حوادث ناشی از کار

حوادث ناشی از کار

اسلاید 1: حوادث ناشي از كار

اسلاید 2: تاریخچه حوادث شغلی :دوره هایی که زندگی بشر از شکار و صید و کشاورزی تامین می شد ناچیز بودن عوارض وابسته به شغل به سبب سادگی ابزاربا وقوع انقلاب صنعتی در سالهای 1760 و 1830 در انگلستان (با اختراع ماشین بخار توسط جیمزوات (در سال 1782) و جهش در صنعت نساجی)افزایش خطر در محیط های صنعتی

اسلاید 3: توسعه روز افزون صنایع و محیط های صنعتی و ایجاد شرایط فیزیکی کاری نامناسب و وجود ماشین آلات غول پیکر با چرخ دنده ها ، پرس ها و تیغه ها در انگلستان افزایش عده اشخاص ناقص العضو به دلیل حوادث ناشی از کار در شهرهای صنعتیلشکر معلولین انگلستان(منچستر)

اسلاید 4: اصطلاح انقلاب صنعتی به یک دوره طولانی و پر تحرک نزدیک به دو قرن (18 و 19) اطلاق می شود که در آن تحولات صنعتی و متعاقبش پیشرفت ها و دگرگونی های اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی چشمگیری رخ داده است.در انقلاب صنعتی کارگران 2 دسته بودند :کارگران طبقه پرولتاریا کارگران صنعتی کارگران طبقه بورژوا یا صاحبان سرمایه و مالکان ابزار کار و ماشین ها

اسلاید 5: افزایش مقتولین و معیوب شدگان در حوادث صنعتی به دلیل :1- فقدان وسایل حفاظتی و نامساعد بودن شرایط فیزیکی محیطهای کار و نبودن روشهای ایمنی در صنایع 2- بی تجربه بودن کارگران جذب شده به کارخانجات برای کار با ماشین های جدید که عمدتا از کارگران کشاورزی در روستاها بودند و به شهرها مهاجرت کرده بودند.

اسلاید 6: عوامل زيان آور محيط كار در بروز حوادث

اسلاید 7: -عوامل فيزيكي-عوامل شيميايي-عوامل ارگونوميكي-عوامل بيولو‍‍ژيك-عوامل مكانيكي-عوامل رواني ‍عوامل زيان آورمحيط كار

اسلاید 8: عوامل فيزيكي زيان آور محيط كار- گرما- روشنايي- ارتعاش- فشار هوا- پرتوها- صدا

اسلاید 9: بدن انسان در محدوده کمی از دماي داخلي بين 36 تا 38 درجه سانتي گراد داراي بهترين كارايي است. در درجاتي بالاتر از مقادير ياد شده، مركز كنترل حرارت بدن كه در هيپوتالاموس قرار دارد شروع به فعاليت كرده و پديده هايي از قبيل تعويض، ارسال خون بيشتربه عروق پوست و كاهش متابوليسم را در پي خواهد داشت. چنانچه ميزان دريافت و توليد گرما بيش از مقداري باشد كه بدن قادر به دفع آن است، دماي داخلي بدن افزايش يافته و ممكن است منجر به اختلالات ناشي از گرما شود. اين اختلالات غالبا در نتيجه از دست رفتن مقادير زيادي آب و املاح از بدن روي مي دهند.گرما

اسلاید 10: عوامل محيطي: دماي هوا، سرعت جريان هوا، رطوبت نسبي و گرماي تابشيعوامل شغلي: بار كاري و ميزان كارعوامل فردي: عدم تطابق، مصرف ناكافي مايعات و الكتروليت ها، لباس نامناسب، شرايط جسماني نامناسب و مصرف داروها.عوامل ايجاد فشار گرمايي (Heat Stress)

اسلاید 11: تجهيزات مورد نياز براي اندازه گيري گرما در محيط كار :1- دماسنج خشك2- دماسنج تر3- دماسنج گويسان4- رطوبت سنج5- دماسنج كاتااندازه گيري گرما در محيط كار

اسلاید 12: امروزه شاخص هاي متنوعي براي ارزيابي فشار گرمايي ابداع شده و توسعه يافته اند، اما هيچ يك از آنها به طور رضايت بخشي براي كليه شرايط قابل استفاده نيستند. از متداولترين شاخص ها مي توان به شاخص دماي موثر (ET)، شاخص دماي موثر اصلاح شده (CET)، شاخص تر گويسان (WBGT)، شاخص استرس گرمايي (HIS)، شاخص عرق پيش بيني شده چهار ساعته (P4SR) و شاخص ميزان عرق مورد نياز (SWreg) اشاره كرد.سنجش ميزان مواجهه شغلي با گرما

اسلاید 13: جابجايي تابش تبخيرراههاي تبادل حرارت بدن با محيط

اسلاید 14: عوامل افزايش دهنده خطرات ناشي از تماس با گرما اثرات عمومي بالا رفتن سن نوشيدن الكل يا سوءمصرف ساير مواد بيماري مزمن مثل ديابت يا بيماري عروق بيماري اخير كه باعث از دست رفتن مايع در اثر استفراغ يا اسهال شده باشد. هواي داغ و پر رطوبت (شرجي) كاركردن در محيط بسيار گرم www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 15: ازدست دادن مايعات بدن دراثرتعريق وننوشيدن مايعات كافي براي جايگزيني آب از دست رفته پوشيدن لباس زياد، خصوصاً لباس تنگ تب بالا فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري بدني يا ورزش شديد در هواي داغ و پر رطوبتwww.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 16: هرگاه يك فرد سالم براي نخستين بار در تماس با فشار گرمايي قرار گيرد، علائم تنش گرمايي مانند افزايش دماي بدن و افزايش تعداد ضربان قلب در او ظاهر مي شود، اما پس از يك هفته معمولا هماهنگي هايي در بدن براي مقابله با گرما در انسان ظاهر مي شود. در طي اين تطابق فيزيولوژيك كه آنرا سازش با گرما مي نامند دماي بدن و تعداد ضربان قلب تدريجا كاهش و توليد عرق افزايش مي يابد. سازش با گرما

اسلاید 17: مدت زمان مورد نياز براي برقراري قسمت عمده سازش حدود يك هفته مي باشد، اما در طي حدود 20 روز تطابق كامل مي شود. البته سازش با محيط گرم امري نسبي است و چنانچه فرد از آن محيط حتي به مدت يك هفته دور شود، تطابق با گرما از بين مي رود. بطور كلي غيبت به مدت 3 هفته از كار در چنين محيطي سبب از دست دادن كامل سازش مي شود.

اسلاید 18: الف) عوارض خفيف كه شامل سوختگي پوست و جوش هاي گرمايي مي باشد.ب) عوارض شديد كه شامل كرامپ گرمايي (گرفتگي عضلاني)، گرمازدگي و ضعف گرمايي مي باشد.عوارض ناشي از گرما

اسلاید 19: 1- كنترل گرما در منبع توليد با استفاده از جداسازي (Isolation)، عايق كاري (Insulation)و هودهاي سايباني (Canopy Hoods). 2- تغيير فرآيند يا جايگزيني (Substitution) منابع گرمازا با منابعي كه گرماي كمتري توليد مي كنند.3- تهويه عمومي (General Ventilation) كه در فرآيندهاي صنعتي، متداولترين روش دفع گرما مي باشد. روش هاي عمومي كنترل گرما در محيط كار

اسلاید 20: 4- كنترل در محل (Localized Control) كه در زمانيكه شرايط كار به گونه ايست كه امكان كنترل گرما در منبع توليد وجود ندارد و يا اينكه وسعت و شكل ساختمان مسئله ساز بوده و يا محدوديت هاي هواي تازه وجود دارد بكار مي رود. اين روش به دو طريق خنك كردن محلي و استفاده از لباس هاي حفاظت فردي صورت مي گيرد.

اسلاید 21: 1- كاهش دماي سطوح با تابش هاي ساطع شده از منابع گرما از طريق عايق سازي و روكش كردن سطوح داغ با مواد مختلفي نظير ورقه هاي آلومينيومي2- نصب مانع (حفاظ گرمايي) بين كارگر و منبع گرما با استفاده از حفاظ هاي حرارتي بازتابنده (Reflective) مانند آلومينيم، فولاد ضدزنگ و ديگر مواد براق- حفاظ هاي جاذب گرما (Absorption) مانند آهن يا فولاد اكسيد شده با سطح سياه مات كه از داخل توسط آب خنك شده اند- حفاظ هاي شفاف (Trasparant) مانند شيشه هاي مخصوص و شبكه هاي فلزي- حفاظ هاي قابل انعطاف (Flexible). روش هاي كنترل گرماي تابشي

اسلاید 22: چند اصل مهم در پيشگيري از وارد آمدن تنش گرمايي به كارگران :سازش با محيط گرم (تطابق): توصيه مي شود جهت تصدي مشاغل در فرآيندهاي داغ كارگراني به كار گمارده شوند كه با محيط گرم سازش يافته اند. در مورد كارگران تازه استخدام بايد برنامه هاي سازش به اجرا درآيد.

اسلاید 23: رژيم كار و استراحت: مدت كار، تكرار و طول دوره هاي استراحت بايد به گونه اي تنظيم شوند كه از بروز تنش هاي گرمايي پيشگيري نمايد. بديهي است كه دفعات استراحت و مدت آن بستگي به شدت تنش گرما و دوام واستمرار آن دارد.معاينات پزشكي: در معاينات قبل از استخدام، داوطلبين كار در محيط هاي گرم بايد شرايط جسماني و رواني مناسب داشته و افراد مبتلا به بيماريهاي قلبي عروقي و قلبي تنفسي و نيز مبتلايان به بيماريهاي متابوليكي، پوستي و كليوي و ديگر افراد آسيب پذير از كار در محيط هاي خيلي گرم منع گردند.

اسلاید 24:  علاوه بر معاينات قبل از استخدام افراد شاغل در محيط هاي گرم، بايد بطور دوره اي تحت معاينات پزشكي قرار گرفته و بيماريها و صدمات حاصله در فاصله دو نوبت معاينات دوره اي با توجه به شرايط تماس با گرما ارزيابي گردد.

اسلاید 25:  علاوه بر معاينات قبل از استخدام افراد شاغل در محيط هاي گرم، بايد بطور دوره اي تحت معاينات پزشكي قرار گرفته و بيماريها و صدمات حاصله در فاصله دو نوبت معاينات دوره اي با توجه به شرايط تماس با گرما ارزيابي گردد.

اسلاید 26: تهيه و تامين آب و نمك: در محيط هاي گرم كاري بايد آب سرد به مقدار فراوان تهيه شده و به شكل درستي توزيع گردد تا به سهولت در دسترس كارگران قرار گيرد. همچنين توصيه مي شود به غذاي كارگرانيكه در مواجهه با گرما هستند، بويژه افراد سازش نيافته، مقداري نمك افزوده شود تا بدين ترتيب از ابتلاي كارگران به بيماريهاي ناشي از كمبود نمك (كرامپ هاي عضلاني) پيشگيري شود.

اسلاید 27: نحوه عمل سرما در بدن:اختلال در گردش خون موضعي،تخريب انتهاهاي عصبي،انجماد مايعات بدن،نتيجه سرما:حرارت مركزي بالاتر از 35 درجه سانتيگرادحرارت مركزي حدود 30 درجه سانتيگرادحرارت مركزي 24 درجه سانتيگرادسرما

اسلاید 28: ”عمومی“ سرمازدگي: لرز و بيقراري، درد عضلاني(پشت گردن)، تشديد رفلكسها، پر فشاري، تاكيكاردي، تاكي پنه، خواب آلودگي، اغماء، ”موضعي“يخ زدگي/ ژلور: (اختلال گردش خون در نسوج جلدی)مرحله اول: رنگ پريدگي، هيپوترمي موضعي، بي حسيمرحله دوم: نكروز نسجي ناشي از تغيير در حالت كلوئيدي سلولعوارض و بيماريها

اسلاید 29: ضايعه معمولا از نسوج سطحي شروع ميشود؛ضايعه عموما در انتهاها بروز ميكند؛براي بروز ضايعه به سرماي شديد نياز نيست؛مرحله دوم داراي چهار درجه است:پرخوني ساده، پرخوني + تاول،نكروز كامل پوستي،نكروز نسوج عمقي، موضوعات مهم در ژلور

اسلاید 30: به حد اقل رساندن مواجهه با سرما،به كارگيري كارگران مقاوم به سرما،پوشش مناسب توسط كارگران،استراحت دوره اي در محيط گرم،استفاده از غذاي گرم و حمام آب گرم،پيشگيري

اسلاید 31: روشنايي کافي هم بعنوان يک عامل حفاظتي و هم براي افزايش بازدهي اهميت دارد و به طراوت محيط کار مي افزايد.روشنايي

اسلاید 32: 1- جلوگيري از خستگي2- کاهش اشتباهات3- کاهش تعداد سوانح در محيط کار4- بهبود روحيه کارکنان5- بهبود کيفيت کار و افزايش بهره وريمحاسن نور مناسب:

اسلاید 33: نور آن دسته از امواج الکترومغناطيس است که بين طول موج هاي 380 تا 760 ميلي ميکرون قرار دارد. واحد شدت نور Lux مي باشد.تعريف نور:

اسلاید 34: 1 -اندازه اشياء2 -رنگ اشياء3 -زاويه ديد4 -فاصله اشياء5-مدت رويت اجسام 6 -تباينعوامل مؤثر در رويت اجسام:

اسلاید 35: 36تباین اختلاف درخشندگی بین جسم و زمینه می باشد .وطبق تعریف برابر است با : C = (L1-L2)/ L1L1 برابر با درخشندگی زمینه ای که جسم در آن واقع شده و L2 برابر با درخشندگی جسم است .به منظور دیدن شئ باید مقداری نوراز منبعی به آن رسانده شود ولی فقط رساندن نور به شئ مورد دید کافی نیست بلکه باید مقداری از آن منعکس شود و لذا سطح دید باید دارای درخشندگی باشد بنابراین می توان گفت که دید خوب وقتی انجام می گیرد که تباین درخشندگی بین اجسام موجود در محیط زیاد باشد این اصطلاح را درصد تباین نیز می گویند که یک کمیت بدون دیمانسیون است و بین 0 و1 تغییر می کند .

اسلاید 36: 37“اختلاف تباین شدید بین اجسام خیرگی به وجود می آورد

اسلاید 37: 38خیرگی خیرگی در اثر تحریک شدید نور یا درخشندگی بیش از حد در یک میدان ایجاد می شود که باعث اختلال در عمل تطابق شبکیه چشم می گردد . انواع خیرگی:خیرگی نسبی خیرگی مطلق

اسلاید 38: 39برای داشتن یک روشنایی مناسب در محیط جلوگیری از پیدایش نور خیره کننده امری ضروری است نور بیش از اندازه کار بینایی چشم را مختل می کند و باعث کاهش قدرت بینایی می شود .چنانچه فرد به مدت طولانی در معرض روشنایی زننده قرار گیرد آسایش و روحیه کاری او دچار آسیب می شود .

اسلاید 39: نور مي تواند منشاء طبيعي يا مصنوعي داشته باشد، اگر چه نور طبيعي بهترين نور و داراي آثار بهداشتي نيز هست ولي بدليل عدم امکان کنترل و مديريت آن ناچار به استفاده از نور مصنوعي مي باشيم. نور مصنوعي ممکن است مستقيم، غير مستقيم و يا نيمه مستقيم باشد.منابع نور:

اسلاید 40: ميزان روشنايي لازم براي برخي مشاغل

اسلاید 41:  بايد دقت نمود که اگر چه نور کافي براي محيط کار ضروري است، اما نور اضافي نيز مضراتي دارد .بويژه گاهي انجام کار با توليد نور اضافي همراه است) نظير کوره ها يا تحمل تابش بيش از حد خورشيد(. همچنين امواج خارج از محدوده نور مرئي نيز ضررهايي دارد که بترتيب به آن پرداخته مي شود.

اسلاید 42: امواج با طول موج 780 نانو متر تا يک ميلی متر تشعشعات مادون قرمز ناميده مي‌شود. اين امواج اگر به حد کافي متراکم شود بوسيله پوست بصورت گرما احساس مي‌شود .در مشاغلي نظير صنايع شيشه، بلورسازي، ذوب فلزات و آهنگري ضرورت دارد که اشخاص به شيشه مذاب يا فلزات گداخته نگاه کنند که اشعه مادون قرمز از خود ساطع مي نمايند که باعث افزايش درجه حرارت عدسي چشم و آب مرواريد يا کاتاراکت مي شود. استفاده از عينک هاي مخصوص در اين مورد ضرورت دارد.اشعه مادون قرمز:

اسلاید 43: طول موج اشعه فرابنفش از حدود 100 تا 400 نانومتر مي‌باشد. تابش اين اشعه بويژه براي کساني که زير نور مستقيم خورشيد کار مي کنند، بخصوص در کنار دريا و ارتفاعات سبب کم شدن عرق، سوختگي و سرطانهاي پوستي مي شود. همچنين اشعه ماورا بنفش ناشي از جوشکاري )بخصوص جوش الکتريکي ( سرخي چشم، ريزش اشک و خارش را ايجاد مي نمايد. استفاده از سايبان ها، پوشش مناسب، عينک هاي مخصوص و سپرهاي حفاظتي حسب مورد توصيه مي شود.اشعه ماوراء بنفش:

اسلاید 44: انرژي ارتعاشي از بيشتر تجهيزات و ماشين‌آلات به بدن افرادي که با آنها کار مي‌کنند منتشر مي‌شود . اين انرژي مکانيکي آسايش را مختل مي‌کند، بازده کار را کاهش مي‌دهد و اعمال فيزيولوژيک بدن را دچار اختلال مي‌کند . وسايل و ابزارهايي نظير مته برقي و چکش بادي بيشترين صدمه را در بين وسايل توليد کننده ارتعاش به بدن و بويژه بافت‌هاي نرم در مفاصل دست‌ها، مچ و آرنج وارد نموده و توليد درد مي‌نمايند. کيست‌ها، حفره‌ها و رنگ‌پريدگي انگشتان از جمله صدمات ارتعاشات مي‌باشد. ارتعاش در محيط کار

اسلاید 45: اصولاً ارتعاشات مکانيکي در محدوده 1 تا 2000 هرتز، متناظر با سرعت‌هاي دوراني 60 تا 12000 دور در دقيقه مي‌باشد که حتي در محدوده 1تا 20 هرتز نيز براي شاغلين، زيان‌آور محسوب مي‌شود و سبب برهم زدن اعمال طبيعي مي‌گردد . بدن انسان معادل يک دستگاه ارتعاشي پيچيده است که در اثر بعضي از بسامدها به حال تشديد در مي‌آيد .نتيجه بسياري از اثرات فيزيولوژيک ناشي از ارتعاشات در بدن به پديده تشديد بستگي دارد. ارتعاشات در بدن

اسلاید 46: وسايل و ابزارهاي هواي فشرده و بادي که در ساختمان، معدن و سنگبري استفاده مي‌شود انرژي ارتعاشي زيادي توليد مي‌کند و به دست و بازوها منتقل مي‌شود.آسيب در موج نرم، کاهش کلسيم در استخوان‌هاي کف دست، استئوآرتريت(Osteoarthritis) مفاصل و آسيب‌هاي عروقي مي‌تواند ناشي از اين ارتعاش‌ها باشد. جذب انرژي ارتعاشي با بسامد 30 تا 300 هرتز توسط نسوج به پديده سپيد انگشتي،ناشي از کم خوني موضعي انگشتان (white finger) منجر مي‌شود) درد، خارش، مور مور شدن و تورم از نتايج کار با اين دستگاههاست که در سرما تشديد مي‌شود).آثار ارتعاشات در دست و پا

اسلاید 47: براي اندازه گيري ارتعاش از دستگاه ارتعاش سنج استفاده مي شود كه اين دستگاه در بسياري موارد شبيه صداسنج است. قسمت هاي اصلي اين دستگاه عبارتند از: مبدل و يك مدار الكترونيكي كه از قسمت هاي تقويت كننده، كاليبره كننده داخلي و صفحه سنجش تشكيل شده است.اندازه گيري ارتعاش

اسلاید 48: با استفاده از فنربندي‌هاي مناسب، صندلي‌هاي روغني و بادي صورت مي‌گيرد.ميراکردن ارتعاش تمام بدن

اسلاید 49: شامل ميرا کردن ابزار از درون، ميرا کردن ارتعاش بين بدنه ابزار و دست کاربر هدايت ابزار از دور و کاهش زمان کار با دستگاه (روزانه براساس ميزان ارتعاشات يا از طريق چرخش شغلي).ميراکردن ارتعاش دست و بازو

اسلاید 50: براي ايمني در قبال ارتعاشات حاصل از لرزش امواج صوتي جداكردن محل قسمتهاي متحرك و دوار و مرتعش از ساير قسمتها، نصب ماشين ها و دستگاههاي متحرك بر تكيه گاههاي منعطف، نصب چرخهاي لاستيكي زير برخي دستگاهها، عدم استقرار افراد روي قسمتهاي مرتعش، آموزش براي استفاده صحيح ازدستگاههاي مرتعش و كاهش مدت كار روزانه يا منقطع كردن مدت كار پيشنهاد مي شود.

اسلاید 51: فشار هوا در مجاورت سطح آزاد دريا 76 سانتي متر جيوه است و مقدار نيرويي كه بر هر سانتي متر مربع از سطح بدن وارد مي شود 1033 گرم و بر تمام سطح بدن 17 تا 20 هزار كيلوگرم است . با توجه به تعادل بين فشار بيرون و مايعات و گازهاي داخل بدن به راحتي اين نيرو تحمل مي شود. فشار هوا

اسلاید 52: فشار در ارتفاع 5500 متري نصف و در ارتفاع 8000 متري ثلث و در ارتفاع 16000 متري عشر فشار يك جو است. با افزايش ارتفاع و فشار اكسيژن نيز به همين ترتيب كاهش مي يابد. دما نيز 9/ 8درجه سانتي گراد براي هر كيلومتر كاهش مي يابد. در ارتفاعات مقدار اشعه ماوراء بنفش بيشتر است. عوارض و بيماريهاي ناشي از كاهش فشارهوا

اسلاید 53: چون انرژي بدن از اكسيداسيون مواد غذايي و تركيب با اكسيژن تأمين مي شود، كاهش اكسيژن كاهش انرژي را باعث مي شود و جريان اكسيژن در بدن نيز كم مي شود. همچنين با كاهش فشار گازهاي محلول در مايعات بدن خارج مي شود و عوارضي نظير نفس تنگي، مورمورشدن اندامها، سوزش و خارش پوست، ناراحتي هاي گوارشي، اختلال گردش خون، اختلال در حس شنوايي و سيستم بينايي آشكار مي شود. اگرچه بدن به تدريج و بعد از مدتي با تغييرات فشار تطابق حاصل مي كند. بدين ترتيب کار کردن مبتلايان به اختلالات قلبي عروقي و فشارخون و ريوي در ارتفاعات ممنوع مي باشند.

اسلاید 54: عمده محيط هاي كار همراه با افزايش فشار زير سطح رودخانه ها و درياها مي باشد. به ازاي هر ده متر عمق آب يك جو فشار افزوده مي شود بطوريكه در عمق 40 متري، 4 جو فشار اضافه مي شود. تحت فشار زياد گازها بتدريج در مايعات بدن حل مي شوند. مثلاً در عمق چهل متري مقدار ازتي كه در خون حل مي شود پنج برابر شرايط معمول است. بازگشت سريع به سطح آب براي كساني كه زير آب و در فشار زياد كار مي كنند خطرناك است و اين كار بايد تدريجي صورت گيرد، در غير اينصورت عوارضي مثل دردهايي در سراسر بدن، درد اطراف مفاصل و استخوانها و عضلات، سرگيجه و تهوع و عدم تعادل در حركت، ايجاد ملكولهاي هوا در مغز كه به سكته مغزي منجر مي شود ممكن است تا 24 ساعت بعد آشكار شود. محدوديت ساعات كار، معاينات پزشكي دوره اي، آموزش و حساسيت نسبت به بيماري هاي مختلف كساني كه در فشار بالا كار مي كنند ضروري است.عوارض و بيماريهاي ناشي از افزايش فشار

اسلاید 55: بیماری‌ ناشی‌ از كاهش‌ ناگهانی‌ فشار هوابیماری‌ ناشی‌ از كاهش‌ ناگهانی‌ فشار عبارت‌ است‌ از یك‌ وضعیت‌ همراه‌ با درد و گاهی‌ تهدید كننده زندگی‌ كه‌ در آن‌ حباب‌های‌ كوچك‌ گاز در خون‌ تشكیل‌ می‌شود و دلیل‌ آن‌ كاهش‌ ناگهانی‌ در فشار محیط‌ است ‌.

اسلاید 56: پرتو ها شكلي از انرژي مي باشند كه در خلاء يا ماده منتشر مي شوند. برخي از آنها داراي جرم و بعضي فاقد آن بوده و با توجه به ميزان انرژي داراي قدرت نفوذ در ماده هستند. پرتوها

اسلاید 57: پرتوها به دو دسته پرتوهاي يونساز و غير يونساز طبقه بندي مي شوند.  پرتوهاي يونساز پرتوهايي هستند كه انرژي كافي براي يونيزاسيون اتم هاي موجود در بافتهاي موجود زنده را دارا هستند.

اسلاید 58: 1- ذره α 2 - ذره β 3- پرتو γ 4- پرتو X 5 - نوترونپرتوها و ذرات يونساز

اسلاید 59: 60تشعشعات و مواد راديو اكتيو تشعشعات يون ساز در اين بخش مورد بررسي قرار مي گيرند. اين تشعشعات شامل تشعشعات الكترومغناطيسي مانند اشعة x و تشعشعات اتمي نظير ، الكترون ها، پروتونها و نوترونها مي باشد. اجسام راديواكتيو ايزوتوپهايي از يك عنصر مي باشند كه در حالت تعادل قرار ندارند. عناصر راديواكتيو ممكن است با شكسته شدن نيز به عناصري با حالت پايدارتر تبديل شوند.

اسلاید 60: 61تشعشعات و مواد راديو اكتيو امروزه خاصيت راديواكتيويته را با ايجاد عدم تعادل در هسته هاي پايدارتر بطور مصنوعي نيز درست مي كنند. منابع توليد اشعه راديواكتيو مي توانند طبيعي يا مصنوعي باشند. راديواكتيويته طبيعي از تشعشعاتِ كيهاني و ديگر منابع طبيعي بوجود مي آيد كه ميزان و آثار سوء آنها، در مقايسه با مواد راديواكتيو مصنوعي، ناشي از فعاليت هاي انساني، ناچيز است.

اسلاید 61: 62تشعشعات و مواد راديو اكتيوشناخت پرتوها و ذرات يونساز: 1- ذره α : ذرات α داراي جرم زياد مي باشند. مسير حرکتشان مستقيم است. انرژي خود را از دست مي دهند و سرانجام با جذب دو الکترون به اتم هليم تبديل مي شوند. ذرات با توجه به انرژي خود بين 2 تا 10 سانتي متر در هوا نفوذ مي کنند. در آب و محيطهاي جامد نفوذ کمتري دارند و بدين ترتيب با يک ورقه نازک فلزي و حتي صفحه کاغذ مي توانند از حرکت آنها جلوگيري کرد. ورود آنها از بيرون به بدن چندان خطرناک نيست اما اگر از طريق استنشاق وارد بدن شوند بسيار خطرناکند.

اسلاید 62: 63تشعشعات و مواد راديو اكتيو2- ذره β : انرژي ذرات β که از هسته هاي راديو اکتيو خارج مي شوند متفاوت است و بدين دليل برد آنها اختلاف دارد. قدرت نفوذ آنها زياد است. مسير آنها بدليل انحراف هاي پي در پي مستقيم نمي باشد اين ذرات در هنگام عبور به مرور انرژي خود را از دست مي دهند و موجب يونيزه کردن اتمها مي شوند. 3- پرتو X : اين پرتوها داراي انرژي کافي براي يونسازي و تحريک اتمها و مولکولهاي جسم جاذب مي باشد و از طريق کاهش ناگهاني سرعت الکترونهاي سريع يا خارج کردن يک الکترون از مدار اتم بوسيله الکترون هاي سريع (که باعث جذب الکترون ديگر در مدار مزبور و صدور فوتون مي شود) توليد مي گردد.4- نوترون: پرتو نوترون فاقد بار الکتريکي است و به صورت نوترون هاي سريع و حرارتي ممکن است آثاري داشته باشد.

اسلاید 63: 64عوامل مؤثردربيماري زائي:ميزان اشعه دريافتي توسط انسانمدت زمان تماس با اشعهنوع بافت که در معرض اشعه قرار مي گيردسن وجنس

اسلاید 64: 1- اثرات مستقيم: ايجاد وقفه در تقسيم سلول ، جهش ژني ، شکست کروموزومي يا تغيير ساختمان و ترکيب کروموزوم هاي آسيب ديده ، مرگ سلولي 2- اثرات غير مستقيم: تغيير اجزاء شيميايي سلول (مثلاً توليد آب اکسيژنه که سمي است)آثار تشعشات يونيزه

اسلاید 65: 3- آثار زودرس: الف : اثرات پوستي ب : اثرات خوني ج : اثر روي سلولهاي جنسي د : اثر روي جنين

اسلاید 66: 4 - آثار عمومي در تمام بدن دز تا حدود 25/0گري آثار کلينيکي قابل مشاهده اي ندارد اما از حدود 6/0 گري به بعد از بي اشتهايي، تهوع و تا حدود 3 گري به اختلال کامل دستگاه گوارش منجر مي شود. آثاري نظير جوش هاي پوستي و کاهش تدريجي وزن بدن با تأخير ظاهر مي شود و احتمال مرگ هنگام دريافت دز بالاتر از 5 گري پس از 4 هفته 50% است. اقداماتي نظير پيوند مغز استخوان و رفع آلودگي هاي موضعي مي تواند در اين حالت مفيد باشد.

اسلاید 67: شکست هاي کروموزومي و تغيير در زنجير DNA و نتيجتاً جهش و عواقبي نظير سرطان از جمله سرطان خون، تيروئيد، سينه و ريه. آثار تأخيري پرتوهاي يونساز:

اسلاید 68: از روش هاي مكانيكي، رقيق كردن ماده، گذشت زمان )در نيمه عمرهاي كوتاه( و شستشو مي توان استفاده نمود. روشهاي شيميايي شامل استفاده از محلولهاي اسيدي و قليايي براي جداكردن موادراديواكتيو از سطوح و جلوگيري از رسوب آنها و طرق بيولوژيك) بر پايه جذب مواد آلي يا كلوئيدي آلوده توسط باكتري ها( مي باشد. رفع آلودگي از مواد راديواكتيو

اسلاید 69: 1- كنترل دز دريافتي و مراقبت از عدم دريافت دز توسط حداقل افراد 2- استفاده از فيلم بج توسط افرادي كه با اشعه سروكار دارند 3- استفاده از موانع متناسب با شدت و انواع تابشها براي محيط كار و محبوس كردن منابع پرتوزا 4- كسب فاصله مناسب 5- ساير اقدامات احتياطي از جمله ممانعت از افراد با اختلالات متابوليكي، بيماريهاي پوستي، زخم هاي آشكار، بيماريهاي دستگاههاي خونساز و امراض عفوني و عدم خوردن غذا، كشيدن سيگار و . . . در محيط راديواكتيو و تعويض كليه وسايل و لباس ها و اشياء آلوده.اصول حفاظت در برابر پرتوها

اسلاید 70: پيشرفت و توسعه فناوري استفاده وسيع از ماشين‌آلات را باعث شده و در نتيجه بشر در زندگي روزمره و شغلي خود با آشفتگي‌هاي ناخوشايند آکوستيکي روبرو شده است. مطالعات نشان مي‌دهد که تراز شدت صدا در جوامع ارتباط مستقيم با ميزان جمعيت دارد، در نتيجه در جوامع صنعتي و شهري مردم و نيروي کار بيشتر در معرض اين پديده قرار دارند.صدا

اسلاید 71: صوت يک انرژي مکانيکي است که توسط مکانيسم شنوايي قابل تشخيص است. طيف 20 تا 20000 هرتز امواج صوتي، را طيف شنوايي مي‌گويند. فرکانسهاي کمتر از آنرا مادون صوت و بيش از اين طيف را ماوراء صوت يا فراصوت مي‌نامند. فرکانس‌هاي گفتگوي روزانه حدود 500 تا 4000 هرتز مي‌باشد.واحد شدت صوت بل مي باشد كه مقياس ديگر آن دسي بل (dB) است. تعريف صدا

اسلاید 72: سطوح صوت برخي از منابع توليد صدا

اسلاید 73: ميزان حد مجاز تحمل سروصدا در روز

اسلاید 74: صدا را می توان از چند دیدگاه بررسی کرد :1- دیدگاه ایمنی : صدای بیش از 70 دسی بل می تواند مشکل ایجاد نماید . در یک کارگاه سر و صدای حاصل از ماشین آلات می تواند حاصل از یک لیفتراک را پنهان کند و در مکالمه ایجاد مزاحت نماید.2- دیدگاه آسایش : صدا می تواند به عنوان یک عامل فشار انگیز محیطی عمل نماید . لذا روی راندمان فکری و ذهنی کارگران تاثیر سوء بگذارد و روی بهره وری تاثیر گذاشته و ضریب خطا را افزایش می دهد .

اسلاید 75: 3- دیدگاه بهداشتی : به طور کلی صدایی بی خطر شمرده می شود که 90 درصد یا بیشتر افرادی که در معرض آن قرار دارند دچار اختلال شنوایی نشوند . افت شنوایی ناشی از سر و صدا یک بیماری غیر قابل برگشت و لاعلاج است که فقط با کمکهای شنوایی می توان به میزان مختصری آن را صحت بخشید .

اسلاید 76: اثرات و بیماریهای ناشی از سر و صداصدا بصورت امواج مکانیکی می تواند در کل بدن از جمله دستگاه شنوایی تاثیر سوء داشته باشد . البته این تاثیر از نظر اپیدمیولوژیک زمانی می تواند اهمیت داشته باشد که سبب اختلال فیزیولوژیک در بدن نماید .

اسلاید 77: اثرات صدا بر انسان از چند جنبه مورد توجه قرار می گیرد :1- صدمه به دستگاه شنوایی : این صدمات به طور عمده شامل چند اثر می باشد که عبارتند از : افت موقت شنوایی ( TTS ) و افت دائم شنوایی ( PTS ) ، این دو تحت عنوان کلی افت شنوایی ناشی از صدا (NIHL ) Noise Induced Hearing Loss بیان می شود . ضربه صوتی ( َAcouslic Throuma ) وزوز گوش ( Tinitus )2- تداخل با کلمه 3- اثر روی اندام بینایی 4- اثر بر سیستم تعادلی5- ناراحتی اجتماعی6- اثرات عصبی7- اثرات فیزیولوژیکی عمومی8- اثرات جانبی

اسلاید 78: ناشنوایی شغلی ناشنوایی شغلی به هر گونه ناشنوایی جزیی یا كلی در یك یا هر دو گوش كه در زمان اشتغال فرد و به علت آن ایجاد شده باشد ، اطلاق می گردد . عوامل متعددی در ایجاد ناشنوایی شغلی موثرند كه حوادثی همچون ضربه به سر، افتادن از بلندی ، برخورد اجسام تیز به جمجمه ، انفجار، اصابت پلیسه یا تراشه فلز گداخته به پرده و مجرای گوش ، تماس با برخی فلزات و مواد شیمیایی و سر و صدای بیش از حد مجاز ، از آن جمله اند .كاهش شنوایی ناشی از سر و صدای بلند ، شایع ترین و مهم ترین علت كاهش شنوایی است كه اغلب در محیطی با شدت صوت 85-90 dB و بعد از گذشت سالها ایجاد می شود . كاهش شنوایی ناشی از سر و صدا ، به عوامل گوناگونی بستگی دارد كه شدت صوت ، مدت تماس و حساسیت فردی از مهم ترین آنها به شمار می آیند . حد مشخص و واضحی برای شدت صوت زیان آور وجود ندارد و سر و صدای مجاز در محیط كار یك برآورد آماری است كه به طور معمول برای حفاظت شنوایی 90 درصد شاغلین تعیین می گردد .

اسلاید 79: كاهش شنوایی بر سه نوع انتقالی ، حسی – عصبی و مختلط می باشد.در كاهش انتقالي، راه استخوانی سالم و طیبعی است و با افزایش صدا قابل شنیدن بوده و با جراحی و سمعك قابل ترمیم است . از جمله علل آن به پارگی ، كدری ، تیرگی ، دررفتن استخوانها و... می توان اشاره نمود .در كاهش حسی – عصبی ، ضایعه ، مربوط به گوش داخلی است . در این كاهش ، ضایعه در راههای هوایی و استخوانی وجود دارد . كری شغلی ، تماس با برق ، مواد سمی چون CO- PB – HG اوره، وبیماریهایی نظیر تیفوس ، زونا از انواع كری های فوق است . وقتی كاهش شنوایی در اثر انتقالی و حسی – عصبی باشد آن را مختلط گویند و در این ضایعه هر دو راه هوایی و استخوانی دچار اشكال است .

اسلاید 80: افت شنوایی شامل دو نوع موقت (TTS ) و دایم ( PTS ) است:افت موقت شنوایی : درجه ابتلای افراد به این بیماری بستگی به زمانی دارد كه در معرض صدا قرار میگیرند و اگر برای مدت طولانی این وضع ادامه پیدا كند احتمال دارد كه حتی با فواصل استراحت چند ماهه یا چند ساله هم شنوایی به حالت اولیه برنگردد .

اسلاید 81: افت دائم شنوایی : این حالت در مورد افرادی رخ میدهد كه مدتها در معرض صداهای بیش از یكصد دسی بل قرار گرفته و برنامه محافظت از شنوائی درباره آنها اجرا نشده است . افت دائم شنوایی از نوع حسی – عصبی و غیر قابل درمان ( بدلیل نابودی سلولهای عصبی ) می باشد .

اسلاید 82: مراحل كری شغلی شروع ( اوایل اشتغال فرد خستگی شنوایی ، افت در فركانس 4000 هرتز ، احساس ناراحتی ، گرفتگی گوش ، خستگی عمومی ).اختفاء ( ناشنوایی در فركانس 4000 هرتز، امكان كاهش در سایر فركانسها وجود دارد .)نیمه اختفاء ( گسترش در فركانس 2000 و 1000 هرتز ، عدم شنیدن صدای آهسته)كری واضح ( نقصان در فركانس بم و زیر ، شنیدن دشوار صدای مكالمه ) می باشد .كری شغلی ( دو طرفه و متقارن ، پرده صماخ سالم ، عدم برگشت شنوایی حسی- عصبی ، غیر قابل درمان ، شروع افت از فركانس 4000 هرتز را دارد. )

اسلاید 83: فركانس های زیر مضرترند ( فركانس تا 512 هرتز بم - 512 تا 2048 هرتز متوسط و بیش از 2048 را زیر می نامند )، صدای یكنواخت و مداوم ، كم خطر تر از صدای منقطع و غیر یكنواخت است ( با فركانس برابر ) . صدا در محیط باز قابل تحمل تر است . ضایعاتی چون ضربات وارده به سر ، انفجار، صدمات شنوایی ، مننژیت ، مصرف سالیسیلات ، جنتامایسین ، تماس با CO - AS در افت شنوایی موثر است .

اسلاید 84:  اصولاً صداهاي 35 تا 55 دسي بل طبيعي هستند و حد تحمل صدا طبق نظريه (Spieth) براي كار فكري 75 دسي بل و در كار غير فكري 85 دسي بل است.

اسلاید 85: بلندي يا شدت صوت ارتفاع يا فركانس صوت طنين يا شكل ارتعاشاتويژگي هاي فيزيولوژيك امواج صوتي

اسلاید 86:  امواج با فركانس زياد و بلند براي گوش دردناك هستند. بطوريكه در فركانس هاي بالاتر از 4000 هرتز گوش بتدريج آسيب مي بيند و دچار عارضه شنيدن صداي دائمي Tinnus مي شود كه روي اعصاب آثار ناگوار مي گذارد. صداي انفجار نيز ممكن است به پارگي پرده يا ايجاد خونريزي داخل صماخ منجر شود و گاهي گسيختگي زنجيره استخواني را به وجود آورد . آسيب ديدگي گوش داخلي غير قابل بازگشت است.

اسلاید 87: 1- عوارض رواني وعصبي2- تداخل در ارتباطات 3- خستگي و كاهش راندمان كار4- اثر فيزيولوژيكآثار سروصدا

اسلاید 88: قدرت شنوايي بر حسب شدت صوت

اسلاید 89: وسيله اندازه گيري براساس اهداف مورد نظر بسيار هستند. در يك بازرسي ساده صنعتي داشتن يك دستگاه تراز سنجش كه توانايي اندازه گيري تراز فشار صوت را در شبكه Lin داشته باشد كافي است، ولي براي اندازه گيري بمنظور ناحيه بندي (كه مناطق احتياط و خطر در كارگاه را مشخص مي سازد) اندازه گيري تراز فشار صوت بايد توسط دستگاهي كه قابليت اندازه گيري تراز فشار صوت در شبكه توزين فركانس A با دقت يك db را داشته باشد انجام گردد. وسايل اندازه گيري صدا

اسلاید 90: در اندازه گيريهاي دقيق به منظور تعيين ميزان مواجهه كارگر و تراز پيك و تراز موثر صدا، لازم است دستگاهي با دقتي در حدود db 5/0 توانايي اندازه گيري در شبكه توزين فركانس C و A در اختيار باشد. براي تجزيه فركانس بايد از تراز سنج هاي دقيق با شبكه هاي C،Lin با آناليزور صدا كمك گرفت. در دوزيمتري نيز بايد از دستگاهي كه حداقل داراي ويژگي اندازه گيري دز و تراز معادل را داراست استفاده نمود.

اسلاید 91: براي كاهش و كنترل سروصدا در كارگاههاي صنعتي مي توان از روشهاي تعويض وسايل كار، استفاده از ماشين هاي بدون سروصدا، استفاده از روش هاي معمول مانند روغنكاري، تعويض قطعات فرسوده و استفاده از قطعات لاستيكي استفاده نمود . همچنين استفاده از گوشي ها و كلاههاي مخصوص توصيه مي شود. كاهش و كنترل سروصدا

اسلاید 92: بطور كلي براي حذف سروصداهاي مزاحم مي توان از روش جذب صدا (مانند وسايلي براي تخفيف ارتعاشات و جذب در سقف ها و ديوارها) و عايق كردن صدا (جدا كردن كانونهاي صدا از بقيه محيط) و از بين بردن صدا در منبع (روغنكاري، اتوماتيك كردن بخشهاي مختلف، سيستم ارتباطي مناسب براي جلوگيري از صحبت با صداي بلند، استفاده از كف پوش مناسب، بي صدا كردن حمل بار مثلاٌ چرخ بجاي اصطكاك) استفاده كرد.

اسلاید 93: حفاظت فردي آخرين راه كنترل صداست و بعنوان راه حلي كمكي يا موقت پيشنهاد مي گردد. تجهيزات حفاظتي گوش شامل حفاظ روگوشي (Ear muff) و حفاظ تو گوشي (Ear plug) مي باشند.

اسلاید 94: مطالبی که تا اینجا ارائه شد ، درباره آثار بالقوه زیانبار سر و صدا بود ، اما باید دانست که در مواردی نیز سر و صدا می تواند مفید واقع شود . برای مثال در مواردی که از سر و صدا به عنوان وسیله ای برای اخطار استفاده می شود . وقتی سوت کارخانه زمان رفتن به خانه را اعلام می کند ، زنگ خطر یک ماشین کارگران را از خراب شدن آن آگاه می کند یا آژیر خطر از آتش سوزی خبر می دهد . در همه این موارد سر و صدا در عین مزاحمت ، مفید تلقی می شود .

اسلاید 95: عوامل شيميايي زيان آور محيط كار

اسلاید 96: عوامل شيميايي زيان آور محيط كار با رشد تكنولوژي و برهم زدن تعادل طبيعي محيط زيست انسان، ادامه حيات بشر با مخاطرات بسياري مواجه شده است. توليد و كاربرد دهها هزار نوع ماده شيميايي بصورت محصولات واسطه اي و نهايي موجب آلودگي محيط هاي كاري شده و سلامتي شاغلين در صنايع را تهديد مي كند. اين مواد بصورت گاز، مايع و يا جامد ممكن است طبيعي يا مصنوعي و آلي يا معدني باشند.97

اسلاید 97: عوامل شيميايي زيان آور محيط كار براي طبقه بندي بيماريهاي ناشي از عوامل شيميايي تقسيم بندي زير را مي توان انجام داد: بيماريها و مسموميتهاي ناشي از جذب مواد از طريق دستگاه تنفسي (جذب گردوغبار و گاز)بيماريها و مسموميتهاي ناشي از جذب مواد از طريق دستگاه گوارش مانند جذب ارسنيك، فسفر و سيانورهابيماريها و مسموميتهاي ناشي از جذب مواد از طريق پوست مانند جذب تترااتيلن سرب و آنيلين و فنول98

اسلاید 98: عوامل شيميايي زيان آور محيط كارگردوغبار: اعمال مكانيكي مانند خردكردن، اره كردن، مته كردن، سائيدن و شكستن، توليد گرد و غبار مي نمايند كه ذرات آن ممكن است قابل رؤيت با چشم يا ذرات ميكروسكوپي باشد. اين گردوغبارها را مي توان به دو دسته تقسيم كرد: گردوغبارهاي كم اثرگردوغبارهاي سميگردوغبارهاي كم اثر : كه بيماريهايي نظير سل يا ساير عفونتها ايجاد مي نمايند مانند پودر كربن، سيمان، گچ، گردوغبار آهن99

اسلاید 99: عوامل شيميايي زيان آور محيط كارگرد و غبارهاي سمي كه معمولاً ايجاد بيماريهاي ريوي مي نمايند و بسته به نوع گردوغبار و طول مدت تماس از ظرفيت تنفسي مي كاهند و تا آخر عمر زندگي شخص را متأثر مي سازند. مهمترين آنها عبارتند از سيليس، آزبست، سيليكاتها، زغال سنگ، سرب، كادميوم، كروم و كروماتها ،آرسنيك، حشره كش ها، گردوغبارهاي پنبه، نيشكر، يونجه و غلات. آثار آنها شامل اثر بر مجاري تنفسي و ايجاد آلرژي، اثر بر ريه، اثر بر دستگاه گوارشي در صورت بلع ، اثر بر سيستم اعصاب، اثر بر مجاري ادرار، ساختمان استخوان بندي، چشمها، ايجاد سرطان، اثر كاهنده مقاومت بدن، اثر بر سيستم خون ساز و سيستم گردش خون مي باشد. 100

اسلاید 100: اصول کلي شناسايي عوامل شيميايي زيان‌آوربررسي مقدماتي کارگاه صنعتي: شامل تعيين نوع مواد اوليه،نوع نگهداري و چيدمان، ميزان مخاطرات آنها، تعداد کارگران، مساحت کارگاه، منابع توليد آلودگي اقدامات کنترلي و وسايل حفاظتي، وضعيت بهداشت عمومي رفاهي و تغذيه و وضعيت کاري کارگرانتهيه دستورالعمل‌ها و استانداردهاي نگهداري مواد و اطلاعات مربوط به آنها نظام حمل و نقل، و هشدارها و توصيه‌هاي ايمني به هنگام مخاطرات گوناگون و آموزش‌هاي لازمکنترل‌هاي فني و مهندسي شامل ملاحظه فرايند توليد، طراحي، جانمايي، تجهيز، محصور کردن، جداسازي و سيستم‌هاي حفاظتي و تهويه. دقت در بسته‌بندي، نظام بازرسي و کنترل، کاهش سطح مواجهه با مخاطرات4. استفاده از وسايل حفاظت فردي متناسب با آلاينده‌ها و مخاطرات همراه با رعايت مسائل بهداشتي و تدوين نظام آموزشي و فرهنگ سازي.101

اسلاید 101: عوامل شيميايي زيان آور محيط كارراههاي پيشگيري و كنترل ذرات در محيط كاركنترل عامل توليدكننده آلودگي شامل جايگزيني، تغيير روش كار، روش هاي مرطوب، تعمير و نگهداري و نظافت عموميانتقال عامل آلودگي شامل استفاده از تهويه طبيعي يا مصنوعي، ايجاد فاصله و غيرهكنترل عوامل كار شامل آزمايش هاي پزشكي، ماسكهاي حفاظتي، تنظيم ساعت كار و چرخش.102

اسلاید 102: عوامل شيميايي زيان آور محيط كارگازها گازها ممكن است در محيط كار توليد شوند كه حتي ممكن است نظير گازكربنيك بي رنگ و بو باشند. خطرات آنها ممكن است هم ناشي از خواص سمي آنها و هم قابليت اشتعال آنها باشد. گاهي گازهاي توليد شده سمي محسوب نمي شوند ولي به لحاظ رقيق كردن هوا در تنفس دچار اختلال مي نمايند مانند ازت و متان103

اسلاید 103: عوامل شيميايي زيان آور محيط كار گازهاي سمي خواص پاره اي از گازهاي سمي در اين بخش توضيح داده مي شود: 1- منواكسيد كربن CO گازي است بي بو، بي رنگ و بدون مزه. از احتراق ناقص كربن توليد مي شود و به علت ميل تركيبي زياد با هموگلوبين خون (دويست بار بيش از اكسيژن) در انتقال اكسيژن به بافتها اختلال ايجاد مي كند مقدار كم آن باعث كاهش عكس العمل مركز اعصاب، کند هوشي، سردرد خفيف مقدار بيشتر باعث ضعف و تهوع و بيهوشي و تشنج و ضربان شديد قلب و مرگ مي شود. استفاده از كپسولهاي اكسيژن خالص به دفع اين گازها از ريه كمك مي كند.

اسلاید 104: عوامل شيميايي زيان آور محيط كار 2- گاز هيدروژن سولفوره H2S گازي است بي رنگ با بوي گنديدگي تخم مرغ، از تجزيه مواد آلي گوگرددار و فاضلاب ها توليد مي شود و با تأثير روي سلسله اعصاب و فلج كردن دستگاه تنفسي منجر به مرگ مي شود.

اسلاید 105: عوامل شيميايي زيان آور محيط كار 3- گاز آمونياك NH3 گازي بي رنگ که در توليد كودهاي شيميايي استفاده مي شود و در پروسه هاي سنتر در صنايع شيميايي مانند چسب سازي مورد استفاده قرار مي گيرد. در تماس با پوست ايجاد سوختگي مي نمايد و مخاطرات بسيار براي سيستم بينايي و قرنيه دارد. استنشاق اين گاز سبب برونشيت شيميايي و تنگي نفس و سرفه هاي خلط دار و خوني و تورم دهان و گلو و ريزش اشك مي شود. دستكش ها و عينك هاي حفاظتي و استفاده از وسايل تنفسي براي عوامل كار ضروري است.

اسلاید 106: عوامل شيميايي زيان آور محيط كار 4- گاز كلر cl2 براي تهيه مواد سفيدكننده، الياف مصنوعي، ضدعفوني كننده آب آشاميدني و استخرها بكار مي رود احساس خفگي، سرفه، تحريك چشمها، ريزش اشك، تهوع از عوارض آن است. تهويه كافي و استفاده از وسايل تنفسي بهنگام كار با اين گاز ضروري است. 5- اسموگ يا دود مه تركيب ذرات مه با آلوده سازهاي هوا يا به عبارت ديگر سرماي زياد و رطوبت زياد و هواي آلوده توليد اسموگ مي نمايد كه بسيار خطرناك مي تواند باشد. 107

اسلاید 107: عوامل شيميايي زيان آور محيط كاردستگاههاي كنترل مواد آلاينده هوا : 1- كنترل گازهاي آلوده كننده هوا براي اين كار از جذب در مايعات ( انتخاب حلال متناسب با گاز) ، جذب سطحي جامدات ( استفاده از كربن فعال، اكسيد آلومينيوم، ژل سيليس و غيره حسب نوع گاز) ، تقطير (كم كردن درجه حرارت يا گاهي افزايش فشار) ، بعدسوزها (سوزاندن گازهاي آلاينده بعد از توليد) استفاده مي شود. 2- جدا كردن ذرات براي اين كار از روش اتاقك هاي ته نشيني (عبور گاز با سرعت بسيار كم براي ريزش ذرات) ، گردگيري سيليكوني ( با استفاده از نيروي گريز از مركز) ، فيلترها (بصورت يك بستر متخلخل عموماً پارچه اي) و غبارگيرهاي الكتريكي و غيره و گاهي تركيب اين روش ها استفاده مي شود. 108

اسلاید 108: طبقه بندي عوامل شيميايي زيان آور محيط كار طبقه براساس خطرات عوامل شيمياييخطرات فيزيكيPhyscal Hazardsخطرات بهداشتي Health Hazards

اسلاید 109: واكنش‌هاي شيمياي Chmicai ReactivityانفجارExplostionخطرات فيزيكيPhyscal Hazardsآتش سوزي Fir موادي كه با آب واكنش خيلي شديد مي‌دهند Water Reactives مواد نا پايدار Unstable Reactives

اسلاید 110: خطر انفجارحد انفجار بالا براي گازUper Explosive Limitحد انفجار پايين براي گازهاLower Explosive LimitUELLEL

اسلاید 111: اكسايندهاOxidizersكاهنده ها Reducersاسيدهاي غيظConcentrated Acidsبازهاي غليظConcentrated BasesپراكسيدهاPeroxdes............خطر واكنش پذيري مواد

اسلاید 112: Classes of Toxins and Toxic Responsesطبقه بندي عوامل شيميايي براساس نوع اثر تحريك زاIrritants حساسيت زاSensitizers سموم سيستميكSystemic Toxins سموم عصبيNeurotoxins سموم توليد مثليReproductive Toxins سرطانزا هاCarcinogens خفه كنندها Anoxiants بي هوش كننده Anaesthtics

اسلاید 113: مواد تحريك زا Irritants اثرا موضعي فيزيكي Localized, some physical damage اثرات آني دارندImmediately effect يا تحريك زاي مرزي Marginal Irritant يا خورندهCorrosiveطبقه بندي عوامل شيميايي براساس نوع اثرClasses of Toxins and Toxic Responsesبه عنوان مثال : سوختگيهاي ناشي از اسيد و باز

اسلاید 114: طبقه بندي عوامل شيميايي براساس نوع اثرClasses of Toxins and Toxic Responsesحساسيت زاSensitizers اينگونه مواد سيستم ايمني مواد را تحريك مي كند درتماس دوم و دوم به به بعد پاسخ به ماده بوجود مي آيد حتي دوزهاي خيلي پايين نيز مي تواند پاسخ شديد بوجود اورد سيتم ايمني عامل خارجي مانند عامل عفوني يا شيميايي را تشخيص داد واكنش آلرژيك موجب رها شدن آنتي بادي مورد نياز جهت حمله مي شود پاسخي لازم (از قرمز شدن پوست تا حد آنافيلاكتين ) در بدن بوجود مي آيد

اسلاید 115: طبقه بندي عوامل شيميايي براساس نوع اثرClasses of Toxins and Toxic Responsesسموم سيستميك : Systemic Toxins Toxins that affect target organs Vinyl chloride – liver (cancer) Cadmium – kidney Benzene – blood marrow (leukemia) Toxicity mechanism is often related to the normal function the target organ

اسلاید 116: طبقه بندي عوامل شيميايي براساس نوع اثرClasses of Toxins and Toxic Responsesسموم عصبي : ‌‌‌‌‌‌‌Neuro Toxin قفل كننده : از انتقال پالسهاي عصبي جلوگيري ميكند پلاريزه كننده : غلظتهاي الكترو شيميايي موجود در سلولها را كاهش مي دهد موجب افزايش فعاليت سيستم عصبي مي شوند Stimulants موجب كاهش فعاليت سيستم عصبي مي شودDepressants موجب مرگ واز بين رفتن بافت هاي عصبي مي شودNeuro Pathy بافت نرم وغلاف آكسونها را از بين مي برندDemyelinators موجب محار آنزيم آنتي كولين استراز مي شوندAnty Colin Straze

اسلاید 117: طبقه بندي عوامل شيميايي براساس نوع اثرClasses of Toxins and Toxic Responsesمثالهاي از سموم عصبي عصبي مركزي : موجب اختلال در حركت بدن ، حافظه ، هيجان و حشره كشها حلالهاي آلي CO Pb Hg عصبي غير ارادي :اختلال در ضربان قلب ، تنفس و پاسخ به محركارگانو فسفره ها PbHgAs عصبي محيطي : سيستم حسي وحركتي را مختل مي كندتركيبات آلي كلر دار هگزان نرمال كارباماتها اتيل گليكولارگانو فسفره ها متانول PbAs

اسلاید 118: طبقه بندي عوامل شيميايي براساس نوع اثرClasses of Toxins and Toxic Responsesسموم توليد مثلي Reproductive Toxins موادي كه فرايند توليد مثلي تاثير منفي مي گذارد هم بر روي جنس مذكر وهم بر روي جنس مونث يا هر دو تاثير مي گذاردموجب كاهش تعداد يا معيوب شدن اسپرم مي شوددر زنان باردار موجب تغير شكل جنين و آسيب آن مي شودموجب تولد ناقص الخلقه جنين مي شود

اسلاید 119: طبقه بندي عوامل شيميايي براساس نوع اثرClasses of Toxins and Toxic Responsesسموم سرطانزا : Carcinogen Toxins موادي كه موجب سرطان مي شود سرطان زاهاي شغلي بسيار متنوع هستند organic and inorganic solvents heavy metals solid materials (asbestos fibers) “natural” substances – hormones, nitrosamine Materials that suppress the immune system

اسلاید 120: طبقه بندي عوامل شيميايي محيط كار بر اساس اثرات كلينيكي آنها در خيلي از محيطهاي كاري : كارگران با موادي سرو كار دارند كه آن مواد آثرات باليني دارد كه بايد از طرف مسئولين بهداشت حرفه اي شناخته شوند و نوع اثرات آنها به پرسنل در معرض آطلاع داده شود كه متاسفانه در خيلي از موارد اثرات اينگونه ناشناخته مي مي ماند و پيوسته كارگر در معرض مخاطرات شديد قرار دارددر بعضي از محيطهاي كاري مانند كارخانه هاي دارو سازي مواد اوليه يا محصولات در دزهاي خيلي پايين اثرات باليني فوقالعاده شديدي داردمانند:كنترل كننده ضربان قلب كنترل كننده فشار خونبنابراين بايد اينگونه مواد را شناخت و و بر اساس نو اثرات كلينيكي كه دارندطبق بندي كرد

اسلاید 121: TEMPERATURINCREASEDDECREASEDكاهنده هاافزاينده هاAMPHETAMINESALCOHOLSCOCAINEBARBITURATESBELLADONNA ALKALOIDSCLONIDINEFLUOROACETATEGLUTETHIMIDEHEXACHLOROBENZENEHALOPERIDOLSALICYLATESPHENOTHIAZINESTRICYCLIC ANTIDEPRESSANTSCLINICAL TOXINS

اسلاید 122: PULSEBRADYCARDIAARRHYTHMIASكاهندهابي نظم كنندهاARSENIC ALCOHOLSCAFFEINE CARBAMATES SOLVENTS ORGANOPHOSPHATES CLINICAL TOXINS

اسلاید 123: RESPIRATORY RATEINCREASEDDECREASED CARBON MONOXIDEALCOHOLS CYANIDECO FLUOROACETATECYANIDE HEXACHLOROBENZENEPHENOTHIAZINES METHANOL NITRITESCLINICAL TOXINS

اسلاید 124: BLOOD PRESSURE INCREASED DECREASED AMPHETAMINESBARBITURATES BELLADONNA ALKALOIDSCYANIDE COCAINEIRON PHENCYCLIDINENITRITESCLINICAL TOXINS

اسلاید 125: SKIN DRY MOISTANTIHISTAMINESALCOHOLSBELLADONNA ALKALOIDSARSENICGLUTETHIMIDECARBAMATESMERCURY ORGANOPHOSPHATES THALLIUMCLINICAL TOXINS

اسلاید 126: SKIN COLORFLUSHEDCYANOTIC ALCOHOLSANILINE DYES BORIC ACIDCO CARBON MONOXIDECYANIDE MSGNITRITES NITRITESCLINICAL TOXINS

اسلاید 127: CENTRAL NERVOUS SYSTEMATAXIAPARALYSIS فلج بي تعادليALCOHOLSCARBAMATESHYDROCARBONSTHALLIUMPHENYTOIN ORGANOPHOSPHATES CLINICAL TOXINS

اسلاید 128: عوامل بيولوژيكي زيان آور محيط كار- باكتريها- كليفرم ها- قارچ ها- ويروس ها

اسلاید 129: اين عوامل دسته ديگري از عوامل مخاطره آميز شغلي هستند كه در بسياري از محيط هاي كاري نظير آزمايشگاههاي تشخيص طبي، بيمارستانها و درمانگاهها، صنايع لبني، دامداريها، صنايع چرم و كشتارگاهها وجود دارند.

اسلاید 130: اين عوامل عفوني موجودات ميكروسكوپي و تك سلولي هستند كه با تقسيم شدن تكثير مي يابند و از نظر شكل، نيازهاي تغذيه اي و رشد، توانايي استفاده از تركيبات مختلف، نياز به هوا و متابوليت هاي حاصله طبقه بندي مي گردند. عفونت هاي باكتريايي از بيماريهاي شايع در انسان هستند كه از عمده ترين موارد شغلي آن مي توان به آنتراكس ( بيماري پشم ريسان)، بروسلوز و لپتوسپيروز اشاره كرد.باكتريها

اسلاید 131: اين عوامل عفوني موجودات ميكروسكوپي و تك سلولي هستند كه با تقسيم شدن تكثير مي يابند و از نظر شكل، نيازهاي تغذيه اي و رشد، توانايي استفاده از تركيبات مختلف، نياز به هوا و متابوليت هاي حاصله طبقه بندي مي گردند. عفونت هاي باكتريايي از بيماريهاي شايع در انسان هستند كه از عمده ترين موارد شغلي آن مي توان به آنتراكس ( بيماري پشم ريسان)، بروسلوز و لپتوسپيروز اشاره كرد.باكتريها

اسلاید 132:  باكتريها را مي توان با استفاده از برخي از مواد شيميايي مانند عوامل ضدعفوني كننده از بين برد. از عوامل ضدعفوني كننده مي توان به فنل و تركيبات آن، گاز كلر و هيپوكلريت، يد، تركيبات حاوي جيوه (مركوركروم) و محلول الكل 70-50 درصد اشاره كرد.اصلي ترين وسايل جمع آوري باكتريها، ايمپينجرها و كاسكد ايمپكتور است.

اسلاید 133: كليفرم ها يكي از عوامل آلودگي آب آشاميدني هستند. بنابراين به منظور بررسي بهداشت آب آشاميدني از نظر آلودگي ميكروبي اين ميكروب ها مورد آزمايش قرار مي گيرند. كليفر م هاي مدفوعي و اشرشياكلي به خودي خود مضر نبوده اما وجود آنها در آب آشاميدني نشانه اي از آلودگي آب به پساب هاي حيواني يا فاضلاب ها است. اين مسئله عموما ناشي از وجود مشكلاتي در تصفيه و توزيع آب مي باشد.كليفرم ها

اسلاید 134: گروه قارچ ها شامل مخمر ها، كپك ها و غيره بوده و تقريبا در هر محيطي كه مواد آلي وجود داشته باشد زندگي مي كنند. خاك منبع عمده قارچ ها مي باشد. بيش از 40 گونه قارچ بيماريزا براي انسان وجود دارد كه از متداولترين آن مي توان به آسپرژيلوس كه در محصولات كشاورزي و آبهاي راكد ديده مي شود و اسپورهاي آن موجب عوارض ريوي مي گردند يا هيستوپلاسما و كرپتوكوك كه در مواد دفعي پرندگان وجود دارند اشاره كرد. قارچ ها

اسلاید 135: كانديديا آلبيكانس مخمري است كه باعث نوعي بيماري پوستي به نام كانديديازيس مي شود. اين بيماري پوستي عمدتا در ظرفشويي ها، آشپزها و كارگران شيريني پزي و ساير افرادي كه بطور مداوم دستان آنها درتماس با آب حاوي مواد غذايي است ديده مي شود. عفونت هاي كانديدايي شايعترين عفونت هاي قارچي با منشا شغلي محسوب مي شود.

اسلاید 136: ويروس ها از كوچكترين عوامل عفوني به شمار مي روند، بطوري كه قادرند در داخل سلول هاي باكتري رشد و تكثير يابند. مواجهه شغلي با ويروسها در دامداريها و دامپزشكي ها، كشتارگاهها و مراكز پزشكي روي مي دهد. عفونت هاي ويروسي در اثر تزريقات يا فرآورده هاي حيواني آلوده به انسان منتقل مي شود. از جمله بيماريهاي ويروسي مي توان به هپاتيت A و B، هاري، بيماري چنگ گربه و ايدز اشاره كرد.ويروس ها

اسلاید 137:  نمونه برداري و جمع آوري ويروس ها اغلب مستلزم تكنيك هاي ويژه و بستر هاي اختصاصي است. اما برخي از انواع ويروس ها را مي توان به وسيله فيلتر نمونه برداري كرده و يا با كمك كاسكت ايمپكتور چند مرحله اي جمع آوري نمود.

اسلاید 138: براي پيشگيري عمومي استفاده از حشره كش هاي مناسب، واكسينه كردن احشام، تهويه مناسب، محدودكردن واردات حيوانات و پرندگان از محيط هاي آلوده، از جمله اقدامات محيطي مناسب مي باشد. براي پيشگيري اختصاصي، واكسينه كردن كاركنان، داروهاي پيشگيري كننده،بكار بردن لباس ها و دستكش هاي حفاظتي، استريل كردن وسايل، آزمايشات مرتبط و تدوين دستورالعمل هاي بهداشتي از جمله مواردي است كه توصيه مي شود.كنترل و پيشگيري

اسلاید 139: عوامل رواني زيان آور محيط كار

اسلاید 140: يكي از ابعاد مهم انسان، ابعاد روحي و رواني او ست كه متقابلاً بر زندگي جسمي او تأثير مي گذارد. بيماريهاي رواني و عصبي آشكارا در همه محيط هاي كار ملاحظه مي شود، بطوريكه گفته مي شود حدود 20% كارگران از آن رنج مي برند و حدود 30% غيبت ها ناشي از وضعيت نامناسب رواني مي باشد .اين بيماريها عامل مهمي در تشنج محيط كار و افت بهره وري مي باشد.

اسلاید 141: محيط کار عامل رواني مهمي به شمار مي آيد. روابط صميمانه و انساني بين کارگران و کارفرما و مديران و رضايت کارگران از شرايط کار از جمله مزد، ساعت کار، عدم تبعيض، امکانات رفاهي، تضمين آتيه، وضع استخدامي مناسب و... مي تواند تأثير مهمي در کاهش حوادث داشته باشد. نظم و ترتيب و نظافت محيط کار و وجود مددکاران براي رسيدگي به مشکلات شخصي نيروي کار نيز در بهبود شرايط محيط کار مؤثر است.محيط و شرايط کار

اسلاید 142: عدم وجود استراحت کافي و کار خارج از قدرت بدني نيروي کار، اختلالات گوناگوني را ايجاد مي کند. کاهش توان انجام کار، بي علاقگي به کار و عدم تمرکز، عدم تنوع کافي در فرايندهاي کاري که شخص به آن مأمور است، بيماريهاي مزمن و دردهاي مختلف از عوامل سورمناژ بحساب مي آيند. نتيجه خستگي، در ابتدا کوفتگي، ضعف مفرط، تب، اختلالات گوناگون جسمي و رواني است و در صورت تداوم به بيماريهاي مزمن، عصبي و درماندگي منجر مي شود که تمام اعمال بدني و فکري شخص را دچار اختلال مي کند.خستگي جسمي و رواني (سورمناژ)

اسلاید 143: 1- بي علاقه بودن به کار و يکنواختي محيط کار 2- کم يا زياد بودن کار و يا مسئوليت بيش از حد يا عکس آن3- نداشتن علاقه به محيط کار از جمله همکاران، کارفرما4- کار در انزوا5- مسائل خانوادگي و مادي6- مسائل اجتماعي سياسي7- عوارض و بيماريهاي جسماني8- مسائل رفاهي و مرخصي و تعطيلات نامناسب و تبعيض در محيط کار9- مطابق نبودن کار با توانايي هاي جسمي و ذهني فرد و نير انجام کار به طور ناصحيح10- شرايط فيزيكي(حرارت، رطوبت، نور، تهويه، فشار، سروصدا و ...)عوامل موثر در خستگي:

اسلاید 144: 1- احساس کسالت و سستي و ملالت2- تقليل ظرفيت و قابليت انجام کار و بهره وري3- اختلال در کار طبيعي بخش هاي مختلف بدن از جمله جريان خون، تنفس، ترشحات، عصبي و ... افزايش بيمارها4- افزايش غيبت5- افزايش تصادفات و حوادث ناشي از کار6- تقليل توانايي انجام کار خارج از محيط کار7- عدم توانايي انجام وظايف و تکاليف اجتماعي و معاشرت با ديگران8- پيري زودرس و کوتاهي عمر عوارض خستگي :

اسلاید 145: الف: پيشگيرينكات زير در پيشگيري از خستگي كارگران مؤثر مي باشد: 1- توجه به فيزيولوژي كار و تطبيق كار ماشين با شرايط انساني به نحوي كه ماشين بر انسان غلبه نكند و انسان خود را در برابر ماشين عاجز نبيند. 2- توجه به شرايط بهداشتي محيط كار و پاكيزگي و زيبايي آن (درجه حرارت، روشنايي، رطوبت و...)3- استفاده از روانشناس اجتماعي براي كاهش كشمكش هاي شغلي و نگراني هاي مربوط و آسايش رواني كارگران خارج از محيط كار.4- احترام به كارگران و رعايت ارزش هاي انساني آنان5- رعايت قانون كار، حقوق كارگران، عدالت و انصاف در تقسيم كار، شايسته سالاري.پيشگيري و درمان خستگي:

اسلاید 146: 6 - توجه به توانايي كارگران در ارجاع كار (از جمله توجه به سن و عدم فشار به نيروي كار مسن و عدم استفاده از نوجوانان). در سن زياد بتدريج يادگيري و توانايي هاي حسي و سيستم اعصاب كاهش مي يابد. 7- انجام درست كار و عدم اتلاف بي مورد انرژي و قواي فكري و بدني و دارا بودن مهارت كافي براي انجام درست كار 8- وجود تنوع كافي در كار9- پيش بيني استراحت كافي در كارهاي سخت، كارهاي شبانه10- استفاده از مرخصي هاي ساليانه و تعطيلات قانوني11- تأمين امكانات تفريحي، ورزشي

اسلاید 147: ب: درمان خستگي هاي عادي نياز به استراحت دارد و درمان خاصي توصيه نمي شود اما در ساير حالات درمان هاي زير ضمن ضرورت يافتن علت، پيشنهاد مي گردد: درمان هاي فيزيكي: شامل ماساژ براي رفع گرفتگي عضلات براي تسريع در جريان خون عضلات و دفع مواد سمي. درمان هاي شيميايي: داروهاي شيميايي شامل اكسيژن، ويتامين ها، آدرنالين، هورمونها و اسيدهاي آمينه وجود دارند كه كم و بيش در رفع خستگي مؤثرند اما بايد زير نظر پزشك مصرف شوند.

اسلاید 148: درمانهاي عصبي: استفاده از داروهاي آرام بخش كه بايد زير نظر پزشك و پس از رعايت علت يابي و يافتن عوامل خستگي و در صورت تداوم بايد مورد استفاده قرار گيرد. درمانهاي رواني: درماندگي و بي حوصلگي انجام حركات غيرارادي و از دست دادن اعتماد به نفس ممكن است نتيجه اين شرايط باشد . جلب اعتماد اين افراد، روشن نمودن جنبه هاي مثبت زندگي، برخورد با صداقت و صميميت مي تواند آنان را به لياقت ها و شايستگي خود اميدوار نمايد.

اسلاید 149: عوامل ارگونوميك زيان آور محيط كار

اسلاید 150: ارگونومي عبارت است از علم بهينه سازي محيط، مشاغل و تجهيزات به گونه اي كه متناسب با محدوديت ها و قابليت هاي انسان باشد. اين علم از يك سو به سلامت نيروي كار و از سوي ديگر به كارآمدي و بهره وري سيستم ها در فعاليت هاي مختلف صنعتي و غير صنعتي مي انديشد.

اسلاید 151: آنتروپومتري از دو واژه يوناني آنتروس به معني انسان و مترين به معني اندازه گيري و سنجش اقتباس شده است و به عنوان سنجش ابعاد بدن شناخته مي شود. بديهي است در طراحي و ساخت وسايلي كه انسانها در زندگي روزمره و يا در محيط هاي كار مورد استفاده قرار مي دهند، آگاهي از چنين اطلاعاتي بسيار مفيد بوده و زمينه ساز تطابق و تناسب جسماني ميان انسان و وسايل و تجهيزات به شمار مي آيد. از مهمترين موضوعات مطرح در اين حيطه تعيين ابعاد اندامهاي مختلف در ميان كاربران وسيله اي خاص و يا بطور كلي افراد بشر مي باشد. 1- آنتروپومتری (تن سنجي)

اسلاید 152: آنتروپومتري به دو شكل عمده استاتيك و ديناميك انجام مي پذيرد كه در آنتروپومتري استاتيك اندازه اندامهاي مختلف در شرايط ثابت و بدون حركت و در نوع ديناميك، دامنه حركتي اندامها و چگونگي حركات مورد برسي قرار مي گيرند.

اسلاید 153: فيزيولوژي كار شاخه اي از فيزيولوژي انساني است كه اعمال و وضعيت اندامها را در هنگام كار توضيح مي دهد. هدف اصلي فيزيولوژي كار تأمين شرايطي است كه در آن افراد بدون خستگي غير ضروري قادر به انجام كار خود بوده و پس از اتمام كار همچنان توان كافي جهت انجام ساير فعاليت هاي روزمره زندگي و اوقات فراغت را دارا باشند. در فيزيولوژي كار تنش و فشاري كه از سوي محيط كار به اندام يا اندام هاي عمل كننده بدن وارد مي شود مورد سنجش و ارزيابي قرار مي گيرد. 2- فيزيولوژي كار

اسلاید 154: بعنوان تجربه نشان داده شده است كه افراد نمي توانند بيش از 30 تا 40 درصد از حداكثر توان هوازي خود را در طول هشت ساعت كار روزانه بدون تظاهر نشانه هاي خستگي ذهني و جسمي اعمال كنند.

اسلاید 155: در فيزيولوژي محيط، اثر شرايط و عوامل محيطي مانند سر و صدا، روشنايي، گرما و سرما، رطوبت، ارتعاش و غيره بر فيزيولوژي بدن انسان مورد مطالعه قرار مي گيرد. هر يك از اين عوامل اگر از حد تحمل فيزيولوژيك انسان خارج شوند به عنوان عامل محيطي زيان آور و فشارزا محسوب گشته و با اثر بر فيزيولوژي بدن، بروز آسيب هايي را در فرد به دنبال دارد.3- فيزيولوژي محيط

اسلاید 156: در ميان صدمات و عوارضي كه سلامت نيروهاي كار را تهديد مي كند، برخي از بيماريها جزء بيماريهاي مرتبط با كار مي باشند كه از جمله مهمترين آنها مي توان به عوارض اسكلتي- عضلاني مرتبط با كار(WMSDs) اشاره كرد. اين عوارض عموما زماني بروز مي كنند كه نيازهاي شغلي از توانمنديهاي فرد تجاوز نمايد. بنابراين با كمك اجراي اصول ارگونومي مي توان از طريق كاهش تنش هاي عضلاني و كنترل عوامل مكانيكي، تا حد قابل توجهي از بروز اين اختلالات كاست.4- بررسي صدمات اسكلتي- عضلاني مرتبط با كار

اسلاید 157: يكي از معضلات بهداشتي قابل ملاحظه و حائز اهميت در حوزه ارگونومي حمل دستي بار است. اين كار در اكثر صنايع و حتي در امور غير صنعتي و فعاليت هاي روزمره زندگي انجام مي شود. با توجه به اينكه اين امر يكي از دلايل مهم ابتلا به كمردرد مي باشد، بنابراين بي توجهي به اين امر مهم نه تنها از نظر سلامت و ايمني شغلي نيروي كار بلكه از ديدگاه اقتصادي نيز با خسارت هاي مالي قابل ملاحظه اي همراه است. 5- حمل دستي بار

اسلاید 158: الف- حالت اسكات (Squat Leg Lift) حالتي كه طي آن ستون فقرات كاملا به صورت كشيده و مستقيم نگهداشته مي شود. زانوها خم شده و بار با دستها محكم گرفته مي شود و سپس با نيروي عضلات پا، بار به طرف بالا هدايت مي شود. در اين روش نيروهاي وارده بر ستون فقرات در حد قابل ملاحظه اي كنترل مي شود. ب- حالت استوپ (Stoop Back Lift) حالتي كه طي آن ستون فقرات خم شده و پاها مستقيم هستند. در اين حالت نيروي زيادي بر ديسك هاي بين مهره اي وارد مي شود.حالت اول حالتي ايمن و حالت دوم، داراي شرايطي غيرايمن است. روش هاي بلند كردن دستي بار:

اسلاید 159: به هر نوع كاري كه در خارج از دريچه زماني كار روزانه ( بطور قراردادي از 7 بامداد تا 6 عصر) انجام پذيرد، نوبت كاري گفته مي شود. نوبت كاري با مشكلات مختلفي مانند خستگي، اختلالات گوارشي، مختل شدن زندگي خانوادگي و اجتماعي، كاهش بهره وري، احتمال افزايش وقوع حوادث همراه بوده و برخي فاقد قابليت هاي مناسب جهت تطابق با آن هستند. 6- نوبت كاري

اسلاید 160: از جمله عوامل فردي كه احتمالا مشكلاتي را در تطابق با نوبت كاري سبب مي شوند عبارتند از: ◊ سن بيش از 50 سال ◊ داشتن شغل دوم بنا به دلايل اقتصادي ◊ بامداد گرايي ◊ پيشينه اختلالات خواب ◊ سابقه ناراختي هاي گوارشي ◊ پيشينه بيماريهاي قلبي ◊ ابتلا به صرع ◊ سابقه بيماريهاي رواني و غيره.

اسلاید 161: در اين شاخه از علم قوانين فيزيكي حاكم بر فعاليت هاي بدن مورد بررسي قرار مي گيرد. به عنوان مثال با كمك اصول بيومكانيك فشارهاي مكانيكي وارد بر ماهيچه ها و مفاصل بدن طي وضعيت هاي مختلف بدني هنگام انجام كار برآورده مي شود. 7- بيومكانيك شغلي

اسلاید 162: هنگام حمل دستي بار بايد تا حد امكان از خم كردن بدن به جلو خودداري كردبايد حتي الامكان از فعاليت هايي كه در خارج از حالت خنثي مفاصل انجام مي پذيرد كاستنبايد پيوسته و براي مدتهاي طولاني حالت و وضعيت بدني ثابتي به خود گرفتمدت انجام كارهاي استاتيك را بايد محدود كرد.چند توصيه ايمني مبتني بر اصول بيومكانيك:

اسلاید 163: بررسي ايستگاههاي كار يكي از بخش هاي مهم ارزيابي هاي ارگونوميك به شمار مي آيند، چرا كه عدم برقراري شرايط مطلوب از جنبه ارگونومي مي تواند با انواع مختلفي از صدمات مانند مشكلات ناحيه ستون فقرات (به ويژه كمر)، ناراحتي هاي اندام فوقاني (به ويژه مچ دست و شانه ها) و حتي عوارض بينايي همراه باشد. البته كاهش راندمان نيز احتمالا از ديگر تبعات چنين وضعيتي است. 8- ايستگاههاي كار

اسلاید 164: ايستگاههاي كار به طوركلي به سه دسته ايستاده، نشسته و ايستاده- نشسته تقسيم مي گردند كه در طراحي هر يك از آنها رعايت جنبه هاي آنتروپومتري، حدود دسترسي كاربر و ديگر فاكتورهاي موثر بايد مد نظر قرار گيرد.

اسلاید 165: بلندکردن وجابجايی دستی هر گونه فعاليتی که مستلزم اعمال نيرو توسط فرد برای بلندکردن، پايين آوردن، هل دادن، کشيدن، حمل يا نگهداشتن بار باشد حمل و جابجايي دستی ناميده می شود 166

اسلاید 166: مثالهايی از جابجايي دستی167

اسلاید 167: 168LiftingPosture

اسلاید 168: كار نشستهتغييرات در ماهيت كارها(كار جسمي،كار فكري)وضعيت انجام كار عمدتا نشسته فشار وارد بر ديسك هاي بين مهره اي در وضعيت نشسته 35 بار بيشتر از حالت ايستاده است .بيشترين فشار روي مهره پنجم كمري است كه تقريبا نقطه ثقل بدن است و فشار زياد بر اين ديسك موجب فتق ديسك درناحيه كمر ميشود.169

اسلاید 169: عوارض كارنشسته محدودشدن متابوليسم و تغذيه ديسكها بدليل فشار وارد بر آنها و تحليل تدريجي آنهاگردش خون ضعيف در پاها و عضلات كمري و پشتيضعيف شدن قلببهم خوردن تناسب اندامبي حسي و تورم پاها170

اسلاید 170: وضعيت بدنی نامناسب171

اسلاید 171: محل کار را طوری چیدمان کنید که بتوان با حفظ وضعيت طبیعی بدن کالا را جابه جا کرد .

اسلاید 172: محل کار را طوری چیدمان کنید که بتوان با حفظ وضعيت طبیعی بدن کالا را جابه جا کرد .

اسلاید 173: هر چه ممکن است , بسته های سنگین را کوچک تر کنید !

اسلاید 174: اختلاف سطح میزهای کار را از بین ببرید !

اسلاید 175: اختلاف سطح ها را از بین ببرید یا به حداقل برسانید !

اسلاید 176: حرکات برداشتن و گذاشتن را تا جائی که می شود کم کنید !

اسلاید 177: به جای بلند کردن و پائین آوردن چیزهای سنگین , آنها را بکشد یا هل بدهید .

اسلاید 178: اگر ممکن است سطح کار قابل تنظیم بسازید .

اسلاید 179: برداشتن بار سنگین از روی سکو راحت تر است !

اسلاید 180: اگر ممکن است سطح کار قابل تنظیم بسازید .

اسلاید 181: برداشتن بار سنگین از روی سکو راحت تر است !

اسلاید 182: آویزان کردن ابزارها در دسترس کارگران برای کارهای تکراری مناسب است .

اسلاید 183: استفاده از گیره یا چنگک امکان استفاده از هر دو دست را می دهد .

اسلاید 184: تکیه گاه دست یا ساعد در نزدیک محل کار دقت کار ظریف را بالا می برد .

اسلاید 185: حالت های مختلف تکیه گاه را امتحان کنید تا بهترین وضعیت را بیابید .

اسلاید 186: اهرمی پائی که نیاز به بلند کردن پا از سطح زمین داشته باشد خسته کننده است .

اسلاید 187: انجام بیشتر کارها در سطح آرنج راحت تر است .

اسلاید 188: عوامل مكانيكي زيان آور محيط كار

اسلاید 189: ابزارها و ماشين آلات اگر چه خدمات بسياري را در اختيار ما مي گذارند اما در عين حال يكي از منابع عمده حوادث و جراحات به شمار مي آيند. طي يك بررسي مشاهده گرديده كه ابزارهاي دستي عامل 8% از زمانهاي از دست رفته كاري در نتيجه حوادث شغلي بوده اند. ماشين آلات نيز داراي سهمي بيش از اين مقدار بودند چرا كه ماشين ها و ابزارآلات صنعتي داراي انرژي و قدرتي بيش از ابزارهاي دستي هستند و طبيعتا در زمان بروز حوادث با صدمات و جراحات جدي تري در مقايسه با ابزارهاي دستي همراهند.

اسلاید 190: كار با ابزارها و ماشين آلات با مخاطرات متفاوتي همراه است. برخي مخاطرات عمومي بوده و در كار با بسياري از ابزارها و ماشين آلات مشترك است. مشكلي همچون برق گرفتگي خطري است كه در كاربرد بسياري از وسايل برقي ممكن است روي دهد، حال آنكه برخي ديگر از خطرها اختصاصي بوده و در كار با هر وسيله اي بطور اختصاصي روي مي دهند. خطرات كار با ماشين آلات گاهي از اوقات مربوط به موادي است كه بر روي آنها انجام مي پذيرد يا ناشي از محيطي است كه كار در آنجا صورت مي گيرد.مخاطرات

اسلاید 191: انواع ديگري از مخاطرات نيز در نتيجه كار با ابزارها و ماشين آلات روي مي دهند. بسيار اتفاق افتاده است كه قسمتي از بدن كارگر بين دو قطعه گردنده گير كرده است. به عنوان مثال فرد ممكن است به قسمتي از سستم اتقال نيرو مانند تسمه ها، زنجيرها، چرخ دنده ها و يا ديگر قسمت هايي نظير آنها گير كند. انجام كارهاي تكراري و حركات مكرر توسط اپراتور در كار با ابزار يا ماشين ممكن است به دليل وارد آوردن فشار به نقطه خاصي از بدن به مرور منجر به گروهي از اختلالات گردد كه از آن تحت عنوان اختلالات تجمعي (CTDs) ياد مي شود.

اسلاید 192:  به طور كلي وجود نيرو در ابزارها و ماشين آلات خود منشاء خطراست به طوريكه به عنوان مثال، نيروي برق با انواع مختلفي از خطرات همراه است. مواد سوختي قابل احتراق، مواد قابل انفجار، مايعات تحت فشار، نيروي باد و غيره هر يك خطراتي در ابزارها ايجاد مي كنند.ماشين ها و ابزارها به دليل توليد صدا، ايجاد ارتعاش، ايجاد حرارت و سطوح داغ و يا ديگر شرايط خطرناك، مخاطره آميز هستند.

اسلاید 193: استفاده از ماشين ها و ابزارها در مواردي با وقوع صدماتي همراه است. چه بسيار ابزارهاي برش كه موجب قطع قسمتهايي از بدن كارگر شده اند. كاترها، قيچي ها و اره ها نمونه هايي از اين ابزارها هستند.صدمات

اسلاید 194: موارد متعدي از شكستگي ها و دررفتگي ها نيز در نتيجه گير افتادن و تحت فشار قرار گرفتن قسمت هايي از بدن ميان بخش هاي مختلف ماشين ها روي مي دهند. پرتاب شدن قطعات و اجسام از ماشين ها از ديگر مخاطرات كار با آنهاست كه در نتيجه برخورد با انسان، صدماتي را ايجاد خواهد كرد. ميزان صدمات وارده به اندامي كه شي به آن برخورد كرده به ميزان مقاومت و توانايي انتقال نيروي وارده بستگي دارد. هر چه جرم قطعه پرتاب شده بيشتر باشد، خطر ناشي از آن بيشتر و صدمات ناشي از آن شديدتر خواهد بود.

اسلاید 195: مواد پرتاب شده ممكن است خطرات ديگري را نيز به همراه داشته باشند. مثلا برخورداري از سطحي خشن و ناهموار مي تواند در نتيجه تماس با پوست يا ديگر بافت هاي نرم بدن، آسيبهاي جدي را ايجاد نمايد.

اسلاید 196: با سپاس از همراهي شما