بهداشت محیط

بهداشت محیط

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحيم

اسلاید 2: مرکز آموزشی درمانی 5آذر گرگان واحد بهداشت محیط

اسلاید 3: اقدامات بهداشت محيطي كه بايد در بيمارستان انجام گيرد كنترل كيفي آب آشاميدني بيمارستان گندزدائي بيمارستان وضد عفونی وسایل نظارت بر دفع زباله هاي بيمارستاني نظارت بر نحوه نظافت بخشها گندزدائي توالت و مواد دفعي بيماران كنترل بهداشت محيط آشپزخانه وسایربخشهای بيمارستان ضدعفوني اتومبيل ها و آمبولانس ايجاد بخش ايزوله در مواقع اپیدمی (مانند آنفولانزا) مبارزه با حشرات و جوندگان

اسلاید 4: كنترل كيفي آب آشاميدني بيمارستانآب آشاميدني بيمارستان ترجيحا بايد از شبكه شهر تامين گردد و به طور مداوم کلرسنجی و نمونه برداری آب از آن صورت گیرد .در غير اينصورت آب آشاميدني بيمارستان بايد تحت نظارت مامورين بهداشت محيط ضدعفوني و كلر باقيمانده آن در حد استاندارد كشوري تثبيت گرد.

اسلاید 5: گندزدائي بيمارستان وضد عفونی وسایل اتاق ها و راهروهاي بيمارستان بايد بطور مرتب با توجه به نوع فعالیت ، بـا مواد گندزدای مناسب با در صد موثر گندزدائي شود که هر بخش طبق دستورالعمل خاص گندزدایی می شود.تمام ابزارهایي حساس و نيمه حساس بايد استريل شوند و ضد عفوني شيميايي به تنهايي توصيه نمي شود. روش ارجح استفاده از اتوكلاو است و در مورد وسايلي كه نميتوان آنها را در اتوكلاو قرار داد، بايد از گرماي خشك فور استفاده نمود

اسلاید 6: مهمترين موضوعي كه در جمع آوري ، انتقال و دفع مواد زائد جامد بيمارستانها بايستي مورد توجه قرار گيرد مسئله تفكيك زباله هاي معمولي از زباله هاي خطرناك در قسمت ها و بخش هاي مختلف بيمارستان مي باشد . مواد زائد جامد معمولي يا شبه خانگي بيمارستان بايستي در كيسه زباله مقاوم مشكي رنگ جمع آوري و در مخزن آبي رنگ قابل شستشو نگهداري گردد . اين قسمت از زباله در صورتي كه با مواد خطرناك و عفوني مخلوط نشود ، بي خطر بوده و مي توان آنها را همراه مواد زائد جامد خانگي جمع آوري و دفع نمود .زباله هاي عفوني در كيسه زباله مقاوم زرد رنگ جمع آوري و در مخزن زرد رنگ قابل شستشو و ضد عفوني نگهداري و دفع نهايي آن را به يكي از روشهاي سوزاندن( در زباله سوز ( ، استريل و يا دفن انجام داد . لازم به توضيح مي باشد كه حمل زباله هاي بيمارستاني بويژه زباله هاي عفوني نياز به وسيله حمل مخصوص با علامت خاص زباله هاي عفوني دارد و دفن آن نيز در ترانشه هاي ويژه با استفاده از پودر آهك انجام گيرد .دفع زباله بيمارستان

اسلاید 7: زباله هاي نوك تيز و برنده در جعبه) محفظه ) مخصوص جمع آوري و همراه زباله هاي عفوني دفع گردد .ضمنا زباله هاي نوك تيز و برنده را ميتوان ابتدا توسط دستگاه نيدل كاتر خرد كرده و سپس همراه زباله هاي عفوني دفع نمود . پس مـانده هاي مـواد راديواكتيو تحت شرايط خاص خود زير نظر مسئـول بهداشت پرتوها )فيزيك بهداشت ( بخش مربوطه جمع آوري ، نگهداري و طبق ضوابط دفع گردد . اعضاء و اندامهاي قطع شده يا قسمتهاي جدا شده بدن و نيز جنين سقط شده بايستی بطور مجزا جمع آوري و به گورستان محل حمل شده و به روش خاص خود دفن گردد .دفع زباله بيمارستان

اسلاید 8: طبقه بندي مواد زائد بيمارستاني گروه مواد زائدتوصيف و مثالمواد زائد عفونيمواد زائد مشكوك به آلودگي با عوامل بيماريزا از قبيل كشت هاي آزمايشگاهي، زائدات بخش هاي ايزوله، پارچه ها، مواد و تجهيزات در تماس با بيمار آلوده، ترشحاتمواد زائد پاتولوژيمايعات و بافت هاي بدن شامل اعضاي بدن، خون، ترشحات، جنيناشياء نوك تيزسوزن، ست سرم، اسكالپل، چاقو ، شيشه شكستهزائدات داروييمواد زائد حاوي داروها از قبيل داروهاي تاريخ گذشته يا بلااستفاده ، ظروف دارويي يا تجهيزات آلوده به داروها (بطري ها، جعبه ها)موادزائدسيتوتوكسيكمواد زائد حاوي تركيباتي كه براي سلول مضر هستند از قبيل داروهاي ضد سرطانمواد زائد شيمياييمواد زائدي كه حاوي تركيبات شيميايي از قبيل معرف هاي شيميايي، مواديكه در ظهور فيلم بكار مي روند، مواد ضد عفوني كننده تاريخ گذشته يا بلااستفاده ، حلال هامواد زائد حاوي فلزات سنگينباتري، ترمومترهاي شكسته، دستگاههاي اندازه گيري فشار خون و غيرهظرف در بسته تحت فشارسيلندرها و محفظه هاي گاز، تجهيزات ايجاد كننده آئروسلمواد زائد راديواكتيومايعات مورد استفاده در راديو تراپي يا تحقيقات آزمايشگاهي، وسايل شيشه اي آلوده، كاغذ جاذب آلوده، ادرار و ترشحات بيماراني كه توسط مواد راديواكتيو درمان يا آزمايش شده اند.

اسلاید 9: دستكاري ، ذخيره سازي و انتقال مواد زائد بيمارستاني مواد زائد عمومی را مي توان مشابه زباله هاي شهري دفع كرد. اشياء نوك تيز بايد در محل مصرف در ظرف دربسته مقاوم نگهداري شوند (معمولاً از جنس فلز يا پلاستيك متراكم). ضروري است اين ظروف غيرقابل انعطاف، ناتراوا و غيرقابل نفوذ توسط اشياء نوك تيز باشند.به جهت پيشگيري از احتمال سوء استفاده بايد درب اين ظروف بگونه اي طراحي شود كه به سادگي قابل باز كردن يا شكستن نباشد. كيسه ها و ظروف محتوي مواد زائد عفوني بايد با برچسب بين المللي مواد عفوني مشخص شوند. مواد زائد عفوني بايد در محل امن ويژه اي كه به راحتي قابل دسترسي نيست نگهداري شوند. مواد زائد آزمايشگاههاي ميكروبيولوژي بايد توسط اتوكلاو استريل شوند. بسته بندي بايد متناسب با فرآيند استريليزاسيون باشد. كيسه هاي قرمز كه قابل اتوكلاو باشند توصيه مي شوند.

اسلاید 10: دستكاري، ذخيره سازي و انتقال مواد زائد بيمارستانيمواد زائد سيتوتوكسيك كه عمدتاً در بيمارستان هاي بزرگ و مراكز تحقيقاتي مورد استفاده قرار مي گيرند بايد در ظروف محكم غيرقابل نشت نگهداري و برچسب نشان دهنده مواد زائد سيتوتوكسيك روي آن ها نصب شود.مقادير جزئي مواد شيميايي يا دارويي را مي توان با زباله هاي عفوني جمع آوري كرد.مقادير زياد داروهاي تاريخ گذشته يا بلامصرف كه در بخش ها نگهداري مي شوند بايد به داروخانه عودت داده شوند تا از آن طريق دفع شوند. ساير مواد زائد دارويي كه در بخش توليد مي شود از قبيل داروهاي باز شده، ظروف آلوده به دارو و … نبايد به داروخانه برگشت داده شود زيرا احتمال آلوده سازي داروخانه وجود دارد. اين قبيل مواد بايد در ظروف مطمئن و در محل مصرف نگهداري شوند.مقادير زياد مواد زائد شيميايي بايد در ظروف مقاوم به مواد شيميايي نگهداري و در صورت امكان به بخش هاي ويژه دفع اين گونه مواد ارسال شوند. ماهيت ماده زائد شيميايي بايد به وضوح روي ظرف قيد شود و هرگز مواد شيميايي كه ماهيت متفاوتي دارند با هم مخلوط نشوند.

اسلاید 11: دستكاري، ذخيره سازي و انتقال مواد زائد بيمارستانيمواد زائدي كه حاوي فلزات سنگين (از قبيل جيوه و كادميوم) هستند بايد بطور جداگانه جمع‌آوري و دفع شوند.ظروف تحت فشار تنها زماني كه كاملاً خالي شده باشند قابل اختلاط با زباله‌هاي عادي بيمارستاني خواهند بود مشروط به اينكه سوزانده نشوند.مواد زائد حاوي راديواكتيو كم شدت (از قبيل سوآب ها، سرنگ هاي مورد استفاده جهت مقاصد تشخيصي و درماني) بايد در ظروف زرد رنگ مخصوص مواد زائد عفوني نگهداري شوند.پرسنل مراكز بهداشتي درماني را بايد نسبت به خطرات مواد زائد بيمارستاني آگاهي داد و روش هاي صحيح مديريت اين گونه مواد را به آن ها آموزش داد.

اسلاید 12:  گندزدائي توالت ها

اسلاید 13: شيرآهك%20 : يك حجم آهك ( مثلا يك پيمانه ) را در 4 حجم آب حل مي نمائيم . محلول 15 الي 25 پي پي ام پركلرين : 15 الي 25 گرم پودر پركلرين در يك متر مكعب آبگندزدائي توالت ها

اسلاید 14: شرايط بهداشتي آشپزخانه بيمارستان بايد با ضوابط بهداشتي پيش بيني شده در آئين نامه اجرائي ماده 13 مطابقت داشته باشد .كليه كاركنان آشپزخانه بايد داراي كارت بهداشتي معتبر بوده و هـر 6 ماه يكبار مورد معاينات و آزمايشات پزشكي مربوطه قرار گيرند ، و در صورت آلوده بودن و همچنين وجود زخم و بثورات در دست ، صورت و پوست از ادامه كـار آنـان در آشپزخانه جلوگيري گردد . بايد با نصب توري بر روي قسمتهاي بازشونده درب و پنجره ها ازورود مگس ، حشرات و ساير جانوران موذي به آشپزخـانه ودسترسي آن به مواد غذايي جلوگيري نمود . از ورود بيماران به آشپزخانه ممانعت گردد . از نگهداري غـذاي باقيمانده روزانه و مصرف آن در روز بعد جلوگيري گردد .بهداشت محيط آشپزخانه

اسلاید 15: پس مانده غذاي بيماران بايد در بشكه هاي با ظرفيت مناسب و قـابل حمل ، جمع آوري و بلافاصله بوسيله كاميون يـا وانت به كـوره هاي زباله سوز و يا به خارج از شهر منتقل و با ريختن نفت سوزانده و يا بـا محلول كرئولين5% و يـا شير آهك 20% گندزدائي و دفن شده و بشكه ها را پس از تخليه با آب شسته و ضدعفوني نمود .ظروف غذاي بيماران بهتر است از نوع يكبار مصرف سلولزی انتخاب شده و در غير اينصورت كليه ظروف غذاي بيماران بايد جداگانه شسته شده و در محلول 50 الي 100 پي پي ام پركلرين بمدت 15 دقيقه ضدعفوني گردد . حتي الامكان از مصرف ميوه و سبزيجات خام صرفنظر كرده و در غير اينصورت بايد مطابق دستورالعمل سالمسازي و سپس مصرف شود .بهداشت محيط آشپزخانه

اسلاید 16: براي ضدعفوني اتومبيل هايي كه براي حمل بيماران مشكوك و يا انتقال زباله بكار مي روند ازمواد گندزدای مناسب مانند دکونکس و پرسیدین و....استفاده ميگردد . عمل ضدعفوني بايد به نحوي انجام گيرد كـه تمام قسمتهاي داخلي و درب و دستگيره هاي اتومبيل با محلول گندزدا كاملا آغشته گردد . ضدعفوني اتومبيل ها و آمبولانس

اسلاید 17: شرايط محل :يك يا چند اتاق مجزا با تهويه فشار منفي) مكش (اتاق يا سالن انتظار با دستشويي و توالتبسته بودن درب اتاق ها مگر براي ورود و خروجبرداشتن هر گونه وسيله غير ضروري موجود در اتاق ، قبل از بستري نمودن بيمارانوجود مواد دترجنت و آنتي بيوتيك براي شستشوي دستها ، با طراحي اهرمي براي استفاده از آن توسط آرنجسطل زباله با اهرم پايي براي باز شدن نصب چارت هاي بيمار در بيرون اتاق ايجاد بخش ايزوله دربيمارستان

اسلاید 18: شستن دقيق دست ها قبل از ترك اتاق بسيار مهم است .دست ها بايد با مواد دترجنت و آنتي سپتيك شسته شده و با حوله يكبار مصرف به دقت خشك گردند .بعد از تماس با بيمار ، وسايل عفوني ، در آوردن لباسهاي محافظ مثل: گان ، دستكش ، ماسك و … بايد دست ها را شست .وقتي مي خواهيد از اتاق خارج شويد يك نفر ديگر بايد از بيرون اتاق درب را باز كند تا از تماس دست با دستگيره درب كه امكان آلودگي دارد جلوگيري شود . پس از خروج از اتاق دستها را مجددا با مواد مناسب ضدعفوني نمائيد.بهداشت دست ها

اسلاید 19: دستكش :براي تماس مستقيم با بيمار و انجام كارهايي كه احتمال آلودگي دست در آنها وجود دارد بايد از دستكش استفاده نمود .دستكش مورد استفاده بايستي داراي سايز مناسب، يكبارمصرف ، استريل ، بلند و نفوذ ناپذير باشد .دستكش را بايستي حتما قبل از ورود به اتاق پوشيده و بلافاصله پس از اتمام كار بدقت از دست خارج نموده و در ظرف مخصوص زباله هاي عفوني انداخت . وسايل محافظت :

اسلاید 20: لباس ( Gowns ) :گان بايستي غير قابل نفوذ بوده و پيش بند و آستين داشته باشد .گان بايد بعد از استفاده و قبل از ترك اتاق در سطل زباله هاي عفوني انداخته شود . ماسك :ماسك بايستي داراي فيلتراسيون قوي بوده و بيني و دهان را كاملا بپوشاند .ماسك بايد قبل از ورود به اتاق بر روي صورت گذاشته و هنگام ترك اتاق در سطل زباله هاي عفوني انداخته شود . ايجاد بخش ايزوله در بيمارستان

اسلاید 21: عينك محافظ چشم ها :براي اقداماتي كه باعث پاشيدن خون و مايعات بدن ميشود بايد از عينك محافظ چشم استفاده كرد .لباس ها و وسايل حفاظتي ديگر :مانند انواع پوشش هاي محافظ ، كلاه ، چكمه و ….

اسلاید 22: كاركنـان :تهيه ليست كليه كاركناني كه با بيمار كاملا ايزوله در ارتباط مي باشند . محدود كردن كاركناني كه اجازه ورود به اتاق بيمار و بخش ايزوله را دارندملاقات كنندگان :تعداد ملاقات كنندگان بايد به حداقل رسانده شود .ملاقات كنندگان قبل از ورود به اتاق بايد پرستار را مطلع نمايند .

اسلاید 23: سعي شود حتي الامكان براي افراد بيمار از وسايل يكبار مصرف استفاده شود .وسايل مورد استفاده اي كه يكبار مصرف نيستند بايد در اتاق بيمار گذاشته شوند .هيچكدام از وسايل بيمار بدون مشورت با يكي از اعضاي كميته كنترل عفونت نبايد براي استفاده عمومي برداشته شود .وسايل و لوازم بيمار:

اسلاید 24: در موقع ورود بيمار به بيمارستان كليه البسه بيمار را پس از تخليه و تحويل محتويات آن به بيمار يا همراهان، در يك كيسه پارچه اي ) متقال يا كرباس ( جاي داده و با ماده گندزدای مناسب ضدعفوني نمائيد .در صورتيكه مواد ضدعفوني كننده موجود نباشد گندزدائي لباس بمدت نيم ساعت از طريق جوشاندن توصيه ميگردد .در بيمارستانها بهتر است بجاي عمل جوشاندن از اتوكلاو استفاده كرد . نصب پلاك بر روي كيسه البسه بيماران براي تسهيل در پيدا كردن آن وظيفه نگهداري و گندزدائي را يك نفر كارگر بعهده داشته و يك نفر از پرسنل بهداشت محيط بايد حسن اجراي عمل را نظارت نمايد . البسه بيماران :

اسلاید 25: توصيه ميگردد بالش و تشك بيماران از جنس نفوذ ناپذير نسبت به رطوبت ، ترشحات و مايعات تهيه گردد .در صورت امكان از ملحفه اي كه قابل از بين بردن باشد استفاده كنيد .در غير اينصورت ملحفه بايد عفوني تلقي شده و قبل از ارسال به رختشويخانه استريل شود .در صورتي كه چنين امكاناتي موجود نباشد به مسئول رختشويخانه اطلاع داده شود ملحفه هاي مورد نظر را بسوزاند . رخت بيماران :

اسلاید 26: کارشناس بهداشت محیط بیمارستان وظیفه کارشناس بهداشت محیط بیمارستان کنترل عوامل محیطی در جهت سلامتی پرسنل و بیماران می باشد.

اسلاید 27: عوامل محيطي ساختمان تهويه آب غذا مواد زائد لوازم و تجهيزات مورد استفاده در مراقبت بيماران

اسلاید 28: عوامل محيطي _ ساختمان برنامه ريزي براي نوسازي فضاهاي بيمارستان جداسازي بيماراني كه نياز به جداسازي دارند توجه به ترافيك بيماران در ساخت بخش ها جنس مواد مورد استفاده در ساخت بناها

اسلاید 29: عوامل محيطي _هواتوجه به عفونت هايي كه از طريق هوا منتقل مي گردندتهويه كافي و مناسب براي اطاق هاي بيمارانسيستم تهويه خاص اطاق هاي عملتهويه مورد نياز براي بيماران حساس (هواي فوق پاك)

اسلاید 30: عوامل محيطی - آبانواع استفاده هايي كه از آب مي شود عبارتند از : آب آشاميدنياستحمام اعم از استحمام بهداشتي يا درماني (مثلاً در بيماران سوختگي ، باز تواني در آب و …)آب مورد استفاده در داروهاآب مورد استفاده در تهيه داروهاي غير تزريقي (معمولاً استريل است ولي فقط كافي است حساسيت زا نباشد)آب مورد استفاده در فرآورده هاي تزريقي (بايد استريل باشد)آب مورد استفاده در همودياليز (نيازي نيست استريل باشد ولي ضوابط باكتريولوژيك خاصي دارد).

اسلاید 31: عوامل محيطی - غذاآماده سازي غذا زودتر از موعد ( بيش از نيم روز فاصله بين آماده سازي و مصرف).نگهداري در دماي اطاقسردسازي ناكافيگرم نكردن مجدد غذا پيش از مصرف (گرم نكردن به اندازه كافي)استفاده از غذاهاييكه بطور غير بهداشتي تهيه شده اند.پخت ناكافي انتقال عفونت از غذاهاي خام به پختهآلوده شدن توسط پرسنل آلوده اي كه در تهيه غذا نقش دارند.

اسلاید 32: عوامل محيطی – مواد زائدمنظور از زايدات بيمارستاني كليه مواد زائدي است كه در نتيجه فعاليت هاي ارائه مراقبت هاي بهداشتي، آزمايشگاه ها و مراكز تحقيقاتي مرتبط ايجاد مي شوند.بين 75 تا 90% از اين زائدات خطري از نظر عفونت بيمارستاني نداشته و مشابه زباله هاي شهري مي باشند. اين مواد زائد از فعاليت هاي مديريتي و خانه داري بيمارستاني حاصل مي شوند. 10 تا 25% باقيمانده به عنوان مواد زائد خطرناك تلقي شده و مي توانند خطرات بهداشتي در پي داشته باشند

اسلاید 33: عوامل محيطی – مواد زائد خطرناکكشت هاي ميكربي و مواد آلوده آزمايشگاهيمواد زائد حاصل از جراحي ها و اتوپسي افرادي كه بيماري عفوني داشته اند.مواد زائد بيماران بخش هاي ايزوله (ترشحات، البسه، پارچه هاي خوني و آغشته به ساير ترشحات).مواد زائد بيماران بخش دياليز (لوله ها، فيلترها، دستمال، گان، دستكش و …).حيوانات آلوده آزمايشگاهي .هر نوع تجهيزات يا مواد ديگري كه توسط حيوان يا انسان آلوده شده باشد.

اسلاید 34: مسئول بهداشت محيط بيمارستان در زمان بازرسي روزانه بايد به نكات زير توجه نمايد : كليه سطل ها بايد داراي كيسه زباله متناسب حجم سطل زباله باشند و در خريد كيسه ها و انتخاب نوع آنها اظهارنظر شود كه كيسه ها كوچك يا نازك نباشد.كيسه هاي زباله بيش از اندازه پر نشود و بايد از حجم آن يك مقداري براي گره زدن سر آنها باقي بماند.گاري ها و سطل هاي حمل زباله بايد مرتباً بازرسي گردند كه امكان نشت شيرابه زباله در مسير حمل و نقل وجود نداشته باشد.

اسلاید 35: زباله مطلقاً‌ نبايد روي زمين ريخته شود.كليه زباله هاي عفوني قبل از ريختن به داخل كيسه زباله ضدعفوني و يا استريل شود استفاده از اتوكلاو وبخار آب فشرده و اسپري مواد ضدعفوني كننده و امثالهم مي تواند مورد استفاده قرار گيرد.هرگونه بازيافت وجداسازي مواد بيمارستانها مطلقا ممنوع است و با كساني كه اين عمل را انجام مي دهند بايد به شدت برخورد نمود.تعويض كفش مامورين حمل و نقل درون بخشي هنگام خروج از ساختمان وبازگشت به آنجا الزامي است .شستشوي چرخهاي گاريهاي حمل و نقل و ضدعفوني آنها قبل از بازگشت به درون ساختمان ها و بخش هاشستشوي و ضدعفوني مسير حركت آغشته به مواد ضدعفوني كننده