تست مایع نافذ
اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیمموضوع:تست مایع نافذگرد آورندگان:محمد زاهدیان-سعید استادی-حبیب قربانی-امیر مصلحی محمود زارعیاستاد:آقای الماسیدانشگاه صنایع و معادن ایران(مرکز تبریز)سال تحصیلی 91-90
اسلاید 2: اهمیت بازرسیدر ماده یا قطعه در حین ساخت ممکن است انواع نقص ها با اندازه های متفاوت بوجود آید که ماهیت و اندازه این نقص ها می تواند کارکرد آینده قطعه را تحت تاثیر قرار دهد.نقص های دیگری نیز می تواند در حال کار بوجود بیاید مانند ترکهای ناشی از خستگی یا خوردگی.برای آشکار سازی این نقص ها در مرحله تولید و یا عمرکاری قطعه باید به روش های مختلفی بازرسی صورت گرفته و نتایج بدست آمده تحلیل و بررسی گردد.در ایران به دلیل پیشرفت صنعت نفت و گاز از روش های بازرسی،بیشتر روی جوش استفاده می شود .
اسلاید 3: جوشکاری فرآیندی است برای اتصال مواد به هم،اعم از مواد فلزی،غیر فلزی،هم جنس،غیر همجنس و ... در هنگام جوشکاری ممکن است در اثر عوامل مختلفی در جوش ترک،مک و اشکالات دیگری بوجود آید که باعث از بین رفتن استحکام جوش شده و محل تجمع تنش ها می شود که باید برای از بین بردن این اشکالات محل جوش بازرسی وعیوب و علل آنها بررسی شده و برای رفع آنها اقدام شود.
اسلاید 4: انواع عیوب معمول در جوشکاری به طور کلی 1-نا پیوستگی های فلز جوش و فلز پایه(ترک-ذوب ونفوذ ناقص-سرباره های محبوس شده-تخلخل-بریدگی کنار جوش-پر شدن ناقص-سر رفتن و...) 2-جابجا شدن و ناپیوستگی های ابعادی
اسلاید 5: ترک بحرانی ترین ناپیوستگی ها ترک ها هستند. دو نوع گروه بندی برای ترک ها وجود دراد: 1-بر اساس سرد یا گرم بودن 2-بر اساس جهت ترک نسبت به محور طولی جوش
اسلاید 6:
اسلاید 7: آزمون های مخرب (Destructive Testing)در این نوع آزمون قطعات مورد آزمایش مورد تخریب قرار می گیرد به صورتیکه دیگر نمی توان از آنها استفاده کرد. مانند:آزمایش کشش،ضربه،خستگی،خمش و پیچش
اسلاید 8:
اسلاید 9:
اسلاید 10:
اسلاید 11: آزمون های غیر مخرب ((Non-Destructive Testing در این نوع آزمون ها قطعات مورد آزمایش تخریب نمی شوند و دوباره می توان از آنها استفاده کرد.مانند:تست سختی سنجی،تست چشمی،تست مایع نافذ،تست مغناطیسی، تست فراصوت و تست رادیو گرافی.
اسلاید 12: تست مایع نافذمعرفی:این روش یکی از قدیمی ترین روش های بازرسی جوش است. تست مایع نافذ روشی است برای یافتن ناپیوستگی های راه به در به سطح قطعه از طریق بیرون کشیده شدن مایع نافذ گیر افتاده در ناپیوستگی ها وعیوب. برای فلزات غیر آهنی که نمی توان از روش MT استفاده کرد مایع نافذ روش خوبی است.
اسلاید 13: تاریخچه روش روغن وجلا صورت قدیمی آزمایشی است که امروزه به آزمایش مایع نافذ (PT) معروف است که در حدود سال 1920 میلادی رواج داشت. چون این روش ماهیتا از حساسیت پایینی برخوردار بود،برای تنوع گسترده عیوب سطحی پاسخگو نبود. گسترش یافتن استفاده از روش بازرسی به وسیله مغناطیس کردن در سال 1930 استفاده از روش روغن و جلا را تحت تاثیر قرار داد.
اسلاید 14: تاریخچهدر سال 1941 رابرت و جوزف سویترز کشف کردند که افزودن رنگ های مرئی یا فلوئورسان به مایع نافذ باعث افزایش محسوس کیفیت آزمایش می شود که این کشف به آزمایش مایع نافذ جان دوباره بخشید.
اسلاید 15: اساس تست مایع نافذ
اسلاید 16: طبقه بندی1-بر اساس روش پاک کردن مایعات اضافی2-نوع مایع نافذ3- حساسیت
اسلاید 17: مایعات نافذ بر اساس روشی که به منظور برداشتن مایعات اضافی از روی سطح قطعه به کار می رود به صورت زیر طبقه بندی می شوند: 1-قابل شستشو با آب 2-قابل شستشو با حلال 3-قابل شستشو با امولسیون کننده ها
اسلاید 18: فرآیند مایع نافذ براساس مواد مورد استفاده به دو گروه زیر تقسیم می شوند: 1-فلوئورسان2-مرئی
اسلاید 19: در ایالات متحده بسیاری از صنایع هوا و فضا مایعات نافذ را به صورت زیر تقسیم بندی کرده اند:حساسیت خیلی کم (ultra low sensitivity)حساسیت کم (low sensitivity)حساسیت متوسط(medium sensitivity) حساسیت زیاد (high sensitivity)حساسیت بسیار زیاد (ultra high sensitivity)
اسلاید 20: تکنیک مشخصا از آنجا که مایع نافذ توسط خاصیت مویینگی به درون نا پیوستگی ها راه می یابد این تکنیک تنها به تشخیص عیوب سطحی یا آن دسته از عیوب زیر سطحی که به سطح راه دارند محدود می شود.
اسلاید 21: قبل از اجرای آزمایشقبل از اجرای آزمایش باید مواردی روی محل آزمایش انجام شود که به آماده سازی معروف است.پاک کردن سطوح اجزا وقطعات از اشیای خارجی و پوشش هایی که باعث مخفی شدن عیوب یا اشتباه در تشخیص می شوند.در این مرحله سنگ زنی و استفاده از این قبیل تکنیک ها برای تمیز کردن سطح به دلیل ایجاد تغییر شکل های موضعی کوچک و یا مخفی شدن عیوب توصیه نمی شود.استفاده از بخار آب برای پاک کردن مواد نفتی،روغن و گریس بهترین کیفیت سطح را بوجود می آورد.
اسلاید 22: برای خشک کردن آب استفاده از جریان هوای گرم بهترین گزینه است. روغن ها و گریس ها باید با حساسیت ویژه ای از روی قطعات پاک شوند چون این مواد ماهیتا نفوذ کننده های خوبی هستند و داخل ترک ها و عیوب را پر کرده و از نفوذ مایع جلوگیری می کند و همچنین در مقابل تابش نور فرا بنفش تمایل زیادی به درخشندگی دارند.
اسلاید 23: آلودگی های سطحی قطعهگرد و خاکزنگ زدگیپوسته شدن سطحخوردگیگریس و روغنآب رنگپوشش های سطحی محافظ
اسلاید 24: روش های پاک کردن آلودگی هامحلول های قلیاییاستفاده از بخار آبآب پر فشاراستفاده از حلال اچ کردن با اسیدروش های مکانیکیاستفاده از مواد شویندهبه روش اولتراسونیک
اسلاید 25: روش های غیر قابل استفاده در تمیز کاری سطحسند بلاستماشینکاریسنگ زدنو یا هر روشی که باعث بسته شدن عیوب سطحی شود.After abrasive cleaning
اسلاید 26:
اسلاید 27: اجرای آزمایشبعد از تمیز کردن سطح آزمایش انجام می گیرد.مراحل اجرای آزمایش:1-اعمال مایع نافذ 2-نفوذ مایع به داخل عیوب و ترک ها3-تمیز کردن سطح از مایعات اضافی4-اعمال ظاهر کننده5-بازرسی 6-بررسی نتایج7-تمیز کاری سطح
اسلاید 28: مراحل انجام تست مایع نافذ
اسلاید 29: 1-اعمال مایع نافذدر این مرحله مایع نافذ را به چهار روش زیر روی محل اعمال می کنند:1-برس کشیدن
اسلاید 30: 2-اسپریو3-پاشیدن4-غوطه ور سازی
اسلاید 31: بهترین نتیجهدر بسیاری از موارد نتایج مطلوب زمانی حاصل می شود که لایه نازکی از مایع نافذ روی سطح را بپوشاند.
اسلاید 32: نکتهدرجه حرارت زیاد باعث تبخیر مایع نافذ و درجه حرارت کم باعث کاهش سرعت و عمق نفوذ مایع می شود.بهترین دما 50 درجه فارنهایت است.
اسلاید 33: روش پاشیدندر این روش مایع نافذ در داخل ظرفی پر شده و بر روی سطح مورد نظر پاشیده می شود.
اسلاید 34: روش اسپری کردندر این روش مایع نافذ از طریق یک اسپری از فاصله 30 سانتی متری و با زاویه 30 درجه بر روی محل مورد نظر اسپری می شود.
اسلاید 35: روش برس کشیدندر این روش یک برس به مایع نافذ آغشته شده و روی محل مورد نظر مالیده می شود تا تمام سطح را بپوشاند.
اسلاید 36: روش غوطه ور سازیدر این روش مایع نافذ داخل ظرفی پر شده و قطعه مورد نظر در داخل آن غوطه ور می شود.
اسلاید 37: 2-نفوذ مایع به داخل ترک ها(زمان توقف)بعد از اعمال مایع نافذ باید به مایع فرصت داده شود تا به داخل عیوب و ترک ها نفوذ کند که از آن به زمان توقف یاد می شود.عوامل تعیین کننده زمان توقف:1-حساسیت مورد انتظار از آزمایش2-نوع مایع نافذ3-مشخصات عیوب 4-جنس ماده مورد آزمایش5-درجه حرارتزمان توقف از چند دقیقه تا یک ساعت متغیر است.
اسلاید 38: 3-تمیز کردن سطح از مایعات اضافیقابل شستشو با آب:در این حالت باید آب را با فشار کم بر روی محل اسپری کرد.شستشوی مایع نافذ پایه روغنی:در این حالت از پارچه کتانی آغشته به حلال استفاده می کنند.
اسلاید 39: 4-اعمال ظاهر کنندهظاهر کننده به مثابه یک جوهر خشک کن عمل می کند.ظاهر کننده قسمتی از ماده نافذ را از داخل عیوب بیرون کشیده و آن را در بالا و اطراف عیب پخش می کند.زمان ظهور یا زمان لازم برای بدست آوردن یک تصویر مورد اطمینان به زمان توقف بستگی دارد و از چند دقیقه تا نیم ساعت متغیر است.
اسلاید 40: 5-بازرسیاگر از رنگ های مرئی استفاده شده باشد مانند رنگ قرمز، قطعات زیر نور سفید بازرسی می شوند و بازرس به دنبال رنگ قرمز در زمینه سفید(ظاهر کننده) است.اگر از رنگ های فلوئورسان استفاده شود قطعات در زیر نور سیاه با طول موج 3650 آنگسترم یا 365 نانومتر بازرسی می شوند.در این حالت بازرس به دنبال رنگ سبز روشن متمایل به زرد در یک زمینه آبی متمایل به بنفش می گردد.
اسلاید 41: 6-بررسی نتایجدر این مرحله نوع عیوب و علت ایجاد عیوب روی قطعه مشخص شده و تدابیری برای جلوگیری از وقوع دوباره این عیوب اندیشیده می شود.
اسلاید 42: 7-تمیز کاری سطحاین مرحله برای جلوگیری از اثرات مخرب مواد در طولانی مدت و برای انجام فرآیندهای بعدی روی سطح الزامی است.
اسلاید 43: کلید کلید یک آزمایش مایع نافذ قابل اعتماد یک اپراتور ماهر است که قطعه را به خوبی آماده کرده و زمان توقف مناسب را رعایت کرده ودر هنگام پاک کردن مایعات اضافی توجهات لازم را مورد نظر قرار می دهد.
اسلاید 44: روش هااستفاده از مایع نافذ فلوئورسان قابل شستشو با آباستفاده از مایع نافذ فلوئورسان با معلق سازی بعدیرنگ فلوئورسان معکوسمایع نافذ مرئیمایع نافذ مرئی رنگی قابل معلق سازی در آبمایع نافذ مرئی رنگی قابل شستشو با آبمایع نافذ مرئی رنگی با معلق سازی بعدیمایع نافذ مرئی رنگی تمیز شونده با حلال
اسلاید 45: استفاده از مایع نافذ فلوئورسان قابل شستشو با آب این مایع دارای تعلیق کننده هایی است که به پایه روغن افزوده شده است به گونه ای که به سادگی قابل شستشو با آب است.به منظور دستیابی به بهترین نتیجه دمای آب شوینده می بایست بین 90 تا 110 درجه فارنهایت باشد.در این روش برای تشخیص بهتر ترک ها وعیوب از لایه نازکی از ظاهر کننده آبی استفاده می کنند.
اسلاید 46: استفاده از مایع نافذ فلوئورسان با معلق سازی بعدی این فرآیند از فرآیند قابل شستشو با آب حساسیت بیشتری دارد زیرا به راحتی می تواند عیوب باریک و کم عمق را شناسایی کند.کیفیت نفوذ در این سیستم بسیار عالی است.بعد از نفوذ مایع،یک ماده معلق کننده به آن اضافه کرده و با توجه به کیفیت سطح قطعه از 3 تا 5 دقیقه طول می کشد تا مایع نافذ اضافی به صورت معلق درآید و سپس آن را با جریان قوی آب می شویند.
اسلاید 47: رنگ فلوئورسان معکوس در این روش مایع نافذ رنگ ارغوانی یا آبی کبالتی تیره دارد.مایع نافذ اضافی ابتدا به وسیله پارچه خشک تمیز و سپس به وسیله پارچه آغشته به حلال پاک می شود.عامل ظاهر کننده که شامل مقداری ماده فلوئورسان است و به وسیله اسپری اعمال می شود.حساسیت این روش کمتر از روش قبلی است.
اسلاید 48: مایع نافذ مرئی این نوع مایعات به صورت تمیز شونده با حلال،آب و معلق شونده بعدی موجودند.دراین روش بازرسی در زیر نور طبیعی انجام می گیرد و نیازی به نور سیاه ندارد چون اساسا رنگ مرئی به از بین بردن خصوصیات رنگ های فلوئورسان تمایل دارد.
اسلاید 49: مایع مرئی نافذ رنگی قابل معلق سازی در آب مایعات نافذ در این روش در تماس با آب تعلیق می شوند.در واقع مایع نافذ اضافی پس از سپری شدن زمان مناسب معلق شده و قبل از ظاهر سازی به وسیله پاشش آب تمیز می شود.در این مرحله قطعه در داخل کوره با دمای 120 الی 140 درجه فارنهایت یا با جریان هوای داغ خشک شده و اثرات مایع نافذ قرمز در زمینه روشن به خوبی پدیدار می شود.
اسلاید 50: مایع مرئی نافذ رنگی قابل شستشو با آب در این سیستم به تعلیق با آب نیازی نیست و بنابراین به سادگی قابل شستشو با آب 60 تا 90 درجه فارنهایت است.این روش در عین حساسیت زیاد دارای انعطاف پذیری و سرعت است که در بازرسی تعداد انبوه قطعات کاربرد دارد.
اسلاید 51: مایع مرئی نافذ رنگی با معلق سازی بعدی این فرآیند مشابه فرآیند مایع نافذ فلوئورسان با معلق سازی بعدی است اما با این تفاوت که به این ماده کمی رنگ مرئی اضافه شده است.اگر زمان تعلیق در این روش زیاد شود ترک هاتی ریز سطحی از دید بازرس مخفی خواهد شد.
اسلاید 52: مایع مرئی نافذ رنگی تمیز شونده با حلال این سیستم قابلیت حمل و نقل بالایی داشته و در جاهایی که امکان دسترسی به آب یا منبع جریان الکتریسیته برای ایجاد نور سیاه وجود ندارد این روش بهترین گزینه است.
اسلاید 53: متغیرفلوئورسان-شستشو با آبفلوئورسان-معلق سازی بعدیمرئی شستشو با آبمرئی-تمیز شونده با حلالحسایت●●قابلیت مشاهده●●سرعت ●●باز آزمایی●●حمل و نقل●●قطعات پیچیده●عیوب سطحی● قطعات بزرگ●●قطعات آلوده●●نور سیاه مورد نیاز●●ضعف در سطوح زیر●●●مقایسه روش ها
اسلاید 54: تجهیزات تستابزارهای آزمایش مایع نافذ از جعبه ابزارهای قابل حمل تا ایستگاه های کاری تا واحد های تخصصی بازرسی متغیر است.ابزارهای بازرسی قابل حمل شامل موارد زیر است:مایعات نافذ مرئی یا فلوئورسانزداینده مایع نافذظاهر کننده
اسلاید 55: یک جعبه ابزار کامل برای آزمایش مایع نافذ شامل وسایل دیگری مانند پارچه تمیز کننده و لامپ ماوراء بنفش قابل حمل نیز می باشد.
اسلاید 56: عمومی تری تجهیزات در یک ایستگاه بازرسیسبد برای فروبردن قطعات داخل مایع نافذخشک کن در نزدیکی مخزن مایع نافذمخزن آب شویندهاتاق خشک کاری با امکان ایجاد هوای داغ چرخشیمخزن ظاهر کننده
اسلاید 57: منبع تولید نور سیاهدر اواخر دهه 1960 میلادی پیشرفت هایی در زمینه استانداردهای نور سیاه به وقوع پیوت.امروزه لامپ های قوس جیوه HID با فیلتر جاذب نور مرئی معمول ترین منبع تولید نور مرئی به شمار می رود.
اسلاید 58: سیستم مقایسه حساسیتترک های گرمایی که در بلوک های آلومینیم استاندارد ایجاد می شود به عنوان مبنا و معیاری برای مقایسه روش های مختلف مایع نافذ است.روش کار بدین صورت است که به وسیله گرم و سرد کردن متوالی،در منطقه تحت تاثیر حرارت آلومینیم،ترک هایی روی سطح بوجود آمده و یک نیمه آن را با روش مایع نافذ مشخص و نیمه دیگر آن را با روشی که می خواهند حساسیت آن مشخص شود آزمایش می کند.
اسلاید 59: کاربردهابازرسی قالب ها و ابزارهابازرسی مخازن،راکتور،لوله،خشک کن ها و پمپ ها در صنایع شیمیایی،پتروشیمی،چوب و کاغذبازرسی لوکوموتیو،کامیون،قطعات اتوبوس مخصوصا محورها،چرخ ها،میل لنگ،دنده ها،قطعات بلوک سیلندر،شاتون و...بازرسی تجهیزات حفاریبازرسی قطعات موتور هواپیما،پروانه کشتی ها و بال هواپیما
اسلاید 60: شناسایی ترک و منفذ در جوششناسایی عیوب سطحی در ریخته گریشناسایی ترک ناشی از خستگی در اجسام تحت تنشبازرسی شیشهبازرسی لاستیک و پلاستیکبازرسی بسیاری از سرامیک هابازرسی قطعات در ابعاد بزرگ
اسلاید 61: PQR Procedure Qualification Recordنتایج آزمایشات مخرب و غیر مخرب در مورد یک نوع خاص جوش است که توسط آزمایشگاه های معتبر ارائه می شود و بازرسان جوش از آن برای بررسی نتایج بازرسی خود استفاده می کنند.
اسلاید 62: مزایابزرگ نشان دادن عیوب تا حدی که با چشم غیر مسلح دیده شود.کنتراست زیادی که بین رنگ زمینه و رنگ مایع نافذ وجود دارد دیدن عیوب را تسهیل می کند.قابلیت استفاده در ابعاد بزرگمحدودیت کم سطوح بازرسیاستفاده تقریبا برای بیشتر سطوح فلزی،غیر فلزی،مغناطیسی، غیر مغناطیسی,هادی،عایق و...
اسلاید 63: قابلیت بازرسی اشکال پیچیدهارزان بودن نسبی مواد و تجهیزات مورد استفادهقابل حمل بودن مواد مورد استفادهمشخص شدن عیوب روی سطح و در محل واقعی خود
اسلاید 64: معایبتشخیص تنها عیوب راه به در به سطحقابلیت استفاده در سطوح متخلخل را ندارد.اثر سوء عملیات مکانیکی مانند ماشینکاری،اره کاری،شات بلاست و.. باید قبل از آزمایش حذف گردد.میزان صافی یا زبری سطح روی حساسیت آزمایش نقش دارد.پس از انجام آزمایش باید عملیات تمیز کاری روی قطعه انجام شود.در حمل و دفع مواد شیمیایی باید دقت زیادی کرد.
اسلاید 65: کاهش حساسیت آزمایش به دلیل استفاده از مواد پاک کننده در فرآیند مایعات فلوئورسان
اسلاید 66: مشخصات مایع نافذ ایده آل: نفوذ به ریزترین نا پیوستگی هاخاصیت تر کنندگی خوبعدم واکنش دهی با جنس قطعات مورد آزمایشغیر سمی بودننقطه اشتعال بالاارزان بودنپاک شدن راحت از روی قطعه بعد از آزمایشسیالیت بالا(پخش آسان روی قطعه)
اسلاید 67: باقی ماندن در ناپیوستگی ها در عین اینکه اضافه آن از روی سطح پاک می شود.حفظ سیالیت تا حدی که ظاهر کننده بتواند بعد از خشک کردن مایع را به سطح بکشاند.قابلیت رویت و درخشندگی بالایی داشت باشد.برای بازرس و سطح مورد بازرسی ضرری نداشته باشد.
اسلاید 68: عکس هایی از نتایج آزمایش
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.