خلاصه درس ۶ علوم نهم

خلاصه درس ۶ علوم نهم

اسلاید 1: به نام خدا...درس علوم نهم...فصل 6 زمین ساخت ورقه ای...حسین دوست محمّدی

اسلاید 2: آیا قاره ها ثابت اند؟ زمین شناسان معتقدند که در حدود 250 میلیون سال پیش در سطح کره زمین یک خشکی واحد و بزرگی به نام پانگه آ وجود داشته است که اطاف آن را اقیانوس پانتاالسا فرا گرفته بود.میلیون ها سال بعد این خشکی بزرگ به دوخشکی کوچکتر تقسیم گردید که بین آنهادریای تتیس پر کرده بودزمین شناسان با استفاده از شواهدی اثبات کردند که قاره ها در گذشته به هم متصل بوده و سپس نسبت هم جابجا شده اند.

اسلاید 3: زمین ساخت ورقه ای: خمیرکره بخشی از گوشته است که حالت خمیری و نیمه مذاب دارد و سنگ کره بر روی آن واقع است. سنگ کره از تعدادی ورقۀ کوچک و بزرگ مجزا از هم تشکیل شده است. بزرگ ترین آن ها ورقه اقیانوس آرام است که بطور کامل توسط آب پوشیده شده است. دانشمندان علت حرکت ورقه های سنگ کره را جریان های همرفتی گوشته می دانند. خمیرکره به دلیل شرایط دما و فشار معین، حالت خمیری دارد. در قسمت پایین آن، دما زیادتر است. بنابراین چگالی مواد نسبت به قسمت های باالیی کمتر است. به دلیل اختالف دما و چگالی در قسمت های باال و پایین خمیرکره ، پدیده همرفت ایجاد می شود. در اثر این پدیده، مواد خمیری به سمت باال حرکت می کند و از محل شکاف بین ورقه ها به سطح زمین رسیده و سبب جابجایی ورقه ها می شوند. اگر ورقه سنگ کره در زیر اقیانوس قرار گرفته باشد، آن را ورقه اقیانوسی و اگر در محل قاره ها باشد، آن را ورقه قاره ای می نامند.

اسلاید 4: فرضیه ی گسترش بستر اقیانوس ها:براساس این فرضیه، مواد مذابی که از خمیرکره منشاء گرفته اند، در قسمت وسط اقیانوس ها به بستر اقیانوس صعود می کنند و پس از تبلور، ورقه اقیانوسی جدید ساخته می شود. به جبران این افزوده شدن، ورقه مذکور با سرعت متوسط حدود 5 سانتی متر در سال، از وسط اقیانوس به سمت ساحل حرکت می کند و پس از رسیدن به ساحل، با پوسته قاره ای برخورد می نماید. با ادامه حرکت، ورقه اقیانوسی به زیر ورقه قاره ای فرو می رود.

اسلاید 5: حرکت ورقه های سنگ کره:حرکت ورقه های سنگ کره: با توجه به فرضیه گسترش بستر اقیانوس ها، ورقه های سنگ کره، تحت تأثیر جریان های همرفتی خمیرکره، بر روی بخش خمیری حرکت می کنند. حرکت ورقه های سنگ کره به عنوان بخشی از نظم حاکم بر آفرینش طبیعت، باعث آزاد شدن انرژی درونی زمین و ایجاد تعادل در سطح زمین می گردید. ورقه های سنگ کره نسبت به هم سه حرکت دارند. گاهی از هم دور می شوند، در برخی نواحی به هم نزدیک می شوند و در بعضی مناطق در کنار هم می لغزند. این نظریه زمین ساخت ورقه ای نام دارد.

اسلاید 6: سه نوع حرکت ورقه های سنگ کره نسبت به هم:1)حرکت واگرا: در برخی نواحی ورقه های سنگ کره از هم دور می شوند. در محل دور شدن آنها، مواد مذاب گوشته باال می آیند و ورقه جدیدی ساخته می شوند. 2)حرکت همگرا: در برخی نواحی کره زمین ورقه های سنگ کره در طی میلیون ها سال گذشته به سمت یکدیگر حرکت و در نهایت با هم برخورد کرده اند. در اثر برخورد آنها پدیده هایی مانند رشته کوه ها، قله های آتشفشانی، چین خوردگی ها، گسل ها و حوادثی مانند زمین لرزه و فوران آتشفشان را باعث شده اند. این نوع حرکات سنگ کره هم اکنون نیز با سرعت بسیار کم در حال وقوع است. در بسیاری از نقاط کره زمین به علت حرکت ورقه های سنگ کره زمین لرزه های مخرب ایجاد می شود. کمربند لرزه خیز اطراف آن می باشد. در اثر این برخورد ورقه اقیانوسی به زیر ورقه قاره ای فرو رانده می شود. در اثر فرورانش ورقه ها می شکنند و انرژی آزاد می گردد و زمین لرزه های بزرگی ایجاد می نماید. 3)حرکت امتداد لغز: در برخی نواحی کره زمین حرکت ورقه هابه گونه ایست که آنها نه از هم دور می شوند و نه به هم نزدیک،بلکه در این نوع حرکت، ورقه های سنگ کره در کنار هم می لغزند. این نوع حرکت بیشتردر بستر اقیانوس ها رخ می دهد و باعث ایجاد زمین لرزه های زیادی می گردد.