حسابداری سنجش مسئولیت

حسابداری سنجش مسئولیت

اسلاید 1: به نام خداوند بخشنده مهربان

اسلاید 2: موضوع تحقیق:حسابداری سنجش مسئولیت Responsibility Accounting

اسلاید 3: استاد مربوطه:آقای دکتر گرکزتهیه و تنظیم:عمادضیاء شمسی

اسلاید 4: مقدمه:اگر مدیران در راستای اجرای فرآیند مدیریتی خود ،تنها به سنجش خروجی نهایی (محصولات تولید شده) این فرایند تاکید کنند، مطمئنا قادر به شناسایی و بهبود عدم کارایی ها و سوء عملکردهای فراوانی که در طی این فرایند روی میدهد نخواهند بود.لذا جهت مقابله با این امر مدیران خواستار ارزیابی عملکرد قسمتها و افراد تحت نظر خود هستند؛طوریکه هر فرد در قبال عملکرد خود: اولا مسئول، ثانیا پاسخگو باشد.

اسلاید 5: -آن سیستم اطلاعاتی که بتواند نحوه انجام مسئولیتها را در قسمتهای یک موسسه ارزشیابی نماید سیستم حسابداری سنجش مسئولیت نامیده میشود.-حسابداری سنجش مسئولیت مدیریت را قادر میسازد تا عملکرد بخشها و افراد مربوط را ارزیابی و از هماهنگی هدفها اطمینان حاصل کند.

اسلاید 6: - حسابداری سنجش مسئولیت قبل از جنگ جهانی دوم با درک این واقعیت که هزینه ها توسط سیستم کنترل نمیشوند ، بلکه در واقع این افراد هستند که هزینه ها را کنترل میکنند ، توسعه یافت.- بحث اصلی هم در حسابداری سنجش مسئولیت این است که مدیران بخش ها باید پاسخگوی هزینه هایی باشند که در کنترل آنهاست.

اسلاید 7: تعریف مسئولیت(responsibility):-الزام به پاسخگویی-امکان مورد بازخواست قرار گرفتن-توانایی پاسخگویی در مقابل اعمال یا تعهدات- مسئولیت دارای دو جنبه است:1-پذیرش انجام دادن عمل2-پاسخگویی و گزارش به مقامات فوق در خصوص دستیابی به اهداف

اسلاید 8: - حسابداری سنجش مسئولیت سیستمی است که مسئولیت مالی مدیران را در اجرای وظایف و اختیارات محوله طی گزارشی بصورت دقیق و روشن نمایان میکند.این تعریف شامل سه قسمت اساسی است:مسئولیت اجرا گزارش تعریف حسابداری سنجش مسئولیت: responsibility accounting

اسلاید 9: - در حسابداری سنجش مسئولیت برنامه های مالی و اداری هر شعبه و نحوه انجام امور هر قسمت مشخص شده و خلاصه اطلاعات مالی هر شعبه در فواصل زمانی معین تهیه میشوند.این سیستم حسابداری تفاوت بین انجام واقعی فعالیتها یا امور قسمتها را با برنامه های پیش بینی شده مشخص مینماید؛در نتیجه مدیران قادر به اتخاذ تصمیمات مناسب جهت تصحیح عملیات خواهند شد.

اسلاید 10: سیستم حسابداری سنجش مسئولیت در چه سازمانهایی قابل اجرا است؟

اسلاید 11: سازمانها را می توان براساس سطح تمرکز به 3دسته تقسیم کرد:1-متمرکز:در آن تصمیم گیریها باید با تایید مدیران سطوح بالایی سازمان انجام گیرد. لذا سایر سطوح دیگر سازمان تنها بر اساس دستورات ابلاغ شده عمل می کنند.2- نیمه متمرکز: در این سازمان وظیفه تصمیم گیری در بعضی موارد به سطوح میانی ارجاع میگردد،اما هنوز هم کنترل کامل مسئولیت اصلی تصمیم گیری به عهده مدیران بالای سازمان است.

اسلاید 12: 3-عدم تمرکز: در این سازمان ها هر یک از بخش ها و مدیران در هر سطح ،اختیار کامل را جهت کنترل ،هدایت و راهبری منافع تحت سرپرستی خود دارند و در قبال آن نیز پاسخگو می باشند.در سازمان هایی که اختیارات کامل به بخش ها جهت تصمیم گیری اعطا گردیده (عدم تمرکز) حسابداری سنجش مسئولیت به صورت کاملا عملی قابل اجرا است.

اسلاید 13: مزایای حسابداری سنجش مسئولیت :1- موجب گسترش عدم تمرکز در اداره سازمان میگردد.2- سازمان ها به واحدهای قابل کنترل کوچکتری تقسیم میشوند.3- مدیران به انجام فعالیتهایی تشویق میشوند که در راستای ارزش آفرینی برای سازمان میباشد.4- تصمیمات در مواقع لزوم ایجاد شده و زمانبندی صحیح تصمیم گیریها رعایت میشود.

اسلاید 14: 5- به دلیل مشارکت کارکنان در فعالیتهای تصمیم گیری ، روحیه کارکنان و میزان رضایت شغلی آنها افزایش می یابد.6- به ارزیابی عملکرد و همچنین ایجاد استانداردهای عملکرد کمک میکند.7- تصمیمات در سطوحی گرفته می شود که در آن سطح، مسئولان با مشکلات قسمت و اطلاعات مربوط به تصمیم گیری آشنایی نزدیک دارند.

اسلاید 15: 8-مدیران امکان خواهند داشت که از مهارتهای ارزشی استفاده کنند و نتیجتا سطح مهارت خود مدیریت موسسه افزایش خواهد یافت.9- استفاده از قابلیت های تئوری وجوه در آن ، به شفاف سازی ازاطلاعات مالی و تحقق و ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی مالی در سازمان منجر میگردد.10- مدیریت را در بکار گیری مدیریت بر مبنای هدف یاری میدهد.11- مفهوم مدیریت بر پایه استثناء نمود عملی پیدا میکند.

اسلاید 16: اهداف حسابداری سنجش مسئولیت:1- برنامه ریزی و تخصیص منابع:مدیریت باید بداند که قسمتهای مختلف یک شرکت در جهت تحقق اهداف سازمانی چه وظایفی دارند تا بر اساس آن منابع لازم را به آنها تخصیص دهد.2- تصحیح عملیات جاری(کنترل عملیات):سیستم حسابداری سنجش مسئولیت ، مسئولیت کامل بیان نقاط ضعف و قوت رابر عهده دارد و با انجام این مسئولیت میتواند نسبت به تصحیح نقاط ضعف اقدام و نقاط قوت را مورد تشویق قرار دهد.

اسلاید 17: 3-تعیین قیمت:هرچند تعیین قیمت محصولات یا خدمات از طریق محاسبه قیمت تمام شده فکری اساسی است،اما نباید فراموش کرد که در بیشتر موسسات قیمت را بازار تعیین مینماید که آن نیز به نوبه خود بازتابی از بهای تمام شده می باشد. محاسبه قیمت تمام شده یا هزینه تمام شده محصولات یا خدمات در هر شعبه مدیریت را قادر به مقایسه نحوه عملیات در هر شعبه مینماید.

اسلاید 18: 4-ایجاد هماهنگی در تنظیم حسابها:گزارشگری نتایج عملیات به صورت مالی در فرمهای مخصوص پایان دوره ای از اهداف اولیه حسابداری میباشد . تهیه صورتهای مالی تلفیقی مستلزم برقراری سیستم هماهنگ حسابها در کلیه دوایر و شعب می باشد.5-ارزیابی عملکرد مدیران بخشها

اسلاید 19: مفروضات حسابداری سنجش مسئولیت:1- مدیران در قبال عملیاتی که در حوزه سازمان آنها انجام میگیرد و بر آن کنترل دارند ، جوابگو هستند.2- مدیران برای دستیابی به هدفها و مقاصد تعیین شده برای واحد تحت سرپرستی شان کوشش مینمایند.3- مدیران در جهت تعیین روشهای اندازه گیری و ارزیابی فعالیتهایشان با یکدیگر همکاری دارند.

اسلاید 20: 4- هدفهای تدوین شده به گونه ای است که از طریق عملکرد موثر و کارآمد قابل حصول است.5- گزارشهای عملکرد به طور منظم و در زمانهای مشخص تهیه میشوند.6- نقش حسابداری سنجش مسئولیت در ساختار پاداش دهی شرکت آشکارا مشخص شده است.

اسلاید 21: مراحل پیاده سازی حسابداری سنجش مسئولیت:1- تعریف مراکز مسئولیت:مرکز هزینه - مرکز درآمد – مرکز سود - مرکز سرمایه گذاری2- بودجه بندی و پیش بینی هزینه ها و درآمدها در قالب مراکز مسئولیت تعریف شده3- تهیه نمودار سازمانی و تعیین اختیارات و قلمرو هر یک از مراکز مسئولیت4- مشخص کردن هزینه های قابل کنترل و غیر قابل کنترل5- تهیه گزارش عملکرد برای هر مرکز توسط مدیر مسئول آن

اسلاید 22: 1- تعریف مرکز مسئولیت: responsibility centerعبارتست از بخشی از یک واحد انتفاعی که با توجه به منابع در اختیار گرفته، باید در مقابل نتایج مالی و عملیاتی خود پاسخگو باشد.بدین طریق مدیر هر قسمت در مورد عملیات آن بخش از سازمان هوشیار بوده و مسئولیت نحوه اجرای عملیات را بر عهده خواهد داشت ، بدون آنکه بتواند گناه ضعف اجرا را به دیگران منتسب نموده و یا آنکه حسن اجرای عملیات را بیش از اندازه به خود اختصاص دهد.

اسلاید 23: الف - مرکز هزینه (cost center):مرکز هزینه بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت حسابدهی در قبال هزینه های انجام شده در آن بخش را بر عهده دارد.عملکرد مدیریت این قسمت،از مقایسه هزینه های واقعی با هزینه های بودجه ای ارزیابی می شود.این مرکز نگاه عملیاتی و کوتاه مدت را در نظر میگیرد.

اسلاید 24: از آنجا که مراکز هزینه مستقمیا درآمد تولید نمیکنند برای این مراکز صورت سود و زیان تهیه نمیشود . اما سیستم حسابداری باید هزینه های انجام شده را بطور جداگانه نگهداری کند.ابزار سنجش در مرکز هزینه عبارتند از:تجزیه و تحلیل انحرافات مبتنی بر هزینه های استاندارد و بودجه انعطاف پذیرمثال: بخش رنگ کاری در یک کارخانه اتومبیل سازی

اسلاید 25: ب- مرکز درآمد(revenue center): بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت حسابدهی درآمدهای آنرا بر عهده دارد.مثال: بخش فروش یک شرکت تولیدیاین مرکز نگاه عملیاتی و کوتاه مدت را مد نظر قرار میدهد.ابزار سنجش در آن شاخص فروش میباشد.

اسلاید 26: ج- مرکز سود(profit center):بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت حسابدهی در قبال سودهای تحصیل شده آن مرکز را برعهده دارد.از آنجا که سود حاصل تفاوت درآمد و هزینه است ،مدیران مراکز سود مسئولیت حسابدهی درآمدها و هزینه های منسوب به بخش خود را بر عهده دارند و مسئولیت آنها نسبت به مراکز هزینه بیشتر است.

اسلاید 27: این مرکز هم نگاه عملیاتی و کوتاه مدت را مد نظر قرار میدهد.ابزار سنجش این مرکز مسئولیت عبارتند از:شاخصهای سودآوری و صورت سود و زیانمثال: یک رستوران متعلق به زنجیره رستورانها

اسلاید 28: د- مرکز سرمایه گذاری:(investment center)بخشی از سازمان است که مدیران آن در قبال سود حاصل از بکارگیری سرمایه تخصیص یافته مسئولیت حسابدهی دارند.این مدیران علاوه بر آنکه تمام مسئولیت مدیران مرکز سود را بر عهده دارند، حق دارند میزان فعالیتهای سازمانی را گسترش دهند یا محدود کنند.مثال:یک بخش تابعه از یک شرکت سهامی بزرگ

اسلاید 29: این مرکز مسئولیت ،تصمیمات کابردی و بلندمدت را مد نظر قرار میدهد.ابزار سنجش: شاخص ROI که از تقسیم سود بر سرمایه بدست می آید.سه راه حل بهبود ROI(نرخ بازده سرمایه):1-افزایش نرخ فروش2- کاهش هزینه3- بکارگیری داراییهای کمتر

اسلاید 30: 2- بودجه بندی و پیش بینی مخارج و درآمدهای مراکز مسئولیت تعریف شده:از آنجا که بودجه منظر مالی دارد و حسابداری سنجش مسئولیت نیز از این منظر به موضوع توجه دارد بنابراین باید بودجه تهیه شود.در تهیه بودجه به مراکزی که مسئولیت بیشتری دارند اختیارات مالی بیشتری داده میشود و در تدوین آن باید به عوامل درونی و بیرونی توجه نمود.

اسلاید 31:

اسلاید 32: 3-تهیه نمودار سازمانی و تعیین اختیارات و قلمرو هر یک از مراکز مسئولیتاز آنجا که نمودار سازمانی نشان دهنده اختیارات تفویض شده است در نتیجه میتوان مسئولیت هر یک از سطوح را براساس آن اختیارات مشخص نمود.زمانی که در نمودار سازمانی مسئولیتها را مشخص نموده و اختیارات را نیز میدهیم در واقع انتظارات خود را از مدیران بخش مشخص مینماییم و با هم بودجه را تصویب مینماییم

اسلاید 33: وجود مشارکت در تصمیم گیری و قبول مسئولیت ، انحرافات را کاهش میدهد.اساس حسابداری سنجش مسئولیت: طبقه بندی مسئولیت مدیراننقطه شروع حسابداری سنجش مسئولیت: نمودار سازمانی

اسلاید 34:

اسلاید 35: 4- تعیین هزینه های قابل کنترل و غیر قابل کنترل:باید توجه داشت که تمامی مراکز فعالیت نمیتوانند کلیه هزینه ها را تحت کنترل داشته باشند.از منظر کنترل مدیریت ، اطلاع از اینکه هزینه ها به کدام بخش از سازمان مربوط است ، به دو دلیل حائز اهمیت است:الف- ضرورت پیگیری مسئولیتب- ضرورت شناسایی بخشهای ضعیف سازمان در زمانهای مختلف

اسلاید 36: مدیران در شناسایی هزینه ها باید کمک کنند چون در ارزیابی عملکردشان باید پاسخگو باشند.از آنجا که تا رسیدن به نتیجه نهایی چندین نفر مسئول هستند نمیتوان نتیجه نهایی را به یک نفر نسبت داد اما باید به دنبال این باشیم که چه کسی بیشترین مسئولیت را دارد.در واقع در برابرانحرافات بیشتر می تواند پاسخگو باشد.

اسلاید 37: در سیستم حسابداری سنجش مسئولیت کلیه هزینه هایی که به عنوان هزینه های قابل کنترل هر قسمت یا شعبه شناخته میشوند در مسئولیت یک فرد که قاعدتا مدیر طرح قسمت یا شعبه می باشد قرار میگیرد.باید گفته شود که مدیر در این حالت در موقعیت خوبی است که تحمیل هزینه های قسمت تحت سرپرستی را کنترل نماید.

اسلاید 38: بدیهی است قابلیت مقایسه ارقام بودجه شده با ارقام واقعی در صورتی وجود دارد که هر دو دسته ارقام برای سطح یکسانی از عملیات گرداوری شده باشد.انحرافات موجود بین ارقام بودجه و ارقام واقعی باید به اجزای متشکله آن تجزیه شود تا بتوان مسئولین انحراف را مشخص کرد و عملکرد را بهبود بخشید.

اسلاید 39: 5- تهیه گزارش عملکرد برای هر مرکز :آخرین قسمت در حسابداری سنجش مسئولیت تهیه و تنظیم گزارش عملکرد(performance report) است که بطور خلاصه تصمیمات مدیران طی یک دوره مالی بصورت کمی تعیین و تاثیر این تصمیمات به وسیله گزارش نشان داده میشود.به وسیله گزارش مدیران اجرایی سطوح بالای شرکت قادر به ارزیابی کارایی مدیران سطوح پایینتر ،تعیین میزان مسئولیت پذیری افراد،تهیه و تنظیم برنامه های تشویقی فردی و گروهی میگردند.

اسلاید 40: در هر سیستم حسابداری سنجش مسئولیت سه فعالیت مهم انجام میشود:1- ابتدا برای هر مرکز مسئولیت بودجه تهیه میشود. این بودجه به عنوان هدف با عملکرد واقعی بخش مقایسه خواهد شد.2- در مرحله بعد عملکرد هر مرکز مسئولیت توسط سیستم حسابداری اندازه گیری میشود.3- در نهایت گزارش بموقع از عملکرد که با ارقام بودجه ای هر بخش مقایسه شده تهیه میگردد و برای ارزیابی عملکرد مورد استفاده قرار میگیرد.

اسلاید 41:

اسلاید 42: سلسله مراتب گزارشهای عملکرد از پایین ترین سطح شروع میشود و تا رده های بالا ادامه می یابد. این سلسله مراتب مشابه سلسله مراتب واحدهای سازمانی می باشد.هریک از مدیران سازمان گزارش عملکرد مربوط به سنجش قسمت خود و همچنین گزارش عملکرد واحدهای تابعه رادریافت میکنند.با در اختیار داشتن این گزارشها مدیریت واحد تجاری میتواند عملکرد بخشهای تابعه و همچنین عملکرد کل واحد را ارزیابی کند.

اسلاید 43: ویژگی های گزارش عملکرد:1-باید همسو وهماهنگ با نمودار سازمانی ارائه گردد.2- گزارشات باید به موقع تهیه شود. 3-به طور منظم ارائه شود.4- به آسانی قابل درک و فهم باشد.5- حتی الامکان علاوه بر مبالغ ریالی حاوی تعداد کمی واحدها نیز باشد.6-ارائه گزارشات بهمراه اسناد و مدارک مربوطه باشد.

اسلاید 44: 7-گزارشات ارقام را به شکل مقایسه ای ارائه دهد.(مقایسه ارقام واقعی به ارقام بودجه شده)8-گزارشات باید تحلیلی باشد.(تجزیه و تحلیل مدارک مبنای تهیه گزارش مانند کارت اوقات کار،برگه های درخواست موادو...)9-باید عملکرد یک واحد را باتوجه به تاثیر آن بر کل سازمان بررسی نماییم،نه تنها آن واحد خاص را10-گزارشات باید مختصر و مفید بوده و از درج توضیحات در آن خودداری شود

اسلاید 45: از آنجا که سیستم حسابداری برای هر مدیر گزارشی تهیه مینماید و چون مدیران سطوح پایین تر به مدیران سطوح بالاتر گزارش میدهند ممکن است همان درآمدها و هزینه ها در گزارشهای مختلف ارائه شوند.داده های عملیاتی سطح پایین تر زمانی در گزارشهای سطح بالاتر درج میشود که خلاصه شده باشد.در این سیستم این داده ها با استفاده از یک کد مسئولیتی با هم جمع میشود.در سطوح بالاتر مدیریت گزارشها کلی تر میشوند و در این مسیر جریان اطلاعات پایین به بالا فرایندی کاهشی تلقی میشود

اسلاید 46: حسابداری سنجش مسئولیت جریان اطلاعات از بالا به پایین (درآمدها و هزینه های بودجه شده) و از پایین به بالا(درآمدها و هزینه های واقعی ) را فراهم میکند.هدف گذاریگزارش دهی

اسلاید 47: گزارشهای عملکرد بصورت ادواری تهیه میشود و شامل اقلامی است که توسط مدیران مرکز مسئولیت قابل کنترل باشند.اگر مدیری نتواند یک قلم از اقلام درآمد یا هزینه را کنترل کند ،آن قلم یا در گزارش مدیر مربوط منظور نمیشود و یا اینکه بطور جداگانه طبقه بندی میگردد.این نحوه طبقه بندی از تاثیر این اقلام در ارزیابی عملکرد مدیر مربوط جلوگیری میکند. زیرا معمولا از گزارشات عملکرد بعنوان مبنای پاداش مدیران بخشها استفاده می شود..

اسلاید 48: گزارشهای مالی و حسابداری سنجش مسئولیت: گزارشهای عملکرد ایجاد شده برای اهداف مدیریتی حائز اهمیت است ولی شکل و محتوای آنها از منظر حسابداری مناسب نیست ،زیرا منطبق با اصول پذیرفته شده حسابداری نمی باشد.برای انتقال اطلاعات از سیستم حسابداری سنجش مسئولیت به سیستم حسابداری مالی،سیستم حسابداری سنجش مسئولیت طوری طراحی میشود که حساب هر مرکز مسئولیت با یک طبقه از صورت سود و زیان و یا ترازنامه قابل شناسایی باشد.

اسلاید 49: تاثیر حسابداری سنجش مسئولیت:قسمت فروش خواستار افزایش اضطراری تولید است .واحد برنامه ریزی کارخانه اظهار میدارد که این عمل باعث اختلال در تولید شده و به هزینه زیادی نیاز دارد .پاسخ قسمت فروش چنین است:آیا مسئولیت از دست دادن فلان شرکت را که مشتری ماست به عهده میگیرید؟البته واحد برنامه ریزی تولید حاضر به قبول این مسئولیت نیست و سرانجام حرف خود را پس میگیرد .

اسلاید 50: تجزیه و تحلیل هزینه های قسمت مونتاژ که قسمت عمده افزایش هزینه سفارشات پیش بینی نشده را تشکیل میدهد ،نشان میدهد که با توجه به هزینه های سنگین،قبول این گونه سفارشات به صرفه نیست.از این پس واحد برنامه ریزی تولید هرگونه سفارش اضطراری را با لبخند میپذیرد چرا که قرار شده هر نوع هزینه اضافی سفارشات اضطراری به حساب قسمت فروش گذاشته شود.در نتیجه تشنج حاصل از سفارشات اضطراری به کلی از میان رفت و تعداد سفارشات اضطراری درخواستی قسمت فروش به تدریج به سطح بسیار نازلی کاهش یافت.

اسلاید 51: جمع بندی:حسابداری سنجش مسئولیت بستری برای گسترش فرهنگ مسئولیت پاسخگویی در جامعه است و چنانچه در سطح سازمانها اجرا شود این تفکر را تقویت خواهد نمود که مدیر خود را مسئول عملکرد خود دانسته و در قبال صاحبان حق موظف به پاسخگویی میباشد. اطلاعات اساسی حاصل از سیستم حسابداری در برنامه ریزی و کنترل از یکسو و همچنین استفاده مبنایی در بررسی آثار برنامه های آتی از سوی دیگر مورد استفاده قرار میگیرند.

اسلاید 52: در پاسخگویی به این نیازهای مدیریت حسابداری سنجش مسئولیت باید دائما روشهای خود را تصحیح نماید تا بتواند اطلاعات مورد لزوم سطوح مختلف مدیریت سازمان را به شکل مورد درخواست تهیه و در اختیار مدیران و تصمیم گیرندگان قرار دهد.با توجه به کنترل ایجاد شده توسط سیستم حسابداری سنجش مسئولیت ودر نتیجه بهبود عملکرد شرکت ،این سیستم میتواند باعث کاهش قیمت تمام شده و افزایش سود شرکت شود.

اسلاید 53: پایان