درس هفتم ادبیات سوم راهنمایی

درس هفتم ادبیات سوم راهنمایی

اسلاید 1: درس هفتم ادبیات سوم راهنمایی

اسلاید 2: فهرستمعنی شعرتاریخ ادبیاتخود ارزیابی دانش های زبانی و ادبی

اسلاید 3: بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار              خوش بود دامن صحرا وتماشایِ بهاربامداد: سپیده­دم، اوّل صبح               لیل و نهار: شب و روز(آرایه­ی تضاد دارد).           دامنِ صحرا: اضافه­ی استعاری سپیده دمِ روز اوّل فروردین که روز و شب با هم برابر است؛ دامنه­ی صحرا، و تماشای زیبایی­های بهار بسیار خوشایند است.

اسلاید 4: آفرینش همه تنبیه خداوند دل است                    دل ندارد، که ندارد به خداوند اقرارآفرینش: عالم هستی         تنبیه: بیدارباش                خداوند: صاحب،دارنده            خداوندِ دل: صاحب­دل، عارفزیبایی­های جهان­هستی وسیله­ی بیدار باش کسانی هستند که دل دارند و هرکس به وجود خداوند اعتراف نکند دل ندارد (انسان نیست).

اسلاید 5: این همه نقش عجب بر در و دیوارِ وجود                هر که فکرت نکند، نقش بُود بر دیوارنقش عجب: زیبایی­های عجیب، تصاویر شگفت­انگیز                                     در و دیوارِ وجود: اضافه­ی استعاریفکرت: تفکر، اندیشه                                تکرار «نقش» و «دیوار» به جهت تأکید مطلب و «آرایه­ی تکرار» است.با این­همه زیبایی­های عجیب که بر در و دیوار عالم هستی خلق شده است، اگر کسی در وجود خداوند اندیشه نکند، مانند نقاشی روی دیوار، بی­جان و مُرده است.

اسلاید 6: کوه ودریا و درختان همه درتسبیح­اند                نه همه مستمعی فهم کند این اسرارکوه و دریا و درختان: آرایه­ی مراعات نظیر                تسبیح: خدا را به پاکی یاد کردن، سبحان الله گفتن.مستمع: شنونده، شنوا                                         اسرار: رموزتمام عناصر جهان از کوه، دریا و درختان همه خدا را به پاکی یاد می­کنند ولی هر شنونده­ای­ قادر به درک این اسرار نیست.

اسلاید 7: خبرت هست که مرغان سحر می­گویند                 آخِر ای خفته، سر از خوابِ جهالت بردار؟خبرت هست: آیا خبر داری؟                                   مرغان سحر: خروسِ­هایی که سحرگاهان می­خوانندخفته: خوابیده                                                    خوابِ جهالت:اضافه­ی تشبیهیآیا خبر داری که خروس سحری به بانگ بلند می­گوید: ای کسی که خوابیده­ای، سر از خواب نادانی و بی­خبری بردار؟ 

اسلاید 8: تا کی آخر چو بنفشه سرغفلت در پیش                   حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار«بیداری» برای«نرگس» و «غفلت» برای «بنفشه»تشخیص یا جان­بخشی است.   سرِ غفلت: اضافه­ی استعاریخواب و بیدار: آرایه­ی تضاد          بنفشه و نرگس: تناسب یا مراعات نظیر دارند            حیف: ستم         تا به کی مانند بنفشه در عالم بی­خبری عمر خود را صرف کنی؟ این ستم زیادی است که تو خوابیده باشی، در حالی­که نرگس بیدار است.

اسلاید 9: که تواند دهد میوه­ی الوان از چوب؟                            یا که داند که بر آرد گلِ صد برگ از خار؟الوان:رنگارنگ،متنوّع                             چوب:درخت                           دانستن:(در این­جا) توانستن.بر آرد: به­وجود آورد، ایجاد کند                 گل و خار: آرایه­ی تضاد               سؤال بیت از نوع «تأکیدی» است.چه کسی می­تواند از چوب میوه­های­ رنگارنگ و متنوّع تولید کند، یا چه کسی می­تواند از بوته­ی خار، گل صد برگ بوجود آورد؟

اسلاید 10: عقل حیران شود از خوشه­ی زریّن عنب                        فهم عاجز شود از حقّه­ی یاقوت انارحیران: متحیّر                    عنب: انگور                            زرّین: طلایی                          عاجز: ناتوانعقل انسان از زیبایی خوشه انگور شگفت­زده می­ماند و فهم انسان ازدرک درخشندگی و زیبایی جعبه­ی یاقوت­رنگِ انار، عاجز است.

اسلاید 11: ایهام: در لغت به معنی «به گمان افکندن» و در اصطلاح ادبی، به آوردن یک واژه در دو معنای متفاوت، ایهام می گویند.عقل حیران شود از خوشه­یِ زرّینِ عنب             فهم عاجز شود از حقّه­یِ یاقوتِ انارحقّه: 1) صندوقچه جواهرات              2) مکر و فریبفهم عاجز شود از حقّه­یِ یاقوتِ انارمعنی اوّل مصراع: درک انسان از دریافتِ زیباییِ صندوقچه­ی یاقوت­های انار، ناتوان است.معنی دوم مصراع: انسان از درک فریبی که از دانه­هایِ یاقوت رنگ انار می­خورد، ناتوان است

اسلاید 12: پاک و بی عیب خدایی که به تقدیر عزیز                        ماه و خورشید مسخر کند لیل و نهارتقدیر: سرنوشت، اندازه گرفتن.                      عزیز: گران­قدر، کمیاب، نادر.                            مُسخّر: رام، مُطیع، فرمان­برماه و خورشید و لیل و نهار: مراعات نظیر(شبکه­ی معنایی) دارند.                    «ماه و خورشید» و «لیل و نهار»: آرایه­ی تضاد     خداوند پاک و بی عیبی که به فرمان او، ماه و خورشید، و روز و شب، مطیع و رام او هستند.

اسلاید 13: تا قیامت سخن اندر کرم و رحمت او                            همه گویند و یکی گفته نیاید ز هزاراندر: حرف اضافه           رحمت: مهربانی                    کرم: سخاوت، بخشندگی          تا روز قیامت همه­ی انسان­ها از بخشندگی و مهربانی خداوند سخن می­گویند؛ درحالی که یک هزارم آن­چه را لازم است، بجا نمی­آورند

اسلاید 14: نعمتت بار خدایا، زِ عدد بیرون است            شکرِ انعامِ تو هرگز نکند شکرگزارزِ عدد بیرون است: بی­شمار است                       انعام: بخشش، دهش، نعمت بخشیدنخدایا، نعمت­هایی که به ما دادی بی­شمار است و هیچ فرد سپاسگزاری نمی­تواند سپاس نعمت­های تو را به جای آورد.

اسلاید 15: سعدیا، راست رُوان گوی سعادت بردند             راستی کن که به منزل ترسد کج رفتارراست رُوان: روندگانِ راهِ راست                                     گویِ سعادت بردند: به خوش­بختی و سعادت رسیدندگویِ چیزی را بردن: کنایه از موفّقیّت در چیزی.             راست و کج: آرایه­ی تضادای سعدی، روندگان راه راستی و درستی به کام­یابی و خوش بختی رسیدند؛ تو نیز راهِ راست را پیش بگیر، زیرا کج­رفتار به مقصد نمی­رسد.

اسلاید 16: سعدیمشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی شاعر و نویسنده ی بزرگ قرن هفتم است .سعدی در شیراز به کسب علم پرداخت و سپس به بغداد رفت و در مدرسه ی نظامیه به تحصیل مشغول شد ودرسال 655ه.ق بوستان را به نظم درآورد و در سال بعد گلستان را تالیف کرد . علاوه بر این ها قصاید و غزلیات قطعات و ترجیع بند و رباعیات و مقالات و قصاید عربی داردکه همه را در کلیات وی جمع کرده اند .

اسلاید 17: خود ارزیابی3-پیام بیت پایانی درس را توضیح دهیدپیام بیت پایانی این است که انسان باید راستگو و درست کار باشد چراکه کسانی که دروغ گو و درستکار نیستند هرگز به هدف خود نمی رسند (توصیه به راستگویی و درست رفتار کردن)1-چند نمونه از جلوه های زیبایی آفرینش و نعمت های خدا را در شعر بیان کنید:زیبایی طبیعت و فصل بهار ،میوه های رنگارنگ و...2-مفهوم ایه ی 44 سوره ی اسرا با کدام بیت درسس تناسب دارد؟با بیت :کوه و دریا و درختان همه در تسبیح اند نه همه مستمعی فهم کند این اسرار

اسلاید 18: دانش های زبانی و ادبی نکته ی 1باز گردانی:یعنی امروزی کردن شعر به نثر . مقصود از امروزی کردن نوشته های قدیم آن است که محتوا و پیام آن ها را به زبانی ساده و قابل فهم مطرح کنیم.در شعر برای زیبایی و تاثیر گذاری و با حفظ وزن و آهنگ شعر جای اجزای سخن تغییر می یابد. دانستن«جایگاه درست اجزای سخن» ما را در فهم دقیق معنای شعر کمک می کند .مثال:دیده ای نیست نبیند رخ زیبای تو را دیده ای وجود ندارد که رخ زیبای تو را نبیندنیست گوشی که همی نشنود اوای تورا گوشی وجود ندارد که آوای تو را نشود

اسلاید 19: آن چه که در بازگردانی باید رعایت شود:1)مفهوم شعر به خوبی رعایت شود.2)بعضی از کاربرد های تاریخی با توجه به دستور زبان امروزی معادل سازی شود.3)به جای بعضی از واژه ها و اصطلاحات دشوار یا کهنه معادل های امروزی قرار داده شود.

اسلاید 20: ادبیات اندرزی یا تعلیمی ، ادبیاتی است که هدف آن رسیدن به سعادت و زندگی بهتر است .این گونه شعر هارا مواعظ یا شعر های حکمی می گویند.مواعظ و اندرزها در شعر ،گاه به شیوه ی غیر مستقیم در قالب داستان ها و حکایت ها به خصوص در مثنوی ها و گاه به صورت مستقیم در قطعه،قصیده وغزل بیان شده اند.شعری که خواندید از بخش مواعظ کلیات سعدی است .سعدی در این قسمت از سروده هایش در قالب غزل و قصیده به ستایش خداوند و موعظه و اخلاق پرداخته است.

اسلاید 21: سپاس که ما راهمراهی کردید!