صفحه 1:
بنام خدا
دانشگاه علوم پزشکی مازندران 2
دانشکده پرستاری و مامایی نسیبه
fn
١ 3
داخلی-جراحیه ; cx
بوطه:
ابو
سرکار خانم ایلالی tae
آورندگان: ۱ 0۳
فرزانه معاونی تاج الدین»هنگامه برزگر»
بتمانند جلیلی فیا ,فرژانه یلا هفاطمنه جلایی »مننسسو 5
خلبانى »زهرافقيه عبداللهى 0
مر
پاییز 06
صفحه 2:
ثيارى ادرارى: 9
17
ده مى شود كه بیش از 02 میلیون بزرگسال آمریکایی دچار بی.
ادراری باشند که بیشتر آنان سندرم بركارى مثانة را تجربه
و اين امر باعث گردیده که اين اختلال شایع تر از مزارردی از
دیابت یا زخم های گوارشی باشد. ۱
افراد در مراکزبزیستی و 0-0 درصد زنان بل"
از بی اختیاری ادرار رنج می برند. ۱
1
صفحه 3:
روانی-اجتماعی بی اختیاری ادراری نیز قابل توجه ی
دست دادن اتکا به نفس و انزوا اجتماعی اژ جملهنتیج معمول
کل مت خی leas روه هام سقورا تأ
دهداما در افراد مسن شایع تر است. بی اختیارای ادراری درا
اغلب تواديى آنان را در حفظ ياب زلدتى يالل كاه هئ
2 ار به وابستگی آنان بر پرستاران اف ازوده و گاهی اوّقات منجر به
اری للآن در مومسات مخثلف می شود. چه بی اختباری eg
پیری محسوب نمی شود » تغبیرات مربوط به من در
1
صفحه 4:
اختیاری درمانی
اختیاری کارکردی
صفحه 5:
3 از دفع غير ارادى ادرار از طريق یک باب ۳
نتيجه ى عطسه سرفه يا تغيير وضيعيتَ؛ !اين امرا
بر زنانی را تحت تأثیر قرار می دهد که زایمان مهبلی (|
اند. در مردان بی اختیاری استرسی اغلب,پس از "
تن کامل پروستات در موارد سرطان pes
شاهده می شود. اين نوع بی اختیاری ناشی از sia
ت کف لگن و هیپر موبیلیتی سگمان وزیکوبورترال
مكانيسم اسفنكترى» سالم و دست نخوردكقافة 9
ye ee eS
لايك به راحقى قال ##خيص ات
صفحه 6:
ى فوريتى: af
از دقع غير ارادى ادرار همراه با فوريتا شديد ۲
* ادرار به صورت غیر قابل کنترل.,پیمار از نياز my
ادرار آگاه است»؛ اما نمی تواند به موقعأخود را به (
ت برساند. د 5
at اختیاری ناشی از نا پایداری دترسور. FE بقيه
عناصر ذخیل در بی اختیاری مانند اسفنکترها 2"
» طبیعی بوده و هیچگونه نوروپاتی هم وجواداين,
ی اسفنکتری کمتر. دیده می شود.
صفحه 7:
رفلکسی: yt
ِ از دفع غیر ارادی ادرار در نتیجه ی هایپر رفلکسی ات۷
اس طبیعی که معمولا" با دفع ادرار همراه است: اين نوع.
ول" در بیماران با ضایعات نخاعی رخ می ده زیرا ها نه
ل واسطه ی عصبي موتور بر ماهیچه ی دترروسور را[
وإ ag بعد جين المي نسبت به نیاز به دفلدر ار را نیز
ت داده اند. ۲
7
غير ارادى ادرار همراه با اتساع بیش از حد مثانه گنت می
طیرغم دفع مکرر ادرارء عدم توانايى تخليه ى كامل:مثانه , . .
##ابروز اتساع بيش از حد در آن مى شود. وضعيت هاى غَيْر
ی عصبی (مانند ضایعات طناب نخاعی) یا عوامل مسدوپم کننده
##ریان خروجی ادرار (مانند تومورها» تنگی هایا رش غده ی
ات) می توانند باعث بی اختیاری سر ریزی بشوند.
صفحه 8:
ی درمانی:
اختیاری دفع ادرار است که در اثر عوام درو
و بخصوص داروها بروز می نماید. مثلا!" آلفا
بیک ها که برای کاهش ULE خون استفاده می شوند
مولچب بروز, اين نوع بی اختیاری می شود. در#برخی J
خاص که دارای دستگاه ادراری سالم هستند»؛ ان موارد
5s Gas گیرنده های آلفا می گذارد که مسئوك!ایجاد
ر در هنگام بسته شدن گردن مثانه هستند» بنابرايق با
بین افزايش فشار داخل شکمی شلی گردن مثانه به
رسد که ادرار به طور غير ارادى دفع می گرده 4
| این .حالتخود.ز | بيه ته بى اختيارى انلتريسى,حلوة
سازد. به محض قطع دارو دفع بی اختیارق ار ار
طرف می شود.
صفحه 9:
یی کارکردی: به مواردی گفته می شود که در آن
د دستگاه ادراری تحتانی طبیعی است. اما Chal ge
نظیر اختلال شناختی شدید موجب منی,شوند,که
نتواند نیاز برای دفع ادرار را درک ais مانند دما
۱
2
iS
) يا بدليل اختلالات فيزيكى نتواند خود به هنكام
و به موقع به توالت برساند. a
ys
صفحه 10:
يافته هاى تشخيصى م
لجهه با بی اختیاری » اطلاع كامل از سابقه ىا ثيك(
ی خواهد بود. بایستی از جزنیات مشکل و" ذاروهای
فى مطلع شد. سابقه ی دفع ادرار. بیماره شتا میز از
ره دفع شده و انجام آزمون های کنار "
ادرار باقیمانده» مانورهای فشاری) می توانند به
شخیص نوع بی اختیاری کمک کنند. تجزیه و تحلیل( کشت
براى شناسايى عفونت انجام مى كيرد. 595
مینه ای با موفقیت درمان شود والگوی دفع Jo
به حالت طبیعی بازگردد بی اختیاری ادرارزی پشکن
گذرا یا برگشت پذیر باشد.
oy
صفحه 11:
ادراری ممکن است به صورت رفتار درمانی! دارو
يا پا در مان جراحی باشد. ۱
His اولین انتخاب در جهت رفع بی اختیار ]سوب oe a
ورزش های ماهیچه کف لگن(۳)06) )اساش رفتار
رسآنی برای تصحیح اختلالاتی از قبیل بی اختباری ها
و فوريتى و تركيبى مى باشد. ساير برنامه ها شامل:
امان دهی مایعات
IGE: 3 استاندارد شده: م
ادرار زمان بندی شده ۱
سريع ادرار >(
هاى احتباسى هرمى مهبلى ١
اختيارى ادرار به عوامل زمينه ساز بستكى دارد ؛ درمامی(
صفحه 12:
رای بی اختیاری فوریتی محسوب می شوند. he 7
استرسی را می توان با استفاده از سولفات پسود و آفدرین
AS Ge» (Hla این دارو بر روی گیرنده های فا آدرنر
ده» منجر به احتباس ادراری می شود. این دارور, مردان
8 بزرگی پروستات باید با احتباط مصرف شود. ۱4,
ان جراحی: ۱
1 انی که بی اختیاری ادراری در آنان با اقدمات رفتاري و
3 مان نمی شود.ممکن است مداخله جراحی ضروری باشد.
ب روش جراحی به مشکل آناتومی و فیزیولوژی زمینه اف
دارد. ۷
صفحه 13:
1 ۷ te?
۲ pon oe
. ماران با ظرفیت مثانه کم ناشی از هیپر تروفی مزمنیا تغييرات
انه را oe یه تا
۲
5 جار صدمه ی اسفنکتری شدید با فشار بايين و ظرفيك رود ۱
» مى توان از اسفنکتر مصنوعی در آقایان دور,مجرای بولیر
ذاشته می شود.دو نوع اسفنکتر مصنوعی عباژتند آژ: کاب
G4 (PERIODREMLR®L COP) Altay GE
(COPE IDPLOMOD PODE) اكد كننده ى كاف
=~
صفحه 14:
صجلا
®& زنان مبتلا به بی اختیاری استرس ی آمی J) ols
يم مهبلى قدامی» آویزان ساختن خلف IEG gale
Ey
هی باز سازی موقعیت پیشابراهاسفادهاستفامکرد.
رگردای که دچار بی اختیاری سرریزی و استرسی یل
شند ممكن است از طريق يك برش 98 ANSE Say
ی بزرگی غده ی پروستات را بر طرف كرد . »+ )
+
) “te
صفحه 15:
ستاری: لا ma
ی ادراری به صورت اجتناب نابذير “sg Aly
ارى يا ييرى نبوده و معمولا بر گشت پذیر و ابل فرمان
. مداخلات پرستاری بر مبنای درمان های “eo
مى كيرد. 4
صفحه 16:
احتباس ادرارى 1
گراری عبارت است از عدم توانايى تخلیه کامل مثانه» در se
ادرار. احتباس ادراری مزمن اغلب منجر به بق اختیاری*
بژی می شود که علت آن فشار ادرار باقیمانده ذر,مثانه می باشد,
اد بزرگسال کمتر از 000 سال با هربار دفع ادرپژ» تخلیه کامل
نميايد صورت گیرد. در افراد بالای 000 سال, بهلعلت کاهش
5“ إتتباضى ماهیچه دتروسور» يس از هر بار دفع ادرار4 60 تا
00 میلی لیتر ادرار در مثانه باقی می ماند. ۰,(
ادراری پس از عمل جراحی در هر بیماری می تواند بروز
بخصوص در بیمارانی که در نواحی پرینه و مفعد موژّد*
واقع شده اند مشاهده می شود زیرا اسنفگترها ی اين نواحی
- العمل نسیت به جراحی دچار انقباض می شوكك. بيهوشى
باعث کاهش تحلیک عصبی مثانه گردیده و منجر به سرکوبی
فوریت دفع ادرار خواهد شد و تخلیه کامل مثانه را مختل مي,ستازد!
=
صفحه 17:
اي 0 شايعترين علت احتباس أ ye
ود (0 بیمار معادل 00/60 درصد) و دو نفر از نها به علت احتمالا
که رو مثانه و يورترا و ادم بافتهاي اطراف آنها ايجاد شده ات هچار
ادراري شده بودند 06 درصد) و يك نفر معادل 6/6 Quays | احتمالا
به علت کاهش حساسیت مثانه در اثر سونداژ بود.
بر 69 ای که دردانشگاهعوم پزشکی شیرازشد به ین تیجه رسلیکه 4
انيع گ امُتیاز آنها 20-00 مي باشد در معرض خطر بالايي براي a
ي پس از بيهوشي عمومي قرار دارند با اسفاده از این وش ميا
ادراري پس از بيهوشي عمومي در مردان بالاي 0 را ييل بيني
نمود.
صفحه 18:
که دردانشگاه علوم پزشکی لرستان انجام شد به اين نتیجه وسیدند که ک
ول در أنها انجام شده بود مجددا به احتياس ادراري جا )قم
سوندفولي ٠٠١ در جلوكيري از بروز احتباس ادراري موك تبر ل
كاهش احتباس ادراري بعد از عمل جراحي موثر, بوده بت که خود"
است که عوامل ديگري نیز در بروز احتباس ادراري هوشر کت
مپ کردن سوندفولي نمي توان از بروز آن صددرصد ي کرد و
مطالعه جديدي را در جهت وجود یا عدم وجود hye 925
صفحه 19:
عفونت؛ تومورء سنك «(Ls ضربه (جراحات لگنی)» بازداری؛ كدرل
از قبیل سکته مغزی» آسیب های نخاعی» اسكلروث متّعدد يا بيمارى
7
باشد
ب 4
از داروها يا از طريق جلوكيرى از انقباض مثانه ( آنتى كوالينرزيك
لقأت آنروپین» دی سیکلومین] » مواد ضد انقباض [اکسی ب کلرید»؛ ۲
داروهای ضد افسردگی های سه حلقه ای [ایمیپرامین» دوکینپین]) یا
مقاومت خروجی مثانه (آلفاآدرنرژیک ها[سولفات افدرین؛ پسوترآفدرین])
ث احتباس ادراری می شوند. ۱۳
ی» می تواند منجر به عفونت مزمن شود. عفونت هايى ك#يهبودينمى)!
| به سنگ پیلونفریت وعفونت خون مبتلا می کنند. در صورت بأقی
جم زیاد ادرارء کلیه قادر به فعالیت مناسب نبوده و هیدرونفروز
#لاوه بر اين نشت ادرار می تواند باعث آسیب پوستی در ناکیه پر؛
در مواردی که معیارهای بهداشتی در نظر گرفته نشوند.
i
صفحه 20:
برخورد برای پیشگیری ازاتساع بیش ازحد مثانه و درمانيعفونت يا رفع
رم ریزی شده اند. با اين حال» بسیاری از مشکلات را می توان با ارزیایین
امات مناسنب پزستازی بیشگیزی نمود. برستار بايد توضيخ هد که
انجام نمی گیرد وبا دقت. دفع ادراررا اندازه گیری کند> همچنین پرستاز
ماهیت موقتی احتباس ادرار ودرمان موفقیت آمیز آنبه بیمارٍ اطمینان
هد . Nie aie
ادرا 1 1
طبيعى ادرار د
ستاری در راستای تشویق بیمار به دفع ادرار شامل مواري است از
4 حفظ حریم» ایجاد محیط مناسب وقراردادن بیمار دروضعیت راحت تا قادر به
اشد و کمک به بیمار در جهت استفاده از دستشویی یا صندلی هام برض
استفاده از لگن» استفاده از گرما براى شل شدن اسنفكترها(از جملة! حمام
پرس گرم در ناحیه پرینه» دوش)» دادن چای گرم به بیمازتیز bs dap
دن به وى مى باشد. روش هاى تحريكى ساده از جمله باز كردن شير أب
دفع ادرارء ممكن است كاربرد داشته باشد. از جمله ساير روش هاى تحريكى
از ريختن آب بر روى شكم ويا ناحيه داخلى ران ويايكقٍ كورّدنَ رأوني ناحيه
بردن دست هاى بيمار در آب كرم نام برد. ممكن است براى شرّؤع دفع
اده از تركيبى از اين روش ها ضرورى باشد.
oy
۱
صفحه 21:
بل يا زایمان» درد در ناحیه میان دو راهی؛ دفع ادرار را مشیکلمی سازد؛
لازم است مسکن تجویز شده توسط بیمار مصرف شود.
بیمار قادر به دفع ادرار نباشد» برای جلوگیری از اتسا eS
ن استفاده می شود. در مواردی که انسداد به علت,پزرگی فده پروستات
در جهت کانتراسیون ( توسط متخصص مجاری آدراری ) ممکن ابیت
آمیز نباشد كه در اين حالء بايد براى بيمار كاتتر فوق عاته گذاشته شود(
از طريق یک برش شکمی کوچک داخل مثانه قرار می گیرد). در بیماراقی
دفعادراربشن.پس از برقراری جریا تایه ارآ Sie Gee
صفحه 22:
منابع
بنام خدا
دانشگاه علوم پزشکی مازندران
دانشکده پرستاری و مامایی نسیبه
واحد درسی:
داخلی-جراحی2
استاد مربوطه:
سرکار خانم ایاللی
گرد آورندگان:
فرزانه معاونی تاج الدین،هنگامه برزگر،
سمانه جلیلی نیا ،فرزانه یال،فاطمه جالیی ،منصوره
خلبانی ،زهرافقیه عبداللهی
پاییز 88
بی اختیاری ادراری:
تخمین زده می شود که بیش از 17میلیون بزرگسال آمریکایی دچار بی
اختیاری ادراری باشند که بیشتر آنان سندرم پرکاری مثانه را تجربه
کرده اند و این امر باعث گردیده که این اختالل شایع تر از مواردی از
قبیل دیابت یا زخم های گوارشی باشد.
حدود %50افراد در مراکزبهزیستی و 15-30درصد زنان باالی
65سال از بی اختیاری ادرار رنج می برند.
هزینه های روانی-اجتماعی بی اختیاری ادراری نیز قابل توجه می
باشند:
آشفتگی ،از دست دادن اتکا به نفس و انزوای اجتماعی از جمله نتایج معمول
بیماری هستند .بی اختیاری ادراری تمام گروه های سنی را تحت تأثیر
قرار می دهداما در افراد مسن شایع تر است .بی اختیاری ادراری در
افراد مسن اغلب توانایی آنان را در حفظ یک زندگی مستقل کاهش می
دهد.این امر به وابستگی آنان بر پرستاران افزوده و گاهی اوقات منجر به
نگهداری آنان در مؤسسات مختلف می شود .گرچه بی اختیاری ادراری
پیامد طبیعی پیری محسوب نمی شود ،تغییرات مربوط به سن در دستگاه
ادراری ،افراد مسن را مستعد ابتال به بی اختیاری می نماید.
اگرچه بی اختیاری ادرای غالبا" بعنوان یک اختالل در زنان مسن چندزا
روی می دهد،اما در زنان جوان با سابقه ی تنها یک مورد زایمان هم
بویژه در صورت داشتن فعالیت شدید و سنگین شایع است .سن ،جنس،
تعداد زایمان های قبلی مهبلی ،عوامل خطر محسوب می شوند.
انواع بی اختیاری:
-1بی اختیاری استرسی
-2بی اختیاری فوریتی
-3بی اختیاری رفالکسی
-4بی اختیاری سرریزی
-5بی اختیاری درمانی
-6بی اختیاری کارکردی
-7بی اختیاری ترکیبی
بی اختیاری استرسی :
عبارتست از دفع غیر ارادی ادرار از طریق یک پیشابراه
سالم در نتیجه ی عطسه ،سرفه یا تغییر وضعیت .این امر
بیشتر زنانی را تحت تأثیر قرار می دهد که زایمان مهبلی
داشته اند .در مردان بی اختیاری استرسی اغلب پس از
برداشتن کامل پروستات در موارد سرطان پروستات
مشاهده می شود .این نوع بی اختیاری ناشی از ضعف
عضالت کف لگن و هیپر موبیلیتی سگمان وزیکویورترال
است .ولی مکانیسم اسفنکتری ،سالم و دست نخورده باقی
می ماند ،این نوع بی اختیاری ادراری با عکسبرداری
رادیو لوژیک به راحتی قابل تشخیص است.
بی اختیاری فوریتی:
عبارتست از دفع غیر ارادی ادرار همراه با فوریت شدید
برای دفع ادرار به صورت غیر قابل کنترل .بیمار از نیاز
به دفع ادرار آگاه است ،اما نمی تواند به موقع خود را به
توالت برساند.
این نوع بی اختیاری ناشی از نا پایداری دترسور است و بقیه
ی عناصر ذخیل در بی اختیاری مانند اسفنکترها و
آناتومی ،طبیعی بوده و هیچگونه نوروپاتی هم وجود ندارد.
نا پایداری اسفنکتری کمتر دیده می شود.
بی اختیاری رفلکسی:
عبارتست از دفع غیر ارادی ادرار در نتیجه ی هایپر رفلکسی یا در
غیاب احساس طبیعی که معموال" با دفع ادرار همراه است .این نوع
معموال" در بیماران با ضایعات نخاعی رخ می دهد زیرا آنها نه
تنها کنترل واسطه ی عصبی موتور بر ماهیچه ی دتروسور را
دارا نمی باشند ،بلکه حس آگاهی نسبت به نیاز به دفع ادرار را نیز
از دست داده اند.
بی اختیاری سر ریزی:
به دفع غیر ارادی ادرار همراه با اتساع بیش از حد مثانه گفته می
شود .علیرغم دفع مکرر ادرار ،عدم توانایی تخلیه ی کامل مثانه
منجر به بروز اتساع بیش از حد در آن می شود .وضعیت های غیر
طبیعی عصبی (مانند ضایعات طناب نخاعی) یا عوامل مسدود کننده
ی جریان خروجی ادرار (مانند تومورها ،تنگی ها یا رشد غده ی
پروستات) می توانند باعث بی اختیاری سر ریزی بشوند.
بی اختیاری درمانی:
نوعی بی اختیاری دفع ادرار است که در اثر عوامل درمانی
خارجی و بخصوص داروها بروز می نماید .مثال" آلفا
آدرنرژیک ها که برای کاهش فشار خون استفاده می شوند
موجب بروز این نوع بی اختیاری می شود .در برخی
اشخاص که دارای دستگاه ادراری سالم هستند ،این موارد
تأثیرات بدی بر گیرنده های آلفا می گذارد که مسئول ایجاد
فشار در هنگام بسته شدن گردن مثانه هستند ،بنابراین با
کمترین افزایش فشار داخل شکمی شلی گردن مثانه به
حدی می رسد که ادرار به طور غیر ارادی دفع می گردد
و لذا این حالت خود را شبیه به بی اختیاری استرسی جلوه
گر می سازد ،به محض قطع دارو دفع بی اختیاری ادرار
نیز برطرف می شود.
بی اختیاری کارکردی :به مواردی گفته می شود که در آن
کارکرد دستگاه ادراری تحتانی طبیعی است ،اما عوامل
دیگری نظیر اختالل شناختی شدید موجب می شوند که
بیمار نتواند نیاز برای دفع ادرار را درک کند(مانند دمانس
آلزایمر) یا بدلیل اختالالت فیزیکی نتواند خود را به هنگام
دفع ادرار به موقع به توالت برساند.
بی اختیاری ترکیبی:
این نوع بی اختیاری معموال" شامل توأم شدن بی اختیاری
استرسی و بی اختیاری فوریتی است
بررسی و یافته های تشخیصی
پس از مواجهه با بی اختیاری ،اطالع کامل از سابقه ی بیمار
ضروری خواهد بود .بایستی از جزئیات مشکل و داروهای
مصرفی مطلع شد .سابقه ی دفع ادرار بیمار ،نوشتار میزان
مایع مصرفی و ادرار دفع شده و انجام آزمون های کنار
بستر(حجم ادرار باقیمانده ،مانورهای فشاری) می توانند به
تشخیص نوع بی اختیاری کمک کنند .تجزیه و تحلیل کشت
ادرار برای شناسایی عفونت انجام می گیرد.
اگر علت زمینه ای با موفقیت درمان شود والگوی دفع ادرار
بیمار به حالت طبیعی بازگردد ،بی اختیاری ادراری ممکن
است گذرا یا برگشت پذیر باشد.
درمان طبی:
درمان بی اختیاری ادرار به عوامل زمینه ساز بستگی دارد .درمان بی
اختیاری ادراری ممکن است به صورت رفتار درمانی ،دارو
درمانی یا درمان جراحی باشد.
رفتار درمایی:
همیشه به عنوان اولین انتخاب در جهت رفع بی اختیاری محسوب می
شود .ورزش های ماهیچه کف لگن() PMEاساس رفتار
درمانی برای تصحیح اختالالتی از قبیل بی اختیاری های
استرسی ،فوریتی و ترکیبی می باشد .سایر برنامه ها شامل:
-1سامان دهی مایعات
-2تکرار ادرار استاندارد شده:
الف -دفع ادرار زمان بندی شده
ب -دفع سریع ادرار
-3ورزش های احتباسی هرمی مهبلی
-4تنظیم عصبی
درمان دارویی:
مواد آنتی کولینرژیک ها انقباض مثانه را مهار می کنند و دسته ی اول
دارویی برای بی اختیاری فوریتی محسوب می شوند.
بی اختیاری استرسی را می توان با استفاده از سولفات پسودوافدرین
(سودافد) درمان کرد .این دارو بر روی گیرنده های آلفا آدرنرژیک
اثر کرده ،منجر به احتباس ادراری می شود .این دارو در مردان
مبتال به بزرگی پروستات باید با احتیاط مصرف شود.
درمان جراحی:
برای بیمارانی که بی اختیاری ادراری در آنان با اقدمات رفتاری و
دارویی درمان نمی شود،ممکن است مداخله جراحی ضروری باشد.
انتخاب روش جراحی به مشکل آناتومی و فیزیولوژی زمینه ای
بستگی دارد.
الف -اسفنکترتومی:
در آقایان مبتال به هیپر رفلکسی اسپاستیک مثانه این عمل جهت
جلوگیری از تخریب سیستم ادراری فوقانی انجام می شود ،سپس با
کاندوم کاتتر ،ادرار تخلیه می شود.
ب -افزایش حجم مثانه( بزرگ کردن مثانه):
در بیماران با ظرفیت مثانه کم ناشی از هیپر تروفی مزمن یا تغییرات
دیواره ی مثانه ،می توان با استفاده از سگمان روده ای حجم مثانه
را افزایش داد .در این حالت اسفنکتر ادراری بیمار،باید کفایت الزم
را داشته باشد.
ج-اسفنکتر مصنوعی:
در بیماران دچار صدمه ی اسفنکتری شدید با فشار پایین و ظرفیت
زیاد مثانه ،می توان از اسفنکتر مصنوعی در آقایان دور مجرای
بولبر کار گذاشته می شود.دو نوع اسفنکتر مصنوعی عبارتند از:
کاف اطراف پیشابراهی()PERIURETHRAL CUFF
وپمپ باد کننده ی کاف (CUFF INFLATION
)PUMP
برای درمان زنان مبتال به بی اختیاری استرسی می توان از
ترمیم مهبلی قدامی ،آویزان ساختن خلف عانه ای یا سوزنی
برای باز سازی موقعیت پیشابراه استفاده استفاده کرد.
در مردانی که دچار بی اختیاری سرریزی و استرسی می
باشند ممکن است از طریق یک برش درون پیش آبراهی
نشانه های بزرگی غده ی پروستات را بر طرف کرد.
مراقبت پرستاری:
اساس مراقبت پرستاری بر این اصل استوار است که بی
اختیاری ادراری به صورت اجتناب ناپذیر وابسته به
بیماری یا پیری نبوده و معموال بر گشت پذیر و قابل درمان
است .مداخالت پرستاری بر مبنای درمان های انجام شده
صورت می گیرد.
احتباس ادراری
احتباس ادراری عبارت است از عدم توانایی تخلیه کامل مثانه ،در حین
تالش برای ادرار .احتباس ادراری مزمن اغلب منجر به بی اختیاری
سرریزی می شود که علت آن فشار ادرار باقیمانده در مثانه می باشد.
در افراد بزرگسال کمتر از 60سال با هربار دفع ادرار ،تخلیه کامل
مثانه باید صورت گیرد .در افراد باالی 60سال ،به علت کاهش
قدرت انقباضی ماهیچه دتروسور ،پس از هر بار دفع ادرار 50 ،تا
100میلی لیتر ادرار در مثانه باقی می ماند.
احتباس ادراری پس از عمل جراحی در هر بیماری می تواند بروز
نماید .این امر بخصوص در بیمارانی که در نواحی پرینه و مقعد مورد
جراحی واقع شده اند مشاهده می شود زیرا اسنفگترها ی این نواحی
درعکس -العمل نسبت به جراحی دچار انقباض می شوند .بیهوشی
عمومی باعث کاهش تحلیک عصبی مثانه گردیده و منجر به سرکوبی
حس فوریت دفع ادرار خواهد شد و تخلیه کامل مثانه را مختل می سازد.
بررسي ميزان شيوع و علل رتانسيون ادرار در بيماراني است كه بعلت سيستوسل
و ركتوسل همراه با SIدر سال 1378در زايشگاه قدس زاهدان تحت عمل
جراحي قرار گرفتهاند و تعداد بيماران در اين مطالعه 142نفر بود كه 80نفر
از آنها عالوه بر سيستوسل ركتوسل SIنيز داشتند كه 8نفر ( 10درصد) از
آنها دچار احتباس ادراري شده بودند .شايعترين علت احتباس ادراري عفونت
ادراري بود ( 5بيمار معادل 62/5درصد) و دو نفر از آنها به علت احتماال
اعمالي كه رو مثانه و يورترا و ادم بافتهاي اطراف آنها ايجاد شده است دچار
احتباس ادراري شده بودند ( 25درصد) و يك نفر معادل 12/5درصد احتماال
به علت كاهش حساسيت مثانه در اثر سونداژ بود.
درمطالعه ای که دردانشگاه علوم پزشکی شیرازشد به این نتیجه رسیدندکه
بيماراني که امتياز آنها 20-35مي باشد در معرض خطر بااليي براي احتباس
ادراري پس از بيهوشي عمومي قرار دارند با استفاده از اين روش مي توان
احتباس ادراري پس از بيهوشي عمومي در مردان باالي 50سال را پيش بيني
نمود.
• درمطالعه که دردانشگاه علوم پزشکی لرستان انجام شد به این نتیجه رسیدند که
كالمپ سوندفولي در آنها انجام شده بود مجددا به احتباس ادراري دچار شده اند
يعني كالمپ سوندفولي ۱۰۰در جلوگيري از بروز احتباس ادراري موثر نبوده
ل جراحي موثر بوده است
است و فقط ۸۴در كاهش احتباس ادراري بعد از عم
ل ديگري نيز در بروز احتباس ادراري موثر
كه خود گوياي آن است كه عوام
هستند كه تنها با كالمپ كردن سوندفولي نمي توان از بروز آن صددرصد
پيشگيري كرد و از طرفي مطالعه جديدي را در جهت وجود يا عدم وجود
عوارض بدنبال اين كار مي طلبد .
• فرانسوي ها ازدانه ها کرفس براي هومئوپاتي احتباس ادرار استفاده مي كنند .
ممكن است باعث حساسيت در برابر نور شود .
•
•
•
•
•
•
پاتوفیزیولوژی
احتباس ادراری ممکن است ناشی از دیابت ،بزرگی پروستات ،موارد آسیبی
پیشابراهی ( عفونت ،تومور ،سنگ ها) ،ضربه (جراحات لگنی) ،بارداری،
اختالالت عصبی از قبیل سکته مغزی ،آسیب های نخاعی ،اسکلروز متعدد یا بیماری
پارکینسون باشد.
برخی از داروها یا از طریق جلوگیری از انقباض مثانه ( آنتی کولینرژیک
ها[سولفات آتروپین ،دی سیکلومین] ،مواد ضد انقباض [اکسی بوتینین کلرید،؛
بالدونا] و داروهای ضد افسردگی های سه حلقه ای [ایمیپرامین ،دوکسپین]) یا
افزایش مقاومت خروجی مثانه (آلفاآدرنرژیک ها[سولفات افدرین ،پسودوافدرین])
باعث احتباس ادراری می شوند.
عوارض
احتباس ادراری ،می تواند منجر به عفونت مزمن شود .عفونت هایی که بهبود نمی
یابند ،بیمار را به سنگ ،پیلونفریت وعفونت خون مبتال می کنند .در صورت باقی
ماندن حجم زیاد ادرار ،کلیه قادر به فعالیت مناسب نبوده و هیدرونفروز ایجاد می
شود .عالوه بر این نشت ادرار می تواند باعث آسیب پوستی در ناحیه پرینه شود،
بخصوص در مواردی که معیارهای بهداشتی در نظر گرفته نشوند.
مراقبت پرستاری
• شیوه های برخورد برای پیشگیری ازاتساع بیش ازحد مثانه و درمان عفونت یا رفع
انسداد طرح ریزی شده اند .با این حال ،بسیاری از مشکالت را می توان با ارزیابی
دقیق و اقدامات مناسب پرستاری پیشگیری نمود .پرستار باید توضیح دهد که چرا دفع
طبیعی ادرار انجام نمی گیرد وبا دقت ،دفع ادراررا اندازه گیری کند .همچنین پرستار
باید درباره ماهیت موقتی احتباس ادرار ودرمان موفقیت آمیز آن به بیمار اطمینان
خاطر دهد.
• بهبود تخلیه طبیعی ادرار
• معیارهای پرستاری در راستای تشویق بیمار به دفع ادرار شامل مواردی است از
جمله :حفظ حریم ،ایجاد محیط مناسب وقراردادن بیمار دروضعیت راحت تا قادر به
دفع باشد و کمک به بیمار در جهت استفاده از دستشویی یا صندلی های مخصوص
بجای استفاده از لگن ،استفاده از گرما برای شل شدن اسنفگترها(از جمله ،حمام
نشیمنگاهی ،کمپرس گرم در ناحیه پرینه ،دوش) ،دادن چای گرم به بیمار و تشویق و
اطمینان بخشیدن به وی می باشد .روش های تحریکی ساده از جمله باز کردن شیر آب
در هنگام دفع ادرار ،ممکن است کاربرد داشته باشد .از جمله سایر روش های تحریکی
می توان از ریختن آب بر روی شکم ویا ناحیه داخلی ران ویا دق کردن روی ناحیه
عانه و فرو بردن دست های بیمار در آب گرم نام برد .ممکن است برای شروع دفع
ادرار استفاده از ترکیبی از این روش ها ضروری باشد.
• بعد از عمل یا زایمان ،درد در ناحیه میان دو راهی ،دفع ادرار را مشکل می سازد،
بنابر این الزم است مسکن تجویز شده توسط بیمار مصرف شود.
• هنگامی که بیمار قادر به دفع ادرار نباشد ،برای جلوگیری از اتساع بیش از حد مثانه،
از کاتتراسیون استفاده می شود .در مواردی که انسداد به علت بزرگی غده پروستات
باشد ،کوشش در جهت کاتتراسیون ( توسط متخصص مجاری ادراری ) ممکن است
موفقیت آمیز نباشد که در این حال ،باید برای بیمار کاتتر فوق عانه گذاشته شود
( کاتتر از طریق یک برش شکمی کوچک داخل مثانه قرار می گیرد) .در بیمارانی
که قادر به دفع ادرارنباشند ،پس از برقراری جریان تخلیه ادرار ،باید آموزش مجدد
مثانه آغاز شود.
-
منابع
کلیه و مجاری ادراری برونر و سودارث
ارولوژی اسمیت
مجله زنان ،مامائی و نازائی ایران>شماره 9پاییز و زمستان 85
دانشگاه علوم پزشكي زاهدان ،دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي زاهدان ،
دانشكده پزشكي