تئوری های مدیریت پیشرفته (نهاد‌ و‌ نهاد‌گرایی)

تئوری های مدیریت پیشرفته (نهاد‌ و‌ نهاد‌گرایی)

اسلاید 1: استاد :دکتر احمد ورزشکارتهیه اسلاید :وب سایت مدیریتی ایران0تئوری های مدیریت پیشرفتهنهاد و نهاد گرایی000......................................................پاییز 1390............................................................................................................................................................................................................................

اسلاید 2:

اسلاید 3: يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ الحجرات/13

اسلاید 4: اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيره‏ها و قبيله‏ها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد؛ [اينها ملاك امتياز نيست،] گرامى‏ترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست؛ خداوند دانا و آگاه است! الحجرات/13

اسلاید 5: 9. نظریه عمومی سیستمی G.S.T و تئوری اقتضایی10. هفت الگوی کارساز مینتزبرگ11. هفت اس مکنزی (اس های نرم و اس های سخت) 12. دیسیپلین ها (کارآفرینی،سازمان چابک،سازمان مجازی و ...)13. مدیریت تحول و نظریه آشوب 14. نظریه های جدید (نظریه سلولی و ...)سرفصل مطالب Content /outline2. سیر تطوروتحول تئوریهای سازمان3. سطوح تجزیه و تحلیل :1- سطح بوروکراسی4. سطوح تجزیه و تحلیل :2-سطح سازمان5. سطوح تجزیه و تحلیل : 3-سطح کارگاه 6. سطوح تجزیه و تحلیل : 4-سطح تکنیک 7. نهاد و نهادگرایی8. سازمانها : سیستم های عقلایی ، طبیعی ،باز1. ماهیت ومفاهیم تئوری

اسلاید 6: مقدمهریشه های علم سازمان در مطالعه نهادهاست ولی بعدها این علم از اصل خود دور شده و به سمت رفتارگرایی و انتخاب عقلایی گراییده است . هرچند که تکوین نهادگرایی در نظریه سازمان را نمی توان از نهادگرایی در علوم اجتماعی ( اقتصاد ، علوم سیاسی ، جامعه شناسی ، و غیره) جدا دانست ولی در اینجا تأکید بر نظریه نهادی سازمان است .

اسلاید 7: مقدمههمنطور که قبلا گفته شد ، سازمان ها و مدیریت در سه سطح مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند .سازمان ها در خلاء شکل نمی گیرند . آنها منعکس کننده انتظارات نهادی هستند. بنابراین شناخت و کسب معرفت پیرامون نهاد ضرورت پیدا می کند .

اسلاید 8: بستر تاریخی تئوری نهادی123

اسلاید 9: تعاریف مفاهیم اصطلاحات

اسلاید 10: اصطلاح نِهادنِهاد یک امر درونی می باشد .

اسلاید 11: اصطلاح نَهادنَهاد یک امر بیرونی می باشد .

اسلاید 12: مفهومی فراتر از یک واژه و اصلاح دارد و به فراخور سابقه و ورود آن در حوزه های مختلف علم از معانی ، تعاریف و کاربردهای متفاوتی برخوردار شده است . مفهوم نهاد هم اشاره به ایجاد مکانی خاص برای فعالیت و هدفی خاص دارد هم مفهوم ذهنی ، موضوعی یا معنوی از آن استنباط می شود .مفهوم نهاد

اسلاید 13: تعریف نهاد (Intitution) ساختاری انطباق پذیر با بعد ارزشی بسیار قوی که اعضای آن زندگی خود را متکی به آن دانسته و هرگونه تغییر در آن و یا از میان رفتن آن، اثراتی بر روی اعضای نهاد و کل جامعه دارد .

اسلاید 14: تعریف نهاد (Intitution) نهاد یک سازمان اجتماعی است . سازمانی که خارق العاده است و از اول بوده و از بین رفتنی نیست . مثل خانواده ، مذهب ، اجتماع ،دولت ، اقتصاد (بازار) ، آموزش و پرورش . (دکتر حسن میرزایی اهرنجانی)

اسلاید 15: تعریف نهاد در حوزه های مختلف علمی قدیمی ترین تعریف را جامعه شناسان فرانسوی به معنای تشکیلات و سازمانهای اجتماعی-اغلب با بعد قضایی- از نهاد ارائه داده اند .جامعه شناسان آمریکایی نیز تعاریف مختلفی شامل مجموعه ای از:الگوهای رفتاری ، الگوهای فرهنگی و نقشها برای آن برشمرده اند .جامعه شناسیدر روانکاوی جنبه ناخودآگاه شخصیت است که اساس تمام انگیزه های مهم رفتار انسان و نیروهای غریزی وی می باشد .روانشناسی

اسلاید 16: تعریف نهاد در حوزه های مختلف علمی نهاد عبارت است از مجموعه ای از قواعد و دستورهای سیاسی و حقوقی که در اثر ترکیب و تألیف قواعد عرفی و قانونی به وجود آمده اند . به شرطی که این قواعد چون تار و پود در هم تندیده شوند ، با هم هماهنگ گردند و با یکدیگر ارتباط منطقی برای هدف خاصی پیدا کنند .علم حقوققانون ، رسم ، عرف و عادت ، رویه ، سازمان یا هر عنصر دیگر در زندگی سیاسی یا اجتماعی مردم . یک اصل نظام بخش یا پیمان در خدمت نیازهای یک اجتماع سازمان یافته یا هدف های کل تمدن . آنچه که در اجتماع پابرجا و مستقر شده باشد.علوم سیاسی

اسلاید 17: تعریف نهاد در حوزه های مختلف علمی اقتصاد یک سازه اجتماعی است که هدف تخصیص کارای منابع را دنبال میکند.اقتصادنهادی ،بازار،بنگاه و دولت رابه عنوان نهادهای اصلی سیستم های باز درنظر می گیردکه ابزارهای جانشین برای تخصیص منابع اند وبایدترکیب درستی از انها انتخاب شوند .علم اقتصادنهادهای اجتماعی مهمترین سازمانهای اجتماعی اندکه نیازهای اساسی انسانهارادرجوامع براورده میکنند.نهادهادرهمه جوامع وجودداشته اند.علت وجودی ونقش انهادرجوامع بشری این است که نیازهای اساسی وهمیشگی هرجامع راپاسخ میدهند .علوم اجتماعی

اسلاید 18:

اسلاید 19:

اسلاید 20: نهادهای اجتماعیمهمترین سازمان های اجتماعی اند که نیازهای اساسی انسان ها را در جوامع برآورده می کنند.

اسلاید 21: کلیات

اسلاید 22: علل وجودی و نقش نهادها

اسلاید 23: ویژگی های نهادها

اسلاید 24: ويژگي‌هاي نهاد از ديدگاه مقام معظم رهبري (89/4/23)

اسلاید 25: ويژگي‌هاي نهاد از ديدگاه مقام معظم رهبري

اسلاید 26: کارکرد نهادها

اسلاید 27: کارکرد نهادها

اسلاید 28: نهادهای اولیهپنج نهاد اجتماعی اولیه که ایجاد آنها عمدتاً ناخودآگاه بوده است :

اسلاید 29: ساز و کارهای نهادی شدن انضباطشتاب کمثبات زیادسلطهشتاب کمثبات زیادنفوذشتاب کمثبات کمخشونتشتاب زیادثبات کمذهنیتعینیتسیستمیمقطعیSRPs

اسلاید 30: نهاد گرایان جدید 1970نهاد گرایان نیمه دوم قرن بیستم 70 - 1950نهاد گرایان اولیهموضوعجامعه شناسی معرفتسازمان های خاصعلوم سیاسی و اجتماعیحوزهآلفرد شولتز ، پیتر برگر ، دیلتای و هوسرل ، سیلورمن ، گرتز ، زوکر ، می میر ، برگر سلزنیک1950 دانشجویان کلمبیا به رهبری رابرت مرتنوبلن 1919 ، برگس1902 ، ویلسن 1889 ، ویلاگبای1896 ، بیل و هاردگریو ، کولی ، هیوز ، پایونز ، دورکیم ، ماکس وبرصاحب نظران1. دارای دیدگاه پدیدار شناسی در مورد سازمانهاست 2. بر روی نظام معنایی و روشهایی تأکید می ورزد که از طریق کنش اجتماعی ایجاد و بازسازی می شوند . 3. واقعیت اجتماعی یک ساخت انسانی است که از کنش های متقابل اجتماعی پدید می آید.1. دیدگاه بر اساس الگوی سیستم طبیعی در مورد سازمان های قابل تبیین است. 2. گروه هایی اجتماعی برای تطابق و بقا در محیط خاصی تلاش می کنند .1. ساخت های رسمی و نظام های قانونی 2. تأکید بر تبیین تفصیلی نظام های خاص سیاسی3. محافظه کارانه و دوام و عدم تغییر4. مطالعات مبتنی بر فلسفه اخلاقویژگی هالازم موجودیت سازمان تبادل با محیط و محیط های سازمانی را در ایجاد نظام معنایی برای اعضای سازمان دخیل می پندارند .محیط های سازمانی ، نقش و تأثر محیط و هنجارهای محیط ها را بر فرآیند نهادی شدن1. قواعد و نظام عقلانی حاکم 2. افراد علت و نهادها معلول هستند. 3. نهادها در رفتار یکپارچه و استاندارد شده افراد وجود دارد .دیدگاه ناظر برفرآیند شناخت و مقررات بدیهی و مسلم.عجین شدن ارزش های ماورای تجهیزات فنی در وظایف جاری هنجارها و ارزش هاتمرکز اصلیمشخصات نهادگرایان در سه دوره

اسلاید 31: فرآیند تحول نظریه نهادی

اسلاید 32: مطالعات تجربی نهادیاولدومسومنمونه

اسلاید 33: محدودیت ها در تحقیقات نهادی1. نبود شاخص مورد توافق2. اختلافات در مفاهیم کلیدی و متغیرها3. کمبود تنوع در تکنیک های آماری4. مفهوم پردازی نشده است .5. اختلاف نظر در ویژگی ها و فرآیند6. نبود تکنیک اندازه گیری

اسلاید 34: نهاد و سازمان

اسلاید 35: محیط نهادی و محیط فنیبا نفوذ مفهوم سیستمهای باز به مطالعه سازمان ها ، نظریه نهادی نیز قوت گرفت . نظریه سیستمهای باز رویکردهای موجود را متحول کرد و اهمیت زمینه یا محیط وسیع تر را در تشکیل ، توسعه ، تحدید (تعیین حد و مرز) ، تجدید و تهدید سازمان ها مطرح ساخت .سیستم بسته : توجه در آن به محیط فنی معطوف بود و سازمان یک سیستم تولید تلقی می شد.سیستم باز: توجه در آن به محیط نهادی معطوف گردید و نیروهای اجتماعی و فرهنگی وسیع تر در تحلیل های سازمانی به کار رفت.درونداد ورودیبرونداد خروجیباز خورد فرایند تبدیلمحیط

اسلاید 36: وجوه اشتراک و افتراق نهاد و سازماننیاز مدارسیستم باز اجتماعیتنظیم کنشنهاد :نیازهای اولیهارزش مداریعقلانیت ذاتیسازمان :نیازهای ثانویهابزارگرا و فن مدارعقلانیت ابزاریسازمان ها در سیکل از بین می روند ولی نهاد ها از بین نمی روند .سازمان ها را افراد تأسیس می کنند و بیشتر بصورت رسمی ایجاد می شود ولی نهادها خودشان در اثر تغییرات و تحولات محیطی بصورت طبیعی و آزاد بوجود می آید .

اسلاید 37: نهادی شدن سازمانمهمترین علتی که باعث پایداری نهادها گشته است تطابق آنها با محیط است . این امر در سازمانها یک علت اصلی و کلی به شمار می آید که اگر به نیازهای محیط نتوانند پاسخ بدهند از بین می روند . لذا هرچقدر نیازها ، نیازهای پایداری باشند ، سازمان هایی که مربوط به پاسخگویی به این نیازها می شوند تبدیل به نهاد می شوند .

اسلاید 38: نهادی شدن سازماننهاد در واکنش به محیط طبیعی و آزاد و باتوجه به شرایط و تحولات محیط خودبخود بوجود می آید. خودجوش است و بصورت آگاهانه با برنامه ریزی ایجاد نمی شود. ولی ممکن است بعد از پیدایش دارای برنامه ، هدف ، و ... گردد .مهم شیوه پیدایش نهاد می باشد که باید به صورت خودجوش پدید آید در پاسخ به نیازهای اساسی و پایدار که این پایداری نهاد از ویژگی های مهم آن است.

اسلاید 39: نهادی شدن سازماننهادی شدن شامل فرآیندهایی است که به وسیله آنها ، تعهدات و واقعیت های اجتماعی ، یک موقعیت قانون وار در تفکر و کنش اجتماعی پیدا می کنند .سازمان ها مستقل از کارایی مولدشان ، در محیط نهادی شده وجود دارند ، و اگر در هم شکلی با این محیط ، موفق عمل کنند مشروعیت به دست می آورند و منابع مورد نیاز برای بقا را دریافت می کنند .

اسلاید 40: نهادی شدن سازمانسازمان ها به عنوان سیستم های اجتماعی وقتی به محیط سرشار از ارزش پاسخ می دهند نهاد می شوند . این تعهد به نهادی شدن باعث می شود کنشهای سازمانی از زمینه ، تأثیر بپذیرند.سازمان ها به وسیله محیط هایشان ساختار یافته ، با آنها هم شکلی پیدا می کنند . اکثر تحقیقات ، محیط را منبع نهادی شدن در نظر می گیرندو سازمانها محیط های نهادی خاص خود را دارند.هرچقدر شناخت و اعتماد مردم به سازمان جدید بیشتر می شود ، نهادی شدن سازمان سهولت می یابد ؛ یعنی دموکاتیزه شدن سازمان موجب نهادی شدن می شود .

اسلاید 41: ارزش های نهادی و ساختار سازمانیمقررات نهادی به وسیله افکار عمومی یا قدرت قانون حمایت می شوند . و به طور اجتناب ناپذیری درگیر تعهدات هنجاری هستند .تولیدات ، خدمات ، فنون ، سیاست ها و برنامه های نهادی شده به عنوان ارزشهای قدرتمندی عمل می کنند و بسیاری از سازمانها آن ها را به صورت تشریفاتی می پذیرند.سازگاری با مقررات نهادی شده اغلب به طور جدی با معیارهای کارایی در تضاد است .سازمان های مختلف ، ارزش های محیطی را مشابه هم تفسیر نمی کنند .سازمان ها ارزشهایی همچون توسعه ، عقلانیت ، رشد و عدالت را می پذیرند تا از نظر ذی نفعانی که در باور به این اساطیر مشترک اند ، مشروعیت کسب کنند .ارزشهای نهادی

اسلاید 42: ارزش های نهادی و ساختار سازمانیارزش ها بر ساختار جامعه و نهادهای آن نفوذ گسترده ای دارند ، و ساختار و کارکرد انواع سازمانها نیز تحت تأثیر این نفوذ اجتناب ناپذیر است .پایبندی به ارزشها اعمال غیر عقلایی ناکارآمد را عقلایی می سازد . مقررات نهادی به عنوان ارزشهایی عمل می کنند که برای سازمانها منابع مشروعیت و ثبات به ارمغان می آورند و دورنمای بقا را افزایش می دهند .سازمانهایی که ساختارهای آنها با ارزشهای محیط نهادی هم شکل می شوند به خاطر کسب و حفظ مشروعیت ، هماهنگی و کنترل درونی شان کاهش می یابد.ساختارهای سازمانی رسمی جوامع مدرن از زمینه های نهادی شده بر می خیزند.ارزشهای نهادی

اسلاید 43: ویژگی های ساختارهای رسمی ایجاد شده توسط ارزشها

اسلاید 44: رابطه سازمان با محیط

اسلاید 45: فرآیند نهادی شدن در سازمانتوسعه معانی اجتماعی مشترک و عمومی مرتبط با این رفتارها.توسعه رفتارهای الگودار مشکل گشا و همراهی این رفتارها با محرک های خاص.درجه ای است که این نمونه سازی ها به عنوان اینکه واقعیت خود را دارند به تجربه در می آیند .

اسلاید 46: نهادسازماننهادسازمانسازماننهادسازماننهادنهادسازماننهادسازماناستراتژیسیستمساختارمهارتکارکنانمبتنی بر نظریه سلولیمبتنی بر اعتمادچابکشبکه ایبهره ورینیازپایهخودکنترلیشفافیتاورگانیکپویاایثارگرانهبوم پایهکل نگرمبتنی بر نظریه رقابتیمبتنی بر کنترلسنگینسلسله مراتبیکاراییهدف مدارکنترل بیرونینا شفافمکانیکایستارقابتیتقلیدیجزنگرS های سختS های نرمسبکایستادرون گراریسک گریزتوجه به قوت هادستوریتفکر خطیتحقق اهدافنقد ناپذیروظیفه گراکوتاه مدتنتیجه گراپویابرون گراریسک پذیرتوجه به فرصت هاتحلیلیتفکر خلاقدرونی کردن اهدافچالشیارزش محوربلند مدتتکلیف گراسیستم بستهکند و سنگینفرآیندهای پیچیدهپاداش مبتنی بر حضورجزیره ای تأکید بر کاراییماشینیروزمرگیبرنامه محورابزار گراسخت افزاریمهارت های فنیکنترل عملکردتوسعه ی دانشنگرش عقلاییالگو بردارتأکید بر آموزش و توسعهجزء نگرکاراییتوجه به بهبودحضور فیزیکیوظیفه گرامهارت های ارتباطی و ادراکیتعالی بخش عملکردتوسعه خودآگاهیتفکر ادراکی و شهودیالگوسازتأکید بر تربیت و پرورشکل نگربهره وریتوجه به نوآوریدنیای مجازیتکلیف گرارهبر گرانهادیارتباطات چندلایهفرصت گراخودیابتحول گراچالش پذیرکل نگرارزش پایهچشم انداز محورعدم تمرکزفعالبی اعتمادیعملگراتخصص گراتمرکز گرامکانیستیروابط رسمیانسان – ابزارثبات کارینتیجه گرامدیر مدارتعاملیدارای اعتمادتحلیل گراتعهد گراعدم تمرکزارگانیستیروابط انسانیانسان – سرمایهتنوع کاریتکلیف گرامشتری مدارمدیر محورنمادینسلسله مراتبیتهدید گراخود شیفتهثبات گراچالش گریزجزءنگردانش پایهبرنامه محورتمرکزیسیستم بازچالاک و چابکفرآیندهای ساده و روانپاداش مبتنی بر عملکردفراگیر و هم افزاتأکید بر اثر بخشیانسانیپویاچشم انداز محورارزش مدارمغز افزاریتأکید بر انگیزاننده های درونیتأکید بر انگیزاننده های بیرونیعقلاییمقایسه هفتS درسازمان ونهادبه دنبال رشداستراتژی محورمبتنی بر اهدافمهارت فنی و انسانیعقلاییرییس مرئوسیارزشهای دستوریوظیفه مدارروزمرگینمادینبه دنبال تعالیارزشهای مشترکسازماننهادچشم انداز محورمبتنی بر ارزشمهارت انسانی و ادراکیپویاخرد جمعیارزشهای نهادینهتکلیف مدار نوآور و خلاقنهادین(نظریه ی نهاد و سازمان)

اسلاید 47: کل نگري (نهاد)در مقابلجزء نگري (سازمان)توجه به موجوديت ماهويتوجه به موجوديت فيزيكيتوجه به اثربخشيتوجه به كاراييتوجه به پويايي سازمانتوجه به پايايي سازمانتوجه به نتيجه كارتوجه به اجزاي تشكيل دهنده كارتأكيد بر جريان كارتأكيد بر تقسيم كارارزش‌گذاري بر نتيجه كارارزش‌گذاري به حجم كارسازمان مسطح / سطوح سلسله مراتب كمسازمان عمودي/ سطوح سلسله مراتب زياددر پي کارهاي نهادي و نهادينه استدر پي کارهاي نمادي و نمادين استبهسازي و بهبود مستمربهسازي و بهبود دوره‌اي و مورديكاركنان حرفه‌گراكاركنان تخصصي‌گرا و وظيفه‌گراتصميم‌گيري توزيع شدهتصميم‌گيري متمركزسطح بالاتر به منزله مربيسطح بالاتر به منزله رئيس يا سرپرستسطح بالاتر به عنوان تسهيل‌كنندهسطح بالاتر به عنوان كنترل كنندهترفيعات براساس توان مورد نيازترفيعات براساس عملكرد گذشتهحقوق و دستمزد به توان افراد داده مي‌شودحقوق و دستمزد به سابقه كار افراد داده مي‌شوداستفاده از فن‌آوري اطلاعاتاستفاده از جلسات و كميسيون‌ها و غيرهسطح بالاتر، به افراد در كار الهام مي‌بخشدسطح بالاتر، افراد را وادار به كار مي‌كند سطح بالاتر، به حسن نيت تكيه داردسطح بالاتر، وابسته به قدرت است سطح بالاتر، حسن اعتماد را اشاعه مي‌دهدسطح بالاتر، ترس را اشاعه مي دهد در اينجا «ما» يعني جمع مطرح استدر اينجا «من»يعني فرد مطرح است اشتباه را نشان مي دهدخطا كار را نشان مي دهد سطح بالاتر، مي‌داند كار چگونه بايد انجام‌شودسطح بالاتر مي‌گويد كار بايد انجام شودسطح بالاتر ، احترام را بر مي‌انگيزدسطح بالاتر، توقع احترام داردبه دنبال تحليل انحرافات استبه دنبال تعيين انحرافات است در پي تعيين و سنجش نيازهاي مشتري استدر پي تعيين و سنجش نيازهاي سازمان استرويكرد کل‌نگر و تکليف‌گرا در مقابل رويكرد جزءنگر و تثبيت‌گرا

اسلاید 48: مــنابــعRefrenceالوانی، سید مهدی . مدیریت عمومی . - تهران : نشر نی.ای اف استونر ، جیمز . فری من ، آر ادوارد . گیلبرت ، دانیل آر . (1379) . مدیریت ج1 . ترجمه اعرابی ، سید محمد و پارساییان ، علی . - تهران : دفتر پژوهش های فرهنگی .ای اف استونر ، جیمز . فری من ، آر ادوارد . گیلبرت ، دانیل آر . ترجمه اعرابی ، سید محمد و پارساییان ، علی (1379) . مدیریت ج2 . - تهران : دفتر پژوهش های فرهنگی .ایروانی ، محمد جواد (1380) . درآمدی بر نظریه نهادی. - تهران : نشر سیاست .جاسبی ، عبدالله (1369) . اصول و مبانی مدیریت . - تهران : انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی .دفت ، ریچارد . ال . (1377) . تئوری و طراحی سازمان . ترجمه اعرابی ، سید محمد . پارساییان ، علی .- تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی.تافلر، الوين (1373)، شوك آينده، ترجمه حشمت‌الله كامراني، تهران: چاپخانه گلشن.

اسلاید 49: مــنابــعRefrenceرضاییان ، علی (1387) . مبانی سازمان و مدیریت . - تهران : انشارات وزارت فرهنگ و ارشاد کشور .سید جوادین، سید رضا (1382) . مبانی سازمان و مدیریت . - تهران : نشر نگاه دانش .قلی پور ، آرین. (1388) . جامعه شناسی سازمانها . - تهران : سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).قلی پور ، آرین (1384) . نهادها و سازمان ها (اکولوژی نهادی سازمان ها ) . - تهران : سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).زاهدی ، شمس السادات . الوانی ، فقیهی ، ابوالحسن (1376) . فرهنگ جامع مدیریت . - تهران : دانشگاه علامه طباطبایی (ره).رابینز ، استیفن . (1376) . تئوری سازمان (ساختار ، طراحی ، کاربردها) . ترجمه الوانی ، سید مهدی و دانایی فرد ، حسن .- تهران: نشر موج.رابينز، استيفن (1377)، مديريت رفتار سازماني . ترجمه علي پارساييان و سيدمحمد اعرابي، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌هاي فرهنگي

اسلاید 50: مــنابــعRefrenceوب سایت مدیریتی ایران . – www.managerial.ir .هیگینز ، جیمز . (1384) . کارآفرینی : 101 تکنیک حل خلاق مسئله . ترجمه احمدپور داریانی ، محمود - تهران : انتشارات امیرکبیر.هرسي، پال و بلانچارد، کنت (1365) . مدیریت رفتار سازمانی کاربرد منابع انسانی . ترجمه : علی علاقه بند._ تهران : مؤسسه انتشارات امیر کبیر.ورزشکار ، احمد (1389) . مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته (اسلایدهای آموزشی) . تهران : دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی .ورزشکار ، احمد (1389) . مدیریت منابع انسانی پیشرفته (اسلایدهای آموزشی) . تهران : دانشکده مدیریت واحد شمال دانشگاه آزاد اسلامی .میرزایی اهرنجانی ، حسن (1386) . مبانی فلسفی تئوری سازمان . - تهران : سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).میرزایی اهرنجانی ، حسن و سلطانی تیرانی ، فلورا (1374) . سازمانها: سیستم های عقلایی ، طبیعی و باز. - تهران : انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

اسلاید 51: و صلی الله علی محمد و آل محمداللهم صلی علی محمد و آل محمد 51