تاریخچه بهداشت

تاریخچه بهداشت

اسلاید 1: تاريخچه بهداشت :تا 3900 سال قبل از ميلاد مسيح بيماري صرفا يك بلاي آسماني بود و اين مانع دخالت در امور بيماران مي شد .به علت محدود بودن دانش ،بيماري ها و در واقع تمام گرفتاري ها و بلاهاي انسان به خشم خدايان و حلول روح شيطان در بدن ودر اثر كينه توزي ستارگان سيارات منسوب مي شد . اين تطريه درباره بيماري ها به تئوري ماوراء الطبيعه معروف است . در اين زمان استقليبوس يوناني به فكر چاره اي براي بيماران افتاد و با انجام اقداماتي نام طبيعت بر خود نهاد . وي دو دختر به نام hygiea (هيرژيا) و ديگري پاناسه آ (panacea) داشت .هيژيا پدر را به فكر واداشت تا به جاي درمان بيماران به فكر پيشگيري از ابتلا به بيماري باشد. وي به عنوان ايزد بانوي سلامتي شناخته شده و به افتخار وي hygen يا بهداشت از نام او اقتباس گرديده اند . معروفترين پزشك يونان باستان بقراط بوده است كه او را پدر پزشكي مي نامند . وي سنت جادوگري در پزشكي را تغيير اساسي داد و روش كاملا تازه اي در پزشكي ابداع نمود كه همان كاربرد روش هاي باليني در پزشكي مي باشد .

اسلاید 2: در سال 1946 اساسنامه سازمان جهاني بهداشت (WHO) به تصويب رسيد ودر سال 1948 به مرحله اجرا در آمد . علت به وجود آمدن چنين سازماني در سطح جهاني ريشه كن نمودن دشمن مشترك بشريت يعني بيماري بود . شيوع يك بيماري ساير ممالك را نيز به خطر مي انداخت . امروزه بيشتر از 150 كشور جهان عضو سازمان جهاني بهداشت (WHO) بوده و با مبادله اطلاعات و تجربيات خود براي رسيدن به بالاترين سطح ممكن بهداشت در سراسر دنيا با يكديگر تشريك ساعي دارند .

اسلاید 3: تعريف بهداشت :بهداشت عبارت است از علم سلامتي و شامل همه عواملي است كه در ايجاد يك زندگي سالم سهمي بر عهده دارند . علم و هنر دستيابي به سلامت را بهداشت تعريف مي كند در واقع بهداشت علم نگهداري و بالا بردن سطح سلامت است و بر هرگونه فعاليت اقتصادي ،فرهنگي و اجتماعي تاثير مي گذارد .

اسلاید 4: تعريف بهداشت عمومي :كميته كارشناسان سازمان بهداشت جهاني بهداشت عمومي را به اين شرح تعريف كرده اند : علم و هنر پيشگيري از بيماري ها ، طولاني كردن زندگي و ارتقاي سلامت و موثر كردن آنها از طريق كوشش هاي سازمان يافته اجتماعي براي بهسازي محيط زيست ، مبارزه با عفونت هاي واگير ، آموزش بهداشت فردي و حرفه اي به اشخاص ، سازمان دادن خدمات پزشكي و پرستاري به منظور تشخيص زود رس و درمان ، پيشگيري از بيماري ها و ايجاد نظام اجتماعي «به منظور تضمين بهره وري همه اشخاص از استانداردهاي مناسب زندگي براي حفظ سلامت و سازمان دادن اين مزايا به طوري كه هر شهروندي بتواند حق حيات و ادامه زندگي سالم را بشناسد .

اسلاید 5: تعريف آموزش بهداشت :سازمان جهاني بهداشت در تعريف آموزش مي گويد :آموزش بهداشت عبارت است از تشويق و ترغيب مردم براي قبول و نگهداري رفتار و اعمالي كه براي ادامه زندگي سالم ضروري است و همچنين به كار بردن عقل و منطق براي استفاده صحيح از خدمات بهداشتي كه در دسترس آنان است .

اسلاید 6: اهداف و دامنه فعاليت هاي بهداشت عمومي :بهداشت عمومي دامنه فعاليت بسيار گسترده اي دارد كه عبارتست از :1- آموزش بهداشت عمومي 2- بهداشت مادر و كودك 3- بهداشت محيط از قبيل بهداشت هوا، خاك و آب4- پيشگيري و كنترل بيماري هاي واگير و مزمن و سرطان ها 5- خدمات آزمايشگاهي 6- خدمات پزشكي و پرستاري 7- خدمات مرتبط با امور جمعيت و تنظيم خانواده 8- نظارت بر مواد خوراكي، بهداشتي و دارويي 9- خدمان بهداشتي هنگام سيل و زلزله 10- بررسي آماري ، تحقيقات و ارزشيابي امور بهداشتي 11- خدمات بهداشت دهان و دندان

اسلاید 7: عوامل موثر در بهداشت و سلامت انسان ها:عوامل مختلفي در بهداشت و سلامت انسان ها دخيل هستند كه به طور كلي به دو دسته تقسيم مي شوند :1- عوامل فردي2- عوامل زيست محيطي عوامل فردي يا عوامل ژنتيك كه شامل سن ، جنس ، عوامل شخصي ، شغل و تاهل است . عوامل فردي خود به دو دسته اند .1- غير قابل تغيير مثل ژنتيك و نژاد و ارث ، جنس و سن .......2- قابل تغيير مثل شغل و تاهل – شيوه زندگي ،تغذيه .عوامل زيست محيطي شامل عوامل زيستي ،اجتماعي و فيزيكي و.....است .اين عوامل ضمن تاثير متقابل بر يكديگر باعث تغيير در سطح سلامتي مي شوند و نتيجه آن اين است كه سلامت ارتقاء يا كاهش يابد .

اسلاید 8: عوامل تعيين كننده سلامتي:1- وراثت 2- محيط زيست 3- سبك زندگي 4- وضعيت اقتصادي – اجتماعي 5- خدمات بهداشت و رفاه خانواده 6 – عوامل ديگر

اسلاید 9: 1- وراثت و ژنتيك:مهمترين عامل تعيين كننده صفات جسماني و رواني هر انسان مي باشند . بسياري از بيماري ها داراي منشا ژنتيك هستند مانند ناهنجاري هاي كروموزومي (سندروم داون)،اختلالات متابوليسم (فنيل كتونوري)،عقب ماندگي ذهني .بعضي بيماري ها مانند بيماري ديابت زمينه خانوادگي داشته ولي ارثي نيستند و بنابراين تعيين سلامتي به ميزان قابل توجهي به ساختمان ژنتيك انسان وابسته است .شايان ذكر است بيماري هاي ژنتيكي قابل درمان نيستند ولي بهترين راه مبارزه باآن پيشگيري از بروزشان مي باشد.سلامت مثبت WHO حاكي از اين است كه هرشخص بايد به صورتي هر چه كاملتر توانايي هاي ژنتيك ارثي خود را بروز دهد واين تنها زماني مقدور است كه شخص بتواند در ارتباط سالم با محيط زيست خود زندگي كند . يعني محيط توانايي هاي ژنتيك را به واقعيت ه اي فنوتيپ (شكل ظاهري صفات ژنتيكي )تبديل كند .

اسلاید 10: 2- محيط زيست:به دو گروه دروني و بيروني تقسيم مي شود .محيط زيست دروني انسان شامل همه اجزاء ،بافت ها،اندام ها ،دستگاهها و عملكرد هماهنگ آنهاست .محيط زيست بيروني شامل تمام آنچه كه هر انسان را فراگرفته مي باشد و مي توان آن را به اجزاي فيزيكي،زيست شناختي و رواني – اجتماعي تقسيم نمود .اجزاءزيست محيطي كاملا مجزا از هم نيستند .اگر محيط زيست مساعد باشد شخص مي تواند از همه توانايي هاي جسمي و رواني به طور كامل استفاده كند .

اسلاید 11: 3-سبك زندگي :بيشتر اوقات براي اشاره به روش زندگي به كار مي رود و تركيبي از الگوهاي رفتاري و عادات فردي در سراسر زندگيست كه در طي آن فرايندهاي اجتماعي شدن به وجود آمده و به واسطه روابط متقابل فرد با والدين و ساير اعضاي خانواده و جامعه آموخته مي شود. سلامتي مستلزم ارتقاءسبك زندگي بهداشتي است و خطرات مربوط به مرگ و بيماري عمدتا در رابطه با فقدان بهسازي محيط ،بدي تغذيه ،كاهش فعاليت بدني،عدم رعايت اصول بهداشت فردي ،عادات غلط بهداشتي و الگوهاي فرهنگي و سنتي هستند .

اسلاید 12: 4- وضعيت اقتصادي – اجتماعي:1- وضعيت اقتصادي :بيش از همه مقدار درآمد سرانه به عنوان عملكرد وضع كلي اقتصادي پذيرفته شده است ودر كشورهاي توسعه يافته و توسعه اقتصادي عامل عمده كاهش ابتلا به بيماري و افزايش طول عمر و بهبود كيفيت زندگي است .2- سطح آموزش :اثرگذارترين عامل بر وضعيت سلامتي افراد جامعه سطح آموزش به ويژه در زنان مي باشد . نقشه بي سوادي در جهان با نقشه فقر ، سوءتغذيه ، بيماري و بالا بودن ميزان ميرايي شيرخواران و كودكان در جهان انطباق بسيار دارد. 3- سطح اشتغال :بالا بودن سطح اشتغال در كارهاي مفيد موجب ارتقاء سلامتي است زيرا در افراد بيكار معمولا بروز بيماري و مرگ بيشتر است .4- نظام سياسي كشور :بهداشت به نظام سياسي كشور وابسته است .گاهي مانع عمده اجراي فناوري هاي بهداشتي دلايل فني نبوده بلكه ناشي از توزيع نامناسب امكانات و عدم توجه لازم مي باشد .

اسلاید 13: تعريف سلامتي:سلامتي يك موضوع مشترك در بسياري از فرهنگ هاست . درواقع هرجامعه اي به عنوان بخشي از فرهنگ خود مفهوم خاصي از سلامتي دارد .قديمي ترين تعريف از سلامتي آن است كه سلامتي يعني بيمار نبودن .

اسلاید 14: مي توان گفت سلامتي و تندرستي وضعيتي است كه حالت تعادل نسبي از شكل ظاهري و اعمال طبيعي بدن وجود دارد و بين دستگاه هاي مختلف بدن تعادل و همكاري لازم برقرار است .

اسلاید 15: سازمان جهاني بهداشت سلامتي را حالت رفاه كامل جسماني ،رواني ،اجتماعي و نه فقط نبودن بيماري و نقص عضو و توانايي داشتن يك زندگي با سطح اقتصادي – اجتماعي حرفه مي داند .همانطور كه در تعريف WHO از سلامتي آمده مشخص است كه سلامتي يك موضوع چند بعدي است: 1- بعد جسماني 2- بعد رواني 3- بعد اجتماعي

اسلاید 16: تعريف بيماري :بيماري دلالت بر شرايطي دارد كه جسم انسان را بيمار كرده و عملكرد طبيعي بدن را كه شامل مغز نيز مي باشد به هم مي زند .توصيف ساده از بيماري اين است كه حالت ناراحت كننده اي يا علائمي مثل تب ، درد ،.....بوده ولي در تعدادي از بيماري ها مثل افزايش فشار خون و يا بيماري قند در مراحل اوليه بيماري علائم ناراحت كننده اي وجود ندارد و دليل بيماري فقط تركيب شيميايي بافت ها يا كار طبيعي اندام هاي داخلي بدن است . به عبارتي بيماري حالت ناخوشايند جسمي يا رواني همراه با علائم مختلف و داراي نشانه ا و خصوصيات شخص كه ممكن است همه يا قسمتي از بدن را فرا گيرد مي باشند .

اسلاید 17: طیف تندرستی و بیماری:همیشه نمی توان مردم را به دو گروه کلی سالم یا بیمار تقسیم بندی کرد .افراد جامعه برحسب حالت تندرستی یا شدت بیماری در گروه های زیر قرار دارند :تندرستی – بیماری غیرآشکار –بیماری خفیف-بیماری متوسط-بیماری شدید –بیماری کشنده-مرگ شایان ذکر است عده ای از افراد جامعه هیچ گونه ناراحتی یا علامت ظاهری بیماری از خود بروز نمی دهند اما بامعاینات دقیق و انجام آزمایشات مختلف بیماری غیرآشکار محرز می شود .

اسلاید 18: پیشگیری:هدف علم پزشکی عبارتست ا ارتقای سلامتی و احیای آن به هنگام آسیب دیدن و به حداقل رساندن رنج و ناراحتی افراد که این هدف در وجه پیشگیری گنجانده شده است .پیشگیری در سه سطح اولیه-ثانویه-و ثالثیه می باشد.

اسلاید 19: اولیه: اقداماتی که یش از شروع بیماری انجام می گیرد و امکان بروز بعدی بیماری را از بین می برد و عمدتا شامل مداخله در مرحله پیش از بیماری زایی بیماری ها یا دشواری های بهداشتی است . پیشگیری اولیه را می توان با تدابیر طرح شده برای ارتقای بهداشت عمومی و بهزیستی و کیفیت زندگی افراد و یا به وسیله اقدامات حفاظت اختصاصی انجام داد. مانند واکسیناسیون .

اسلاید 20: ثانویه :اقداماتی که پیشرفت بیمار را در مرحله پنهان آن متوف و از بروز عوارض بیماری جلوگیری می کند .اقدامات مداخله ای خاص پیشگیری ثانویه شامل تشخیص زودرس آزمون های غربالگر و برنامه های بیماریابی و درمان کافی است مانند درمان گلودرد چرکی در کودکان جهت جلوگیری از بروز عوارض ناشی از تب روماتیسمی .

اسلاید 21: ثالثیه :اقدامات مداخله ای در مراحل پایانی بیماری زایی بیماری است که شامل به کاربردن تمام تدابیر موجود برای کاستن یا محدود کردن نقص عضو و ناتوانی های حاصله از بیماری و به حداقل رساندن رنج و آسیب ناشی از انحراف از سلامت کامل و بالا بردن قرت تطابق بیمار با حالت های بهبودنا پذیر (مانند اقدامات بازتوانی در بیماران قطع عضو)