تفسیر سوره مبارکه بقره

تفسیر سوره مبارکه بقره

اسلاید 1: 1

اسلاید 2: 2 تفسير سوره مبارکه بقرهمشخصات سوره› اهميت: ان لکل شي سناما و سنام القرآن سوره البقره › اسامي و اوصاف: بقره، ذروه، سنام، فسطاط، سيدالقرآن، زهراء› آمار: آيات: 286، کلمات: 6156، حروف: 26256، نزول: 87› مکان و زمان نزول: مدينه، يک و سال و نيم اول هجرت:› فضاي نزول سور: › سور مکي › سور مدني

اسلاید 3: 3تفسير سوره مبارکه بقره› فضاي نزول: شرايط اجتماعي، اقتصادي و ... يثرب› تاثير فضاي نزول و معارف سوره:› فضاي نزول بر معارف سوره › معارف سوره بر فضاي نزول› معارف سوره: نبوت، تاريخ انبياء، خلافت انسان، ...› غرر آيات: آيات خلافت انسان، سه آيه آخر، آيه الکرسي› هدف سوره: اقتضاي بندگي: ايمان به همه رسل و کتب› فضيلت قرائت سوره: روايات متعدد

اسلاید 4: 4تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 1› ويژگي حروف مقطعه:› از مختصات قرآن› مشترک سور مکي و مدني› شروع 29 سوره با اين حروف› يک تا پنج حرفي بودن اين حروف› يک، دو يا آيه يا بخشي از آيه يک

اسلاید 5: تفسير سوره مبارکه بقره› تکرار يک، دو، شش يا هفت بار› 14 حرف بدون تکرار› محتواي مشترک سور حاوي اين حروف: وحي و رسالت› رابطه حروف با محتواي سوره› جملات: صراط علي حق نمسکه، صح طريقک مع السنه› اوصاف خاص اين حروف5

اسلاید 6: 6تفسير سوره مبارکه بقره› اقوال درباره حروف مقطعه:› متشابهاتي مخصوص خداوند› اسامي سوره هاست› نام هاي قرآن است› اشاره به اسماء الهي يا حضرت(ص)› اجزاء اسم اعظم الهي

اسلاید 7: 7تفسير سوره مبارکه بقره› سوگند خداوند به حقانيت قرآن› اشاره به مدت بقاي اقوام› اشاره به اجل امت اسلامي› همان حروف الفباست› براي تنبيه و اسکات خصم

اسلاید 8: 8تفسير سوره مبارکه بقره› تحدي با حروف الفبا› تکرار بيشتر همان حروف در سوره› مرزبندي ميان سوره ها› خلاصه و پيام اجمالي سوره› مقدمه و مفتاح سوره

اسلاید 9: 9تفسير سوره مبارکه بقره› ناظر به صاحبان نسخ قرآن› ناظر به تعداد آيات سوره ها› مويد حدوث قرآن› رمزي دال بر محتوا بين خدا و رسول› سر ميان خدا و رسول

اسلاید 10: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 2› ذلک:› اشاره به محسوس و غيرمحسوس› از باب تعظيم:› حضور: انني انا الله› خطاب: اياک نعبد› غياب:› اسم ظاهر: و اعبدوا الله› ضمير غايب: فاعبدوه10

اسلاید 11: 11تفسير سوره مبارکه بقره› الکتاب:› مفهوم› مصاديق قرآني:› محل ثبت اعمال انسان› حقيقت محل ثبت امور هستي› مجموعه قوانين همراه انبيا› دست نوشته بشري

اسلاید 12: 12تفسير سوره مبارکه بقره› صور استعمال: بدون «ال»، با «ال»› مراتب کتاب:› روايات› استعمال قرآني:› بدون اسم اشاره› با اسم اشاره نزديک› با اسم اشاره دور› راه نيل به مراتب: طهارت

اسلاید 13: 13تفسير سوره مبارکه بقره› لا ريب:› مفهوم شک› ريشه نفي ريب› ريشه ريب کفار› حقيقت «لا»: نفي صحت، نهي› انواع ريب: › در دعوي قرآن › در دعوت قرآن

اسلاید 14: 14تفسير سوره مبارکه بقره› متقين:› تعريف تقوي› مراحل هدايت متقين:› اعطاء فطرت به متقين از سوي خداوند› عمل متقين بر اساس فطرت › هدايت ثانوي خداوند براي متقين

اسلاید 15: 15تفسير سوره مبارکه بقره› ريشه اختصاص هدايت:› مجمع البيان:› هدايت همگاني قرآن› آيات مفيد اختصاص› عملکرد کفار:› نشنيده گرفتن› عدم ترتيب اثر› انکار مطلق و کلي

اسلاید 16: 16تفسير سوره مبارکه بقره› الميزان:› هدايت تکويني ابتدايي› هدايت تشريعي ابتدايي › هدايت تکويني پاداشي› تسنيم: › حفظ سرمايه فطرت› تقواي عملي با کمک هدايت تشريعي › هدايت پاداشي: ايصال به مطلوب

اسلاید 17: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 3› يومنون:› تعريف ايمان› حقيقت ايمان› مراتب ايمان17

اسلاید 18: تفسير سوره مبارکه بقره› بالغيب:› مفهوم› مستندات غيب:› برهان عقلي› دليل نقلي› وجدان کشفي› انواع غيب:› مطلق› نسبي18

اسلاید 19: تفسير سوره مبارکه بقره› انواع منکران غيب:› توجيه گران مکاتب الحادي› منکران مقلد آباء› منکران داراي يقين› برخي مصاديق غيب: › البعث و النشور› قيام القائم› الرجعه› الوعد و الوعيد ...19

اسلاید 20: تفسير سوره مبارکه بقره› احتمالات در بالغيب:› «ب» ظرف است و غيب: خلوت› «ب» سبب است و غيب: قلب مومن› «ب» تعديه است و غيب: خداوند و ...: › اشکال اول: تکراري شدن:› تفصيل بعد از اجمال› برخي مصاديق نه همه آن20

اسلاید 21: تفسير سوره مبارکه بقره› اشکال دوم: عدم ايمان بدون علم› امکان غيب براي غيرخدا› تصريح آيه بعد به علم متقين› ذومراتب بودن غيب › اشکال سوم: عدم امکان غايب به خداوند› عدم ملازمه حاضر و غايب› تعبير خداوند به ظاهر› يکي بودن حضور و غياب خداوند21

اسلاید 22: تفسير سوره مبارکه بقره› يقيمون:› نقطه مقابل:› قعود، سجود، اضطجاع و استلقاء› توقف و سکون› انحراف و اعوجاج› مفهوم اقامه صلاه: عينيت اثر در انسان› اثر اقامه صلاه: احساس حضور22

اسلاید 23: تفسير سوره مبارکه بقره› مما رزقناهم:› رزق: انعام خاص مستمر به مقتضاي مرزوق› انواع رزق: تکويني و تشريعي› گستره رزق: مادي و معنوي› تکمله:› ممّا: من بعضيه› ممّا: اطلاق انفاق› رزقناکم: معطي خداست› رزقناکم: مالک حقيقي نيستيد23

اسلاید 24: تفسير سوره مبارکه بقره› ينفقون:› مفهوم انفاق› تلقي نادرست از انفاق› انفاق عامل پيوند با خداوند› تاثير صلاه بر انفاق› حليت موضوع انفاق24

اسلاید 25: تفسير سوره مبارکه بقره› خطاپذيري مطالب عقلي محض:› همه مقدمات استدلال:عقلي› خطاي حس مثل خطاي عقل› عامل تشخيص در حس: عقل› عدم امکان تاييد حس با حس› انحصار درک حس در جزئيات25

اسلاید 26: تفسير سوره مبارکه بقره› اشکال سوفسطائيان:› خطا بودن قوي ترين ادراکات:› ابطال دليل توسط خودش› اعتراف به خطا علامت صواب› عدم اعتماد مطلق به علم› علم: يافته ذهن ما نه حقيقت موضوع: › تغيير محل نزاع › عمل روزمره بر خلاف نظر26

اسلاید 27: تفسير سوره مبارکه بقره› شبهه: تغيير علم:› عدم امکان انقسام علم› زمان و مکان ناپذيري علم› عدم جعل ذيل حرکت عمومي› امکان تعقل حوادث مختلف الزمان27

اسلاید 28: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 4› ايمان به وحي:› انواع تنزل:› تجافي› تجلي› انواع ايمان به وحي:› تفصيلي› اجمالي28

اسلاید 29: تفسير سوره مبارکه بقره› گستره «ما انزل اليک»› رابطه ايمان به قرآن با ساير کتب:› يکساني خط کلي معارف› قرآن: مصدق و مهيمن کتب› نگاه قرآن به انبياء قبل› ريشه ضرورت ايمان به وحي29

اسلاید 30: تفسير سوره مبارکه بقره› يوقنون:› مفهوم يقين› معادباوري محصول يقين› انسانها و يقين به عقبي› حقيقت يقين› اثر يقين› راز انکار قيامت: شبهه علمي، شهوت عملي 30

اسلاید 31: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 5› مفلحون:› مفهوم فلاح› علامت مفلحان:› اصلاحگري› امر و نهي› ايمان و حمايت از رسول› ايثار› سنگيني حسنات31

اسلاید 32: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 6› کفروا:› مفهوم کفر› مصداق الذين کفروا› مراتب کفر:› اعتقادي› عملي› وجوه کفر32

اسلاید 33: تفسير سوره مبارکه بقره› ءانذرتهم: › مفهوم انذار› اهميت انذار› صعوبت انذار› دليل عدم تاثير انذار33

اسلاید 34: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 7› ختم:› مفهوم ختم› تعابير ناظر به ختم› مراتب ختم› ريشه ختم34

اسلاید 35: تفسير سوره مبارکه بقره› محدوده زماني ختم› متعلَّق ختم:› يکساني بصر با قلب و سمع› تفکيک بصر از قلب و سمع› ختم: بدترين نفرين› جمع ختم و اختيار35

اسلاید 36: تفسير سوره مبارکه بقره› قلب:› انواع قلب:› مادي› معنوي: در قرآن:› عقل و درک› روح و جان› مرکز عواطف36

اسلاید 37: تفسير سوره مبارکه بقره› تقسيمات قلب در قرآن:› قلب سليم› قلب منيب› قلب مريض› جمع بودن قلب و مفرد بودن سمع:› اسم جمع› معناي مصدري37

اسلاید 38: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 7› من الناس:› ناس: انسان، انس، بشر› متعلَّق:› متقي› کافر› منافق38

اسلاید 39: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 8› انسان در برابر دين:› مسلمان› کافر› منافق:› مفهوم نفاق› اشتراک با کافر و مشرک› مختصات منافق› بدتر بودن منافق از کافر› افشاي نفاق توسط خداوند› مشکک بودن نفاق› صفات مذکور در آيات39

اسلاید 40: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 9› يخادعون:› مفهوم خدعه: طرفيني يا يکطرفه› مخاطب خدعه: خدا، رسول و مومنين، منافق› حيطه خدعه› اهميت خدعه با مومن› تاثير خدعه› ريشه خدعه: خودگرايي، خودفراموشي› راه دفع ريشه خدعه: پيروزي، اسارت، شهادت عقل40

اسلاید 41: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 10› في قلوبهم مرض:› انسان ها:› مومن سليم القلب› مومن داراي بيماري جزئي قلبي› منافق و کافر مريض القلب› انواع مرض:› جسمي› روحي41

اسلاید 42: تفسير سوره مبارکه بقره› تزايد الهي نسبت به انسان:› خير› شر› برخورد خداوند با بيماردلي:› دستور تقوا براي پيشگيري› تنبه نسبت به بيماري و علائم آن› نشان دادن راه بازگشت› تهديد به افشاء اسرار› تهديد به تبعيد و قتل› رهاسازي و واگذاري به خود42

اسلاید 43: تفسير سوره مبارکه بقره› خاصيت مرض قلب: جذب مرض جديد› استناد افزايش مرض به خداوند: مالکيت مطلق› وضعيت مرض در قلب منافق: استقرار› ريشه و ابزار فرد مريض القلب: کذب› عاقبت دارندگان مرض قلبي: عذاب اليم43

اسلاید 44: تفسير سوره مبارکه بقرهآيات شريفه 12-11› مفسدين مصلح نما:› مفهوم افساد› حالات منافقان:› در برخورد با خود› در برخورد با مومنان› در برخورد با کافران44

اسلاید 45: تفسير سوره مبارکه بقره› ريشه ادعاي اصلاح:› فقدان عقل نظري› فقدان عقل عملي › حقيقت عمل منافق:› کذب خبري نه مخبري› کذب خبري و مخبري45

اسلاید 46: تفسير سوره مبارکه بقره› نتيجه عمل منافق: تشديد حماقت› تکمله:› عبارت قيل: اطلاق دعوت منافق› الا: دلالت همزمان بر تنبيه و حصر› هم المفسدون: تاکيد و استمرار46

اسلاید 47: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 13› خودبرتربيني سفيهانه:› مفهوم سفه› ريشه سفاهت منافقان› نتيجه سفاهت: لايعلمون› اشتراک سفاهت منافق و کافر› ضد سفاهت: عقل عملي سليم47

اسلاید 48: تفسير سوره مبارکه بقرهآيات شريفه 14- 15 › مفهوم شناسي: شيطان، استهزاء، يعمهون› انواع منافقان در اين باب:› از ابتدا کافر متظاهر› ابتدا مومن و سپس کافر متظاهر› تعابير ناظر به تمايل منافق به کافر:› لقوا، خلوا› امنّا، انّا معکم› شياطينهم› انّما نحن مستهزئون48

اسلاید 49: تفسير سوره مبارکه بقره› متعلَّق استهزاء› تفاوت استهزاء الهي با استهزاء منافقان› کيفر مستهزئان منافق:› الله يستهزئ بهم › يمدهم› يعمهون› شياطينهم49

اسلاید 50: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 16› زندگي انسان در دنيا: عرصه تجارت› ارکان تجارت: خريدار، فروشنده و ...› انواع تجارت: رابح و باير› رابطه تجارت الهي و بشري: اشتراک و افتراق› اثر تجارت باير: ما کانوا مهتدين50

اسلاید 51: تفسير سوره مبارکه بقرهآيات شريفه 17- 18 › مفهوم شناسي› تمثيلات قرآن:› انواع تمثيل درباره منافقان› خاصيت تمثيل › انواع تلقي از تمثيل:› عدم جواز طرد› ريشه درخواست طرد51

اسلاید 52: تفسير سوره مبارکه بقره› جايگاه روشنايي براي مومن و منافق: › نسبت نور مومن و منافق› تقابل نور مومن و نار منافق› نياز بدون پاسخ› کيفر منافقان ظلمت زده:› در دنيا› در عقبي› حقيقت کيفر52

اسلاید 53: تفسير سوره مبارکه بقرهآيات شريفه 19- 20 › مفهوم شناسي › زندگي منافقان:› کيفيت زندگي› عکس العمل منافق› حقيقت عکس العمل› احاطه خداوند: عام و خاص› حقيقت زندگي منافقانه: کفر53

اسلاید 54: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 21› مفهوم شناسي › نداهاي الهي:› اهميت› انواع:› باواسطه يا بي واسطه› تکويني يا تشريعي› مراتب54

اسلاید 55: تفسير سوره مبارکه بقره› عبادت: › انواع امر به عبادت:› اول فرع سپس اصل› اول اصل سپس فرع› گستره و مصاديق عبادت› ارکان عبادت› دليل تشريع عبادت55

اسلاید 56: تفسير سوره مبارکه بقره› شروط عبادت: › صحت› قبول› کمال› استدلال بر ضرورت عبادت:› از مبدا فاعلي› از مبدا غايي› از مبدا فاعلي و غايي› نتيجه عبادت56

اسلاید 57: تفسير سوره مبارکه بقره› آيات الهي در عالم: › آفاقي› انفسي› تمسک به نياکان:› مخلوق و معبود دانستن› پيروي از سنن غلط57

اسلاید 58: تفسير سوره مبارکه بقره› لعلکم تتقون: › فراگيري تقوي› آلي بودن تقوي› نگاه واقعي به تقوي:› عبادت غير منتهي به تقوي› تدقيق در معناي لعلّ› ابهام در عاقبت کار58

اسلاید 59: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 22› مفهوم شناسي: › جَعَلَ: قرار دادن شي در حالت خاص› ارض: مقابل سماء› سماء: فضاي بالاي زمين› فراش: بستر استراحت گرم نرم معتدل› ثمرات: هر چيز حاصل از چيز ديگر› انداد: جمع ندّ59

اسلاید 60: تفسير سوره مبارکه بقره› ترتيب مطالب دو آيه:› ايجاب: اعبدو الله› سلب: فلا تجعلوا لله اندادا› درجات نعمت هاي الهي: › توده مردم مخاطبند› مومنان مخاطبند› ريشه جمع بودن انداد:› خطاب به توده مشرکان› نيازهاي متنوع بشر60

اسلاید 61: تفسير سوره مبارکه بقره› انتم تعلمون:› حال براي «فلا تجعلوا»› انواع علم:› فطري› اکتسابي61

اسلاید 62: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 23› ريب:› مفهوم شناسي› انواع شک و ريب:› قابل درمان› غير قابل درمان› نفي ريب در قرآن› جمع نفي ريب و نفي مشرکان:› «لا» نهي است› «لا» نفي است62

اسلاید 63: تفسير سوره مبارکه بقره› مرجه ضمير «مثله»: › عبدنا:› وجه معجزه امي بودن حضرت نيست› مرجع ضمير در ساير موارد قرآن است› مما نزلنا:› نوع تحدي در مکه› نوع اشکالات مشرکين› معني شهدائکم› عدم موضوعيت امي بودن› «عبدنا» و «مما نزلنا»63

اسلاید 64: تفسير سوره مبارکه بقره› کليات تحدي:› واکنش مردم به دعوت انبيا:› تلاش براي ابطال دعوي› عدم پذيرش تا رويت معجزه› رابطه اعجاز و دعوي نبوت:› از جانب رسول و نبي› از جانب مشرکين64

اسلاید 65: تفسير سوره مبارکه بقره› تفاوت معجزه با وقايع عادي: › علني يا مکشوف بودن علل› تدريجي يا آني بودن اثر علل› نوع تاثير علل› تقدم و تاخر علل› دليل سختي پذيرش اعجاز: انحصار ابزار معرفت به محسوسات65

اسلاید 66: تفسير سوره مبارکه بقره› انواع اعجاز : › اقتراحي› مهر و قهر الهي› برهان نبوت› تاثير نفوس انبيا در تحقق اعجاز66

اسلاید 67: تفسير سوره مبارکه بقره› مُثبتات اعجاز: › دعوي نبوت› دعوت به توحيد:› براي غيرمعتقد به مبدا› براي معتقد به مبدا› مدعيان پاسخگويي به تحدي: › همراه با دعوي نبوت› بدون دعوي نبوت› کارکرد تحدي: تقواي علمي 67

اسلاید 68: تفسير سوره مبارکه بقره› اعجاز حضرت(ص): › معجزات حضرت(ص):› تلقي ناصحيح› تلقي صحيح68

اسلاید 69: تفسير سوره مبارکه بقره› تفاوت اعجاز حضرت(ص): › ساير انبيا: قائم به خودشان› اعجاز حضرت(ص):› گويا› جاوداني› جهاني› روحاني69

اسلاید 70: تفسير سوره مبارکه بقره› انواع تحدي: › کل قرآن: اسراء 88› ده سوره: هود 13› يک سوره: يونس 38› حديث: طور 34› کتاب: قصص 4970

اسلاید 71: تفسير سوره مبارکه بقره› وجوه اعجاز: › آورنده› اخبار غيبي: گذشته، آينده، علمي› مصونيت از اختلاف› بلاغت› عموميت تحدي› سهل و امتناع علمي71

اسلاید 72: تفسير سوره مبارکه بقره› متعلَّق اعجاز: › سوره هاي حاوي تحدي› کل قرآن حتي قصار السور› مفهوم عجز در تحدي:› مثل دارد نمي توانند بياورند› اصلا مثل ندارد که بياورند72

اسلاید 73: تفسير سوره مبارکه بقره› ماهيت عبارات تحدي: فاتوا› نمونه هاي پاسخ به تحدي قرآن› قرآن از منظر ديگران73

اسلاید 74: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 24› «اِن» به جاي «اِذ»: › صحبت مطابق گمان معاندان› تاکيد بر تهکّم و تحکّم› فاتقوا: پرواي خائفانه اولي از بي پروايي74

اسلاید 75: تفسير سوره مبارکه بقره› النار: › دليل وجود «ال»› تفاوت نار:› ملکي: محتاج فاعل و قابل› ملکوتي: محتاج فاعل صرف75

اسلاید 76: تفسير سوره مبارکه بقره› وقود: › مفهوم:› آتش زنه› ماده سوختني› آتش گيره76

اسلاید 77: تفسير سوره مبارکه بقره› نقش انسان: › برافروختن آتش› هيزم آتش شدن› سوختن همه جانبه:› جسمي› روحي:› منشا: روحي› غيرقابل تحمل77

اسلاید 78: تفسير سوره مبارکه بقره› تقديم ناس بر حجاره: › دليل:› شگرد معبود انساني › جهالت عابد انساني› مويدات:› انبياء: 98› انبياء: 6778

اسلاید 79: تفسير سوره مبارکه بقره› حجاره: › احتمالات:› سنگ سياه کبريت› طلا و جواهر زراندوزان› اشاره به شدت آتش› زبانه آتش از درون سنگ› بت ها که اغلب از سنگند› ظرافت جمع ناس و حجاره79

اسلاید 80: تفسير سوره مبارکه بقره› اعدَّت:› شباهت بهشت و جهنم› دلالت فعل ماضي› مشمولان عذاب:› کفار› منافقان› مومنان فاسق80

اسلاید 81: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 25› بشّر: › مفهوم بشارت: خبر موثر در بَشَره› مخاطب: اصلي و فرعي› انواع تبشير و انذار در قرآن› ضرورت تبشير و انذار› اهميت تبشير و انذار81

اسلاید 82: تفسير سوره مبارکه بقره› امنوا و عملوا...: › ايمان: ريشه، عمل صالح: محصول› ايمان عامل جامعيت عمل صالح› ايمان شرط قبول عمل صالح› لهم: «ل»: اختصاص، ارتباط، منفعت، مالکيت82

اسلاید 83: تفسير سوره مبارکه بقره› جنّات:› مفهوم شناسي› وجود فعلي بهشت› احتجاب بهشت› تجري: اسناد جريان به انهار: مجاز83

اسلاید 84: تفسير سوره مبارکه بقره› تحتها: چرايي عدم ذکر اشجار؟ › انهار:› مفهوم نهر› مصداق انهار› نحوه جريان انهار84

اسلاید 85: تفسير سوره مبارکه بقره› من قبل: › قبلا در بهشت› عالم برزخ› شباهت رزق صبح و شام› عالم دنيا85

اسلاید 86: تفسير سوره مبارکه بقره› اُتوا: › استعمال: لازم، متعدي› فاعل: نوجوانان بهشتي› متشابها: › شباهت به ميوه هاي دنيا› يکساني ميوه هاي بهشتي86

اسلاید 87: تفسير سوره مبارکه بقره › ازواج مطهّره: › مفهوم زوج› حيطه تطهير› مصداق ازواج بهشتي› خالدون:› ضرورت خلود و تصريح به آن› چرايي خلود در جنّت87

اسلاید 88: تفسير سوره مبارکه بقره› نعمت هاي بهشتي: › انواع: مادي و معنوي› مراتب وجودي نعمت ها› مراتب پاداش مومنان› اقسام بهشت› مصاديق مذکور در آيه88

اسلاید 89: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 26› يستحيي: › مفهوم شناسي: مقابل وقاحت› انواع حيا:› مثبت› منفي› ريشه حيا:› رسوم و آداب› حقايق تکويني89

اسلاید 90: تفسير سوره مبارکه بقره› مثلا: › مفهوم شناسي: صفت مشبهه› انواع مَثَل در قرآن:› کلامي› عملي› پاسخ به اشکال تمثيل بعوضه:› شيوه قرآن در مثَل› يکساني عالم نسبت به خداوند› عدم ربط جثه به عظمت و عدم آن› عموميت امثال قرآني90

اسلاید 91: تفسير سوره مبارکه بقره› واکنش مخاطبان به امثال: › مومنان: عالمانه› کفار: جاهلانه› فايده استفاده از مثَل:› تاسيسي› تاييدي› وجه تفاوت تمثيل و تشبيه:› تمثيل› تشبيه91

اسلاید 92: تفسير سوره مبارکه بقره› يضل... يهدي...:› گوينده کلام:› کفار› خداوند› انواع اضلال و هدايت:› ابتدايي› ثانوي92

اسلاید 93: تفسير سوره مبارکه بقره› عاملان اضلال: شيطان و انسان› آيات اضلال و هدايت ثانوي: › مطلق › مقيد› حقيقت اضلال: تعليق حکم بر وصف› اضلال ثانوي: علامت اختيار› ريشه تقديم اضلال بر هدايت93

اسلاید 94: تفسير سوره مبارکه بقره› کثيرا: نفسي نه نسبي› مومنان: کثير نفسي نه نسبي› کافران: کثير نفسي و نسبي› الفاسقين: › مفهوم فسق › انواع فسق: › کلي › جزئي94

اسلاید 95: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 27› ينقضون: › مفهوم: فسخ امر محکم› انواع نقض عهد: › گسستن خود عهد› قطع رابطه خود با عهد› اثر نقض عهد: › انحراف قاطع و سايرين › انحراف خود قاطع95

اسلاید 96: تفسير سوره مبارکه بقره› نقض عهد مطلوب› نقض ناظر به قرآن:› تعهد به قرآن: قابل نقض› خود قرآن: غير قابل نقض: › دليل عقلي › دليل نقلي96

اسلاید 97: تفسير سوره مبارکه بقره› عهدالله: › مفهوم› انواع عهد:› مردم با يکديگر› خدا با انبياء و اولياء› عظمت عهد الهي:› وفاي خداوند به عهد› تکليف بندگان به وفا97

اسلاید 98: تفسير سوره مبارکه بقره› کيفيت عهد عبد و مولي: › عهد عالم ذر از ذرات آدم (عليه السلام)› عهد با عقل و فطرت› عهد با وحي، عقل و کتب آسماني› عهد با وحي خاص98

اسلاید 99: تفسير سوره مبارکه بقره› مخاطب عهدالله: › انبياء (عليهم السلام)› اقشار خاص› عامه مردم99

اسلاید 100: تفسير سوره مبارکه بقره› اهميت وفاي به عهد: › مورد سوال بودن› علامت عقلانيت› علامت تقواي سياسي› کمال مورد ثناي حق› لزوم آن در قبال مشرک› لعن متخطّيان از آن100

اسلاید 101: تفسير سوره مبارکه بقره› يقطعون:› مفهوم: مثبت و منفي› متعلَّق قطع: › پدر، مادر، برادران و خويشان› برادران ديني› امت اسلامي› امام مسلمين101

اسلاید 102: تفسير سوره مبارکه بقره› ما امر الله ...: › مگر کفار وصل بودند؟ اصل عموميت فيض الهي› مصداق بارز ما امرالله: صله رحم(برخي: انحصار)› مصداق اکمل ما امرالله: ولايت اميرالمومنين(ع)102

اسلاید 103: تفسير سوره مبارکه بقره› يفسدون: › مفهوم شناسي: مقابل اصلاح› مصاديق فساد و افساد در قرآن› درکات افساد:› نقض› قطع› افساد103

اسلاید 104: تفسير سوره مبارکه بقره› الخاسرون: › مفهوم شناسي: مقابل ربح› حقيقت خسران: زوال سرمايه معنوي› استعمال اسم فاعل: مضارع بودن افعال› دلالت خسران: اضلال کيفري104

اسلاید 105: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 28› کيف: › دلالت: › توبيخ › تعجب › پاسخ کفار: › حيات و ممات اتفاقي › احياء موجود توسط خودش › احياء توسط مخلوقي ديگر105

اسلاید 106: تفسير سوره مبارکه بقره› مخاطب تکفرون: › منکر خالقيت: برهان و استدلال› منکر ربوبيت: جدال احسن› مومنين داراي کفر عملي: موعظه حسنه106

اسلاید 107: تفسير سوره مبارکه بقره› امواتا: › مصداق اموات: نطفه، خاک› اشاره به سابقه انسان: معدوم، غيرمذکور› طُرق تنبه دهي: آفاقي، انفسي، ترکيبي› مراحل تطور انسان:› سابقه مرگ› احياء انسان توسط خداوند› اماته انسان توسط خداوند› احياء مجدد انسان توسط خداوند› بازگشت نهايي به سوي خداوند107

اسلاید 108: تفسير سوره مبارکه بقره› فاحياکم: › مصداق: اولين حيات بعد عدم› مصاديق احياء الهي:› از شرک به توحيد› از جهل به علم› از اختلاف به اتحاد› از نفس به قلب› از خدا به خدا› از ظاهر به باطن› از شهود خود به حق108

اسلاید 109: تفسير سوره مبارکه بقره› ترجعون: › اصل رجوع: عام› حقيقت رجوع: جسم و روح به امر خدا› محل رجوع:› جلال خداوند› جمال خداوند› اوج جمال خداوند109

اسلاید 110: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 29› خلق لکم: › دليل تقدم لکم:› افاده حصر› تبشير انسان› اهميت انسان› ماهيت تسخير:› غرض فاعلي: منتفي› غرض فعلي: لازم110

اسلاید 111: تفسير سوره مبارکه بقره› ابعاد تسخير: › عام:› کل› بعض› خاص› انواع تسخير: › يکطرفه: انسان نسبت به ساير موجودات › دوطرفه: انسان نسبت به ساير انسانها111

اسلاید 112: تفسير سوره مبارکه بقره› مقايسه انسان و مسخَّراتش: › مادي: براي ماديون› معنوي: براي الهيون› بهره انسان از مسخَّرات:› گياهي› حيواني› انساني:› علمي: معرفت مادي و معنوي› عملي: اقدام و ايثار و جهاد› تفاوت تسخير با تفويض112

اسلاید 113: تفسير سوره مبارکه بقره› استوي: › مفهوم: جمع توسط و اعتدال› برخي مصاديق:› استقرار کشتي نوح(ع)› سواري انسان بر مرکب› استيلاي خدا بر عرش113

اسلاید 114: تفسير سوره مبارکه بقره› سماء: › مفهوم: بالاي سر› مصاديق قرآني:› مجاور زمين› منطقه اعلي و ابعد› جو اطراف زمين› کُرات بالا114

اسلاید 115: تفسير سوره مبارکه بقره› سبع سموات: › سيّارات سبع› طبقات متراکم هوا› دلالت هفت بر کثرت› صدق واقعي عدد هفت115

اسلاید 116: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 30› احتمالات تناسب آيه: › همه چيز براي انسان: خليفه الله› اشاره به نعمت خليفه اللهي› واکنش به تکذيب کافران: › ناظر به کافران › ناظر به حضرت(ص)116

اسلاید 117: تفسير سوره مبارکه بقره› قال: › ناصحيح: تلفظ به الفاظ› صحيح: اشهاد حضوري› ربّک:› خلقت از ربوبيت نشات گرفته› کَ: حضرت(ص) اشرف خلفاي الهي117

اسلاید 118: تفسير سوره مبارکه بقره› للملائکه: › تحليل لفظي: جمع مَلَک(مَلاَک)› وجه تسميه: رسالت و فرستادن› مفهوم ه:› تانيث› مبالغه› عدم مفهوم118

اسلاید 119: تفسير سوره مبارکه بقره› رابطه ابليس و ملک: › اعلام جعل خليفه به ملائک› عرض اسماء به ملائک› اِنباء اسماء توسط آدم(ع) به ملائک› امر به سجده به ملائک و ابليس119

اسلاید 120: تفسير سوره مبارکه بقره› ملائک مخاطب آيه:› ملائک ساکن در زمين› همه ملائک:› در مورد سجده: صحيح› در ساير موارد: ناصحيح› اطلاق متقابل جن و ملک:› اطلاق ملک بر ابليس› اطلاق جن بر ملک120

اسلاید 121: تفسير سوره مبارکه بقره› انّي: › جديت جعل خليفه: جمله اسميه، ...› هدف از القاي جديت: قطعيت جعل و ...› ي: متکلم وحده: عدم وسايط، القاي توحيد› جاعل:› تصيير و گردانيدن: دو مفعولي› خلق: يک مفعولي121

اسلاید 122: تفسير سوره مبارکه بقره› خليفه: › مفهوم شناسي: جانشين سابق› استخلاف از حاضر محض:› تفويض مطلق نيست› اطلاق ربوبيت، فقر ذاتي انسان› تفکيک نقش ذاتي و عرضي122

اسلاید 123: تفسير سوره مبارکه بقره› تفاوت خلافت با: › امامت› رسالت› عرض امانت123

اسلاید 124: تفسير سوره مبارکه بقره› انواع خلافت: › خلافت تاريخي› خلافت رتبي› خلافت بي واسطه› خلافت باواسطه› خلافت الهي› خلافت شيطاني124

اسلاید 125: تفسير سوره مبارکه بقره› مراتب خلافت: › حال› ملکه› تقويم ماهوي› تقويم وجودي125

اسلاید 126: تفسير سوره مبارکه بقره› مصداق خليفه: › آدم (ع): ناصحيح› نقد:› جمليه اسميه و اسم فاعل: استمرار› عدم فعليت ما في الارض توسط يک نفر› عدم اختصاص آگاهي از اسما به آدم(ع)› مقايسه نوع با نوع در بيان ملائک› خطابات عام قرآن کريم به خلفاء الهي126

اسلاید 127: تفسير سوره مبارکه بقره› انسانهاي کامل: ناصحيح › همه مومنين وارسته: ناصحيح› مطلق انسانها به صورت بالفعل: ناصحيح› همه انسانها در عين تشکيک: صحيح› تفکيک ايجاد و استدامه› تفکيک خلافت و خليفه› تفکيک بالقوه و بالفعل 127

اسلاید 128: تفسير سوره مبارکه بقره› مصداق مُستَخلَف عنه: › اجنّه فاسد منقرض شده› همه موجودات عالم› انسانهاي پيشين(نسناس)› فرشتگان مستقر در زمين› خداوند متعال128

اسلاید 129: تفسير سوره مبارکه بقره› حوزه خلافت: کل مُلک و ملکوت: › ان الي ربک المنتهي› عموميت حوزه تعليم› عدم اهتمام ملائک به زمين› اطلاق ناظر به مستخلف عنه› في الارض: قيد جعل نه خلافت› عدم سجده مَلَک بر زميني صرف129

اسلاید 130: تفسير سوره مبارکه بقره› شئون خليفه الله: › احاطه به جزئيات و تبديل قوه به فعل› هدايت تکويني همه هستي امکاني› هدايت تشريعي همه انسان ها130

اسلاید 131: تفسير سوره مبارکه بقره› تکمله:› راز نصب جانشين:› ضعف مستخلف عنه: ناصحيح› ضعف خليفه: صحيح› مرز خليفه اللهي و اومانيسم131

اسلاید 132: تفسير سوره مبارکه بقره› اَتجعل: › اصل سوال:› ممنوع:› از مبدا فاعلي و غايي خداوند› اعتراض به فعل خداوند حکيم › مشروع: استفهام132

اسلاید 133: تفسير سوره مبارکه بقره› مدلول سوال: انسان: شهوت، غضب، عقل› حقيقت سوال:› ترک اولي غيرنافي عصمت: ناصحيح› ملائک مراتب پايينتر: ناصحيح› استفعام استعلامي: صحيح133

اسلاید 134: تفسير سوره مبارکه بقره› وجود روايات غيرقطعي غيرمُثبِت اعتقادات› صعوبت اثبات تواتر روايات دال بر اعتراض ملائک› عدم تشريع و نظام ثواب و عقاب در عالم ملائک› همراهي تقديس و تسبيح دال بر فقدان اعتراض› اقرار به علم و حکمت الهي در بيان ملائک› سجده ملائک در ساير آيات دال بر خلقت› عدم استنکاف ملائک از عبوديت خالصانه› عبادت دائمي بدون خستگي ملائک› امتثال مطلق اوامر الهي توسط ملائک› عدم شروع به قول ملائک بدون اذن الهي› سبقت نجستن در قول بر خداوند متعال› فقدان ادعاي خلافت در مقابله با انسان134

اسلاید 135: تفسير سوره مبارکه بقره› منشا ايجاد سوال:› اعلام خداوند به ملائک› سابقه انسانهاي پيشين در زمين› خاصيت قواي موجود در انسان› خاصيت تعارض زايي زمين135

اسلاید 136: تفسير سوره مبارکه بقرهنسبح بحمدک: › مفهوم شناسي تسبيح› احتمالات در «ب»:› تعديه› استعانت › معيت› الصاق136

اسلاید 137: تفسير سوره مبارکه بقرهنقدس لک: › مفهوم شناسي› تفاوت با تسبيح› مصداق مقدس:› عالم و موجودات آن› خود فرشتگان› افعال فرشتگان› ذات باريتعالي137

اسلاید 138: تفسير سوره مبارکه بقره› اني اعلم:› دليل اجمال:› عدم تفصيل خواهي بنده از خالق› اشاره به حکمت امر در آيات بعد› مصداق مجهول:› کبر و عجب ابليس› مقام صالحان از نسل آدم138

اسلاید 139: تفسير سوره مبارکه بقره› تکمله: › يادآوري در قرآن› درس گفتگوي خدا و ملائک:› عدم مانعيت بزرگي در اطلاع دهي› عدم فداي خير کثير به پاي شر قليل› عدم اکراه خداوند از سوال از اسرار خلقت› اخفاء امر بر انسان اولي نسبت به ملائک› خضوع اوليه ملائک و اخذ پاسخ تفصيلي› دلداري رسول اعظم با بيان سوال ملائک › خودداري از ايجاد هيبت بي جا و بي دليل› تقابل افساد و سفک با تسبيح و تقديس139

اسلاید 140: تفسير سوره مبارکه بقره› عصيان ملائک: › مفهوم عصمت› شواهد اختيار› نظرات:› عدم عصيان مطلق› امکان عصيان:› ترک اولي› ملائک زميني› مراتب ملائک140

اسلاید 141: تفسير سوره مبارکه بقره آيه شريفه 31› علّم: › مفهوم شناسي: انتقال قطعي حقيقت علم› انواع تعليم: بي واسطه، باواسطه› کيفيت تعليم: دفعي يا تدريجي؟› اثر تعليم: تحقق خلافت› متعلَّق تعليم: حقايقي وراي لفظ141

اسلاید 142: تفسير سوره مبارکه بقره› الاسماء: › مفهوم شناسي: از سمه: نشانه› حقيقت اسماء: حقايق عيني› حيطه اسماء: مطلق› اثر اسماء: تسکين فراق142

اسلاید 143: تفسير سوره مبارکه بقره› ويژگي اسماء: › غيبي نه شهودي› ارتباط با مفاتح و خزائن› حقيقي نه لفظي› همزماني برکت و تسبيح› اختصاص حقيقت آن به خواص143

اسلاید 144: تفسير سوره مبارکه بقره› عرضهم: › هم: اشاره به حقايق ذي شعور› انواع عرضه: مادي و معنوي› مادي› معنوي: حجاب: › مانعيت حجاب › انواع مانع › حجاب محصول ضعف › ويژگي خاص اسما الهي› چرايي عرضه حقايق بر ملائک144

اسلاید 145: تفسير سوره مبارکه بقره› چگونگي عرضه: › عرضه تفصيلي با حفظ کثرت› عرضه اجمالي بدون کثرت تفصيلي› انسان کامل جامع عالم کبير› حقيقت عرضه:› تمثيل: خلاف اصل است› حقيقت: اصل بر اين است145

اسلاید 146: تفسير سوره مبارکه بقره› الملائکه: قياس با انسان:› عجز از انباء چه رسد به علم › عجز از اسما اسما چه رسد به خود اسما› عدم امکان مظهريت عاجز از انباء› عدم مظهريت مانع خلافت146

اسلاید 147: تفسير سوره مبارکه بقره› ان کنتم صادقين: › ماهيت ادعا:› عدم مصلحت جعل خلافت انسان› اولي بودن خوذشان براي خلافت› همراهي تسبيحشان با حمد کامل› امکان صدق و کذب: راه ندارد147

اسلاید 148: تفسير سوره مبارکه بقرهآيه شريفه 32› سبحانک:› مفهوم شناسي: جري و اشتغال(مصدر مضاف) › متعلَّق تنزيه:› عدم اعطاء خلافت به مستحق› عالم شدن ملائک بدون تعليم الهي› کار بدون حکمت(خلافت انسان)148

اسلاید 149: تفسير سوره مبارکه بقره› فحواي تسبيح ملائک: › اعتراض› تنزيه واقعي:› سبحانک› لا علم لنا› ما › علمتنا› انّ› انت› العليم الحکيم› جمله اسميه› ادب تسبيح: روند: تسبيح، تعجيز، تحميد149

اسلاید 150: تفسير سوره مبارکه بقره› لا علم لنا: › اقرار به جهل: رسوخ در علم› افزايش علم ملائک:› ممکن نيست› ممکن هست150

اسلاید 151: تفسير سوره مبارکه بقره آيه شريفه 33› انبئهم: › چرايي امر به انباء به جاي تعليم› تفاوت امر حضرت به انباء با ملائک› اهداف انباء: سلبي، ايجابي› مصونيت انباء حضرت از خطا› اثر انباء: افضليت انسان کامل بر ملائک151

اسلاید 152: تفسير سوره مبارکه بقره› اعلم ما...: › مصداق:› ما تبدون: ناظر به اتجعل فيها› ما تکتمون:› اعتقاد ملائک به اولويتشان› استکبار ابليس از سجده› تعجب ملائک از خلافت انسان152

اسلاید 153: تفسير سوره مبارکه بقره› تفاوت کتمان ملائک با ابليس: › متعلَّق کتمان› ريشه کتمان› رفع يا بقاي مکتوم› هشدار: مراقبت بر خواطر › احاطه علم الهي› وعده اعلان و ابراز› عموميت رسوايي153

اسلاید 154: تفسير سوره مبارکه بقره آيه شريفه 34› تناسب:› در ادامه سه آيه قبل› مراتب تبيين:› اصل جريان بدون ترتيب› سجده پس از خلق و نفخ› سجده پس از خلق و نفخ و تعليم154

اسلاید 155: تفسير سوره مبارکه بقره› اسجدوا: › حکم سجده براي غيرخدا:› حضرت مسجودله نه مسجوداليه› سجده از باب تحيت نه طاعت› تفاوت مذاق متشرعه در ازمنه مختلف› تکويني بودن سجده و رفع شبهه155

اسلاید 156: تفسير سوره مبارکه بقره› آيات دال بر سجده ملائک: › دستور به اصل سجده› دستور به اصل و کيفيت سجده› حقيقت سجده:› از باب توبيخ ملائک› از باب تکريم حضرت156

اسلاید 157: تفسير سوره مبارکه بقره› مسجود: › حضرت آدم عليه السلام› مقام انسانيت:› عدم اختصاص خلافت به حضرت› مسجود شدن همه انسانها در آيات› کينه شيطان نسبت به کل انسانها157

اسلاید 158: تفسير سوره مبارکه بقره› کيفيت امر: › حقيقت نيست چون:› قطعيت تحقق تکوين › فقدان بستر تشريع› تمثيل با کيفيت خاص158

اسلاید 159: تفسير سوره مبارکه بقره› اشکال: › قابليت تشريع درباره اجنه› تعلق ابليس به طايفه جن› امر تشريعي و عصيان ابليس› خطاب واحد به ابليس و ملائک› پاسخ:› عدم امکان تشريع نسبت به مخاطب اصلي› عدم دلالت امکان تشريع بر ضرورت آن› فقدان دليل اثبات امر جدا به ابليس › خلاف ظاهر بودن تفکيک امر به تشريع و تکوين159

اسلاید 160: تفسير سوره مبارکه بقره› الا ابليس: استثنا:› متصل: ابليس جزء ملائک› منفصل:1. کان من الجن:› اشکال: صار من الجن› پاسخ: تفاوتهاي دو جنس160

اسلاید 161: تفسير سوره مبارکه بقره2. عدم تسري احکام جن به ملک و وجود ذريه جن:› اشکال: اثبات ذريه با خبر واحد› پاسخ: اثبات ذريه با آيه و روايت› اشکال: تشديد تکليف ابليس با شهوت› پاسخ: رد تفاوت ماهوي اقسام يک جنس161

اسلاید 162: تفسير سوره مبارکه بقره3. عدم تسري احکام ملائک به جن:› اشکال اول: اختصاصي بودن حکم 6 تحريم› پاسخ: › قياس اولويت ملائک بهشتي› آيات دال بر عموميت عصمت ملائک162

اسلاید 163: تفسير سوره مبارکه بقره› اشکال دوم: تخصيص 1 فاطر با 75 حج› پاسخ: دلالت تکرار «من» بر تفاوت مفهوم آن› اشکال: دليل تفاوت مفهوم دو «من»؟› پاسخ: لغويت تکرار در صورت اتحاد معني› اشکال: عدم دلالت «من» نشويه بر عموميت› پاسخ: › مقام: رفع دليل تبعيض نه اثبات عموميت› عدم منافات اصطفاء ملائک با عموميت› پاسخ: عدم تعارض رسالت خاص در 75 حج با ساير رسالات 163

اسلاید 164: تفسير سوره مبارکه بقره› ابي و استکبر:› نوع ابا: استکباري:› استکبر› کان من الکافرين› دليل ابا:› کان: کفر ظاهر› کان: کفر مستور› تکمله: موضوعيت تعبد164

اسلاید 165: تفسير سوره مبارکه بقره آيه شريفه 35› تناسب آيه با آيات قبل:› آماده سازي حضرت براي حيات زميني› تسلي حضرت(ص) با بيان سابقه عصيان› تاکيد بر آثار وضعي معصيت: شقاء و ...165

اسلاید 166: تفسير سوره مبارکه بقره› الجنه:› عدم دلالت بر بهشت اخروي:› عدم تحقق شرط کسب آن توسط حضرت› خروج نداشتن بهشت اخروي› نبود گرفتاري در بهشت اخروي› فقدان تکليف و امر و نهي در بهشت اخروي› ممنوع الورود بودن شيطان به بهشت اخروي› روايات نافي دلالت اين جنه بر بهشت اخروي166

اسلاید 167: تفسير سوره مبارکه بقره› عدم دلالت بر باغ دنيوي:› لغو شدن هبوط از باغ زميني به زمين› عدم وجود ويژگيها در باغ دنيوي› وجود «ال» عهد خارجي در الجنه› دلالت بر بهشت برزخي:› اشکال: عدم وجود بدن در برزخ› پاسخ: › برزخ معمول: ورود اشکال› برزخ خاص: عدم ورود اشکال167

اسلاید 168: تفسير سوره مبارکه بقره› رَغَدا:› مفهوم:› واسعا هنيئا› طيّبا واسعا› نقش:› صفت براي «اَکلا» محذوف› حال براي فاعل «کُلا»› معناي نهايي: بهره گيري مطلق168

اسلاید 169: تفسير سوره مبارکه بقره› حيثُ:› حقيقت: ظرف مکان› مفهوم:› در کنار «مِن»: هر گونه› بدون «مِن»: هر کجا169

اسلاید 170: تفسير سوره مبارکه بقره170

اسلاید 171: تفسير سوره مبارکه بقره171

اسلاید 172: تفسير سوره مبارکه بقره172

اسلاید 173: تفسير سوره مبارکه بقره173

اسلاید 174: تفسير سوره مبارکه بقره174

اسلاید 175: 175و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمين