تعريف بهداشت حرفه ای

صفحه 1:
علمي است که با مسائل بهداشتي محيط كار ارتباط بيدا مي کند مهندس مجيد متوقع پتروشیمی ‎HSE‏ سرپرست بهداشت حرفه ای امور خوزستان 

صفحه 2:
اهداف بهداشت حرفه اي به تعريف سازمان بين المللي كار حفاظت و ارتقاء هر چه بيشتر سلامت جسمي و رواني کارگران در مشاغل مختلف پيشگيري از حوادث و بيماريهاي ناشي ازکار. حفظ سلامتي کارگران در برابر کلیه عوامل نامساعدي که در نوع و خصلت يك شغل وجود دارد. انتخاب فرد مناسب براي کار مناسب. الف- معاینات پیش از استخدام: هدف انتخاب فرد مناسب براي کار مناسب ب- معاینات دوره اي یا ادواري: هدف تشخیص زودرس بیماریها و عوارض کاري است. 

صفحه 3:
سازمانهاي بين المللي معتبر ACGIH ۶ OSHA ۰ NIOSH ٠ 

صفحه 4:
دامنه فعاليتهاي بهداشت حرفه اي شناخت, ارزیابی و کتترل بیعاربهای شغلي و بيماريهاي ناشي از کار شناسايي و ارزشيابي و کنترل عوامل زیان اور محیط کار مسائل ارگونومي در صنعت اصول بهسازي محیط کار معاینات شغلي در صنعت كنترل بيماريها و حوادث شغلي 

صفحه 5:
اتيولوژي يساوي مت از عوامل زیان آور فيزيکي ی از عوامل زیان آور شيميايي سيراي ای از عوامل زیان آور مكانيکي ‎eee‏ از عوامل زیان آور رواني 

صفحه 6:
:الف- عوامل فيزيكي محیط کار سر وصدا ارتعاش گرما و سرما تشعشعات ‎“all‏ یونیزان ب- غير يونيزان ميدانهاي الكتريكي و مغناطيسي فشار 

صفحه 7:
ب- عوامل شيميايي: بر حسب حالت فيزيكي به دو دسته كلي گازها و بخارات - مواد معلق تقسیم مي شوند. بر حسب ترکیب شيميايي ( اساسي ترین روش مواد آلي شامل انواع ترکیبات آليفاتيك, آروماتيك و ... مواد معدني شامل فلزات, غیرفلزات, اسيدها و قلياها و ... مي باشد از نظر اثرات فيزيولوزيكي به مواد محرك, خفه کننده» سموم عصبي» سموم سيستميك و سايرين 

صفحه 8:
ح- عوامل بيولوژيکي: ‎٠‏ 1- باكتريها ‎٠‏ 2- ويروسها ‎٠‏ 3-ريكتزياها ‎٠‏ 4- قارجها ‎٠‏ 5- پارازیتها یا انگلها ۰ 6- بندپایان 

صفحه 9:
د- عوامل رواني: ارتباطات انساني در صنعت را دربر دارد. 

صفحه 10:
ج- عواسل مکانيکي: ور ارگونوميکي 

صفحه 11:
بيماريهاي ناشي از عوامل فيزيكي زیان اور محیط کار 

صفحه 12:
بيماريهاي وابسته به سر و صدا ( ‎(Noise related‏ 1- ناشنوايي ناشي از صدا 0150۳06۲ ۱۵156) ) الف) کاهش شنوايي ‎(Hearing loss‏ ( ب) وزوز كوش 05لا آأ10أ1)) physiological ‏اثرات فيزيولوژيكي‎ -2 ((effects الف) افزايش فشار خون شرياني ۸۵۲۲6۲۱۵۱ ‎((hypertension‏ ب- افزایش ضربان قلب و بالا رفتن مصرف اکسیژن ‎((tachycardia‏ ج- اثرات رواني 6۶۲6615 05۷۵۳۱۵۱۵91۵1 ) ) 

صفحه 13:
بيماريهاي وابسته به ارتعاش ‎Vibration) )‏ از بین رفتن کلسیم خون و بافتها ‎((Decalcification& osteoporse‏ سائيدكي مفصل ‎((Osteo arthritis‏ ((Aterophy .s99 41 

صفحه 14:
الف- اثرات مستقیم ناشي از فشار 1 کاهش فشار 8۲0۲۲3۱۳۱۵ 2 ازدیاد فشار 0156256 ۱۱۷6۲5 Caison decompression) obj ‏فشار‎ 1 (sickness 2.فشار کم ‎((Hypoxia‏ 

صفحه 15:
بیماريهاي ناشی ازتشعشعات ‎((Radiation‏ ‏1- تشعشعات ‎Non-ionising ol jie at‏ ‎((rays‏ ‏الف- نور مرئي ]وا ‎(Visible‏ ( خستگي چشمي 

صفحه 16:
ب- مادون قرمز ۲۵۷ ۱۳۲۲۵۲6۵)) کاتاراکت شغلي آب مروارید ج- ماوراء بنفش ۱(۱۲۲۵۷۱0۱6۲)) درماتیت حساسیت به نور ‎((Photosensivity‏ التهاب ملتحمه و قرنیه ‎((Kratocongactivity‏ 

صفحه 17:
2- تشعشعات رادیواکتیو (100151۳09 ‎ray‏ ((Dermatitis cus, Sl ° ((Cancer yl ,w ٠ ((Infertility ‏عقيمي‎ ٠ ((Anemia ‏کم خوني‎ ٠ * کاتاراکت 0210۲3»۲)) * اختلالات گوارشي * اختلالات عروقي 

صفحه 18:
عوارض ناشي از گرما (Heat stroke) 45> jlo 55 ((Heat cramps ‏كرامپهاي عضلاني گرمايي‎ (Heat exhaustion ) wl 5 ‏ضعف‎ ‎(Suddenly fainting) ‏غش كرمايي‎ (Temporary infertility) ‏عقيمي موقت‎ 060۳096۳1101 ‏ناهنجاري مادرزادي‎ (anomaly 

صفحه 19:
عوارض ناشي از سرما 1- سرمازدگي مختصر همراه با احساس سوزش, قرمزي و گرمي عضو سرمازده ‎(Chilblain‏ ( ) )۳0۲5۲۵۱۲6 ‏انجماد نسوج‎ -2 ((Comma sll -3 

صفحه 20:
عوارض ناشي ازالکتریسیته ‎٠‏ الکتریسیته جاري ‏1- جریان الکتریسیته برق مستقیم 0۲۲6۳۲ ]۱۲6 ‏الف- سوختگي خارجي ‎(burning External)‏ ‏ب- سوختگي داخلي 0۷۲۱۴9 ۱۳۲۵۲۳۵۱)) ‎(Shock) ‏شوك‎ -2 ‏3- ایست قلبي ۵۳۲65۲ 02۳0126)) در اثر انقباض نامنظم و خودبخودي رشته هاي عضلاني قلب ‎(Ventricular fibrillation)‏ ‏4- ایست تنفسي ]۵۲۲65 ۹۵5۵۱۲۵۲۵۲۷ ) ) 

صفحه 21:
ميدانهاي الكتريكي و مغناطيسي اختلالات رفتاري اختلالات خوني و سرطان ها تومور آاستروسیتوما ۸5۲۲۵6۱۷۲۵۲۱۵)) 

صفحه 22:
لیزر و میکروویو( ۱256۲ (&Microwave یزر الف- سوختگي قابل ترمیم پوستي ‎((Irreversible retinit‏ 

صفحه 23:
بيماريهاي رواني شغلي 1- نوروز شغلي ۱6۷۷۲۵05۱6 066۱۷۵۵110۳01)) 2- نورآستني ۱۱6۷۲۵5۲۲۱3 )) 3- پسیکوزیس ۳5۷۰۳055) ) 4- اسكيزوفرني 56۳1200۳۳6۳۲13)) 

صفحه 24:
پینه بستن دستها 0۱۱051165)) ‎((Bursitis cuwy‏ بيماريهاي بیت ( ضربديدگي ها ) 86۵1 ‎((disease‏ آرنج تنیس بازان ‎((Tennis elbow‏ التهاب غیر عفوني تاندونها ‎(Tenosynovitis)‏ 

صفحه 25:
عوامل شيميايي اين عوامل بر خلاف عوامل فيزيكي زیان اور نامحدودند. در حدود 10 میلیون ماده شيميايي در شناخته شده وجود دارد که 60 تا 70 هزار از آنها در صنعت و به اقتضاي شغل در کل کارکنان ‎wlio‏ را درگیر مي نمایند. اصول تقسیم بندي عوامل شيميايي * الف- برمبناي حالت فيزيکي * ب- برمبناي اثر فيزيولوژيکي * ج- بر مبناي ساختمان يا ترکیب شيميايي ( اصلي ترين روش 

صفحه 26:
نکته: در سم شناسي مطالعه عوامل شيميايي بر مبناي روش سوم صورت مي كيرد . 

صفحه 27:
تقسیم بندي بر مبناي حالت 1- گازها و بخارات 6356567300۲5 2- مواد معلق ۲۱۵۲۲6۲5 ۴۵۲۲۱۱۱۵۲ شامل كرد و غبار غ05ا0)): فيوم ©010ا؟)), ‎(smoke 399 «((fog Se .(mist) co‏ اسپري ‎((SMOg Sgaowl 9 ((Spray‏ مي باشد. 

صفحه 28:
تقسیم بندي بر مبناي اثرات 

صفحه 29:
مواد محرك‌و للهابآور -1 * این مواد اثرات سوزاننده داشته و باعث ایجاد ورم و التهاب در پوست و مخاط مي شوند. در مورد اين مواد. مسئله غلظت اهمیت ویژه اي دارد. اگر غلظت آنها در هو زیاد باشد, التهابات ایجاد شده در دستگاه تنفس به حدي خواهد بود که ممکن است منجر به مرگ شود. بخارات اسیدها و قلیاها, کلر, اکسيدهاي ازت 

صفحه 30:
خفه کننده ها -2 ‎٠‏ اين مواد با ايجاد اختلال در عمل اكسيداسيون نسوج باعت ایجاد خفگي مي شوند و مي توان آنها را به طور كلي به دو دسته مواد خفقان آور ساده وشيميايي تقسیم نمود. . متان, اتان, 

صفحه 31:
مواد مخدر و بیهوشیاور -3 ‎٠‏ این مواد در سیستم اعصاب مركزي اثرات تخدیر کننده داشته و با دپرس کردن آن مي تواند باعث اختلالات اين سیستم به صورت گيجي, منگي, اغماء, _بيهوشي و بالاخره مرق شوند. تمام حلالهاي آلي مي توانند دپرس کننده سیستم اعصاب مركزي باشند که البته قدرت دپرس کنندگي آنها با یکدیگر متفاوت 

صفحه 32:
سموم سیستميكت-4 8 این سموم اثرات سمي خود را در يك ارگان خاص | ایجاد مي نمایند که به آن ارگان هدف براي آن ماده كويند. مثلا هيدروكربورهاي هالوزنه عمدتا باعث اختلال در عملكرد كبد و كليه مي شوند و يا بنزن باعث تخریب مفز استخوان شده و در نتیجه سیستم خون ساز بدن را مختل مي کند. متانول اثر اختصاصي روي شبکیه چشم داراست و مي تواند باعث ایجاد فیبروز بافت ریه مي شوند. 

صفحه 33:
هنگامي که اثرات يك ماده شيميايي منجر به ایجاد سرطان مي شود آن ماده را کارسینوژن و بنزن سرطان خون ایجاد مي کنند. 

صفحه 34:
۰ اين مواد نیز با ایجاد موتاسیون در ‎DNA‏ ‏سلولهاي جنسي باعت اختلالات توارئي مي شوند 

صفحه 35:
* موادي هستند که اگر زن حامله اي در طول مدت بارداري خصوصا سه ماهه اول و به ویژه روزهاي 23 الي 40 حاملگي با آن در تماس باشد رشد جنین آن مختل خواهد شد. علاوه بر مواد شيميايي عوامل عفوني مانند وبروس یونیزان نیز مي توانند به عنوان تراتوژن مطرح شوند 

صفحه 36:
مواد آرژن-8 * مواد آلرژن یا حساس کننده انواعي از مواد يايي هستند که به دو دسته حساسیت زاي أولية وثانویه تقسیم مي شوند. 

صفحه 37:
ساير مواد معلق-9 * همانند گرد و غبارهاي آلرژي دهنده, فلزات سمي, غیر فلزات و میکروارگانیسمها معلق در . ((Bioaerosols lo» 

صفحه 38:
تقسیم بندي بر اساس ساختمان 1- مواد معدني شامل فلزات, غير فلزات, شبه فلزات, اسيدهاء بازهاء نمكها و غيره 2- مواد آلي شامل هيدروكربنهاء الدئيدهاء استن هاء الكلهاء استرهاء اسيدهاي الي و قلياهاي الي 

صفحه 39:
بيماريهاي ناشي از عوامل بيولوژيكي زیان آور محیط کار ‎٠‏ شامل وبروسهاء باكتريهاء ريكتزياهاء قارچهاء انگلها ‏و بنك ب يان مي باشد. 

صفحه 40:
بيما ریها ي ويروسي 1- هياتيت 2- ايدز 3- لوپینگ 4 ارف 

صفحه 41:
بيماريهاي ريكتزيايي 

صفحه 42:


صفحه 43:
بيماريهاي ناشي از كرمهاي انگلي * بيماريهاي ناشي از كرمهاي پهن ‎٠‏ بيماريهاي ناشي از كرمهاي لوله اي 

صفحه 44:
بيماريهاي ناشي از بندپایان خارش کشاورزان خارش خاربارفروشان درماتیت هیره اي ماکیان عوارض کنه اي 

صفحه 45:
بيماريهاي ناشي از قارچها ‎٠‏ کوکسوئیدیس مایکوزیس * کروموبلاستومایکوزیس ۰ درماتیتیس وروکوزا ‏۶ هیستوپلاسموزیس ‏* کاندیدیازنس ‏۶ اسپرژیلوزیس ‏* کریپتوکوکوزیس 

صفحه 46:
بيماريهاي ناشي از عوامل ارگونوميکي محيط J 

صفحه 47:


صفحه 48:
خط ات تهديد كن ه سيسة ‎٠‏ نقصان | کسیژن _ * مواجهه با هواي الوده به مواد شيميايي ‎٠‏ تلفيقي از موارد بالا 

صفحه 49:
خطرات مواجهه با آلودگي ۶ ذرات » گازها و بخارات 

صفحه 50:
انواع ماسكها . تصفیه کننده هوا ۴۸۳۲۶ 1- کانیستر دار 2- کارتریج دار 3- صافي دار با فیلتر سلولزي ۴۶ ماسكهاي تامين كننده هوا ‎SAR,‏ ‎Hose mask -1‏ ‎SCBA -2‏ 

صفحه 51:
شرايطي استفاده از ماسکهاي تصفیه هوا * میزان غلظت آلودگي در هوا بیش از 961 حجمي بیشتر نشود. * میزان اکسیژن هوا کمتر از 9۵20 نباشد. ۰ شرط کمتر از 50 برابر حد مجاز آلودگي در = ذرات هوابرد در محیط نیز مطرح حي شد 

صفحه 52:
شرایط استفاده از فيلترهاي صافي دار * این فیلترها را زماني استفاده مي کنیم که علاوه بر دو شرط قبلي يعني اکسیژن بیش از 0 در هوا و همچنین غلظت آلودگي بیش از ۷1 حجمي نباشد, ۸۵۱۲۵۵۲۳( ‏آلاينده ها به صورت ذرات هوابرد‎ ٠ .wul (particles 

صفحه 53:
انواع فيلترهاي صافي ‎((PAR, jlo‏ Quarter mask ° Half mask * 2979P3 9 P1- P2 ‏این دو نوع فیلترها با کدهاي‎ دارند. 

صفحه 54:
شرایط انتخاب انواع ماسکهاي صافي دار ‎٠‏ قطر آثروديناميكي ذرات ۰ نسبت غلظت ذرات تنفسي به کل هواي استنشاقي ‎RD/TD‏ ‏۰ غلظت الودقي در محیط و در نظر گرفتن 

صفحه 55:
شرایط استفاده از ماسکهاي کارتریج دار * این ماسکها با قدرت فیلتراسیون انواع ذرات. گازها و بخارات طراحي مي شوند. بر خلاف نوع قبلي که فقط ذرات هوابرد را تصفیه مي کنند نوع اخیر با توانايي تصفیه انواع گازها مي تواند طراحي گردد. 

صفحه 56:
تفاوت استفاده از دو نوع ماسك تصفیه کننه هوا * نوع کارتریج دار بر خلاف نوع قبلي مي تواند گازها و بخارات آلي و معدني را تصفیه کند. 

صفحه 57:
انواع كدهاي رنگي ماسکهاي کارتریج دار قهوه اي بخارات آلي خاكستري گازهاي غير آلي ‎s‏ زرد کلرید هیدروژن, گازهاي اسیدي؛ دي ‏اکسید گو؟ ‏سبز آمونبال سياه مونواكسيد كربن ‏سفيد بخارات جيوه 

صفحه 58:
انواع سيستمهاي هوارسان >5/۳)) صورت دمنده ((Air line respirator ‎٠‏ دستگاه تنفسي با سيلندرهاي تحت فشار ‎((SCBA‏ 

صفحه 59:
۸ اجزاي 1- کیسول ذخیره هوا( جزء اصلي ) 2- شیر تقلیل فشار سر سیلندر ‎w -3‏ شلنگهاي رابط به فشار سنج ‎Demand valve -4 ۰ ‏5- كولي استقرار مخزن روي اپراتور ‏6- جزء حفاظت تنفسي( ۲۱۵5۲ ۲۵66 اال؟) 

صفحه 60:
مشخصا ت کپسول ها * ظرفیت خالي سیلندر 2/3 تا 5/6 ليتري - 8/6 تا 9 ليتري * فشار شارز كيسول 200 بار و 300 بار 1- نوع 200 بار كه در فشار 320 الي 360 بار تحت فشار آزماییش شده است. 2- نوع 300 بار که در فشار 420 الي 480 بار تحت فشار آزماییش شده است. 

صفحه 61:
مقدار اکسیژن مورد نیاز هر فرد * حداقل میزان اکسیژن در هوا بايستي 5/19 باشد. در صورتي که مقدار موجود کمتر باشد فرد دچار انوكسي ( کمبود اکسیژن ) مي گردد. 

صفحه 62:
تعیین حداکثر زمان استفاده از يك کپسول ‎٠‏ کل حجم هواي قابل ذخيره- ظرفيت خالي سیلندر* فشار شا رژ سیلندر 9* 300= 2700 * تعداد تنفس در دقیقه * حجم هواي تنفسي< حداکثر مقدار اکسیزن براي فرد در فشار كاري متوسط 0.5*15= 5 قيقه/ ليتر در فشار كاري سنگین 7 0دقیقه/ لیتر حداکثر مدت استفاده از کیسول 

صفحه 63:
انواع كيسولهاي تنفسي 51۵1۳۱655 5۲66۱ ۰ 622۳00۳0 60۳۵05116 ۰ | از هر دو نوع انواع با زمانهاي استفاده 15, 20, 0 45, 55 و 90 دقیقه اي وجود دارند. 

صفحه 64:
مراحل گذر هوا در سیستم هوا از كيسول وارد شير تقليل ‎eee‏ ‏شده و يس از كاهش فشار از طريق رابط به شیر فشار شکن ‎valve‏ 0 مي شود. . که از آنجا وارد جزء تنفسي مي گردد. 

صفحه 65:
1- فشار منفي ‎(negative pressure‏ ( اشکال احتمال ورود آلودگي از درزها و قسمتهاي كناري ماسك ب به منطقه تنفسي 2- فشار مثبت ‎(positive pressure‏ ( هوا با فشار 3.5 ميلي بار وارد قطعه صورتي مي گردد. 

صفحه 66:
مکانیزم هاي هشدار دهنده اتمام ژمان استفاده ‎٠‏ فشار سنج روي سیستم با دو محدوده قرمز و سبز * آژیر تولید شده (0۴ 0۳655۱۷۲6 ‎Acoustic‏ ‎(the alarm‏ ‎٠‏ لرزش خفیف در جلوي صورت هنگام بازدم 

صفحه 67:
اقدامات قبل از استفاده از وسیله حفاظت 1- پاك کردن قطعات 2- جك كردن قطعات در خصوص عدم وجود ترك, شکاف و سالم بودن آنها از لحاظ ديداري 3- بررسي كيبي 

صفحه 68:
نکته : پس از شروع بکار مکانیزم هاي هشدار. فرد 8 تا 12 دقیقه فرصت دارد تا از محیط الوده يا فاقد اكسيزن كافي دور شود و به اكسيزن ياك و كافي دسترسي يابد. 

صفحه 69:
بررسي كيبي ۰ بررسي كييي فشاري قبل ازهر بار استفاده باتستي برسي كمي فشار مثبت و منفي انجام شود. 

صفحه 70:
محدودیت تست هاي فشاري فشار منفي: استفاده از اين روش فقط بر روي قطعه صورتي وسایل حفاظت تنفسي تصفیه کننده هوا و وسایل تصفیه کننده هوا مجهز به لوله هاي تنفسي با قابلیت قطع هواي ورودي از طریق مسدود کردن يا فشردن لوله .وجود دارد فشار مثبت: از اين روش در تست کردن وسایل حفاظت تنفسي مجهز به شیر بازدمي .مي توان استفاده کرد 

صفحه 71:
© أبن تسد 0 حفاظتي تصفيه هوا انجام مي شود. بل 

صفحه 72:
در صورت امکان تست هاي تكميلي انجام گردد. 

صفحه 73:
الف- بخار بودار ب- دود تحريك کننده 

صفحه 74:
بررسي كيپي كيفي با دود تحريك کننده ۶ دود تحريك کننده معمولا از کلرید استانيك یا تتراکلرید تیتانیوم مي باشد. دود از يك لوله دود متساعد شده و پاسخ فرد به تحريك دود نشان دهنده عدم كييي ماسك است. نکته: اين دود محرك چشم, پوست و غشاي از ماسك تمام صورت استفاده نمي کند بايستي حتما چشمان خود را ببندد. 

صفحه 75:
‎٠‏ اين روش بر خلاف قبلي پاسخ داوطلبانه دارد و ‏بستكي به قدرت بويابي فرد أزماينش: شونده دار ‏كننده بخارات' آلي باشد. ‏* ایزوآمیل استات ( روغن موز ) متداولترين ماده مورد استفاده در تست است. ‏روش كار اينكه قطعه ينبه اغشته در محل جسبيدن ‏صورتي به وسيله حفاظت تنفسي در روي ‏پوست فرد گذاشته مي شود که اگر بوي موز حس کرد مشخصا ماسك بر روي صورت او کیپ نیست. 

صفحه 76:
موي صورت ‎٠‏ عینکها و وسایل حفاظتي چشم و صورت 

صفحه 77:
روشهاي عمومي استفاه 1- کلیه کارکنان بايستي از وسایل حفاظت تنفسي تجویز شده خود بر اساس طریقه آموزش داده شده در حین فعاليتها ي تعیین شده استفاده کنند. 2- تمامي کارکنان بايستي بررسيهاي نشتي هوا رادر قبل از قا أده أ وسایل حفاظت تنفسي انجام دهند. 3- کاركناني که استفاده از وسایل حفاظت تنفسي در حین انجام فعاليتي براي ایشان الزامي است حق ‎ahi‏ از جواهر آلات و تي ؟ كه مانع كيبي وسيله حفاظت تنفسي 

صفحه 78:
4 در صورت هر گونه خرابي نظیر شکست وسیله, نشتي قطعه صورتي یا عملکرد نامناسب ب شیر فلکه آن را به سرپرست مربوطه اطلاع دهید. 5- در حين كار اگر احساس ختي در تن با بوي ماده شيميايي نموديد فورا محيط كار خود را ترك کرده و پس از درآوردن وسیله تنة با هماهنگي مسئول واحد مربوطه نسبت به عوض نمودن فیلتر آن اقدام نمائید. 6- - هر شخصي مسئول نگهداري و پاكيزگي وسیله حفا تنفسي خود مي باشد. 

صفحه 79:
7- پس از استفاده از وسیله حفاظت تنفسي آن را پاك کرده و درون کیسه اي پلاستيكي قرار داده و در کمد خود نگهداري کنید. 8- قبل از شروع بکار از مكانهاي وجود سیستم 

تعريف بهداشت حرفه اي علمي است كه با مسائل بهداشتي محيط كار ارتباط پيدا مي كند مهندس مجید متوقع پتروشیمی HSEسرپرست بهداشت حرفه ای امور خوزستان اهداف بهداشت حرفه اي به تعريف سازمان بين المللي كار • • • • • • حفاظت و ارتقاء هر چه بيشتر سالمت جسمي و رواني كارگران در مشاغل مختلف. پيشگيري از حوادث و بيماريهاي ناشي ازكار. حفظ سالمتي كارگران در برابر كليه عوامل نامساعدي كه در نوع و خصلت يك شغل وجود دارد. انتخاب فرد مناسب براي كار مناسب. الف -معاينات پيش از استخدام :هدف انتخاب فرد مناسب براي كار مناسب ب -معاينات دوره اي يا ادواري :هدف تشخيص زودرس بيماريها و عوارض كاري است. سازمانهاي بين المللي معتبر • ACGIH • OSHA • NIOSH دامنه فعاليتهاي بهداشت حرفه اي • • • • • • شناخت ،ارزيابي و كنترل بيماريهاي شغلي و بيماريهاي ناشي از كار شناسايي و ارزشيابي و كنترل عوامل زيان آور محيط كار مسائل ارگونومي در صنعت اصول بهسازي محيط كار معاينات شغلي در صنعت كنترل بيماريها و حوادث شغلي تقسيم بندي بيماريهاي شغلي بر حسب اتيولوژي • • • • بيماريهاي ناشي از عوامل زيان آور فيزيكي محيط كار بيماريهاي ناشي از عوامل زيان آور شيميايي محيط كار بيماريهاي ناشي از عوامل زيان آور مكانيكي محيط كار بيماريهاي ناشي از عوامل زيان آور رواني محيط كار :الف -عوامل فيزيكي محيط كار • سر وصدا • ارتعاش • گرما و سرما • تشعشعات الف -يونيزان ب -غير يونيزان • ميدانهاي الكتريكي و مغناطيسي • فشار ب -عوامل شيميايي: • • • • • بر حسب حالت فيزيكي به دو دسته كلي گازها و بخارات – مواد معلق تقسيم مي شوند. بر حسب تركيب شيميايي ( اساسي ترين روش تقسيم بندي ) به مواد آلي و مواد معدني تقسيم مي شوند. مواد آلي شامل انواع تركيبات آليفاتيك ،آروماتيك و ... مي باشد. مواد معدني شامل فلزات ،غيرفلزات ،اسيدها و قلياها و ...مي باشد از نظر اثرات فيزيولوژيكي به مواد محرك ،خفه كننده ،سموم عصبي ،سموم سيستميك و سايرين ج -عوامل بيولوژيكي: • • • • • • -1باكتريها -2ويروسها -3ريكتزياها -4قارچها -5پارازيتها يا انگلها -6بندپايان د -عوامل رواني :ارتباطات انساني در صنعت را دربر دارد. ه -عوامل مكانيكي و ارگونوميكي بيماريهاي ناشي از عوامل فيزيكي زيان آور محيط كار بيماريهاي وابسته به سر و صدا ( )Noise related -1ناشنوايي ناشي از صدا ) )noise disorder • الف) كاهش شنوايي ) )Hearing loss • ب) وزوز گوش ))Tinituos • -2اثرات فيزيولوژيكي physiological ))effects • الف) افزايش فشار خون شرياني Arterial ))hypertension • ب -افزايش ضربان قلب و باال رفتن مصرف اكسيژن ))tachycardia • ج -اثرات رواني ) ) psychological effects بيماريهاي وابسته به ارتعاش ( (Vibration • • • • سپيد انگشت از بين رفتن كلسيم خون و بافتها ))Decalcification& osteoporse سائيدگي مفصل ))Osteo arthritis آتروفي ))Aterophy بيمارهاي ناشي از فشار الف -اثرات مستقيم ناشي از فشار .1كاهش فشار Barotrauma .2ازدياد فشار Divers disease ب -اثرات غير مستقيم ناشي از فشار .1فشار زياد (Caison decompression )sickness .2فشار كم ))Hypoxia بيماريهاي ناشي ازتشعشعات ))Radiation -1تشعشعات غيريونيزان Non-ionising ))rays الف -نور مرئي ) )Visible light خستگي چشمي خيرگي چشمي نستاگموس ب -مادون قرمز ))Infrared ray كاتاراكت شغلي آب مرواريد ج -ماوراء— بنفش )) Ultraviolet درماتيت سرطان پوست حساسيت به نور ))Photosensivity التهاب ملتحمه و قرنيه ))Kratocongactivity  -2تشعشعات راديواكتيو (Ionising ‏ray • • • • • • • التهاب پوست ))Dermatitis سرطان ))Cancer عقيمي ))Infertility كم خوني ))Anemia كاتاراكت ))Cataract اختالالت گوارشي اختالالت عروقي عوارض ناشي از گرما )Heat stroke( گرمازدگي ))Heat cramps كرامپهاي عضالني گرمايي )Heat exhaustion ( ضعف گرمايي )Suddenly fainting( غ—ش گرمايي )Temporary infertility( عقيمي موقت Congenital ناهنجاري مادرزادي )anomaly • • • • • • عوارض ناشي از سرما -1سرمازدگي مختصر همراه با احساس سوزش ،قرمزي و گرمي عضو سرمازده ) ) Chilblain -2انجماد نسوج ) )Forstbite -3اغماء— ))Comma عوارض ناشي ازالكتريسيته • الكتريسيته جاري -1جريان الكتريسيته برق مستقيم Direct current الف -سوختگي خارجي ()burning External ب -سوختگي داخلي ))Internal burning -2شوك ()Shock -3ايست قلبي ))Cardiac arrestدر اثر انقباض نامنظم و خودبخودي رشته هاي عضالني قلب ()Ventricular fibrillation -4ايست تنفسي ) ) Respiratory arrest ميدانهاي الكتريكي و مغناطيسي • • • • اختالالت رفتاري خستگي و خواب آلودگي اختالالت خوني و سرطان ها تومور آستروسيتوما ))Astrocytoma • • • ليزر و ميكروويو( Laser )&Microwave ليزر الف -سوختگي قابل ترميم پوستي ايجاد سوختگي غير قابل برگشت در شبكيه ))Irreversible retinit بيماريهاي رواني شغلي ))Occupational neuvrosis نوروز شغلي )) Neurasthnia نورآستني ) )Psychosis پسيكوزيس ))Schizophrenia اسكيزوفرني -1 -2 -3 -4 بيماريهاي مكانيكي شغلي • • • • • پينه بستن دستها ))Callosities بورسيت ))Bursitis بيماريهاي بيت ( ضربديدگي ها ) Beat ))disease آرنج تنيس بازان ))Tennis elbow التهاب غ—ير عفوني تاندونها ()Tenosynovitis عوامل شيميايي اين عوامل بر خالف عوامل فيزيكي زيان آور نامحدودند .در حدود 10ميليون ماده شيميايي در شناخته شده وجود دارد كه 60تا 70هزار از آنها در صنعت و به اقتضاي شغل در كل كاركنان صنايع را درگير مي نمايند. اصول تقسيم بندي عوامل شيميايي • الف -برمبناي حالت فيزيكي • ب -برمبناي اثر فيزيولوژيكي • ج -بر مبناي ساختمان يا تركيب شيميايي ( اصلي ترين روش ) نكته :در سم شناسي مطالعه عوامل شيميايي بر مبناي روش سوم صورت مي گيرد . تقسيم بندي بر مبناي حالت فيزيكي -1گازها و بخارات Gases&vapours -2مواد معلق Particular matters شامل گرد و غبار ،))dustفيوم ،))fume ميست ( ،)mistفوگ ،))fogدود ،))smoke اسپري ))sprayو اسموگ ))smogمي باشد. تقسيم بندي بر مبناي اثرات فيزيولوژيكي م—واد م—حركو ا—تله—ابآور 1- • اين مواد اثرات سوزاننده داشته و باعث ايجاد ورم و التهاب در پوست و مخاط مي شوند .در مورد اين مواد ،مسئله غلظت اهميت ويژه اي دارد .اگر غلظت آنها در هوا زياد باشد، التهابات ايجاد شده در دستگاه تنفس به حدي خواهد بود كه ممكن است منجر به مرگ شود. بخارات اسيدها و قلياها ،كلر ،اكسيدهاي ازت و فسژن از اين دسته مي باشند. خ—فه ك——ننده ها 2- • اين مواد با ايجاد اختالل در عمل اكسيداسيون نسوج باعث ايجاد خفگي مي شوند و مي توان آنها را به طور كلي به دو دسته مواد خفقان آور ساده وشيميايي تقسيم نمود .متان ،اتان، ازت و مونواكسيد كربن از اين دسته است. م—واد م—خدر و ب———يه—وش—يآور 3- • اين مواد در سيستم اعصاب مركزي اثرات تخدير كننده داشته و با دپرس كردن آن مي تواند باعث اختالالت اين سيستم به صورت گيجي ،منگي ،اغماء ،بيهوشي و باالخره مرگ شوند .تمام حاللهاي آلي مي توانند دپرس كننده سيستم اعصاب مركزي باشند كه البته قدرت دپرس كنندگي آنها با يكديگر متفاوت است. س——موم س——يستميك4- • اين سموم اثرات سمي خود را در يك ارگان خاص ايجاد مي نمايند كه به آن ارگان هدف براي آن ماده گويند .مثال هيدروكربورهاي هالوژنه عمدتا باعث اختالل در عملكرد كبد و كليه مي شوند و يا بنزن باعث تخريب مغز استخوان شده و در نتيجه سيستم خون ساز بدن را مختل مي كند .متانول اثر اختصاصي روي شبكيه چشم داراست و مي تواند باعث ايجاد كوري شود .آسبست و سيليس باعث ايجاد فيبروز بافت ريه مي شوند. م—واد ك——ار—س—ينوژ—ن5- هنگامي كه اثرات يك ماده شيميايي منجر به ايجاد سرطان مي شود آن ماده را كارسينوژن يا سرطانزا مي نامند .مثال آزبست سرطان ريه و بنزن سرطان خون ايجاد مي كنند. م—واد م—وتاژ—ن6- • اين مواد نيز با ايجاد موتاسيون در DNA سلولهاي جنسي باعث اختالالت توارثي مي شوند م—واد ت———را—توژ—ن7- • موادي هستند كه اگر زن حامله اي در طول مدت بارداري خصوصا سه ماهه اول و به ويژه روزهاي 23الي 40حاملگي با آن در تماس باشد رشد جنين آن مختل خواهد شد .عالوه بر مواد شيميايي عوامل عفوني مانند ويروس سرخجه و يا عوامل فيزيكي مانند تشعشعات يونيزان نيز مي توانند به عنوان تراتوژن مطرح شوند م—واد آ——لرژ—ن8- • مواد آلرژن يا حساس كننده انواعي از مواد شيميايي هستند كه به دو دسته حساسيت زاي اوليه وثانويه تقسيم مي شوند. س——اير م—واد م—علق9- • همانند گرد و غبارهاي آلرژي دهنده ،فلزات سمي ،غير فلزات و ميكروارگانيسمها معلق در هوا . ))Bioaerosols تقسيم بندي بر اساس ساختمان شيميايي -1مواد معدني شامل فلزات ،غ—ير فلزات ،شبه فلزات ،اسيدها، بازها ،نمكها و غ—يره -2مواد آلي شامل هيدروكربنها ،آلدئيدها ،استن ها ،الكلها، استرها ،اسيدهاي آلي و قلياهاي آلي بيماريهاي ناشي از عوامل بيولوژيكي زيان آور محيط كار • شامل ويروسها ،باكتريها ،ريكتزياها ،قارچها، انگلها و بند پايان مي باشد. بيماريهاي ويروسي -1 -2 -3 -4 هپاتيت ايدز لوپينگ ارف بيماريهاي ريكتزيايي • -تب كيو بيماريهاي باكتريايي -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 سياه زخم بروسال پسيتاكوزيس لپتسپيروزيس توالرمي طاعون اريزيپلوئيد گالندر بيماريهاي ناشي از كرمهاي انگلي • بيماريهاي ناشي از كرمهاي پهن • بيماريهاي ناشي از كرمهاي لوله اي بيماريهاي ناشي از بندپايان • • • • خارش كشاورزان خارش خاربارفروشان درماتيت هيره اي ماكيان عوارض كنه اي بيماريهاي ناشي از قارچها • • • • • • • كوكسوئيديس مايكوزيس كروموبالستومايكوزيس درماتيتيس وروكوزا هيستوپالسموزيس كانديديازيس آسپرژيلوزيس كريپتوكوكوزيس بيماريهاي ناشي از عوامل ارگونوميكي محيط كار آموزش حفاظت تنفسي خطرات تهديد كننده سيستم تنفسي • نقصان اكسيژن • مواجهه با هواي آلوده به مواد شيميايي • تلفيقي از موارد باال خطرات مواجهه با آلودگي • ذرات • گازها و بخارات انواع ماسكها • تصفيه كننده هوا PARS -1كانيستر دار -2كارتريج دار -3صافي دار با فيلتر سلولزي • ماسكهاي تامين كننده هوا SARS ‏Hose mask -1 ‏SCBA -2 شرايطي استفاده از ماسكهاي تصفيه هوا • ميزان غلظت آلودگي در هوا بيش از %1 حجمي بيشتر نشود. • ميزان اكسيژن هوا كمتر از %20نباشد. • شرط كمتر از 50برابر حد مجاز آلودگي در مورد ذرات هوابرد در محيط نيز مطرح حي باشد شرايط استفاده از فيلترهاي صافي دار • اين فيلترها را زماني استفاده مي كنيم كه عالوه بر دو شرط قبلي يعني اكسيژن بيش از %20در هوا و همچنين غلظت آلودگي بيش از %1حجمي نباشد، • آالينده ها به صورت ذرات هوابرد )Airborn )particlesباشند. انواع فيلترهاي صافي دار ))PARS • Quarter mask • Half mask اين دو نوع فيلترها با كدهاي P1- P2و P3وجود دارند. شرايط انتخاب انواع ماسكهاي صافي دار • قطر آئروديناميكي ذرات • نسبت غلظت ذرات تنفسي به كل هواي استنشاقي RD/TD • غلظت آلودگي در محيط و در نظر گرفتن ‏OEL شرايط استفاده از ماسكهاي كارتريج دار • اين ماسكها با قدرت فيلتراسيون انواع ذرات، گازها و بخارات طراحي مي شوند. بر خالف نوع قبلي كه فقط ذرات هوابرد را تصفيه مي كنند نوع اخير با توانايي تصفيه انواع گازها مي تواند طراحي گردد. تفاوت استفاده از دو نوع ماسك تصفيه كننه هوا • نوع كارتريج دار بر خالف نوع قبلي مي تواند گازها و بخارات آلي و مع—دني را تصفيه كند. انواع كدهاي رنگي ماسكهاي كارتريج دار • • • • • • قهوه اي بخارات آلي خاكستري گازهاي غير آلي زرد كلريد هيدروژن ،گازهاي اسيدي ،دي اكسيد گوگرد سبز آمونياك سياه مونواكسيد كربن سفيد بخارات جيوه انواع سيستمهاي هوارسان ))SARS • سيستمهاي تنفسي با شلنگ خرطومي به صورت دمنده ))Air line respirator • دستگاه تنفسي با سيلندرهاي تحت فشار ))SCBA  SCBAاجزاي -1كپسول ذخيره هوا( جزء اصلي ) -2شير تقليل فشار سر سيلندر -3شلنگهاي رابط به فشار سنج • Demand valve -4 -5كولي استقرار مخزن روي اپراتور -6جزء حفاظت تنفسي( )full face mask مشخصا ت كپسول ها • ظرفيت خالي سيلندر 2/3تا 5/6ليتري – 8/6 تا 9ليتري • فشار شارژ كپسول 200بار و 300بار -1نوع 200بار كه در فشار 320الي 360بار تحت فشار آزمايش شده است. -2نوع 300بار كه در فشار 420الي 480بار تحت فشار آزمايش شده است. مقدار اكسيژن مورد نياز ه—ر فرد • حداقل ميزان اكسيژن در هوا بايستي 5/19 باشد .در صورتي كه مقدار موجود كمتر باشد فرد دچار آنوكسي ( كمبود اكسيژن ) مي گردد. تعيين حداكثر زمان استفاده از يك كپسول • كل حجم هواي قابل ذخيره= ظرفيت خالي *9 سيلندر* فشار شارژ سيلندر 2700 =300 • تعداد تنفس در دقيقه * حجم هواي تنفسي= حداكثر مقدار اكسيژن براي فرد =0.5*15 در فشار كاري متوسط 7.5دقيقه /ليتر =7.5 *4 در فشار كاري سنگين 30دقيقه /ليتر حداكثر مدت استفاده از كپسول انواع كپسولهاي تنفسي • Stainless steel • Carbon composite ا از هر دو نوع انواع با زمانهاي استفاده ،20 ،15 55 ،45 ،30و 90دقيقه اي وجود دارند. مراحل گذر هوا در سيستم هوا از كپسول وارد شير تقليل فشار سر سيلندر شده و پس از كاهش فشار از طريق شلنگهاي رابط به شير فشار شكن ))Demand valve مي شود .كه از آنجا وارد جزء— تنفسي مي گردد. مكانيزم هاي بخش حفاظت تنفسي -1فشار منفي ) )negative pressure اشكال احتمال ورود آلودگي از درزها و قسمتهاي كناري ماسك به منطقه تنفسي -2فشار مثبت ) )positive pressure هوا با فشار 3.5ميلي بار وارد قطعه صورتي مي گردد. مكانيزم هاي ه—شدار دهنده اتمام زمان استفاده • فشار سنج روي سيستم با دو محدوده قرمز و سبز • آژير توليد شده (Acoustic pressure of )the alarm • لرزش خفيف در جلوي صورت هنگام بازدم اقدامات قبل از استفاده از وسيله حفاظت تنفسي -1پاك كردن قطعات -2چك كردن قطعات در خصوص عدم وجود ترك ،شكاف و سالم بودن آنها از لحاظ ديداري -3بررسي كيپي نكته :پس از شروع بكار مكانيزم هاي هشدار، فرد 8تا 12دقيقه فرصت دارد تا از محيط آلوده يا فاقد اكسيژن كافي دور شود و به اكسيژن پاك و كافي دسترسي يابد. بررسي كيپي • بررسي كيپي فشاري قبل از هر بار استفاده بايستي بررسي كيپي فشار مثبت و منفي انجام شود. محدوديت تست هاي فشاري فشار منفي :استفاده از اين روش فقط بر • روي قطعه صورتي وسايل حفاظت تنفسي تصفيه كننده هوا و وسايل تصفيه كننده هوا مجهز به لوله هاي تنفسي با قابليت قطع هواي ورودي از طريق مسدود كردن يا فشردن لوله .وجود دارد فشار مثبت :از اين روش در تست كردن • وسايل حفاظت تنفسي مجهز به شير بازدمي .مي توان استفاده كرد بررسي فشار منفي و مثبت • اين تست بر روي قطعه صورتي وسايل حفاظتي تصفيه هوا انجام مي شود. تست هاي تكميلي در صورت امكان تست هاي تكميلي انجام گردد. تست كيپي كيفي الف -بخار بودار ب -دود تحريك كننده بررسي كيپي كيفي با دود تحريك كننده • دود تحريك كننده معموال از كلريد استانيك يا تتراكلريد تيتانيوم مي باشد .دود از يك لوله دود متساعد شده و پاسخ فرد به تحريك دود نشان دهنده عدم كيپي ماسك است. نكته :اين دود محرك چشم ،پوست و غشاي مخاطي است و اگر كارگر در حين انجام تست از ماسك تمام صورت استفاده نمي كند بايستي حتما چشمان خود را ببندد. بررسي كيپي كيفي با بخار بودار • اين روش بر خالف قبلي پاسخ داوطلبانه دارد و بستگي به قدرت بويايي فرد آزمايش شونده دارد. • در اين روش بايستي ماسك مجهز به كارتريج تصفيه كننده بخارات آلي باشد. • ايزوآميل استات ( روغن موز ) متداولترين ماده مورد استفاده در تست است. روش كار اينكه قطعه پنبه اغشته در محل چسبيدن قطعه صورتي به وسيله حفاظت تنفسي در روي پوست فرد گذاشته مي شود كه اگر بوي موز حس كرد مشخصا ماسك بر روي صورت او كيپ نيست. مشكالت خاص • موي صورت • عينكها و وسايل حفاظتي چشم و صورت روشهاي عمومي استفاه -1كليه كاركنان بايستي از وسايل حفاظت تنفسي تجويز شده خود بر اساس طريقه آموزش داده شده در حين فعاليتها ي تعيين شده استفاده كنند. -2تمامي كاركنان بايستي بررسيهاي نشتي هوا را در قبل از استفاده از وسايل حفاظت تنفسي انجام دهند. -3كاركناني كه استفاده از وسايل حفاظت تنفسي در حين انجام فعاليتي براي ايشان الزامي اس—ت حق استفاده از جواهر آالت و قطعاتي كه مانع كيپي وسيله حفاظت تنفسي  -4در صورت هر گونه خرابي نظير شكست وسيله ،نشتي قطعه صورتي يا عملكرد نامناسب شير فلكه آن را به سرپرست مربوطه اطالع دهيد. -5در حين كار اگر احساس سختي در تنفس يا بوي ماده شيميايي نموديد فورا محيط كار خود را ترك كرده و پس از درآوردن وسيله تنفسي با هماهنگي مسئول واحد مربوطه نسبت به عوض نمودن فيلتر آن اقدام نمائيد. -6هر شخصي مسئول نگهداري و پاكيزگي وسيله حفاظت تنفسي خود مي باشد.  -7پس از استفاده از وسيله حفاظت تنفسي آن را پاك كرده و درون كيسه اي پالستيكي قرار داده و در كمد خود نگهداري كنيد. -8قبل از شروع بكار از مكانهاي وجود سيستم هاي تنفسي هوارساز SCBAمطمئن شويد.