تعریف بهداشت حرفه ای

تعریف بهداشت حرفه ای

اسلاید 1: تعريف بهداشت حرفه اي علمي است كه با مسائل بهداشتي محيط كار ارتباط پيدا مي كند مهندس مجید متوقعسرپرست بهداشت حرفه ای امور HSE پتروشیمی خوزستان

اسلاید 2: اهداف بهداشت حرفه اي به تعريف سازمان بين المللي كارحفاظت و ارتقاء هر چه بيشتر سلامت جسمي و رواني كارگران در مشاغل مختلف.پيشگيري از حوادث و بيماريهاي ناشي ازكار.حفظ سلامتي كارگران در برابر كليه عوامل نامساعدي كه در نوع و خصلت يك شغل وجود دارد.انتخاب فرد مناسب براي كار مناسب.الف- معاينات پيش از استخدام: هدف انتخاب فرد مناسب براي كار مناسبب- معاينات دوره اي يا ادواري: هدف تشخيص زودرس بيماريها و عوارض كاري است.

اسلاید 3: سازمانهاي بين المللي معتبر ACGIHOSHANIOSH

اسلاید 4: دامنه فعاليتهاي بهداشت حرفه ايشناخت، ارزيابي و كنترل بيماريهاي شغلي و بيماريهاي ناشي از كارشناسايي و ارزشيابي و كنترل عوامل زيان آور محيط كارمسائل ارگونومي در صنعتاصول بهسازي محيط كارمعاينات شغلي در صنعتكنترل بيماريها و حوادث شغلي

اسلاید 5: تقسيم بندي بيماريهاي شغلي بر حسب اتيولوژيبيماريهاي ناشي از عوامل زيان آور فيزيكي محيط كاربيماريهاي ناشي از عوامل زيان آور شيميايي محيط كاربيماريهاي ناشي از عوامل زيان آور مكانيكي محيط كاربيماريهاي ناشي از عوامل زيان آور رواني محيط كاربيماريهاي ناشي از عوامل زيان آور بيولوژيكي محيط كار

اسلاید 6: الف- عوامل فيزيكي محيط كار:سر وصداارتعاش گرما و سرماتشعشعات الف- يونيزانب- غير يونيزان ميدانهاي الكتريكي و مغناطيسي فشار

اسلاید 7: ب- عوامل شيميايي:بر حسب حالت فيزيكي به دو دسته كلي گازها و بخارات – مواد معلق تقسيم مي شوند.بر حسب تركيب شيميايي ( اساسي ترين روش تقسيم بندي ) به مواد آلي و مواد معدني تقسيم مي شوند.مواد آلي شامل انواع تركيبات آليفاتيك، آروماتيك و ... مي باشد.مواد معدني شامل فلزات، غيرفلزات، اسيدها و قلياها و ... مي باشداز نظر اثرات فيزيولوژيكي به مواد محرك، خفه كننده، سموم عصبي، سموم سيستميك و سايرين تقسيم مي گردند.

اسلاید 8: ج- عوامل بيولوژيكي: 1- باكتريها2- ويروسها3-ريكتزياها4- قارچها5- پارازيتها يا انگلها6- بندپايان

اسلاید 9: د- عوامل رواني: ارتباطات انساني در صنعت را دربر دارد.

اسلاید 10: ه- عوامل مكانيكي و ارگونوميكي

اسلاید 11: بيماريهاي ناشي از عوامل فيزيكي زيان آور محيط كار

اسلاید 12: بيماريهاي وابسته به سر و صدا ( Noise related) 1- ناشنوايي ناشي از صدا noise disorder) ) الف) كاهش شنوايي Hearing loss) )ب) وزوز گوش Tinituos))2- اثرات فيزيولوژيكي physiological effects))الف) افزايش فشار خون شرياني Arterial hypertension))ب- افزايش ضربان قلب و بالا رفتن مصرف اكسيژن tachycardia))ج- اثرات رواني psychological effects ) )

اسلاید 13: بيماريهاي وابسته به ارتعاش ( (Vibrationسپيد انگشتاز بين رفتن كلسيم خون و بافتها Decalcification& osteoporse))سائيدگي مفصل Osteo arthritis))آتروفي Aterophy))

اسلاید 14: بيمارهاي ناشي از فشار الف- اثرات مستقيم ناشي از فشار1. كاهش فشار Barotrauma2. ازدياد فشار Divers diseaseب- اثرات غير مستقيم ناشي از فشار 1. فشار زياد (Caison decompression sickness) 2.فشار كم Hypoxia))

اسلاید 15: بيماريهاي ناشي ازتشعشعات Radiation))1- تشعشعات غيريونيزان Non-ionising rays))الف- نور مرئي Visible light) )خستگي چشميخيرگي چشمينستاگموس

اسلاید 16: ب- مادون قرمز Infrared ray))كاتاراكت شغليآب مرواريد ج- ماوراء بنفش Ultraviolet ))درماتيت سرطان پوست حساسيت به نور Photosensivity)) التهاب ملتحمه و قرنيه Kratocongactivity))

اسلاید 17: 2- تشعشعات راديواكتيو (Ionising ray التهاب پوست Dermatitis))سرطان Cancer))عقيمي Infertility))كم خوني Anemia))كاتاراكت Cataract))اختلالات گوارشياختلالات عروقي

اسلاید 18: عوارض ناشي از گرما گرمازدگي (Heat stroke)كرامپهاي عضلاني گرمايي Heat cramps))ضعف گرمايي ( Heat exhaustion)غش گرمايي (Suddenly fainting)عقيمي موقت (Temporary infertility)ناهنجاري مادرزادي Congenital anomaly)

اسلاید 19: عوارض ناشي از سرما1- سرمازدگي مختصر همراه با احساس سوزش، قرمزي و گرمي عضو سرمازده Chilblain ) )2- انجماد نسوج Forstbite) )3- اغماء Comma))

اسلاید 20: عوارض ناشي ازالكتريسيته الكتريسيته جاري 1- جريان الكتريسيته برق مستقيم Direct currentالف- سوختگي خارجي (burning External)ب- سوختگي داخلي Internal burning))2- شوك (Shock)3- ايست قلبي Cardiac arrest)) در اثر انقباض نامنظم و خودبخودي رشته هاي عضلاني قلب (Ventricular fibrillation)4- ايست تنفسي Respiratory arrest ) )

اسلاید 21: ميدانهاي الكتريكي و مغناطيسياختلالات رفتاريخستگي و خواب آلودگياختلالات خوني و سرطان ها تومور آستروسيتوما Astrocytoma))

اسلاید 22: ليزر و ميكروويو( Laser &Microwave)ليزرالف- سوختگي قابل ترميم پوستيايجاد سوختگي غير قابل برگشت در شبكيه Irreversible retinit))

اسلاید 23: بيماريهاي رواني شغلي 1- نوروز شغلي Occupational neuvrosis))2- نورآستني Neurasthnia )) 3- پسيكوزيس Psychosis) )4- اسكيزوفرني Schizophrenia))

اسلاید 24: بيماريهاي مكانيكي شغلي پينه بستن دستها Callosities))بورسيت Bursitis))بيماريهاي بيت ( ضربديدگي ها ) Beat disease))آرنج تنيس بازان Tennis elbow))التهاب غير عفوني تاندونها (Tenosynovitis)

اسلاید 25: عوامل شيميايي اين عوامل بر خلاف عوامل فيزيكي زيان آور نامحدودند. در حدود 10 ميليون ماده شيميايي در شناخته شده وجود دارد كه 60 تا 70 هزار از آنها در صنعت و به اقتضاي شغل در كل كاركنان صنايع را درگير مي نمايند.اصول تقسيم بندي عوامل شيمياييالف- برمبناي حالت فيزيكي ب- برمبناي اثر فيزيولوژيكيج- بر مبناي ساختمان يا تركيب شيميايي ( اصلي ترين روش )

اسلاید 26: نكته: در سم شناسي مطالعه عوامل شيميايي بر مبناي روش سوم صورت مي گيرد .

اسلاید 27: تقسيم بندي بر مبناي حالت فيزيكي1- گازها و بخارات Gases&vapours2- مواد معلق Particular matters شامل گرد و غبار dust))، فيوم fume))، ميست (mist)، فوگ fog))، دود smoke))، اسپري spray)) و اسموگ smog)) مي باشد.

اسلاید 28: تقسيم بندي بر مبناي اثرات فيزيولوژيكي

اسلاید 29: 1- مواد محرك و التهاب آور اين مواد اثرات سوزاننده داشته و باعث ايجاد ورم و التهاب در پوست و مخاط مي شوند. در مورد اين مواد، مسئله غلظت اهميت ويژه اي دارد. اگر غلظت آنها در هوا زياد باشد، التهابات ايجاد شده در دستگاه تنفس به حدي خواهد بود كه ممكن است منجر به مرگ شود. بخارات اسيدها و قلياها، كلر، اكسيدهاي ازت و فسژن از اين دسته مي باشند.

اسلاید 30: 2- خفه كننده هااين مواد با ايجاد اختلال در عمل اكسيداسيون نسوج باعث ايجاد خفگي مي شوند و مي توان آنها را به طور كلي به دو دسته مواد خفقان آور ساده وشيميايي تقسيم نمود. متان، اتان، ازت و مونواكسيد كربن از اين دسته است.

اسلاید 31: 3- مواد مخدر و بيهوشي آور اين مواد در سيستم اعصاب مركزي اثرات تخدير كننده داشته و با دپرس كردن آن مي تواند باعث اختلالات اين سيستم به صورت گيجي، منگي، اغماء، بيهوشي و بالاخره مرگ شوند. تمام حلالهاي آلي مي توانند دپرس كننده سيستم اعصاب مركزي باشند كه البته قدرت دپرس كنندگي آنها با يكديگر متفاوت است.

اسلاید 32: 4- سموم سيستميكاين سموم اثرات سمي خود را در يك ارگان خاص ايجاد مي نمايند كه به آن ارگان هدف براي آن ماده گويند. مثلا هيدروكربورهاي هالوژنه عمدتا باعث اختلال در عملكرد كبد و كليه مي شوند و يا بنزن باعث تخريب مغز استخوان شده و در نتيجه سيستم خون ساز بدن را مختل مي كند. متانول اثر اختصاصي روي شبكيه چشم داراست و مي تواند باعث ايجاد كوري شود. آسبست و سيليس باعث ايجاد فيبروز بافت ريه مي شوند.

اسلاید 33: 5- مواد كارسينوژنهنگامي كه اثرات يك ماده شيميايي منجر به ايجاد سرطان مي شود آن ماده را كارسينوژن يا سرطانزا مي نامند. مثلا آزبست سرطان ريه و بنزن سرطان خون ايجاد مي كنند.

اسلاید 34: 6- مواد موتاژن اين مواد نيز با ايجاد موتاسيون در DNA سلولهاي جنسي باعث اختلالات توارثي مي شوند

اسلاید 35: 7- مواد تراتوژنموادي هستند كه اگر زن حامله اي در طول مدت بارداري خصوصا سه ماهه اول و به ويژه روزهاي 23 الي 40 حاملگي با آن در تماس باشد رشد جنين آن مختل خواهد شد. علاوه بر مواد شيميايي عوامل عفوني مانند ويروس سرخجه و يا عوامل فيزيكي مانند تشعشعات يونيزان نيز مي توانند به عنوان تراتوژن مطرح شوند

اسلاید 36: 8- مواد آلرژنمواد آلرژن يا حساس كننده انواعي از مواد شيميايي هستند كه به دو دسته حساسيت زاي اوليه وثانويه تقسيم مي شوند.

اسلاید 37: 9- ساير مواد معلقهمانند گرد و غبارهاي آلرژي دهنده، فلزات سمي، غير فلزات و ميكروارگانيسمها معلق در هوا Bioaerosols)) .

اسلاید 38: تقسيم بندي بر اساس ساختمان شيميايي 1- مواد معدنيشامل فلزات، غير فلزات، شبه فلزات، اسيدها، بازها، نمكها و غيره2- مواد آلي شامل هيدروكربنها، آلدئيدها، استن ها، الكلها، استرها، اسيدهاي آلي و قلياهاي آلي

اسلاید 39: بيماريهاي ناشي از عوامل بيولوژيكي زيان آور محيط كار شامل ويروسها، باكتريها، ريكتزياها، قارچها، انگلها و بند پايان مي باشد.

اسلاید 40: بيماريهاي ويروسي 1- هپاتيت2- ايدز3- لوپينگ4- ارف

اسلاید 41: بيماريهاي ريكتزيايي - تب كيو

اسلاید 42: بيماريهاي باكتريايي 1- سياه زخم 2- بروسلا 3- پسيتاكوزيس 4- لپتسپيروزيس 5- تولارمي 6- طاعون 7- اريزيپلوئيد 8- گلاندر

اسلاید 43: بيماريهاي ناشي از كرمهاي انگليبيماريهاي ناشي از كرمهاي پهنبيماريهاي ناشي از كرمهاي لوله اي

اسلاید 44: بيماريهاي ناشي از بندپايانخارش كشاورزانخارش خاربارفروشان درماتيت هيره اي ماكيانعوارض كنه اي

اسلاید 45: بيماريهاي ناشي از قارچهاكوكسوئيديس مايكوزيس كروموبلاستومايكوزيس درماتيتيس وروكوزا هيستوپلاسموزيس كانديديازيس آسپرژيلوزيس كريپتوكوكوزيس

اسلاید 46: بيماريهاي ناشي از عوامل ارگونوميكي محيط كار

اسلاید 47: آموزش حفاظت تنفسي

اسلاید 48: خطرات تهديد كننده سيستم تنفسينقصان اكسيژنمواجهه با هواي آلوده به مواد شيمياييتلفيقي از موارد بالا

اسلاید 49: خطرات مواجهه با آلودگي ذرات گازها و بخارات

اسلاید 50: انواع ماسكهاتصفيه كننده هوا PARS1- كانيستر دار2- كارتريج دار3- صافي دار با فيلتر سلولزي ماسكهاي تامين كننده هوا SARS1- Hose mask2- SCBA

اسلاید 51: شرايطي استفاده از ماسكهاي تصفيه هواميزان غلظت آلودگي در هوا بيش از 1% حجمي بيشتر نشود.ميزان اكسيژن هوا كمتر از 20% نباشد.شرط كمتر از 50 برابر حد مجاز آلودگي در مورد ذرات هوابرد در محيط نيز مطرح حي باشد

اسلاید 52: شرايط استفاده از فيلترهاي صافي داراين فيلترها را زماني استفاده مي كنيم كه علاوه بر دو شرط قبلي يعني اكسيژن بيش از 20% در هوا و همچنين غلظت آلودگي بيش از 1% حجمي نباشد، آلاينده ها به صورت ذرات هوابرد Airborn) particles) باشند.

اسلاید 53: انواع فيلترهاي صافي دار PARS))Quarter maskHalf maskاين دو نوع فيلترها با كدهاي P1- P2 و P3وجود دارند.

اسلاید 54: شرايط انتخاب انواع ماسكهاي صافي دار قطر آئروديناميكي ذراتنسبت غلظت ذرات تنفسي به كل هواي استنشاقي RD/TDغلظت آلودگي در محيط و در نظر گرفتن OEL

اسلاید 55: شرايط استفاده از ماسكهاي كارتريج داراين ماسكها با قدرت فيلتراسيون انواع ذرات، گازها و بخارات طراحي مي شوند. بر خلاف نوع قبلي كه فقط ذرات هوابرد را تصفيه مي كنند نوع اخير با توانايي تصفيه انواع گازها مي تواند طراحي گردد.

اسلاید 56: تفاوت استفاده از دو نوع ماسك تصفيه كننه هوانوع كارتريج دار بر خلاف نوع قبلي مي تواند گازها و بخارات آلي و معدني را تصفيه كند.

اسلاید 57: انواع كدهاي رنگي ماسكهاي كارتريج دارقهوه اي بخارات آليخاكستري گازهاي غير آليزرد كلريد هيدروژن، گازهاي اسيدي، دي اكسيد گوگردسبز آمونياكسياه مونواكسيد كربنسفيد بخارات جيوه

اسلاید 58: انواع سيستمهاي هوارسان SARS))سيستمهاي تنفسي با شلنگ خرطومي به صورت دمندهAir line respirator))دستگاه تنفسي با سيلندرهاي تحت فشار SCBA))

اسلاید 59: اجزاي SCBA1- كپسول ذخيره هوا( جزء اصلي )2- شير تقليل فشار سر سيلندر3- شلنگهاي رابط به فشار سنجDemand valve -45- كولي استقرار مخزن روي اپراتور6- جزء حفاظت تنفسي( full face mask)

اسلاید 60: مشخصا ت كپسول هاظرفيت خالي سيلندر 2/3 تا 5/6 ليتري – 8/6 تا 9 ليتريفشار شارژ كپسول 200 بار و 300 بار1- نوع 200 بار كه در فشار 320 الي 360 بار تحت فشار آزمايش شده است.2- نوع 300 بار كه در فشار 420 الي 480 بار تحت فشار آزمايش شده است.

اسلاید 61: مقدار اكسيژن مورد نياز هر فردحداقل ميزان اكسيژن در هوا بايستي 5/19 باشد. در صورتي كه مقدار موجود كمتر باشد فرد دچار آنوكسي ( كمبود اكسيژن ) مي گردد.

اسلاید 62: تعيين حداكثر زمان استفاده از يك كپسولكل حجم هواي قابل ذخيره= ظرفيت خالي سيلندر* فشار شارژ سيلندر 9* 300= 2700تعداد تنفس در دقيقه * حجم هواي تنفسي= حداكثر مقدار اكسيژن براي فرد در فشار كاري متوسط 15*0.5= 7.5دقيقه/ ليتر در فشار كاري سنگين 4* 7.5= 30دقيقه/ ليتر حداكثر مدت استفاده از كپسول حداكثر مقدار اكسيژن فرد/ كل حجم هواي قابل ذخيره30/2700= 90 min

اسلاید 63: انواع كپسولهاي تنفسيStainless steelCarbon compositeا از هر دو نوع انواع با زمانهاي استفاده 15، 20، 30، 45، 55 و 90 دقيقه اي وجود دارند.

اسلاید 64: مراحل گذر هوا در سيستمهوا از كپسول وارد شير تقليل فشار سر سيلندر شده و پس از كاهش فشار از طريق شلنگهاي رابط به شير فشار شكن Demand valve)) مي شود. كه از آنجا وارد جزء تنفسي مي گردد.

اسلاید 65: مكانيزم هاي بخش حفاظت تنفسي 1- فشار منفي negative pressure) ) اشكال احتمال ورود آلودگي از درزها و قسمتهاي كناري ماسك به منطقه تنفسي2- فشار مثبت positive pressure) )هوا با فشار 3.5 ميلي بار وارد قطعه صورتي مي گردد.

اسلاید 66: مكانيزم هاي هشدار دهنده اتمام زمان استفادهفشار سنج روي سيستم با دو محدوده قرمز و سبزآژير توليد شده (Acoustic pressure of the alarm)لرزش خفيف در جلوي صورت هنگام بازدم

اسلاید 67: اقدامات قبل از استفاده از وسيله حفاظت تنفسي1- پاك كردن قطعات 2- چك كردن قطعات در خصوص عدم وجود ترك، شكاف و سالم بودن آنها از لحاظ ديداري3- بررسي كيپي

اسلاید 68: نكته : پس از شروع بكار مكانيزم هاي هشدار، فرد 8 تا 12 دقيقه فرصت دارد تا از محيط آلوده يا فاقد اكسيژن كافي دور شود و به اكسيژن پاك و كافي دسترسي يابد.

اسلاید 69: بررسي كيپي بررسي كيپي فشاريقبل از هر بار استفاده بايستي بررسي كيپي فشار مثبت و منفي انجام شود.

اسلاید 70: محدوديت تست هاي فشاريفشار منفي: استفاده از اين روش فقط بر روي قطعه صورتي وسايل حفاظت تنفسي تصفيه كننده هوا و وسايل تصفيه كننده هوا مجهز به لوله هاي تنفسي با قابليت قطع هواي ورودي از طريق مسدود كردن يا فشردن لوله وجود دارد.فشار مثبت: از اين روش در تست كردن وسايل حفاظت تنفسي مجهز به شير بازدمي مي توان استفاده كرد.

اسلاید 71: بررسي فشار منفي و مثبت اين تست بر روي قطعه صورتي وسايل حفاظتي تصفيه هوا انجام مي شود.

اسلاید 72: تست هاي تكميليدر صورت امكان تست هاي تكميلي انجام گردد.

اسلاید 73: تست كيپي كيفي الف- بخار بودارب- دود تحريك كننده

اسلاید 74: بررسي كيپي كيفي با دود تحريك كنندهدود تحريك كننده معمولا از كلريد استانيك يا تتراكلريد تيتانيوم مي باشد. دود از يك لوله دود متساعد شده و پاسخ فرد به تحريك دود نشان دهنده عدم كيپي ماسك است.نكته: اين دود محرك چشم، پوست و غشاي مخاطي است و اگر كارگر در حين انجام تست از ماسك تمام صورت استفاده نمي كند بايستي حتما چشمان خود را ببندد.

اسلاید 75: بررسي كيپي كيفي با بخار بوداراين روش بر خلاف قبلي پاسخ داوطلبانه دارد و بستگي به قدرت بويايي فرد آزمايش شونده دارد. در اين روش بايستي ماسك مجهز به كارتريج تصفيه كننده بخارات آلي باشد.ايزوآميل استات ( روغن موز ) متداولترين ماده مورد استفاده در تست است.روش كار اينكه قطعه پنبه اغشته در محل چسبيدن قطعه صورتي به وسيله حفاظت تنفسي در روي پوست فرد گذاشته مي شود كه اگر بوي موز حس كرد مشخصا ماسك بر روي صورت او كيپ نيست.

اسلاید 76: مشكلات خاصموي صورتعينكها و وسايل حفاظتي چشم و صورت

اسلاید 77: روشهاي عمومي استفاه1- كليه كاركنان بايستي از وسايل حفاظت تنفسي تجويز شده خود بر اساس طريقه آموزش داده شده در حين فعاليتها ي تعيين شده استفاده كنند.2- تمامي كاركنان بايستي بررسيهاي نشتي هوا را در قبل از استفاده از وسايل حفاظت تنفسي انجام دهند.3- كاركناني كه استفاده از وسايل حفاظت تنفسي در حين انجام فعاليتي براي ايشان الزامي است حق استفاده از جواهر آلات و قطعاتي كه مانع كيپي وسيله حفاظت تنفسي مي شود ندارند.

اسلاید 78: 4- در صورت هر گونه خرابي نظير شكست وسيله، نشتي قطعه صورتي يا عملكرد نامناسب شير فلكه آن را به سرپرست مربوطه اطلاع دهيد. 5- در حين كار اگر احساس سختي در تنفس يا بوي ماده شيميايي نموديد فورا محيط كار خود را ترك كرده و پس از درآوردن وسيله تنفسي با هماهنگي مسئول واحد مربوطه نسبت به عوض نمودن فيلتر آن اقدام نمائيد.6- هر شخصي مسئول نگهداري و پاكيزگي وسيله حفاظت تنفسي خود مي باشد.

اسلاید 79: 7- پس از استفاده از وسيله حفاظت تنفسي آن را پاك كرده و درون كيسه اي پلاستيكي قرار داده و در كمد خود نگهداري كنيد.8- قبل از شروع بكار از مكانهاي وجود سيستم هاي تنفسي هوارساز SCBA مطمئن شويد.