صفحه 1:

صفحه 2:
بلوغ جسمانی » جكونكى و چیستی آن فیزیو لوژی» بهداشت و روانشناسی بلوغ

صفحه 3:
بلوغ جسمانی؛ چگونگی و چیستی آن بلوخ جسمانی به مجموعه تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در. بدن گفته می‌شود. فرایندی بیولوژیک و شامل تغییرات: جسمانی است که نوجوانان هنگام گذرازدزران کوّدکی به بزگسالی آن را تجربه می کنند. به عبارت:دیگر یکسرتی تغییرات جسمی و روانی که سلسلهوار به دنبال,هم اتفاق ,۱ می‌افتد و نهایتاً در پایان اين دوره» « نوجوان» زمیئه او آگاهی کافی جسمی و روانی ربا بریای «زن"یا مرد شدِن» پیما بلوغ به ویژه برای دختران دوره ی بسبار مهم و جساسی در زندگی به شمار می رود. آنان با وزود به سن بلوغ شاهد تغییرات زیادی در وضعیت «ظاهری»» «روانی» و فا مار ها ار کح

صفحه 4:
فیزیولوژی بلوغ خصوصیات اولیه جنسی مانند رشد اندامهایی مثل رحم» تخمدانها بت آهسته و آرام در دوران طفولیت و کودکی صورت می گیرد. اما خصوصیات تانویه جنسی مانند رشد سینه ها و لگن خاصرء یا راز رویش مو و... از جمله تغییراتی است که در دوران بلوغ ایجاد می علت دقیق اين تغییرات هنوز در پرده ابهام است و چیزی که روشن اين اميت که در ابتدای بلوغ ترکیبی از علامتهای عصبی و » پیامهای ویزة ای وا به بخش هیپوتالاموس مغزمخابره می ,0 به حساسیت بیشتر بدن میزا از هور؛ هیپوتالاموس» غده هیپوفیز را که غده رهب تحریک می‌کند و هیپوفیز با ترشخ دو هورمون «گونادوتروپیک» ‎LH))‏ , ۲5۱۲۷سایر غده های بدن را تحت تاثیر قرار میدهد که بدین ترتیب بلوغ آغاز ميشود.

صفحه 5:
در دختران غدد فوق کلیه ای هورمونهایی که سبب رشد موهای بدن می شود را ترشح مى كنند. تخمدانها نيز هورمونهاى استروثن و بروزسترون را توليد كرده كه نقش عمده ای در رشد پستانها و اندامهای جنسی زنانه و کنترل چرخه عادت ماهیانه دارند . بطور مثال یکی از هورمونهای استروژتن» هورمون استرادیول است که توسط تخمدانها ترشح شده و باعث کلان شدن‌چنتانها و عریكکشدن رانها می گردد ‎sete A Ee Opt 2A el‏ سسمی-آوررد. ‎al‏ تن دنو فقط بر بوجود آوردنآْداشهای زنانه ‎Sa Se‏ م بسک آن و با وجوك-دارد که با آغار باوخ ی رده و نسبت استروژن به اندروژن در بدن دختران این کار صورت میپذیرد.

صفحه 6:
بلوخ ازچه زمانی آغاز می شود؟ سن آغاز بلوخ در افراد مختلف متفاوت می باشد . بنابراین صحبت درباره سن «معمول» شروع بلوغ تا حدودی گمریاه کننده است.دردختران بلوغ زیودرس در.۷ سالگی و بلوغ دیررس در ۱۳سالگی آغاز می شود.در پسران بلوغ زود رس درهع. © سالگی و بلوغ دیرررس در 19.0سالگی آغاز می شود. ولی درکل فرایند بلوغ به ۲ تا ۵ سال زمان برای کامل شدن نیاز دارد به طور کلی بلوخ در دختران ۲ سال زودتر آغاز می شود و پایان می پذیرد. )= ‎oy)‏ = ول ‎icy‏ لوب > ‎fe‏ ‎ts 2‏ 2

صفحه 7:
چه نوع تغییراتی در دوران بلوغ بوجود می آید ؟ بلوغ حد اقل دارای ۴ نوع پیشرفت جسمانی است. اولين نشانه هاى بلوغ رشد سریع و ناگهانی نوجوان است. در اين دوران قد و وزن نوجوان به سرعت افزایش می یابد. در نقطه اوج رشد » بدن نوّجوان مانند بدن نوزاد رشد می/کند. دومین, تغییر فیزیکی » کاملآشدن ویژگی,های اولّ,جنسی یا سیستم تناسلی است . سوبنین تغییر تکامل ویژگی های انویه جنسی است. ویژگی های ثانویه جنسی ویژگی هایی هستند که سبب تمایز مردان از زنان می شوند. چهارمین تغییر فیزیکی در" دورانبلوغ تغییر ريخ بدنی استِ . بدن نوجوانان چه‌آدختر و چه پسر دارایٌ ماهیچه ها و چربی بیشْتری می شود . ولی این افزایش در دخترأن و پسران دارای ستراعت مثفاوتی است » بطوریکه در پایان دوران بلوغ نسبت عضله به چربی در بدن پسران ۳ به۱ است» درصورتی که در دختران میزان عضله و چربی با یکدیگر برابراست .

صفحه 8:
تغییرات جسمی دوره بلوغ دختران چیست؟ 1 تغييرات جسمی بلوغ در دختران همزمان با تخ ‎fr SHS‏ شامل جوانه زدن نوک پستان ها و رشد آنها(سزیع اذل بيدايئك موهاى ناحيه تناسلى و زير بغل و عادت ماهيأنه امت ‎Fa‏ رشد پستان ها: ‎eee osu‏ البته به مل در ۵.0 سالگی پستان ها رشد می کنند.. لبلوغ تخمدانها شروع به ترشح هورمونهای ‏دخترآنن-جزان اين رشد اور بافت ستینه می تواند دردناک باشد

صفحه 9:
رشد قد: ‎x‏ ‏دومین"*تغییر مهم بلوغ افزایش سرعت رشد جسمی(جهش رشد) است, رشد سریع را به صورت قد کشیدن می توان دید. قد دخترها در زمان بلوغ» در طی یک سال» 0 تا 0 سانتی متر بیشتر می شود. این رشد سریع معمولا 6 سال بعد از جوانه زدن پستان ها و یک سال قبل از شروع عادت ماهیانه اتفاق می افتد. بعد از شروع عادت ماهیانه سرعت " رشد قد کند شده و معمولا بیشتر از 0 سانتی متر افزایش نمی یابد. در مواردی که کوتاهی غیر طبیعی قد به دلیل کمبود هورمون رشد وجود ذاردء مراجعه به متخصص غدد وباقدامات درمانى بايد قبل از شرويع عاذت ماهيانه انجام شود. رويش موهاى زائد: ذر حدود 0/10 سالگی موهای زائد در ناحیه تناسلی(فرج) و زیر بغل ررشد مى كنقلإهمجنين متان عرق كردن نيز بيشكؤٌ می شود.. ds ak

صفحه 10:
عادت ماهیانه: آخرین مرحله بلوغ؛ عادت ماهیانه است که در سن 0 تا 40 سالگی و به,طور متوسط در 10 سالگی اتفاق می افتد. عامل وراثت در زمان شروع عاذت ماهيانه تاثیر دارد. معمولا عادت ماهیانه دختران در سنی که مادرشان» عادت ماهیانة شده است» شروع می شود اما باید در نظر داشت که عوامل دیگری مانند وضعیت تغذیه و سلامتی» شرایط جغرافبایی محل زندگی» تماس با نز و ثتوایط روانی نیز در سن شروع عادت ماهیانه اثر دارندمٍختراتی که در مناطق گرم و یا نقاط شهری زندگی می کنند و یا چاق هستند» زودترميالغ هق شوند. در پایان دوره بلوغ» تغییر فرم یدن و پیدایش هیکل زنانه رخ می‌دهد. به طوزی که چربی به شکل زنانه در بدن توزیع می‌شود. یعنی لگن بهن و رأن‌ها کلفت می‌شو3» بستانها كاملاً رشد می‌کند. همچنین علاوه بر قاعدگیء رحمء مهبل و اعای تتاسلی زن نیز به اندازه کافی رٍشذ می‌کنند: اين مراحل معمولاً در ‎Sls VA‏ كامك می‌شوند. بر اثربَرَشات"هورمونی؛ فعالیت غدد چربی و عرق نیز کون دختران افزايش بيدا كرده سم است باعث پیدایش ‎Be) ANG pepe iy‏ شود.

صفحه 11:
‎a a. 7 ۳ ۰‏ ۳۳۳ 1 , ‎gre Mey eBay asi 4 6‏ = ‎yuo ioe eat a oa es aa»‏ اطراقشء مجموعه اى به نام فوليكول را شکل می دهد. اين فولیکول ها تحثآثر ترشحات قسمتى از مغز به نام هيبوفيز قرار دارند. هر تخمدان داراي جندين مز !كر ار ات هب مد یج ع دق اش م تون ‎ "‏ گرچه انسان مونث تقریباً با 60000 هزار فولیکول اولیه در هر دو تخمدا متوأ ‌شود» اما بیش از 6۳0000 تخمک از زمان بلوخ تا يافسگي آزاد نمي شوند و بقیه فولیکول ها نابود مي شوند. 5 30 | زنان از زمان شروع قاعدگي تا سن يائسگي به طور متوسط حدود 670 هزار ‎Ri‏ ي قاعدكي را بشت مسر مي ‎WIE‏ هيه 0 ‏در ‎palin is‏ 5:5 . ؟ أأخاصي روي مي دهدلكوجه داشته باشيد كه در شمارش روزهاي قاعدگي و جرخهد . خ ‎Sait‏ قاعدگي را روز اول چرخه مي نامند). ‎ore‏ ‎7 ‎im # | ‎0 ‏۱۳۳ ‎we ef‏ | /_~- << و سس لام

صفحه 12:

صفحه 13:
مرحله ي: مرحله ي فوليكولي است که با رشد .تورم و پارگي فولیکول مشخص مي شود. مرحله ي2: مرحله ي تخمک گذاري است که تحت تأثیر افزایش هورمون 4 با آزاد شدن تخمک از فولیکول رسیده یا رشد کرده مشخص مي شود. در ابتداي بلوخ دوره هاي ماهیانه بدون تخمک گذاري هستند ولي با تنظيم سیستم هورموني و شيميايي؛ فواصل خون ريزي ها منظم و تخمک گذاري شروع مي شود. مرحله ی6: مرحله ي جسم زرد است که از تبدیل مابقي فولیکول بدون تخمک به سلول هاي ترشح کننده ي پروژسترون حاصل مي شود. مرحله ي*: با مرحله ي آخر که با رگل مشخص مي شود» در حقیقت خون ريزي عادت ماهانه» ریزش یا پوست اندازي جداره ي دروني رحم است. بتابراین یک چرخهي قاعدگي شامل رهايي یکت تخمک از فولیکول استا که امکان حرکت آن را به سوي پایین در لوله ي رحم براي باروري احتمالي و لانه گزيني در رحم میسر مي کند.

صفحه 14:
شکل ۱-۸ ‎-٩‏ جرخه‌ی تخمدان و چرخه‌ی قاعدگی

صفحه 15:
خونريزي قاعدگي قسمتي از سیکل ‎AG‏ ‏قاعدگي نرمال ۲۸ روز است.اما يك روز متفاوت باشد. از روز اول اين پ چرخه یا سیکل نام دارد . همانگونه که سن شروع بلوخ در دختران برای دختران متفاوت است. دوره ی قاعدگی را ۸روز برای بعضی دیگر ۲۴روز» ۲۰روز حتی ممکن است در یک فرد ۰ سیکل طبیعی بطور ثابت مثلا ماه قبل 00 روزه و اين ماه 00 روزه باشد. دختران نوجوان و جوان ممکن است قاعدگی نامنظم داش یاشند که بخصوص در اولین دوره‌های قاعدگی بیشتر دیده می‌شود. برای مثا یک دختر که به تازگی قاعده شده است ممکن است ‎Pr oe ee‏ و در طی یک ماه بعد هیچ خونریزی نداشته باد یالقتی متوا با فاصله زمانى بسيار كم بین نها تشد هه دوره‌های قاعدگی ‎PEL‏ برخوردان توسط زمان يك سیک ) 3 م د

صفحه 16:
ae 32 مدت زمان خونریزی ثابت نیست و ممکن است تغییر کند. بعضی دختران فقط © روز خونریزی دارند. به‌ضی دیگر ممکن است ۷روز و یا حتی بیشتر گوّنریزی داشته باشند. 7 مقدار خونریزی نیز ممکن است متفاوت باشد. بعضی از دختران آنقدر مقذار خونریزی اندکی دارند که حتی ممکن است شک کنند که آیا قاعده ‎Plasto‏ نه۳ 77 « بعضی دیگر ممکن است خونریزی شدیدتری داشته باشند. جه بايد متوجه بود كه حتى از یک ماه به ماه بعد ممکن است مقدار خونریزی و تعداد ‏ روزهای خونریزی در یک دختر متفاوت باشد. در صورتیکه از بی‌نظمی وّیا .. مقدار خونریزی خود نگرانی دارید به‌تر است تا با یک پزشک مشورت کنیا: در ابتدا قاعدگي دامنظم است ولي پس از گذشت چند سال منظم مي شود. از دخفژّان 8 جوان قاعدگي هاي ابتدايي بدون تخمک گذاري است؛ اما پس از گذشت مدتي؛ عادت” . بي ماهانه منظم و همراه با تخمک گذاري انجام مي گيرد. _— اگر اولین قاعدگي تا 46 سالگي روي ندهد نیاز به بررسي دازد:و به آن آمتو 5 (قطع قاعدگی) گویند. ان تاخیر اغلب با اختلالات ژنتيكي با مادرزادي همراه است. ‎eA eon OS 0‏ ود انا ارزيابي 3 برها مذ نيز اجلويكيرد. حر ‎9 4 = 2 ۳۹ — 2 o

صفحه 17:
رز یا میزان آن کمتر از + گفته ميشود و غير طبیعی میشود و غير طبيعى ايدان هه تعداد يدهانى كه استفاده مى كنيد

صفحه 18:
OO {3A © ‏ته‎ یک دوزه قاعدگی طبیّعی را» براساین, وضعیت جدار داخلي رجم؛ ی توان به ‎da‏ مريطع تقسيم نیود: ) مرحله رد * ۲) مرحله ترشحی ۳)مرحله تخریب ۰ ۰ .7 5 مه در مرحله رشد که زمانى بين اتمام خونریزی و تخمک گذاری است. فولیکول های تخمدان تحت تاثیر . ترشحات هيبوفيلة هَرَرَموني به نام یتروژن تولید می نمایند,لستروژن بر لايه داخلى,جدار رحم اثر کرده و موجب افزایش رشد آن قوف در روزهاى ميانى دورء قاعدگی (تقزیبا روز )۱۴ یک تخمک از یکی از تخمذان ها زها می شود. پس از رها شدن تخمک» سلول:هایاقی مانده فولیکول (که در اين زمان؛ اضطلاحا جستژاژد نامیده می شوند) تغییر کرده وأثبرواع به ترظح هورموتى به نام پروژسترون می نمایند.. هورمون پروژسترون باعث افزایش ضخیم شدن جدار داخلی رحم می شود. -.. بنابراین» با رها شذن تخمک و ترشج هورمون پروژسترون» نیمه دوم قاعدگی آغاز مي‌شود. . . در صوزتی که تخمک رها شده توسط اسپرم بارور شوكو تبدیل به سلول تخم شود» در جدار داخلی رحم جایگزین شندهاو با کنش های پیچیده لی مان از بین رفتن جعنم زرد می شود. اما اگر تخمک بارور نشود و یا به هر دلیلی دروتجدار رحم جایگزین نگزدد: جسم زرّد پس از چناَْز ترشح پروژسترون» از ین می رود. در نتیجه جدار داخلی رحم در آثر افت.ناگهانی آستروژن و پروژسترون دچار تخریب ‎ae‏ ی ۳ همان خونریزی ‎eas‏ ;

صفحه 19:
علل خونریزی غیرطبیعی در خونریزی غیرطبیعی رحم» طول دوره قاعدگی» میزیان و یا زمان خونریزی دچار اختلال می شوند. طول دوره قاعدگی زمانی غیرطبیعی است که بیش از ۳۵ روز یا تر از ‎١‏ روز طول بكشد ويا دوره أ أن ال ‎ju cos‏ رن ۵ | | باشند. ل كان : 1 ذيرد؛ | علت / 1 ۱ ‎al, ۱‏ خونر ی 1 شرس | یب

صفحه 20:
97 ‏قاعدگی‎ ae Gs je ‏فت و دردناک شدن‎ شدت علایم بیماری از یک فرد به فرد دیگر بسیار متغیر است و حتی در یک خانم نیز ممکن است از یک قاعدگی به قاعدگی دیگر متفاوت باشد. معمولا بإ بالارفتن سن و به دنیا آوردن بچه علایم بیماری کمتر می شود. درد قاعدگی در ۱ تا ۲ درصد از زنان به حدی شدید است که مخل فعالیت های روزانه آنها می شود. درد دل پیچه مانند و گاهی تیز در قسمتهای پایین شکم؛ کمر و رانها. اين درد با شروع قاعدگی آغاز شده و به مدت چند ساعت تا چند روز ادامه می یابد.

صفحه 21:
علت درد قاعدگی انقباضات قوی و طولانی مدت دیواره عضلاتی رحم وکمر به دلیل آزاد شدن پروستوگلاندینها از اعصاب پشتی نخاع» کش آمدن و گشاد شدن گردن رحم برای ورود خون از رحم به واژن و دفع آن. درد قاعدگی شدید می تواند نشان دهنده بیماری های زیر باشد: عفونتهای لگنی آندومتریوز فیبروئیدها و سایر تومورهای خوش خیم رحم استفاده از آی یو دی عوامل تشدید کننده دزد قاعدگی مصرف کفئین. استرس. مسایل عاطفی و روانی به خودی خود باعث درد نمی شوند اما می توانند درد را بدتر یا پاسخ به درمان را کمتر کنند. ورزش نکردن. رژیم غذایی نامناسب مانند : کمبود آهن » کمبود کلسیم و منیزیم و ...

صفحه 22:
درمان درد قاعدگی هدف اولیه درمان این بیماری کاهش درد قاعدگی است. اهداف دراز مدت عبارتند از: کشف علت زمینه ساز بیماری و درمان آن.مشاوره و شاید جراحی, گرما به رفع درد قاعدگی کمک میکند. می توانید روی شکم و کمر کمپرس گرم بگذارید یا اينکه حمام آب داغ بگیرید برای ناراحتی"خفیف ایتفاده از داروهایی مثل: آسپرین » یبوپروفن » مفنامیک اسید کافی گاهی ممکن ته به علت بیماری برای شما داروهای دیگری نیز تجویز ‎Wit Secu pas ted‏ و ‎hyd‏ درد قاعدگی معمولا در دختران لاغر اندام شدید تر بوده و آن به علت میزان کم توده چربی در بدن به طور کلی و در اطراف لگن آنهاست. اگر بیش از حد لاغر هستید افزایش وزن به میزان کم نیز خواهد توانست به مقدار قابل توجهی درد قاعدگی را بکاهد.

صفحه 23:
مصرف نوشیدنی ها و غذاهای کافئین دار را متوقف کنید. دربعضی از خانمها مصرف چای میتواند علایم درد قاعدگی را کاهش دهد درصورتیکه درد قاعدگی با استرس و ناراحتی روحی ارتباط‌داشتم باشد» روان درمانی یا مشاوره روانپزشکی توصنیه می شود. استرس از یک طرف باعث تشدید درد ها و از سوی دیگر باغث ۱ افزایش میزان خونریزی می شود. \ برای کاهش درد و یا جلوگیری از قاعدگی های دردناک بهتر/ اس از مصرف قهوه پیش از قاعدگی و یا در حین آن اجتتابآکنید و در خد توان"خود به انجام حرکات ورزشی ساده بپردازید. انجام حرگات نرمشی در حد اعتدال می تواند به کاهش هرأبه 15 چشمگیر کمک کند. حرکات تباید.سریع باشتفد و مدت زنان!انجام,آنها از پانزده دقيقه تجاوز نکند چون خود باعث تحلیل رفتن انرژی شما خواهد شد. ١

صفحه 24:
درمان های گیاهی کاهش درد و خونریزی: یک قاشق مرباخوری پودر دارچین را در آب سرد حل كنيد و حداقل سه بار در روز آن را بنوشید. دم‌نوش دارچین نیز یکی از درمان ها است. برای اين کار یک قاشق مرباخوری پودر دارچین را در یک لیوان آب بجوشانید و مقدار کمی عسل به آن بیافزایید. چهار بار در روز اين دم نوش را بنوشید که از خونریزی بیش از حد قاعدگی جلوگیری می کند. مقداری برگ تازه جعفری را به همراه یک لیوان آب بجوشانید. اگر اين محلول را در سه روز ال قاعدگی بعد از هر وعده غذایی (سه بار در روز) بنوشیده مطمتنا از فواید آن بهره خواهید برد. آب شنبلیله باعث کاهش خونریزی و درد می شود. 0 قاشق مرباخوری تخم شنبلیله را در یک لیتر آب بجوشانید. بعد از ۳" تا 00 دقیقه» درون مخلوطکن بریزید. افزودن یک قاشق مرباخوری عسل و یا نصف قاشق مرباخوری شکر به آن» محلول حاصله را خوشمزه می کند. استفاده از زنجبیل تازه و خام باعث کاهش خونریزی و درد می شود. 00000 گرم زنجبیل را رنده کنید و با نصف لیتر آب به مدت 00 تا ©0 دقيقه بكذاريد تا بجوشد. مقدارى عسل به اين دمكرده زنجبيل لضافه كرده و جهار بار در روز آن را بنوشيد. يك قاشق مرباخورى بودر كنجد را به همراه دو قاشق غذاخورى آب داغ بنوشيد تا جلوكيرى از خونريزى و درد زياد كردد. شما مى توانيد اين نوشيدنى را دو بار در روز» طى دو روز اول قاعدگی و یا فقط در روز اول قاعدكى بنوشيد. آنبه هندی نیز می تواند در کاهش درد موثر باشد.

صفحه 25:
بلوغ زود رس ‎a)‏ تعریف .5340 اب ۷ ۱ ‎(Coe RE ROME COT‏ بر ‎A‏ ۱ كردد در نذا اين كودكان بلننتر ارا معدن هاو حود 7 تبلوغ, ؛ زودرس » در نهايت قد كوتاهترى در ب پیزرگ شدن ,که بصوریتةآخثلالات رفتاری تظاهر می کند

صفحه 26:
‎le‏ ایجاد كننده علائم بلؤغ رورس كدامند ؟ ‏در اكثر فرعت خاصی برای بلوخ زودرس دیده تمی شود و بيشتر جنبه خانوادكى دلرد و در ‏سایر افرا مادر یا خواهران وی ) نیز چنین حالتی دیده می شود . ولی در مواردی بیماریهای اه عصبی مرکزی مثل تومورهای مختلف ۰ عفونت و التهاب مغز یا ضربه به جمجمه می ل حالت را ایجاد کند . گاهی کیست های تخمداني با تولید هورمون های جنسی ‏زنانه باعث بلوغ زودرس می شوند : دز پسرها حالت سرثتی کمتر دیده می شود و بیماریهای زمینه ای مثل تومورهاء سیستم عصبی مرکزی بیشتر شایع است . لذا در این کودکان ( پسر یا دختر ) ‏ختما/نجام می شود . سونوگرلفی از تخمدانها و شکم و بررسی آزمایشگاهی فگرو نیز تعیین سن استخوانی انجام می شود . در صنورت طبیعی بودن معاینات و ۶ ماه یک بار توسط پزشک بررسی انجام شود ٍ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏عوارض بلوغ زودرس: °*‘ ‏ب قراز می گیرند و نمی دانند چه کار بايد بكنند . اين كودكان از نظر جمحتی ‎B | Yeates alles‏ تجربه كافى را ندارند . دختران با ظاهر شدن علائم ‏پریود ممکن ا گردند . در هر دو جنس بدلیل افزایش تمایل به شهوت(» رفتارهای نا مثل دارد . علائم بلوخ زودزس مانند است.

صفحه 27:
آیا درمان بلوخ زودرس لازم است ؟ شکل فیزیکی نیز ممکن است مشکلاتی دیده شود . بعلاره از نظر خواهند شد . ن كم سن و يا رويش موهاى صورت و کلفتي صدا در پسران کم سن بروزا اضطراب شدید در اين دا 1 کر زب 3 روشهای جراحی برای درمان توده هایی که در مغز بصورت نابجا هورمون ترشح/ گردد . پیش آگهی : در صورت درمان مناسب و به موقع علائم و رشد قدی بصورت طبیعی خواهد بود » درمان قبل از سن استخوانی ۱۷ سال برای دختران و ۱۳ سال برای پسران باید شروع گردد.

صفحه 28:
بهداشت قاعدگی بهترین غذاها در دوران خونریزی غذاهای آهن آدار هستند که کم خونی ناشی از خونریزی را برطرف میکنند. اج يوكا باعث آرامش وتسکین درد می شود, استفاده از دارو‌های گیاهی مثل رازیانه در تفظیم سیکل عادت ماهیانه موثر است. در درا قاعدگی ‎chal Gia‏ به طور منظم استحمام انجام شود اما بايد از نشستن در حمام خودداریي کرده و بصورت ایستاده دوش بگیریداین امر نه تنها باعث حفظ نظافت فردی می شود بلکه سبب رفع کنتالتکاهش درد قاعدگی و ایجاد شادابی نیز می گردد, شستشوی ناحیه تناسلی با آب بهداشتی (آب لوله کشی)»پس از هر بار اجابت مزاج بسیار ضروری ابتاين امر نه تتها موجب بیماری نمی گردد.بلکه سبب پیشگیری از ابتلا به عفونت.و زبودن بو ی تامظبوع خون می شود. هنگام شستشو ناحیه تناسلی دقت کنید»ابتدا قسمت جلو و سپس ناحبه مقعد شسته ۰ شود(از كشيدن دست از ناحيهامقعد به جلو خوددارى كنيد.) | برای حفظ شادابی و پیشگیری از ابتلا به عفونتها و حفظ سلامتیضروری است که ‎Ay‏ ‏در دوره قاعدگی»بهداشت و نظافت فردی به خوبی رعایت شود.

صفحه 29:
بايد با استفاده از لباس زیر مخصوص و نوار بهداشتی»مانع لودگی لباس ال اور ‎Y‏ خون گردید. , , » و داروخانه ها در دسترس می باشد. با جنين يكى دو روز قبل از" آن به تعد كافى : منزل نیز در بهآستفاده و تعویض مشکلی, ی هش جلب ری مت ر 4 ره یک ولو به لبس زیز متصل می شود. ‎MWe 1‏ ‎eh = 1‏ زخم و ‎Ayal Co yi RSS‏ تناسلی می شود: / پتن از مر بر تلبت رد را تعویض نماید: ‏... قبل از دور انداختن بوار بهدا بط ۳ رها کردن شت شت در معط يار اف ‎۷

صفحه 30:
۰ توصیه بهداشتی به دختران تازه بالغ در باره دوران بلوغ ۱) رعایت بهداشت فردی در طول زندگی مهم است و در دورران بلوغ» مهم تر. نوجوانان در این دوره از زندگی به علت رشد سریع جسمانی و فعالیت بدنی زیاد» نیازمند تغذیه مناسب» ورزش منظم و تفریح سالم هستند و لازم است که بهداشت فردی را بيش از بيش رعايت کنند. ۲) گسترده ترین عضو بدن؛ پوست است و توجه به نظافت آن» مونچب زییابی» شادابى و از بين رفتن بوی بد بدن می شود. استحمام و ث شستن یدن|پا پم گرم و صابون بهترين وسيله از بين رفتن بوى بد بدن در اين دوران امييت. 5 ۳) در اين دوران؛ بسيارى از نوجوانان با أجوش ,ها سرسیاه‌ی چزگی (آکنه) رووبه رو مى شوند كه به علت تغييرهاى بوستى ناشى از“فهاليت هاىهوريقتوتى بدن أست. هركز نبايد اين جوش ها را دستكارى كرد؛ زيرا,باعث. عفوتت)و برجا مائدن/مافل ,. جوش ها يا شكل كيرى جا زخم روى صورت ‎al es‏ آنه لابدهر زوز حداقل. یک ساعت در هوای آزاد به سر ببرند و ورزشیرر؟ قوف تکنند #وشت وق 7 لب و صابون و ‎tit ete‏ له اک هرن ‎a FF‏ یک متخصص پوست نیز توصیه می شود. ‎ft f\.‏ ۳

صفحه 31:

صفحه 32:
۴) در دوران عادت ماهانه. رعایت بهداشت فردی بسیار مهم است. محیط خونی» محیطی مناسب برای رشد میکروب هاست و بوی ناخوشایندی نیز دارد. بنابراین شست وشوی مرتب ضروری است و سبب هیچ بیماری ای نیز نمی شود و از مساعدشدن محیط برای انواع میکروب ها جلوگیری می کند. در اين دوران» از | 7 نوار بهداشتی استفاده و سعی کنید نوارها را با فواصل کم. حداقلروزی ۴ تا 3 , بار» عوض کنید. ۵) قبل و پس از تعویض نوار بهداشتی» دست تان را با آب و صابون بشویید ©) از لباس های زیر نخی استفاده كنيد و آنها را مرتتب عوض ‎ABS‏ و پس از ۱ شست وشو. با اتو یا در آفتاب خشک کنید. ۱ ۷) استحمام در دوران عادت ماهانه ضرر ندارد و می توانید ايستاده استخمام کنید, ۸ با خودتان مهربان باشید و فراموش نکنید كه قاعدكى ‎eae‏ ا ار ‎Cull Lak‏ / ‎al (a‏ توش پا کیسهآب گرم و ماسلژ شکمبین تاد مامیجه فان آرامش بخشد و باعث تسکین دردهای,عادت ماهانه قان شود. ١

صفحه 33:
)در صورت قابل تحمل نبودن یا طولانی بودن درد مصرف بعضی از داروها مانند استامینوفن» مفنامیک اسید یا ایبوپروفن با نظر پزشک» در کاهش درد موثر است. در صورت عدم بهبود می توانید به پزشک مراجعه کنید. مصرف شیر و لبنیات می تواند میزان نیاز به ریز مغذیهای مهمی از قبیل کلسیم ا 00 لواف دز رای قاعدگی نيز تثير بمنزايي دارد. ۱) علاوه بر وعده های غذایی اصلی» مصرف میان وعده ها نیز برای نوجوانان لازم است. بهتر است برای میان وعده از میوه خشکبار» شیر و مانند آنها استفاده شود. برای تامین ویتامینهای ضروری»لازم است به مقدار کافی از سبزیجات و میوه های متنوع استفاده نمود این امر به رفع پبوست ناشی از قاعدگی نیز کمک می کند. ۲) صبحانه وعده غذایی بسیار مهمی است که در کارایی و قدرت یادگیری دانش آموزان قاثبر زیلدی دارد و حدود ۲۵ درصد انرژی لازم روزانه نوجوانان را تامین می کند.

صفحه 34:
‎Sor yyy Side‏ نمك و موارد ماه ‏مسرف به ميزآن مثين گوشت: ماهی :تم مر شير ‎obey jn gale np ‏خوردن زید‎

صفحه 35:
۴ نوفیدن چای ۷۵:۱ قناعت قبل و پل از غذا باحت جلرگیزی از جذب ‎etal‏ ‏شود و در نتیجه» کم خونی فقر آهن را که از شایع ترين نوع كم خونى است» کند ولی استفاده از موادغذایی حاوی ویتامین 6 مانن ميوه هاى ترش؛ جذب آهن را افزایش می دهد.البته از همه گروههای متنوع غذایی در دوران قاعدگی باید استفاده کرد تا نیاز بدن نسبت به انرژی»پروتنین»ویتامینهاءریزمغذیها (کلسیم.آهنءروی»ید) کلمین شود. ۴) از صرف غذاهای نفاخی مانند سیر و کلم در دوران عادت ماهانه پرهیز کنید و بهتر است معده تان پر و سنگین نباشد و غذای روزانه تان را در ۵ تا ۶ وعده و سبک صرف كنيد. ۵) مصرف کم منابع حاوی ویتامین 3۶ باعث تخفیف علایم افسردگی می شود. مصرف مواد حاوی اين ویتامین (حبوبات» ماهی» ذرت» سویا و جگر) قبل از عادت ماهانه توصیه مى شود. ۶) انجام وژزش, به خصوص ورزش های سبک بای دخ نوان ندارده بلکه ورزش های"سبک در.دوزان قبل از عادت ماها مان قاعدگی تا < 3 ‎Seat‏ های جسمی وآزوانی ی آدوره رات ن 75 ‎lst Ch pe el‏ ندارد و هر فرد گارهای روزمره خود را مانند رفتن به مدرسه انجام

صفحه 36:
۷ متاسفانه بین بعضی از نوجوانان این طرز فکر غلط جافتده که سیگار کشیدن» نشانه بزرگ شدن است ولی مصرف دخانیات از مخرب ترین رفتارهای غیربهداشتی است که باعث بیماری های قلبی» عروقی» گوارشی» ریوی و بروز سرطان های مختلف می شود. نوجوانی که سیگار می کشد احتمال مصرف موادمخدر و الکل نیز در او بیشتر خواهد شد. ۸) استعمال سیگار و قلیان» دروآزء شروع مصرف ساير مواد زیان آور و اعتیاد آورد در نوجوانان ن است. ‎)٩‏ اگر سوالی دزباره بلوغ و تغییرات آن برایتان پیش آمد» پیش از هر کس دیگری» آن سوال را از والدین یا مربیان خود بپزسید. ۰) در دوران بلوخ میل به‌گوشه گیری حساسیت به انتقد دیگران؛ بی قراری» تحریک پذیری» مانی از بزر خیره سری» نداشتن احساس لمنیت و اعتماد» تمایله به ارتباط با دوستان و گفت وگوی پا رف وقت جلوی آینه. بی اشتهایی با پراشتهایی روانی» اضطراب نگرانی» اختلال در خواب قسردگنی» کنجكاوي و... پیش می آید و لام است والدین از نحوه آموزش و.حلٌ مشکل های نوجوانان قبل و پس از بلوغ آگاه باشند وادر صورت بروز مشکل با پزشک و مشاوز آگاه مشورت کنند. 7 ‎ ‏60 با جوانه زدن پستان ها باید برای دخترتان توضیح دهید که اين درد با کامل شدن رشد پستان از بین می رود. گاهی رشد پستان ها موجب خجالت او و خم شدن به مت جلو می شود که در اين موارد نیز باید به او تذکر بدهید که این یک مرحله طبیعی,از رشد است و لباس هایی برای او تهیه كنيد كه با پوشیدن آن» پستان ها کمتر مشخص باشند تا احساس راختی بیشتری داشته باشد. ‏©©) از بين بردن موهاى زائد بسيار ضروريست.

صفحه 37:
نکته بسیار ضروری است که با پیداش نشانه هایی مانند رشد پستان ها و رویش موموهای زهار در مورد عادت ماهیانه با دخترتان صحبت کنید. مطالعات نشان داده است که دخترانی که بدون آگاهی قبلی با خونریزی عادت ماهیانه مواجه می شوند» علاوه بر ترس و نگرانی که در آن زمان پیدا می کنند در آینده نیز دیدگاه مثبتی نسبت به اين مسئله ندارند. پس از قبل با او صحبت کنید و"از ا/ | بخواهید که اولین خونریزی زا به شما اطلاع بدهد. لازم انتت مایران قبل از وقوع بلوغ و شروع اولین قاعدگی از چند وقت قبل» با بیان حالت‌ها و ,چگونگیی ‎BAS SE sd fs SS cl 5 hl‏ رل \ ~ بزیت قاعدگی گیج و دستپاچه نشوند. زمان بيان شرايط بلوخ برای هر دختری متفاوت است و تشخیص زمان متسب بن عهده مادران است. بهتر است اين مباحث را در زماتى که دختراق درا ایام أمتحاتات و استرسهاى درسى نيستند بيان كرد ى خوّب است با 95 ‎by Mids‏ جسمی دختل این مباحث پیگیری شود؛ به عنوان‌رمثال وقتی که مادرا نوج" جوانه زدن نوک پستان‌ها در دخترش شد. بهترین.زمان بیان اين ثبریایط و آمادگی دادن برای دوران بلوغ است. هر چند که اولی قاعدگی به اندازه خود برای دختران استرس‌آور است» ولی مادران می‌توانند با توضیحات و آموزش‌های لازم قبل از بلوغ» میزان اين تنش و استرس را تا حد زیادی پایین

صفحه 38:
ویژگواًهای زوانی و رفتاری بلوغ ‎gas‏ ميل به گوشه‌گیری» ‎CAD‏ بسیاز نسبت به نتاد دیگران؛ ۴2 بی‌قراری» بی‌ثباتی تحريكبذيرى» نونان در خلق وزخو» مخالفت با خانواده و دوستان و به طوز کلی جامعه» در"رژیا فرورفتن» شرم و حیای مربوط به تغییراتناشی از بلوخ جنسی» تتبلی و مستین6/ نافرمانی ان.بززكترهاء خيرسرى و خودرأتى» نداشتن احساس امنیت و اجتماد با تفس: مقاومت در برابر ند و اندر والدين» تمايل شدید به ارتباط نزدیک با دوستان و گفتگوهای پنهانی و طولانی با آنها» حساسیت نسبت به آزاستگی ظاه خود و صرف وقت جلوی .* آینه. این علائم که حدود يك سال پیش از بلوخ آغاز می‌شود؛ در مرحله جنسی رو( شدت گذاشته و ذر مراحل ايام لوغ بتدزيج كاهش ‎hae‏ 2-9 , 3

صفحه 39:
رفتارهای دختران در سن بلوخ و نحوه رفتار والدین در سنین بلوخ دختران از نظر روحی بسیار حساس و عصبی می‌شوند. گاهی در برخی دختران تغییرات رفتاری بدی بروز می‌کند. لجبازی مهم‌ترین ویژگی اين دوران است و به تدریج با استقرار بلوغ اين نشانه‌های رفتاری کمرنگ‌تر می‌شوند. والدین باید نسبت به اين سن و رفتارهای خاص این سن آگاهی داشته باشند و با صبوری و مهربانی با دخترشان برخورد کنند. در گذشته در بسیاری از قبایل وقتی که دختر برای اولین بار بالغ تشد پا دلیرهبه با خلیو اش می‌آمد و خبر قاعدگی‌اش را می‌داد و والدین طبق رسم قبیله‌ای خود سیلی محکمی به دختر می‌زدند. امروزه برخی خانواده‌ها هم در مواجهه با اولین قاعدگی فرزندشان برخوردهای بدی از خود بروز می‌دهند. در صورتی‌که وقتی دختری به مادرش رجوع می‌کند و با نگرانی خبر اولین قاعدگی را که دچارش شده می‌دهد» خانواده باید با او با نرمی و مهربانی یس

صفحه 40:
چگونه بلوغ دختران را زیبا کنیم؟ بی‌شک دوران بلوغ یکی از پرتتش‌ترین دوران‌های زندگی هر دختری است. نقش والدین در این دوران می‌تواند اهمیت بسیاری به ایجاد آرامش روحی و روانی برای دختران در سن بلوغ داشته باشد. فتارهای والدین در لحظه حساس بلوغ برای دختران خاطره‌ای ماندگار اهد شد. پس چه بهتر است که والدین خاطرات خوشی را برای فر زنداة ان رقم بزنند. ‎ad‏ ی یز اولین > سا و لا , ‎ic ۳ |‏ ۳0 ۱ ue ۳ ١ ۳/۳

صفحه 41:
» oe ‏پدرها زمان بلوغ دخترشان چه کنند؟ . .م۳ ,ابا‎ ‏دختر هم برای پدر است و هم براى مادر؛ و به همین دلیل مرا‎ ‏پدرها هم باید در جریان بلوغ دخترانشان باشند. این یگ‎ " " ‏مستله بسیار مهم است که مادر‌ها باید پدرها را از اولیق‎ ۷ ‏قاعدگی و همچنین از سایر دوران‌های ماهانه دخترشان با‎ e ٠. ‏خبر كنند.‎ 5 ‏نباید در پروسه بلوغ دختران پدرها به حاشیه بروند» بلکه در‎ ‏اين دوران لازم است که پدر با مهربانی بیشتری با,دخترش‎ gous ‏برخورد کند و او هم در کنار مادر برای کم تنش‎ ‏دوران بلوغ دخترشان تلاش کند. گذشته از این مطلب» پر‎ 7 ‏هم بايد بداند عصبی بودن و پرخاشگر بودن دخترشق:به چه‎ ae ‏بعلت شت و ی‎ + .می‌توانند برخوردهای مُفیدی داشته‌باشند. ‎oy,‏ 5

صفحه 42:
آیا نوجوانان دمدمی تر. می شوند؟ قبل‌تر ها فقط عروسکش را بغل می‌کرد و آرام در گوشه‌ای از خانه بازی می‌کرد. برایش لباس یا اسباب‌بازی می‌خریدم ذوق می‌کرد. اما حالا به آن آرامی‌نیست! فقط لجبازی می‌کند» می‌گوید که خودش می‌خواهد برای لباس‌ها و وسایلش سلیقه به خرج بدهد» می‌خواهد انتخاب وسایلش به انتخاب خودش باشد» مدام قهر و دعوا می‌کند. زیاد جلوی آینه می‌ایستد و به خودش نگاه می‌کند. به سادگی حرف‌های ما که پدر. و مادر و خیرخواهش هستیم را قبول نمی‌کند و دلش می‌خواهد خودش تجربه کند!

صفحه 43:
٠ و معمولاً ما نوجوانان را سخث مى بنداريم . ما جنين فرض مى كنيم كه نوجوانان از بزرگسالان دمدمی تر هستند. زیر در دوران بلوغ تغییرات هورمونی در بدن نوجوانان رخ می دهد : آیا دلیل دمدمي بودن ثوجوانان در دوران بلوغ است ؟ پاسخ این سوال هم مثبت و هم منفی است, ‎ON‏ تحقیقات نشان می دهند نوسان شدید هورمون ها در بدن نوجوان» وی را تحریک پذیرتر» پرخاشگرترو افسرده تر می سازد. بالا رفتن و پایین آمدن سطح هورمون ها در,شروع دوران بلوغ دیده می شود ولی به زودی ثابت می شود. بنابر اين رابطه بين هورمون ها و دمدمی بودن نوجوان فقط در اوایل دوران نوجوانی و زمانی که سطح هورمون ها دارای نوسان است وجود دارد. پس می توان گفت هورمون ها فقط دراوایل دوران بلوغ مسئول دمدمی بودن نوجوانان هستند. تحقیقات بیشتر نشان داده اند که دمدمی بودن نوجوان بیشترازخود بلوخ با تغییرات محیط اجتماعی اطراف وعع ارتباطدارد. در نوجوان تغییر خلق و خوی با تغییر فعالیت ها همّزمان مي شود: ازهاینترو نوجوانان همچنانکه در طول روز وارد محیط های مختلف می شوند دارای"رفتارها و خلق و خوی) خوهای متفاوتی نیز می ۱ گردند ممکن است, نوجوان نوسان زیادی در رفتار وخلق وخوی خود احساس کند ۰ ۲ . زیرا او در طول روز دچار تغییرات زیادی درفعالیت ها و بافت های اجتماعی 08 A ‏ميشود.‎

صفحه 44:
خود- تصوری صرف نظراز مبا حث زیست شناختی بلوغ می تواند دررفتار نوجوانان و پیشرفت." ۷ آنها از بسیاری جهات تاثیر بگذارد. بلوغ باعث بوجود آمدن تغییراتی در نحوه / ‎3٩‏ ‏نگرش نوجوان به خویشتن می شود. تغييرات بوجود آمده در ريخت بدن و كاميشبن صفات ثانويه جنسى نيز بر تصورى كه نوجوان از خويش دارد اثرمى نهد و در | نتيجه رفتار وئ دجار تغيير خواهد شد. براى مثال هم دختران وهم بسران نوجوان تمايل بيشترى به تنهايى دارند و در دوران اوليه بلوغ:أز تغييرات بوجود آمذه دبا « بدنشان دچار ناراحتی می شوند . هم دختران و هم پسزان خساسیت پیشتری نولبت به ظاهر خود پیدا خواهند نمود و با کامل شدن دوران بلوغ تغییراتی در عادات غذايي وا وژّزش آنها نیز بوجود خواهد آمد. تغییر ات بوجود آمده درظاهر نوجوان رفتار ودید دیگران را نسبت به آنها تجت تالور قرار خواهتآد._خالبا در دوران بلوخ از یک نوجوان انتظار می و لرافتاو9۳ رای داشته باشد که معمولا فراثر از ذنتترس یک نوجوان ال آنها را درک کنید.

صفحه 45:
بسیاری از تغییراتی که نوجوانان شاهد آنها هستند مانند تغبیرات جسمانی و تغییر توانایی آنها برای تفکر و استدلال و نی پتانسیل»های اجتماعی می توانند برای آنها بسیار سخت و دشوار باشند. تمام این تغییرات واکنش و انتظارات دیگران را از نوجوان و نیز شیوه تفکر آنها را نسبت به خودشان تحت تاثیر قرار خواهد داد: با وجود تفام این تغییرات » نوسانات کم اهمیکته رفتازی کاملا طبیعی هستند,و بیشتر به دليل تنظيم هاى جند كانه بوجوداينق آيد. جه جيزى مى توائد جنين با سرعت و در چندین مسیر تیدا کند؟! پس تعجبی نداژزد که گاهی اوقات نوجوان دمدمی باشند" اما مهمترین مساله اين است که درک کنیم بر خلاف باور عمومي » افسردگی طولانی مدت درنوجوانان طبیْعی نیست. افسردگی که بّه مدت ۲هفته يا بیشتن"طوّل بکشد ۰ نشانگر این مساله اننت که توجوان با دشواری های زیادی روبه رو است و نیاز به یک کمک خارجی ‎ANE‏ ‏در اين هنگام باید آز پزشک یا یک متخصص سلامت روأن کمک cag

صفحه 46:

صفحه 47:
3 ۳ ۱ آرزو حنف 1 ۱ مربی بهداشت مرش ۱۳ ‏رس‎ a ۰

بلوغ جسمانی ، چگونگی و چیستی آن فیزیولوژی ، بهداشت و روانشناسی بلوغ بلوغ جسمانی؛ چگونگی و چیستی آن بلوغ جسمانی به مجموعه تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در بدن گفته می‌شود .فرایندی بیولوژیک و شامل تغییرات جسمانی است که نوجوانان هنگام گذرازدوران کودکی به بزگسالی آن را تجربه می کنند .به عبارت دیگر یکسری تغییرات جسمی‌ و روانی که سلسله‌وار به دنبال هم اتفاق میافتد و نهایتا ً در پایان این دوره « ،نوجوان» زمینه و ‌ آگاهی کافی جسمی‌ و روانی را برای «زن یا مرد شدن» پیدا میکند. ‌ بلوغ به ویژه برای دختران دوره ی بسیار مهم و حساسی در زندگی به شمار می رود .آنان با ورود به سن بلوغ شاهد تغییرات زیادی در وضعیت «ظاهری»« ،روانی» و فیزیولوژی بلوغ خصوصیات اولیه جنسی مانند رشد اندامهایی مثل رحم ،تخمدانها بتدریج و آهسته و آرام در دوران طفولیت و کودکی صورت می گیرد. اما خصوصیات ثانویه جنسی مانند رشد سینه ها و لگن خاصره یا رانها و رویش مو و ...از جمله تغییراتی است که در دوران بلوغ ایجاد می شود. علت دقیق این تغییرات هنوز در پرده ابهام است و چیزی که روشن شده این است که در ابتدای بلوغ ترکیبی از عالمتهای عصبی و هورمونی پیامهای ویژه ای را به بخش هیپوتاالموس مغزمخابره می کنند که این پدیده به حساسیت بیشتر بدن نسبت به میزان بعضی از هورمونها می انجامد و رشد جسمانی و جنسی سریعتری را سبب می‌شود. هیپوتاالموس ،غده هیپوفیز را که غده رهبر بدن نیز خوانده می شود تحریک می‌کند و هیپوفیز با ترشخ دو هورمون «گونادوتروپیک» ((FSH , LHسایر غده های بدن را تحت تاثیر قرار میدهد که بدین ترتیب بلوغ آغاز میشود. در دختران غدد فوق کلیه ای هورمونهایی که سبب رشد موهای بدن می شود را ترشح می کنند. تخمدانها نیز هورمونهای استروژن و پروژسترون را تولید کرده که نقش عمده ای در رشد پستانها و اندامهای جنسی زنانه و کنترل چرخه عادت ماهیانه دارند . بطور مثال یکی از هورمونهای استروژن ،هورمون استرادیول است که توسط تخمدانها ترشح شده و باعث کالن شدن پستانها و عریض شدن رانها می گردد و عالوه بر آن تغییراتی را در قشرهای چربی زیر جلد و نسج خود جلد بوجود می آورد. هورمونهای ترشح شده از تخمدانها فقط برای بوجود آوردن اندامهای زنانه نیستند بلکه آنها در تعامل مستقیم با سیستم عصبی ،بر رفتارهای دختران نیز تأثیر می گذارند. گفتنی است که پیش از آغاز بلوغ ،هورمونهای جنسی به میزان کم و بیش یکسانی در بدن دختران و پسران وجود دارد که با آغاز بلوغ ،هورمونهای جنسی ترشحشان تغییر کرده و نسبت استروژن به اندروژن در بدن دختران افزایش مییابد و در بدن پسران عکس این کار صورت میپذیرد. بلوغ ازچه زمانی آغاز می شود؟ سن آغاز بلوغ در افراد مختلف متفاوت می باشد .بنابراین صحبت درباره سن «معمول» شروع بلوغ تا حدودی گمراه کننده است.دردختران بلوغ زودرس در ۷سالگی و بلوغ دیررس در ۱۳سالگی آغاز می شود.در پسران بلوغ زود رس در9.5 سالگی و بلوغ دیررس در13.5سالگی آغاز می شود .ولی درکل فرایند بلوغ به ۲تا ۵سال زمان برای کامل شدن نیاز دارد به طور کلی ،بلوغ در دختران ۲سال زودتر آغاز می شود و پایان می پذیرد. چه نوع تغییراتی در دوران بلوغ بوجود می آید ؟ بلوغ حد اقل دارای ۴نوع پیشرفت جسمانی است. اولین نشانه های بلوغ رشد سریع و ناگهانی نوجوان است .در این دوران قد و وزن نوجوان به سرعت افزایش می یابد .در نقطه اوج رشد ،بدن نوجوان مانند بدن نوزاد رشد می کند. دومین تغییر فیزیکی ،کامل شدن ویژگی های اولیه جنسی یا سیستم تناسلی است . سومین تغییر تکامل ویژگی های ثانویه جنسی است .ویژگی های ثانویه جنسی ویژگی هایی هستند که سبب تمایز مردان از زنان می شوند. چهارمین تغییر فیزیکی در دوران بلوغ تغییر ریخت بدنی است .بدن نوجوانان چه دختر و چه پسر دارای ماهیچه ها و چربی بیشتری می شود .ولی این افزایش در دختران و پسران دارای سرعت متفاوتی است ،بطوریکه در پایان دوران بلوغ نسبت عضله به چربی در بدن پسران ۳به ۱است ،درصورتی که در دختران میزان عضله و چربی با یکدیگر برابراست . تغییرات جسمی دوره بلوغ دختران چیست؟ تغییرات جسمی بلوغ در دختران همزمان با تغییرات هورمونی به ترتیب شامل جوانه زدن نوک پستان ها و رشد آنها ،سریع شدن رشد ،پیدایش موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل و عادت ماهیانه است. رشد پستان ها: اولین نشانه بلوغ در دختران ،جوانه زدن پستان ها است که معموال در سنین بین 7.5تا 12.5سالگی روی می دهد .البته به طور متوسط در 9.5سالگی پستان ها رشد می کنند.. در طول بلوغ تخمدانها شروع به ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون می کنند که به بافت همبند در سینه اجازه تجمع چربی مناسب برای حجم مناسب سینه ها را می دهد .جوانه زدن پستان ها از نوک پستان شروع می شود .در طول این زمان سیستم مجاری شیر نیز شروع به رشد کرده و اندازه پستان افزایش می یابد .برای بسیاری از دختران جوان این رشد اولیه بافت سینه می تواند دردناک باشد رشد قد: دومین تغییر مهم بلوغ افزایش سرعت رشد جسمی(جهش رشد) است. رشد سریع را به صورت قد کشیدن می توان دید .قد دخترها در زمان بلوغ ،در طی یک سال 6 ،تا 11سانتی متر بیشتر می شود .این رشد سریع معموال 2سال بعد از جوانه زدن پستان ها و یک سال قبل از شروع عادت ماهیانه اتفاق می افتد .بعد از شروع عادت ماهیانه سرعت رشد قد کند شده و معموال بیشتر از 6سانتی متر افزایش نمی یابد .در مواردی که کوتاهی غیر طبیعی قد به دلیل کمبود هورمون رشد وجود دارد ،مراجعه به متخصص غدد و اقدامات درمانی باید قبل از شروع عادت ماهیانه انجام شود. رویش موهای زائد: در حدود 5/13سالگی موهای زائد در ناحیه تناسلی(فرج) و زیر بغل رشد می کند .همچنین میزان عرق کردن نیز بیشتر می شود. عادت ماهیانه: آخرین مرحله بلوغ ،عادت ماهیانه است که در سن 9تا 16سالگی و به طور متوسط در 13سالگی اتفاق می افتد .عامل وراثت در زمان شروع عادت ماهیانه تاثیر دارد .معموال عادت ماهیانه دختران در سنی که مادرشان ،عادت ماهیانه شده است ،شروع می شود اما باید در نظر داشت که عوامل دیگری مانند وضعیت تغذیه و سالمتی ،شرایط جغرافیایی محل زندگی ،تماس با نور و شرایط روانی نیز در سن شروع عادت ماهیانه اثر دارند .دخترانی که در مناطق گرم و یا نقاط شهری زندگی می کنند و یا چاق هستند ،زودتر بالغ می شوند. در پایان دوره بلوغ ،تغییر فرم بدن و پیدایش هیکل زنانه رخ می‌دهد .به طوری که چربی به شکل زنانه در بدن توزیع می‌شود .یعنی لگن پهن و ران‌ها کلفت می‌شود، ها کامالً رشد می‌کند .همچنین عالوه بر قاعدگی ،رحم ،مهبل و اعضای تناسلی پستان‌ ‌ زن نیز به اندازه کافی رشد می‌کنند .این مراحل معموالً در ۱۸سالگی کامل می‌شوند .بر اثر ترشحات هورمونی ،فعالیت غدد چربی و عرق نیز در دختران افزایش پیدا کرده و ممکن است باعث پیدایش جوش در صورت و یا سایر اعضا بدن شود. آشنایی با قاعدگی ،پریود و عادت ماهانه در تخمدان میلیون ها تخمک وجود دارد که هر تخمک به همراه سلو ل های اطرافش ،مجموعه ای به نام فولیکول را شکل می دهد .این فولیکول ها تحت اثر ترشحات قسمتی از مغز به نام هیپوفیز قرار دارند .هر تخمدان داراي چندين هزار فوليکول است که در هر ماه 1الي 2عدد از آن ها شروع به فعاليت مي کنند. گرچه انسان مونث تقريبا ً با 400هزار فوليکول اوليه در هر دو تخمدان متولد مي شود ،اما بيش از 400تخمک از زمان بلوغ تا يائسگي آزاد نمي شوند و بقيه ي فوليکول ها نابود مي شوند. زنان از زمان شروع قاعدگي تا سن يائسگي به طور متوسط حدود 275هزار دوره ي قاعدگي را پشت سر مي گذارند. چرخه ي قاعدگي را مي توان به چهار مرحله تقسيم کرد که در هر مرحله تغييرات خاصي روي مي دهد( توجه داشته باشید که در شمارش روزهاي قاعدگي و چرخه: نخستين روز قاعدگي را روز اول چرخه مي نامند). مرحله ي :1مرحله ي فوليکولي است که با رشد ،تورم و پارگي فوليکول مشخص مي شود. مرحله ي :2مرحله ي تخمک گذاري است که تحت تاثیر افزایش هورمون LHبا آزاد شدن تخمک از فوليکول رسيده يا رشد کرده مشخص مي شود. در ابتداي بلوغ دوره هاي ماهيانه بدون تخمک گذاري هستند ولي با تنظيم سيستم هورموني و شيميايي ،فواصل خون ريزي ها منظم و تخمک گذاري شروع مي شود. مرحله ی :3مرحله ي جسم زرد است که از تبديل مابقي فوليکول بدون تخمک به سلول هاي ترشح کننده ي پروژسترون حاصل مي شود. مرحله ي :4يا مرحله ي آخر که با رگل مشخص مي شود ،در حقيقت خون ريزي عادت ماهانه ،ريزش يا پوست اندازي جداره ي دروني رحم است. بنابراين يک چرخه ي قاعدگي شامل رهايي يک تخمک از فوليکول است که امکان حرکت آن را به سوي پايين در لوله ي رحم براي باروري احتمالي و النه گزيني در رحم ميسر مي کند. خونريزي قاعدگي قسمتي از سيكل قاعدگي مي باشد.متوسط زمان يك سيكل قاعدگي نرمال ۲۸روز است.اما يك سيكل نرمال ممكن است از ۲۳تا ۳۵ روز متفاوت باشد .از روز اول این پریود تا روز اول پریود بعدی ،یک چرخه یا سیکل نام دارد . همانگونه که سن شروع بلوغ در دختران متفاوت است ،دوره‌های قاعدگی نیز برای دختران متفاوت است .دوره ی قاعدگی برای بعضی دختران ممکن است ۲۸روز ،برای بعضی دیگر ۲۴روز۳۰ ،روز و یا حتی ۳۵روز طول بکشد. حتی ممکن است در یک فرد ،سیکل طبیعی بطور ثابت ،یک عدد نباشد . مثال ماه قبل 32روزه و این ماه 30روزه باشد. دختران نوجوان و جوان ممکن است قاعدگی نامنظم داشته باشند که بخصوص در اولین دوره‌های قاعدگی بیشتر دیده می‌شود .برای مثال یک دختر که به تازگی قاعده شده است ممکن است ۲ماه متوالی دوره‌های ۲۸روزه داشته باشد و در طی یک ماه بعد هیچ خونریزی نداشته باشد یا حتی دو خونریزی متوالی با فاصله زمانی بسیار کم بین آنها داشته باشد .معموالً پس از چندین ماه، دوره‌های قاعدگی از نظم بهتری برخوردار می‌شود. مدت زمان خونریزی ثابت نیست و ممکن است تغییر کند .بعضی دختران فقط 3 روز خونریزی دارند .بعضی دیگر ممکن است ۷روز و یا حتی بیشتر خونریزی داشته باشند. مقدار خونریزی نیز ممکن است متفاوت باشد .بعضی از دختران آنقدر مقدار خونریزی اندکی دارند که حتی ممکن است شک کنند که آیا قاعده شده‌اند یا نه. بعضی دیگر ممکن است خونریزی شدیدتری داشته باشند. باید متوجه بود که حتی از یک ماه به ماه بعد ممکن است مقدار خونریزی و تعداد روزهای خونریزی در یک دختر متفاوت باشد .در صورتیکه از بی‌نظمی و یا مقدار خونریزی خود نگرانی دارید بهتر است تا با یک پزشک مشورت کنید. در ابتدا قاعدگي نامنظم است ولي پس از گذشت چند سال منظم مي شود .در دختران جوان قاعدگي هاي ابتدايي بدون تخمک گذاري است ،اما پس از گذشت مدتي ،عادت ماهانه منظم و همراه با تخمک گذاري انجام مي گيرد. اگر اولين قاعدگي تا 16سالگي روي ندهد نياز به بررسي دارد و به آن آمنوره (قطع قاعدگي) گويند .اين تأخير اغلب با اختالالت ژنتيکي يا مادرزادي همراه است. اگر در دختران تا سن 14سالگي تکامل پستاني روي ندهد بايد هم زمان ارزيابي براي آمنوره نيز انجام بگيرد. قاعدگی کم و قاعدگی زیاد : نکته :اگر خونریزی کمتر از 3روز یا میزان آن کمتر از 30میلی لیتر باشد به آن هیپومنوره گفته میشود و غیر طبیعی است. اگر مدت خونریزی بیشتر از 8روز یا میزان آن بیشتر از 80میلی لیتر باشد به آن هیپرمنوره گفته میشود و غیر طبیعی است. فواصل بین قاعدگی ها نباید کمتر از 21روز و بیشتر از 35 روز باشد. برای تعیین میزان خونریزی به تعداد پدهای که استفاده می کنید دقت کنید. چرا خونریزی؟ یک دوره قاعدگی طبیعی را ،براساس وضعیت جدار داخلی رحم ،می توان به سه مرحله تقسیم نمود: )۱مرحله رشد )۲مرحله ترشحی )۳مرحله تخریب در مرحله رشد که زمانی بین اتمام خونریزی و تخمک گذاری است ،فولیکول های تخمدان تحت تاثیر ترشحات هیپوفیز ،هورمونی به نام استروژن تولید می نمایند .استروژن بر الیه داخلی جدار رحم اثر کرده و موجب افزایش رشد آن می شود .در روزهای میانی دوره قاعدگی (تقریبا روز ) ۱۴یک تخمک از یکی از تخمدان ها رها می شود .پس از رها شدن تخمک ،سلول های باقی مانده فولیکول (که در این زمان ،اصطالحا جسم زرد نامیده می شوند) تغییر کرده و شروع به ترشح هورمونی به نام پروژسترون می نمایند .هورمون پروژسترون باعث افزایش ضخیم شدن جدار داخلی رحم می شود. بنابراین ،با رها شدن تخمک و ترشح هورمون پروژسترون ،نیمه دوم قاعدگی آغاز می شود. در صورتی که تخمک رها شده توسط اسپرم بارور شود و تبدیل به سلول تخم شود ،در جدار داخلی رحم جایگزین شده و با کنش های پیچیده ای مانع از بین رفتن جسم زرد می شود .اما اگر تخمک بارور نشود و یا به هر دلیلی در جدار رحم جایگزین نگردد ،جسم زرد پس از چند روز ترشح پروژسترون، از بین می رود .در نتیجه جدار داخلی رحم در اثر افت ناگهانی استروژن و پروژسترون دچار تخریب شده و تکه تکه فرو می ریزد .این ریزش جدار داخلی رحم ،همان خونریزی عادت ماهیانه است. علل خونریزی غیرطبیعی در خونریزی غیرطبیعی رحم ،طول دوره قاعدگی ،میزان و یا زمان خونریزی دچار اختالل می شوند .طول دوره قاعدگی زمانی غیرطبیعی است که بیش از ۳۵روز یا کمتر از ۲۱روز طول بکشد و یا دوره های آن نامنظم باشند .دوره قاعدگی از وضعیت سالمت سایر ارگان ها نیز تاثیرمی پذیرد؛ به همین علت نه تنها بیماری های دستگاه تناسلی ،بلکه بسیاری از بیماری های ارگان های دیگر نیز می توانند خونریزی را تحت تاثیر قرار دهند. درد قاعدگی درد قاعدگی عبارت است از بروز درد شدید دل پیچه مانندبه هنگام عادت ماهانه .درد قاعدگی ممکن است یکی دوسال بعد از بلوغ آغاز و بطور مرتب رخ دهد ( درد قاعدگی اولیه ) ،یا اینکه سالها بعد از وقوع اولین قاعدگی شروع شده باشد ( درد قاعدگی ثانویه ). درد کمر ،درد دست ها و پاها،سفت و دردناک شدن سینه ها از درد های قاعدگی هستند. شدت عالیم بیماری از یک فرد به فرد دیگر بسیار متغیر است و حتی در یک خانم نیز ممکن است از یک قاعدگی به قاعدگی دیگر متفاوت باشد .معموال با باالرفتن سن و به دنیا آوردن بچه عالیم بیماری کمتر می شود .درد قاعدگی در ۱تا ۲درصد از زنان به حدی شدید است که مخل فعالیت های روزانه آنها می شود. درد دل پیچه مانند و گاهی تیز در قسمتهای پایین شکم ،کمر و رانها .این درد با شروع قاعدگی آغاز شده و به مدت چند ساعت تا چند روز ادامه می یابد. علت درد قاعدگی انقباضات قوی و طوالنی مدت دیواره عضالنی رحم وکمر به دلیل آزاد شدن پروستوگالندینها از اعصاب پشتی نخاع ،کش آمدن و گشاد شدن گردن رحم برای ورود خون از رحم به واژن و دفع آن. درد قاعدگی شدید می تواند نشان دهنده بیماری های زیر باشد: عفونتهای لگنی آندومتریوز فیبروئیدها و سایر تومورهای خوش خیم رحم استفاده از آی یو دی عوامل تشدید کننده درد قاعدگی مصرف کافئین. استرس .مسایل عاطفی و روانی به خودی خود باعث درد نمی شوند اما می توانند درد را بدتر یا پاسخ به درمان را کمتر کنند. ورزش نکردن. رژیم غذایی نامناسب مانند :کمبود آهن ،کمبود کلسیم و منیزیم و ... درمان درد قاعدگی هدف اولیه درمان این بیماری کاهش درد قاعدگی است .اهداف دراز مدت عبارتند از :کشف علت زمینه ساز بیماری و درمان آن،مشاوره و شاید جراحی. گرما به رفع درد قاعدگی کمک میکند .می توانید روی شکم و کمر کمپرس گرم بگذارید یا اینکه حمام آب داغ بگیرید برای ناراحتی خفیف استفاده از داروهایی مثل :آسپرین ،ایبوپروفن ،مفنامیک اسید کافی است. گاهی ممکن است بسته به علت بیماری برای شما داروهای دیگری نیز تجویز شود. انجام ورزش و فعالیت بدنی منظم ،شدت درد و ناراحتی را در قاعدگی بعدی کمتر میکند. درد قاعدگی معموال در دختران الغر اندام شدید تر بوده و آن به علت میزان کم توده چربی در بدن به طور کلی و در اطراف لگن آنهاست. اگر بیش از حد الغر هستید افزایش وزن به میزان کم نیز خواهد توانست به مقدار قابل توجهی درد قاعدگی را بکاهد. مصرف نوشیدنی ها و غذاهای کافئین دار را متوقف کنید. دربعضی از خانمها مصرف چای میتواند عالیم درد قاعدگی را کاهش دهد. درصورتیکه درد قاعدگی با استرس و ناراحتی روحی ارتباط داشته باشد ،روان درمانی یا مشاوره روانپزشکی توصیه می شود. استرس از یک طرف باعث تشدید درد ها و از سوی دیگر باعث افزایش میزان خونریزی می شود. برای کاهش درد و یا جلوگیری از قاعدگی های دردناک بهتر است از مصرف قهوه پیش از قاعدگی و یا در حین آن اجتناب کنید و در حد توان خود به انجام حرکات ورزشی ساده بپردازید. انجام حرکات نرمشی در حد اعتدال می تواند به کاهش درد به طور چشمگیر کمک کند .حرکات نباید سریع باشند و مدت زمان انجام آنها از پانزده دقیقه تجاوز نکند چون خود باعث تحلیل رفتن انرژی شما خواهد شد. درمان های گیاهی کاهش درد و خونریزی: یک قاشق مرباخوری پودر دارچین را در آب سرد حل کنید و حداقل سه بار در روز آن را بنوشید. دم‌نوش دارچین نیز یکی از درمان ها است .برای این کار ،یک قاشق مرباخوری پودر دارچین را در یک لیوان آب بجوشانید و مقدار کمی عسل به آن بیافزایید .چهار بار در روز این دم نوش را بنوشید که از خونریزی بیش از حد قاعدگی جلوگیری می کند. مقداری برگ تازه جعفری را به همراه یک لیوان آب بجوشانید .اگر این محلول را در سه روز اول قاعدگی بعد از هر وعده غذایی (سه بار در روز) بنوشید ،مطمئنا از فواید آن بهره خواهید برد. آب شنبلیله باعث کاهش خونریزی و درد می شود 5 .قاشق مرباخوری تخم شنبلیله را در یک لیتر آب بجوشانید .بعد از 7تا 10دقیقه ،درون مخلوط‌کن بریزید .افزودن یک قاشق مرباخوری عسل و یا نصف قاشق مرباخوری شکر به آن ،محلول حاصله را خوشمزه می کند. استفاده از زنجبیل تازه و خام باعث کاهش خونریزی و درد می شود 200 .گرم زنجبیل را رنده کنید و با نصف لیتر آب به مدت 10تا 12دقیقه بگذارید تا بجوشد .مقداری عسل به این دم‌کرده زنجبیل اضافه کرده و چهار بار در روز آن را بنوشید. یک قاشق مرباخوری پودر کنجد را به همراه دو قاشق غذاخوری آب داغ بنوشید تا جلوگیری از خونریزی و درد زیاد گردد .شما می توانید این نوشیدنی را دو بار در روز ،طی دو روز اول قاعدگی و یا فقط در روز اول قاعدگی بنوشید. انبه هندی نیز می تواند در کاهش درد موثر باشد. بلوغ زود رس تعریف :به ظاهر شدن عالئم بلوغ از جهت فیزیکی و هورمونی در دختران قبل از سن ۸سالگی و در پسران قبل از سن ۹سالگی بلوغ زودرس اطالق می گردد .در ابتدا این کودکان بلندتر از همسن های خود هستند .ولی بدلیل بلوغ زودرس استخوانها ،در نهایت قد کوتاهتری در بلوغ خواهند داشت در دختران با بزرگ شدن پستانها شروع پریود ماهانه ظاهر شده و در پسران با افزایش شهوت که بصورت اختالالت رفتاری تظاهر می کند . چرا بلوغ زودرس مهم است ؟ بلوغ زودرس از دو جنبه اهمیت زیادی دارد ،جنبه اول علت ایجاد کننده آن است که پزشک متخصص با انجام آزمایشات الزم و پیگیریهای منظم و دقیق نوجوانان مبتال ،در طی مدت طوالنی بدنبال علت ایجاد آن می گردد و جنبه دوم اثر بلوغ زودرس روی رشد قدی و روانی نوجوان است . علل ایجاد کننده عالئم بلوغ زودرس کدامند ؟ در اکثر دخترها ‌،علت خاصی برای بلوغ زودرس دیده نمی شود و بیشتر جنبه خانوادگی دارد و در سایر افراد خانواده ( مادر یا خواهران وی ) نیز چنین حالتی دیده می شود .ولی در مواردی بیماریهای مهم دستگاه عصبی مرکزی مثل تومورهای مختلف ،عفونت و التهاب مغز یا ضربه به جمجمه می تواند این حالت را ایجاد کند .گاهی کیست های تخمدانی با تولید هورمون های جنسی زنانه باعث بلوغ زودرس می شوند .در پسرها حالت سرشتی کمتر دیده می شود و بیماریهای زمینه ای مثل تومورهای سیستم عصبی مرکزی بیشتر شایع است .لذا در این کودکان ( پسر یا دختر ) بررسی مغز با MRIحتما ً انجام می شود .سونوگرافی از تخمدانها و شکم و بررسی آزمایشگاهی هورمون های مختلف و نیز تعیین سن استخوانی انجام می شود .در صورت طبیعی بودن معاینات و آزمایش ها ،حتما ً باید هر ۶ماه یک بار توسط پزشک بررسی انجام شود . عوارض بلوغ زودرس : کودکان در مقابل استرسهای زمان جوانی قرار می گیرند و نمی دانند چه کار باید بکنند .این کودکان از نظر جسمی تظاهرات بلوغ را دارند ولی تجربه کافی را ندارند .دختران با ظاهر شدن عالئم پریود ممکن است دچار مشکالت روحی گردند .در هر دو جنس بدلیل افزایش تمایل به شهوت ، رفتارهای ناهنجار مثل خودارضایی شیوع دارد . عالئم بلوغ زودرس مانند عالئم بلوغ طبیعی است. آیا درمان بلوغ زودرس الزم است ؟ هنگامیکه بلوغ در سنین پائین شروع شود رشد قدی کودکان بیشتر می شود و به نسبت کودکان هم سن خود قدبلندتری خواهند داشت ولی پس از ۲-۳سال که بلوغ کامل شد ،رشد قدی متوقف شده و در نهایت بزرگساالن کوتاه قدی خواهند شد .از نظر شکل فیزیکی نیز ممکن است مشکالتی دیده شود .بعالوه از نظر روانی نیز این کودکان دچار مشکالت زیادی خواهند شد . رشد سینه ها یا ایجاد قاعدگی در دختران کم سن و یا رویش موهای صورت و کلفتی صدا در پسران کم سن و مقایسه با سایر همساالن خود ،باعث بروز اضطراب شدید در این کودکان و والدین آنها می شود . بخصوص در دختران مبتال ،احتمال سوء استفاده های جنسی نیز وجود دارد . در صورت استفاده از هورمون های محرک گونادوتروپین با سرکوب تولید هورمون از تخمدانها یا بیضه ها باعث توقف یا پسرفت صفات ثانویه جنسی می گردد .بعالوه رشد قدی نیز ادامه می یابد .باید دقت شود که درمان باید زود شروع شود .در صورت موفقیت ،درمان را تا رسیدن کودک به سن طبیعی بلوغ ادامه می دهیم و سپس قطع می کنیم تا بلوغ بطور طبیعی در سن طبیعی پیش رود .در واقع آگاهی والدین به نشانه های بلوغ زودرس با مراجعه زود و به موقع ،موفقیت درمان را بدنبال دارد .نکته مهم این است که هوش این کودکان طبیعی و حتی در مواردی باالتر از کودکان هم سن خود است ولی بدلیل تغییرات ظاهری و نیز تأثیر هورمون ها ممکن است دچار اختالالت رفتاری ،حالتهای تهاجمی و حتی افسردگی شوند .در واقع بلوغ زودرس برای کودک و خانواده او ،مشکل مهمی است و بخصوص در دختران مبتال احتمال سوء استفاده جنسی و در پسران ،گرایش به پسران بزرگتر و تأثیر پذیری از رفتارهای نامناسب آن وجود دارد . روشهای جراحی برای درمان توده هایی که در مغز بصورت نابجا هورمون ترشح می کنند استفاده می گردد .پیش آگهی :در صورت درمان مناسب و به موقع عالئم و رشد قدی بصورت طبیعی خواهد بود ، درمان قبل از سن استخوانی ۱۲سال برای دختران و ۱۳سال برای پسران باید شروع گردد. بهداشت قاعدگی بهترین غذاها در دوران خونریزی غذاهای آهن دار هستند که کم خونی ناشی از خونریزی را برطرف میکنند. یوگا باعث آرامش وتسکین درد می شود. استفاده از داروهای گیاهی مثل رازیانه در تنظیم سیکل عادت ماهیانه موثر است. در دوران قاعدگی بهتر است به طور منظم استحمام انجام شود اما باید از نشستن در حمام خودداری کرده و بصورت ایستاده دوش بگیرید،این امر نه تنها باعث حفظ نظافت فردی می شود بلکه سبب رفع کسالت،کاهش درد قاعدگی و ایجاد شادابی نیز می گردد. شستشوی ناحیه تناسلی با آب بهداشتی (آب لوله کشی)،پس از هر بار اجابت مزاج بسیار ضروری است،این امر نه تنها موجب بیماری نمی گردد،بلکه سبب پیشگیری از ابتال به عفونت و زدودن بوی نامطبوع خون می شود. هنگام شستشوی ناحیه تناسلی دقت کنید،ابتدا قسمت جلو و سپس ناحیه مقعد شسته شود(از کشیدن دست از ناحیه مقعد به جلو خودداری کنید). برای حفظ شادابی و پیشگیری از ابتال به عفونتها و حفظ سالمتی،ضروری است که در دوره قاعدگی،بهداشت و نظافت فردی به خوبی رعایت شود. باید با استفاده از لباس زیر مخصوص و نوار بهداشتی،مانع آلودگی لباس در اثر عبور خون گردید. نوار بهداشتی در کلیه سوپرمارکتها و داروخانه ها در دسترس می باشد. بهتر است در دوره قاعدگی و همجنین یکی دو روز قبل از آن به تعداد کافی نوار بهداشتی در کیف دستی (داخل یک نایلون تمیز) به همراه داشته باشد تا در خارج از منزل نیز در صورت نیاز به استفاده و تعویض مشکلی پیش نیاید. نوار بهداشتی جاذب رطوبت است و به وسیله یک الیه نایلونی حفظ شده با نوار چسب به لباس زیر متصل می شود. نوار چسب نوار بهداشتی را برداشته و از قسمت چسب آنرا بر روی لباس زیر خود بچسبانید. تعویض به موقع نوار بهداشتی،مانع ماندن خون و آلودگی ،و ایجاد بوی بد و تعفن و زخم و تحریک پوست ناحیه تناسلی می شود. پس از هر بار توالت رفتن،نوار بهداشتی را تعویض نمایید. قبل از دور انداختن نوار بهداشتی آلوده آنرا در کاغذ باطله یا کیسه نایلون گذاشته و در کیسه زباله بیندازید. رها کردن نوار بهداشتی در محیط باز و یا انداختن آن در توالت کار صحیحی نیست. ۲۰توصـیـه بـهـداشـتـی بـه دختـران تـازه بـالـغ در باره دوران بلوغ ) ۱رعایت بهداشت فردی در طول زندگی مهم است و در دورران بلوغ ،مهم تر. نوجوانان در این دوره از زندگی به علت رشد سریع جسمانی و فعالیت بدنی زیاد، نیازمند تغذیه مناسب ،ورزش منظم و تفریح سالم هستند و الزم است که بهداشت فردی را بیش از پیش رعایت کنند. ) ۲گسترده ترین عضو بدن ،پوست است و توجه به نظافت آن ،موجب زیبایی، شادابی و از بین رفتن بوی بد بدن می شود .استحمام و شستن بدن با آب گرم و صابون بهترین وسیله از بین رفتن بوی بد بدن در این دوران است. ) ۳در این دوران ،بسیاری از نوجوانان با جوش های سرسیاه و چرکی (آکنه) روبه رو می شوند که به علت تغییرهای پوستی ناشی از فعالیت های هورمونی بدن است. هرگز نباید این جوش ها را دستکاری کرد؛ زیرا باعث عفونت و برجا ماندن محل جوش ها یا شکل گیری جای زخم روی صورت می شود .آنها باید هر روز حداقل یک ساعت در هوای آزاد به سر ببرند و ورزش را فراموش نکنند .شست وشو با آب و صابون و تغذیه مناسب ،تاثیر فوق العاده ای در رفع این مشکل دارد و مشورت با یک متخصص پوست نیز توصیه می شود. ) ۴در دوران عادت ماهانه ،رعایت بهداشت فردی بسیار مهم است .محیط خونی، محیطی مناسب برای رشد میکروب هاست و بوی ناخوشایندی نیز دارد .بنابراین شست وشوی مرتب ضروری است و سبب هیچ بیماری ای نیز نمی شود و از مساعدشدن محیط برای انواع میکروب ها جلوگیری می کند .در این دوران ،از نوار بهداشتی استفاده و سعی کنید نوارها را با فواصل کم ،حداقل روزی ۳تا ۵ بار ،عوض کنید. ) ۵قبل و پس از تعویض نوار بهداشتی ،دست تان را با آب و صابون بشویید ) 6از لباس های زیر نخی استفاده کنید و آنها را مرتب عوض کنید و پس از شست وشو ،با اتو یا در آفتاب خشک کنید. ) ۷استحمام در دوران عادت ماهانه ضرر ندارد و می توانید ایستاده استحمام کنید. ) ۸با خودتان مهربان باشید و فراموش نکنید که قاعدگی ،نشانه این است که بدن شما سالم است. ) ۹استفاده از دوش یا کیسه آب گرم و ماساژ شکم می تواند ماهیچه هایتان را آرامش بخشد و باعث تسکین دردهای عادت ماهانه تان شود. )۱0در صورت قابل تحمل نبودن یا طوالنی بودن درد ،مصرف بعضی از داروها مانند استامینوفن ،مفنامیک اسید یا ایبوپروفن با نظر پزشک ،در کاهش درد موثر است .در صورت عدم بهبود می توانید به پزشک مراجعه کنید. مصرف شیر و لبنیات می تواند میزان نیاز به ریز مغذیهای مهمی از قبیل کلسیم و منیزیم را تامین کند .تامین این مواد در رفع دردهای قاعدگی نیز تاثیر بسزایی دارد. )۱۱عالوه بر وعده های غذایی اصلی ،مصرف میان وعده ها نیز برای نوجوانان الزم است .بهتر است برای میان وعده از میوه ،خشکبار ،شیر و مانند آنها استفاده شود .برای تامین ویتامینهای ضروری،الزم است به مقدار کافی از سبزیجات و میوه های متنوع استفاده نمود این امر به رفع یبوست ناشی از قاعدگی نیز کمک می کند. )۱۲صبحانه وعده غذایی بسیار مهمی است که در کارایی و قدرت یادگیری دانش آموزان تاثیر زیادی دارد و حدود ۲۵درصد انرژی الزم روزانه نوجوانان را تامین می کند. )۱۳نوشیدن چای ۱تا ۲ساعت قبل و پس از غذا باعث جلوگیری از جذب آهن می شود و در نتیجه ،کم خونی فقر آهن را که از شایع ترین نوع کم خونی است ،تشدید می کند ولی استفاده از موادغذایی حاوی ویتامین Cمانند میوه های ترش ،جذب آهن را افزایش می دهد.البته از همه گروههای متنوع غذایی در دوران قاعدگی باید استفاده کرد تا نیاز بدن نسبت به انرژی،پروتئین،ویتامینها،ریزمغذیها (کلسیم،آهن،روی،ید) تامین شود. ) ۱۴از صرف غذاهای نفاخی مانند سیر و کلم در دوران عادت ماهانه پرهیز کنید و بهتر است معده تان پر و سنگین نباشد و غذای روزانه تان را در ۵تا ۶وعده و سبک صرف کنید. ) ۱۵مصرف کم منابع حاوی ویتامین B۶باعث تخفیف عالیم افسردگی می شود. مصرف مواد حاوی این ویتامین (حبوبات ،ماهی ،ذرت ،سویا و جگر) قبل از عادت ماهانه توصیه می شود. ) ۱۶انجام ورزش ،به خصوص ورزش های سبک برای دختران و بانوان نه تنها منعی ندارد؛ بلکه ورزش های سبک در دوران قبل از عادت ماهانه و زمان قاعدگی تا حدودی مشکل های جسمی و روانی این دوره را تسکین می دهد .در دوران عادت ماهانه ،استراحت مطلق و ماندن در رخت خواب ضرورتی ندارد و هر فرد می تواند کارهای روزمره خود را مانند رفتن به مدرسه انجام دهد. ) ۱۷متاسفانه بین بعضی از نوجوانان این طرز فکر غلط جاافتاده که سیگار کشیدن ،نشانه بزرگ شدن است ولی مصرف دخانیات از مخرب ترین رفتارهای غیربهداشتی است که باعث بیماری های قلبی ،عروقی ،گوارشی ،ریوی و بروز سرطان های مختلف می شود .نوجوانی که سیگار می کشد احتمال مصرف موادمخدر و الکل نیز در او بیشتر خواهد شد. )۱۸استعمال سیگار و قلیان ،دروازه شروع مصرف سایر مواد زیان آور و اعتیاد آورد در نوجوانان و جوانان است. ) ۱۹اگر سوالی درباره بلوغ و تغییرات آن برایتان پیش آمد ،پیش از هر کس دیگری ،آن سوال را از والدین یا مربیان خود بپرسید. ) ۲۰در دوران بلوغ میل به گوشه گیری ،حساسیت به انتقاد دیگران ،بی قراری ،تحریک پذیری، نافرمانی از بزرگ ترها ،خیره سری ،نداشتن احساس امنیت و اعتماد ،تمایل به ارتباط با دوستان و گفت وگوی پنهانی ،صرف وقت جلوی آینه ،بی اشتهایی یا پراشتهایی روانی ،اضطراب ،نگرانی، اختالل در خواب ،افسردگی ،کنجکاوی و ...پیش می آید و الزم است والدین از نحوه آموزش و حل مشکل های نوجوانان قبل و پس از بلوغ آگاه باشند و در صورت بروز مشکل با پزشک و مشاور آگاه مشورت کنند. ) 21با جوانه زدن پستان ها باید برای دخترتان توضیح دهید که این درد با کامل شدن رشد پستان از بین می رود .گاهی رشد پستان ها موجب خجالت او و خم شدن به سمت جلو می شود که در این موارد نیز باید به او تذکر بدهید که این یک مرحله طبیعی از رشد است و لباس هایی برای او تهیه کنید که با پوشیدن آن ،پستان ها کمتر مشخص باشند تا احساس راحتی بیشتری داشته باشد. )22از بین بردن موهای زائد بسیار ضروریست. نکته بسیار ضروری است که با پیداش نشانه هایی مانند رشد پستان ها و رویش موموهای زهار در مورد عادت ماهیانه با دخترتان صحبت کنید .مطالعات نشان داده است که دخترانی که بدون آگاهی قبلی با خونریزی عادت ماهیانه مواجه می شوند ،عالوه بر ترس و نگرانی که در آن زمان پیدا می کنند در آینده نیز دیدگاه مثبتی نسبت به این مسئله ندارند .پس از قبل با او صحبت کنید و از او بخواهید که اولین خونریزی را به شما اطالع بدهد .الزم است مادران قبل از ها و چگونگی وقوع بلوغ و شروع اولین قاعدگی از چند وقت قبل ،با بیان حالت‌ ‌ این دوران ،دخترانشان را از نظر ذهنی آماده کنند تا فرزندانشان به محض رؤیت قاعدگی گیج و دستپاچه نشوند. زمان بیان شرایط بلوغ برای هر دختری متفاوت است و تشخیص زمان مناسب بر عهده مادران است .بهتر است این مباحث را در زمانی که دختران در ایام های درسی نیستند بیان کرد و خوب است با توجه به رشد امتحانات و استرس‌ ‌ جسمی دختر این مباحث پیگیری شود؛ به عنوان مثال وقتی که مادر متوجه جوانه زدن نوک پستان‌ها‌ در دخترش شد ،بهترین زمان بیان این شرایط و آمادگی دادن برای دوران بلوغ است .هر چند که اولین قاعدگی به اندازه خود استرسآور است ،ولی مادران می‌توانند با توضیحات و ‌ برای دختران آموزشها‌ی الزم قبل از بلوغ ،میزان این تنش و استرس را تا حد زیادی پایین ‌ های روانی و رفتاری بلوغ در دختران ویژگی ‌ ‌ میل به گوشه‌گیری ،حساسیت بسیار نسبت به انتقاد دیگران، تحریکپذیری ،نوسان در خلق و خو ،مخالفت با ‌ بیقراری ،بی‌ثباتی، ‌ خانواده و دوستان و به طور کلی جامعه ،در رؤیا فرورفتن ،شرم و حیای مربوط به تغییرات ناشی از بلوغ جنسی ،تنبلی و سستی، نافرمانی از بزرگ‌ترها ،خیره‌سری و خودرأیی ،نداشتن احساس امنیت و اعتماد به نفس ،مقاومت در برابر پند و اندرز والدین ،تمایل شدید به ارتباط نزدیک با دوستان و گفتگوهای پنهانی و طوالنی با آنها ،حساسیت نسبت به آراستگی ظاهر خود و صرف وقت جلوی آینه .این عالئم که حدود یک سال پیش از بلوغ آغاز می‌شود ،در مرحله جنسی رو به شدت گذاشته و در مراحل پایانی بلوغ بتدریج کاهش می‌یابد. رفتارهای دختران در سن بلوغ و نحوه رفتار والدین در سنین بلوغ دختران از نظر روحی بسیار حساس و عصبی میکند. میشوند .گاهی در برخی دختران تغییرات رفتاری بدی بروز ‌ ‌ لجبازی مهم‌ترین ویژگی این دوران است و به تدریج با استقرار بلوغ های رفتاری کمرنگ‌تر می‌شوند .والدین باید نسبت به این این نشانه‌ ‌ سن و رفتارهای خاص این سن آگاهی داشته باشند و با صبوری و مهربانی با دخترشان برخورد کنند. در گذشته در بسیاری از قبایل وقتی که دختر برای اولین بار بالغ قاعدگیاش را ‌ میشد و با دلهره به سراغ خانواده‌اش می‌آمد و خبر ‌ میداد و والدین طبق رسم قبیله‌ای خود سیلی محکمی به دختر ‌ ها هم در مواجهه با اولین قاعدگی میزدند .امروزه برخی خانواده‌ ‌ ‌ صورتیکه ‌ فرزندشان برخوردهای بدی از خود بروز می‌دهند .در وقتی دختری به مادرش رجوع می‌کند و با نگرانی خبر اولین قاعدگی را که دچارش شده می‌دهد ،خانواده باید با او با نرمی‌و مهربانی چگونه بلوغ دختران را زیبا کنیم؟ های زندگی هر دختری بیشک دوران بلوغ یکی از پرتنش‌ترین دوران‌ ‌ ‌ است .نقش والدین در این دوران می‌تواند اهمیت بسیاری به ایجاد آرامش روحی و روانی برای دختران در سن بلوغ داشته باشد. رفتارهای والدین در لحظه حساس بلوغ برای دختران خاطره‌ای ماندگار خواهد شد .پس چه بهتر است که والدین خاطرات خوشی را برای فرزندانشان رقم بزنند .هدیه ای از قبل آماده کنید و زمانی که اولین خونریزی اتفاق افتاد به دخترتان تبریک بگویید و هدیه را به او بدهید. نوع برخورد شما به خصوص در دخترانی که در سن پایین عادت ماهیانه آنها شروع می شود در پذیرش مشکالت این دوره بسیار موثر است. بهترین برخورد یک مادر در برخورد با دخترش که دچار اولین قاعدگی شده ،این است که به او تبریک بگوید ،به این جهت که او هم وارد جامعه بانوان شده و باالخره مرز کودکی را رد کرده و می‌تواند به واسطه همین بالغ شدن روزی طعم مادری را بچشد. پدرها زمان بلوغ دخترشان چه کنند؟ دختر هم برای پدر است و هم برای مادر؛ و به همین دلیل پدرها هم باید در جریان بلوغ دخترانشان باشند .این یک مسئله بسیار مهم است که مادرها باید پدرها را از اولین قاعدگی و همچنین از سایر دوران‌ها‌ی ماهانه دخترشان با خبر کنند. نباید در پروسه بلوغ دختران پدرها به حاشیه بروند ،بلکه در این دوران الزم است که پدر با مهربانی بیشتری با دخترش برخورد کند و او هم در کنار مادر برای کم تنش گذراندن دوران بلوغ دخترشان تالش کند .گذشته از این مطلب ،پدر هم باید بداند عصبی بودن و پرخاشگر بودن دخترش به چه علت است و با اطالع از این شرایط قطعا ً پدران هم میتوانند برخوردهای مفیدی داشته باشند. ‌ آیا نوجوانان دمدمی تر می شوند؟ ها فقط عروسکش را بغل می‌کرد و آرام در گوشه‌ای از قبلتر‌ ‌ ‌ خانه بازی می‌کرد .برایش لباس یا اسباب‌بازی می‌خریدم ذوق میکرد .اما حاال به آن آرامی‌نیست! فقط لجبازی می‌کند، ‌ ها و وسایلش سلیقه به میگوید که خودش می‌خواهد برای لباس‌ ‌ ‌ خرج بدهد ،می‌خواهد انتخاب وسایلش به انتخاب خودش باشد، مدام قهر و دعوا می‌کند .زیاد جلوی آینه می‌ایستد و به خودش نگاه می‌کند .به سادگی حرف‌های ما که پدر و مادر و خیرخواهش هستیم را قبول نمی‌کند و دلش می‌خواهد خودش تجربه کند! معموالً ما نوجوانان را سخت می پنداریم .ما چنین فرض می کنیم که نوجوانان از بزرگساالن دمدمی تر هستند .زیرا در دوران بلوغ تغییرات هورمونی در بدن نوجوانان رخ می دهد .آیا دلیل دمدمی بودن نوجوانان در دوران بلوغ است ؟ پاسخ این سوال هم مثبت و هم منفی است. تحقیقات نشان می دهند نوسان شدید هورمون ها در بدن نوجوان ،وی را تحریک پذیرتر ،پرخاشگرترو افسرده تر می سازد .باال رفتن و پایین آمدن سطح هورمون ها در شروع دوران بلوغ دیده می شود ولی به زودی ثابت می شود .بنابر این رابطه بین هورمون ها و دمدمی بودن نوجوان فقط در اوایل دوران نوجوانی و زمانی که سطح هورمون ها دارای نوسان است وجود دارد .پس می توان گفت هورمون ها فقط دراوایل دوران بلوغ مسئول دمدمی بودن نوجوانان هستند. تحقیقات بیشتر نشان داده اند که دمدمی بودن نوجوان بیشترازخود بلوغ با تغییرات محیط اجتماعی اطراف وئ ارتباط دارد .در نوجوان تغییر خلق و خوئ با تغییر فعالیت ها همزمان می شود .از این رو نوجوانان همچنانکه در طول روز وارد محیط های مختلف می شوند دارای رفتارها و خلق و خوئ خوهای متفاوتی نیز می گردند ممکن است نوجوان نوسان زیادی در رفتار وخلق وخوی خود احساس کند زیرا او در طول روز دچار تغییرات زیادی درفعالیت ها و بافت های اجتماعی میشود. خود -تصوری صرف نظراز مبا حث زیست شناختی ،بلوغ می تواند دررفتار نوجوانان و پیشرفت آنها از بسیاری جهات تاثیر بگذارد .بلوغ باعث بوجود آمدن تغییراتی در نحوه نگرش نوجوان به خویشتن می شود .تغییرات بوجود آمده در ریخت بدن و کامل شدن صفات ثانویه جنسی نیز بر تصوری که نوجوان از خویش دارد اثرمی نهد و در نتیجه رفتار وئ دچار تغییر خواهد شد .برای مثال هم دختران وهم پسران نوجوان تمایل بیشتری به تنهایی دارند و در دوران اولیه بلوغ از تغییرات بوجود آمده در بدنشان دچار ناراحتی می شوند .هم دختران و هم پسران حساسیت بیشتری نسبت به ظاهر خود پیدا خواهند نمود و با کامل شدن دوران بلوغ تغییراتی در عادات غذایی و ورزش آنها نیز بوجود خواهد آمد. تغییرات بوجود آمده درظاهر نوجوان رفتار ودید دیگران را نسبت به آنها تحت تاثیر قرار خواهند داد .غالبا در دوران بلوغ از یک نوجوان انتظار می رود رفتار بهتری داشته باشد که معموال فراتر از دسترس یک نوجوان است. آنها را درک کنید. بسیاری از تغییراتی که نوجوانان شاهد آنها هستند مانند تغییرات جسمانی و تغییر توانایی آنها برای تفکر و استدالل و نیز پتانسیل های اجتماعی می توانند برای آنها بسیار سخت و دشوار باشند .تمام این تغییرات واکنش و انتظارات دیگران را از نوجوان و نیز شیوه تفکر آنها را نسبت به خودشان تحت تاثیر قرار خواهد داد .با وجود تمام این تغییرات ،نوسانات کم اهمیت رفتاری کامالً طبیعی هستند و بیشتر به دلیل تنظیم های چند گانه بوجود می آید .چه چیزی می تواند چنین با سرعت و در چندین مسیر توسعه پیدا کند؟! پس تعجبی ندارد که گاهی اوقات نوجوان دمدمی باشند. اما مهمترین مساله این است که درک کنیم بر خالف باورعمومی ، افسردگی طوالنی مدت درنوجوانان طبیعی نیست .افسردگی که به مدت ۲هفته یا بیشتر طول بکشد ،نشانگر این مساله است که نوجوان با دشواری های زیادی روبه رو است و نیاز به یک کمک خارجی دارد. در این هنگام باید از پزشک یا یک متخصص سالمت روان کمک گرفت. با تشکر از توجه شما تهیه کننده: آرزو حنفی مربی بهداشت دبستان غیردولتی یاس جاجرم – دی ماه 94

51,000 تومان