو به شکل پهن داربستی دو بازوئی ۳ ۳ ‎ee‏ ‏2 ‎be eee‏ 

صفحه 181:
نحوه تربیت درختان میوه به شکل پهن پنجه ای 

صفحه 182:
شکل های ویژه در ميوه کاری علاوه بر شکل های گرد و داربستی برای ترییت درختان شکل های ویژه دیگری نیز ابداع گشته که نظر به اهمیتی که از نظر تولید محصول زیاد دارند دو نوع از آنها مختصراً در اینجا مورد بحث قرار خواهند گرفت. الف - شکل بوته تر که ای ب - شکل داربستی جناغی 

صفحه 183:
شکل بوته تر که ای و نحوه ایجاد آن 

صفحه 184:
بيت ذرخت به اربستی جناغی ت د؛ سک دار 2 1 جره تر 

صفحه 185:
هرس درختان میوه هرس گیلاس به طور کلی گیلاس را به انواع و اشکال مختلف با تاج گرد. هرمى» گرد پاکوتاه تربیت می کنند. در مناطقی که قسمت اعظم از سال ابری و مقدار نور خورشید کافی نیست از روشهای اسپلیر- باد بزنی استفاده می شود. 

صفحه 186:
روش بادبزنی در روش بادبزنی در اوایل اسفندماه تا اوایل فروردین نهال گیلاس را در زمين مرغوب و حاصلخیز و در ارتفاع ۴۰ سانتیمتری در محلی که دو جوانه رو به خارج وجود دارد هرس می کنند و در خرداد بعد از رشد جوانه ها آنها را با زاویه ۴۵ درجه روی با باموهایی که قبلاً نصب شده» هدایت می نمایند و براندی های اضافه را کاملاً قطع نموده و اوايل شهریورماه شاخه های اصلی را با باموهای موحود مهار کرده تا از جایجایی آن بوسیله باد حلوگیری شود در اوایل اسفند ماه تا فروردین سال بعد در محل مناسبى كه جوانه رو به بالا وجود دارد شاخه های اصلی را در محل ۳۰ سانتیمتری قطع می کنند. 

صفحه 187:
در اواخر تیرماه تا اواخر مرداد شاخه های قوی را روی بامبوهایی که به تعداد ۶ تا ۵ عدد در هر طرف وجود دارد هدایت نموده و آنها را با حاثل های بامبو متصل می کنند به طوری که داربست درخت شکل بادیزن در آید در این ‎dy‏ چند شاخه فرعی را که جهت رشد آنها به داخل تاج درخت است با باقی گذاردن سه بر گ هرس فى نمایند, 

صفحه 188:
هرس هلو و شلیل با مقایسه به سایر انواع درختان» درخت هلو و شلیل احتیاج بیشتری به هرس دارند اغلب درختان هسته سنگی را به فرم جامی و بوته ای ترییت می کنند. اگرچه فرمهای ديكر مانتد باديزنى» پرچین» جلچراغی و استاندارد مورد استفاده بسیاری از باغداران قرار می گیرد. ولی فرم جامی و هرمی و روش استاندارد عمومیت بیشتر دارد. 

صفحه 189:
هرس درخت بسنه تهال بسته در جند هزار سال قبل در ايران كشت مى شده است. از ايران به ارويا و سپس به آمریکا برده شده است و در خاک های شنی به خوبی رشد مي كند. نهال یک تا سه ساله آنرا از خزانه به محل پرورش منتقل می- کنند و برای شکل دادن به آن پنج شاخه نهایی را برای تشکیل تاج در نظر می گیرند. اولین شاخه فرعی در حدود ۲/۱ متر از زمین ارتفاع دارد و سایه شاخه ها با فاصله ۳۰ سانتیمتر از هم دور هستند. در چند سال اول جوانه های اضافی را هرس نموده و بايستي شاخه درخت را زخمى نموده و محل هاى زخم شده خيلي دير ترميم مى شود و شكوفه هاى درخت روي شاخه سالهاى قبل تشكيل مى كردد و بسته جزء درختان دو يايه است كه كرده نهال نر بايستى شكوفه نهال ماده را بارور ون 

صفحه 190:
و پایه لت ‎i ee ie gee ee‏ کر میرن می گردد و معمولا در اواخر پائیز و اوایل زمستان انجام می گردد. در مناطق سرد بیشتر در آخر فصل زمستان و اوایل بهار فقط نسبت به هرس شاخه های خشک زیادی اکتفا می کنند. 

صفحه 191:
ace , él Og aad p32 هرس درخت زیتون درخت زیتون از درختان منطقه معتدل و سرد است. بیشتر درمناطق كنار درياى مدیترانه رشد خوبی دارد و منشا اولیه آ تر که و شامات می باشد. در موقع كا آن» شاخه های ضعیف و سایه پاجوش ها را کلاًقطع نموده و تعداد ۳ شاخه قوى روى آن انتخاب نموده و بقيه را حذف كنيد. ع . چنانچه هرس سنگین روی نهال جوان صورت گیرد میوه تولید نخواهد کرد. بنابراین مادامی که محصول نداده است از هرس شاخه های ‎OT‏ خودداری کنید. پس از تولید میوه تعداد ‎٩‏ شاخه فرعی قوی و مناسب که هر یک جای مناسبی در روی درخت دارند انتخاب نموده و سپس شاخه های اضافی را هرس نمائید و در سال بعد فقط شاخه های شکسته و سرما زده و یا شاخه های نابجا را هرس کنید. 

صفحه 192:
هرس پی مورد زیتون موجب می گردد که شاخه های چوبی افزایش یافته و درخت بار ندهد ضمنا چنانچه بیش اندازه وسط تاج درخت را هرس نموده به طوری که تابش خورشید به داخل درخت بیش از حد نفوذ کند به علت حساسیت این درخت به نور مستقیم خورشيد ایجاد اختلال و رویش درخحت خواهد شد. درخت زیتون را از طریق کاشت بذر و زدن قلمه در ماسه شسته و انتقال پاجوش به محل ديكرىم زياد می کنند و برای بدست آوردن زیتون مرغوب بایستی با پیوند انواع مرغوب این نهال را تکثیر نمود. 

صفحه 193:
هرس باروری زیتون معمولاً جوانه گل روی شاخه های فرعی که در سال قبل تولید شده اند تشکیل مي گردد ‎slate‏ بن شاخه هايى كه ميوه داده اند هرس نمائید و ان امر باعث فى گردد که شاحه های چوبی جدیدی تولید گردد. در سالهایی که عمل هرس را انجام مى دهيد كه در بهار سال قيل آن درخت میوه فراوانی تولید کرده است. در نهال زيتون جوانه هاى برك مقابل يكديكر ظاهر مى شوند ولى اين جوانه ها تا بهار سال بعد به حال ر کود باقی می مانند و در بهار سال بعد جوانه ها رشد کرده و تولید گل می کنند. 

صفحه 194:
برای آنکه جوانه فعال شود هرسال جوانه انتهایی آن را حذف کنید در هر صورت هرس بیش از حد درخت زیتون موجب می گردد شاخه های جوبى زياد شده و مقدار محصول درخت به طور چشم گیری کاهش یابد. 

صفحه 195:


صفحه 196:
میوه کاری را می توان به عنوان فن کشت و پرورش گیاهان چند ساله ای که بخشی یا تمام میوه آنها بصورت خام یا پخته مورد تغذیه انسان قرار می گیرد ايلك كيذ از آنجا كه بيشتر درختان ميوه يس از كاشته شدن جند سال طول مى كشد تا به ار نشینند و علاوه بر مخارج سنكين اوليه درطول اين مدت نيز هر ساله هزينه هایی برای نگهداری و پرورش آنها لازم مى شود. 

صفحه 197:
میوه کاری نیاز به سرمایه گذاری دراز مدت دارد. بابراین اگر از بای امر دقث و توجه کافی نشود شاید پس از چند سال منجر به زیان هایی جبران ناپذیر a ‎Wee See giE ay bye [ke ro‏ : احداث باغ جدید. نگهداری از باغ احداث شده و ویژ گیهای مهمترین میوه های ایران مورد بحث قرار خواهند گرفت. 

صفحه 198:
احداث باغ جدید در احداث باغ جدید دو حالت ممکن است رخ نماید. در حالت اول محصول ویژه ای مانند سیب بادام و . .. مورد نظر است و برای کشت آن باید زمین مناسبی یافت شود. در حالت دوم که بب بش همکانی است زم وبزه ای موعود است و باید درحی که با آن زبس و منطقه سازش داشته اشته باشد کشت شود. 

صفحه 199:
* احداث باغ شامل چهار مرحله می باشد: ۱- بررسی عوامل محیطی ۲- بررسی عوامل اقتصادی ۳- گزینش رقم و تهیه نیال ۴- آماده ساختن زمین و کاشتن نهال 

صفحه 200:
0 الف ) دما ب) نور پ) موقعیت محل ت) خاک ث) آب 

صفحه 201:
دما همانند سایر گياهان؛ درختان میوه برای رشد و تولید محصول دارای یک دامنه گرمایی و یک دمای مناسب ویژه خود هستند. افزون بر این» دما در زندگی درختان میوه اثرات خاص دیگری نیز دارد. از آن جمله درختان میوه خزان دار باید در طول زمسات به تعدادساعت مین دمای تم از فقت در جه سات )ان دریافت کنند تا از حالت استراحت بیرون آمده آغاز به رشد کنند. اين امر یکی از مهمترین عوامل محدود کنده مناطق کشت درختان ميوه مختلف مى باشد. بدین معنی که اگر سرمای لازم تأ نگردد در اکتر موارد جوانه های کر ار ند و محصولی عاید نخواهد شد. اثر بسیار مهم دیگر دما بر روی درختان میوه سرمازد گی بهاره است . 

صفحه 202:
بسیاری از تقاط دنیا با وجود برخورداری از دامنه دمایی و میزان سرمای مناسب برای کشت درختان میوه بهدلیل داشتن سرمای دیررس بهاره كه معمولاً بس از شکوفایی جوانه ها بروز می کند و موجب سرمازدگی گلها و گاهی میوه ها می شود برای میوه کاری مناسب نیستند. از دیگر عوامل دمای که در میوه کاری موثرند می توان از نوسان دمایی يا تفاوت زیاد دمای شب و روز و تگ رگ نام برد. 

صفحه 203:
نور آزماش های مصلف ثابت کرده که » غیر از توت فرنگی سایر موه ها رای ‎gue‏ ۱ ۱ گل انگیزی به طول روز حساس نیستند و تنها اثر این عامل بر روى شدت نور در رشد و باروری درختان بسیار موثر است. تغییر دادن شدت نور در سطح باغ کاری غیر عملیاست و تنها راه نوررسانی کافی به درون درخت. دادن شکل و تراكم مناسب به شاخساره مى باشد. به عنوان مثال در ميوه هاى سييء اگر شدت نور به ویژه حدود سه ماه آخر فصل رشد كافى نباشد تولید رنگ سرخ دجار اختلال مى كردد و به اين دليل بيشنهاد شده است كه درمناطقى كه هواى بائيز ابرى يا مه آلود دارد به جاى سيب هاي سرخ انواع زرد و سبز آن کت کر 

صفحه 204:
موقعيت محل مجموعه عوامل عرض جغرافیایی» ارتفاع از سطح دريا و مقدارى شيب زمين» موقعیت محل را تشکیل می دهند. اثر این عوامل در درجه اول بر روی مقدار دمای محیط و در درجه دوم برروی شدت نور است. 

صفحه 205:
اکثر درختان میوه به بافت خاک حساسیت زیادی نشان نمی دهند و اگر خاک دارای ژرفا (عمق) و زهکشی کافی بوده و از ۳۱ مناسبی نیز برخوردار باشد به خوبى در آن رشد کرده محصول كافى می دهند البته لازم به تذ کر است که خاکهای سبك تر معمولاً از خاكهاى سنكين کم رطوبت تر بوده و به همین دليل در بهار زودتر گرم و در پائیز دیرتر سرد می شوند و چون از تهویه بهتری نیز بر خوردار است در صورت کفایت آب و مواد غذایی درختان میوه در آنها بیشتر رشد می نمایند. 

صفحه 206:
آب بر اساس یک قاعده کلی هر گاه منطقه ای دارای بیش از ۷۰۰ میلیمتر باران سالیانه با پرااکندگی یکنواخت باشد برای پرورش درختان میوه به صورت دیم مناسب است. در نقاطی که باران سالیانه ۵۰۰-۷۰۰ میلیمتر باشد معمولاً ۱-۲ آیباری. تابستانه لازم است و مناطقی که کمتر از ۵۰۰ میلیمتر بارندگی داشته باشند نیاز به آبيارى مرتب در سراسر فصل رشد دارند. اكثر قريب به اتفاق اراک ب استثنای کرانه های دریای خزر در گروه سوم قرار دارند و در آنها تنها كياهان بسيار مقاوم در برابركم آبى از قبيل قبيل انكورء بادام» پسته و انجیر را می توان به صورت دیم پرورش داد ربق مره ها یار به آبیاری مرتب دارند. 

صفحه 207:
به دلیل کمبود آب اغلب تهیه آن احتیاج به سرمایه نسبتاً زیادی دارد که باید پیش از شروع به احداث باغ در نظر گرفته شود. علاوه بر مقدار و قیمت آب؛ کیفیت آن نیز اهمیت زیادی دارد زيرا آبيارى. مداوم یک خاک خوب با آب سنگین و یا شور به تدریج زمین را شور و نامناسب می سازد. 

صفحه 208:
عوا امل اقتصادی معيو نت اذ ايه يناي ۳ همین هدف باید در كليه فعاليتهابى كه براى بالا بردن ميزان و كيفيت فرآورده انجام مى شود مظور کرد طوری که ل ‎Ss fee‏ مطلوبء براى توليد كننده نيز كمترين هزينه ها را نيز دربر داشته باشد. به طور كلى عوامل اقتصادى مؤثر در توليد هر محصول از جمله ميوه ها را ميتوان به دو گروه: سرمایه گذاری یا هزینه های تولید. و عوامل مربوط به بازار یا بازار يابى تقسیم کرد. 

صفحه 209:
به طور کلی محصولات باغبانی برای یکی از چهار منظور زیر تولید می گردند: الف : صدور به بازارهای محلی برای مصرف تازه ب : صدور به بازارهای دور دست برای مصرف تازه پ : ارسال به کارخانه های کنسرو سازی و میوه خشک کنی ت : نگهداری در انبار وارسال به بازار در فصل کمبود و گرانی برای دستیابی به سود بيشتر تولید کننده پس از گزینش نوع میوه ای که مایل به پرورش آن است باید رقمی بر گزیند که در عین ساز کاری با شرایط منطقه فراعور هدف تولید هم باشد. 

صفحه 210:
در مورد بازار بايد به سه نکته توجه کرد ‎LiL‏ يعنى در بازار مورد نظرء براى جه مقدار از محصول توليد شده خریدار وجود دارد؛ اين امر عامل مهمى در تعيين سطح زير كشت مى باشد . ‏اول- مقدار ذ ‎ ‏دوم- پسند بازاره یعنی چه رقمی از میوه مورد نظر در بازار طالب دارد به عنوان تال ی ها دی در وال و ترش مر در شرا تدارا ری دارند ولی عکس آن صحیح نیست و تولید سیب ترش مصری در اطراف تهران ویا قندک در شیراز اشتباه خواهد بود. 

صفحه 211:
سوم- فاصله محل تولید تا بازار هرچه این فاصله بیشتر باشد مخارج ترابری و درصد تلفات بالاتر و بنابراین هزینه بازار رسانی بیشتر خواهد بود. به اين دليل» پيشنهاد می گردد که فرآورده های فرایند شدنی در اطراف شهرهایی که امکانات لازم را در اختیار دارند کشت شوند. 

صفحه 212:
تهیه نهال پس ازاینکه با توجه به شرایط محیطی منطقه وعوامل اقتصادی نوع و رقم میوه كر ‎at‏ بايد به تهیه نهال اقدام کرد. ب بیشتر درختان میوه از طریق پیوند و تعدادى نيز از راه قلمه » خوابانيدن و بذر لحان شرا روش توليد نهال هرچه که باشد» کیفیت نهال بالاترین اهمیت را در رشد آن و باروری درخت حاصله دارد. باغدار باید کوشش کند که بهترین نهال ممکنه را هر چند با قیمتی بسیار بالاتر از معمول تهیه کند. 

صفحه 213:
زیرا درختان حاصله از چنین نهال هایی نه تنها درچندسال اول باروری میزان مخارج اضافی را جبران خواهند کرد بلکه پس از آن نیز مداوماً نسبت به درختان حاصله از نهال های نامرغوب منافع بیشتری خواهند داشت 

صفحه 214:
روش های کاشت نسبت فواصل درختان روی ردیف ها به فواصل بین ردیف ها روش های کاشت مختلفی را به وجود می آورد که از مهمترین آنها می توان مربعی؛ مستطیلی» مثلثی و داربستی را نام برد . 

صفحه 215:
= i سیستم های مختلف کاشت درختان میوه: الف- مربعی ب- مستطیلی پ- مثلثی یا لوزی ت- داربستی . دوایر سیاه محل درختان را نشان می دهد. 

صفحه 216:
پیاده کردن نقشه باغ و تهیه محل کاشت. برای پیاده کردن نقشه باغ باید اول محل کشت اولین درخت را تعیین و بر حسب آن محل ردیف درختان را توسط ریسمان مشخص ساخت. 

صفحه 217:
طرز پیاده کردن یک نقشه کاشت مربع ( یا مستطیل) در زمینی با شکل نامشخص. چهار ضلمی الف - ب- پ ست » محوطه اصلی درختکاری را تشکیل می دهد. دوایر سیاه محل درختان را نشان می دهد. 

صفحه 218:
کاشت نهال و هرس اولیه» درهنگام کاشت اکثر نهال های میوه باید ابتدا ريشه را با يك قيجى تيز پیراست تا اولاً سر ريشه اصلی قطع و گیاه تحریک به تولید ریشه فرعی بیشتری شود. ثانياً سرريشه هاء که اکثرا در اثر کنده شدن از خاک خزانه زخمی و به طور نامرتب قطع شده دارای یک سطح صاف شود زا ها قرار می گیرند و از بين می روند در حالیکه اگر محل بریده شده صاف باشد به راحتی ترمیم می گردد و از نفوذ عوامل بیماری زا و پوساننده جلوگیری می ‎noc)‏ 

صفحه 219:
برای کاشت نهال اگر خاک باغ حاصلخیز و دارای بافت مناسب باشد و توسط سوسولوز آماده شده باشد کافی است مقداری از خاک محل کاشت ت را با بیل برداشته پس از قرار دادن ريشه ها درون گودال وروی آنها را با خاک سطح الارض پوشاند. در مواردی که برای کاشت از گودال های دستی و مته ای استفاده مى كردد بايد اول مقداری از نحاک سطح الارض را با هم حجم خودش کود دامی پوسیده مخلوط ساخته به شکل مخروطی در ته گودال ریخت سپس ريشه ها را برروی این مخروط مرتب کرد و روی آنها را با خاک پوشاند و گودال را پر سب 

صفحه 220:
طرز کاشت نهال در گودال. به جهت قرار گرفتن پیوند ک نسبت به جهت وزش باد توجه شود. 

صفحه 221:
در کاشت نهال» رعایت چند نکته ضروری است: ‎-١‏ عمق كاشت ت باید طوری باشد که پیوندگاه (محل پیوند) دست کم چند سانتیمتر بالای سح خاک واقع شود نا از ريشه دارشدن كياه در بالای پیوند که ممکن است اثر پایه را خنثى كرده و نيز از گود افتادن درخت یعنی قرار گرفتن طوقه آن در عمق زیاد خاک که اصطلاحاً باعث خفگی آن خواهد شد جلوگیری به عمل آيد. 

صفحه 222:
۲ - در نقاطی که باد منظم می وزد. رشد بيوندك بايد رو به باد قرار داشته باشد تا از شكسته شدن كياه در اثر فشار باد جل وكيرى كردد. درتقاط بادخيز استفاذه از قیم نگهداری نهال در سالهای اول توصیه می شود. این امر به ویژه برای گیاهانی که روی اه های با کوتاه کننده یوند زده شده اند از اهمیت زیادی برخوردار است. ۳- پس از انجام کاشت و پرکردن گودال» باید با فشار دادن خاک اطراف نهال با پا یا بیل خاک اطراف ریشه ها را کاملاً محکم کرد تا محفظه های هوا در اطراف ‎at,‏ ها باقی نماند و همچنین مقدار نشست خاک که در اثر آبیاری به وجود می آید و باعث گود افتادن نهال می گردد به حداقل کاهش یابد. 

صفحه 223:
۴- باید پی درنگ پس از کاشت نهال ها را آبیاری کرد. در غير اين صورت درصد نهال هایی که اصطلاحاً نمی گیرند یعنی خشک می شوند بالا خواهد رفت و نياز به كاشت مجرد یا وا کاری خواهد بود. ۵- باید نهال های کشت شده را بعدها هرس و شکل دهی کرد. 

صفحه 224:
داشت. يا تگهداری ازباغ احداث شده هر باغ میوه نیاز به مراقبت های ویژه ای دارد تا بتواند به نحو مطلوب ريشه کرده و تولید محصول کند. مهمترین این مراقبت ها که بطور کلی عملیات داشت نامیده می شونددر زیر مورد بحث قرار خواهند گرفت: ۱-آبیاری Bey ۲-هرس ۴-گرده افشانی ۵- تنک کردن ۶ سایر عملیات داشت 

صفحه 225:
چهار روش عمده مورد استفاده آپیاری : الف) روش كرتى يا غرقابى ب) روش نشتى ب) روش بارانى ت)روش قطره اى 

صفحه 226:
ace , él Og aad p32 روش کرتی يا غرقابی در اين روش باغ به كرتهايى داراى يك يا چند درخت تقسیم و هر کرت با آب ير مى شود. بازده مصرفى اين نوع آبيارى نسبتاً كم است يعنى قسمت مهمى از آبى كه به زمين داده مى شود بدون اينکه مورد استفاده درخت قرار گیرد به عمق خاك مى رود و از دسترس ريشه ها خارج مى كردد. از محاسن اين روش عدم نياز آن به تسطيح خاك و احتياج نداشتن به وسايل مدرن آبيارى كه هر دو كران هستند می باشد. در ايران در باغهاى جوان و نيز در م ركبات كارى براى جلوكيري از شیوع بیماریهای خاكزى نوعى از آبيارى كرتى به نام تشتكى مورد استفاده قرار مى كيرد كه خود به دو نوع زنجيرى و ‎pet alee‏ 2 

صفحه 227:
آبیاری طشتکی به روشهای زنجیری (بالا) و شانه ای (پائین). پیکانها جهت حرکت آب وداویر سیاه محل درختان را نشان میدهد. 

صفحه 228:
روش نشتی در این روش در دوسوی ردیف کشت دو شیار به عمق ۱۰-۱۵ سانتیمتر و به عرض ۲۵-۳۰ سانت نتیمتر ایجاد و آب با فشار کم در آنها به جریان انداخته می شود. . مشروب شدن ريشه ها از طريق نشت تدريجى آب به خخاك اطراف شيار و خيس ساختن محيط ريشه انجام مى كيرد. بازده مصرفى اين روش از روش های کرتی بیشتر است و برای بکار بردن آن بايد زمين كاملاً صاف بوده و تسطیح شده باشد. 

صفحه 229:
برای به جریان انداختن آب از نهر اصلی به شیارها و تنظیم مقدار آن از سیفون های آلومینیومی و یا پلاستیکی استفاده می کنند. در آییاری نشتی به تدریج که عمر و انداره درحتان افزوده می شود باید نداد شارها را در هر طرف درخت افزایش داد بطوری که در حداکثر رشد تمام سطح باغ از شیارهای موازی هم پوشیده و آپیاری شود. 

صفحه 230:
روش بارانی در این روش درختان توسط فواره های چرخانی که به لوله های آلومینیومی خاص 8 7 5 - ا متصلند آبيارى مى كردند. بازده مصرفى اين روش از روشهاى قبل بيشتر و حدود ۸۰ درصد است و از محاسن ‎OT‏ می توان عدم نياز به تسطيح؛ امكان کاربرد کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی همراه با آبیاری و در موارد خاص مبارزه با سرما را نام برد. مهمترين عيب اين روش بالا بودن قيمت لوله ها و پمپ ها و سایر وسایل مورد لزوم می باشد. 

صفحه 231:
روش قطره ای در این روش» آب توسط پمپ های ویژه ای در لوله های پلاستیکی نسبتاً باریک و قابل انعطافی که در طول هر ردیف روی سطح خاک قرار داده می شوند جریان می یابد و از طریق چکاننده های ویژه ای که در طول لوله قرار دارند به صورت قطراتی بیرون آمده خاک اطراف درخت را مرطوب نگاه می دارد. تعداد چکاننده ها برای نهالهای جوان یک عدد است و به تدریج که گیاه بورگ می شود به ۳ تا ۲ عدد برای هر درخت افزایش داده می شود. این روش دارا ارد رت اود ۵ درصد بوده و از تسطیح خاک ب بی نیاز است. ولی ايجاد آن كران تمام مى شود. 

صفحه 232:
کاربرد این روش در خاکهای شور یا برای آب های سنگین و شور به سرعت شوری خاک را افزایش می دهد. برای جل وگیری از اين امر و نیز جلوگیری از مسدود شدن چکاننده ها در اثر رسوب نمک باید اندازه چکاننده ها را بزرگتر از حد مورد نیاز گرفت تا آب مقداری حرکت عمقی پیدا کرده ضمن نفوذ به طبقات زیرین خاک املاح اضافی را شسته همراه خود از طبقات فوقانی خارج سازد. 

صفحه 233:
بر حسب نیاز به هرس می توان درختان میوه را به سه گروه تقسیم کرد: گروه اول شامل درختانی مانند مررکبات است که اصولاً در دوران زندگی خود نیاز به هرس ندارند و بدون آن بطور طبیعی شکل ویژه خود را پیدا و میوه کافی توليد عي كتند. گروه دوم شامل درختانی مثل سیب» « ‎lob‏ گیلاس و گردو است که بایستی در چند سال اول به آنها از طریق پیراستن شکل مناسب داد ولی وقتی رشد کردند و به بار نشستند هرس را باید به حداقل رساند. 

صفحه 234:
7 گروه سوم شامل میوه هایی مانند هلو انجیر و انگور است که علاوه بر هرس شکل دهی در دوران بلوغ نیز باید مرتباً پیرایش شوند تا با تولید شاخه های جوان میزان محصول آنها افزایش یابد. 

صفحه 235:
گرده افشانی تمام درختان ميوه ايران به غير از خرمالو و ارقام بدون هسته انجير و كلابى و مر کیات برای تولید میوه به گرده افشانی نیاز دارد. 

صفحه 236:
تنى كردن پیشتر درختان میوه پیش از حد توانایی باردهی خود گل تولید می کنند که اگر همگی این گلها تبدیل به میوه شوند. درخت ضعیف و میوه ها ریز و نامرغوب خواهند شد و ممکن است درخت دچار سال آوری شود به همين دليل بايد بیشتر گلها و میوه های جوان را حذف ساخت. به عنوان مقال اگر تنها ۵ درصد ازشکوفه های سیب و در آلبالو و گیلاس که دارای میوه های بسیار ریزی هستند هر گاه بين ۲۵-۰ درصد از شکوفه ها تبدیل په میوه شوند گیاه محصول بسیار خوبی خواهد داشت. عمل حذف گلها و میوه های اضافی درختان تنک کردن نامیده می شود. 

صفحه 237:
سایر عملیات داشت علاوه بر آنچه که در بالا ذكر شد نگهداری درختان میوه مستلزم انجام عملیات دیگری از قییل جل و گیری از ريزش به موقع میوه هاء مبارزه با بيماريها و آفات, علف های هرز سرمازد گی وب می باشد 

صفحه 238:


صفحه 239:
گروه بندی سبزیها آنچه که ما بعنوان سبزی می شناسیم در چند دسته قرار می گیرد: ۱- سبزیهای میوه ای: گوجه فرنگی» بادنجان» خربزه» هندوانه ‎Sle‏ کدی فلفل دلمه ای» بامیه. ۲- سبزیهای دانه ای: نخودفرنگی؛ لوبیا سبزء باقلاء ذرت شیرین. ۳- قارچهای خوراکی: قارچ د کمه ای؛ قارج صدفی. ۲- سبزیهای ريشه ای و غده ای: سیب زمینی» چفندر تربچه هویج. ۵- مبزیهای برگی: اسفناج» ‎gal‏ کرفس؛ جعفری؛ شاهی, گشنیز. 

صفحه 240:
۶ سیزیهای گروه کلم: کلم » کلم گل» کلم برو کسل؛ کلم قمری. ۷ كان دانم كار موه رون شتوره اریمی نکر فر نگ ۸- سبزیهای پیازی: پیاز خوراکی» سیر. 

صفحه 241:
شت سبزیها الف - گزینش و کاشت بذر ب- کاشت نشاء ها نشاء را می توان با دست. ماشین های دستی و یا ماشین ‎ele‏ خود کار (اتوماتیک) در محل اصلی در زمین جای داد. نشاء کاری بهتر است در روزهای ابری اواخر عصر و یا پیش از بارندگی انجام شود. نشاء سبزی هایی ماندد گوجو فرنكى» سول رد الال ريا بيه مالي بد تصق ن اصلی انتقال داد که خاک گرم شده و خطر سرما زدگی موجود نباشد. درحالى كه نشاء کردن گیاهانیمانند پیاز و کلم چون تقریبا در برابر سرما مقاوم هستند می تواند زودتر انجام گیرد. 

صفحه 242:
مراقبت های زراعی از سبزیها : الف- آبیاری ب- وا کاری نك رفك كران د- مبارزه با علف های هرز ذ- آفات وبیماری ها 

صفحه 243:
روش های عمده مبارزه با آفات و بیماری ها عبار تند از: . کاشت بهترین بذر یعنی بذر گواهی شده و عاری از بیماری. ۲ کاشت فرآورده ای که با شرایط آب و هوایی منطقه ساز گار باشد و در نتیجه گیاه قوی تولید کند. . مبارزه با علف های هرز در مراحل اولیه رشد. . استفاده از کودهای مورد نیاز گیاه و مصرف نکردن کود حیوانی تازه. کاشت ارقام مقاوم در برابر بیماری با آفت مورد نیاز. . از بين بردن كليه شاخساره و ريشه و ميوه كياه بعد از برداشت محصول ‎bm +‏ ما اعد ‏| رعایت تناوب زراعی در برنامه کشت. 

صفحه 244:
برداشت محصول یکی از مهمترین مراحل تولید به شمار می رود به ویژه در مورد برداشت سبزیها باید به نکات زیر توجه شود: زمان مصرف و مسافت بین مزرعه و بازار» فرآورده هایی که برای نقاط دور دست فرستاده می شوند کمی نرسیده برداشت می گردند. ۲ نوع مصرف. کنسرو شدن و يا مصرف تازه برای مصرف کارخانه هاه محصول بايد تازه و رسیده باشد و برای صادرات و انبار باید کمی نارس باشد. ۳ وسیله ترابری» حمل و نقل و نوع جاده. 

صفحه 245:
ay ۵ در نظر گرفتن امکاناث برداشت ( کار گره ماشین آلات موره نیاز» ترابری و) نوع سبزي برگ مورد استفاده است یا میوه. ريشه يا كلء در مورد سبزی هایی مانند ریحان» شبت. نعناع» ترخون» شنبلیله که گیاه را از روی سطح زمين قطع مى کنند و به مصرف می رساننده معمولا بايد شاخه هاى برداشت شده تازه و نازک باشند وگیاهقبل از چوبی شدن برداشت اشت شود. در این سبز هه چون چند برداشت در یکسال صورت می گیرد معمولا باید بلافاصله بعد از هر پرداشت» مزرعه را آپباری کرد و در صورت نیاز مقدارى كود شیمیایی به آن داد. 

صفحه 246:
سبزیهای تیره سیب زمینی 5 ۳ 2 ۰ ۳۳ سبزیهای مهمی مانند سیب زمینی؛ گوجه فرنگی» بادمجان و فلفل جزء این تیره می باشند . سیب زمینی : سیب زمینی گیاهی است علفی» یکساله و دارای ساقه های تغییر شکل یافته زیر زمینی به نام دستک است که غده سیب زمینی از ضخیم و متورم شدن قسمت های انتهائی این ساقه ها به وجود می آید. سیب که بر مبنای زودرس و دیر رس بودن» رنگ پوست بافت و شکل غده» ضخامت پوست و سایر صفات گروه بندی می شوند. در ایران کشت ارقامی مانند اسلامبولی؛ فشندی و آلفا متداول است. دارای ارقام زیادی است 

صفحه 247:
نحوه تشکیل ریشه و ایجاد غده ها در گیاه سیب زمینی 

صفحه 248:
گوجه فرنگی 2 2 zZ 2 گوجه فرنگی در ایران ۰ سال سابقه دارد. گوجه فرنگی دارای چند واریته گیاهشناسی می باشد که اهم آنها عبر تن از: گوجه فرنگی معمولی؛ گوجه فرنگی برگ پهن. گوجه فرنگی کبابی. گوجه فرنگی گلابی شکل و گوجه فرنگی ساقه استوار میوه این گیاه دارای ویتامینهای مختلف و عناصر معدنی فراوانی است که برای انسان مفید می باشد و مصرف آن بصورت خام و به طریق سس و رب و يا پخته رواج دارد. 

صفحه 249:
كياه گوجه فرنگی در برابر سرما حساس است و در دمای صفر درجه یخ مى زند و شدت آسیب می بیند. این گیاه در مناطقی که دارای روزهای بلند و آفتابی با دمای ۳۰- ۳/ ٩۱سانتیگراد‏ برای مدت زمان ۴ -۳ماه و رطوبت نسبتاً كم مى ‎eee‏ رشد و نمو اين كياه در دماهاى بالاتر از ۵ درجه سانتیگراد متوقف شده و رنگ قرمز مورد نظر برای میوه ایجاد نمی شود 

صفحه 250:
گیاهان جالیزی اين گياهان همگی از تيره کدوئیان بوده شامل: هندوانه» خیار» خربزه؛ طالبی» گرمک و انواع کدوها می باشد . 

صفحه 251:
ace , él Og aad p32 هندوانه هندوانه گیاهی علفی» یکساله» خزنده و بومی آفریقاست که مانند سایر سبزیها دارای ارقام متفاوت داخلی و خارجی می باشد. مهمترین ارقام خارجی که کشت آنها در ایران متداول است عبارتند از: ۳ ۰ a 5 2۰ چارلستون گری؛ دیکسی کوئین. فرفا کس چیلیان بلاک و معروف ترین ارقام محلی عبارتند از: قرقب شریف آباده محبوبی و پوست سفید همدان. هندوانه مانند سایر گیاهان تیره کدوئیان نسبت به بخبندان حساس است. بذر آن در دمای پائین تر از ۲۰ درجه سانتیگراد جوانه نمی زند و برای رشد و نمو نیاز به روزهای گرم آفتابی دارد. مناسب ترین خاک برای این گیاه خاک های سبك حاصلخیز می باشد . 

صفحه 252:
گیاهی است یکساله و کشت آن در بیشتر مناطق جنوبی کشور در اواخر پائیز و طول فصل زمستان و در مناطق معتدله به هنگام بهار متداول است. دوره رشد و نمو خیار حدود ۵۰-۷۰ روز است. مناطق جنوبی کشور مانند جيرفت در يكسال ۲-۳ کشت خیار دارند. خیار دارای ارقام زیادی است که متداول ترین آنها در ایران عبارتنداز: خیار پیلانکوه» خیاردولاب و خیار اصفهان» اما امروزه کشت ارقام خارجی بسیار متداول است. 

صفحه 253:
سبزیهای سوخ دار ‎Z Z‏ سبزیهای این گروه همگی اد ‎ee ee‏ موسیر» تره ایرانی و تره فرنگی . 

صفحه 254:
کشت پیاز و مصرف آن توسط قبایل مختلف آسیا از زمان های بسیار قدیم متداول بوده است و زادگاه اصلی آن را مناطق جنوب غربی آسیا می دنند. ‎jhe‏ ‏گیاهی است دوماله؛ یک پایه و دگربارور که دارای دو نوع ساقه حقیقی و کاذب می باشد. سوخ پیاز: از متورم شدن ساقه کاذب ایجاد می شود. در ایران ارقام مختلف محلی و خارجی کشت می شوند که اکثر آنها در اثر دگر گرده افشانی طبیعی حلوص شود را از دست داده و معلوط شده اند و امروزه بیشتر زارعین» بذرهای مخلوط را کشت می کنند 

صفحه 255:
اقام عمده محلی که از روی رنگ و محل کشت گروه بندی شده اند عبارتند از پیاز قرمز آذرشهر در تبریز و آذرشهر کشت می شود. پیاز قرمز ری در اطراف تهران کشت می شود و پیاز سفید در قم و ساوه و کاشان کشت ی شود. پیاز گرچه جزء گروه سبزیهای فصل خنک است اما در سطح تجارتی كشت آن در يك كستره دمانى از مناطق سردمير تبریز و ارویه تا گرمسیر خوزستان و اطراف کازرون متداول است. كياه بياز در اوايل دوره رشد خود نیاز به دمای کم و در اواخر دوره رشد نیاز به دمای زیاد دارد. تشکیل سوخ و ساقه گل دهنده این گیاه تحت تأثیر طول روز و دمای هوا قرار دارد. ‎tise‏ ‏هوای خنک و روز کوتاه انگیز ننده ساقه گل دهنده؛ هوای گرم و روز بلند انگیز اننده سوخ است. 

صفحه 256:
كلم ها بين كلم ها كه متعلق به تيره جليبائيان هستند انواع مهمى از قبيل كلم بيج» كل کلم» کلم تکمه ای» کلم قمری وجود دارد . سبزی های ريشه ای ۳ این گروه شامل سبزی هایی مانند هویج» شلفم. چغندر لبویی؛ ترب و تربچه می باشند . 

صفحه 257:
هویج هویج یکی از منابع ارزان قیمت تامین ویتامین ۵ می باشد. مصرف ۰ ۰ گرم ‎“eae‏ ۰ واحد بين المللى از اين ويتامين را برای بدن تأمين مى کند. هویج گیاهی علفی؛ دوساله و از تیره چتر سانان می باشد. انواع هویج بر مبنای شکل و اندازه رشد گروه بندی می شوند که ارقام بی نوک و نوک دار آن معروف می باشند. 

صفحه 258:
سبزیهای سالادی سبزیهای عمده این گروه عبارتند از: کاسنی» آندیو و کاهو . کاهو یکی از سبزیهای مهم و مورد مصرف همه می باشد. گیاهی است یکساله از کلاه پرک سانان که بومی آسیا مر کزی بوده و از ۵۰۰۰ سال پیش زیر در آمده است. كاهو جزء سبزيهاي فصل خنک است. کشت آن در نقاط مختلف از اوایل پائیز تا اوایل بهار انجام می گیرد. بهترین دما برای رشد و نمو کاهو ۱۳ تا ۱۵ درجه سانتیگراد است. 

صفحه 259:
سبزیهای خورشی دراین گروه مبزیهایی مانند اسفناج» جعفری» كرفس» شنبلیل» شبت و گشنیز قرار دارند . اسفناج اسفناج بومى ايران و نواحی اطراف آن می باشد. گیاهی است علفی و یکساله از تیره چفندر سانان و برگهای سبز تیره ‎GS 2b‏ ۱ اطراف ساقه بسیار کوتاهی خارج می شوند. طول دوره رشد گیاه از زمان کاشت بذر تا برداشت محصول کوتاه و حدود ۶-۱۰ هفته می باشد. ‎ae desl‏ محصولات فعرل حنک است و دماهای ۶ ۲ درجه ماتگرادواه رای تحمل می کند . اسفناج از بسیاری از سبزیها نسبت. به شوری مقاوم تر می باشد. 

صفحه 260:
سبزیهای خوردنی ‎ge‏ اكذو 4 ۳ 3 ۳ دراين كروه سبزيهايى مانند نعناع» ترخونء ريحانء مرزه. شاهی» تره» ترب و 'تربجه وجود دارد . تربجه ‎or 3‏ : طول دوره رشد اين سبزی ۲۰ - ۲۰ روز است از بر گ و ريشه ‎OT‏ به عنوان سيزى خوردنی استفاده می شود. ازدیاد آن با پذر است بذر تربچه گرد و قرمز رنگ می باشد. قوه نامیه خود را تا ۵ سال حفظ می کند. بذر را بصورت دستپاش یاخطی می کارند. 

صفحه 261:
کلکاری؛ طراحی و کل آرایی 

صفحه 262:
چمن کاری در طراحی و ایجاد فضای سبز در باغ, چمن نقش مهمی را ایفاء می کند و همانند ایجاد زمینه مناسب در یک تابلوی نقاشی است که با انواع درختچه های زینتی يا حاشيه هاى كل به طول الوان خلق مى شود. لکن خلق این زمینه سبز خود مشكلات و مسائلى را به همراه دارد كه رعايت واحراست رشد و نمو آن ضروری مى باشد. زيبائى و لطافت هر يارك يا باغجه اى در شرايط مناطق خشک هنگامی کامل خواهد شد که سبزی مطبوع چمن زمینه اصلی آن باشد و شاید گیاه دیگری نتوان یافت که جایگزین آن گردد. 

صفحه 263:
وجود گیاه چمن مانند تمامی گیاهان سبز در میزان اکسیژن محیط اطراف خود مزثر بوده و برحی معتقدند که نوعی تعادل را ایجاد می کند. متیر شدن هوا و کاهش گرد و غبار محیط به نحو چشم گیری مؤثر مي باشد و از فرسایش خاک در مناطقی که بادهای موسمی و فصلی دارند جل و گیری مى كد یج از بخیر شدید آب در سطح زمین جلوگیری می نماید. 

صفحه 264:
امتیازاتی را که یک چمن خوب باید دارا باشد عبارت است از: ‎A‏ ‎nue : 1‏ 2 غرم و طرافت بر گ ها ‏۲ دوام و عمر طولانی آن. ¥ ‏سا زگاری با شرایط و کیفیت آب و خاک محل و شهر. ‏. قابلیت پاخوری و استقامت خوب. ‏ای ی ‏. دارا بودن ساقه کوتاه با قدرت پنجه زدن زیاد. ‏. قدرت تحمل به چیده شدن در دفعات مختلف و روئیدن مجدد خود یکی از صفات ‏اختصاصی چمن می باشد. زیرا تمامی گیاهان خانواده گرامینه واجد جنين وي كى الى نمی باشند. 

صفحه 265:
برای داشتن چمن خوب و مناسب به نیازهای اختصاصی آن بایستی توجه شود و آن عوامل عبارتند از: خاک تهیه زمین چمن 

صفحه 266:
تهیه زمین چمن ‎oot‏ ی تسیا رس آن کاملا مسطح و هموار باشد. برای اشتن يك جمن زيبا بايستى عملياتى مربوط به تهيه بستر كاشت اشت انجام كيرد je ee ee ‏بقایای گیاهی افزودن موادی مانند کود دامی و یا شن» در صورت ضرورت‎ ‏است یی خاک در رد وتو اه چم عاها دار دم است چم در‎ ‏خاک های. کم عمق رشد و نمو خوبی نخواهد کرد در خاک های عمیق و‎ ‏حاصاخیز رشد چمن از نظر کیفیت چشم گیر می باشد.‎ لذا عمق خاک مرغوب و مناسب برای چمن حدود ۳۰ الی ۴۰ سانتیمترمیباشد. مهم ترین نکته در تهیه زمین چمن عملیات تهیه زمین و شخم زدن است. 

صفحه 267:


صفحه 268:
گیاهان علفی : ۱- گلهای یکساله: (گل آهار . گل اطلسی» آلترنانتراء ابرى» كل بنفشه » كل جعفرىء میمون» مینای پائیزه) ۲- گلهای دوساله و چندساله: گل استکانی» انگشتانه. سيلن» فراموشم مکن) ۳- گلهای سوخوار: (ن ركس» كلايل» زنبق» كوكب ) 

صفحه 269:
گیاهان چوبی: ۱- درختان زینتی الف) درختان سوزنی ب رگ : ( سرو نقره ای ۰ کاج ایرانی » سرخدار ) ب) درختان پهن برگ :( افرا» ارغوان » چنار » صنوبر » بید مجنون ) ۲- درختچه های زینتی : ( اسپیره یا گل عروس » برگ نو به ژاپنی » ختمى » یاس زرد مجنون » كل يخ ) *- يبج ها : ( يابيتال (عشقه) » بيج امين الدوله » كلماتيس ) 

صفحه 270:
گل و گیاهان گلخانه ای ۱- گلهای بریدنی : ( داوودی ؛ میخک ) ۲- کاکتوس ها و گياهان گوشتی ۳- گیاهان درون خانه ای: الف ) گیاهان گلدانی : ( سیکلمن » سینرربنت القتسول ) ب) گیاهان آپارتمانی : ( حسن یوسف ۰ فیکوس » برگ انجیری » مارچوبه زینتی) 

باغبانی عمومی – بر اساس کتاب باغبانی عمومی – تالیف دکتر روح انگیز نادری – انتشارات پیام نور ‏www.PnuNews.com باغبانی عمومی هدف درس : باتوجه به افزایش جمعیت و اهمیت اقتصادی و ارزش غذائی محصوالت باغی در سراسر دنیا دستیابی به محصوالت با کمیت و کیفیت باال ضروری به نظر می رسد ،که تمامی جوامع نگاه ویژه ای به این امر دارند و لذا دستیابی به خودکفائی در زمینه محصوالت کشاورزی به خصوص باغبانی مستلزم بهره گیری از علوم پیشرفته روز دنیا در این زمینه می باشد ،در این مجال سعی بر این است مطالبی مختصر و مفید جهت استفاده دانشجویان عزیز ارائه گردد . باغبانی عمومی • جایگاه درس : درس باغبانEی عمومEی در اقتصEاد کشاورزی بEه ارزش 3واحد جزء دروس تخصEصی رشتEه اقتصEاد کشاورزی Eدر مقطEع کارشناسی میباشد. باغبانی عمومی فصل اول :تاریخچه فصل دوم :گروه بندی گیاهان باغبانی فصل سوم :گیاه افزایی (تکثیر) فصل چهارم :محیط رشد فصل پنجم :هورمونها و تنظیم کننده های رشد فصل ششم :اصول هرس و تربیت فصل هفتم :میوه کاری فصل هشتم :سبزیکاری فصل نهم :گلکاری ،طراحی و گل آرایی باغبانی عمومی فصل اول تــاریخـچه باغبانی عمومی • پیدایش باغبانی انسان اولیه غذای خود را با ماهیگیری و شكار و استفاده از گیاهان وحشی تأمین می كرد .در آن دوران انسان به صورت گروههای كوچك یك یا چند خانواری Eدر غارها و معمو ًال در نزدیكی منابع مواد خوراكی می زیست و هر خانواده مسئول تهیه غذای خود بوده است .با تشكیل اجتماعات نسبت ًا بزرگتر نیازها و در نتیجه وظایف و پیشه های خاص و جدیدی به وجود آمد كه ایجاب می كرد گروهی از افراد به كارهایی مانند آموزشی و غیره پرداخته و برای غذای خود متكی به افراد دیگر اجتماع شوند .از این زمان انسان به فكر افتاد كه ضمن تشكیل اجتماعات خود در نقاط مناسب غذای خود را نیز به جای جمع آوری تولید كند. باغبانی عمومی بنابراین كشاورزی در تمدن های اولیه به صورت فنی بسیار ابتدایی شروع گشت. با پیشرفت تمدن و به وجود آمدن اجتماع هایی بزرگتر ،اختالف های گروهی پدید آمد كه موجب بروز جنگهای بیشمار شد در نتیجه بشر به خاطر ایمنی دیوارهEایی به دور محیط زیست خود ایجاد كردند .به دلیل محدودیت فضای بین این دیوارها كشاورزان اولیه مجبور شدند تعدادی از محصوالت خود را مانند غالت كه به صورت كشت گسترده یعنی در سطح وسیع و با كار و بازده نسبت ًا كم در واحد سطح كاشته می شد به اراضی بیرون شهر منتقل كنند و آن دسته از محصوالت مانند سبزی و میوه که به شكل كشت متراكم یعنی با مراقبت زیاد و محصول بیشتر در واحد سطح تولید می گردید در داخل شهرها بكارند .بدین ترتیب در كشاورزی دو شعبه زراعت یعنی كشت در مزرعه و باغبانی یعنی كشت در داخل باغ به وجود آمد. باغبانی عمومی تاریخچه باغبانی در ایران : گفته می شود ایران یكی از اولین كشورهای دنیاست كه در آن كشاورزی و تمدن شروع شده و انسان اولیه برای نخستین بار در فالت ایران به كشت و زرع و پرورش دام دست زده است .همچنین گفته می شود كه مهاجرت آریایی ها به ایران بر خالف مشهور مهاجرتی چوپانی و در جستجوی چراگاههای جدید نبوده بلكه مهاجرتی دهقانی و در جستجوی زمین بهتر برای كشاروزی بوده است .در حفاریهای نقاط مختلف ایران مشخص گردیده كه در حدود 3300سال پیش از میالد مسیح درخت را در ری ،دامغان و كاشان به طور مشابهی نقاشی می كرده اند و بنابراین در آن زمان از لحاظ باغبانی میان نقاط مختلف ایران رابطه برقرار بوده است. باغبانی عمومی در اوایل قرن چهاردهم هجری قمری با تأسیس اولین مدرسه كشاورزی ایران به نام مدرسه فالحت مظفری و وارد كردن سیب زمینی و انواع نهال میوه به خصوص سیب و گیالس از خارج باغبانی ایران توسعه بیشتری Eیافت و سپس با ایجاد مدارس متوسطه و عالی و دانشكده كشاورزی نیز تأسیس مؤسسات دولتی مختلف از قبیل وزارت كشاورزی ،بانك كشاورزی ،بنگاه توسعه ماشین های كشاورزی ،موسسه اصالح و تهیه بذر و نهال و غیره به وضع كنونی درآمد. باغبانی عمومی اهمیت اقتصادی باغبانی: در حال حاضر در سراسر دنیا كشور و منطقه ای نمی توان یافت كه در آن چندین نوع گیاه باغبانی كشت نشود و درعین حال هیچ نقطه ای را نیز نمی توان پیدا كرد كه برای كشت تمام گیاهان باغبانی مناسب باشد .دلیل این امر آنست كه هر كدام از گیاهان باغبانی به شرایط آب وهوایی خاصی احتیاج دارند و این شرایط خود مهمترین عامل محدود كننده رشد و نمو آنها به شمار می آید .به همین دلیل آب و هوای هر محل به خصوصی معمو ًال برای Eكشت و پرورش انواع معینی از گیاهان مناسب است .با وجود این محدودیت ،از زمان شروع كشاورزی با آنكه هEیچ كدام از فرآورده هEای باغبانی به تنهایی قدرت رقابت با غالت را از نظر اهمیت و میزان تولید نداشته است. باغبانی عمومی این محصوالت روی هEم رفته به عنوان یك گروه بسیار مهمی برای تغذیه انسان به شمار می آمده است .تجارب بین المللی فرآورده های باغبانی در زمانهای قدیم به دلیل طبیعت فاسد شدنی این محصوالت و عدم وجود وسایل ترابری سریع، چندان متداول نبوده و تنها مقادیر كمی از میوه های Eمقاوم مثل خرما، انجیرخشك ،كشمش ،خشكبارها و ...توسط كشورهای تولید كننده به سایر نقاط صادر می شد و به همین دلیل این محصوالت بیشتر جنبه محلی داشته و اهالی هر منطقه به اقتضای شرایط آب وهوایی خود تعدادی از آنها را كشت كرده مورد تغذیه قرار می دادند به عنوان مثال میتوان ازكشت سیب درتمام مناطق معتدله و سردسیر ،انبه در هندوستان ،موز و خربزه درختی در كشورهای آمریكای جنوبی ،نارگیل در جزایر اقیانوس كبیر و خرما در آفریقای شمالی، عربستان و جنوب ایران نام برد. باغبانی عمومی با شروع قرن بیستم میالدی و ایجاد وسایل سریع ترابری Eو بخصوص ساخته شدن سردخانه های متحرك ،نقل وانتقال سریع و اقتصادی محصوالت باغبانی ممكن شد و امروزه محل مصرف بعضی از این محصوالت هزاران كیلومتر با محل تولیدشان فاصله دارد .همین امر باعث شده كه مناطق خاصی ازجهان كه برای ال مناسب است همان گیاه را در سطح وسیع تولید و كشت گیاه بخصوصی ،كام ً صادر كند .در این مورد در سطح بین المللی میتوان از مركبات آفریقای جنوبی ،استرالیا و آمریكای جنوبی ،سیب كانادا و آمریكا و گیاهان زینتی هلند نام برد و در سطح كشوری از انواع سبزی خوزستان و میناب در ایران و كالیفرنیا در آمریكا نام برد كه آن را در زمستان تولید كرده به مناطق سردسیر ارسال می دارند. باغبانی عمومی ارزش غذایی محصوالت باغبانی : در محصوالت باغبانی مواد حجم دهEنده كه همان سلولز و مواد مشابه آن است به فراوانی وجود دارد از همین رو می گویند :سبزیها و میوه ها ملین هستند و نیز به همین دلیل متخصصین تغذیه محصوالت باغبانی را به عنوان گروهی مستقل و اصلی در اجزا سازنده غذا می شناسند و غذایی كه فاقد آنها باشد كامل نمی دانند در بین محصوالت باغبانی خشكبارها دارای باالترین ارزش غذایی هستند زیرا هم انرژی زا هستند و هم حاوی مقادیر فراوانی پروتئین ،امالح و ویتامین می باشند. باغبانی عمومی فصل دوم گروه بندی گیاهان باغبانی باغبانی عمومی گروه بندی از نظر چرخه زندگی : الف ) گیاهان یکساله :کاهو و اطلسی ب ) گیاهان دوساله :هویج ،کرفس ،پیاز ،شب بو ج ) گیاهان چند ساله :ریواس ،گل کوکب و درختان میوه گروه بندی از نظر شرایط محیطی: گیاهان باغبانی را با توجه به نیازحرارتیشان در طول فصل رشد به دو دسته: الف)محصوالت فصل خنک :نخود فرنگی ،کلم و کاهو ب) محصوالت فصل گرما :لوبیا ،هندوانه ،بامیه و خربزه باغبانی عمومی گروه بندی از روی عادت رشد و شکل و نوع ساقه هوایی : ) 1گیاهان علفی: الف ) علفی :شمعدانی ب)خزنده :هندوانه ،کدو )2گیاهان خشبی : الف)درخت :سیب ،گالبی ب) درختچه :شمشاد ،تمشک پ)خزنده :مو باغبانی عمومی گروه بندی باغبانی: باغبانی خود بنابر محصولی که حاصل می شود به میوه ،سبزی ،زینتی و متفرقه تقسیم بندی می شود. میوه :از نظر باغبانی ،میوه عبارتست از قسمت گوشتی و خوراکی یک گیاه چندساله که در بوجود آمدنش قسمتهای مختلف گل تاثیر مستقیم دارند .میوه ها از نظر احتیاجات حرارتی ،به دو دسته تقسیم می شوند :میوه های مناطق معتدله و میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری باغبانی عمومی گروه بندی میوه های مناطق معتدله: -1میوه های درختی : الف) میوه های دانه دار :سیب ،گالبی،ب ِه ب) میوه هEای هسته دار :گیالس ،آلبالو ،زردآلو ،هلو ،میوه های مرکب شاه توت و توت پ)خشکبار :فندق ،گردو باغبانی عمومی -2میوه های دانه ریز : الف )آنهائی که میوه آنها سته یا حبه است مثل انگور. ب) آنهائی که میوه مجتمع دارند مثل تمشک و توت فرنگی. گروه بندی میوه های مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری: میوه های این گروه همان طور که ذکر شد ممکن است خزاندار یا هEمیشه سبز باشند .از میوه های همیشه سبز می توان به مرکبات ،خرما ،نارگیل ،زیتون، پاپایا ،انبه و ...اشاره کرد و از میوه های خزاندار می توان انار ،انجیر ،پسته و ...را نام برد. باغبانی عمومی تقسیم بندی سبزیها براساس قسمتهای خوراکی: • سبزیهایی که از برگ آنها استفاده می شود :اسفناج ،کاهو ،چغندر برگی ،کرفس، جعفری ،شاهی. • سبزیهایی که از گل آنها استفاده می شود :کلم گل ،آرتیشو. • سبزیهایی که از ساقه آنها استفاده می شود :مارچوبه ،ریواس ،Eکلم قمری. • سبزیهایی که از ریشه یا قسمتهای زیرزمینی آنها استفاده می شود :هویج ،تربچه، چغندر لبویی ،سیر ،پیاز ،موسیر ،پیازچه ،سیب زمینی ،سیب زمینی شیرین. باغبانی عمومی • سبزیهایی که از میوه یا دانه آنها استفاده می شود :ذرت شیرین ،خیار ،کدو، هندوانه ،خربزه ،لوبیا ،نخود فرنگی ،بادمجان ،فلفل ،گوجه فرنگی. طبقه بندی گیاهان زینتی بر اساس چرخه زندگی : گلهای یکساله :آهار ،اطلسی و مروارید. گلهای دوساله :گل استکانی ،گل انگشتانه و گل ختمی. گلهای دائمی :شمعدانی ،اختر ،میخک ،زنبق برگ بیدی ،چمن ،کاالدیوم، فیکوس. باغبانی عمومی گیاهان زینتی دائمی و خشبی: شامل درختان ،درختچه ها و خزنده ها . از درختها می توان به افرا ،سپیدار ،کاج ،سرو و ...و از درختچه ها می توان به یاس خوشه ای ،خرزهره ،شمشاد و از خزنده ها می توان به پیچ اناری ،عشقه و پیچ امین الدوله اشاره کرد. باغبانی عمومی طبقه بندی گلها از نظر مقاومت به سرما : )1یکساله : الف)گلهای حساس به سرما :اطلسی ،شاه پسند ،آهار ،جعفری و ... ب) گلهای مقاوم به سرما :که به گلهای پائیزه موسوم می باشند مانند گل بنفشه، شب بوی زرد ،مینا چمنی و گل سیلن. )2دوساله:کلیه گیاهان دو ساله به سرما مقاوم می باشند باغبانی عمومی -3دائمی:الف)مقاوم به سرما :تاج الملوک ،انگشتانه و زبان پس قفا ب)حساس به سرما مثل اختر و کوکب گیاهان متفرقه : از این گروه می توان به گیاهان داروئی مثل گل گاوزبان و گیاهان ادویه ای Eمثل دارچین ،زردچوبه و هل اشاره کرد. باغبانی عمومی فصل سوم گیاه افزایی (تکثیر) باغبانی عمومی ارقام و گونه های گیاهی به دو طریق قابل ازدیادند: الف)ازدیاد به طریق جنسی ب)ازدیاد به طریق غیر جنسی الف)ازدیاد به طریق جنسی :در این روش گیاه با بذر افزوده می شود .لینه ها از این طریق افزایش می یابند. لینه عبارتست از جمعیتی از گیاهان که از طریق بذر افزوده شده اند و یکنواختی در آنها در سطح رقم حفظ شده باشد. افزایش بذری روش عمده ای Eاست که گیاهEان در طبیعت توسط آن تولید مثل می کنند .گیاه تولید شده توسط بذر دانهال نامیده می شود. باغبانی عمومی اجزای اصJلی بذرها عبارتند از: الف) رویان ب) بافت های ذخیره ای پ)پوشش های بذر گروه بندی بذرها دریک گروه بندی بذرها بر اساس خصوصیات مورفولوژیکی رویان و پوشش های بذر تقسیم بندی می شوند که عبارتست از: باغبانی عمومی گروه اول :بذرهای حاوی آندوسپرم یا بافت خورش بارز به عنوان اندامهای ذخیره مواد غذایی: الف) رویان نابالیده ب) رویان خطی پ) رویان کوچک ت) رویان احاطه گر باغبانی عمومی گروه دوم :بذرهای بدون اندوسپرم که رویان بارز دارند و بر اساس پوشش Eهای بذر تقسیم بندی می شوند: الف) بذرهایی 1با پوسته سخت ب) بذرهایی با پوسته نازک با الیه لعاب دار پ) بذرهایی با پوسته خارجی چوبی را الیه نیمه قابل نفوذ داخلی ت) بذرهایی با پوسته بذری Eخارجی دارای الیافی با الیه غشایی کم و بیش نیمه تراوا که در برگیرنده بقایای اندوسپرم می باشد باغبانی عمومی گروه سوم :سایربذور الف) بذرهایی با رویان نابالیده بدون هیچ ذخیره غذایی مانند :تیره ثعلب. • ب) بذرهEایی با رویان های کوچک تغییر شکل یافته که بذر را احاطه کرده اند مانند :باریک برگان( تیره گندم). • پ) بذرهایی با رویان کوچک جانبی که توسط بافت گامتوفیت محصور شده مانند :بازدانگان به خصوص سوزنی برگان. باغبانی عمومی انواع مرفولوژیکی بذر باغبانی عمومی خفتگی بذور هنگامی که یک بذر از گیاه جدا می شود عاملی به نام خفتگی اولیه از جوانه زدن فوری بذر جلوگیری می کند ،در طبیعت انواع مختلفی از خفتگی اولیه وجود دارد که عبارتنداز: • خفتگی فیزیکی (خفتگی پوسته بذر) • خفتگی مکانیکی (پوسته های سخت بذر) • خفتگی شیمیایی (خفتگی بازدارندگی) • خفتگی مرفولوژیکی (رویان نا بالیده و رویان توسعه نیافته) • خفتگی فیزیولوژیکی • میان خفتگی باغبانی عمومی • خفتگی Jعمیق فیزیولوژیکی( Jخفتگی Jرویانی) • خفتگی Jرو لپه • خفتگی Jدو گانه • خفتگی ثانویه تیمارهای الزم برای Jاز بین بردن خفتگی بذر: • خراش دهی(مکانیکی،با آب گرم،با اسید ،مرطوب گرم ،با دمای زیاد) • برداشت میوه های نارس • چینه سرمایی • آب شویی بذر • ترکیب چند تیمار باغبانی عمومی سیستم های کشت بذری: کشت بذر را می توان از طریق دو سیستم انجام داد: الف) بذرکاری مستقیم ب) نشا کاری ب) ازدیاد به طریق غیر جنسی هدف اصلی از افزایش Eرویشی یا ازدیاد غیر جنسی Eتولید گیاهانی Eمشابه گیاه مادری است و بر پایه این اصل انجام می Eگیرد که هر یک از سلولهای زنده گیاهی Eدر هسته خود تمام اطالعات ژنتیکی الزم برای تولید یک گیاه کامل را دارا می باشند. باغبانی عمومی این ویژگی توانمندی Totipotencyنام دارد به طور کلی دالیل استفاده از این روش عبارتنداز: -1آسان و راحت بودن این روش -2گزینش و نگهداری همگروه ها :با انتخاب یک گیاه برتر و ازدیاد آن توسط روشهای غیر جنسی به جمعیتی دست می یابیم که همگی ژنتیکی مشابه گیاه مادری داشته و هEمگروه نامیده می شود. -3ترکیب بیش از یک نژادگان در یک تک گیاه :پیوند که یکی از روش های ازدیاد غیر جنسی است امکان ترکیب بیش از یک نژادگان و همراه کردن ویژگی های مورد نظر دو گیاه مختلف را فراهEم می سازد. باغبانی عمومی - 4کوتاه کردن زمان و دوره نونهالی :بسیاری از گونه های ارکیده و گونه های سوخ دار نیاز به 5-10سال زمان برای آغاز گلدهی دارند با کمک استفاده از روشهای غیرجنسی می توان این مشکل را از میان برد. -5کنترل مراحل رشد و ریخت شناسی -6ازدیاد گیاهانی که از طریق جنسی امکان ازدیاد آنها فراهم نمی باشد. -7مشکالتی که در روش جنسی ازدیاد وجود دارد مانند دوره خواب بذر در این روش وجود ندارد. باغبانی عمومی روشهای مختلف ازدیاد غیرجنسی : -1قلمه زدن -2پیوند زدن -3کوپیوند -4خوابانیدن -5افزایش توسط ریشه ها و ساقه های اختصاصی شده -6ریز افزایی باغبانی عمومی انواع قلمه: )1قلمه چوب سخت ( خشبی) الف) گونه های خزان دار ب) گونه های سوزنی همیشه سبز )2قلمه چوب نیمه سخت (نیمه خشبی) )3قلمه چوب نرم )4قلمه علفی )5قلمه برگ )6قلمه جوانه برگ ( قلمه تک چشمی یا قلمه تک گرهی) )7قلمه ریشه باغبانی عمومی قلمه چوب سخت قلمه های تهیه شده را به دو طریق می توان کشت کرد: کشت بهاره کشت مستقیم پائیزه باغبانی عمومی قلمه های سوزنی برگان همیشه سبز . ردیف باال :سرو کوهی برای قرار دادن در محیط ریشه زایی. ردیف پائین :همان قلمه ها پس از ریشه زایی باغبانی عمومی قلمه های چوب نیمه سخت (گوشوارک) سمت چپ :قلمه های آماده شده برای ریشه زایی سمت راست :همان قلمه ها پس از ریشه زایی باغبانی عمومی قلمه های چوب نرم چندین گونه زینتی ردیف باال :قلمه های تهیه شده در اواخر تابستان از شاخه های جوان ردیف پائین :قلمه ها پس از ریشه دادن. باغبانی عمومی نمونه ای از قلمه های علفی .از چپ به راست :داوودی ،بگونیا و شمعدانی باغبانی عمومی قلمه برگ گیاه سانسوریا. سمت چپ :قلمه برگ به قطعاتی با طول 5/7تا 10سانتیمتر. سمت راست :گیاه ریشه دار شده. باغبانی عمومی قلمه جوانه برگ (تره تیل) که در ازدیاد ژونوس (آزاله) کاربرد دارد. سمت چپ :قلمه گرفته شده وسط :توسعه ریشه پس از چندین هفته سمت راست :شکل ظاهری ریشه ها و شاخساره های جدید پس از پنج ماه باغبانی عمومی ازدیاد به وسیله قلمه ریشه باغبانی عمومی پیوند زدن: پیوند عبارتست از هنر اتصال دو قطعه بافت زنده گیاهEی به یکدیگر به صورتی که با هEم یکی شده و پس از آن به عنوان یک گیاه به زندگی ادامه دهند. گلهای سرخ خانواده رزاسه عموم ٌا با این روش تکثیر می شوند در عمل پیوند با 2 بخش گیاهی روبرو هستیم: بخش باالیی گیاه پیوندی که پیوندک نام‌دارد و بخش پائینی که ریشه های گیاه را در بردارد و پایه نامیده می شود. باغبانی عمومی مهمترین روشهای پیوند زنی که در گلکاری کاربرد بسیار دارند عبارتند از: پیوند زبانه ای پیوند نیما نیم پیوند اسکنه ای پیوند مجاورتی (نیما نیم ،زبانه دار ،نشاندنی) باغبانی عمومی پیوند زبانه ای باغبانی عمومی روش استفاده از پیوند زبانه ای ،هنگامی که پیوندک به میزان قابل توجهی از پایه کوچکتر است. باغبانی عمومی مراحل انجام اسکنه باغبانی عمومی سه روش انجام پیوند مجاورتی باغبانی عمومی کو پیوند : عبارتست Eاز اتصال فقط یک جوانه و بخش کوچکی از پوست با چوب یا بدون چوب بر روی پایه که Eاغلب تحت عنوان پیوند جوانه نیز نامیده Eمی شود .مهمEترین نوع کو پیوند که در گلکاری بخصوص برای پیوند پایه های گل سرخ کاربرد دارد کو پیوند شکمی (سپری) می باشد که در زیر به توضیح مختصری در رابطه Eبا آن می پردازیم. پیوند شکمی(سپری) در پیوند شکمی زمان کو پیوند زدن هنگامی است Eکه پوست از بخش چوبی به آسانی جدا شود یعنی زمانی که سلولهای بافت زاینده Eبه شدت تکثیر می یابند که معمو ًال در بهار ،تابستان و پائیز امکان پذیر است و گیاه در این فصول به خوبی پوست می دهد. باغبانی عمومی مراحل اساسی انجام کوپیوند سپری( Eشکمی) باغبانی عمومی خوابانیدن: خوابانیدن یکی دیگر از روشهای تکثیر غیر جنسی است که در آن ریشه های نابجا روی ساقه ای تشکیل می شوند که به گیاه مادری Eمتصل می باشد آنگاه ساقه ریشه دار شده که شاخه خوابانیده شده نامیده می شود جدا می گردد تا گیاه جدیدی که روی ریشه های خودش قرار دارد به وجود آید. روشهای خوابانیدن : .4خوابانیدن هوایی .1خوابانیدن انتهایی .2خوابانیدن ساده .5 خوابانیدن کپه ای .3خوابانیدن مارپیچی ( مرکب) .6 خوابانیدن شیاری باغبانی عمومی خوابانیدن ساده باغبانی عمومی خوابانیدن مارپیچی (مرکب) باغبانی عمومی خوابانیدن هوایی باغبانی عمومی خوابانیدن کپه ای باغبانی عمومی خوابانیدن شیاری باغبانی عمومی افزایش توسط ریشه ها و ساقه های اختصاصی شده: پیاز معمولی ( سوخ ها) ،پیاز توپر(پداژه هEا) ،غده ها(ژوخه ها) ،ریشه ها و ساقه های غده ای (گوشتی) ،ریزوم (ساقه های زیرزمینی) ،پیاز نما(سوخ نما) ،ساقه های رونده و پاجوش ها اندامهای رویشی اختصاصی شده ای هستند که دراصل در ذخیره مواد غذایی برای بقای گیاه در شرایط نامساعد نقش دارند .این اندامها دارای جوانه هایی هEستند که بعد از پایان فصل رشد وقتی بخش هوایی از بین می رود شاخه های Eجدید فصل آینده را تولید می کنند که البته این موضوع در مورد ساقه های رونده و پاجوش هEا صدق Eنمی کند. باغبانی عمومی پیاز معمولی (سوخ ها) پیاز اندام زیر زمینی اختصاصی شده ای است که شامل ساقه کوچکی می شود که توسط برگهای گوشتی فلس مانند پوشیده شده است و عالوه بر مرکز رویشی در کنار فلس ها دارای جوانه هایی است که با تکامل و رشد آنها پیازچه هایی در اطراف پیاز اصلی ایجاد می شود. پیازها توسط گیاهان تک لپه ای به وجود می آیند که در آن ها ساختار معمولی گیاهی برای ذخیره سازی و تولید مثل تغییر شکل یافته است. باغبانی عمومی پیازها دو نوع هستند: پیازهای پوشش Eدار ( سوخ های پوشش Eدار) پیازهای بدون پوشش( Eسوخ های بدون پوشش) پیازهای پوشش دار ( سوخ های پوشش دار) باغبانی عمومی پیاز توپر ( پداژه) باغبانی عمومی ژوخه (غده) سیب زمینی باغبانی عمومی ریشه ها و ساقه های غده ای ( گوشتی): .1ریشه های غده ای یا گوشتی: بعضی از گونه های چند ساله علفی ،ریشه های ثانویه بزرگ و توده ای دارند مانند سیب زمینی شیرین ،کاساوا و کوکب که تحت عنوان ریشه های Eغده ای نامیده می شوند و انواع مختلفی دارند. .2ساقه هEای غده ای یا گوشتی : این نوع ساقه ها با بزرگ شدن قسمت زیر لپه دانهال تولید می شود ،اما ممکن است در برگیرنده اولین گره روی Eلپه و قسمت باالی ریشه اولیه نیز باشند. بگونیای ژوخه ای و سیکالمن این نوع ساقه هEا می باشند. باغبانی عمومی ریشه و ساقه غده ای(گوشتی) کوکب باغبانی عمومی ریزوم ریزوم ساختار ساقه ای اختصاصی شده ای می باشد که درآن محور اصلی گیاه به صورت افقی در سطح و یا کمی زیر سطح زمین رشد می کند .تعداد زیادی از گیاهان زینتی مانند زنبق ریزوم دار و گل برف و همچنین بسیاری از سرخس ها دارای ریزوم می باشند. ریزوم ها به دو نوع کلی دیده می شوند: -1درشت ریخت -2باریک ریخت باغبانی عمومی نمایی از ریزوم باغبانی عمومی پیاز نما (سوخ نما) سوخ نما ها ساختارهای ذخیره ای اختصاص یافته ای هستند که توسط بسیاری از گونه های ارکیده ها تولید می شوند و از یک قسمت گوشتی توسعه یافته ساقه ای تشکیل شده اند که دارای یک یا چند گره می باشد. پیاز نما (سوخ نما) باغبانی عمومی ساقه های رونده ساقه های رونده ساقه های هوایی گیاه هستند که از طوقه گیاه منشعب شده و در سطح خاک می خزند .این ساقه ها ازمحل بند دوم با رشد جوانه ها و ریشه های نابجا مجموعه ای از برگ و ریشه به وجود می آورند که با وجود اتصال به پایه مادری خود مستقیم ًا آب و مواد غذایی جذب می کنند .گیاهان جوان به وجود آمده را می توان در فصل پائیز از پایه مادری جدا کرد. ساگسیفراژها به این گونه تکثیر می یابند. باغبانی عمومی گیاه ساکسیفراژ باغبانی عمومی پاجوش پاجوش وسیله تکثیر بسیاری از درختان و درختچه های زینتی و گلهای دائمی می باشد .پاجوش ها حاصل از رشد و نمو جوانه هایی هEستند که در طوقه گیاه شروع به فعالیت می کنند و در اطراف بوته های اصلی شاخه هایی که هر یک دارای Eمقداری ریشه می باشند به وجود می آید .در بعضی گیاهان رشد پاجوش ها به اندازه پایه اصلی می شود به طوری که پس از مدتی تشخیص این دو از هم مشکل می باشد. در فصل بهار هر یک از این گیاهان جدید را همراه با مقداری ریشه جدا کرده در محل دیگری کشت می کنند. باغبانی عمومی فصل چهارم محیط رشد باغبانی عمومی می شود. نحوه رشد و میزان محصول گیاهان توسط دو گروه از عوامل كنترل این دو گروه عبارتند از: -1عوامل ارثی كه استعداد ذاتی گیاه را از لحاظ كمیت و كیفیت رشد و تولید محصول معین نشان می دهد. -2عوامل و پدیده هEای محیطی كه زمینه فعالیت استعدادهای ارثی را فراهم می كند. باغبانی عمومی مهمترین عوامل محیطی مؤثر در رشد گیاهان عبارتند از: .1خاك كه مواد غذایی را در اختیار گیاه قرار می دهد و در ضمن آن را پا بر جا نگه می دارد. .2انرژی Eتشعشعی كه به گیاه نور و گرما می دهد. .3هوا كه اكسیژن ،گاز كربنیك و اندكی ازت در اختیار گیاه قرار می هد. باغبانی عمومی خاك خاك عبارتند از مخلوطی از مواد كانی (معدنی) و آلی كه حاوی موجودات زنده بسیاری بوده و منبع اصلی تأمین مواد غذایی و آب برای گیاه است. خاك نتیجه فرایند های فیزیكی و شیمیایی و واكنش های بیولوژیكی گیاهان می باشد و توسط عوامل و پدیده های جوی مؤثر بر مواد كانی و آلی به وجود می آید. اجزا تشكیل دهنده خاك عبارتند از :مواد كانی ،مواد آلی ،هوا ،آب و میكروارگانیسمها. مواد كانی حاصل تجزیه سنگهای مادریست و مواد آلی خاك از تجزیه بافت های حیوانی و گیاهی و میكروارگانیسم های مرده حاصل می شود. باغبانی عمومی تجزیه بافت های گیاهی و حیوانی معمEو ًال به وسیله آنزیمهای موجود در میكروارگانیسم ها صورت می گیرد. در نیمرخ عمEودی خاك الیه های متفاوتی دیده می شود قسمEت باالی مقطع كه معموالً نرمتر است Eدارای رنگ تیره است Eبه نام خاك زیرین سطح االرض و قسمت پائین كه دارای رنگ روشن تر است و معمEو ًال ضخامت بیشتر هم دارد خاك زیرین تر تحت Eاالرض نامیده می شود .در زیر قسمت تحت االرض سنگهای مادری وجود دارد. ذرات جامد خاك در صورتی كه قطرشان بین 05/0تا 2میلیمEتر باشد شن و در صورتی كه Eقطرشان بین 002/0تا 05/0میلیمتر باشد سیلت و در صورتی كه قطرشان كمEتر از 002/0میلیمتر باشد رس نامیده Eمی شوند. ریگ قطرش بین 2تا 72میلیمتر است و بزرگتر از آن را سنگ می گویند. باغبانی عمومی آب یكی از مواد موجود در خاك است كه برای رشد گیاه اهمیت بسیار دارد. قدرت نگهداری آب در خاك به میزان مواد آلی و اندازه ذرات مواد كانی بستگی دارد بدین معنا كه هر چند مواد آلی در خاك بیشتر شود و یا اندازه ذرات خاك كوچكتر باشد قدرت نگهداری آب موجود در خاك بیشتر می شود. در خاك مقداری هم هوا وجود دارد كه برای تنفس ریشه های گیاه و میكروارگانیسم ها مورد نیاز است باغبانی عمومی بافت خاك : یكی از ویژگیهای فیزیكی خاك ،بافت خاك است .بافت خاك عبارت است از اندازه و نسبت درصد مواد متشكله خاك مثل شن ،سیلت و رس .از روی ال درصد مواد كانی موجود در هر خاكی میتوان بافت آن را مشخص نمود .مث ً خاكی كه 40درصد شن و 40درصد سیلت و 20درصد رس دارد به نام خاك لیمونی و خاكی كه 60درصد شن و 10درصد سیلت و 30درصد رس دارد و خاك لیمونی رسی شنی و خاكی كه 10درصد شن و 60درصد سیلت و 30 درصد رس دارد خاك لیمونی رسی سیلتی نامیده می شود. باغبانی عمومی پوشاندن خاك سطح خاك را به منظور های زیر باید پوشیده نگه داشت: -1برای اینكه خاك رطوبت را در خود نگه دارند. -2از فرسایش جلوگیری شود. -3مواد غذایی خاك بهتر در دسترس گیاه قرار گیرد. -4نیاز به افزودن مواد غذایی به كمترین مقدار برسد. -5در فصلهای سرد برای گرم كردن بستر استفاده می شود (استفاده از پوشش تیره) -6از رشد علفهای هرز جلوگیری می كند. باغبانی عمومی استفاده از كاه برگ یا خاك اره و یا پالستیكها به عنوان خاكپوش (مالچ) نیز از روشهای محافظت خاك به شمار می رود. واكنش خاك واكنش خاك مربوط به اسیدی یا قلیایی بودن محلول خاك می باشد. PHمEناسEببEEراEیاEكثر گEEیاهانبEEاغبانEیبEEین 6-7مEیبEEاشد .خEاكهایقEلیایEیبEEا واEكنش > PH 9و خEاكهایخEیلیاEسEیدیبEEا واEكنش < PH 4مEحیط نEامEناسEبی بEEراEیرEیEشه اEیEجاد مEیكند .بEEراEیمEثاEلدر PHهایزEیاد آهنغEیر قEابEلجEذبو در نEEتیجه گEEیاه EمEبتالبEEه زردEیبEEرگEها هEمراEه EبEEا سEEبز مEاندنرEگEبرگEها مEی یتEیكروارEگانEیسم هایخEاكبEEه وEیژه EبEEاكتریEهایمEوجود درEخاك گEEردد .فEEعEاEل م نEEیز تEEحتتEEأثEیر واEكنشخEاكواEقEع مEیشEوند. باغبانی عمومی معمو ًال مناطق مرطوب و بارانی به علت شسته شدن عناصر كاتیونهای Eبازی دارای خاكهای اسیدی بوده و بر عكس مناطق گرم و خشك دارای خاكهای Eقلیایی می باشند .به استثنای گیاهان تیره (Ericaceaمثل زغال اخته آبی رنگ) و سایر گیاهان این تیره كه اسید دوست هستند و در PHبین 4-5/5بهEترین رشد را می نماید .برای بیشتر گیاهان باغبانی همچنان كه ذكر شد بهترین PH بین 6-7می باشد .البته برخی گیاهان مانند جو ،چغندر و درخت گز نیز می توانند PHهای نسبت ًا باال را تحمل كنند. ساده ترین راه برای قلیایی ساختن خاك اضافه كردن آهك به آن می باشد .میزان اضافه كردن آهك به میزان تغییرات PHمورد نظر نوع ماده آهكی به ظرفیت كاتیونی خاك بستگی دارد. باغبانی عمومی برای مثال خاكهای شنی در مقایسه با خاكهای رسی با مقدار كمتری آهك تغییر واكنش می دهEند ،برای اسیدی ساختن خاك می توان از موادی چون گوگرد، اسید سولفوریك و سولفات آهن استفاده كرد .از كود ازته چون نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم نیز برای اسیدی كردن خاك می توان بهEره برد. برای تغییر سریع PHخاك از كود اوره استفاده می كنند. باغبانی عمومی تبادل كاتیونی ذرات كلوئیدی خاك یعنی رس و هوموس دارای قدرت جذب كاتیونهای مختلف و تبادل آنها با یكدیگر به ویژه با یون هیدروژن می باشند این عمل را تبادل كاتیونی می نامند. مواد غذایی خاك : عناصری كه بیشتر مورد نیاز گیاه Eمی باشند به ماكروالمنتها معروف اند و عبارتند از: كربن ،هیدروژن ،اكسیژن ،نیتروژن ،فسفر ،پتاسیم ،كلسیم ،منیزیم وگوگرد .بقیه عناصر به مقدار بسیار كم مورد نیازند كه به آنها میكروالمنتها می گویند و عبارتند از :آهن ،منگنز ،روی ،بر ،مس ،مولیبدن و كلر .كربن ،هیدروژن، اكسیژن چون به وفور در هوا و آب وجود دارند به عنوان عناصEر غذایی خاك محسوب نمی شوند. باغبانی عمومی نیتروژن: نیتروژن یكی از عناصر اصلی مورد نیاز گیاه می باشد و بیشتر از سایر عناصر در تغذیه گیاهی مصرف می شود .نقش اصلی ازت برای گیاه در تشكیل پروتوپالسم و اسید نوكلئیك می باشد. از عالئم كمبود ازت کاهش رشد ،زردی و كوچك ماندن برگهEا می باشد. كمبود شدید نیتروژن باعث ریزش پیش از موقع برگها می شود. در درختان میوه نیتروژن زیاد باعث تأخیر در ایجاد گل و میوه می شود،در سبزیهای برگی ازت را می توان به مقدار زیاد مصرف كرد تا باعث تسریع رشد سبزینه ای آنها گردد. مواد آلی منبع تولید نیتروژن در خاك هEستند باغبانی عمومی فسفر در بیشتر اعمال فیزیولوژیكی Eگیاه فسفر اهمیت حیاتی دارد از آEن جمله در تولید ATPو اسید نوكلئیك و آنزیمهاست. كمبود فسفر باعث توقف رشد گیاه شده و به علت انتقال فسفر از برگ های پیر به برگهای جوان منجر به ریزش برگهای پیر می شود .گهگاه كمبود فسفر باعث تجمع مواد قندی در برگ و ساقه شده و در نتیجه تولید آنتوسیانین باال رفته و برگها و ساقه ها به رنگ قرمز در می آیند .مناسب ترین PHبرای قابل استفاده بودن فسفر حدود 6-7می Eباشد فسفر به صورت ˉH2PO4و -2 HPO4جذب گیاه می Eشود. از كودهای فسفره که بطور معمول استفاده می شود می Eتوان فسفات آمونیوم را نام برد .پودر استخوان گرچه دارای فسفر زیادی می Eباشد ولی فسفر آن زیاد قابل جذب نیست. باغبانی عمومی پتاسیم تركیبات این عنصر در اغلب خاكها به اندازه كافی یافت می شود. از عالئم كمبود پتاسیم سوختگی كنار برگها می باشد. از كودهای Eپتاسه میتوان كلرور پتاسیم ،سولفات پتاسیم و نیترات پتاسیم را نام برد ولی مصرف هر نوع كود حاوی كلرور در ایران ممنوع است. باغبانی عمومی كلسیم درون گیاه كلسیم بیشتر به صEورت پكتات كلسیم در دیواره یاخته ها یافت می شود و وظیفه آن متصل ساختن یاخته ها به یکدیگر است.E كمبود آن باعث كمبود رشد و همEچنین لوله شدن برگها و قهوه ای شدن ریشه می گردد .در گوجه فرنگی كمبود كلسیم باعث Eپوسیدگی گلگاه Eمیوه می شود .در سیب وجود کلسیم باعث Eسختی بافت میوه شده به عمر پس از برداشت آن می افزاید و كمبودش باعث Eآسیب پوستی می گردد. كمEبود كلسیم را می توان با اضافه كردن آهك به خاك برطرف ساخت البته باید در نظر داشت كه آهك واكنش خاك را نیز باال می برد .سوپر فسفات نیز حاوی مقدار زیادی كلسیم است .همچنین برای رفع كمEبود كلسیم می توان گیاهان را با كلرور كلسیم و یا نیترات كلسیم محلول پاشی كرد. باغبانی عمومی گوگرد گوگرد در تهیه پروتئین و اسید آمینه به كار می رود .بو و مزه پاره ای از محصوالت باغبانی مثل سیر ،پیاز و خردل مربوط به گوگرد می باشد. عالئم كمبود گوگرد بیشتر در برگهای جوان دیده می شود تا برگهای پیر گوگرد معدنی به صورت یون سولفات ˉSO4در محلول خاك یافت می شود. گوگرد را می توان به صورت های سوپر فسفات معمولی ،سولفات آمونیوم و گل گوگرد و یا سولفات كلسیم به خاك اضافه كرد. باغبانی عمومی منیزیم منیزیم در تولید سبزینه (كلروفیل) به كار می رود و در نتیجه در عمل فتوسنتز مؤثر می باشد .در بذرهEا منیزیم به مقدار زیاد یافت می شود از عالیم كمبود آن درگیاه زردی بین رگبرگهاست .عالئم كمبود ابتدا در برگهEای پیر مشاهده می شود و در صورت كمبود شدید برگها شروع به ریزش می كنند .در خاك منیزیم نسبت ًا سریع شسته شده و از دسترس گیاه خارج می گردد .برای رفع كمبود منیزیم از كربنات و سولفات منیزیم استفاده می شود. باغبانی عمومی آهن آهن در متابولیسم گیاه در تولید كلروفیل ،تنفس ،فتوسنتز و فعالیت های آنزیمی ال مشخص است برگهای جوان زرد می شوند به كار می رود .كمبود آهن كام ً ولی رگبرگهEا سبز باقی می مانند و در حالت های شدید رشد گیاه متوقف می گردد. آهن درخاكهای قلیایی تثبیت می شود و در خاكهای اسیدی Eبیشتر قابل استفاده می باشد .برای كمبود آهن می توان گیاه را با محلول سولفات آهن محلول پاشی كرد آهن به صورت كالت مثل EDTAبسیار قابل جذب و استفاده گیاه می باشد هر چند كه به شرایط خاك به ویژه واكنش خاك و آهكی بودن یا نبودن آن بستگی دارد. باغبانی عمومی بُر ال مشخص نیست .كمبود آن باعث توقف نقش اصلی بر در متابولیسم گیاه كام ً رشد و خشكیدگی سرشاخه ها و ریشه ها می گردد .برگها كلفت و شكننده گردیده گلدهی به میزان قابل توجهی كاهش یافته تبدیل گل به میوه به علت عدم رشد لوله گرده كم می گردد. میزان بر در خاكها بسیار اندك است به ویژه درخاكهای شنی زود شسته شده و از دسترس گیاه خارج می گردد .بر در خاكهای اسیدی بیشتر قابل جذب گیاه می باشد تا خاكهEای قلیایی .بوراكس اغلب به عنوان منبع بر مورد استفاده قرار می گیرد. باغبانی عمومی روی روی در تولید و فعالیت آنزیم هEا همچنین در ایجاد پروتئین مؤثر است .كمبود روی باعث كوچك ماندن برگهای گیاه و كوتاه شدن فاصله میان گره ها می شود PH .خاك بر قابل استفاده بودن روی برای گیاه مؤثر است .معمو ًال درخاكهای قلیایی و در خاكهای محتوی فسفر بیش از حد روی غیر قابل استفاده می گردد .درخاكهای شنی روی به راحتی شسته شده و از دسترس گیاه خارج می شود .برای رفع كمبود روی سولفات روی را به خاك اضافه می كنند .هر چند كه در شرایط خاكهای ایران سولفات روی شدیدا ً تثبیت می شود و بازده آن كم است و به صورت EDTAروی بازده بیشتری دارد. باغبانی عمومی منگنز منگنز به میزان بسیار كمی مورد نیاز گیاه است و در صورت زیاد شدن میزان آن در خاك بر روی گیاه اثر مسموم كننده خواهد داشت. وجود منگنز برای بسیاری از اعمال گیاهی مانند فتوسنتز ،تنفس و تهیه كلروفیل ضروری است .عالئم كمبود آن در گیاهان مختلف متفاوت می باشد .سوختگی كنار برگها و یا لكه های سوختگی میانه برگها همچنین كاهش رشد و گلدهی گیاه از نشانه های كمبود آن است و چون مانند آهن درون گیاه غیر قابل انتقال است ابتدا برگهای جوان عالیم كمبود را نشان می دهند باغبانی عمومی در واكنشهای قلیایی در خاك تثبیت شده و با پائین آوردن واكنش خاك بیشتر قابل استفاده می گردد .در خاكهای Eخیلی اسیدی ممكن است به علت افزایش بیش از حد جذب آن در گیاه مسمومیت ایجاد شود .برای رفع كمبود منگنز از سولفات منگنز استفاده می شود كه در خاكهای ایران بازده آن بسیار ناچیز است. باغبانی عمومی مس مس نیز به مقدار بسیار كم در تولید كلروفیل ،پروتئین ،كربوهیدراتها و همچنین در فعال ساختن برخی از آنزیمها مورد نیاز است .در صورت كمبود آن برگها كوچك مانده و سرشاخه های جوان را دچار برگ سوختگی می كند. هر چه واكنش خاك اسیدی Eتر باشد مس قابل استفاده تر است .برای رفع كمبود مس از سولفات مس به تنهایی و گاهی مخلوط با آهك استفاده می شود كه البته بازده آن در خاكهای ایران بسیار كم است. باغبانی عمومی مولیبدن این عنصر ازعناصر كم مصرف گیاه به شمار می رود و بیشتر برای احیاء نیتروژن در گیاه مورد نیاز است .عالئم كمبود مولیبدن شبیه كمبود نیتروژن می باشد كه با زردی Eو سوختگی و لوله شدن برگها همراه است .مولیبدن در خاكهای قلیایی بیشتر از خاكهای اسیدی برای گیاه قابل استفاده می باشد .برای رفع كمبود آن گیاه را با محلول مولیبدنات سدیم یا آمونیوم محلول پاشی می كنند. باغبانی عمومی كلر لزوم كلر برای گیاهان به تازگی مورد تأئید قرار گرفته است .اما از آنجا كه این عنصر هم در هوا و هم در محلول خاك وجود دارد به ندرت كمبود آن گزارش می شود .كلر برای آزاد كردن اكسیژن به هنگام فتوسنتز الزم است و كمبود آن باعث پژمردگی گیاه می شود .درخاك یون آن به صورت ˉCl وجود دارد كه به راحتی قابل استفاده گیاه می باشد در صورت كمبود می توان از كلرور پتاسیم استفاده كرد. باغبانی عمومی آب اهمیت آب درتولید محصوالت باغبانی غیر قابل انكار است .میزان آب موجود در هرمنطقه معرف آن است كه از نظراقتصادی چه گیاهی را می توان كاشت و چه گیاهی را نمی توان کاشت .بسیاری از اعمال حیاتی گیاه توسط آب كنترل می شود آب از مواد اصلی تشكیل دهنده سلول زنده می باشد و میزان آن در بافت های مختلف متفاوت بوده از 2درصد در بعضی بذور خشك تا 40 درصد در بافت های Eچوبی در حال خراب و 95درصد در میوه های آبدار مانند هندوانه دیده می شود. باغبانی عمومی آب هم حالل و هم وسیله ای برای Eانتقال مواد در داخل گیاه است .كمبود آن در گیاه باعث توقف رشد و ادامه این كمبود منجر به اختالالت برگشت ناپذیر می گردد و گاهی هم موجب مرگ گیاه می شود. اگر بین جذب آب وتبخیر تعادل برقرار باشد تمام فرایندهای گیاهی بطور طبیعی پیش می رود و گرنه یكی از دو حالت زیر اتفاق می افتد: - 1اگر مقدار جذب بیشتر از مقدار دفع باشد این حالت ممكن است در اثر كم بودن شاخساره نسبت به ریشه ،هرس بی قاعده ،حمله آفات و امراض و یا باال بودن رطوبت نسبی هوا اتفاق می افتد در این حالت فشار آب درون یاخته ها و آوندها باال می رود. باغبانی عمومی عالئم عمومی این حالت طویل ،باریک و نرم شدن ساقه گیاه و خوابیدگی آن روی زمین و ترك خوردن میوه به علت به هم خوردن رابطه سطح به حجم است. - 2مقدار دفع بیشتر از جذب ریشه باشد در این حالت ممكن است در اثر خشك بودن خاك كمبود ریشه نسبت به شاخساره یا در اثر جابجا كردن گیاه پیش بیاید .این حالت باعث تیرگی رنگ برگها و درصورت ادامه باعث پژمردگی آنها و خشك شدن گیاه می شود .كم آبی مزمن در بعضی از انواع هندوانه و گوجه فرنگی باعث پوسیدگی گلگاه می شود. باغبانی عمومی جذب و حركت آب در درون گیاه : جذب آب توسط ریشه گیاه به ویژه ریشه های موئین صورت می گیرد .همچنان كه ریشه درون خاك پیش می رود كالهك و بالفاصله پس از آن ریشه های موئین ایجاد می شوند باغبانی عمومی روشهای آبیاری روشهای مهم آبیاری معمولی به قرار زیر می باشد: -1آبیاری سطحی -2آبیاری بارانی -3آبیاری قطره ای -4آبیاری زیر زمینی باغبانی عمومی نور گرایی (فتوتروپیسم) نور گرایی عبارت است ازگرایش و خم شدن گیاه به سوی نور ،عامل كنترل كننده این پدیده هورمون اكسین می باشد .اگر گلدانی را دركنار دریچه بگذاریم پس از چند روز شاخه هایش به طرف بیرون كه روشن تر است خم می شوند .علت این امر در بخش هورمونها توضیح داده شده است. فتوسنتز در فرایند فتوسنتز اندامك كلروپالست كه حاوی كلروفیل است انرژی نورانی را گرفته و با كمك آن ،مولكول آب را می شكند و تولید انرژی شیمیایی می كند .همین انرژی است كه در تثبیت CO2و ساخته شدن قندهای ساده به كار می رود. باغبانی عمومی گیاهان مختلف برای عمل فتوسنتز به شدت نورهای گوناگونی نیاز دارند و بر طبق این نیاز گیاهان را می توان به چهار دسته زیر تقسیم كرد: -1گیاهان آفتاب دوست مثل داوودی و گل سرخ -2گیاهEان سایه دوست مثل سرخس و فیكوس - 3گیاهان سایه – آفتاب دوست مثل بگونیا ،سیكالمن ،حسن یوسف -4گیاهان غیر حساس مثل ماگنولیا باغبانی عمومی فتوپریودیسم واكنش گیاه نسبت به مدت زمان تابش متوالی نور را فتوپریودیسم گویند. اصو ًال گیاهان مختلف برای گلدهی به طول روزهای مختلفی احتیاج دارند و از این جنبه به سه گروه تقسیم شده اند : -1گیاهEان روز كوتاه (:داوودی) -2گیاهان روز بلند( :كاهو و سیب زمینی) -3گیاهان بی تفاوت( :گوجه فرنگی) باغبانی عمومی غیراز این سه گروه كه شامل تعداد بسیار زیادی از گیاهEان روی زمین می باشند گروه های كوچكتری نیز وجود دارد كه برای گلدهی به شرایط نوری خاصی به شرح زیر احتیاج دارند: گیاهان روز بلند غیر الزامی( :اطلسی) گیاهان روز كوتاه غیر الزامی( :بعضی از انواع داوودی) باغبانی عمومی غیر از اینها ،دو دسته دیگر نیز وجود دارند كه یكی را گیاهان روز كوتاه -روز بلند و دسته دیگر را گیاهان روز بلند – روز كوتاه می نامند .دسته اول برای گلدهی ابتدا به چند چرخه شبانه روزی نیاز دارند كه در آن طول روز كوتاه باشد سپس به چند چرخه روز بلند نیازمندند مثل گل گوشتی اسكابیوز. دسته دوم عكس دسته اول ابتدا به چند چرخه روز بلند و پس ازآن به چند چرخه روز كوتاه احتیاج دارند تا به گل بنشینند مثل گیاه گوشتی بریوفیلوم. باغبانی عمومی گل انگیزی وقتی گیاهی در شرایط مناسب نوری قرار گیرد برگها برانگیخته شده سپس این برگها فرمان گلدهی به جوانه ها را صادر می كنند. ال كافی است گیاه فاربیتیس فقط یك شبانه روز و توت فرنگی 6شبانه روز مث ً تحت شرایط روز كوتاه و شب بلند قرار گیرد تا گل انگیزی در آن صورت گیرد و پس از آن حتی اگر شرایط برای گل انگیزی نامناسب شود گیاه پس از حدود 10هفته گل خواهد داد. باغبانی عمومی فیتوكروم در گیاه به ماده ای پروتئینی آبی رنگ با وزن مولكولی بسیار زیاد پی برده شده است كه فیتوكروم نامیده می شود این ماده در برابر نورهEای قرمز و قرمز دور حساس است و آنرا با Pنمایش می دهند .فیتوكروم به دوصورت ( Prیعنی مایل به جذب نور قرمز) و ( Pfrیعنی مایل به جذب نور قرمز دور) دیده می شود تبدیل Prبه Pfrو بالعكس یك واكنش دو جانبه برگشت ناپذیر می باشد: باغبانی عمومی ساخته شدن و تخریب فیتوکروم فیتوكروم كنترل كننده تعداد زیادی از واكنش های گیاهی از جمله گلدهی ،سبز شدن بذر و تولید غده در گیاهان است كه در تمام این واكنشها Pfrفعال و Prغیر فعال است. باغبانی عمومی دما هر گیاهی در دامنه دمایی ویژه ای دارای بهترین رشد است .از آنجایی كه رشد گیاه نتیجه مستقیم تفاضل مواد ساخته شده در فتوسنتز و مواد مصرف شده در تنفس است دامنه دمایی مناسب رشد گیاه را می توان به صورت دماهایی كه در آن فتوسنتز ماكزیمم و تنفس متعادل است تعریف نمود. آن دسته از گیاهانی كه دامنه دمایی نسبت ًا باالیی دارند را محصوالت فصل گرم می نامند .مثل گوجه فرنگی ،خیار و فلفل و گیاهانی را كه دامنه دمایی شان پائین تر از این حد است محصوالت فصل خنك می نامند .مانند اسفناج و انواع كلمها ،به همین دلیل فصل كشت محصوالت فصل سرد در نیمكره شمالی به هنگام بهار و در نیمكره جنوبی به هEنگام پائیز است. باغبانی عمومی بهارش ( ورنالیزاسیون) گل انگیزی در دمای پائین به بهارش معروف است .این پدیده اولین بار در حدود صد سال پیش توسط دانشمندی به نام كلیپارت تشخیص داده شد وی بذر گندم پائیزه را در بهار سبز كرد و در حین سبز شدن گیاه را در معرض دمای پائین یا نزدیك صفر قرار داد سپس آن را در مزرعه كاشت و از آن محصول برداشت كرد و بدین ترتیب توانست گندم پائیزه را به گندم بهاره تبدیل كند. دانشمند دیگری به نام لیسنكو این عمل را بهارش (ورنالیزاسیون) نامید همانند گل انگیزی نوری این پدیده نیز توسط هورمونهای گیاهی كنترل می شود. باغبانی عمومی هر گیاهی كه ورنالیزه شده باشد مدت چند هفته دردمای باال قرار گیرد دورنالیزه می شود یعنی اثر سرما درآن از بین می رود و دوباره به حالت رشد رویشی بر می گردد .برای مثال پیاز خوراكی كه در پائیز از زمین بیرون آورده می شود و در زمستان انبار میگردد به علت سرمای طبیعی انبار ورنالیزه می شود و چنانكه آن را در بهار بكاریم به گل نشسته و بذر می دهد. باغبانی عمومی هوا هوا از نیتروژن ، %78اكسیژن %21و حدود %03/0گاز كربنیك و مقدار جزیی گازهای Eدیگر تشكیل شده است و معمو ًال این نسبت به علت باد و جریانات جوی تقریب ًا در همه جا یكسان و ثابت است و عامل محدود كننده رشد به شمار نمی رود .در شرایطی كه شدت نور باال باشد باال بودن میزان گاز كربنیك تا حدودی عمل فتوسنتز را تشدید می كند ولی این عمل فقط در گلخانه های سربسته امكان پذیر است. آلودگی هوا همانطور كه برای انسان مضر است به گیاه نیز آسیب می رساند .از گازهای خطرناك كه رشد گیاه را تحت تأثیر قرار می دهد منواكسید كربن، دی اكسید سولفور و هیدروكربورها ،اكسید ازت و هیدروژن سولفور می باشد. باغبانی عمومی بیشتر این مواد از خودروها ،صنایع مختلف ،كارخانه های مولد برق ،پاالیشگاهها و سوخت منازل ناشی می شود .از گازهای بسیار سمی دیگر می توان ازن، فلور ،گاز ،اسید كلریدریك را نام برد .كمبود اكسیژن در خاك گاهی باعث توقف در رشد گیاه می گردد .این حالت بیشتر در خاكهای سنگین فاقد تهویه مشاهده می گردد كه میزان گاز كربنیك در آنها زیاد و اكسیژن كم است در نتیجه ریشه مقدار اكسیژن كاهش یافته و در نتیجه رشد ریشه كم می گردد. گاز كربنیك در غلظت های زیاد بر روی ریشه اثر تخریبی دارد .البته گیاهان آبزی از این قاعده مستثنی بوده و در آنها برگ ،اكسیژن الزم را برای ریشه تأمین می كنند .اكسیژن و گاز كربنیك روی میوه و اندامهای ذخیره ای گیاه نیز اثر زیادی دارند. باغبانی عمومی فصل پنجم هورمونها و تنظیم کننده های رشد باغبانی عمومی اکسین ها اثرات اکسین ها : بارزترین اثر اکسین ها همان اثر بر رشد طولی سلولهاست که خود سبب بروز عالئ می همچون نورگرایی ،زمین گرایی بصورت عینی می شود .از اثرات بسیار مهم دیگر اکسین ها نقش آنها در تقسیم سلولی ،تولید ریشه ،ایجاد الیه جدا گر ،الیه ای که سبب جدایی دمبرگ و دمگل و دم میوه از محل اتصال می شود ،گل انگیزی و تولید و رسیدن میوه و ایجاد چیرگی جوانه انتهایی، بکرزایی یا پارتنوکارپی و رشد شاخه های Eجانبی می باشد. معمول ترین نوع اکسین که در پیکره گیاهEان یافت می شود ایندول تری استیک اسید است. باغبانی عمومی عامل مهم در چگونگی اثر اکسین ها وابسته به علظت آن و بافت هدف است. برخی اندامها مثل ریشه به مقادیر کم اکسین ،سریع واکنش نشان می دهند ولی ساقه ها بر عکس این حالت را دارند. باغبانی عمومی کاربرد اکسین ها در باغبانی: -1تنک کردن و جلوگیری از ریزش گل و میوه -2ریشه دار کردن قلمه ها -3جلوگیری از رشد نرکها و پاجوش ها -4گل انگیزی و تولید میوه -5کشت بافت باغبانی عمومی جیبرلین ها امروزه بیش از 90نوع جیبرلین شناسایی شده که درکل به دو گروه 20کربنی و 19کربنی تقسیم شده اند .از آنجا که فرمول جیبرلین ها بسیار پیچیده است هنوز به طور مصنوعی تولید نشده اند و از عصاره نوعی قارچ به نام جیبرال حاصل می شوند .در درون گیاهان نیز جیبرلین ساخته می شود که مراکز ساخت آنها عبارتند از :انتهای ساقه ،قسمت فعال ریشه ،برگهای جوان و میوه های در حال رشد و به ویژه بذور نارس در حال رشد و نمو. باغبانی عمومی جیبرلین ها داخل گیاه به صورت غیر قطبی حرکت می کند و به راحتی از طریق آوندهای Eچوبی به بخش های باالیی گیاه منتقل می شوند .معمول ترین انواع جیبرلین ها که به صورت تجاری مورد استفاده قرار می گیرند شامل GA7و GA4می باشد. اثرات جیبرلین ها بارزترین اثر جیبرلین ها ازدیاد رشد و تولید مثل گیاهان از طریق طویل ساختن فواصل میان گره ای ساقه هاست .به طوری که با پاشش مصنوعی آن می توان شاهد رشد طولی گیاهان پاکوتاه بود. باغبانی عمومی کاربرد جیبرلین ها در باغبانی طویل شدن ساقه :جیبرلین در طویل شدن ساقه در امر درخت آرایی بنت قنسول ، شمعدانی ،فوشیا بکار می رود .ساقه هایی که به وجود می آید ممکن است ضعیف و شکننده باشد که با بکاربردن اسپری GA3 ppm 250به میزان 3تا 5بار در هفته برای پیشگیری از این امر می توان آنها را با چوب بست .جیبرلین اسید باعث معکوس شدن اثر زیاد مهار کننده رشد بر کشت ها شود. جیبرلین هEا قادرند بسیاری از گیاهان دو ساله بدون ساقه دارای حالت رزت را که جهت گلدهی نیازمند سرما هستند را وادار به تولید ساقه گلدهنده کنند. باغبانی عمومی شکستن دوره استراحت در بذرهای بسیاری از گونه های گیاهی که معمو ًال نیازمند یک دوره سرما جهت جوانه زنی هستند نیز از اثرات جیبرلین هاست .با خیساندن این بذرها در محلول جیبرلین جوانه زدن آنها را می توان تسریع کرد. به صورت کاربردی جیبرلین ،ppm1000-200سیتوکنین از اثرات ppm100کینتین و اتیلن در تحریک جوانه زدن بذر در بعضی گونه های گیاهان به کار می رود .سرعت جوانه زدن بذر بسته به نوع گیاه و اندازه بذر متفاوت است .در مورد جیبرلین ها میتوان به اثر بر رشد میوه ها ،تأخیر در پیری اندامها ولی در برخی گیاهان مثل لوبیا پیری راتسریع می کند و تغییر بر جنسیت در خیار و ..اشاره کرد. باغبانی عمومی جیبرلین همچنین می تواند جایگزین روزهEای بلند شده و گیاهی را که تحت روزهای کوتاه رشد کرده وادار به گلدهی کند .در نهایت می توان چنین گفت که معمول ترین کاربرد جیبرلین ها ،استفاده آنها در افزایش طول ساقه و وادار کردن گلها به رشد می باشد. باغبانی عمومی سیتوکنین ها: امروزه سیتوکنین ها هم بصورت مصنوعی و هم طبیعی وجود دارند .در حقیقت سیتوکنین در تمام مراحل زندگی گیاه رویش دانه ،تشکیل دانه مؤثرند .آنها بر روی متابولیسم عمومی گیاه به ویژه فعالیت آنزیم ها و کوآنزیم ها در پیدایش اندامکهای درون سلولی و نقل و انتقال مواد در درون سلول ،سنتز RNAو DNAو پروتئین و به طور کلی تمام گیاه مؤثرند. باغبانی عمومی تولید سیتوکنین ها در نقاطی از گیاه انجام می شود که تقسیم سلولی به طور مثال در حال انجام باشد .این نقاط شامل: جوانه ها ،برگهای جوان و میوه های در حال رشد می باشد و عالوه بر این در شیره خام بسیاری از گیاهان نیز مقادیر زیادی سیتوکنین یافت می شود. بررسی ها نشان می دهد ساخته شدن این مواد در ریشه ها نوک ریشه ها و انتقال آنها از طریق آوندهای چوبی به سایر اندامهای Eگیاه می باشد. باغبانی عمومی اثرات سیتوکنین ها : -1تقسیم سلولی و اندام زایی -2جوانه زنی بذر ،طویل شدن سلول و اندام آنها -3رشد ونمو جوانه ها -4تأخیردر پیری اندامها و گلها باغبانی عمومی کاربرد سیتوکنین ها در باغبانی : -1طوالنی کردن عمر گلهای بریده و سبزی Eهای برگی در مراحل بعد از برداشت می باشد .به عنوان مثال با قرار دادن ساقه گلهای بریده شب بو در محلول ppm 50-25سیتوکنین عمر گلدانی یا پس از برداشت آنها زیاد شده و در آینده شاید شاهد استفاده این مواد جهت سبزیهای خوراکی باشیم. -2در حال حاضر در باغبانی در کشت بافت گلهایی مثل داوودی و میخک استفاده از سیتوکنین ها امری عادی است که به طور تجاری کاربرد دارد. -3استفاده از آنهEا در خنثی کردن غالبیت انتهایی در حسن یوسف ،فلفل زینتی و ...در کل تولید بوته هایی با شاخساره هEای منشعب و متراکم که بازار پسندی خوبی داشته باشد. باغبانی عمومی اتیلن اتیلن در شرایط عادی به صورت گاز می باشد که حدود یک قرن پیش بدون آگاهی از اثر هEورمونی آن جهت سبز زدایی مرکبات و رساندن موز و خرما استفاده می شده است. تولید و حرکت اتیلن در گیاه در مقایسه با سایر هورمونها سه تفاوت عمده دارد: -1بر خالف بقیه که در نقاط خاصی از گیاه تولید می شوند اتیلن درهر موضعی که شرایط باشد تولید می شود. -2حرکت اتیلن در گیاه به صورت پخشیدگی گازی در فضای Eبین سلولی است. باغبانی عمومی -3در هورمونهای دیگر باال رفتن غلظت هورمون سبب کند ساخته شدن آن هورمون می شود درحالی که اتیلن اتوکاتالیزور بوده یعنی به مجرد اینکه بافتی در برابر مقدار کمی اتیلن قرار گیرد بی درنگ شروع به تولید مقدار بیشتری از این ماده می کند. اثرات اتیلن : -1شکستن رکود بذرها ،جوانه ها و غده های در حال رکود که آنها را وادار به جوانه زنی و رشد می کند .در گلدهی گیاهانی مانند آناناس و انبه و بروز جنسیت گل در گیاهانی مانند خیار ،اتیلن اثرات بارز دارد .یعنی این گیاهان را مانند آناناس به طور همزمان وادار به گلدهی می کند و خودش یک عامل گل انگیزی است. باغبانی عمومی -2مهمترین اثر اتیلن که امروزه بیشترین مقدار مصرف اتفن را به خود اختصاص داده تسریع در رسیدن میوه های روی درخت و درون انبار ،صرفه جویی در نیروی الزم برای Eجداسازی میوه ها از درخت و سهولت برداشت مکانیکی است .برای رساندن میوه هایی مانند موز ،مرکبات و گوجه فرنگی در انبار هم استفاده می شود. کاربرد اتیلن در باغبانی در بخش گلکاری از اتیلن به صورت تجاری برای کنترل ارتفاع ،گل انگیزی و کنترل ریزش گل و میوه و برگ و یا جلوگیری از گلدهی استفاده می شود. باغبانی عمومی مواد بازدارنده : اسید آبسیزیک اسEید آبسEیزیک از سEایر بازدارنده های طبیعEی گیاهان حدود یEک صEد مرتبEه قویتEر است و فرایندهایی مانند: -رکود بذر و جوانه ها و نیز ریزش اندامها را کنترل می کند. باغبانی عمومی اثرات آبسیزیک اسید -1خنثی کردن غالبیت انتهایی و جلوگیری از رشد جوانه انتهایی نیز در مواردی که بر اثر اسید آبسیزیک حاصل می شود بدلیل اثر متقابل این ماده با اکسین می باشد. -2گیاهان در مواجهه با استرس خشکی ،کمبود اکسیژن و مواد غذایی ،میزان اسید آبسیزیک درونی را باال می برند و درحالت عادی آن را کاهEش می دهند که این خاصیت به سیستم دفاعی گیاهان اشاره می کند. -3از دیگر اثرات این هورمون پیشبرد روند پیری و هدایت و کنترل ذخیره فتوسنتز توسط برگهاست. باغبانی عمومی مواد شیمیایی کند کننده رشد مهار کننده های رشد به صورت معمول و رایج بکار می رود و مواد مهم شیمیایی در تنظیم رشد گیاهان در گلکاری می باشند. در محصوالت گلکاری مختلف سه مرحله رشد گیاه مشاهده می شود: - 1مرحله رشد ابتدایی که آهسته است و بالفاصله بعد از قلمه زدن به وجود می آید. -2رشد سریع گیاه و طویل شدن. - 3رشد آهسته نهایی که همراه با تولید مثل و رشد گل می باشد. باغبانی عمومی انواع مهارکننده رشد عبارتند از: ‏B9 سایکوسل )Bonzi (paclobutrazol )sumagic(uniconazol باغبانی عمومی نور: گیاهان باید درمحلی قرارگیرند تا حداکثر نور مورد نیاز به آنها برسد .در مورد هر ال در بنت قنسول که نیاز به نور زیاد گیاه میزان نور و شدت آن متغیر است مث ً دارد و در محیط گلخانه ای با نور کم معمو ًال با فایبرگالس و پلی اتیلن دوبل پوشانده شده است ،رشد خوبی ندارد که تغییر در میزان نور می تواند درمیزان رشد و طول گیاه مؤثر باشد. المپهای نئونی با نور مادون قرمز دور یا استفاده از فیلترهای آغشته با سولفات روی در مسیر اشعه خورشید باعث کاهEش رشد طولی و قد کشیدن قسمتهای بین گرهی می شود .دستکاری Eکردن کیفیت نور به وسیله فیلترها در کنترل رشد طولی گیاه مؤثر است و ممکن است در آینده سودمند باشد. باغبانی عمومی استرس آب طول بعضی از گیاهان بوته ای به علت پژمرده شدن روتین در گیاه محدود می شود .می بایست تا 4-5روز قبل از عرضه به صورت منظم آبیاری شود. پژمرده شدن باید تا حدی ادامه یابد که تخریب زیادی درگیاه منجر نشود. پژمردگی گل و گلبرگ و برگ به علت آبیاری زیاد دربعضی گیاهان ممکن است بوجود بیاید .بهEره گیری از افراد با تجربه در تعیین میزان آبیاری باعث جلوگیری از تخریب گیاهان می شود .این روشها در گوجه فرنگی بکار می رود. برگهای زرد و پژمرده ،افتادن گل و برگ و پوسیدگی ریشه می تواند ناشی از آبیاری زیاد در برخی گیاهان باشد. باغبانی عمومی پاک کردن و تکان دادن در برخی گیاهان ،انجام این کارها باعث ضخیم شدن تنه و کم شدن فاصله بین جوانه ها می شود. این روش عموم ًا به منظور کنترل ارتفاع گیاهان بوته ای چون گوجه فرنگی، بادمجان ،خیار و هندوانه استفاده می شود .همچنین این روش برای داوودی و لیلیوم نیز مؤثر گزارش شده است .برای مثال یک روش بدین صورت است که 5-10سانتیمتر فوقانی گیاه را یک یا دو بار در روز به مدت 20دقیقه پاک کنید .اگر این روش به تأخیر بیافتد زمانی که گیاهان مسن تر هستند ممکن است به برگهای گیاهان آسیب وارد شود. باغبانی عمومی ‏DIF با تغییر اختالف دمای روز و شب می توان به کنترل ارتفاع گیاهان مختلف دست پیدا کرد .بر طبق اندازه گیریهای انجام شده بر روی ساقه بدین نتیجه رسیده اند که درصد باالیی از طویل شدن ساقه در اوایل صبح یعنی بالفاصله بعد از طلوع آفتاب اتفاق می افتد .بنابراین کاربرد دماهای خنک برای حداقل 2 ساعت در اوایل صبح درست قبل از طلوع آفتاب طول ساقه را کاهش خواهد داد. البته نکته حائز اهمیت در ارتباط با امکان استفاده از این روش این است که درجه حرارت به اندازه کافی کنترل شود یعنی این روش در آب و هوای گرم و یا در طول تابستان در بسیاری از مکانها عملی و کاربردی نیست. باغبانی عمومی این روش در اکثر گیاهان پیازی چون الله ،زنبق ،نرگس و یا گیاهان خانواده خیار مؤثر نیست این روش عالوه بر تأثیر روی ارتفاع گیاه ،اندازه و تعداد گل را در تعدادی از گونه ها تحت تأثیر قرار میدهEد .کنترل اختالف دمای روز و شب بسیارحائز اهEمیت است فرض ًا اختالف زیاد دمای روز و شب در لیلیوم کلروز و پیچیدگی برگ را تحریک می کند و یا در این شرایط سطوح نیتروژن و کربوهیدرات گیاهی کاهش می یابد که این وقایع منجر به زرد شدگی برگهای لیلیوم پس از برداشت و سوختگی حاشیه براکته و ریزش cyathiaدر بنت قنسول می شود. باغبانی عمومی مواد شاخه زا : چندین ماده از این دست وجود دارد که به روشهای Eمختلفی عمل می کنند: -1فلورل (اتفن):روی انواعی از گونه های گیاهEی چون آزالیا ،داوودی ،فوشیا، شمعدانی و گل حنا ،شاه پسند و ....استفاده شده است. -2آکسل :گاهی به منظور افزایش شاخه های جانبی گره های پائینی در گیاهان رز و میخک استفاده می شود. -3آتریمک :dikegulac sodiumروی گیاهانی چون آزالیا ،بگونیا، کلرودندرون ،فوشیا ،گاردنیا ،شمعدانی ،کاالنکوئه ،شاه پسندو شفلرا مورد استفاده قرار گرفته است. باغبانی عمومی مواد شیمیایی مورد استفاده به منظور تکامل گل: استعمال خارجی مواد تنظیم کننده رشد که گلدهی را تحت تأثیر قرار می دهند از دو طریق است: -1بوسیله تحریک انگیزش گل و تکامل آن -2تنها بوسیله تحریک تکامل گل باغبانی عمومی موادی که تنها باعث تکامل جوانه های گل می شوند : جیبرلین در آزالیا می تواند جایگزین تیمار سرمایی شود بدین ترتیب که اگر آن را با غلظت ppm 1000به صورت اسپری به مدت 5هفته بکار ببریم باز شدن جوانه های بالغ گل را سبب شده ایم. جیبرلین به منظور تکامل دمگل و افزایش یکنواختی در گلدهی سیکالمن مورد استفاده قرار گرفته است. در شیپوری ،خیساندن یا اسپری کردن غده ها با جیبرلین منجر به افزایش تعداد گل و همچنین تسریع در تکامل و ظهور گل شده است. باغبانی عمومی فصل ششم اصول هرس و تربیت باغبانی عمومی هرس كردن به طور كلی هرس عبارتست از قطع كامل یا جزیی شاخه ،ریشه ،پوست ،برگ و یا گل و میوه به منظور تحت تأثیر قرار دادن و هدایت نحوه رشد و باروری گیاه. هرس کردن یكی از عملیات مهم باغبانی است كه از حدود سه هزار سال پیش شناخته شده و مورد استفاده قرار گرفته است. باغبانی عمومی دالیل و فواید هرس را می توان به شرح زیر خالصه كرد: - 1حذف شاخه های مزاحم ،خشك شده ،آفت زده ،مریض و شكسته جهت حفظ و تأمین سالمت گیاه. - 2ایجاد شرایط مناسب جهت ورود نور و هوا به درون شاخساره و خلوت ساختن نقاط شلوغ و متراكم آن به منظور ایجاد مكان تولید محصول بیشتر و مرغوبتر. -3ایجاد شكل ویژه در شاخساره گیاه ،این امر به ویژه در میوه كاری و نیز در شكل سازی گیاه جهت تزئین باغ و باغچه از اهمیت خاصی برخوردار است. -4ایجاد تعادل بین شاخساره و ریشه به ویژه هنگام نشا كاری و جابجا كردن گیاه جهت موفقیت و ایجاد امكان رشد اولیه سریعتر برای گیاه. باغبانی عمومی - 5جوان ساختن درختان مسن از طریق حذف شاخه های پیر و وادار كردن درخت به تولید شاخه های جدید ،جهEت باال بردن قدرت باردهی آن. - 6پیش یا پس اندازی باروری گیاه و تنظیم گلدهی و ایجاد تعادل بین رشد رویشی و میزان محصول و باال بردن كیفیت فرآورده تولید شده. -7محدود كردن رشد و كوتاه ساختن گیاه برای تسهیل عملیاتی مانند سمپاشی و برداشت محصول و نیز به دالیل تزئینی. باغبانی عمومی زمان هرس بسته به نوع گیاه و هدف از هرس این كار در دو موقع از سال انجام می شود: یكی هرس كه در هنگام ركود یا خواب زمستانه انجام می شود و هرس سیاه یا هرس زمستانه نامیده می شود و دیگری Eهرسی كه در دوره فعالیت گیاه یعنی هنگامی كه گیاه دارای برگ و احیان ًا گل و میوه است انجام می گیرد و هرس سبز یا هرس تابستانه نام دارد باغبانی عمومی هرس سیاه یا زمستانه این نوع هرس ها از آنجا كه در زمانی انجام می شود كه گیاه فاقد برگ و در حال ركود است بیشتر مرسومند چون او ًال در این هنگام شاخه ها بدون پوشش بوده، قابل مشاهEده هستند و به راحتی میتوان به آنها دسترسی پیدا كرد و آنهEایی را كه باید بطور كامل و یا جزیی حذف شوند با دیدی باز برگزید ثانی ًا چون گیاه در این زمان فعالیت زیستی چندانی ندارد ،میزان آسیب حاصله از هرس به حداقل كاهش می یابد .از هرس های زمستانه می توان هرس های شكل دهی نهالهای جوان تازه كشت شده را نام برد. باغبانی عمومی این هرس ها مهEمترین گام بر تشكیل شاخه های اصلی درخت یا بوته آینده به شمار می روند و در حقیقت بنا و اساس شكل آینده گیاه را تشكیل می دهند. عالوه بر این هEرس ها ،حذف شاخه های شكسته ،مریض و آفت زده نیز باید در زمستان پیش از فعال شدن گیاه انجام شود زیرا این نوع شاخه ها معموال ًپناهگاه و منبع انتشار آفات و امراض اند .هرس دیگری كه باید حتم ًا در زمستان انجام شود هرس ریشه است. باغبانی عمومی هرس سبز یا تابستانه این نوع هرس ها گرچه همگی به نام تابستانه خوانده می شوند ولی در عمل بر حسب نوع می توان آنها را از اوایل تا اواخر تابستان انجام داد. ال مهمترین هرس هEای تابستانه عبارتند از :حذف گلها و میوه های اضافی كه ك ً تنك كردن نامیده می شوند .ایجاد زخم بر روی پوست ،حذف نركها و پاجوشها ،بریدن قسمتهEای انتهایی شاخه های تند رشد و هرس بوته های زینتی و باالخره هرس برگ. باغبانی عمومی هرس شاخه در بین اعضا مختلف یك گیاه تعداد و نحوه رشد شاخه ها مهمترین عامل تعیین كننده در نحوه و اندازه پایداری آEن در مقابل فشارهای ناشی از وزن میوه ،باد و برف و یخبندان زمستانه به شمار می رود .به عالوه نحوه قرار گرفتن شاخه ها و زاویه آنها با تنه و شاخه های اصلی تر به میزان زیادی بر روی قدرت باروری گیاه و تحمل آن Eدر برابر شرایط نامساعد جوی تأEثیر می گذارد .به این دالیل در هنگام هرس شاخه های یك گیاه باید دقت زیادی به كار برد و همواره شكل و اندازه نهایی آ ن را درنظر گرفت به طور كلی Eشاخه های یك گیاه چوبی را می توان به دو گروه بارور و نابارور تقسیم نمود .شاخه های نابارور عبارتند از :پاجوشها ،نركها و شاخه های معمولی بی بار (فاقد گل و میوه). باغبانی عمومی به شاخه های Eحذف شده در شکل توجه کنید باغبانی عمومی هرس ریشه ریشه از دو طریق به رشد گیاه كمك می كند .یكی از طریق جذب آب كه به عنوان نیروی محركه رشد بكار می رود و دیگر از طریق هورمون های ویژه ای از گروه جیبرلین كه عامل تحریك رشد گیاهEی هستند .وجود تعادل بین حجم ریشه با شاخساره برای رشد و باروری متناسب گیاه مورد لزوم است .اگر این تعادل ،در جهت ریشه به هم بخورد (از بین رفتن شاخساره در اثر هرس شدید و یا حمله بیماریها و آفات)‌ گیاه تولید شاخساره بسیار می كند و باردهی آن به عقب می افتد. باغبانی عمومی اگر به هم خوردن تعادل در جهت شاخساره باشد ریشه به دلیل نامناسب بودن خاك و كم آبی و یا از بین رفتن آن در اثر حمله بیماریها و آفات رشد گیاه محدود می شود و در عوض گیاه زودتر به بار می نشیند و درصد تبدیل گل به میوه نیز باال می رود با استفاده از این پدیده بشر از زمانهای دور كوشیده است با هرس ریشه ،اندازه گیاهان مورد نظر را به کنترل خود در آورد و به حد دلخواه محدود سازد ،این عمل اخیرا ً در سطح تجارتی بر روی سیب انجام شده و طی آن توانسته اند به وسیله متغیرهای ویژه ای ریشه های درختان را در زمستان قطع و بدون آسیب وارد آمدن به محصول سال بعد رشد درختان را محدود كنند. باغبانی عمومی مثال بسیار چشمگیر دیگری از اثر هرس ریشه بر روی رشد درخت را میتوان در درختان بسیار كوچك (مینیاتوری) ژاپنی كه بونسای نامیده می شود دید كه به وسیله آن توانسته اند درختانی چند صد ساله را كه در طبیعت ارتفاعشان به ده ها متر می رسد بسیار كوچك نگاهEدارند .برای این كار ریشه را طی قرون متمادی بطور مداوم هرس می کنند .نوعی دیگر از هرس ریشه هنگام كشت نهال در محل اصلی و یا انتقال آن از خزانه ای Eبه خزانه دیگر در مورد برخی دیگر از گیاهان چوبی (مانند میوه های دانه دار و هسته دار و مركبات) و بعضی گیاهان زینتی مثل ورد و نیز هنگام نشاء برخی سبزیها مثل گوجه فرنگی و بادنجان از طریق سرزنی ریشه های فرعی صورت می گیرد. باغبانی عمومی بر خالف نوع پیشین هرس ریشه ،به دلیل اینكه گیاه را تحریك به تولید ریشه های فرعی جدید و بیشتری می كند ،اثر تقویت كننده داشته ‌،رشد نهال تسریع می یابد. باغبانی عمومی روشهای هرس كردن: .1هرس مكانیكی .2هرس شیمیایی باغبانی عمومی هرس مكانیكی هرس مكانیكی معمو ًال در باغهایی به كار گرفته می شود كه درختانشان روی ردیف هایی منظم با فواصلی كمتر از معمول كشت شده اند و به این دلیل می توان آنهEا را بدون شاخه گزینی با پرداختن بر تك تك شاخه ها و بر اساس شكل و یا اندازه خاصی هرس كرد .بطور معمول در هرس مكانیكی از نوع تیغه های متحرك شبیه قسمت درو كننده كمباین های برداشت غالت و یا ماشین های برداشت یونجه ،استفاده می شود این نوع اره ها به ویژه برای درختانی مانند هEلو و مركبات كه در كشورهای خارجی هر ساله هرس شدید می شوند و باغهایی كه درختانشان به شكل های پهEن داربستی كشت و تربیت شده اند قابل استفاده اند. باغبانی عمومی نوع اره موتوری كوچك نیز وجود دارد كه معمو ًال در جنگلداری و گهگاه در باغها برای قطع تك شاخه های ضخیم مورد استفاده قرار می گیرد و دیگری كه در باغها برای هرس مورد استفاده دارد نوعی قیچی باغبانی است كه بر سر لوله نسبت ًا بلندی نصب شده و برای قطع شاخه های كلفت كه در ارتفاعات باالی درخت و دور از دسترس قرار دارند بكار می رود. باغبانی عمومی هرس شیمیایی دانش شیمی روز به روز اهمیت و كاربرد بیشتری در باغبانی پیدا می كند و بسیاری از عملیات داشت و برداشت از جمله هرس كه سابق ًا تنها با صرف وقت و هزینه زیاد به وسیله كارگران ماهر قابل انجام بود امروزه به راحتی و سرعت زیاد توسط مواد شیمیایی هورمومی و غیر هومورنی انجام می گردد. مواد شیمیایی مورد استفاده در هرس و تربیت را می توان به سه گروه مشخص تقسیم كرد .گروه اول شامل موادی مانند بوترالین ،مشتقات پیچیده اسید استیك و ال مواد شاخه زا نامیده می مشتقات اسید های چرب 6 -12كربنی می باشد كه ك ً شوند و با خشك كردن جوانه انتهایی گیاه جوان مشابه هرس Eسربرداری عمل می كنند و نهال را در همان سال پیوند وادار به تولید شاخه های فرعی می سازد. باغبانی عمومی زمان پاشیدن این مواد اواخر بهار است و بدینوسیله میتوان یك سال در وقت صرف جویی كرد .درختان تیمار شده با این مواد معمو ًال سریعتر رشد كرده و زودتر به بار می نشینند .تجربه نشان داده است كه در جوانه های انتهایی نهال های جوان كه رشد تركه ای دارند نسبت به نهال های دارای رشد منشعب مواد شبه اكسین بیشتری وجود دارد .بنا به آزمایش مواد شاخه زا در حقیقت با كم كردن مقدار اكسین اثر چیرگی انتهایی را خنثی و پدیدار شدن شاخه های فرعی را آسان می كند تنظیم كننده هایی از گروه سایتوكنین و اتفن نیز در بعضی موارد به ویژه در گیاهان علفی اثر مشابه مواد شاخه زا دارند و می توان از این نظر آنها را جز این گروه محسوب داشت. باغبانی عمومی گروه دوم مواد شیمیایی Eمورد مصرف در هرس شامل مواد بازدارنده ای مانند آالر و مالیک هایدروزاید و نیز از تنظیم كننده های اكسینی ،اسید نفتالین استیك است. پژوهشها نشان داده اند كه آالر و مالیک هایدروزاید به نحو بسیار مؤثری از رشد كلیه قسمتهای شاخساره درخت جلوگیری می كنند .بطوری كه در بعضی Eموارد مصرف آنها در یكسال نیاز به هرس را در سال بعد منتفی Eمی Eسازد و یا بسیار كم می كند .اسید نفتالین استیك ،عالوه بر سایر ویژگیها درصورتی كه پس Eاز هرسهای شدید مكانیكی Eبرروی محل زخم و نیز پوست شاخه های كلفت و تنه مالیده و یا پاشیده شود از رشد نركها كه معموالً در این موارد به تعداد زیاد تولید می Eشوند جلوگیری می Eكند.در این مورد الكلهای زنجیره ای بلند نیز بسیار موثرند باغبانی عمومی از اكسینها ‌،اسید ایندول بوتیریك نیز با موفقیت برای جلوگیری از رشد پاجوشها در سیب به كار رفته است و بنابراین می توان آن را جزء همین گروه محسوب كرد .گروه سوم مواد شیمیایی كه در هرس كاربرد دارند بیشتر انواع اكسینها هستند كه در تنظیم مقدار گل و میوه از راه تنك سازی و نیز جلوگیری از ریزش بی موقع مؤثرند. باغبانی عمومی تربیت درختان و درختچه ها بطور کلی ،تربیت عبارت است از دادن شکلی خاص به گیاه و مناسب ساختن آن برای منظورهای معین از جمله این منظور می توان باز کردن میانه تاج برای ورود نور بیشتر ،تنظیم ارتفاع و پراکندگی افقی درخت ،تقویت شاخه های اصلی و باال بردن قدرت تحمل آنها نسبت به فشار ناشی از وزن میوه و برف و یخ زمستانه ،باال بردن پایداری در برابر باد ،دادن شکل ویژه به گیاه جهت حاشیه سازی ،Eشکل سازی ،آالچیق سازی و ...را نام برد. باغبانی عمومی چهارگروه اصلی انواع تربیت: شکل های گرد یا آزاد شکل های پهن داربستی شکل های ویژه شکل هEای تزئینی باغبانی عمومی شکل های گرد یا آزاد : اصلی هرمی (پیشاهنگ مرکزی) شلجمی ( پیشاهنگی متغیر) جامی (مرکزباز ،بدون شاخه پیشاهنگ) باغبانی عمومی طریقه طویل کردن تنه جهت ایجاد یک درخت پابلند. پیکانها محل ایجاد برش را نشان می دهند. باغبانی عمومی شکل هرمی که بیشتر برای درختان زینتی (مانند تبریزی ،چنار و کاج) بکار می رود مراحل تربیت درخت به روش هرمی. پیکانهEا محل ایجاد برش را نشان می دهند باغبانی عمومی شکل شلجمی بیشتر در میوه کاری و برای محدود کردن ارتفاع درخت و گسترده نمودن تاج آن در درختانی مانند گالبی ،برخی از انواع سیب ،زردآلو ،آلو ،بادام ،گردو، خرمالو ،پسته و ...بکار می رود باغبانی عمومی مراحل تربیت درخت به روش شلجمی. پیکانها محل ایجاد برش را نشان می دهند. باغبانی عمومی شکل جامی این شکل از نظر طرز پیرایش و تربیت بسیار شبیه شکل شلجمی است با این تفاوت که در هنگام گزینش شاخه های اصلی ،فاصله عمودی آنها با یکدیگر کمتر و حدود 10-15سانتیمتر در نظر گرفته می شود . مراحل تربیت درخت به روش جامی .پیکانها محل ایجاد برش را نشان می دهند. باغبانی عمومی شكل پاچراغی كاربرد این روش در تربیت مو و بوته های مشابه مانند انواع ورد (گل سرخ) غیر رونده می باشد كه چون مو در ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. باغبانی عمومی مراحل تربیت بوته مو به روش پاچراغی باغبانی عمومی شکلهای پهن داربستی در شکلهای پهن درختان طوری تربیت می شوند که دو بعد بیشتر نداشته باشند یعنی بجای Eاشغال حجم معینی از فضا با سطح مقطع دایره ای تقریب ًا تنها یک سطح عمود بر زمین را اشغال کنند. باغبانی عمومی شكل های پهن شامل چهار نوع اصلی تك شاخه ای ،چنگال ،افقی و پنجه ای می باشند كه هEر كدام به نوبه خود دارای مشتقاتی هستند. الف – شكل های پهن تك شاخه ای ب – شكل های پهن چنگالی پ -شكل های پهن افقی(دیواری) ت -شكل های پهن پنجه ای باغبانی عمومی نحوه تربیت درختان به فرم پهن چنگالی باغبانی عمومی نحوه تربیت بوته مو به شکل پهن داربستی دو بازوئی باغبانی عمومی نحوه تربیت درختان میوه به شکل پهن پنجه ای باغبانی عمومی شكل های ویژه در میوه كاری عالوه بر شكل های گرد و داربستی برای تربیت درختان شكل های ویژه دیگری نیز ابداع گشته كه نظر به اهمیتی كه از نظر تولید محصول زیاد دارند دو نوع از آنها مختصرا ً در اینجا مورد بحث قرار خواهند گرفت. الف – شكل بوته تركه ای ب – شكل داربستی جناغی باغبانی عمومی شکل بوته ترکه ای و نحوه ایجاد آن باغبانی عمومی نحوه تربیت درخت به شکل داربستی جناغی باغبانی عمومی هرس درختان میوه هرس گیالس به طور كلی گیالس را به انواع و اشكال مختلف با تاج گرد ،هرمی ،گرد پاكوتاه تربیت می كنند .در مناطقی كه قسمت اعظم از سال ابری و مقدار نور خورشید كافی نیست از روشهای اسپلیر -باد بزنی استفاده می شود. باغبانی عمومی روش بادبزنی در روش بادبزنی در اوایل اسفندماه تا اوایل فروردین نهال گیالس را در زمین مرغوب و حاصلخیز و در ارتفاع 40سانتیمتری در محلی كه دو جوانه رو به خارج وجود دارد هرس می كنند و در خرداد بعد از رشد جوانه ها آنها را با ال نصب شده ،هدایت می نمایند و زاویه 45درجه روی با بامبوهEایی كه قب ً ال قطع نموده و اوایل شهریورماه شاخه های اصلی را براندی های اضافه را كام ً با بامبوهای موجود مهار كرده تا از جابجایی آن بوسیله باد جلوگیری شود . در اوایل اسفند ماه تا فروردین سال بعد در محل مناسبی كه جوانه رو به باال وجود دارد شاخه های اصلی را در محل 30سانتیمتری قطع می كنند. باغبانی عمومی در اواخر تیرماه تا اواخر مرداد شاخه های قوی را روی بامبوهایی كه به تعداد 4 تا 5عدد در هر طرف وجود دارد هEدایت نموده و آنها را با حائل های بامبو متصل می كنند به طوری كه داربست درخت ،شكل بادبزن در آید در این موقع چند شاخه فرعی را كه جهت رشد آنها به داخل تاج درخت است با باقی گذاردن سه برگ هرس می نمایند. باغبانی عمومی هرس هلو و شلیل با مقایسه به سایر انواع درختان ،درخت هلو و شلیل احتیاج بیشتری به هرس دارند اغلب درختان هسته سنگی را به فرم جامی و بوته ای تربیت می كنند .اگرچه فرمهای دیگر مانند بادبزنی ،پرچین ،چلچراغی و استاندارد مورد استفاده بسیاری از باغداران قرار می گیرد .ولی فرم جامی و هرمی و روش استاندارد عمومیت بیشتر دارد. باغبانی عمومی هرس درخت پسته نهال پسته در چند هزار سال قبل در ایران كشت می شده است .از ایران به اروپا و سپس Eبه آمریكا برده شده است و در خاك های شنی به خوبی رشد می Eكند. نهال یك تا سه ساله آنرا از خزانه به محل پرورش منتقل می Eكنند و برای شكل دادن به آن پنج شاخه نهایی را برای تشكیل تاج در نظر می گیرند .اولین شاخه فرعی در حدود 2/1متر از زمین ارتفاع دارد و سایه شاخه ها با فاصله 30 سانتیمتر از هم دور هستند .در چند سال اول جوانه های اضافی را هرس نموده و بایستی Eشاخه درخت را زخمی نموده و محل های زخم شده خیلی Eدیر ترمیم می شود و شكوفه های درخت روی شاخه سالهای قبل تشكیل می گردد و پسته جزء درختان دو پایه است كه گرده نهال نر بایستی شكوفه نهال ماده را بارور كند باغبانی عمومی و پایه ماده به هرس بیشتری احتیاج دارد در صورتی كه نهال نر خیلی كمتر هرس می گردد و معمو ًال در اواخر پائیز و اوایل زمستان انجام می گردد .در مناطق سرد بیشتر در آخر فصل زمستان و اوایل بهار فقط نسبت به هرس شاخه های خشك زیادی اكتفا می كنند. باغبانی عمومی هرس درخت زیتون درخت زیتون از درختان منطقه معتدل و سرد است .بیشتر درمناطق كنار دریای مدیترانه رشد خوبی دارد و منشا اولیه آن تركیه و شامات می باشد .در موقع ال قطع نموده و تعداد 3 كاشت آن ،شاخه های ضعیف و سایه پاجوش ها را ك ً شاخه قوی روی آن انتخاب نموده و بقیه را حذف كنید. چنانچه هرس سنگین روی نهال جوان صورت گیرد میوه تولید نخواهد كرد .بنابراین مادامی كه محصول نداده است از هرس شاخه های آن خودداری كنید .پس از تولید میوه تعداد 9شاخه فرعی قوی و مناسب كه هر یك جای مناسبی در روی درخت دارند انتخاب نموده و سپس شاخه های اضافی را هرس نمائید و در سال بعد فقط شاخه های شكسته و سرما زده و یا شاخه های نابجا را هرس كنید. باغبانی عمومی هرس بی مورد زیتون موجب می گردد كه شاخه های چوبی افزایش یافته و درخت بار ندهد ضمن ًا چنانچه بیش اندازه وسط تاج درخت را هرس نموده به طوری كه تابش خورشید به داخل درخت بیش از حد نفوذ كند به علت حساسیت این درخت به نور مستقیم خورشید ایجاد اختالل و رویش درخت خواهد شد. درخت زیتون را از طریق كاشت بذر و زدن قلمه در ماسه شسته و انتقال پاجوش به محل دیگری Eزیاد می كنند و برای بدست آوردن زیتون مرغوب بایستی با پیوند انواع مرغوب این نهال را تكثیر نمود. باغبانی عمومی هرس باروری زیتون معمو ًال جوانه گل روی شاخه هEای فرعی كه در سال قبل تولید شده اند تشكیل می گردد بنابراین شاخه هایی كه میوه داده اند هرس نمائید و این امر باعث می گردد كه شاخه های Eچوبی جدیدی تولید گردد .در سالهایی كه عمل هرس را انجام می دهید كه در بهار سال قبل آن درخت میوه فراوانی تولید كرده است .در نهال زیتون جوانه های برگ مقابل یكدیگر ظاهر می شوند ولی این جوانه ها تا بهEار سال بعد به حال ركود باقی می مانند و در بهار سال بعد جوانه ها رشد كرده و تولید گل می كنند. باغبانی عمومی برای آنكه جوانه فعال شود هرسال جوانه انتهEایی آن را حذف كنید در هر صورت هرس بیش از حد درخت زیتون موجب می گردد شاخه هEای چوبی زیاد شده و مقدار محصول درخت به طور چشم گیری كاهش یابد. باغبانی عمومی فصل هفتم میوه کاری باغبانی عمومی میوه کاری را می توان به عنوان فن کشت و پرورش گیاهان چند ساله ای که بخشی یا تمام میوه آنها بصورت خام یا پخته مورد تغذیه انسان قرار می گیرد تعریف کرد. از آنجا که بیشتر درختان میوه پس از کاشته شدن چند سال طول می کشد تا به بار بنشینند و عالوه بر مخارج سنگین اولیه درطول این مدت نیز هEر ساله هEزینه هEایی برای نگهداری و پرورش آنهEا الزم می شود. باغبانی عمومی میوه کاری نیاز به سرمایه گذاری Eدراز مدت دارد .بنابراین اگر از ابتدای امر دقت و توجه کافی نشود شاید پس از چند سال منجر به زیان هایی جبران ناپذیر گردد. دراین بخش مسایل مربوط به میوه کاری در سه قسمت شامل :احداث باغ جدید، نگهداری از باغ احداث شده و ویژگیهای مهمترین میوه های ایران مورد بحث قرار خواهند گرفت. باغبانی عمومی احداث باغ جدید در احداث باغ جدید دو حالت ممکن است رخ نماید .در حالت اول محصول ویژه ای مانند سیب ،بادام و ...مورد نظر است و برای Eکشت آن باید زمین مناسبی یافت شود .در حالت دوم که بیشتر همگانی است زمین ویژه ای موجود است و باید درختی که با آن زمین و منطقه سازش داشته باشد کشت شود. باغبانی عمومی • احداث باغ شامل چهار مرحله می باشد: -1بررسی عوامل محیطی -2بررسی عوامل اقتصادی -3گزینش رقم و تهیه نهال -4آماده ساختن زمین وکاشتن نهEال باغبانی عمومی عوامل محیطی الف ) دما ب) نور پ) موقعیت محل ت) خاک ث) آب باغبانی عمومی دما همانند سایر گیاهان ،درختان میوه برای رشد و تولید محصول دارای یک دامنه گرمایی و یک دمای مناسب ویژه خود هستند .افزون بر این ،دما در زندگی درختان میوه اثرات خاص دیگری نیز دارد .از آن جمله درختان میوه خزان دار باید در طول زمستان به تعدادساعت معین دمایی کمتر از هفت درجه سانتیگراد دریافت کنند تا از حالت استراحت بیرون آمده آغاز به رشد کنند .این امر یکی از مهمترین عوامل محدود کننده مناطق کشت درختان میوه مختلف می باشد .بدین معنی که اگر سرمای الزم تأمین نگردد در اکثر موارد جوانه های گل در بهار نمی شکفند و محصولی عاید نخواهد شد .اثر بسیار مهم دیگر دما بر روی Eدرختان میوه سرمازدگی بهاره است . باغبانی عمومی بسیاری از نقاط دنیا با وجود برخورداری از دامنه دمایی و میزان سرمای مناسب برای کشت درختان میوه به دلیل داشتن سرمای دیررس بهاره که معمو ًال پس از شکوفایی جوانه هEا بروز می کند و موجب سرمازدگی گلها و گاهی میوه ها می شود برای میوه کاری مناسب نیستند .از دیگر عوامل دمایی که در میوه کاری مؤثرند می توان از نوسان دمایی یا تفاوت زیاد دمای شب و روز و تگرگ نام برد. باغبانی عمومی نور آزمایش های مختلف ثابت کرده که به غیر از توت فرنگی سایر میوه ها برای گل انگیزی به طول روز حساس نیستند و تنها اثر این عامل بر روی شدت نور در رشد و باروری درختان بسیار موثر است .تغییر دادن شدت نور در سطح باغ کاری غیر عملیاست و تنهEا راه نوررسانی کافی به درون درخت ،دادن شکل و تراکم مناسب به شاخساره می باشد .به عنوان مثال در میوه های سیب ،اگر شدت نور به ویژه حدود سه ماه آخر فصل رشد کافی نباشد تولید رنگ سرخ دچار اختالل می گردد و به این دلیل پیشنهEاد شده است که درمناطقی که هوای پائیز ابری یا مه آلود دارد به جای سیب های Eسرخ انواع زرد و سبز آن کشت گردد. باغبانی عمومی موقعیت محل مجموعه عوامل عرض جغرافیایی ،ارتفاع از سطح دریا و مقداری شیب زمین، موقعیت محل را تشکیل می دهند .اثر این عوامل در درجه اول بر روی مقدار دمای محیط و در درجه دوم برروی شدت نور است. باغبانی عمومی خاک اکثر درختان میوه به بافت خاک حساسیت زیادی نشان نمی دهند و اگر خاک دارای ژرفا (عمق) و زهکشی کافی بوده و از PHمناسبی نیز برخوردار باشد به خوبی در آن رشد کرده محصول کافی می دهند البته الزم به تذکر است که خاکهای سبک تر معمو ًال از خاکهای سنگین کم رطوبت تر بوده و به همین دلیل در بهار زودتر گرم و در پائیز دیرتر سرد می شوند و چون از تهویه بهتری نیز بر خوردار است در صورت کفایت آب و مواد غذایی درختان میوه در آنها بیشتر رشد می نمایند. باغبانی عمومی آب بر اساس یک قاعده کلی هر گاه منطقه ای دارای بیش از 700میلیمتر باران سالیانه با پراکندگی یکنواخت باشد برای پرورش درختان میوه به صورت دیم مناسب است .در نقاطی که باران سالیانه 500-700میلیمتر باشد معمو ًال 1-3آبیاریE تابستانه الزم است و مناطقی که کمتر از 500میلیمتر بارندگی داشته باشند نیاز به آبیاری مرتب در سراسر فصل رشد دارند .اکثر قریب به اتفاق نقاط ایران به استثنای کرانه های دریای خزر در گروه سوم قرار دارند و در آنها تنها گیاهان بسیار مقاوم در برابرکم آبی از قبیل انگور ،بادام ،پسته و انجیر را می توان به صورت دیم پرورش داد و بقیه میوه ها نیاز به آبیاری مرتب دارند. باغبانی عمومی به دلیل کمبود آب اغلب تهیه آن احتیاج به سرمایه نسبت ًا زیادی دارد که باید پیش از شروع به احداث باغ در نظر گرفته شود .عالوه بر مقدار و قیمت آب، کیفیت آن نیز اهمیت زیادی دارد .زیرا آبیاری Eمداوم یک خاک خوب با آب سنگین و یا شور به تدریج زمین را شور و نامناسب می سازد. باغبانی عمومی عوامل اقتصادی مهمترین هدف از تولید هر نوع محصول ،کسب درآمد است .همین هدف باید در کلیه فعالیتهایی که برای باال بردن میزان و کیفیت فرآورده انجام می شود منظور گردد به طوری که فرآورده باغبانی در عین برخورداری Eاز کیفیت مطلوب ،برای تولید کننده نیز کمترین هزینه ها را نیز دربر داشته باشد .به طور کلی عوامل اقتصادی مؤثر در تولید هر محصول از جمله میوه ها را میتوان به دو گروه :سرمایه گذاری یا هزینه های تولید ،و عوامل مربوط به بازار یا بازار یابی تقسیم کرد. باغبانی عمومی به طور کلی محصوالت باغبانی برای یکی از چهار منظور زیر تولید می گردند: الف :صدور به بازارهای محلی برای مصرف تازه ب :صدور به بازارهای دور دست برای مصرف تازه پ :ارسال به کارخانه هEای کنسرو سازی و میوه خشک کنی ت :نگهداری در انبار وارسال به بازار در فصل کمبود وگرانی برای دستیابی به سود بیشتر تولید کننده پس از گزینش نوع میوه ای که مایل به پرورش آن است باید رقمی برگزیند که در عین سازگاری با شرایط منطقه فراخور هدف تولید هم باشد. باغبانی عمومی در مورد بازار باید به سه نکته توجه کرد: اول -مقدار نیاز بازار ،یعنی در بازار مورد نظر ،برای چه مقدار از محصول تولید شده خریدار وجود دارد ،این امر عامل مهمی در تعیین سطح زیر کشت می باشد . دوم -پسند بازار ،یعنی چه رقمی از میوه مورد نظر در بازار طالب دارد به عنوان مثال :سیب های قندک در تهران و ترش مصری در شیراز طرفداران زیادی دارند ولی عکس آن صحیح نیست و تولید سیب ترش مصری در اطراف تهران ویا قندک در شیراز اشتباه خواهد بود. باغبانی عمومی سوم -فاصله محل تولید تا بازار هرچه این فاصله بیشتر باشد مخارج ترابری و درصد تلفات باالتر و بنابراین هزینه بازار رسانی بیشتر خواهد بود .به این دلیل، پیشنهاد می گردد که فرآورده های Eفرایند شدنی در اطراف شهرهایی که امکانات الزم را در اختیار دارند کشت شوند. باغبانی عمومی تهیه نهال پس ازاینکه با توجه به شرایط محیطی منطقه وعوامل اقتصادی ،Eنوع و رقم میوه گزینش شد ،باید به تهیه نهال اقدام کرد .بیشتر درختان میوه از طریق پیوند و تعدادی نیز از راه قلمه ،خوابانیدن و بذر ازدیاد می شوند روش تولید نهEال هرچه که باشد ،کیفیت نهال باالترین اهمیت را در رشد آن و باروری درخت حاصله دارد .باغدار باید کوشش کند که بهترین نهال ممکنه را هر چند با قیمتی بسیار باالتر از معمول ،تهیه کند، باغبانی عمومی زیرا درختان حاصله از چنین نهال هایی نه تنها درچندسال اول باروری Eمیزان مخارج اضافی را جبران خواهند کرد ،بلکه پس از آن نیز مداوم ًا نسبت به درختان حاصله از نهال های نامرغوب منافع بیشتری خواهEند داشت باغبانی عمومی روش های کاشت نسبت فواصل درختان روی ردیف ها به فواصل بین ردیف ها روش های Eکاشت مختلفی را به وجود می آورد که از مهمترین آنها می توان مربعی ،مستطیلی، مثلثی و داربستی را نام برد . باغبانی عمومی سیستم های مختلف کاشت درختان میوه :الف -مربعی ب -مستطیلی پ -مثلثی یا لوزی ت -داربسEتی .دوایر سیاه محل درختان را نشEان می دهد. باغبانی عمومی پیاده کردن نقشه باغ و تهیه محل کاشت ،برای پیاده کردن نقشه باغ باید اول محل کشت اولین درخت را تعیین و بر حسب آن محل ردیف درختان را توسط ریسمان مشخص ساخت. باغبانی عمومی طرز پیاده کردن یک نقشه کاشت مربع ( یا مستطیل) در زمینی با شکل نامشخص. چهار ضلعی الف – ب -پ –ت ،محوطه اصلی درختکاری را تشکیل می دهد. دوایر سیاه محل درختان را نشان می دهد. باغبانی عمومی کاشت نهال و هرس اولیه ،درهنگام کاشت اکثر نهال های میوه باید ابتدا ریشه را با یک قیچی تیز پیراست تا او ًال سر ریشه اصلی قطع و گیاه تحریک به تولید ریشه فرعی بیشتری شود .ثانی ًا سرریشه ها ،که اکثرا در اثر کنده شدن از خاک خزانه زخمی و به طور نامرتب قطع شده دارای یک سطح صاف شود زیرا ریشه های Eزخمی و سر ناصاف سریع ًا مورد حمله انواع قارچها و باکتری ها قرار می گیرند و از بین می روند در حالیکه اگر محل بریده شده صاف باشد به راحتی ترمیم می گردد و از نفوذ عوامل بیماری زا و پوساننده جلوگیری می کند. باغبانی عمومی برای کاشت نهال اگر خاک باغ حاصلخیز و دارای بافت مناسب باشد و توسط سوسولوز آماده شده باشد کافی است مقداری از خاک محل کاشت را با بیل برداشته پس از قرار دادن ریشه ها درون گودال روی آنها را با خاک سطح االرض پوشاند .در مواردی که برای کاشت از گودال های دستی و مته ای استفاده می گردد باید اول مقداری از خاک سطح االرض را با هم حجم خودش کود دامی پوسیده مخلوط ساخته به شکل مخروطی در ته گودال ریخت سپس ریشه ها را برروی این مخروط مرتب کرد و روی آنها را با خاک پوشاند وگودال را پر ساخت. باغبانی عمومی طرز کاشت نهال در گودال .به جهت قرار گرفتن پیوندک نسبت به جهت وزش باد توجه شود. باغبانی عمومی درکاشت نهال ،رعایت چند نکته ضروری است: - 1عمق کاشت باید طوری باشد که پیوندگاه (محل پیوند) دست کم چند سانتیمتر باالی سطح خاک واقع شود تا از ریشه دارشدن گیاه در باالی پیوند که ممکن است اثر پایه را خنثی کرده و نیز از گود افتادن درخت یعنی قرار گرفتن طوقه آن در عمق زیاد خاک که اصطالحاً باعث خفگی آن خواهد شد جلوگیری به عمل آید. باغبانی عمومی – 2در نقاطی که باد منظم می وزد ،رشد پیوندک باید رو به باد قرار داشته باشد تا از شکسته شدن گیاه در اثر فشار باد جلوگیری گردد .درنقاط بادخیز استفاده از قیم نگهداری نهال در سالهای اول توصیه می شود .این امر به ویژه برای گیاهانی که روی پایه های پا کوتاه کننده پیوند زده شده اند از اهمیت زیادی برخوردار است. -3پس از انجام کاشت و پرکردن گودال ،باید با فشار دادن خاک اطراف نهال با ال محکم کرد تا محفظه های هوا در پا یا بیل خاک اطراف ریشه ها را کام ً اطراف ریشه ها باقی نماند و همچنین مقدار نشست خاک که در اثر آبیاری Eبه وجود می آید و باعث گود افتادن نهال می گردد به حداقل کاهش یابد. باغبانی عمومی -4باید بی درنگ پس از کاشت نهEال ها را آبیاری کرد .در غیر این صورت درصد نهال هایی که اصطالح ًا نمی گیرند یعنی خشک می شوند باال خواهد رفت و نیاز به کاشت مجرد یا واکاری خواهد بود. -5باید نهال های کشت شده را بعدها هرس و شکل دهی کرد. باغبانی عمومی داشت ،یا نگهداری ازباغ احداث شده هر باغ میوه نیاز به مراقبت های ویژه ای دارد تا بتواند به نحو مطلوب ریشه کرده و تولید محصول کند .مهمترین این مراقبت ها که بطور کلی عملیات داشت نامیده می شونددر زیر مورد بحث قرار خواهند گرفت: -1آبیاری -2کود -3هرس -4گرده افشانی -5تنک کردن -6سایر عملیات داشت باغبانی عمومی چهار روش عمده مورد استفاده آبیاری : الف) روش کرتی یا غرقابی ب) روش نشتی پ) روش بارانی ت)روش قطره ای باغبانی عمومی روش کرتی یا غرقابی در این روش باغ به کرتهایی دارای یک یا چند درخت تقسیم و هر کرت با آب پر می شود .بازده مصرفی این نوع آبیاری نسبت ًا کم است یعنی قسمت مهمی از آبی که به زمین داده می شود بدون اینکه مورد استفاده درخت قرار گیرد به عمق خاک می رود و از دسترس ریشه ها خارج می گردد. از محاسن این روش عدم نیاز آن به تسطیح خاک و احتیاج نداشتن به وسایل مدرن آبیاری که هر دو گران هستند می باشد .در ایران در باغهای جوان و نیز در مرکبات کاری برای جلوگیری Eاز شیوع بیماریهای خاکزی نوعی از آبیاری کرتی به نام تشتکی مورد استفاده قرار می گیرد که خود به دو نوع زنجیری و شانه ای تقسیم می شود. باغبانی عمومی آبیاری طشتکی به روشهای زنجیری (باال) و شانه ای (پائین). پیکانها جهEت حرکت آب وداویر سیاه محل درختان را نشان میدهد. باغبانی عمومی روش نشتی در این روش در دوسوی ردیف کشت دو شیار به عمق 10-15سانتیمتر و به عرض 25-30سانتیمتر ایجاد و آب با فشار کم در آنها به جریان انداخته می شود .مشروب شدن ریشه ها از طریق نشت تدریجی آب به خاک اطراف شیار و خیس ساختن محیط ریشه انجام می گیرد .بازده مصرفی این روش از روش ال صاف بوده و های کرتی بیشتر است و برای بکار بردن آن باید زمین کام ً تسطیح شده باشد. باغبانی عمومی برای به جریان انداختن آب از نهر اصلی به شیارها و تنظیم مقدار آن از سیفون های آلومینیومی و یا پالستیکی استفاده می کنند .در آبیاری نشتی به تدریج که بر عمر و اندازه درختان افزوده می شود باید تعداد شیارها را در هر طرف درخت افزایش داد بطوری که در حداکثر رشد تمام سطح باغ از شیارهای موازی هم پوشیده و آبیاری شود. باغبانی عمومی روش بارانی در این روش درختان توسط فواره های چرخانی که به لوله های آلومینیومی خاص متصلند آبیاری می گردند .بازده مصرفی این روش از روشهای قبل بیشتر و حدود 80درصد است و از محاسن آن می توان عدم نیاز به تسطیح ،امکان کاربرد کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی همراه با آبیاری و در موارد خاص مبارزه با سرما را نام برد. مهمترین عیب این روش باال بودن قیمت لوله ها و پمپ ها و سایر وسایل مورد لزوم می باشد. باغبانی عمومی روش قطره ای در این روش ،آب توسط پمپ های ویـژه ای در لوله های پالستیکی نسبت ًا باریک و قابل انعطافی که در طول هر ردیف روی سطح خاک قرار داده می شوند جریان می یابد و از طریق چکاننده های ویژه ای که در طول لوله قرار دارند به صورت قطراتی بیرون آمده خاک اطراف درخت را مرطوب نگاه می دارد. تعداد چکاننده ها برای نهالهای جوان یک عدد است و به تدریج که گیاه بزرگ می شود به 3تا 4عدد برای هر درخت افزایش داده می شود .این روش دارای بازده مصرفی حدود 95درصد بوده و از تسطیح خاک بی نیاز است .ولی ایجاد آن گران تمام می شود. باغبانی عمومی کاربرد این روش در خاکهای شور یا برای آب های سنگین و شور به سرعت شوری خاک را افزایش می دهد .برای Eجلوگیری از این امر و نیز جلوگیری از مسدود شدن چکاننده ها در اثر رسوب نمک ،باید اندازه چکاننده ها را بزرگتر از حد مورد نیاز گرفت تا آب ،مقداری حرکت عمقی پیدا کرده ضمن نفوذ به طبقات زیرین خاک امالح اضافی را شسته همراه خود از طبقات فوقانی خارج سازد. باغبانی عمومی هرس بر حسب نیاز به هرس می توان درختان میوه را به سه گروه تقسیم کرد: گروه اول شامل درختانی مانند مرکبات است که اصو ًال در دوران زندگی خود نیاز به هرس ندارند و بدون آن بطور طبیعی شکل ویژه خود را پیدا و میوه کافی تولید می کنند. گروه دوم شامل درختانی مثل سیب ،گالبی ،بادام ،گیالس و گردو است که بایستی در چند سال اول به آنها از طریق پیراستن شکل مناسب داد ولی وقتی رشد کردند و به بار نشستند هرس را باید به حداقل رساند. باغبانی عمومی گروه سوم شامل میوه هایی مانند هلو ،انجیر و انگور است که عالوه بر هرس شکل دهی در دوران بلوغ نیز باید مرتب ًا پیرایش شوند تا با تولید شاخه های جوان میزان محصول آنها افزایش یابد. باغبانی عمومی گرده افشانی تمام درختان میوه ایران به غیر از خرمالو و ارقام بدون هسته انجیر و گالبی و مرکبات برای تولید میوه به گرده افشانی نیاز دارد. باغبانی عمومی تنک کردن بیشتر درختان میوه بیش از حد توانایی باردهی خود گل تولید می کنند که اگر همگی این گلها تبدیل به میوه شوند ،درخت ضعیف و میوه ها ریز و نامرغوب خواهند شد و ممکن است درخت دچار سال آوری شود به همین دلیل باید بیشتر گلها و میوه هEای جوان را حذف ساخت .به عنوان مثال اگر تنها 5درصد ازشکوفه های سیب و در آلبالو وگیالس که دارای میوه های بسیار ریزی هستند هر گاه بین 25-30درصد از شکوفه ها تبدیل به میوه شوند گیاه محصول بسیار خوبی خواهد داشت .عمل حذف گلها و میوه های اضافی درختان تنک کردن نامیده می شود. باغبانی عمومی سایر عملیات داشت عالوه بر آنچه که در باال ذکر شد نگهداری درختان میوه مستلزم انجام عملیات دیگری از قبیل جلوگیری از ریزش به موقع میوه ها ،مبارزه با بیماریها و آفات ،علف های هرز ،سرمازدگی و ...می باشد باغبانی عمومی فصل هشتم سبزیکاری باغبانی عمومی گروه بندی سبزیها آنچه كه ما بعنوان سبزی می شناسیم در چند دسته قرار می گیرد: - 1سبزیهای میوه ای :گوجه فرنگی ،بادنجان ،خربزه ،هندوانه ،خیار ،كدو ،فلفل دلمه ای ،بامیه. - 2سبزیهای دانه ای :نخودفرنگی ،لوبیا سبز ،باقال ،ذرت شیرین. -3قارچهای خوراكی :قارچ دكمه ای ،قارچ صدفی. - 4سبزیهای ریشه ای و غده ای :سیب زمینی ،چغندر ،تربچه ،هویج. -5سبزیهای برگی :اسفناج ،كاهو ،كرفس ،جعفری ،شاهی ،گشنیز. باغبانی عمومی -6سبزیهای گروه كلم :كلم ،كلم گل ،كلم بروكسل ،كلم قمری. - 7سبزیهای دائمی :مارچوبه ،ترخون ،شیكوره ،آرتیشو ،كنگر فرنگی. -8سبزیهای پیازی :پیاز خوراكی ،سیر. باغبانی عمومی کاشت سبزیها الف – گزینش وکاشت بذر ب -کاشت نشاء ها نشاء را می توان با دست ،ماشین های دستی و یا ماشین های Eخودکار (اتوماتیک) در محل اصلی در زمین جای داد .نشاء کاری Eبهتر است در روزهای ابری اواخر عصر و یا پیش از بارندگی انجام شود .نشاء سبزی هایی مانند گوجه فرنگی ،بادمجان و فلفل را باید موقعی به زمین اصلی انتقال داد که خاک گرم شده و خطر سرما زدگی موجود نباشد .درحالی که نشاء کردن گیاهانی مانند پیاز و کلم چون تقریبا در برابر سرما مقاوم هستند می تواند زودتر انجام گیرد. باغبانی عمومی مراقبت های زراعی از سبزیها : الف -آبیاری ب -واکاری ج-سله شکنی وتنک کردن د -مبارزه با علف های هرز ذ -آفات وبیماری ها باغبانی عمومی روش های عمده مبارزه با آفات و بیماری Jها عبارتند از: .1کاشت بهترین بذر یعنی بذر گواهی شده و عاری از بیماری. .2کاشت فرآورده ای Eکه با شرایط آب و هوایی منطقه سازگار باشد و در نتیجه گیاه قوی تولید کند. .3مبارزه با علف های هرز در مراحل اولیه رشد. .4استفاده از کودهای مورد نیاز گیاه و مصرف نکردن کود حیوانی تازه. .5کاشت ارقام مقاوم در برابر بیماری با آفت مورد نیاز. .6از بین بردن کلیه شاخساره و ریشه و میوه گیاه بعد از برداشت محصول .7رعایت تناوب زراعی در برنامه کشت. باغبانی عمومی برداشت سبزیها برداشت محصول یکی از مهمترین مراحل تولید به شمار می رود به ویژه در مورد برداشت سبزیها باید به نکات زیر توجه شود: .1زمان مصرف و مسافت بین مزرعه و بازار ،فرآورده هایی که برای نقاط دور دست فرستاده می شوند کمی نرسیده برداشت می گردند. .2نوع مصرف ،کنسرو شدن و یا مصرف تازه برای مصرف کارخانه هEا ،محصول باید تازه و رسیده باشد و برای صادرات و انبار باید کمی نارس باشد. .3وسیله ترابری ،حمل و نقل و نوع جاده. باغبانی عمومی .4در نظر گرفتن امکانات برداشت (کارگر ،ماشین آالت مورد نیاز ،ترابری و)... .5نوع سبزی ،Eبرگ مورد استفاده است یا میوه ،ریشه یا گل ،در مورد سبزی هایی مانند ریحان ،شبت ،نعناع ،ترخون ،شنبلیله که گیاه را از روی سطح زمین قطع می کنند و به مصرف می رسانند ،معمو ًال باید شاخه های برداشت شده تازه و نازک باشند وگیاه قبل از چوبی شدن برداشت شود .در این سبز ها ،چون چند برداشت در یکسال صورت می گیرد معمو ًال باید بالفاصله بعد از هر برداشت ،مزرعه را آبیاری کرد و در صورت نیاز مقداری کود شیمیایی به آن داد. باغبانی عمومی سبزیهای تیره سیب زمینی سبزیهای مهمی مانند سیب زمینی ،گوجه فرنگی ،بادمجان و فلفل جزء این تیره می باشند . سیب زمینی : سیب زمینی گیاهی است علفی ،یکساله و دارای ساقه های تغییر شکل یافته زیر زمینی به نام دستک است که غده سیب زمینی از ضخیم و متورم شدن قسمت های انتهEائی این ساقه ها به وجود می آید .سیب زمینی دارای ارقام زیادی است که بر مبنای زودرس و دیر رس بودن ،رنگ پوست بافت و شکل غده، ضخامت پوست و سایر صفات گروه بندی می شوند .در ایران کشت ارقامی مانند اسالمبولی ،فشندی و آلفا متداول است. باغبانی عمومی نحوه تشکیل ریشه و ایجاد غده ها در گیاه سیب زمینی باغبانی عمومی گوجه فرنگی گوجه فرنگی در ایران 150سال سابقه دارد .گوجه فرنگی دارای چند واریته گیاهشناسی می باشد که اهم آنها عبارتند از :گوجه فرنگی معمولی ،گوجه فرنگی برگ پهن ،گوجه فرنگی کبابی ،گوجه فرنگی گالبی شکل و گوجه فرنگی ساقه استوار ،میوه این گیاه دارای ویتامینهای مختلف و عناصر معدنی فراوانی است که برای انسان مفید می باشد و مصرف آن بصورت خام و به طریق سس و رب و یا پخته رواج دارد. باغبانی عمومی گیاه گوجه فرنگی در برابر سرما حساس است و در دمای صفر درجه یخ می زند و شدت آسیب می بیند .این گیاه در مناطقی که دارای روزهای Eبلند و آفتابی با دمای19 /3 -30سانتیگراد برای مدت زمان 3-4ماه و رطوبت نسبت ًا کم می باشند به خوبی رشد و نمو می کنند .رشد و نمو این گیاه در دماهای باالتر از 35درجه سانتیگراد متوقف شده و رنگ قرمز مورد نظر برای میوه ایجاد نمی شود. باغبانی عمومی گیاهان جالیزی این گیاهان همگی از تیره کدوئیان بوده شامل :هندوانه ،خیار ،خربزه ،طالبی، گرمک و انواع کدوها می باشد . باغبانی عمومی هندوانه هEندوانه گیاهی علفی ،یکساله ،خزنده و بومی آفریقاست که مانند سایر سبزیها دارای ارقام متفاوت داخلی و خارجی می باشد .مهمترین ارقام خارجی که کشت آنها در ایران متداول است عبارتند از: چارلستون گری ،دیکسی کوئین ،فرفاکس ،چیلیان بالک و معروف ترین ارقام محلی عبارتند از :قرق ،Eشریف آباد ،محبوبی و پوست سفید همدان. هندوانه مانند سایر گیاهان تیره کدوئیان نسبت به یخبندان حساس است .بذر آن در دمای پائین تر از 20درجه سانتیگراد جوانه نمی زند و برای رشد و نمو نیاز به روزهای گرم آفتابی دارد .مناسب ترین خاک برای این گیاه خاک های سبک حاصلخیز می باشد . باغبانی عمومی خیار گیاهی است یکساله و کشت آن در بیشتر مناطق جنوبی کشور در اواخر پائیز و طول فصل زمستان و در مناطق معتدله به هنگام بهار متداول است .دوره رشد و نمو خیار حدود 50-70روز است .مناطق جنوبی کشور مانند جیرفت در یکسال 2-3کشت خیار دارند. خیار دارای ارقام زیادی است که متداول ترین آنها در ایران عبارتنداز :خیار بیالنکوه ،خیاردوالب و خیار اصفهان ،اما امروزه کشت ارقام خارجی بسیار متداول است. باغبانی عمومی سبزیهEای سوخ دار سبزیهای این گروه همگی به تیره سوسنیان وابسته بوده عبارتند از پیاز ،سیر، موسیر ،تره ایرانی و تره فرنگی . باغبانی عمومی پیاز کشت پیاز و مصرف آن توسط قبایل مختلف آسیا از زمان های بسیار قدیم متداول بوده است و زادگاه اصلی آن را مناطق جنوب غربی آسیا می دانند .پیاز گیاهی است دوساله ،یک پایه و دگربارور که دارای دو نوع ساقه حقیقی و کاذب می باشد .سوخ پیاز ،از متورم شدن ساقه کاذب ایجاد می شود .در ایران ارقام مختلف محلی و خارجی کشت می شوند که اکثر آنها در اثر دگر گرده افشانی طبیعی خلوص خود را از دست داده و مخلوط شده اند و امروزه بیشتر زارعین ،بذرهای مخلوط را کشت می کنند باغبانی عمومی ارقام عمده محلی که از روی رنگ و محل کشت گروه بندی شده اند عبارتند از: پیاز قرمز آذرشهر در تبریز و آذرشهر کشت می شود ،پیاز قرمز ری در اطراف تهران کشت می شود و پیاز سفید در قم و ساوه و کاشان کشت می شود .پیاز گرچه جزء گروه سبزیهای فصل خنک است اما در سطح تجارتی کشت آن در یک گستره دمایی از مناطق سردسیر تبریز و ارومیه تا گرمسیر خوزستان و اطراف کازرون متداول است .گیاه پیاز در اوایل دوره رشد خود نیاز به دمای کم و در اواخر دوره رشد نیاز به دمای زیاد دارد .تشکیل سوخ و ساقه گل دهنده این گیاه تحت تأثیر طول روز و دمای هوا قرار دارد .معمو ًال هوای خنک و روز کوتاه انگیز اننده ساقه گل دهنده ،هوای گرم و روز بلند انگیز اننده سوخ است. باغبانی عمومی کلم ها بین کلم ها که متعلق به تیره چلیپائیان هستند انواع مهمی از قبیل کلم پیچ ،گل کلم ،کلم تکمه ای ،کلم قمری وجود دارد . سبزی های ریشه ای این گروه شامل سبزی هایی مانند هویج ،شلغم ،چغندر لبویی ،ترب و تربچه می باشند . باغبانی عمومی هویج هویج یکی از منابع ارزان قیمت تامین ویتامین Aمی باشد .مصرف 100گرم ریشه هویج 12000 ،واحد بین المللی از این ویتامین را برای بدن تأمین می کند .هویج گیاهی علفی ،دوساله و از تیره چتر سانان می باشد .انواع هویج بر مبنای شکل و اندازه رشد گروه بندی می شوند که ارقام بی نوک و نوک دار آن معروف می باشند. باغبانی عمومی سبزیهای ساالدی سبزیهای Eعمده این گروه عبارتند از :کاسنی ،آندیو و کاهو . کاهو یکی از سبزیهای مهم و مورد مصرف همه می باشد .گیاهی است یکساله از تیره کاله پرک سانان که بومی آسیا مرکزی بوده و از 5000سال پیش زیر کشت در آمده است. کاهو جزء سبزیهای Eفصل خنک است .کشت آن در نقاط مختلف از اوایل پائیز تا اوایل بهار انجام می گیرد .بهترین دما برای رشد و نمو کاهو 13تا 15درجه سانتیگراد است. باغبانی عمومی سبزیهای خورشی دراین گروه سبزیهایی مانند اسفناج ،جعفری ،کرفس ،شنبلیله ،شبت و گشنیز قرار دارند . اسفناج اسفناج بومی ایران و نواحی اطراف آن می باشد .گیاهی است علفی و یکساله از تیره چغندر سانان و برگهای سبز تیره ای دارد که بصورت دسته جمعی از اطراف ساقه بسیار کوتاهی خارج می شوند .طول دوره رشد گیاه از زمان کاشت بذر تا برداشت محصول کوتاه و حدود 6-10 Eهفته می باشد .اسفناج جزء محصوالت فصل خنک است و دماهای -6تا -4درجه سانتیگراد را به راحتی تحمل می کند .اسفناج از بسیاری از سبزیها نسبت Eبه شوری مقاوم تر می باشد. باغبانی عمومی سبزیهای خوردنی دراین گروه سبزیهایی مانند نعناع ،ترخون ،ریحان ،مرزه ،شاهی ،تره ،ترب و تربچه وجود دارد . تربچه طول دوره رشد این سبزی 20 - 40روز است از برگ و ریشه آن به عنوان سبزی خوردنی استفاده می شود .ازدیاد آن با بذر است بذر تربچه گرد و قرمز رنگ می باشد .قوه نامیه خود را تا 5سال حفظ می کند .بذر را بصورت دستپاش یاخطی می کارند. باغبانی عمومی فصل نهم گلکاری ،طراحی و گل آرایی باغبانی عمومی چمن کاری در طراحی و ایجاد فضای سبز در باغ ،چمن نقش مهمی را ایفاء می کند و همانند ایجاد زمینه مناسب در یک تابلوی نقاشی است که با انواع درختچه های زینتی یا حاشیه های گل به طول الوان خلق می شود .لکن خلق این زمینه سبز خود مشکالت و مسائلی را به همراه دارد که رعایت و حراست رشد و نمو آن ضروری Eمی باشد .زیبائی و لطافت هر پارک یا باغچه ای در شرایط مناطق خشک هنگامی کامل خواهد شد که سبزی مطبوع چمن زمینه اصلی آن باشد و شاید گیاه دیگری نتوان یافت که جایگزین آن گردد. باغبانی عمومی وجود گیاه چمن مانند تمامی گیاهان سبز در میزان اکسیژن محیط اطراف خود مؤ ثر بوده و برخی معتقدند که نوعی تعادل را ایجاد می کند .ضمن ًا در تمیز شدن هوا و کاهش گرد و غبار محیط به نحو چشم گیری مؤثر می باشد و از فرسایش خاک در مناطقی که بادهای موسمی و فصلی دارند جلوگیری می کند .نتیجت ًا از تبخیر شدید آب در سطح زمین جلوگیری می نماید. باغبانی عمومی امتیازاتی را که یک چمن خوب باید دارا باشد عبارت است از: .1شادابی ،سرسبزی ،خرمی و ظرافت برگ ها. .2دوام و عمر طوالنی آن. .3سازگاری با شرایط و کیفیت آب و خاک محل و شهر. .4قابلیت پاخوری و استقامت خوب. .5چهارفصل بودن چمن انتخابی. .6دارا بودن ساقه کوتاه با قدرت پنجه زدن زیاد. .7قدرت تحمل به چیده شدن در دفعات مختلف و روئیدن مجدد خود یکی از صفات اختصاصی چمن می باشد .زیرا تمامی گیاهان خانواده گرامینه واجد چنین ویژگی هائی نمی باشند. باغبانی عمومی برای داشتن چمن خوب و مناسب به نیازهای اختصاصی آن بایستی توجه شود و آن عوامل عبارتند از: خاک تهیه زمین چمن باغبانی عمومی تهیه زمین چمن ال مسطح و هموار باشد .برای زمین کاشت چمن بایستی نرم ،فشرده و سطح آن کام ً داشتن یک چمن زیبا بایستی عملیاتی مربوط به تهیه بستر کاشت انجام گیرد که شامل :خاک برداری ،خاک ریزی ،در صورت نیاز تمیز کردن زمین از بقایای گیاهی افزودن موادی مانند کود دامی و یا شن ،در صورت ضرورت است .عمق خاک در رشد و نمو گیاه چمن عامل بسیار مهمی است .چمن در خاک های Eکم عمق رشد و نمو خوبی نخواهد کرد در خاک های عمیق و حاصلخیز رشد چمن از نظر کیفیت چشم گیر می باشد. لذا عمق خاک مرغوب و مناسب برای چمن حدود 30الی 40سانتیمترمیباشد. مهم ترین نکته در تهیه زمین چمن عملیات تهیه زمین و شخم زدن است. باغبانی عمومی گلها و گیاهان باغچه الف :گیاهان علفی ب :گیاهان چوبی باغبانی عمومی گیاهان علفی : -1گلهای یکساله( :گل آهار ،گل اطلسی ،آلترنانترا ،ابری ،گل بنفشه ، گل جعفری ،میمون ،مینای پائیزه) -2گلهای دوساله و چندساله( :گل استکانی ،انگشتانه ،سیلن ،فراموشم مکن) -3گلهای سوخوار( :نرگس ،گالیل ،زنبق ،کوکب ) باغبانی عمومی گیاهان چوبی: -1درختان زینتی الف) درختان سوزنی برگ ( :سرو نقره ای ،کاج ایرانی ،سرخدار ) ب) درختان پهن برگ (:افرا ،ارغوان ،چنار ،صنوبر ،بید مجنون ) - 2درختچه های زینتی ( :اسپیره یا گل عروس ،برگ نو ،به ژاپنی ،ختمی ، یاس زرد مجنون ،گل یخ ) - 3پیچ ها ( :پاپیتال (عشقه) ،پیچ امین الدوله ،کلماتیس ) باغبانی عمومی گل و گیاهان گلخانه ای -1گلهای بریدنی ( :داوودی ،میخک ) -2کاکتوس ها و گیاهان گوشتی -3گیاهان درون خانه ای: الف )گیاهان گلدانی ( :سیکلمن ،سینرر،بنت القنسول ) ب)گیاهان آپارتمانی ( :حسن یوسف ،فیکوس ،برگ انجیری ،مارچوبه زینتی)