تاریخچه زبان شناسی

تاریخچه زبان شناسی

اسلاید 1: تاریخچه ی زبان شناسی (از آغاز تا امروز)حمید جعفریسجاد صادقیآذر 1390

اسلاید 2: تعریف علم زبان شناسیزبان‌شناسی علمی است که به مطالعه و بررسی روشمند زبان می‌پردازد. در واقع، زبان‌شناسی می‌کوشد تا به پرسشهای بنیادینی از این دست پاسخ گوید:«زبان چیست؟»«زبان چگونه عمل می‌کند و از چه ساخت‌هایی تشکیل شده است؟»«انسان‌ها چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند؟»«زبان آدمی با سامانه ارتباطی دیگر جانوران چه تفاوتی دارد؟»«کودک چگونه سخن گفتن می‌آموزد؟»«زبان بشر چگونه تکامل یافته است؟»«زبان‌ها چه قرابتی با یکدیگر دارند؟»«ویژگی‌های مشترک زبان‌های جهان کدامند؟»«انسان چگونه می‌نویسد و از چه راهی زبان نانوشتاری را واکاوی (تحلیل) می‌کند؟»«چرا زبانها دگرگون می‌شوند؟»

اسلاید 3: پیدایش تاریخ زبان شناسیعلم زبان شناسی امروزین درست مثل دیگر شاخه های دانش و معرفت انسانی، بلکه مثل تمامی جنبه های همه ی فرهنگ های بشری از یک سو محصول گذشته ی خود و از سوی دیگر خاستگاه آینده ی خویش است مراد از علم در این جا تحصیل شناختی نظام یافته و به آئین، نسبت به موضوعی پیشداده یا سلسله پدیدارهایی از پیش تعیین شده است؛ شناختی که دانسته و از روی عمد ساخته و پرداخته می شود و حساب شده از نسلی به نسلی دیگر منتقل می گردد

اسلاید 4: سیر زبان شناسی اروپاییاز جهات مهمی دشوار است بتوان باور کرد که زبان شناسی اروپایی هرگز می توانسته به پایگاه و مرتبتی برسد که امروزه بدان رسیده است بی آن که از بینش ها و دانش هایی بهره ور گردد که حاصل کارها و آثار زبانشناختی ملت های دیگر در خارج از مرزهای اروپا بوده اند؛ و در این میان سهم آثار زبان شناسان هندی در عهد باستان به ویژه بسیار چشمگیر است.ما می توانیم پژوهشهای زبان شناختی ملت های دیگر را به مثابه نهرهای گوناگونی در نظر آوریم که هر یک در زمانی دیگر به درون سنت اروپایی فروریخته و به صورت بخشی از آن درآمده است.

اسلاید 5: این که ما چنین روایتی را حول محور تاریخ زبان شناسی اروپا سازمان می دهیم به هیچ روی متضمن هیچ مدعائی از آن دست نیست که اروپا در ساحت زبان شناسی بر دیگر جاها برتری دارد. چه واقعیتی است انکار ناپذیر که پژوهندگان و اندیشمندان اروپایی در بخش بزرگی از نظریه ی آواشناسی و واج شناسی، و همچنین در جنبه های معینی از تحلیل دستوری، آشکارا در فرودست هندیان عهد باستان جای دارند. اما نکته این است که در سنت زبان شناسی اروپایی ما در موقعیتی قرار می گیریم که می توانیم خط ناگسسته و مداومی را از رویش و بالش این علم از سرچشمه های آغازینش در یونان تا زمانه ی خودمان دنبال کنیم

اسلاید 6: و این در حالی است که ما از خاستگاه اصلی و مراحل آغازینی که در آن سوی آثار پخته و قوام یافته ی هندیان قرار دارد اخبار بسیار ناچیزی در اختیار داریم. نتایج نظری و عملی زبان شناسی یونان را رومیان (همراه با انبوه بی شماری از دیگر دستاوردهای فکری یونانیان) به ارث بردند، و آن همه را اینان از طریق دستوریان متاخر زبان لاتین به مدرسیان قرون وسطی واسپردند، تا آنان نیز به نوبه ی خود آن ها را همراه با دیگر داده های زبان شناختی، که همگی از فرهنگ های غیر اروپایی نشأت می یافتند و همگی نیز بسیار حیاتی بودند، در آستانه ی عصر نوزایی (Renaissance) و پس از آن به مردم جهان جدید تحویل دهند.

اسلاید 7: چند تعریف:واج: در زبان‌شناسی کوچک‌ترین جزء مشخص کلام است که جایگزینی آن با جزئی دیگر تفاوت معنایی ایجاد می‌کند. مثلاً کلمه ی «ما» از دو واج «م» (m) و «ا» (A) تشکیل شده‌است.کلمه یا واژه: کوچک‌ترین شکل معنادار از حروف است که می‌تواند به تنهایی به کار رود.

اسلاید 8: چند تعریف:صرف: تک‌واژشناسی/ ساختِ‌واژه‌/ به انگلیسی: (morphology) بخشی از دستورِ زبان است که ساختـ(ـارِ) واژه را موردِ تحلیل قرار می‌دهدنحو: جمله‌شناسی/ به انگلیسی: (Syntax)به دانش مطالعه ی قواعد مربوط به نحوه ی ترکیب و در کنار هم آمدن واژه‌ها به منظور ایجاد و درک جملات در یک زبان اطلاق می‌شود.واک: ارتعاش تارهای صوتی در حنجرهواکه (واکدار): آواها و واج هایی که هنگام تولیدشان تارهای صوتی مرتعش می شوند مانند /آ/ و /ی/بی واک: آواها و واج هایی که هنگام تولیدشان تارهای صوتی مرتعش نمی شوند مانند /پ/ و /ف/

اسلاید 9: فهرست کلیپیش از رنسانسیونانرومقرون وسطیرنسانسپیش از اختراع چاپپس از اختراع چاپقرن نوزدهم و کشف سانسکریتقرن بیستم

اسلاید 10: پیش از رنسانسیونانAncient Greece : Tower of the Winds, Athens

اسلاید 11: افلاطون دیوگنس لائرتیوسی می گوید افلاطون نخستین کس بود که به بررسی امکانات دستور زبان همت گماشت.در رسائل افلاطون هر جمله یونانی به دو بخش اسمی (اونوما) و بخش فعلی (ریما)تجزیه می شود .ریشه واژه انگلیسی گرامر نیز از واژه ی گراماتیکوس(grammatikos) یونانی گرفته شده که در زمان افلاطون و ارسطو به معنی کسی بود که حروف و کاربردآنها را می دانست.

اسلاید 12: افلاطونرساله کراتیلوس افلاطون در مورد معنا شناختی فلسفی است.موضوع اصلی رساله کراتیلوس مناظره ای است در این باب که منشا زبان کدام است و رابطه میان واژه و معنای آن چگونه است ؟ آیا این رابطه بر بنیاد نوعی سنخیت طبیعی استوار است که احیانا میان صورت واژه و معنای آن وجود دارد ، یا خود نتیجه نوعی قرارداد و توافق است ؟ هر دو نظر از سوی طرفهای درگیر مناظره مورد بحث و بررسی قرار می گیرند بی آن که هیچ نتیجه قطعی و معینی از این رهگذر به دست آید.

اسلاید 13: ارسطوارسطو قاطعانه نظرگاه قراردادگرایان را اتخاذ نمود و آوردکه: «بنیاد زبان به وضع و قرارداد است ،چون هیچ نامی به طور طبیعی پدید نمی آید»نظر ارسطو در باب زبان در آغاز کتاب تعبیر (De interpretatione) جمع بندی شده، آنجا که آمده است: «سخن گفتن عکس برگردان دریافتهای ذهن است و نوشتن عکس برگردان سخن گفتن»

اسلاید 14: رواقیانبنیانگذار نحله ی رواقی زنون بود که در حدود سال 300 پیش از میلاد می زیست. زنون خود آدمی دو زبانه بود که زبان اولش زبانی سامی بوده و زبان یونانی را بعدها در زندگیش آموخته بود. نحله رواقی در روزگاری بنیاد نهاده شد که به عصر یونان مداری (Hellenistic age) مشهور است ، و آن عصر پس از اسکندر بود که یونانی زبانان طی آن بسیار بیشتر از سده های پیشین با سخنوران زبانهای دیگر در تماس قرار گرفتند و این تماس در طول تمام این دوره رو به فزونی داشت .برای مثال نخستین ترجمه از عهد عتیق به زبان یونانی که به هفتادگانی یا ترجمه هفتادی مشهور است در همین عصر صورت بست.

اسلاید 15: مقام و موقعیت زبان در دستگاه فلسفی رواقیان مقام و موقعیت زبان در دستگاه فلسفی رواقیان را می توان در قالب سه نقل قول ازآنان بدین صورت جمع بست :«نخست تاثر ذهنی برای آدمی حاصل می شود ، آنگاه ذهن آدمی از سخن بهره می گیرد و تجربه ای را که تاثر ذهنی پدید آورده است در قالب کلمات بیان می کند»«همه چیز از رهگذر مطالعه فن استدلال (منطق) درک و دریافت می شود»«بیشتر آدمیان می پذیرند که به جاست مطالعه فن استدلال را از آن بخش آغاز کنیم که به بررسی سخن می پردازد»

اسلاید 16: رواقیانرواقیان دوگانگی میان صورت و معنا را به قالب بیان درآوردند ، و از این رهگذر «دال» را از «مدلول» در زبان بازشناختند.رواقیان آواشناسی را جدا از صرف و نحو و این دو را جدا از ریشه شناسی طرح و توصیف کردند و در این میان به ریشه شناسی بیش از آن دوتای دیگر علاقه نشان دادند.

اسلاید 17: پیش از رنسانسرومThe Colosseum in Rome, Italy.(The Colosseum, or the Coliseum, originally the Flavian Amphitheatre, is an elliptical amphitheatre in the center of the city of Rome, Italy, the largest ever built in the Roman Empire. It is considered one of the greatest works of Roman architecture and Roman engineering.)

اسلاید 18: حکمت یونان و حکومت رومطی قرن های سوم و دوم پیش از میلاد جهان یونان رفته رفته زیر نفوذ و سلطه ی شهر روم در آمدرومیان از همان ابتدا پذیرفتند که یونانیان در عرصه ی دستاورد های فکری و هنری از آنان برترند.

اسلاید 19: تقسیم روم به دو قسمت شرقی و غربی از لحاظ زبانیدر نیمه ی غربی که هیچ تماسی با هیچ تمدن شناخته شده ای نداشت زبان لاتین هم زبان رسمی و اداری بود، هم زبان بازرگانی و حقوق و هم زبان علم و آموزش. همین زبان در گذار از تحولات زبان شناختی ای که از سر گذراند به صورت زبان رومیایی یا نولاتین درآمددر نیمه ی شرقی زبان یونانی هنوز همان پایگاه خود را داشت و ماموران رومی در جریان ماموریت هایشان در آن نواحی به ناچار زبان یونانی را می آموختنداین تقسیم بندی بعد ها پایه ی تقسیم سیاسی روم به دو قسمت گردیدآثار بسیار زیادی در این دوره به زبان لاتین ترجمه شد

اسلاید 20: وارو (Marcus Terentius Varro)وارو مستقل ترین و اصیل ترین کس در میان آن دسته از نویسندگان رومی بود که به مباحث زبان شناختی پرداختندیک ویژگی عمده ی کار وارو در زمینه ی زبان شناسی آن است که مبحث سامانگرایی و سامانگریزی را به طرزی گسترده مطرح می کند و آراء طرف های درگیر در این مبحث را تدوین می کند

اسلاید 21: منشا زبان از دید واروزبان از دل مجموعه ی محدودی از واژه های نخستین بر آمده و آن مجموعه اصل و منشا زبان را تشکیل می دهدواژه های یاد شده را در آغاز از آن رو بر اشیا نهاده اند تا بتوان از آن اشیا یاد کرد و همین ها حکم سرچشمه ی زایا و جوشانی پیدا کرده اند که از دل آن شمار فراوانی از واژه های دیگر نشات یافته است

اسلاید 22: وارووارو سخن از محدودیت های نظم محض در امر واژه سازی به میان می آورد، از طبیعت عملی زبان یاد می کند و می گوید که واژگان زبان در زمینه هایی که به لحاظ فرهنگی مهم ترند تمایزاتی به مراتب بیشتر از زمینه های دیگر پدید می آورددر زبان لاتیناسب نر: اکوئوس (equus)اسب ماده: اکوئا (equa)چون نزد مردم لاتین شناخت این دو از هم مهم بودهکلاغ نر و ماده: کُرووس (corvus)

اسلاید 23: تغییر طبیعی در صورت واژهتمایز میان شکل بندی اشتقاقی و تصریفیاگر واژه ای در اختیار داشته باشیم و بدانیم که به کدام یک از طبقات تصریفی تعلق دارد در آن صورت می توانیم تمامی صورت های تصریفی آن را بسازیم اما در مقابل فرآیند های اشتقاقی از شخص به شخص و از یک ریشه ی واژگانی به ریشه ی واژگانی دیگر متفاوت استمثلن از واژه ی اوویس (ovis) به معنی گوسفند و سوس (sus) به معنی خوک می شود واژه های اوویله (ovile) به معنی آغل و سوویله (suile) به معنای خوکدانی را مشتق کرد. اما از واژه ی بوس (bos) به معنی گاو نر نمی توان واژه ی بوویله (bovile) را برای گاودانی مشتق کرد.

اسلاید 24: نظام چهار امکانی وارو

اسلاید 25: رمیئوس پاله مون (Remmius Palaemon)نخستین نویسنده ای که با اصوات به عنوان طبقه ای جداگانه برخورد کرداعضای طبقه ی اصوات هیچ معنای ثابتی ندارند و بر عواطف و احساسات اشاره دارند

اسلاید 26: کوئین تیلیان (Marcus Fabius Quintilianus)اثری دارد با نام مبانی سخنوری که آراء خود را در آن شرح می دهداین اثر به دستور زبان به اختصار می پردازد و آن را در زمره ی علوم مقدماتی قرار می دهد. یعنی علومی که حصولشان برای درک درست و کامل ادبیات در سطح آموزش عمومیضرورت دارد

اسلاید 27: پریسکیانوس (Priscianus Caesariensis)در حدود 500 میلادی دستورزبانی منتشر ساخت متشکل از 18 کتاب که شمار صفحات آن بالغ بر 1000 صفحه ی چاپی امروزی می شوددر این دوره دستوریان اصطلاحات فنی یونانی را به طرزی ثابت و یکنواخت به لاتین ترجمه کردنداونومای یونانی به نومن لاتین برای طبقه ی اسم ترجمه شد و آنتونیمیای یونانی به پرونومن لاتین برای طبقه ی ضمیر ترجمه شد

اسلاید 28: پیش از رنسانسقرون وسطاThe Crusades. a series of religious expeditionary wars blessed by the Pope and the Catholic Church, with the main goal of restoring Christian access to the holy places in and near Jerusalem.

اسلاید 29: کلیسا و زبان لاتینآموزش عمومی در قرون وسطا بر پایه آموزش «هفت فن عام» بنیاد نهاده شد واین فنون عام هفتگانه به دو گروه تقسیم می شدند: دستور زبان ، منطق و سخن سنجی و این سه فن را سه گانیها (trivium) می گفتند موسیقی ، حساب ، هندسه و اخترشناسی و این چهار را چهارگانی ها (quadrivium) می گفتند .دستور زبان پایه و اساس آموزش و پژوهش در قرون وسطا را تشکیل می داد و زبان لاتین در خدمت کلیسا بود .

اسلاید 30: از نظرتاریخ علم زبان شناسی بخش دوم قرون وسطا که از حدود سال 1100 میلادی آغاز می شود و تا پایان این دوران به درازا می کشد بسیارمهمتر از بخش اول آن است . زیرا در این بخش بود که فلسفه مدرسه (scholastic philosophy) پا گرفت و رونق یافت و در لوای فلسفه مدرسه مطالعات زبانشناختی بسیار زیادی انجام گرفت. آنها پس از آنکه دستور زبان صاحب اهمیت فراوان شده بود نوشتند: «این نه دستور زبان دان ، بلکه فیلسوف است که با بررسی دقیق در طبیعت مخصوص هرشئ دستور زبان را کشف می کند»

اسلاید 31: از همین نگرش بود که فکر دستور جهانی نشات گرفت. یعنی دستوری که بتواند زیربنای همه دستور زبانهای منفرد باشدو این فکر در گذار زمان تداوم یافت و جستجو برای دستیابی به چنین دستوری همگانی حکم مشغله ای را پیدا کرد که ازآن زمان به بعد پیوسته در فضای زبانشناسی نظری تکرار شد.

اسلاید 32: دانته (Dante Alighieri)می توان گفت که دانته نخستین کسی بود که کار پژوهش در باب روابط تاریخی زبانها را آغاز کرد و در آن میان به زبانهای خاصی توجه نمود. او بعدها به دستوری اول مشهور گردید . دانته در اثر مشهور خود به نام «گفتار عامیانه» شرحی از پیدایش تفاوتهای گویشی به دست می دهد و می افزاید که: «از همین رهگذراست که زبانهای متفاوت از دل یک زبان اصلی نشأت می گیرند» و می آورد که: «این همه نتیجه گذشت زمان و پراکندگی جغرافیایی سخنگویان همان یک زبان اصلی است.»

اسلاید 33: او سه خانواده زبان اروپایی را از یکدیگر بازشناخت که عبارت بودند از خانواده ژرمنی در شمال ، خانواده لاتین در جنوب و خانواده یونانی در شرق . منتها همه این طبقه بندی مشروح و مفصل را در چارچوب همان فکر و باور کهن جای می دهد که در داستان برج بابل شرح داده شده استبنابراین عبری را نخستین زبانی فرض می کند که پیش از آنکه برج بابل را بسازند در سرتاسر کره خاکی بدان سخن می گفته اند و آن زبان آدم ابوالبشر بود و عطیه خداوند به آدم بود.

اسلاید 34: داستان برج بابل منقول از عهد عتیق ( سفر تکوین 11)در آن روزگار همه مردم جهان به یک زبان سخن می گفتند. جمعیت دنیا رفته رفته زیاد می شد و مردم به طرف شرق کوچ می کردند. آنها سرانجام به دشتی وسیع و پهناور در بابل رسیدند و درآنجا سکنی گزیدند. مردمی که در آنجا می زیستند با هم مشورت کرده ، گفتند : بیایید شهری بزرگ بنا کنیم و برجی بلند درآن بسازیم که سرش به آسمان برسد تا نامی برای خود پیدا کنیم.

اسلاید 35: بنای این شهر و برج مانع پراکندگی ما خواهد شد .برای بنای شهر و برج آن خشتهای پخته تهیه نمودند.از این خشتها بجای سنگ و از قیر بجای گچ استفاده کردنداما هنگامیکه خداوند به شهر و برجی که در حال بنا شدن بود نظر انداخت گفت: «زبان همه مردم یکی است و متحد شده ، این کار را شروع کرده اند . اگر اکنون از کار آنها جلوگیری نکنیم ، در آینده هر کاری بخواهند انجام خواهند داد. پس زبان آنها را تغییر خواهیم داد تا سخن یکدیگر را نفهمند.»این اختلاف زبان موجب شد که آنها از بنای شهر دست بردارند و به این ترتیب خداوند ایشان را روی زمین پراکنده ساخت . از این سبب آنجا را بابل (یعنی اختلاف ) نامیدند، چون در آنجا بود که خداوند در زبان آنها اختلاف ایجاد کرد و ایشان را روی زمین پراکنده ساخت.

اسلاید 36: رنسانسRenaissanceThe School of Athens, is one of the most famous paintings by the Italian Renaissance artist Raphael. It was painted between 1510 and 1511

اسلاید 37: دو حادثه ی مستقل از هم و بسیار مهم که از لحاظ زمانی کمابیش معاصرند و می توان آن ها را دو چهره ی دوران نوزائی در نظر گرفتفتح شهر قسطنطیه به دست ترکان عثمانی در 1453کشف برّ جدید (the new world) به دست کریستف کلمب در 1492

اسلاید 38: افق های تازه در زبان شناسیافق های زبان شناسی گسترده تر شد و نه تنها سنت اروپایی شروع به اثر پذیری از زبان شناسان غیر اروپایی کرد بلکه زبان های زنده ی اروپا نیز از آن زمان به بعد موضوع بررسی های منظم واقع شدندبحث و بررسی در زمینه ی دستور زبان یونانی و دستور زبان لاتین همچنان ادامه یافت

اسلاید 39: زبان عبریمطالعه ی آن در اواخر قرون وسطا به همراه زبان عربی در اروپا رایج شده بوددر قرن چهاردهم هر دوی این زبان ها در دانشگاه پاریس رسمیت یافتندراجر بیکن برای زبان عبری دستوری تازه نوشت

اسلاید 40: انسان سه زبانه ی عصر نوزائی دانستن یونانی و لاتین و عبری را مایه ی فخر و مباهات خود می دانستدر اروپا چند دستور زبان برای زبان عبری نوشته شد که مهم ترین آن اثر ری کلین (Reuchlin)به نام «مبادی زبان عبری» بوددستوریان عبری در زمینه ی طبقات کلمه، دستگاهی را به کار می بردند که با دستگاه رایج در غرب از اصل متفاوت بوداز سال 1529 به بعد دستور زبانی که ان.کله نارد (N.Clenard) برای زبان عبری نوشته بود در کل اروپا به منزله ی دستوری نهایی و استاندارد پذیرفته شد

اسلاید 41: بررسی های زبان شناختی عبری زیر نفوذ آثار زبانشناختی اسلامی شکل گرفت و گسترش یافت و آثار اسلامی همه درباره ی زبان عربی بوداین نفوذ پذیری به دو دلیل بود:هر دو زبان عبری و عربی از خانواده ی سامی بودندقدرت سیاسی اعراب که هنگامی نصیب آنان شد که دین اسلام در پهنه ی خاور نزدیک و شمال آفریقا گسترش یافت

اسلاید 42: دستوریان عبری اصطلاحات فنی و مقولات دستوری خود را از زبان شناسان اسلامی وام گرفتند و آن همه را در تحلیل و توصیف زبان عبری به کار بردنددر میان این دستوریان می توان به خانواده ی قمحی (Qimhi) و یک یهودی اسپانیایی تبار به نام ابن بارون (Ibn barun) اشاره کرد

اسلاید 43: زبان عربی و زبان شناسی اسلامیمطالعات زبان شناختی اسلامی از دل قرآن نشات یافتبه این دلیل که قرآن را نمی بایست ترجمه می کردند لاجرم گرویدگان غیر عرب به دین اسلام، ناچار بودند عربی بیاموزند تا بتوانند آن را بخوانند و بفهمندآموزش زبان عربی در عالم اسلام همان پایگاهی را پیدا کرد که آموزش زبان لاتین در امپراطوری روم به دست آورده بود

اسلاید 44:

اسلاید 45: مکتب بصرینفوذ ارسطو درون این مکتب بسیار محسوس بودبر نظم محض در زبان و سرشت نظام مند آن تاکید می کردزبان به منزله ی وسیله ای که با آن به گفتگوی منطقی در باب پدیده های جهان می باید پرداخت

اسلاید 46: مکتب کوفیپایگاهشان شهر کوفه بودبر گوناگونی و تنوعی که عملن در زبان یافت می شد بیشتر تاکید می کردند

اسلاید 47: سیبویه بصریخود عرب نبود و اصالتن ایرانی بودشاگرد خلیل بن احمددستور زبان او «الکتاب» نام داشتسیبویه کلمه در زبان عربی را به سه قسم اسم، فعل و حرف تقسیم کردریشه های ثلاثی را برای تصریف فعل به کار برد (به عنوان مثالکَـ تَـ بَ که در انواع صیغه ها تصریف می شود)

اسلاید 48: شکاف در سنت های کهنعلاقه ی اروپاییان به مطالعه ی زبان عبری و عربی باعث شد رشته ی وابستگی های پر دردسری از دست و پای زبان شناسی اروپایی باز شود و علاقه ی بسیار شدیدی برای مطالعه ی زبان های محلی اروپا پیدا کنند تنها در دوره ی نوزائی است که بسیاری از زبان های اروپایی برای نخستین بار صاحب دستور زبان مختص به خود شدند

اسلاید 49: شناخت زبان های دیگربا کشف قاره ی جدید و اوج دوران نوزائی اروپایی ها با زبان های دیگر نیز آشنا شدنددستور زبان کچوا (Quechua) در پرو به سال 1560 منتشر شددر اروپا دستور زبان باسک (Basque) به سال 1587 منتشر شددستور زبان گوارانی (Guarani) در برزیل به سال 1639 منتشر شددر قرن هفدهم اروپایی ها با دستور زبان های ژاپنی و فارسی آشنا شدند

اسلاید 50: کلیسای کاتولیک مبلغین مسیحی را به سراسر دنیا می فرستاد. مبلغان کاتولیک هند و آسیای جنوب شرقی و خاور دور را یک به یک زیر پا می گذاشتنداینان شماری از زبان هایی که در آن نواحی یافتند نخست به خط لاتین در آوردند تا کتاب مقدس را به آن زبان ها بازگردانندخط بخصوصی که الکساندر رودسی به سال 1651 برای زبان ویتنامی طرح ریخت هنوز هم همان خطی است که با اندک تغییری به عنوان خط رسمی ویتنام به کار می رود

اسلاید 51: ارتباط نوزائی با یونان و روم کهنعهد باستان دیگر انگ کفر و زندقه بر پیشانی نداردشاهکار های ادب یونان و روم را اینک دیگر بدان سبب می خواندند که به ذات خود ارزشمند قلمداد می شدند

اسلاید 52: احیای آواشناسی و دستور های جدید یونانی و لاتیناراسموس (Erasmus) در زمینه ی تلفظ درست زبان لاتین و زبان یونانی آثاری نوشتآموزش دستور زبان یونانی و لاتین رفته رفته به شکلی درآمد که اکنون دارد و در متون درسی امروز بازنموده شده است. از میان دستورزبان هایی که برای زبان لاتین در دوران نوزائی نوشته شد می توان به «احکام زبان لاتین» نوشته ی ژ.سی. اسکالیجر (J.C.Scaliger) و «احکام زبان لاتین» نوشته ی سانکتیئوس (Santectius) اشاره کرددستور زبان لاتین دبلیو. لی لی (W.Lily) در انگلستان در سال 1540 از سوی هنری هشتم پادشاه انگلستان مورد تایید قرار گرفت و رسمن به عنوان کتاب درسی مدارس تجویز شد

اسلاید 53: اختراع چاپاختراع چاپ بر اهمیت املاء و نگارش حروف افزود و باعث شد کسانی توجه خود را به رابطه میان املاء و تلفظ معطوف کردند و به مساله اصلاح خط و تجدید نظر در املاء کلمات نیز علاقمند شدند و این علاقه ای است که ازآن زمان تاکنون هرگز از میان نرفته است.ریشه ای ترین و در عین حال بلند پروازانه ترین پیشنهادی که در تمام دوره نوزایی مطرح شد ، پیشنهاد اختراع زبانی تازه بود که بتواند برای پیشبرد مقاصد علمی و پژوهشی و همچنین مقاصد بازرگانی و اقتصادی در سرتاسر جهان متمدن به کار آید. زبان لاتین به عنوان زبان مشترک در روزگاران گذشته اکنون مرده بود و یا داشت نفسهای آخرش را می کشید.

اسلاید 54: فرانسیس بیکن (Francis Bacon)او اظهار تاسف کرده بود که نارسائیهائی که در زبانهای موجود یافت می شوند موجب بروز بحث و جدلهایی می گردند که همگی غیر ضروری اند و در آن میان زبان های موجود را به منزله ی بخشی از بت های بازاری قلمداد کرد و از طرفی امیدوار بود که اگر بنا را بر قیاس بین اشیاء و کلمات بگذارند بجای آن که صرفن بر قیاس بین کلمات با یکدیگر تکیه کنند، درآن صورت پیشرفت ها و بهبودهای گسترده ای در این ماجرا حاصل خواهد شد.

اسلاید 55: فرانسیس بیکن (Francis Bacon) بیکن میان دستور زبانهایی که برای زبانهای مختلف و مجزا نوشته می شوند از یک طرف و هر دستور زبان عامی که بر مبنای فلسفی فراهم آید از طرف دیگر فرق اساسی گذاشت و آنها را از یکدیگر متمایز دانست به این منظور که بتواند با فراهم آوردن بهترین بخشها و مناسب ترین ویژگیهای شماری چند از زبانهای موجود زبانی دلخواه و آرمانی پدید آورد که بتواند برای امر ارتباط علمی به کار آید.

اسلاید 56: درقرن هفدهم افراد مختلفی به طراحی انواع زبانهای جهانی سرگرم بودند یا به طراحی زبانهایی که گاه ازآنها با نام «علائم راستین» سخن می گفتند.در میان کسانی که این پروژه را دنبال کردند می توان از مرسن (M.Mersenne) فرانسوی یاد کرد. اوتحت تاثیر دکارت بود و پیشنهاد کرد که می باید به خلق بهترین زبان ممکن همت گماشت یاد کرد ، زبانی که در چارچوب آن بتوان تمام اندیشه های آدمی را با روشنایی و تمایز و همچنین ایجاز تمام در قالب واژه هایی همانند صورتبندی کرد.در انگلستان کسانی چون جورج دالگارنو (Georg Dalgarno) و اسقف جان ویلکینز(Bishop John Wilkins) کارهای مرسن را ادامه دادند .

اسلاید 57: ویلکینز اثر مشهوری به نام «گفتار در جهت علائمی راستین و زبانی فلسفی» (Essay towards a real character and a philosophical language) نوشت و در آن به نقد کمبودهایی پرداخت که در زبانهای طبیعی به چشم می خوردند و سپس به ایجاد یک نظام آواشناسی جهانی همت گماشت. او برای زبان جهانی خود دستور زبانی جهانی معرفی کرد که متشکل بود از طبقاتی از کلمات که برای همه نیازهای ارتباطی معتبر بودند .در این دستور زبان قرار بر این بود که شمار قواعد نحوی در حداقل ممکن نگاه داشته شود و تعلق کلمات به طبقات و روابط نحوی آنها با نشانه هایی خاص در خط نشان داده شوند و آنگاه همه اینها با افزوده ها یا محذوفات و تعدیلهای آواشناختی بخصوصی در صورتهای گفتاری کلمات نمودار گردند.او زبان فلسفی خود را با زبان لاتین برابر نهاد که به گمان او در میان زبانهای موجود بیش از همه به زبان جهانی نزدیک بود.

اسلاید 58: ملاحظات دیگری نیز در ذهن کسانی که به خلق زبان جهانی فکر می کردند وجود داشت از جمله تسهیل در امر بازرگانی و ایجاد وحدت در میان کلیساهای پروتستان و همچنین توسعه علم رمز نگاری.مردان این زمانه می خواستند علائم راستین تازه ای در دسترس باشد که بتواند به نهضت پروتستانها همان خدمتی را کند که زبان لاتینی در دوره ای به کلیسای کاتولیک کرده بود. کوته نویسی و رمز نویسی نیز به دلیل وجود رمزها و نوشته های رمزی طرفهای درگیر در جنگهای داخلی انگلستان مورد توجه خاص قرار گرفت و باعث گردید ویلکینز در سال 1641 اثری جداگانه در باب ارتباط مخفی به رشته تحریر درآورد.

اسلاید 59: قرن 1919th centuryMap of the world from 1897

اسلاید 60: سال کشف سانسکریتاگر بخواهیم یک سال برگزینیم و آن را به منزله ی سالی معرفی کنیم که دوران جدید دانش زبان شناسی با آن آغاز می شود بی شک سال 1786 که تا آغاز قرن نوزدهم بیش از یک دهه فاصله داشت آن سال خواهد بوددر این سال سر ویلیام جونز (Sir William Jones) از کمپانی هند شرقی خطابه ی مشهور خود را در جمع انجمن پادشاهی مطالعات آسیایی در کلکته ی هند قرائت کرد و در آن از پیوند تاریخی میان سانسکریت از سویی و زبان های لاتین و یونانی و ژرمنی سخن گفت و وجود آن پیوند را ثابت کرد

اسلاید 61: «زبان سانسکریت پیشینه ی باستانی اش هر چه باشد، ساختاری شگفت انگیز دارد؛ کمال یافته تر از یونانی است؛ سترگ تر از لاتین است؛ به طرزی خیره کننده ظریف تر از هر دوی آن هاست...»سر ویلیام جونزنخستین دستور زبان سانسکریت به زبان انگلیسی در اوائل قرن 19 انتشار یافت و رفته رفته ادبیات کهن هندوستان که به زبان سانسکریت بود به زبان های اروپایی ترجمه شد

اسلاید 62: زبان شناسی هندیدر همان مراحل آغازین از تاریخ به اوج شکوفایی خود رسیدتا زمانی که اروپایی ها از آن از وجود آن خبر دار شدند دانشمندان هندی به چندین نحله ی مشخص در این زمینه راه برده بودند و منابعی نگاشته بودند و شروح تفاسیر فراوان بر آن نوشته بودند

اسلاید 63:

اسلاید 64: معنا در قالب کلمههمایش هر کلمه اغلب محدودیت هایی بر دامنه ی معنایی آن کلمه تحمیل می کند. بدین معنی که استعمال کلمه در ترکیبی خاص و با کلماتی معین موجب می شود که ما نتوانیم از آن کلمه برخی از معناهایی را اراده کنیم که اگر کلمه ی مزبور را در تنهایی در نظر بیاوریم معانی یاد شده بدان تعلق گیرندبه عبارت دیگر همایش کلمات امکان استنباط برخی از معانی خود آن کلمات را از آن ها منتفی می گرداند

اسلاید 65: معنا در قالب جملهجمله، پاره گفتاری است یگانه و تجزیه ناپذیر و این پاره گفتار معنای خود را «در یک لمحه» منتقل می کند. درست همان گونه که هر تصویری نیز نخست به مثابه واقعیتی یگانه درک و دریافت می شودپیروان بهارت راری (مولف واکیاپادیا) طرفدار این نظریه بودند

اسلاید 66: آواشناسی و واجشناسی در هندآن چه بیش از همه در مورد هندیان چشمگیر و درخور بازگویی است کارهایی است که در زمینه ی آواشناسی انجام داده اند.کارهای ایشان چه در ساحت اندیشه و نظر و چه در مقام عمل به مراتب پیشرفته تر از تمامی کارهایی است که در اروپا یا جاهای دیگر انجام گرفته.تاریخ تالیف رساله های آواشناسی هندی را به تقریب بین 800 تا 150 پیش از میلاد تعیین کرده اند.

اسلاید 67: دستور زبان پانینیبخش اصلی آن منحصرن به طرح قواعد واژه سازی در زبان سانسکریت اختصاص دارداین قواعد به شکل «اقوال کوتاه» بیان می شوند که از آن ها به عنوان «کلمات قصار» یاد می شوداین کلمات قصار یا حاوی تعریف اند یا حاوی فرآیند های واژه سازی که در زبان سانسکریت آن ها را «سوترا» به معنی «رشته یا نخ» می نامند

اسلاید 68: منشا زبانآشنایی اروپاییان با زبان سانسکریت باعث شد زبان شناسان متوجه جنبه های تاریخی مطالعات زبان شناختی شوندباب بحث منشا زبان باز هم گشوده شد و زبانشناسانی چون «کندیاک» و «روسو» و «فون هردر» و «جیمز هریس» و «هون توک» و «جیمز برنت» در این زمینه آثاری نوشتند

اسلاید 69: اهمیت بحث منشا زبانآورده اند که پسامتیکوس، فرعون مصر کوشید تا کهن ترین زبان را یعنی زبان اصلی و اولین آدمیان را کشف کند. برای این کار کودکی را در محیطی بدور از هر نوع گفتار و سخنی با دقت تمام پرورش داد تا بتواند نخستین سخنی که یک روز بر زبان او جاری خواهد شد ضبط کند. در سال 1769 آکادمی پروسیا جایزه ای تعیین کرد برای کسی که به پرسش «آیا برای آدمیزاد ممکن است که زبان خود را به تنهایی و بی آن که از منبعی کمک گرفته باشد، به مرتبه ای از کمال برساند که شناخته ی ما است؟»

اسلاید 70: کندیاک و روسودر نیمه های قرن هجدهم به بحث درباره ی منشا زبان پرداختندکندیاک در سال 1746 «گفتار در باب منشا دانش آدمی» را نوشتروسو در سال 1755 «درباب منشا نابرابری در میان آدمیان» را نگاشت که به بحث منشا زبان هم اشاره کرده بودکندیاک تجربه گرا بود و بر نظریه ی شناخت لاک تکیه داشت

اسلاید 71: یوهان گوتفرید فون هوردر (Johann Gottfried von Herder)در سال 1772 «خاستگاه زبان» را منتشر کرد

اسلاید 72: جیمز برنت (لرد مونبودو) (James Burnett, Lord Monboddo)یکی از شخصیت های برجسته در حیات علمی و ادبی ادینگبورگکتابی تحت عنوان «در باب منشا زبان و تحولات آن» در 16 جلد نگاشت

اسلاید 73: زبان شناسی تاریخی و تطبیقی در قرن نوزدهم

اسلاید 74: قرن نوزدهم در عالم زبانشناسی قرن بررسیهای تاریخی و تطبیقی زبانها ، به ویژه زبانهای هند و اروپایی بود. یسپرسن (O.Jespersen) در 1922می نویسد که: «مراد از زبانشناسی عمدتن و در درجه اول همان مطالعات تاریخی است . از این گذشته باید گفت که برخی از فکرانگیزترین و راهگشاترین اندیشه هایی هم که در آغاز قرن بیستم در باب ساخت زبان فراپیش نهاده شد، نخستین بار در چارچوب فکری و نظری درباره زبان بکار بسته شد که در درجه اول چارچوب تاریخی به حساب می آمد.»

اسلاید 75: راسک (Rasmus Christian Rask)راسک که دانمارکی بود برای اولین بار برای زبان نروژی باستان و زبان انگلیسی باستان دستور زبانهایی نظام یافته نوشت و همچنین برای اولین بار به روابط ریشه شناختی نظم و ترتیبی شایسته داد و در انجام این کار صورتهای کلمات موجود در زبانهای مختلف را به طرزی نظام یافته با هم سنجید و نوشت: «اگر میان دو زبان بتوان توافقی تا آن حد در میان صورتهای کلمات ضروری و ناگزیر پیدا کرد که بشود برای آن توافق قواعدی ناظر بر تغییر حروف (آواها) به دست داد به طوری که بکمک آن قواعد بتوان از صورت یک کلمه در یک زبان به صورت همان کلمه در زبان دیگر رسید ، در آن صورت می توان گفت که میان آن دو زبان رابطه ای بنیادین برقرار است»

اسلاید 76: اثر راسک بنام «جستار» (Investigation) برنده جایزه آکادمی علم دانمارک شد. این اثر حاوی پژوهشی بود که منشأ زبان اسکاندیناوی کهن را مشخص می ساخت.

اسلاید 77: ویلهم فون هومبولت (Wilhelm von Humboldt)«گفتار و سخن هر ملتی روح آن ملت است و روح آن ملت گفتار و سخن آن است»

اسلاید 78: ویلهم فون هومبولت (Wilhelm von Humboldt)242 سال پیش، فردریک ویلهلم هومبولت 22 ژوئن 1767 در پوتسدام آلمان به دنیا آمد. او فقط زبانشناس نبود. اما در هر سمتی که بود بهترین بود. مدتی وزیر آموزش و پرورش کشور پروس (واقع در کشور آلمان فعلی) بود. به عنوان یک فیلسوف،‌ از مدافعان آزادی در عصر روشنگری بود وتحت تاثیر کانت قرار داشت. افکارش خیلی سریع در کشورهای انگلیسی زبان رواج یافت. او بر نقش آزادی در رشد شخصیت انسان‌ها اصرار داشت. دیپلمات موفقی نیز محسوب می‌شد.

اسلاید 79: ویلهم فون هومبولت (Wilhelm von Humboldt)هومبولت به عنوان یک زبانشناس نقش بسیار موثری در پیشرفت فلسفه زبان داشت.به عقیده هومبولت، ‌زبان‌ها از نظر ویژگی‌های ساختاری عمومی، وجوه اشتراک زیادی دارند و به عبارت دیگر قالب زبان‌ها یکی است.او زبان را ابتدا وسیله تفکر و حدیث نفس دانسته است. به اعتقاد او زبان را نباید صرفا به عنوان وسیله‌ای برای ایجاد ارتباط تلقی کرد بلکه نفس ارتباطی و عملی آن را باید فرعی و ثانویه دانست.اصل مهمی‌ که مورد توجه هومبولت بود و می‌کوشید تا در بررسی‌های گسترده‌اش درباره زبانشناسی و زبان‌های گوناگون توضیح دهد، جنبه زایای زبان بود که بر پایه آن هر سخنگوی زبان با در اختیار داشتن امکانات محدود دستوری و واژگانی می‌تواند تمامی نیازهای ارتباطی خود را که در جامعه ممکن است با آن روبرو شود، برآورده سازد.

اسلاید 80: ویلهم فون هومبولت (Wilhelm von Humboldt)هومبولت اندیشمندی اصیل در زبانشناسی همگانی بود. او در بررسی‌هایش، در جستجوی حقایق زبانشناسی همگانی بود. هرچند هومبولت توانایی زبانی ذهن را جهانی و همگانی می‌داند، ولی تاکید می‌کند که خاص بودن هر زبان از ویژگی‌های خاص گروهی که به آن صحبت می‌کنند ناشی می‌شود. او عقیده دارد که زبان و فکر هر گروه از مردم که به زبان خاصی صحبت می‌کنند، از یکدیگر جدایی‌ناپذیرست و حتی او از این هم فراتر می‌رود و اظهار می‌دارد که زبان هر قوم روح آنان و روح آنان زبانشان است. او آثاری چند در زمینه مطلق زبان و زبانهای خاص منتشر ساخت که مهمترین آنها «گوناگونیهای ساخت زبان آدمی» (The variety of human language structure) نام دارد.

اسلاید 81: ویلهم فون هومبولت (Wilhelm von Humboldt)شناخته شده ترین دستاورد هومبولت کار رده شناسی زبانی اوست که در چارچوب آن همه زبانها به سه طبقه تقسیم می شوند: زبانهای تک واژه ای (مانند زبان چینی)زبانهای تصریفی (مانند زبان سانسکریت)زبانهای پیوندی یا دو رگه.

اسلاید 82: شلایخر (August Schleicher)شلایخر در فلسفه یک هگلی مشرب بود و در علوم طبیعی به ویژه گیاه شناسیمهارت داشت. او کل دستگاه زبانهای هند و اروپایی را بر اساس روابط تاریخیشان در یک نمودار درختی فراهم آورد کهتا حد زیادی ملهم از شیوه هایطبقه بندی گیاه شناختی «لینه» بود.

اسلاید 83:

اسلاید 84: شلایخر در 1863 رساله کوتاهی با نام نظریه داروین و زبانشناسی منتشر ساخت و درآن بیان کرد که زبان را باید در کنار سایر اندامواره های طبیعی جهان قرار داد و با آن با همان شیوه ای برخورد نمود که در مطالعه علوم طبیعی به کار می آید و می گفت که این اندامواره مستقل از اراده و آگاهی سخنگویانش رشد می کند، به بلوغ می رسد و سپس می میرد.شلایخر برآن بود که نظریه داروین برای تاریخ زبانها نیز مناسب است و می توان گذار و گسترش زبانها رابر پهنه زمین ، همراه با برخورد آنها با همدیگر و تضاد و تعارض آنها به همان تنازع بقایی شبیه دانست که در جهان زندگان جریان دارد و در این تنازع بقا که میان زبانها هست ، زبانهای هند و اروپایی پیروز بوده اند. او بنابر این عقیده پیش بینی می کند که زبان های صرفی ، پیوندی می شوند و پیوندی ها، تک واژه ای.

اسلاید 85: نودستوریاندر نيمه دوم دهه‌ي 1870 شماري از زبان‌شناسان جوان با يكديگر هم‌داستان شدند و دست به كاری زدند كه در حلقه‌های علمی و فرهنگی آن روزگار بی سابقه بود. بحث و جدل‌های عمده‌ای كه در ربع آخر قرن نوزدهم درگرفت، بر سر چيزی بود كه اينك از آن به نام آموزه‌ی نودستوريان ياد مي‌كنند. نودستوریان این آرزو را در سر می پروراندند که از زبانشناسی تاریخی یک علم دقیق بسازندکه با سایر علوم طبیعی همراستا باشد. آنها اصرار می‌ورزيدند كه بايد به زبان‌ها و گويش‌های زنده‌ی معاصر بيشتر پرداخت، و كمتر به بازسازی زبان آغازين و مفروض هند و اروپايی كه به ناگزيرتلاشی بيهوده است مشغول شدهمچنين اينان نظريه‌ ی زبان به منزله‌ي يك اندامواره را كنار نهادند و به جای آن، نظريه‌ای را پيش نهادند كه می‌گويد زبان در اذهان فرد فرد سخنگويان آن جای دارد.

اسلاید 86: در دو دهه‌ آخر سده‌ نوزدهم، نودستوريان، درباره‌ نظم تغييرات آوايی عقيده‌ تازه‌ای ابراز كردند. آنان اين عقيده را كه قوانين آوايی استثنا ندارد به عنوان يك اصل همگانی مورد تاكيد قرار دادند.آنها دريافتند كه بيشتر موارد استثنا در تغييرات آوايی همسان، از شرايط آوايی خاصی كه بر محققان پيشين مخفی مانده بود ناشی مي‌شده است و همچنين علل تغييرات آوايي تنها از راه بررسی و مشاهده‌ عينی داده‌های زبانی از زبان‌های خويشاوند و چگونگی تغيير آوايی در بافت‌های زبانی گوناگون مشخص مي‌گردد.

اسلاید 87: اهميت اساسی عقيده‌ نودستوريان در اين است كه به‌طور كلی درباره‌ی طبيعت تغيير زبان بيانی جامع اظهار داشتند؛ به اين معنی كه تغيير زبان را فرايندی منظم مي‌دانستندآنان بر اين باور بودند كه بر پايه‌ی برخی ويژگی‌های جهانی، تحول زبان قانونمند است و از همين رو، مي‌تواند به طور منظم مورد بررسی قرار گيرد. درواقع نودستوريان نيز همانند شلايخر بررسیهای خود در زمينه‌ زبانشناسی تاريخی و تطبيقی را بر پايه‌ علوم طبيعی قرار مي‌دادند از  اين رو، تغييرات آوای زبان را به عنوان فرايندی خودكار بر حسب قوانينی كه استثناپذير نيستند؛ در نظر مي‌گرفتند، كه در دوره‌ زمانی خاصی در زبانی خاص روی می‌دهد.

اسلاید 88: البته در دهه‌های پيش از نودستوريان نيز، برخی پژوهشگران زبان نظريات مشابهی ارائه كرده بودند ولی دو پژوهشگر برجسته «اوستهوف» و «بروگمان» با اعلام رسمی اين عقيده كه قوانين آوايی استثناپذير نيست، شهرت را نصيب خود كردند و به نودستوريان مشهور شدند. نودستوريان معتقد بودند دو زمينه هست كه توجه به آنها برای زبانشناسی تاريخی، بدان‌گونه كه آنان خوش داشتند به مطالعه بپردازند، مهم و اساسی است، در واقع دو زمينه‌ بررسی آواشناسی و لهجه‌شناسی (گويش‌شناسي) را به زبانشناسی تاريخی بسيار نزديك مي‌دانستند. توجه به آواشناسي از راه تاكيد نودستوريان بر زبان‌هاي موجود و ناكافی بودن حروف نوشته‌های زبان‌های مرده براي دادن اطلاعات درباره‌ی تلفظ واقعی صداهای زبان قوت گرفت.

اسلاید 89: همچنين، نودستوريان از اين لحاظ بررسی زبان‌های اروپايی را بسيار ضروری مي‌دانستند كه از راه آنها تغييرات زبانی آشكار مي‌شد، زيرا زبان‌های ياد شده آخرين مرحله را در تغييرات زبانی خانواده‌ی زبان‌های هند و اروپايی نشان میدادند. از اين رو، در اين دوره بررسی زبان‌ها و لهجه‌ها و نيز تدوين و انتشار اطلس‌های زبان به طور جدی آغاز شد، هرچند كه حتی برخی از عمده‌ترين مخالفان عقيده‌ی نودستوريان نيز در ميان لهجه‌شناسان مشاهده مي‌شدند.

اسلاید 90: منتقدان بر نظريات نودستوريان

اسلاید 91:  شوخارت (Hugo Schuchardt)منتقدانی هم در اين درگيری وجود داشتند كه برجسته‌ترين آنها هوگو شوخارت بود.

اسلاید 92: انتقاد شوخارت به ويژه متوجه اين اصل نودستوريان است كه می‌گويد قوانين آوايی استثناناپذيرند. وی اصرار مي‌ورزد كه در تلفظ فرد فرد سخنگويان مراتبِ عينی ازتنوع وجود دارد و نيز اينكه گفتار بسياري از سخنگويان حتي از آنچه هنجار سخن قلمداد مي‌شود مرتباً منحرف می‌شود. شوخارت معتقد بود كه فكر قوانين آوايی استثناناپذير، در مفهومي كه نودستوريان از آن اراده مي‌كردند، فقط در بافت زبان به منزله‌ نظامی همگن می‌تواند معنا داشته باشد.

اسلاید 93: امّا امروزه می دانیم که اگر شخص به دقت در جزئيات استعمال روزانه‌ زبان نظر كند، يعني همان كاري را كند كه نودستوريان مصراً به اشخاص توصيه مي‌كردند، در آن صورت، شخص دقيقاً به همان چيزی راه مي‌برد كه شوخارت در نظر داشت؛ يعني درمی‌يابد كه هيچ زبانی يك نظام همگن نيست؛ و هر زبان شبكه‌ی پيچيده‌ای از زير نظام‌های به هم مربوط است كه در بسياری از بخش‌های خود گزينه‌های درون‌سازی شده‌ فراوان در اختيار می‌گذارد.

اسلاید 94: قرن 2020th centuryThe Earth seen from Apollo 17. The second half of the 20th century saw an increase of interest in space exploration.

اسلاید 95: سه جریان عمده از فعالیت های زبان شناختی در قرن بیستمتداوم همان سنتی که از روزگار باستان در امر مطالعات دستوری و دیگر مطالعات زبان شناختی به دست دانشمندان اروپایی آغاز شده بوددرک و فهم روزافزون آراء زبانشناسان هندی به ویژه در باب آواشناسی و واج شناسیهمگونی فزاینده ی علم زبان شناسی به ویژه در مقام علمی تاریخ بنیاد با برخی از گرایش ها و رهیافت ها در قرن نوزدهم (مانند تطبیق گرایی و تکامل گرایی)

اسلاید 96: فردینان دو سوسور (Ferdinand de Saussure)دوسوسور خود کار های بسیار کمی را منتشر ساخت اما تقریرات او در باب زبان شناسی در آغاز قرن بیستم شاگردانش در ژنو را چنان تحت تاثیر قرار داد که در سال 1916 «دروس زبان شناسی همگانی» او را چاپ و منتشر ساختند

اسلاید 97: فردینان دو سوسور (Ferdinand de Saussure)دوسوسور تنها شمار محدودی زبان ِ آشنای اروپایی را مورد پژوهش قرار داد اما دامنه ی تاثیر و نفوذ او در زبان شناسی قرن بیستم بیش از نفوذ و تاثیر هر کس دیگری است تا جایی که به جرئت می توان گفت زبان شناسی قرن بیستم را خود او آغاز نهاده استانتشار دروس او را به انقلاب کپرنیکی در زبان شناسی تشبیه کرده اند

اسلاید 98: آراء دوسوسورآراء دو سوسور را می توان ذیل سه عنوان مطرح ساخت:دو بعد بنیادین مطالعات زبان شناسی را به روشنی تمام مطرح نمودتوانایی زبانی سخنگویان زبان را از پدیده ها یا داده های زبان شناسی بازشناخت و آن ها را به ترتیب «لانگ» و «پارول» نامید که این دو اصطلاح رواج بین المللی پیدا کرد اما در زبان فارسی به «زبان» و «گفتار» ترجمه شدنشان داد که هر زبانی را می باید به مثابه نظامی در نظر آورد که خود از عناصری تشکیل شده که با همدیگر روابط دو جانبه دارند

اسلاید 99: یلمزلف (Louis Hjelmslev)نظریه ی زبانشناسی خود را گلاسماتیکس (نظریه ی تحلیل بنیادی) نام نهادگلاسماتیکس حاصل تاکیدی است که سوسوریان هم در حوزه ی «محتوا» و هم در حوزه ی «لفظ» بر «صورت زبان» می گذارند نه «گوهر» آن.

اسلاید 100: بودون دو کورتنی (Jan Niecisław Baudouin de Courtenay)دانشمندی لهستانی که در روسیه تدریس می کردمیان صدا و آوا از یک سو و واج از سوی دیگر تمایز قائل شد

اسلاید 101: مکتب پراگگروهی از دانشمندان چکسلواکی و دیگر کشور هاجلسات مرتبی برگزار می کردند و نشریه ای داشتند تحت عنوان «حلقه ی زبان شناسی پراگ»زمینه ی مورد علاقه ی آنان نظریه ی واجشناسی بوددر زمینه ی سبک شناسی و نحو و رده شناسی نحوی و تطبیقی نیز آثاری نگاشتند

اسلاید 102: زبان شناسی در شوروی

اسلاید 103: تروبتسکوی (Nikolai Sergeyevich Trubetzkoy)از اعضای مکتب پراگ بودپیش از آن که امپراطوری روسیه را پس از جنگ جهانی اول ترک کند، درباره ی برخی از زبان های بومی آن مرز و بوم مطالعه کرده بود

اسلاید 104: مار (Nicholas Jakovlevich Marr)نظریه ی پذیرفته شده ی هندواروپایی را رها کرد و آراء خود را بر بنیاد باورهای قرن هجدهم استوار ساخت و به «خاستگاه ایمایی» ِ زبان عقیده مند شدزبان قفقازی را «یافثی» می نامید و زبان های دیگر را زاییده ی آن می دانست

اسلاید 105: زبان شناسی در آمریکا

اسلاید 106: در سال 1924 انجمن زبان شناسی آمریکا تاسیس شد و نشریه ی «زبان» به عنوان نشریه ی سالانه ی آن انجمن در نظر گرفته شد«فرانتس بوآس»، «ادوارد ساپی یر» و «لئونارد بلومفیلد» از پیشگامان زبانشناسان آمریکایی بودندنظریات اینان به شدت تحت تاثیر رفتارگرایان بوددر زمینه های عملی و کاربردی هم به مردم شناسی علاقه ی بسیار داشتندبسیاری دیگر از زبان شناسان آمریکایی در تحقیقات خود سعی تهیه ی توصیفی برای زبان بومی آمریکایی داشتند که اغلب رساله ی دکترای آنان بود

اسلاید 107: زبان شناسی در بریتانیا

اسلاید 108: دنیل جونز (Daniel Jones)دو کتاب «مجمل آواشناسی» در 1914 و «فرهنگ تلفظ انگلیسی» در 1917 را منتشر ساختتلفظ رسمی انگلیسی بریتانیایی با این دو کتاب به باقی جهان معرفی شد و برخی غیر انگلیسی ها نیز از آن استفاده کردند

اسلاید 109: فرث (John Rupert Firth)نظریه ی زبان شناسی را در بریتانیا تا مرتبتی ممتاز برکشید و زبانشناسی همگانی را در آن سرزمین رسمیت دادمانند زبان شناسان آمریکایی تکیه بر آثار و افکار مردمشناسان داشت و خصوصن متاثر از افکار ملینوفسکی بود.

اسلاید 110: عصر زبان شناسی گشتاری - زایشی

اسلاید 111: نوآم چامسکی (noam chomsky)در سال 1957 اتفاقی مهم در عالم زبانشناسی رخ داد که از آن می توان همچون نقطه ی آغازی برای اساسی ترین و پر نفوذ ترین جنبش هایی یاد کرد که چه به لحاظ نظری و چه به لحاظ عملی پدید آمده است. و آن انتشار کتاب «ساخت های نحوی» از نوآم چامسکی بود و این اثر آغازگر زبان شناسی گشتاری زایشی بود

اسلاید 112: گشتاریان برآنند که اگر قرار است بر اهداف خود دست یابند می باید توصیف هایی را از زبان طرح ریزند که در قالب قواعدی به دست شده باشدکه آن قواعد بر روی هم آن توانایی خلاق هر سخنگوی بومی را در خود فراهم آورده باشد که سخنگوی مزبور را قادر می سازد شمار نامحدودی از جملات زبان خودش را یا تولید کند و یا چون از دیگران بشنود بی درنگ دریابد، علی رغم این واقعیت که بسیاری از آن جملات را سخنگوی یاد شده هرگز پیش از آن بر زبان نیاورده و یا از دیگران نشنیده است

اسلاید 113: پایانتاریخ نویس چون به اوضاع معاصر خود برسد، می باید زبان در بندد و دست از روایت فرو شوید. اما تاریخ؛ به هر حال، در آن جا متوقف نمی ماند. آدمی در سعی و جهدی که در سرتاسر تاریخ فکری اش به خرج داده تا زبان خود را فهم کند و آن را بشناسد، گوئیا پیوسته می کوشیده است تا به خودشناسی بیشتری دست یابد، یعنی به همان فرمان گوش دل سپارد که فراروی زائران معبد آپولو در دلفی قرار می گرفت. فرمانی که می گفت Gnothi seautonیا خود را بشناس.