جوندگان

جوندگان

اسلاید 1: موضوع: جوندگانمجتمع کشاورزی خوشه چین فارسنمایندگی فروش و خدمات پس از فروش تراکتور، ماشین های زراعی و باغیآدرس: فارس، اقلید، بلوار مطهری، جنب اداره ثبت اسناد، طبقه همکف ساختمان صنف کشاورزی.تلفن: 44529589-071سایت: www.khchfars.ir

اسلاید 2: مقدمهجوندگان (Rodents) گروه بزرگي از پستانداران را تشكيل مي دهند. به طوري كه بيشتر از 2700 گونه جونده در سراسر دنيا وجود دارد.در حقيقت 42 درصد از كل پستانداران روي زمين، جوندگان هستند.جوندگان خيلي زودتر از انسان ظاهر شدند و در حدود 50 ميليون سال قدمت دارند.با هوشترين مخلوقات بعد از انسان و ميمون هستند.جوندگان نقش مهمي را در شبكه غذايي هم به عنوان مصرف كننده گياهان و قارچها و هم به عنوان منبع غذايي براي شكارچيان بزرگ دارند.

اسلاید 3: اين موجودات مهندسان محيطي مهمي هستند و به انتشار گرده و دانه و اكسيژن رساني خاك از طريق فعاليت هاي حفاري و نقب زدن كمك مي كنند. داراي پراكنش وسيع در سطح كره زمين هستند.خود را با هر شرايطي وفق مي دهند.تنوع و فعاليت جوندگان در ايران پس از روسيه از ساير كشورهاي همسايه بيشتر است.در ايران تاكنون در حدود 64 گونه جمع آوري و شناسايي شده است.در خراسان در حدود نيمي از جوندگان كشور انتشار دارند و تاكنون بيش از 35 گونه شناسايي شده اند.

اسلاید 4: طول عمر متوسط بين 18 تا 24 ماه دارند.نداشتن دندانهاي نيش (انياب)وجود فاصله نسبتا وسيعي بنام دياستما (diastema) بين دندانهاي پيشين و آسيادندانهاي پيشين دائما در حال رشد می باشند بنابراين براي كوتاه كردن دندانها ناگزير به جويدن اشياء و مواد غذايي بطور دائم هستند.

اسلاید 5:

اسلاید 6: رفتار شناسي حواس و توليد مثل در جوندگانموش ها داراي رفتارهاي خاصي هستند كه مربوط به قدرت زياد بعضي از حواس پنجگاه آنها است.

اسلاید 7: حس شنوايي در جوندگانحس شنوايي در موش ها بسيار قوي است. به طوري كه مي توانند هر صدايي را از فاصله 15 سانتي متري به خوبي تشخيص دهند.حدود شنوايي آنها تقريبا شبيه به انسان است با اين تفاوت كه موش ها مي توانند فركانس هاي بالا (بالاتر از 45 كيلو هرتز) را نيز بشنوند (انسان تنها صداهاي بين 17 تا 20 كيلو هرتز را مي تواند بشنود).موش ها براي كشف محيط اطراف خود از حس شنوايي استفاده مي كنند بطوري كه موقعيت توپوگرافي منطقه، محل وجود غذا، آب و پناهگاه و همچنين مسير رفت و آمد، موانع موجود در بين راه و نقاط خطرناك را تشخيص دهند.

اسلاید 8: حس بويايي در جوندگانحس بويايي يكي از مهمترين احساس ها در موش ها مي باشد.از اين رو مي توانند از وجود جنس هاي مخالف اطراف خود و همچنين وجود دشمنان آگاه شوند.آناليز اطلاعات زيستي مربوط به موش ها و ژنوم انسان نشان داد كه انسان ها حدودا 350 نوع گيرنده بويايي دارند در حالي كه اين تعداد در موش ها حدود 1000 نوع گيرنده بويايي مي باشد.همچنين در موش ها سيستم بويايي ديگري به نام ومرونازال(Vemeronasal) وجود دارد كه در انسان موجود نيست.عمل بوييدن اطلاعات مهمي در مورد سيستم ايمني موش ها به منظور انتخاب جفت براي توليد مثل و يا جلوگيري از از توليد فرزندان و ديگر رفتارها نياز داشته باشند را بدست مي دهند.

اسلاید 9: حس بينايي در جوندگانبسياري از موش ها داراي حس بينايي تغيير شكل يافته اند.اصولا حس بينايي در موش ها قوي نبوده ولي به نورهاي خيلي روشن و زياد حساس مي باشند.اغلب پستانداران از جمله موش ها، كوررنگي دارند و اغلب رنگها از نظر موش با زمينه خاكستري ديده مي شود.در اكثر طعمه هاي مسموم از رنگ زرد يا قرمز استفاده مي شود تا مورد مصرف پرندگان و انسان قرار نگيرد.بطور كلي رنگها نقش عمده اي در جلب موش ها به طرف ماده غذايي ندارند.بينايي نقش نسبتا كمي در زندگي موش ها بازي مي كند در حالي كه چشمان موش مشخصا براي ديدن در شب و فعاليت هاي شبانه بكار مي رود.قدرت تشخيص اشكال و حركات در مورد موش بسيار خوب است موش ها مي توانند اشياء را تا 15 متر دورتر تشخيص دهند و حتي مي توانند عمق آنها را نيز تشخيص دهند.

اسلاید 10: توليد مثل در جوندگانبسياري از رفتارهاي توليد مثلي و اجتماعي موش ها مربوط به اثر هورمون ها و فرمون ها است.قدرت توليدمثل بالا و رشد سريع نوزادان باعث شده جمعيت آنها دچار تغييرات زيادي نشود. هر موش بطور متوسط در هر سال 4 تا 7 بار حاملگي دارد و در هر دوره 6 تا 17 نوزاد به دنيا مي آورد.شرايط محيطي بر تعداد دفعات حاملگي ها تأثير دارد بدين صورت كه جمعيت هاي وحشي در پاييز و زمستان توليد مثل نمي كنند و حداكثر توليد مثل در تابستان صورت مي گيرد. حال آنكه موش هاي خانگي همزيست با انسان در طول سال توليد مثل مي كنند.

اسلاید 11: دوره حاملگي (gestation) 18 الي 20 روز طول مي كشد.در سردترين و گرمترين ماههاي سال فعاليت توليدمثلي كاهش مي يابد.گاهي زمستان كوتاه و معتدل دوره توليدمثل موشها را جلو مي اندازد.اگر زمستان سرد و طولاني باشد ولي به بهار و تابستان مساعد ختم شود، عامل مثبتي در توليدمثل جوندگان مي باشد

اسلاید 12: نوزاد هاي 2 يا 3 روزه Rattus rattus هر نوزاد در حدود 50 ميلي متر طول دارد و نوزاد ها داراي رنگ قرمز، چشمان بسته و لخت مي باشند.يك نوزاد 13-14 روزه Bandicota بتدريج از مو پوشيده مي شود و چشم ها همچنان بسته است از سن 28 تا 35 روزگي چشم ها بتدريج باز مي شود.

اسلاید 13: تراكم جمعيت و چرخة توليد مثل جوندگان مي تواند به مراحلي تقسيم شود:فاز افزايش جمعيت- تعداد جمعيت در اين زمان افزايش قابل ملاحظه اي دارد.فاز پيك جمعيت- تغيير كمي در تعداد جمعيت اتفاق مي افتد.فاز كاهش جمعيت- تعداد بتدريج در يك دورة زماني سقوط مي كند. اگر اين فاز بيشتر از يك سال طول بكشد ممكن است در طي فصل توليد مثل تعداد بهبود يابد.فاز خفيف- دوره اي كه تراكم جمعيت پايين و تغيير جمعيت كم يا بدون تغيير مي باشد.

اسلاید 14: رژيم غذايي جوندگان رژيم غذايي جوندگان در مجموع گياهخواري است(بذر، ساقه، ريشه و برگ درختان) .رژيم غذايي مي تواند به سوي تخصص يابي پيش برود (به عنوان مثال ميكروتوس ها از پوست گياهان به صورت انتخابي استفاده مي كند) ليكن هرگز به سمت مونو فاژي نمي رود. تعدادي از آنها حشره خوار و گوشتخوار هستند.تعدادي از جوندگان از قارچ ها تغذيه مي كنند مانند سنجاب ها و اين جوندگان به سم قارچ هاي سمي مانند آمانيت حساس نيستند. حرارت زياد مصرف غذاي روزانه جوندگان را كاهش مي دهد.

اسلاید 15: مواد غذايِي تغذيه جوندگان در سال گذشته و ذخيره غذايي آنها در جنگل مي تواند عاملي براي افزايش و كاهش جمعيت شان باشد.محل فعاليتبرحسب اينكه كانون فعاليت مرتع، مزرعه...باشد سرعت ازدياد جمعيت متفاوت است. بطوري كه وجود كانون جمعيت در مزارع به ازدياد تراكم موش ها كمك مي كند.ذخيره اوليه تراکماگر جمعيت مولد در اوايل بهار بالا باشد مي تواند بسيار خطرناك تر از زماني باشد كه جمعيت كمي از سال قبل باقي مانده است. يعني اگر مبارزه سال قبل خوب و منطقي باشد، براي سال بعد خطرات كمتري گريبان گير خواهد بود.

اسلاید 16: اكثر جوندگان داراي زندگي شبانه اند و تمام روز را در لانه اي كه در آن از رطوبت اشباع است مي مانند و شب كه درجه رطوبت بيرون بيشترين حد است از لانه بيرون مي آيند.روز و شب فعال: موش مغان...روز فعال: كلاهو (سنجاب زميني)، خرگوش موش...شب فعال: بيشتر جوندگان مانند موش ورامين، تشي، جربيل هندي، موش كور...تقسيم بندي جوندگان از نظر زمان فعاليت

اسلاید 17: سوراخ هاي حفر شده توسط جوندگان معمولا ار دو الگوي زير تبعيت مي كنند:مجاري زير زميني با ساختار كروي و پيچيده مانند مجاري هاي زير زميني جوندگان روز فعال ، مثل كلاهو و موش مغان معمولا مجاري زير زميني در چندين رديف و بطور كامل حفر مي كنند.مجاري زير زميني با ساختار ساده و طويل مانند مجاري زير زميني جوندگان شب فعال، كه غالبا در طول روز از سوراخ هاي خود بيرون نمي آيند و از اين رو داراي مجاري زير زميني ساده و طويلي هستند مانند جربيل هندي، موش ورامين ... .

اسلاید 18: اهميت مبارزه با جوندگانخسارت موشها به جوامع انساني از طريق انتقال انواع بيماريهاخسارت موشها به جوامع انساني از طريق صدمه به موادغذايي و محصولات كشاورزيساير خسارت ها

اسلاید 19: خسارت موشها به جوامع انساني از طريق صدمه به موادغذايي و محصولات كشاورزيخسارت مستقيم: خسارت و صدماتي كه مستقيما با تغذيه از موادغذايي به انسان وارد مي شود. به عنوان مثال يك موش خانگي 10 تا 15 درصد وزن خود را (روزانه 28 گرم) در روز غذا مي خورند.خسارت غير مستقيم:با ريختن فضولات و ادرار و موهاي بدن محصول را غيرقابل استفاده مي كنند.در مزارع با تغذيه از ريشه و حفر سوراخهاي فراوان باعث از بين رفتن گياه و كاهش عملكرد محصول مي شود.انحراف جريان آب از مسير اصلي با حفر لانه هاي فراوان، درنتيجه راندمان آبياري كاهش مي يابد.

اسلاید 20: ساير خسارت هاي ايجاد شده توسط جوندگانايجاد آتش سوزي در انبارها از طريق جويدن كابلهاي برقجويدن كابل تلفنخسارت به مراكز كامپيوتري و از بين بردن اطلاعات مراكزخسارت به اشياء قيمتي، لباسها، تابلوها و نسخ خطي

اسلاید 21: نحوة خسارت گربه تيغي (تشي) به درخت توت كه ارتفاعي بيش از يك متر دارد. اين نوع خسارت مي تواند در جنگل ها از لحاظ تجاري بسيار جدي باشد.

اسلاید 22: نحوه خسارت موش كور بر روي باغهاي مركباتنحوه خسارت موش ورامين بر روي درخت خرما

اسلاید 23:

اسلاید 24: معرفي مهمترين جوندگان خسارت زا در بخش كشاورزي

اسلاید 25: مهمترين جوندگان خسارت زا در بخش كشاورزي

اسلاید 26: موش کلاهو Spermophilus fulvusمشخصات:در استان هاي خراسان ، قزوين ، زنجان و همدان وجود دارند . جثه نسبتا بزرگ و دم كوتاهچشم ها درشت و لاله گوش بسيار كوچكرنگ بدن در سطح پشت داراي زمينه زرد و با سايه اي از رنگ قهوه اي در وسطجمجمه كوتاه و پهن و پوزه ضخيم و كوتاهاغلب بر روي دو پا مي ايستد

اسلاید 27: نحوة زندگي:روز فعالهنگام خطر از خود صداي نافذي توليد و ناگهان مخفي مي شود.داراي خواب زمستاني كه در تابستان شروع و تا اواسط زمستان ادامه دارد.سوراخهاي وسيع تا عمق بيش از يك متر حفر و لانه خود را از گياهان خشك و مواد ديگر مي پوشاند.بعد از طلوع آفتاب از لانه خارج مي شود.در دشتها و كوهپايه هاي نزديك كشتزارها و مزارع ديم و غلات زندگي مي كند.از نباتات وحشي و غلات ديم و بهاره و يا ريشه ، برگ و دانه گياهان تغذيه مي كند.داراي يك نسل در سالتعداد نوزادان 5 تا 9 نوزاد

اسلاید 28: نحوة مبارزه:فصل مبارزه از اواسط اسفند تا اواخر خرداد ماهمبارزه مكانيكيريختن آب در لانه هاشكارتله گذاري دود دادن لانه ها زيرا سوراخ لانه ها محدود است.مبارزه بيولوژيكيجانوران شكاري، چون مي تواند بر روي دوپا بياستد موجب مي گردد دردسترس شكارچيان از جمله روباه، سگ و عقاب قرار گيرد.مبارزه شيمياييقرص فسفيد آلومينيوم (فستوكسين) (2 قرص در هر لانه فعال)فسفوردوزنگ تهيه طعمه مسموم به نسبت 2 تا 5/2 درصد گردپاشي روي علف هايي كه بصورت توده درآمده اند.

اسلاید 29: موش ’مغان Microtus socialisمشخصات:در بيشتر نقاط کوهپايه ايی با 250ميلي متر بارندگی ، مناطق خشك و آفتابياز دسته موشهاي كوچك به رنگ قهوه اياندازه دم حدود يك سوم طول بدن و كاملا پوشيده از موپوزه نسبتا كوتاه و در اطراف پوزه سبيل هاي زياد به رنگ قهوه اي يا سفيد

اسلاید 30: نحوه زندگي:روز و شب فعالبه صورت دسته جمعي زندگي مي كند.در زمان طغيان سوراخهاي لانه بسيار نزديك و زياد مي باشد و داراي چند سوراخ ورودي به تعداد 4 تا 8 عددلانه ها پرپيچ و خم و طولاني مي باشد.توليدمثل سريع در سال تا 5 بار بچه مي زايدتعداد نوزادان 17 نوزاد

اسلاید 31: نحوة مبارزه:مبارزه بايد بطور دائم در كانونهاي دائمي صورت گيرد.مبارزه مكانيكيرعايت نظافت در صحرا و ساختمانتله گذاريآبياري و غرقاب و شخم زدنمبارزه بيولوژيكياستفاده از جانوران شكاري مثل روباه و سگ

اسلاید 32: مبارزه شيمياييطعمه مسموم با فسفوردوزنگ به نسبت 2 تا 5/2 درصد + روغن 2درصد (3 تا 5 گرم در هر لانه فعال)سموم ضد انعقادي (5 تا 10 گرم در هر لانه فعال)

اسلاید 33: موش كور Ellobius fuscocapillusمشخصات:در غرب و مركز - شمال شرق و شرق كشور فعاليت داردجمجمه براي زندگي در خاك سازش يافتهدم كوتاه و از پاي عقب كوتاهتر و كاملا از مو پوشيده شدهدندانهاي پيشين بالا به طرف جلو امتداد داردچشم ها ريز و ديد بسيار ضعيف رنگ موها سياه رنگ

اسلاید 34: نحوه زندگي:شب فعالدر باغ و كشتزارها و چمنزارها و نواحي كوهستاني زندگي مي كند.خواب زمستاني نداردتعداد نوزادان 3 تا 4 نوزاد نزديك سوراخ لانه توده اي از خاك به قطر تقريبي30 سانتي متر و ارتفاع 10 سانتي متر تشكيل مي دهد.

اسلاید 35: نحوة مبارزه:مبارزه شيمياييطعمه مسموم فسفوردوزنگ به نسبت 2 تا 5/2 درصد سموم تدخينيسموم ضد انعقادي (5 تا 10 گرم در هر لانه فعال)مبارزه مكانيكيشخم زدن با تراكتورخراب كردن لانه ها با بيلقرار دادن تله دافوس در داخل لانه جديد

اسلاید 36: موش ورامين Nesokia indicaرنگ خاكستري كم رنگ مشخصات:در اغلب نقاط کشور فعالندتا قهوه ايچشمها درشت و گوشها کوچکهيکل عضلانیدم داراي پوشش فلسي (قهوه اي) و كوتاهجثه متوسط دستها و پاها بزرگ و قوي، انگشت اول در دست كوچك شده و تبديل به يك برجستگي شدهناخن دست بلند و نوك تيز

اسلاید 37: نحوه زندگي:شب فعالدر مكانهاي مرطوب، كنار بركه ها و كانالهاي آبياري و در پاي درختاني كه بصورت قطره اي آبياري مي شوند.در سطح زمين به ندرت ديده مي شودروزها لانه ها را با خاك مي بندند دالانهاي بلندي با انشعابات فرعي بطول چند متر و تا يك متري عمق زمين حفر مي كندخاك به صورت تپه كوچكي در كنار لانه (هرمي شكل) ديده مي شود.از ريشه و قسمتهاي زيرزميني گياه استفاده مي كنددر سراسر طول سال توليد نسل مي كندتعداد نوزادان 2 تا 8 نوزادموش ورامين Nesokia indica

اسلاید 38:

اسلاید 39: نحوة مبارزه:مبارزه مكانيكيرعايت نظافت در صحرا و ساختمانتله گذاريآبياري و غرقاب و شخم زدنمبارزه بيولوژيكياستفاده از جانوران شكاري مثل روباه و سگمبارزه شيمياييطعمه مسموم فسفوردوزنگ به نسبت 2 تا 5/2 درصد (5 تا 10 گرم در هر لانه فعال)سموم ضدانعقادي

اسلاید 40: جربيل هندی Tatere indicaمشخصات:اغلب در نقاط جنوبی کشور ديده می شوند.رنگ بدن در سطح پشتي نخودي قهوه اي با سايه اي از سياهوجود موهاي بلند روي دم كه در انتها موها بصورت دسته جارويي قرار دارنددم بلند و اغلب از سر و بدن روي هم تجاوز مي كندلاله گوش بزرگ و بيضي شكل و چشم ها درشت

اسلاید 41: نحوه زندگي:شب فعاللانه موش ساده و داراي اتاق مركزي كه قطر آن از ديگر قسمت ها وسيع تر مي باشد از دانه و پياز و مواد گياهي تغذيه مي كنداز لحاظ انتقال بيماري به انسان مهم است3 تا 4 بار در سال توليد نسل مي كندتعداد نوزادان 8 نوزادنحوه مبارزه:سم فسفوردوزنگ به نسبت 2 تا 5/2 درصد به صورت طعمه خشك و تر (10 تا 25 گرم در هر لانه فعال)سموم ضدانعقادي

اسلاید 42: موش سيـاه Rattus rattus مشخصات:160 تا 240 گرم، رنگ بدن سياه يا خاكستري گاهي قهوه اي با شكم سفيد يا خاكستريپوزه نوك دار و برجسته و بيني برجستهگوش بزرگ و بدون مو و چشم ها بزرگدم ظريف و بلندتر از طول سر و بدنمدفوع به صورت پراكنده و به شكل موز و به اندازه 15 ميلي متر

اسلاید 43: نحوه زندگي:گوشتخوار، ولي به ميوه جات و سبزيجات علاقه داردبدون آب مي تواند تا يك هفته زنده بماند.قادر به نقب زدن نيست و بالارونده و قدرت صعود زياد دارددر ارتفاعات و به ندرت در فاضلاب ديده مي شود عادت به جابجايي داردتوليد نسل در سال 5 تا 6 بار و تعداد نوزادان 6 تا 8 نوزادنحوه مبارزه:در مزارع، سم فسفوردوزنگ به نسبت 2 تا 5/2 درصد (5 تا 10 گرم در هر لانه فعال)در اماكن و حاشيه شهرها و انبارها از سموم ضدانعقادي (10 تا 20 گرم در هر لانه فعال)

اسلاید 44: موش قهوه ايی Rattus norvegicusمشخصات:در اغلب نقاط كشور يافت مي شوند200 تا 300 گرم، رنگ بدن خاكستري مايل به قهوه ايپوزه كلفت و كوتاه و بيني بدون برجستگيگوش كوچك و پر مو و چشم ها كوچكدم ضخيم و برهنه و كوتاهتر از طول سر و بدنمدفوع به صورت پراكنده يا متراكم و به شكل مخروطي و به اندازه 20 ميلي متر

اسلاید 45: نحوه زندگي:گوشتخوار، گاهي از سبزيجات استفاده مي كندنياز شديد به آب داردزندگي در مكانهاي مرطوب و يا در طبقات پائين ساختمانقادر به نقب زدن و قدرت صعود ار ارتفاع و قادر به شنا مي باشددر داخل و خارج فاضلاب منازل وجود داردتوليد نسل در سال 5 تا 6 بار و تعداد نوزادان 8 تا 12 نوزادنحوه مبارزه:در مزارع، سم فسفردوزنگ به نسبت 2 تا 5/2 درصد (5 تا 10 گرم در هر لانه فعال)در اماكن و حاشيه شهرها و انبارها از سموم ضدانعقادي (10 تا 20 گرم در هر لانه فعال)

اسلاید 46: خرگوش موش (پيکاي افغاني، موش كوهي، موش بي دم) Ochotona rufescensمشخصات:در شمال شرق، شرق و مرکز ايران ديده شدهبدن دارای موهای خاکستری مايل به سفيد، قهوه ايدم کوتاهپوزه کوتاه، گوشها کمی گرد و چشم ها کوچک

اسلاید 47: خرگوش موش (پيکاي افغاني، موش كوهي، موش بي دم) Ochotona rufescens

اسلاید 48: نحوه زندگي:روز فعالبصورت کلنی در ارتفاعات، بين شکاف سنگها و نزديک باغات زندگی می کنند.لانه دارای 1 تا 2سوراخ می باشد.چندين بار توليد مثل می کند و هر بار 4 تا 6 بار بچه می زايد.دوره بارداری 21 روز است.از نباتات و علوفه تغذيه مي کنند.خواب زمستانی ندارند.

اسلاید 49: نحوه مبارزه:مبارزه مكانيكيايجاد مانع در اطراف درختانمواد فرار دهنده مانند دوغ آب آهكشكار و تله گذاري مبارزه بيولوژيكيبه علت اينكه عادت دارد بالاي تخته سنگها بايستد دردسترس شكارچيان قرار مي گيردمبارزه شيمياييسم فسفوردوزنگ به نسبت 2 تا 5/2 درصد سموم ضدانعقادي

اسلاید 50: مريون ها Meriones spp.مشخصات:اندازه بزرگدم دو رنگ در سطح بالا و پايين تيره تر و در پهلوها روشن ترنحوه زندگي:به صورت كلني كوچك زندگي مي كندلانه داراي چندين راهرو و چندين سوراخ خارجي استآلودگي به اكتوپارازيت ها كه ناقل بيماريهاي خطرناك مي باشدنحوه مبارزه:طعمه مسموم فسفوردوزنگ به نسبت 2 تا 5/2 درصد (5 تا 10گرم در هر لانه فعال)سموم ضدانعقادي (10 تا 20 گرم در هر لانه فعال)قرص فستوكسين (ا تا 2 عدد)

اسلاید 51: مريون Meriones spp.

اسلاید 52: موش شگول(سنجابك) ْGlis glisمشخصات:اندازه متوسطرنگ بدن در پشت و پهلوها خاكستري تيرهروي پيشاني تا بالاي پوزه روشن تربدن و دم پر مو شبيه سنجابسبيل زياد و بلند

اسلاید 53: نحوه زندگي:شب فعاللانه خود را در سوراخها و حفره هاي مياني شاخه هاي درختان مي سازد و گاهي از لانه متروكه پرندگان استفاده مي كندغذايش بلوط، زيتون، گردو، فندق...در سال يك بار توليد نسل مي كندخواب زمستاني طولاني و براي زمستان آذوقه ذخيره مي كندبيشتر به ذخيره چربي زير پوست متكي استنحوه مبارزه:طعمه مسموم فسفوردوزنگ به نسبت 2 تا 5/2درصد+2درصد روغن آفتابگردان+ميوه هاي مورد علاقه سموم ضدانعقادي به صورت واكس بلوك

اسلاید 54: تشي(گربه تيغي) ْHystrix indicaمشخصات:بزرگترين جونده در ايران بدن از موهاي خشن و زبر پوشيده شده و قسمتي از موها در پشت و پهلوها و روي دم تبديل به تيغ شدهدندانهاي پيشين نارنجي پررنگ

اسلاید 55: نحوه زندگي:در تمام دوره سال فعاليت مي كند.شب فعالدر سال يك نسل دارد. دوره حاملگي ماده ها در زمستان بوده و زايمان در اوايل فروردين شروع مي شود. تعداد بچه ها در هر نسل 1تا3 بچه مي باشد.در مناطق جنگلي كه تراكم درختان كم است و دامنه كوهها و جلگه هاي وسيع و در شيب تپه ها يافت مي شود.

اسلاید 56: با توجه به پايين بودن ميزان توليدمثل و آسيب پذيري كمتر در مقابل شرايط محيطي تغييرات جمعيت گسترده نمي باشد ولي به علت فعاليت زياد آثار مخربي را نشان مي دهد.عمدتا گياهخوار ولي از مواد گوشتي و نان نيز استفاده مي كند.لانه از راهروهاي متعددي كه گاهي چندين در خروجي دارد. طول لانه ها به 13 تا 18 متر هم مي رسد

اسلاید 57: نحوه مبارزه:مبارزه مكانيكي در كنار سوراخ ورودي و خروجي يك گودال به عمق يك متر و قطر 50 ساني متر حفر و روي آن را با گياه مي پوشانند. تشي در هنگام خروج از لانه و دخول در آن گودال مي افتد، بلافاصله به محل رفته و آن را كشت و از گودال خارج مي كنيم.ايجاد موانع مثل كانال، ديوار در اطراف مزارع و باغاتتله گذاريشكار با تفنگ يا وسايل مؤثر ديگر

اسلاید 58: مبارزه فيزيكيدود دادن لانه هامبارزه زراعيكشت گياهان تله اي در جنگلها و نهالستان: انتخاب گياهان مورد علاقه تشي مثل كدو و هندوانه به عنوان كشت تله، موجب تجمع تشي ها در مزرعه شده و با طعمه مسموم آنها را بين برد. مبارزه شيمياييطعمه مسموم فسفردوزنگ به نسبت 2 تا 5/2درصدسموم ضدانعقادي به صورت واكس بلوك

اسلاید 59: مديريت كنترل جوندگانشناسايی جونده مورد نظرتعيين تراکم جمعيتنوع کشت و محصولانتخاب بهترين روش و يا تلفيقی از روشهای کنترلچگونگي شناسايي جونده مورد نظر شکار نمونه و تشخيص از راه کليد مشاهده مستقيم محل زندگی و طرز لانه سازی آنها آثار و بقايای بجای مانده

اسلاید 60: چگونگي تعيين تراکم جمعيتتعيين تراكم بدين منظور انجام مي گيرد: براي اينكه مشخص شود تعداد جوندگان فعال در سطح مورد نظر چقدر مي باشد. آيا نياز به مبارزه مي باشد يا خير. در عمليات مبارزه با جوندگان مضر كشاورزي حداقل در دو نوبت تعيين تراكم لازم است: يكي قبل از مبارزه براي پيدا كردن لانه هاي اصلي و يا ورودي هاي اصلي موش ها در سطح مزرعه، كه اين امر موجب مي گردد :اولا طعمه ها در جاهاي مناسب قرار گيرد.ثانيا از اتلاف زمان و سم جلوگيري شود. نوبت بعدي در آخر مبارزه براي بررسي چگونگي تأثير سموم فوق و ارزيابي نتايج حاصل از مبارزه

اسلاید 61: در طول تابستان افزايش جمعيت ادامه دارد تا زماني كه رفته رفته هوا سرد شود و مواد غذايي در دسترس كم شود. لذا بايد در اين مرحله به جمعيت ضربه وارد كرد كه اين زمان درست همزمان با اوائل بهار و اواخر تابستان است كه اين امر باعث مي شود در طول تابستان و پاييز جمعيت آنها بطور قابل ملاحظه اي كاسته شود. از طرفي در طول پاييز و زمستان ميزان زادآوري آنها با توجه به كاهش درجه حرارت كم مي شود و تعداد نوزادان در هر زايمان نيز بطور قابل توجهي كاهش مي يابد.

اسلاید 62: بنابراين در طول پاييز و زمستان به ندرت نياز به مبارزه مي باشد و اين روش را در اغلب استان هاي كشور به غير از چند استان گرمسير كه تراكم جونده بطور مستمر وجود دارد مي توان اعمال كرد.بنابراين لزوم انجام عمليات تعيين تراكم در دو زمان يعني اوايل بهار كه جمعيت رو به افزايش است و دوم در اواخر تابستان و يا اوايل پاييز زماني كه جمعيت در حال افت است بسيار ضروري به نظر مي رسد.

اسلاید 63: روشهاي مبارزه با جوندگان

اسلاید 64: مبارزه زراعیمبارزه مکانيکیمبارزه بيولوژيکیمبارزه ژنتيکیمبارزه شيميايی روشهاي مبارزه با جوندگان

اسلاید 65: مبارزه مکانيکی

اسلاید 66: استفاده از تلهتله ها از دير باز مورد استفاده واقع مي شده اند.هر چند اطلاعات دقيقي درخصوص مقايسه اين روش با ساير روش هاي كنترل وجود ندارد با اينحال چنانچه بصورت صحيح بكار گرفته شود مي تواند بسيار مؤثر واقع شوند.كار با تله ها نياز به مهارت داشته و پذيرفتن زحمت سركشي روزانه و ضدعفوني تله ها را نيز بدنبال دارد.اين روش در مواقعي كه استفاده از سموم به مصلحت نمي باشد بخصوص بواسطه خطرات جانبي استفاده از سموم براي اطفال و حيوانات اهلي و يا در محيط هاي كوچكي مثل خانه و انبار هاي مواد غذايي بسيار مؤثر است.مبارزه مکانيکی

اسلاید 67: مزاياي استفاده از تلهپرهيز از خطرات ذاتي جونده كش هامشاهده ميزان موفقيت در مبارزه با جوندگانامكان معدوم كردن لاشه و درنتيجه حذف مشكل بوي فساد لاشه كه در روش استفاده از سموم ممكن است ايجاد شود.صرف نظر از تنوع شكل تله ها مي توان تله ها را به 3 گروه كلي تقسيم كرد:تله هاي زنده گير (Live trap)تله هاي كشته گير (Snap trap)تله هاي چسبي

اسلاید 68: نحوه قرارگيري تله در كنار ديوار و در مزرعهتله هاي كشته گير (Snap trap)از ساده ترين و در عين حال يكي از مؤثرترين تله ها، تله هاي فنري، فوري، كمر شكن و يا كشنده مي باشند كه داراي فنر، قلاب، يا ماشه طعمه و صفحه زيرين از جنس چوب، پلاستيك يا فلز مي باشد.اين تله ها در ابعاد مختلف وجود دارد.اين تله ها در كناره هاي ديوار و مكان هاي تردد جوندگان كار گذاشته مي شود.بايد توجه داشت ماشه اين تله به سمت ديوار باشد طعمه به راحتي از ماشه جدا نگردد و هر روز مورد سر كشي قرار گيرد در صورت به تله افتادن، جونده از معدوم شود و تله ضد عفوني گردد.در اين تله فنر قوي باعث تحرك ميله فلزي مي شود كه معمولا روي جمجمه فرود مي آيد و آن را خورد مي كند.نوع ديگر از تله هاي كشته گير بدن حيوان يا دست و پاي آن را مي گيرند و به نام عموميSteel trap ناميده مي شوند كه بصورت يك فنره و دو فنره ساخته شده اند.

اسلاید 69: محل قرار دادن تله هاچون موش ها معمولا راههايي را براي عبور و مرور انتخاب مي كنند كه كنار ديوار يا پناهگاه ها باشد بنابراين تله ها را بايد بر اساس اين رفتار موش ها در مسير رفت و آمد آنها قرار داد. رعايت نكات زير در هنگام تله گذاري، بازده عمليات را افزايش مي دهد:هر چه تعداد تله هاي بكار رفته بيشتر باشد نتيجه بهتري عايد مي گردد. بهتر است از تعداد زيادي تله در اولين مرحله مبارزه استفاده نمود و در صورت لزوم تدريجا از تعداد آن كاسته شود.تله ها را بهتر است با كيسه يا چيز هايي شبيه به آن پوشاند و براي آن كه حس ترس از اشياي جديد در حيوان از بين برود حدود 5تا10 روز تله نگاهداشته شود و آن را جابه جا نكرد.

اسلاید 70: لزوم استفاده از ايستگاه هاي طعمهحفاظت طعمه از رطوبت و گرد و غبارفراهم كردن محيطي حفاظت شده و ايجاد احساس امنيت در هنگام تغذيهعدم دسترسي انسان و همچنين ساير موجودات غير هدف به طعمه هاي سميكمك به جلوگيري از پراكنده شدن تصادفي طعمه هاي سمي در محيطفراهم نمودن سركشي آسان و مشاهده ميزان موفقيت در مبارزه با توجه به استفاده جوندگان از طعمه هاي سمي تعبيه شده.

اسلاید 71: مبارزه زراعي

اسلاید 72: غرقاب كردن مزرعهشخم زدناستفاده از حصارهاي پلاستيكي يا نصب توري در اطراف مزرعهمبارزه زراعي

اسلاید 73: مبارزه بيولوژيكي

اسلاید 74: استفاده از عوامل ضد بارداري و عقيم كننده (سديم فلورايدكه به صورت خوراكي در اختيار موش قرار مي گيرد و بر قابليت باروري موش هاي نر اثر مي گذارد).استفاده از جانوران شكاري(گربه، جغد، شاهين و مار...).حذف يا كاهش عوامل ضروري حيات جوندگان (آب، غذا و پناهگاه)ايجاد بيماريمبارزه بيولوژيكي

اسلاید 75: معرفي سموم مورد استفاده در كنترل شيميايي جوندگان

اسلاید 76: در چه شرايطي از سموم جونده كش استفاده مي شود؟ كاربرد سموم قبل از بروز خسارتدر اين حالت ماده سمي به طور دائم در محل زندگي جونده قرار داده مي شود يا بسته به شرايط در طول فصل رشد محصول مصرف مي شود. در برخي حالات نيز ممكن است سم تنها چند هفته بعد از كاشت محصول يا از شروع گلدهي تا انتهاي فصل رشد به كار برده شود. در اين حالت در صورتي كه سموم به موقع مصرف شوند، نياز به مراقبت و در نظر گرفتن دايمي جمعيت جونده نبوده و خصوصا در مواردي كه جمعيت بالايي از موش هاي صحرايي در اطراف مناطق مسكوني وجود داشته باشد، بسيار مؤثر خواهد بود.

اسلاید 77: كاربرد سموم در زمان بروز خسارتكاربرد سموم در زمان بروز خسارت نياز به واكنش فوري دارد زيرا در غير اين صورت اجتناب از خسارت در زمان طغيان جمعيت، غير ممكن خواهد بود.هزينه انجام اين روش كمتر از روش قبل است و در مبارزه با جوندگان به اين صورت عمل مي شود.

اسلاید 78: فسفوردوزنگ(Zinc phosphide) نام عمومي: زينك فسفايدگروه: تركيب غيرآلي (معدني)فرمول و وزن مولكولي: P2Zn3، 1/258نام تجاري: Ratol, Ridallفرمولاسيون ثبت شده در ايران: 2% P 16% P 21% Pa تاريخچه: اين سم در اوايل سال 1900 در ايتاليا معرفي و در خلال جنگ دوم جهاني مصرف آن متداول گرديد.نحوه تأثير: موش كش گوارشي، با واكنش با اسيدهاي معدي، فسفين آزاد مي كند كه وارد جريان خون شده و كليه و كبد و قلب را از بين مي برد.

اسلاید 79: شكل ظاهري: پودر خاكستري مايل به سياه با بوي مشخص سير و مزه قوي.موارد مصرف: عليه موش مغان، تاترا، مريون هاي غلات، موش ورامين در باغات ميوه و نيشكرمقدار مصرف: طعمه= 2 گرم روغن+ 100گرم گندم+ 2تا5/2 گرم سم(2تا5/2درصد)سميت: LD50 ماده مؤثر براي موش صحرايي 7/45 ميلي گرم بر كيلوگرم است.ادامه...

اسلاید 80: پادزهر: محلول پرمنگنات خورانيده شود.مصرف: اين سم بعلت سميت زياد براي پستانداران بايد تحت مراقبت پرسنل فني انجام شود. اين سم بصورت خشك پايداري زياد ولي در هواي مرطوب بتدريج ايجاد فسفين مي كند كه بسيار خطرناك است.

اسلاید 81: بروديفاكوم (Brodifacoum)گروه: آنتي كواگولانت ،جزء سموم نسل جديد مي باشد.فرمول و وزن مولكولي: C31H23BrO3، 4/523نام تجاري: Kleratفرمولاسيون ثبت شده در ايران: 005/0% B تاريخچه: اين سم در سال 1976 بوسيلة هادلر(Hadler) و شادبولت (Shadbolt) معرفي گرديده است.نحوه تأثير: موش كش آنتي كواگولانت، بازدارنده چرخه ويتامين K1

اسلاید 82: شكل ظاهري: پودر سفيد چركموارد مصرف: عليه موشهاي كشاورزي و انباري و خانگي (ورامين، قهوه اي، سياه و مهاجر)مقدار مصرف: طبق دستور بر چسب سمسميت: LD50 براي موش صحرايي 3/0 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن بدنپادزهر: ويتامين K1 بصورت طعمه 005/0 درصد واكس بلوك و پليت مي باشد (10گرم براي هر موش).

اسلاید 83: بروماديالون (Bromadialone)گروه: آنتي كواگولانت ، جزء سموم نسل جديد مي باشد.فرمول و وزن مولكولي: C30H23Br4، 4/527نام تجاري: Laniratفرمولاسيون ثبت شده در ايران: 005/0% Bنحوه تأثير: تشكيل پروترومبين را متوقف كرده و باعث خونريزي داخلي مي شود.موارد مصرف: جهت مبارزه با موش ورامين و انباريمقدار مصرف: طعمه مسموم آماده مصرف و گرد فرموله شدهپادزهر: ويتامين K1سميت: LD50 براي موش صحرايي 25/1 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن بدنطعمة اين سم براي جوندگان لذيذ مي باشد.

اسلاید 84: كوماتتراليل (Coumatetralyl)گروه: آنتي كواگولانت ، از سموم نسل قديم مي باشد.فرمول و وزن مولكولي: C19H16O3، 3/292نام تجاري: Racuminفرمولاسيون ثبت شده در ايران: 6/0% Pنحوه تأثير: باعث توقف سنتز پروترومبين و مانع انعقاد خون مي گردد.شكل ظاهري: پودر كريستال سفيد مايل به زردموارد مصرف: عليه موشهاي انباري (خانگي، قهوه اي، سياه، مهاجر)مقدار مصرف: طبق دستور برچسب سم (مولتي دز است و مصرف آن كم شده است)سميت: LD50 براي موش صحرايي 16 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن بدنپادزهر: ويتامين K1طعمة مسموم اين سم باعث ترس موش نمي شود.

اسلاید 85: سولفاكوئينوكسالين+كلروفاسينون(Chlorophacinone+sulfaquinoxaline)گروه: آنتي كواگولانت، سموم نسل جديد مي باشد.نام تجاري: Actosin-cفرمولاسيون ثبت شده در ايران: 019/0% + 006/0% B موارد مصرف: عليه موشهاي انباري و ورامينمقدار مصرف: طعمه آماده مصرفپادزهر: ويتامين K1سميت: LD50 براي موش صحرايي 15/3 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن بدن

اسلاید 86: كوماكلر (Coumachlor)گروه: آنتي كواگولانت، از سموم نسل قديم مي باشد.فرمول و وزن مولكولي: C19H15ClO4، 3/342 نام تجاري: Tomorinفرمولاسيون ثبت شده در ايران: 20% P 6%P 1% B نحوه تأثير: مانع انعقاد خون مي شود.شكل ظاهري: كريستال هاي بي رنگموارد مصرف: عليه موشهاي انباري موارد مصرف: عليه موشهاي انباري (خانگي، قهوه اي، سياه، مهاجر)مقدار مصرف: طبق دستور برچسب سمسميت: LD50 براي موش صحرايي 33 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن بدنپادزهر: ويتامين K1طعمة مسموم اين سم باعث ترس موش نمي شود.

اسلاید 87: وارفارين(Warfarin)گروه: آنتي كواگولانت فرمول و وزن مولكولي: C19H16O4، 3/308نام تجاري: Warfarinفرمولاسيون ثبت شده در ايران: 25/0% 021/0% B 20% P 25% WP 15% WP نحوه تأثير: مانع انعقاد خون مي شود.شكل ظاهري: كريستال جامد سفيد رنگموارد مصرف: عليه موشهاي انباري موارد مصرف: عليه موشهاي انباري (خانگي، قهوه اي، سياه، مهاجر)مقدار مصرف: طبق دستور برچسب سمسميت: LD50 براي موش صحرايي 10 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن بدنپادزهر: ويتامين K1طعمة مسموم اين سم باعث ترس موش نمي شود- به گزارشي ايجاد مقاومت در آنها ديده شده و بزودي از فهرست سموم خارج خواهد شد.

اسلاید 88: (Sodium cyanide)سيانيد سديمگروه: سموم تدخيني (فوميگانت ها)فرمول و وزن مولكولي: NaCN، 49نام تجاري: Cymagفرمولاسيون ثبت شده در ايران: 40% Pنحوه تأثير: موش كشي كه مانع انتقال اكسيژن از هموگلوبين به بافتهاي سلولي مي شود (حشره كش تماسي).شكل ظاهري: پودر سفيد

اسلاید 89: موارد مصرف: عليه كلاهو در زراعت غلاتمقدار مصرف: 1تا3 گرم در هر لانه از اواخر زمستان تا اوايل تابستان، بعنوان حشره كش و جونده كش تدخيني در محل هاي بسته مثل انبار غلات و در بعضي كشورها در گلخانه ها مصرف مي شود. نمك سديم و پتاسيم آن در اثر رطوبت هوا به گاز HCN تبديل مي گردد. و براي مبارزه با خرگوش و موش از طريق تدخين دانه مصرف مي گردد.اين سم بسيار خطرناك مي باشد و مصرف آن توسط پرسنل فني بايد انجام پذيرد (ديگر توليد نمي شود). سميت: LD50 براي موش صحرايي 44/6 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن بدنپادزهر: EDTA

اسلاید 90: گروه: سموم تدخيني (فوميگانت ها)فرمول و وزن مولكولي: AlP، 96/57نام تجاري: Phostoxin (Fumi-cell)فرمولاسيون ثبت شده در ايران: 56% Tbنحوه تأثير: اين سم تحت در اثر رطوبت با ايجاد گاز فسفين مانع انتقال اكسيژن از هموگلوبين به بافتهاي سلولي و باعث خفگي مي شود. شكل ظاهري: كريستال خاكستري تيره(به شكل قرص هاي به وزن 3 گرم)آلومينيوم فسفايد (Aluminum phosphide)

اسلاید 91: موارد مصرف: عليه موش كلاهو در زراعت غلاتمقدار مصرف: 1 الي 2 قرص در دهانه لانه ها قرار داده مي شود و سپس مدخل لانه با خاك مسدود مي كنند و بسته به مقدار رطوبت و حرارت محيط، معمولا چند ساعت طول مي كشد تا لانه تدخين گردد.سميت: LD50 براي موش صحرايي 20 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن بدناين سم بسيار خطرناك مي باشد و مصرف آن توسط پرسنل فني بايد انجام گيرد.

اسلاید 92: گروه: سموم تدخيني (فوميگانت ها)فرمول و وزن مولكولي: MgPنام تجاري: Phostoxin (Fumi-cell)فرمولاسيون ثبت شده در ايران: 66% Tbنحوه تأثير: اين سم تحت در اثر رطوبت با ايجاد گاز فسفين مانع انتقال اكسيژن از هموگلوبين به بافتهاي سلولي و باعث خفگي مي شود. منيزيم فسفايد (Magnesium phosphide)

اسلاید 93: موارد مصرف: عليه موش كلاهو در زراعت غلاتمقدار مصرف: 1 الي 2 قرص در دهانه لانه ها قرار داده مي شود و سپس مدخل لانه با خاك مسدود مي كنند و بسته به مقدار رطوبت و حرارت محيط، معمولا چند ساعت طول مي كشد تا لانه تدخين گردد.سميت: LD50 براي موش صحرايي 40 ميلي گرم بر كيلوگرم وزن بدناين سم بسيار خطرناك مي باشد و مصرف آن توسط پرسنل فني بايد انجام گيرد.پادزهر: داروي گلوكو كورديكويدزها (مانند پردليزولون).

اسلاید 94: گروه: سموم فلج كننده اعصاب، نوروتوكسين(Neurotoxins)اين سم بصورت: N-methyl-2,4-dinitro-N-(2,4,6-tribromophenyl)-6-(trifluoromethyl benzenamine ويژگي : اين سم بي بو و بدون رنگ مي باشد.در آب حل شدني نيست و به صورت كريستال جامد از خانواده دي فنيل آمين ها مي باشد.نام تجاري: كاتلفار(Katelfar) (Bromethalin) برومتالين

اسلاید 95: تاريخچه: در سال 1985 براي كنترل جوندگاني كه به سموم ضدانعقادي واكنش نشان داده اند تهيه شده است و تنها با يك بار مصرف براي جوندگان بسيار كشنده است.نحوه تأثير: نحوه عملكرد اين جونده كش مانند آنتي كواگولانت ها نبوده بلكه باعث جلوگيري از فسفريلاسيون اكسيداتيو در ميتوكندري در سيستم مركزي عصب مي شود، درنتيجه موجب كاهش ATP كاهش يافته و از فعاليت آنزيم سديم/كلسيم آتپاز جلوگيري مي گردد.درنتيجه اين عمل مايع مغزي-نخاعي تجمع مي يابد و موجب افزايش فشار مغز مي شود و درنتيجه موجب تشنج و نهايتا مرگ مي گردد.

اسلاید 96: مواد و روش مصرف: برومتالين جهت از بين بردن انواع موش ها (صحرايي و خانگي) در اماكن پرورش طيور، كشاورزي، صنعتي و همچنين منازل كاربرد دارد.مقدار مصرف: موش صحرايي: 12-2 بسته پلت 14 گرمي در مسير موش ها به طول 10-5 متر جهت طعمه گذاري در نظر گرفته مي شود.موش خانگي: به تعداد 2-1 بسته در مسيري بطول 10-5 متر جهت از بين بردن موش ها طعمه گذاري مي گردد.پادزهر: داروهاي مدر و كورتيكوستروئيدها

اسلاید 97: خصوصيات و وجه تمايز برومتالين در مقايسه با ساير جونده كش هاتوقف عمل تغذيه در موش هاسرعت عمل در از بين بردن موش ها نسبت به ساير موش كش هاسهولت روش مصرفاستفاده از اين موش كش در اماكني كه موش ها به ساير سموم مقاومت نشان مي دهند.

اسلاید 98: نكاتي درباره كنترل هر چه بهتر جوندگان مضر كشاورزي

اسلاید 99: نكاتي درباره كنترل هر چه بهتر جوندگان مضر كشاورزيسعي شود بهداشت و نظافت باغ رعايت شود(هرس شاخ و برگ درختان، جمع آوري خار و خاشاك از سطح باغ، دفع علفهاي هرز و...)حتي المقدور سعي شود مبارزه به صورت همگاني انجام شود و باغات و مزارع مجاور همزمان مبارزه را شروع كنند تا كليه كانون هاي آلودگي يكباره معدوم شوند.در صورت استفاده از طعمه مسموم سعي شود ابتدا لانه هاي فعال و غيرفعال كوبيده شده سپس طعمه ها در روز بعد در بالا و اطراف لانه ها و يا در مسير عبور موش پاشيده شود.

اسلاید 100: از دست زدن به طعمه در حين ساختن طعمه مسموم جدا خودداري كنيد.سعي شود در زمستان از طعمه هاي خشك نظير گندم، ذرت و آفتابگردان و در تابستان از طعمه هاي تازه و آبدار نظير سيب زميني، هويج و يونجه استفاده شود.پس از هر طعمه پاشي در مبارزه بعدي حتما طعمه را عوض كنيد زيرا موش حيوان باهوشي است و از طعمه مسموم قبلي مصرف نمي كند.سعي شود طعمه مسموم در روز مبارزه تهيه شود و مبارزه با موش هر 15 يا 25 روز در زمستان و درتابستان هر 10 روز تكرار شود.

اسلاید 101: براي تهيه طعمه مسموم و پخش آن در مزرعه لازم است كارگران مجهز به دستكش پلاستيكي و ماسك بوده و در حين طعمه پاشي از خوردن و آشاميدن و كشيدن سيگار جدا خودداري كنند.رعايت تناسب در تهيه طعمه مسموم خيلي مهم است، زيادي سم در تهيه طعمه نتيجه عكس مي دهد.در صورت مبارزه با سموم گازي در انبارها و محيط هاي سر بسته به ازاء هر متر مكعب يك عدد قرص و در باغات و مزارع در يك يا دو سوراخ به ازاء هر 1 تا 2 عدد قرص گذاشته سپس كليه سوراخها را مسدود كنيد.

اسلاید 102: با استفاده از اين دستگاه دخالت دست به حداقل مي رسد و درصد مواد مورد نظر در تهيه طعمه مسموم كاملا رعايت مي شود.دستگاه تهيه طعمه مسموم، ابداعي كارشناسان حفظ نباتات استان آذربايجان غربي

اسلاید 103: با توجه به نمودار زير از ميان سموم مصرفي در سطح كشور سموم حاد (سم فسفوردوزنگ) از بيشترين درصد استفاده بر خوردار است.39 %19%5%30 %7%