بافت قدیمی قزوین

بافت قدیمی قزوین

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: قزوین از قدیمی‌ترین حوزه‌های تمدنی ایران است که براساس یافته‌های باستان شناسان سابقه سکونت در آن به ‪ ۱۰هزار سال می‌رسد و این شهر حدود ۱۰۰سال پایتخت ایران در دوره صفویه بوده‌است.  استان قزوین با ثبت بیش از هزار اثر تاریخی که ‪ ۱۲درصد بناهای تاریخی کشور را شامل می‌شود دراین زمینه در رتبه نخست کشوری قرار دارد.  این استان جاذبه‌های تاریخی و طبیعی زیادی دارد که آرامگاه پیغمبریه، زیارتگاه امامزاده حسین(ع) و قلعه‌الموت از جمله این آثار بشمار می‌رود. شهر قزوین با پیشینه غنی فرهنگی و تاریخی هنوز برای گردشگران ناشناخته است، به همین خاطر و برای توسعه صنعت گردشگری، قزوین درسال جاری به عنوان شهر پایلوت برگزیده شد. استان قزوین با پنج شهرستان و ‪ ۲۳شهر، ‪ ۱۹بخش، ‪ ۴۴دهستان، هزار و ‪۵۳۲ آبادی و ‪ ۱۵هزارو ‪ ۸۲۱کیلومتر مربع، حدود یک درصد از مساحت ایران را شامل که از شمال به استان‌های مازنداران و گیلان، از غرب به زنجان و همدان، از جنوب به مرکزی و از شرق به استان تهران محدود می‌شود.

اسلاید 3:  آب انبارها و گرمابه‌ها قزوین را باید به یک اعتبار شهر آب انبارها بدانیم و ساخت و وقف بیش از ‪ ۱۰۰بنای ویژه و پرهزینه برای انباشت و ذخیره آب در شهری که از دیرباز به کم‌آبی شهره بوده و افزون بر هزاران واحد آب انبار خانگی، نشان از همت بلند مردم نیکوکار قزوین دارد. زمان آبگیری آب انبارها که معمولا در چله زمستان صورت می‌گرفت، علاوه بر رعایت بهداشت در حد ممکن، بهره‌برداران را از مصرف یخ در تابستان بی‌نیاز می‌کرد. از جمله این آثار می‌توان به آب انبارهای سردار بزرگ و کوچک، مسجد جامع، ملاوردیخانی، سردار کوچک، زنانه‌بازار، آقا، حاج کاظم و حکیم اشاره‌کرد.

اسلاید 4: اولین خیابان ایران خیابان سپه قزوین  نخستین خیابان طراحی‌شده ایران است که در دوره صفوی در زمان پایتختی قزوین احداث شد. در سال ۱۳۸۷رسما به عنوان اولین خیابان ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. این خیابان را شاه طهماسب صفوی در شمال محله شهرستان قدیم یا حصار شاپور،همزمان با ایجاد جعفرآباد یعنی عمارت و خانه‌های دو طرف این خیابان و باغ سعادت آباد و عمارت دولتخانه و حرمسرا و باغ‌های شرقی و غربی عمارات مذکور احداث کرده‌است. ظاهرا نام خیابان هم از نام محله‌ای به نام خیابان در هرات گرفته شده‌است که شاه طهماسب در دوران ولیعهدی در آن شهر ساکن بوده‌است. در زمان شاه صفی خیابان را از سوی جنوب امتداد داده و به گورستان جنوب شهر قزوین (گورستان کُهَنبر) رسانده‌اند. بعدها نام این خیابان بر قسمتی از محله شهرستان قدیم اطلاق گردید و این بخش از شهر قزوین را محله خیابان نامیدند. در زمان ناصرالدین شاه به مباشرت صعدالسلطنه که بعدها حاکم قزوین گردید در قسمت جنوبی خیابان یعنی ازمقابل مسجد جامع قزوین تا چهارراه سپه کنونی، مهمانخانه بزرگ قزوین و چاپارخانه و تلگرافخانهٔ هند و اروپ احداث گردید و خیابان سپه را از شرق مهمانخانه در معبر باریکی به خیابان طهران (تهران قدیم کنونی) متصل ساختند که هم اکنون محل بارفروشان است. این مهمانخانه و چاپارخانه در سال ۱۳۱۰ خورشیدی خراب شد و سبزه می‌دانی بر جال آن احداث گردید که به سبب بی آبی مخروبه ماند و بعداً با رسیدن خط آهن به قزوین و بنا شدن ایستگاهی در جنوب شهر، خیابان سپه را تا ایستگاه ادامه دادند و سبزه میدان مذکور و قسمتی از کاروانسرای سعدالسلطنه، که در ضلع جنوبی خیابانی که از دروازه طهران تا سلامگاه شاهزاده حسین امتداد داشت از میان رفت.

اسلاید 5: مطالعات تاریخی و فرهنگیمحله آخوند یکی از محلات قدیمی شهر قزوین است که در بافت تاریخی آن قرار گرفته است. شکل گیری محله آخوند به دوره صفویه و شروع گسترش منطقه قزوین به عنوان یک شهر و پایتخت صفویان قبل از اصفهان باز می گردد و بیش تر توسعه و ساخت اماکن تاریخی آن در دوره قاجار انجام شده است.  از جمله اماکن برجسته و آثار تاریخی این محله می توان از مدرسه سردار، آب انبار سردار کوچک، حمام بلور، خانه امام جمعه شهیدی، خانه محصص (محل بنیاد ایرانشناسی)، مقبره آخوند، خانه زرنگار و مسجد سبزنام برد. در راستای احیای هویت تاریخی شهر و محلات قدیمی، طرح بهسازی و مرمت این محله توسط شهرداری قزوین در سال 1387 به انجام رسید.  سازمان میراث فرهنگی در حال آماده سازی پرونده ای برای ثبت جهانی هسته تاریخی شهر قزوین می باشد.منبع:مطالعات تاریخی و فرهنگی