بررسی شیوه آذری

صفحه 1:


صفحه 2:
0 50000 510000006 مفیق کنندکان زا مبنا طاهری موتبد مرأدیفر - درس معماری انبالی ۳« مهندس اصل تمین 

صفحه 3:


صفحه 4:
آذری, سبکی در معماری اسلامی ایران منسوب به آذربایجان» مشهور به سبک مفول یا ایرانی - مغول و مقارن با دوره حکومت ایلخانان بر ایران (۱۳۳۹-۱۲۵۹/۷۳۹-۵۶م) است . پس از استقرار هولاکو در مراغه (۱۲۵۹/۵10۷م) معماری ایران جان تازهای گرفت و سبک آذری در پی دگرگونی هایی که بر اثر اوضاع سیاسی, اجتماعی و اقتصادی حاکم بر جامعه, در سبک رازی (معماری دوره سلجوقی) يديد | آمد. از مراغه آغاز شد و با نام سبک مفولی راه تبریز و سلطانیه را پیموده و به سراسر ایران و خارج ۱ 2 ایران نفوذ ‎ .‏ ‏كرد و روز به روز آراستهتر شد تا در اوج درخشش خود شاهکارهای روزگار فرزندان تیمور و به ویژه شاهرخ (۱86-۱6۰6/۸0۰-۸۰۷م) را پدید آورد 

صفحه 5:


صفحه 6:


صفحه 7:
یکی از پیٍگی هلي دیکر معماری لین شیوهبهرد گیری بیشتولز هندسه در طیاحی معملری لست- گهنلگوتي طع هل در لین شیودلزِ هممبيشتر مست_بهره كيرى ار هندسه وتنوع در طراحي در تهرنگ ساختملل در "نهلز ‏ یعنی بییین زدگی در کللبد و تخود یعنی تو فتگی در لن نمودار مي شود . همجنين ديلين شيود ساختملى هلبى بل اندلیه هلی بسیلربز رگ ساخته شد که در شیود. هلى ييشين ملنند ندلشت. همجونى كنبد سلطلنيه و مسجد عليشله در تبریز لنواع نقشه. با ميلتسيلي جهر لبواني بلي مسجدها و مدرسه هلبه كلرٍ رفت ‎db abl‏ همجون. كنشتسبرون كيل وبيشتر بل نهرنگ جهلر گوشهسبه ویید در دیره دوم ساخته شدند خمونه لن در لرسن (مجموعه ساختملنی! شله زنده سمرقتد بود که لرامگله. قرمانیولیان تیموری لست. ميارك و ‎alga Ld al yt‏ گوشه و دلرای كتبدهلى دو يوست كسسته 

صفحه 8:
تاکید بر جنبه عمودی بنا و کنبد هلرلی نوکدار که بر پایه 0 ضلعی ساخته شده در اين شیوه چشمکیر است. دوری, نخستین نشانه ویژه معماری مغولی را در آرامکاه ها نشان ‎se]‏ ۱ ۱ ۱ اين سبك ظريفتر و آراستهتر و كالبد ساختمان ها سبكتر و نازكتو دی ار تجانس میان دیوارهای درونی و بیرونی را فراهم ساخت. نتیجه طبیعی استفاده روزافزون از پنجرههای بزرك. روشن شدن داخل ساختمان ها بود و اين ویژّکی در بناهای ایلخانی (آذری) درست نقطه مقابل ساختمان های تاريك دوره سلجوقی است. دیکر ویژکی عمده این سبك تاکید بر ارتفاع بیشتر بناهاست. 

صفحه 9:
اس ما ی ری ۱ ‎meen Pere‏ 1 ‎erie re hor ire ee mye nae secon ern‏ را بیشتر جلوه میدهد . ۳ ‎em rie eye ee ere taeer‏ 5 ‎eeenrr nerds es‏ 1۱ ‎Tey‏ اا ‎Peeve iby Ces core eR POL Eee‏ اا ‎fe cee gece eA STEARIC‏ ‎eer‏ ا ‎Oc errr‏ میدهد به ارتفاع پوشش خارجی (فوقانی) گنبد بیفزایند. كوشش آكاهانه در ايجاد شباهت و تجانس ميان طرح یب سرد و مر 5 ‎eeeee an ieee NCR Te‏ ۱ ‎eee rl es Lee rns‏ ل ‎Co‏ ‏يوشاندن كنبد با آجر يا سفال نيلى رنك شد. باريك جلوهدادن جزييات ساختمان: نيم ستونهاى زاويهاى كه 7 1۳ ‎aN‏ وس و رو سوت ا ‎Ree n eah ne ee cr ae reed‏ ۱ ‎Sire at‏ ام 

صفحه 10:
۳ ویژگی های تزیینات ساختمانی وزه آذری: مقرنسکاری که از خصوصیلت معمولی مقماری سلجوقی بود. در دوره ایلخانان کاملتر و مفصلتر و متتوعتر شد. مقرنسکاری گچی معلق. رواج سفیدکاری قمام مقرنس, گرد آمدن همه مجموعه مقرنس در جاهای هرم شکل یا در مرکز و جلوگیری از پخش اثر تزیینی بر روی همه دستگاه مقرنس. این ویژگی ها در دوره تیموری به كمال خوة زنید. دیگر ولژگی بر 49 تزیینات معماری لآ م۱5 مهارت فوقالعادهای در گچکاری و به کار بردن آن ب4إتؤاع كوناكون است. از ویژگی های این شیوه یگی قوس و پوشش معروف به گلیل آذری است که در مجموعه مزار و خانقاه شیخصفی در اردبیل و همچنین دز گنبد. خدابنده پیش از هر جای دیگر به چشم میخورد. مشخصات دیگر این سبک عبارتند از ریزهکاریعپ! آجر و سنگ و چین. پوشش لولهای و کچلرهای ایوان هل سآدگی شکنج ها و فیلبوشهای (فیلگوشها. گوشوارها) زیر کنبد. تن داخل وخارج باب آجر کاری تزیینی پیشساز و گرهسازی و گچبری پر کار و همچنین آرایش محراب ها و کتیبههای چشمگیر با قطعات کاشی و رجسته . به کار بردن کاشی معرق و گاهی نقش و نگار زر و لاجورد و شنگرف در داخل يناد = 

صفحه 11:
آرایه های هندسی رایج در شیوه آذر ی 52000005 چپ باییت مدرسه غیائیه خرکرد راست آرايه هايى از خط بنايى آرامكاه الجايتو 

صفحه 12:
00 0 Det lente ‏ا‎ ce ey ‏انجام می شد و ساختمان پایدارتر و نماسازی آن‎ ‏ماندگارتر در می آمد . اما در شیوه آذری . نخست‎ ‏ساختمان با خشت يا آجر و سنك لاشه يا كلنكى , با‎ ۱ rea per scroll ity) Mal Pee eyed pen ۱ Paper Cree ‏ل‎ a Ley eee) ‏كاه نيز كره سازس آجرى با كاشى و كره سازس در هم‎ ee ee cea) ‏کم کم از کاربرد آجر کاسته شد و جای آن را کاشی‎ ‏(سفال لعابدار) و سفال نگارین با نگاره برجسته (هری)‎ . ‏كرفت‎ ‏يكى ديكر از كونه هاى آمود . كاشى تراش‎ 19 a ecm ie mae nes ‏دوره دوم اين شيوه بهره گیری از "کاشی هفت رنگ " و‎ Becerra cles ne Sees cae 

صفحه 13:


صفحه 14:
با شکوه ترین ساختمان شیوه آذری و شاید کل معماری ایران . گنبد سلطانیه (۷۰۳ تا ۷۱۰ قمری)است که در کنار آن آرامگاه سلطان محمد خدابنده (الجایتو) ساخته شده است .از ارسن بزرگ سلطانیه که در برگیرنده بیمارستان , خانقاه . و میانسر‌ای بزرگ آن بوده . تنها کنبدخانه و آرامگاه الجایتو (تربکخانه) باز مانده است . اين ميانسرا شايد بة]انهازه دو( : | ميدان نقش جهان اصفهان بوده است خانه بعد ها به آن افزوده شده است 

صفحه 15:
1 PZT PC RRC Ca 1 ey mee meer ee Ee - ‏هنول ديده مي شود‎ coer ‏ا‎ Oyen - ‏"چمنه " لست که گنبد سبویی پدید آویده لست.‎ 

صفحه 16:


صفحه 17:


صفحه 18:


صفحه 19:
ی کنید سلطانیه تشکیل شده است از یک هشت وجهی که ‎[ib‏ ‏داخلی آن قریب ۲۶ متر و فاصله بین دو وجه خارجی آن ۴۲ متر است ‏ بر روی این هشت وجهى در بالا كنبدى كشيده شده و نوك تيز بر روی پلان داپره ای شکل که قطر آن تقریبا همان ۲۶ متر است قرار گرفته است . نوک گنبد تا کف زمین ۵۰ متر ارتفاع دارد .نمای" درونی گنبد خانه دو باز با گونه های 295 بازی درهم (کاشی آجر) + كاشى كارئ و سفال يش بز .و كاشى مُهِرئ و سفال مهری آمود ۵ كه بخشي از آآتها بجا مانذه است . بعدها به دلبلی روی این آمود ۰ 1 #4 rea eto 

صفحه 20:


صفحه 21:


صفحه 22:
نا 17 ‎pio‏ مى ب ‎han‏ ان لست که پا وسیلهراهرواک کم عر: 5 ‏م‎ ex 5 تم a ۳ wR 2 NEWS AGENCY 

صفحه 23:
۲ oun ny eer 2200 + 

صفحه 24:
0 ites 

صفحه 25:


صفحه 26:


صفحه 27:


صفحه 28:
ما لىه قل دليد كه به طبقه نير زمين. بنا مرتبط لسته. طرح معملری سردلبه که محل دفن فشاهای متقکد و تو در نو مس باشال وبا توجه باه فقدان. سلبقه ی آن. در معماری. آرامگلهی لیران. ‎ern’‏ 0ع ال 

صفحه 29:


صفحه 30:


صفحه 31:
ا انوان ها] بر اضلع هشتکانه پلان داخلی هشت ایوان رفیع و وسیع واقع شده است . اي ایوانها جلوه یکنواختی حاصل از وجود جرزهای قطور را از بین برده و باعث شده که بناز: 2 ا ا 00 221 MEHR aaa aa eas ae 

صفحه 32:


صفحه 33:
۱ 1 crey ew, re rere ‏داخل لین منلید ها پلکلن, ملرپیچی‎ ‏بد عرض. ۷۰ سانتی مترر که به طول.‎ ‏قطو ۲۰ سلنتی. متر می پیچند.‎ POM ERY ES Ey 0 earns 

صفحه 34:


صفحه 35:
MEHR ee eet a 

صفحه 36:


صفحه 37:


صفحه 38:


صفحه 39:


صفحه 40:
77 ۱۱۵۷۸ ۱۱۵/6۸۵۸ 

صفحه 41:
iN pA NY ‎MEHR NEWS AGENCY‏ روا 

صفحه 42:


صفحه 43:


صفحه 44:
کوشه است که در گذشته بخش هایی چون مدرسه . یز در کنار آن بوده است. 

صفحه 45:


صفحه 46:


صفحه 47:


صفحه 48:
00 0 yO ert er re ee R19 390 shen 4 5 jhosteg ait! 9 pi patron 9 : ان و شیوه معماری در ساختمان آب‌انبارها دارای ندگان این واحدها با دقت و ۱ و سطح آب انبر. مساله نود داخل با Or ۳ ورودى آنها و در برخى از #وارد. انتخاب ۱ بسیاری از ویژگی‌ها و روحیات ساکنان پیرامون خود. ار تباط ‎Ripe Ph ty)‏ 

صفحه 49:
فرایند شنک ساز ی آب در آب انبارها مخزن آب انبارها رااز طريق كاناليايى به طول جندين كيلومتر در ا 10101 کانالها رو باز بوده تا آب از طریق سرمایش تبخیری و انتقال الا ‎Perera tree er reae‏ نزديكى نقطه انجماد كاهش مى يابد . در تابستان آب درونى 1119 1 1211101111 ‎Marner eres pean rer teed ne Foy‏ 1 دمای محیط داخل آب انار می باشد و درجه حرارت آب نزدیک ‎rere‏ 211111111101101 پز شده است. علت لایه بندی حرارتی آب درون مخزن این است که وقتی جریان هوای محیط بیرون از طریق کانالهای ورودی باد کیر به ‎ty hin serene et)‏ 0101 مخزن باعث تبخير آن شده كه در اثر اين فرايند لايه سطحى آآب ‎١‏ يرش وبلدنآب انبارعيد الرزاق خان در مركز محله كان در ‎eee nen rn TT POSE CRC ESCat ERC CERIO TS DEST Sy‏ 0[ | برداشت آب از مخزن در بايين ترين نقطه آن قرار داده مى CO ‏ا ا‎ tal موجود ايجاد نشود و لایه بندی حرارتی حفظ کردد. 

صفحه 50:
۱ Oe ie es ee nn ee Ty Pen ri ares eT ye اندازه گیر بهایی انجام شده است . آب مضسزن ایسن آب انبسار از ا ل ‎oy‏ 00 لال ‎pea‏ ‏ل ا ۱ ‎eT ee Tee fend ere‏ تأمين مى شود. براى دو ماه جولاى (تيرماه ) و آكوست (مرداد ی ل ل يي ل سك ه ابن نكته اشاره نصود كه دماى آب مخزن ‎ee cy 5‏ ل خاک و مقدار رطوبت آن می‌باشد. 

صفحه 51:
۱۳ nee eee eS Lt Ee. oe ret eid a ete ere FE Te ier) آب ) فاسد شدن آب در هواي آزاد ج) کرم شدن آب به علت تابش نور خورشید. 

صفحه 52:
عملکرد وارکان آبانباها تس ۳2۳ ‎ker)‏ ا ۱ | براى تامين مصرفى سه تا جها رسال يك خانه. كافى اسل ' «أيران به جز جند رود بزرك و متوسط كه با بهرهمند بودن آز ‎7١‏ ‏رجشمههاى برفكير. در تمامى طول سال جريان دارند. عمده زودها 5ر١١‏ ‎ne rca)‏ ااا اا ‎da‏ ‏يايان ياييز. خشك و بى آب هستند.ء 

صفحه 53:
Ree en Ree Sle ker ee et Sy elke EE ‏ل‎ ies et ere) 0 1 ‏سس ائد.‎ 

صفحه 54:
اليك دیگر داراء 

صفحه 55:
0 ما اقلیم گرم و خشك و ساخته شده ‎SL) Mes ebro‏ 1 ‎PEO ae ee ee‏ طريق برودت تبخيري است. 

صفحه 56:
لا لتقا آب انيانتيض (اكبو ميري اين 1ب الات و2 ‎ear tis‏ ا ل ل ‎ea‏ - آب داخل مخزن و گنبد روي آن عمل مي کند. 

صفحه 57:
ب) آبانبارهاي روستايي: عموما در ميدانهاي مركزي روستاها ساخته ۱ شناخته شده اين آبانبارها ميتوان به آبانبار حاج سيدحسين در آبادي خنك (خونك) و آبانبار دو راد در آبادي در وحمت آباد استان یزد اشاره کرد. 

صفحه 58:
انبارهای داخل کازوانسراها را می‌توان تاثیر گرفت ب‌انبارها دانست و در این گروه مطالعه کرد. این بنا صورت خوض‌هایی سرپوشیده در میّان حیاط و رو اضلی کازوائسرا ساخته می‌شدند. 

صفحه 59:
د) آب‌انبارهای میان‌راهی: این آب‌انبارها معمولا در مسیر جاده‌های کاروان‌رو و در کنار کاروانسراها شکل می گرفتند. آنیا مخازن استوانه‌ای و پوشش کنبدی دارند و برخی نیز اطاق و کلاه‌فرتگی‌هایی برای استراحت مسافران و خواندن نماز دارند. از نمونه آب‌انبارهای میان‌راهی می‌توان به آب‌انبارهای حوض بلند وزیر بر سر راه یزد به مشید و آب‌انبار حاج حسین ‎lesa.‏ در جاده یزد به تبران, اشاره کرد. 

صفحه 60:
) آب‌انبارهای پیابانی: معمولا در بیابان‌های خشک و به منظور سیراب ‎op ease os dO‏ 1 ساخته مى شده و ديوارهاى شان حدود دو متر بالاتر از سطح زمين بوده 

صفحه 61:


صفحه 62:


صفحه 63:


صفحه 64:
حبار حتي تزوين| شهر قتهای بازارچه ی سپه 

صفحه 65:


صفحه 66:
د و هوکش نب آنبازتو ذرمحله آب آنبازنو درساری. 

صفحه 67:
يكاب الباريتج بلاكيرة بدو سبع دخيرة اب درجزيرة كيش دراقليم ‎a ST Fad alow gS‏ شده است. 

صفحه 68:


صفحه 69:


صفحه 70:
پنگی آضچه ها و فواره ها 3 هت ۹ 

صفحه 71:
‎Toler}‏ لا ‎ ‎ ‏بت مرمر: تون هاک حمام و کفپوش و لبه حوض ها ۳ و ‏و :دیور حدم وسقف ‎mh {Age‏ 0 ‎ ‎CN el ace rt eee et td Say rE el eee ee eT sed) ST ea ‎ ‎ 

صفحه 72:


صفحه 73:
۳ ‎Sry ned‏ ۱۳ 1 انسانی از زیباییهای از ویژگی حمام ها می باشد. از دیگر نكات فنى و هنرى حمام مى توان از جكونكى شبكه آبرسانى به خزينه : كرمخانه . سربينه ؛ حوضها . حوضجه ‎Tere‏ ل ۱ حمام .جكونكى آب بندى مخازن آب و كرم كردن آب . را ‎Read‏ ا لل ارتفاع زياد رختكن , كود بودن حمام , بهره كيرى از آب قنات . نكهداشتن حرارت . ضدزلزله بودن و كاهش ارتعاشات لرزشی در اثر قرارگیری در 000 بدون آنها کارکرد حمام ممکن نمی شد نام برد. 

صفحه 74:


صفحه 75:


صفحه 76:
حمام عبدالخالق این حمام در ضلع شرقی راسته بازار سنندج قراز دارد . تاريخ ساخت آن دقيقا مشخص ‎peer)‏ اا 10000 ‎Caer Res one ety‏ 10000 ‎Fee Reen reget fey Ske me rerenr nes‏ قنات های شهر تامین می شود . ارتفاع سقف این حمام پا سس حجره هاء رخت کن , گرم خانه , خلوتی ها . سرویس و ۰ ‎tree‏ 7 زیرا سطح دیوار آن با سیمان و کاشی جدید اندود شده اشت . ولى كفته مى شود اين حمام داراى تزيينات هك ‎mree ep ere‏ 1۱ 197 1 1 11 001 و اكنون در تملك ميراث فرهتكى استان كردستان قرار ‎ls‏ 

صفحه 77:
pela | ye 05 Percy Eel ۳۱ eet) 00 0 

صفحه 78:
سردر حمام كه با كاشى كارى مزين شذه ؛ مربوط به دوره ل الا كرفته كه بدنه آن در اصل با نقوش زيباى اسليمى به شيوه ‎Cee elit | eon ee Ree eee‏ ‎Pe oe Ree CEL SISA eT EE Se Re mens ty‏ ‎Seen eB CN ST Soe eee ed‏ وبا شيشه هاى ساده مدور يوشيده شده است. هشتى از طريق راهرويى به سربينه وسيع و زيباى حمام راه مى يابد. ‎pend Oey‏ ل 00 ۱ ‎eve‏ ۱ كه از كف طاقجه تا روى زمين بود) سربينه با تخته سنق هاى مرمرين يوشيده شده ودر كودى ميانه آن حوض ‎eon PNY rane torr‏ | دارد. وسط این حوض فواره ای از همان سنگ تعبیه شده است. دورتا دور حوض که پایین تر از سطح کف سریینه قرار دارد. فضایی برای قراردادن کفش ها تعبیه شده است. ‎Pie re een seer eee. eae bie‏ ‎enue eee Toe Tee eee‏ ‎DUS rect ae ree nen Te een)‏ SONS Dicey tee ee neon eo 

صفحه 79:
۱ ‏”با انار‎ ۵ ۲ eet ازیبا عدي يبي ۰ ‎‘ita 2 un‏ توت نت ام به بخ 

صفحه 80:


صفحه 81:


صفحه 82:


صفحه 83:
خانه آل داسسن اسان در سطح پیرونی ساختمان هبچ و يكنواختى بدنه ‎S3> oats‏ 0394 

صفحه 84:


صفحه 85:
tt 

صفحه 86:


صفحه 87:
پس از در هشتی قرا ورود و با قبل از 

صفحه 88:


صفحه 89:


صفحه 90:


صفحه 91:
1 eer prmC Pe] rarer ees ‏ا‎ ‎rea pea ker re Creme eRe her] 

صفحه 92:
9 ‏وزودی‎ Pm 7 3 

صفحه 93:
FON es ‏ا‎ ee 1 ‏ا‎ ‎[0 econ pene rene neer ny ‏و طاقچه هایی در اطراف هشتی واقع شده که احتمالا‎ 1 reer enamel oy سکویی برای چراغ داران بوده است . خصويت مهم هشتى در خانه هاى قديمى ايجاد مكث , ‎Po Oy‏ ااا ‎Fan‏ ‎Per tercnee sev uineer te ere nevane Tans‏ ا ‎Eawreeees PP‏ به طرف میان در می رود . 

صفحه 94:
ا ۳ ۳0۳ و ‎Re ene ey‏ ۱ ‎PON Sled > oS cal‏ به کار رفته است ‎fod‏ ‎RCE oer) emery ron oat er ee Ree sled‏ حياط مركزةإيا خانه هابى در اطراف أن مى باشد كه متاسفانه اين قسمث. به دليل:اينكة لازا مالك شخصى بوده در حال تخريب و نابودى انك 

صفحه 95:
آب و وجود 8 بوده و اکرا اوقأت گرم روز زار کات له سر می پردند 1 ضربی آجری زییایی است . 

صفحه 96:


صفحه 97:


صفحه 98:
نور فضلى درون را تامين مى كند . ديد و منظر را در معرض تماشای افراد. درون اتاق قرار مى دهد . حريم و محرميت فضاى درون اتاق ها و تللار ها را نسبت به فضاى بيرونى حفظ مى كند واز شدت تابش نور آفتاب و برای فضاهای درونی در فصل تاب 4 ia 4 S| ‏ع‎ ۷ کش هل 

صفحه 99:


صفحه 100:
یس و هلال بودند و تزیینات 

صفحه 101:


صفحه 102:


صفحه 103:


صفحه 104:


صفحه 105:


صفحه 106:


صفحه 107: