تاریخ تحلیلی اسلام، دکتر نصیری بخش اول

تاریخ تحلیلی اسلام، دکتر نصیری بخش اول

اسلاید 1: بنام خداتاریخ تحلیلی صدر اسلام

اسلاید 2: منبع درسیتاریخ تحلیلی صدر اسلام، ویراست دوممحمد نصیرینشر معارفچاپ 59قم13972

اسلاید 3: مباحث مقدماتی تاریخ1- واژه شناسی تاریخ : تاریخ از ماده ارخ یا ورخ به معنی تعیین وشناساندن وقت.تعاریف مختلف از تاریخ : 1- هرودوت : تاریخ مطالعه و بررسی روزگاران گذشته است.2- ابن خلدون تاریخ را دانشی برگرفته از حکمت؛بیانگرسرگذشت انسان ها، سیره انبیاء وسیاست پادشاهان میداند.3

اسلاید 4: 3- تعریف تاریخ: موضوع تاریخ عبارت است از کنش و واکنش خارجی دارای اثر خارجی انسان.وتاریخ مجموعه ای از اطلاعات در باره گذشته ونقش تاثیر و تاثر انسان در ارتباط با آن گذشته است.

اسلاید 5: 4-عناصر اصلی تاریخ چیست ؟ انسان ، زمان ومکان 5- تعریف نهائی تاریخ: با توجه به عناصر اصلی تاریخ می توان گفت ، تاریخ مجموعه ای از تأثیر و تأثر انسان است وبه طور طبیعی اموری چون گمراهی ، هدایت ، ستمگری،سازندگی و... را شامل می شود.5

اسلاید 6: انواع تاریختاریخ نقلی : بررسی اوضاع واحوال گذشتگان مانند سیره ها ،زندگی نامه ها و فتح نامه ها ( علم به بودن ها ؛ چون به گذشته مربوط است .)تاریخ علمی : مطالعه ،بررسی و تحلیل وقایع گذشته و استنباط قواعد و سنت های حاکم بر زندگی گذشتگان وکشف علت رویداد ها... 6

اسلاید 7: علمیت در تاریخویژگی های گزینه های علمی :1- آزمون پذیری. 2- تکرار پذیری. 3- تبعیت از قانون علیت . با توجه به ویژه گی های علمی بودن می توان گفت : کل تاریخ بدلیل نداشتن ویژگی آزمون پذیری و تکرار پذیری علمی نمی باشد ولی جزء تاریخ علمی است.7

اسلاید 8: اعتباروعلمیت در تاریخ بدلیل آسان نبودن اثبات دانش بودن تاریخ ، دانشنمدان اهل فن به دو دسته تقسیم شده اند: 1- گروهی گزاره های تاریخی را به عنوان دانش علمی قبول ندارند : دلایل این گروه :الف ) دشواری ارزیابی دقیق علل رفتار ها و روابط علّی و معلولی آنها ب) تجربه ناپذیری آن در تاریخ علمیج) تأثیر تعصّبات و غرض ورزی ها و اهتمام ستمگران و سیاست مداران در تدوین تاریخ. 8

اسلاید 9: 2- ولی دسته ای به دلیل اینکه تاریخ به عنوان مجموعه ای از معارف بر خوردار از روش ،موضوع ، نظم و انسجام ، تردید ناپذیر است،به آن اعتنا دارند زیرا:اولاً ماهیّت برخی ازوقایع به گونه ای است که امکان تحریف ودروغ درآنها نمی رود. 9

اسلاید 10: ثانیاً همه ی مورخان را در اثبات حقایق، نمی توان دروغگو دانست.ثالثاً با تکیه بر وجود برخی شاخص ها مانند باستان شناسی، می توان به درستی و نادرستی حوادث پی برد . رویکرد قرآن و نهج البلاغه برمفید بودن تاریخ است .

اسلاید 11: علمیت در حوادث تاریخیاگر علمیت در حوادث تاریخی را بپذیریم حوادث اجتماعی وتاریخی را معلول هم دیگر خواهیم دانست به این معنا که زندگی اجتماعی ملتها به هم دیگر وابسته وبه هم گره خورده خواهند بود، استواری یا نا استواری هر حلقه از سلسله حلقه ها در حلقه های پسین تاثیر خواهد کرد. لذا گذشته در آینده بشری مؤثر خواهد افتاد. 11

اسلاید 12: فواید تاریخ1- نوعی ارتباط میان نسلهای متوالی بشر برای دستیابی به تجربه ها و اندوخته های گذشتگان 2- مطالعه ی تطبیقی وتحلیلی تمدن ها 3- یافتن رابطه ی علت و معلولی میان حوادث و حل مشکلات برای پی ریزی یک زندگی سالم برای بشر.

اسلاید 13: امام علی(ع) و قانون مندی تاریخخطبه اى از آن حضرت (ع ) هنگامى كه در مدينه با او بيعت كردند:آنچه مى گويم بر عهده من است و من خود ضامن آن هستم .آن كس كه حوادث عبرت آموز روزگار را به چشم ببيند و از آن پند پذيرد، پرهيزگاريش او را از آلوده شدن به كارهاى شبهه ناك باز مى دارد. بدانيد كه بار ديگر همانند روزگارى كه خداوند، پيامبرتان را مبعوث داشت ، در معرض آزمايش واقع شده ايد.13

اسلاید 14: سوگند به كسى كه محمد ص را به حق فرستاده است ، در غربال آزمايش ، به هم درآميخته و غربال مى شويد تا صالح از فاسد جدا گردد. يا همانند دانه هايى كه در ديگ مى ريزند، تا چون به جوش آيد، زير و زبر شوند. پس ، پست ترين شما بالاترين شما شود و بالاترينتان ، پست ترينتان . واپس ماندگانتان پيش افتند و پيشى گرفتگانتان واپس رانده شوند. به خدا سوگند، كه هيچ سخنى را پنهان نداشته ام و دروغ نگفته ام كه من از چنين مقامى و چنين روزى آگاه شده بودم.14

اسلاید 15: امام علی(ع) و قانون مندی تاریخبدانيد كه خطاكاريها همانند اسب های چموش و سركش اند كه خطاكاران را بر آنها سوار كرده اند. آن اسبان لجام گسيخته به ناگاه مى تازند و سواران خود را به آتش دوزخ سرنگون مى كنند. بدانيد، كه پرهيزگاريها همانند اسبان رام و نجيب اند كه پرهيزگاران را بر آنها سوار كرده و افسارها به دست سواران داده اند و آن اسبان ، سواران خود را به بهشت داخل مى كنند. 15

اسلاید 16: حقى است و باطلى . گروهى هواداران حق اند و گروهى پيروان باطل . اگر پيروان باطل سرورى يابند چه شگفت كه از روزگاران ديرين شيوه چنين بوده است و اگر شمار هواداران حق اندك است ، بسا، روزگارى رسد كه افزون گردد، ولى ، كم اتفاق اوفتد كه آنچه پشت كرده ، بار ديگر روى بنمايد. خطبه 1616

اسلاید 17: فلسفه تاریخ، تاریخ نقلی و تاریخ تحلیلی تاریخ نقلی : گزارش یک رویداد تاریخی ( گزارش یک جنگ)تاریخ تحلیلی : بررسی علل وقوع حوادث و شناساندن زمینه ها و علل بروز حوادث یا بررسی جزئی تاریخ. ( مثلا چرا جنگ ایران و عراق بوجود آمد؟)17

اسلاید 18: تعریف فلسفه تاریخ فلسفه تاریخ عهده دار بررسی حقیقت وعلت وجودی تکامل تاریخ،کشف سنن حاکم برآنها،تعیین منازل و مقاطع برجسته تاریخ، تبیین روش های پژوهش در تاریخ است تا بتواند نهایتاً با روش های فوق تاریخ کنونی را تحت کنترل درآورد وگذشته را چراغ راه آینده قرار داد. ص 18 و1918

اسلاید 19: نظریه قانون مندی تاریخ از نظر قرآنالف- آیاتی از قرآن که«قانون مندی تاریخ»را بیان می کنند:1- صحنه ی تاریخ همانند سایر میادین هستی به وسیله سنن و قوانین مربوطه می چرخد. 1- آیاتی که از مرگ وزندگی جوامع حکایت می کند . وَلِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لاَيَستَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلاَيَسْتَقْدِمُونَهر امتى را مدت عمرى است. چون اجلشان فراز آيد، يك ساعت پيش و پس نشوند. 19

اسلاید 20: 2- آیاتی که از فراگیر بودن کیفرنابودی جوامع و امت ها (این جهانی) ، بر اثر طرد پیامبران ، پرده بر می دارد . وَتِلْكَ الْقُرَى‏ أَهْلَكْنَاهُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَجَعَلْنَا لِمَهْلِكِهِم مَوْعِداً کهف 59اين شهرها و آباديهايي است كه ما آنها را هنگامي كه ستم كردند هلاك نموديم و براي هلاكتشان موعدي قرار داديم.(آنها ويرانه هايش را با چشم مي بينند، و عبرت نمي گيرند.)20

اسلاید 21: وَاتَّقُوا فِتْنَةً لاَتُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنكُمْ خَاصَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ انفال25 و از فتنه اي بپرهيزيد كه تنها به ستمكاران شما نمي رسد (بلكه همه را فراخواهد گرفت،چرا كه ديگران سكوت اختيار كردند.) و بدانيد خداوند سخت كيفر است!21