صفحه 1:
درمان شناختی اختلالات اعتیادی
Cognitive Therapy of Addictive)
(Disorder
- این اختلالات طیف رسمی از رفتارهای غیر انطباقی را در بر
مى كيرد . مثل سوم مصرف مواد « سوء استفاده دارویی » شرب
مشروبات الکلی . استعمال دخانیات و ...
- شناخت درمانی (GT) در درمان اختلالات اعتیادی از اهمیت
بالایی برخوردار است .
صفحه 2:
- شناخت درمانی به عنوان یکی از ابزارهای دومین نوع پیشگیری به
گونه/فزاننده ای مورد:توجه: درمانگران انتت.
- هم زمان با بستری کردن و سم زدایی . بهتر است درمانگر فنون و
راهبردهای خاصی را برای کاهش احتمال عود در اختیار داشته باشد.
شناخت درمانی از جمله ی فنون موثر برای این منظور است .
8 شناخت درمانی چیست ؟ what is cognitive)
(therapy
روان درمانی است که تلاش می کند واکنش های فزاینده ی عاطفی
و رفتار خود تخدیری را . با اصلاح خطای فکری (تفکر معیوب) و
عقاید غیر انطباقی (فرضیات ناکارآمد) که زیربنای این واکنش ها
هستند » کاهش دهند .
5 ‘oe
صفحه 3:
لصطلاح شناختدیمانیبه لیرم نظور به کار پفته که هدف- 3
فنونو رلهبردهایدرمانیتفیبر خطاها و سوگیریهایشناختیبیمار وچ
a ی کمثالبه ف هم مقصود ک مکمیک ند: گ نلشترقرار -
واکنتهایبلبیعیه ک مکهمیرف رآیندهایش ناختی که -
شخصرا به بردلشت هرس ولقعینقادر میسازد » » پدید ميآید.
در سایکو پاتولویلیت ولناییمختلشده و تحریفهاییدر
. شناختها رویمیدهد
صفحه 4:
عقايد غير انطباقى يا فرضيابت؟ ناكارآمد |
- تحريف هاى شناختى
Cognitive distortions)
ل
© مدل شناختى مصرف مواد
(cognitive modle of substance abuse)
افکار خودآیند يا خودکار
- توالی پیشنهادی رویدادها در مصرف مواد به شرح زیر است (شکل 0:
صفحه 5:
قل از حمل کل مرف مواد
7
۳
صفحه 6:
ARS
ای
1 95 ail ais
شارژ كم نا
تاراحتي را از خود
سازه
دور
ernie pene Peary oe
آوردن مواد اطراقت را بگرد تا
err
The suggested sequence of events in a)
(substance abuse
صفحه 7:
- هدف درمان شناختی » اصلاح هر یک از رگه های عقاید است :
عقاید انتظاری و اجازه دهنده و همین طور عقاید محوری زیر ساخت
آنها مثل : من به دام افتاده ام كه اين عقايد مربوط به دارو را قوت
- موقعیت . به طور مستقیم موجب هوس (0۲3۷19) نمی شود :
میانجی محرک و هوس . عقیده مرتبط با دارویی است که به
وسیله ی موقعیت فعال می شود و عقیده ی خودایندی است که از
این عقیده سرچشمه می گیرد .
یت
\
صفحه 8:
أ. عقاید غبر لنطباقیبا فرضیانفاکارآمد
(Dysfunctional Assumptions)
عقاید تعیین کننده نظرات شخص درباره ی خود . ذیگران و محیط -
قواعد عامی هستند که ممکن است هرگز به صورت کلامی در -
. نیامده و از طریق استقراء مورد استنتاج قرار گیرند
این فرضیات در طول دوره های بهبود پتهان و خاموش هستند -
ها و موقعیت های Se ySJ Silent assumption)
خاص به عنوان راه انداز (۲1961) عمل کرده و آنها را فعال می
. گردانند
صفحه 9:
جدول ۱. الگوهای شایع عقاید اعتیادی ناکارآمد
اين عقيده كه اكر فردى بخواهد تعادل روان شناختى و عاطفى خود را حفظ كند
00010000
ن انتظار كه مواد مخدر عملکرد اجتماعی و عقلانی را گسترش خواهند داد .
انتظار که با مصرف مواد ۰ فرد لذت و تهییج به دست خواهد آورد .
اين عقيده كه دارو به فرد انرؤى مى دهد و قدرت او را افزایش می دهد .
اين انتظار که دارو اثر جهشی خواهد داشت .
این فرضیه که دارو پی حوصلکی . اضطراب » تنش و افسردگی را تسکین خواهد کرد .
این اعتقاد که اگر به منظور برآوردن هوس یا خنثی کردن پریشانی کاری انجام نشود .
هوس تا ابدلدامه خواهد يافت و به احتمال زیاد بدتر می شود .
صفحه 10:
این عقاید همگی بر محور لذت جویی . حل مسئله . تسکین و فرار
تمرکز دارند .
| لفکار خولیند یا خودکار Automatic)
(Thoughts
محتوای جریان فکری آگاهانه . آشکار و قابل دسترس فرد است که
خود به وجود می آیند .
تجلی این افکار تا حدی به شیوه ای که فرد با خودش صحبت
می کند بستگی دارد و در جریان زمزمه با خود (self-talks)
اتفاق می افتد .
a ‘oe
\
صفحه 11:
جدول ۲. انواع معمول افکار خودآیند
زندكى ام غيرقابل تحمل است جاره اى جز مصرف مواد تدارم
30 mer eenrecr hin ersrreran
1 سازم
من نمی توانم هیچ کاری را درست انجام دهم
هیچ کس به من توجهی ندارد .
کاملاً از کنترل خود خارج شده ام .
هرگز بهاهافم نمی رسم .
علت نوشيدن زياد مشروب زتدگی نایسامان و رفتر سوء همبرم است
زندگی ام در حال متلاشی شدن است ؛ اگر نتانم خود را شارژ کنم از هم
خواهد پاشید .
جرا بايد این طور تحت نظر باشم ؟
آنها نباید به من بی احترامی کنند .
بايد به من اجازه داده شود تا خودم زتدكى كنم .
من بايد تسليم اشتياق خودم شوم .
با اين اوضاع نابسامان خانوادكى . هر كس ديكرى مثل من به سمت اعتیاد
كشيده مى شد
اگر من شاد نباشم هیچ شادی ای نخواهد بود
۳۳۹
وساعاصاطة لعداعوامم.
تصمیم پیش از اندازة
‘overgeneralization
بيرونى سازى ا
Externalization
asl فاجعه
Catastrophizing
مفالطه ی باید- نباید
Should and should
not Fallacy
ih هسان
Homogenization
galas استدلال
Emotional reasoning
صفحه 12:
۵ مفهوم سازی شناختی
(Cognitive Conceptualization)
0 مفهوم سازى جامع و دقيق از بيمار به منزله كردآورى اكيت -
يكتارجة سار نقاقاه هااقمورة بيهاز انست بة طوری, که بقوان بة
3 فرذ آزمون يذيرى در مورد علت ۰ درمان عقاید غيرانطباقى
. ساير علائم بيماران دست يافت
صفحه 13:
داده هاى مرتبط با دوره ى كودكى
ل
0-5-5-2
فرضیه ها اعقاید اقواعد شرطی
Py eae pee ee fee een eee er ney ee aise ea]
IIE ل ري
كر لعساس تاراعتى من
هیج کاری انجام نده مگر این که صذ در صد مطمئن باشی که آن را
نده که واقعاً چه احساسی
صفحه 14:
clys Byes flowchart) شکل ۲. مراحل ایجاد
صفحه 15:
باطلاعات دموگرافیک
- داده ها جهت مفهوم سازی از مورد شامل تشخیص ۱۱5۱-۱۷
5 نیمرخ تحولی (رشدی)
" نیمرخ شناختی
«بدون مفهوم سازی کافی مورد . انتخاب فنون خاص ممکن است به
دلخواه انجام پذیرد و حتی برای یک بیمار مفروض نامناسب باشد»
صفحه 16:
۵ فنون و راهبردها
© (lechniques and Strategies)
- فنون شناختی : عقاید مرتبط با دارو و افکار خودآیندی که در
ایجاد تمایلات و هوس ها نقش دارند مورد توجه قرار می گیرند .
- فنون رفتاری : تمرکز بر اعمالی که از نظر le با فرآیندهای ۱
شناختی تعامل دارند (آموزش مهارت هایی مانند جرئت ورزی و آرام
سازی جهت رویارویی با موقعیت های پرخطر . امیال و هوس ها)
۱) روئن,سقراطی, Socratic)
(questioning
- درمانگر برای کمک به بیمار جهت کشف الگوهای تحریف شده ی
افکار و رفتار از سوال های استقرایی استفاده می کند .
صفحه 17:
ics" we ae کم رقف ce
بازآفرینیک ند تا لنچه را که ولقعا در ذهراو میگنارد بشنا
نمونه ای از پرسشگری سقراطی
بیمار : قبل از ترک محل کارم حالم بد و بدتر شد » و بعد ...
درمانگر : آیا در محل کار برایتان اتفاقی افتاد ؟
بیمار : هیچ چیز غیرعادی وجود نداشت .
درمانگر : منظورتان از هیچ چیز غیرعادی چیست ؟
بیمار : طبق معمول کارم را انجام دادم . کلاس هایم تمام شد و
سرگرم تصحیح اوراق بودم .
Ml A
صفحه 18:
درمانگر : در حالی که شما اوراق تصحیح مى کردید کاملاً تمرکز
داشتید ؟
بیمار : خیر » واقعا فکرم بر آن متمرکز نبود .
درمانگر : آیا افکار یا تصوراتی به ذهن شما خطور می کرد ؟ (در آن
موقع به چه چیزی فکر می کردید؟)
بیمار : بله . تصور می کنم در مورد رفتن به خانه می اندیشیدم .
درمانگر : آیا در مورد منزل تصوراتی داشتید ؟
بیمار : بله . بله .
درمانگر : مى توانيد به من بكوييد كه اين تصور جه بود ؟
بيمار : بله ... من در مورد خانه فكر مى كردم كه سرد است و هيج
کس آن جا نیست- تنها نشسته ام » تلفن زنگ می زند ...
صفحه 19:
درمانگر : بسیار خوب شما تصور بسیار ناراحت کننده ای در ذهن
داشته اید و این سبب احساس افسردگی شما شد و آن گاه چه
گذشت ؟
بیمار : در مسیرم به خانه مشروب خریدم تا با مصرف آن در منزل
احساس بهتری داشته پاشم .
۲ اختصاص تکالیف خانگی ۲۱۵۳۳6۷/۵۲
(Assignment
- تکالیف خانگی شامل تمرین فنون شناختی (مثل پایش افکار) و
رفتاری (مثل جرئت ورزی ۰ آرم سازی عضلانی . کنترل محرک ۰
ورزش و ..) در بین جلسات می باشد .
صفحه 20:
۴ تحلیل سود و زیان
(Advantage and Disadvantage Analysis)
مصرف کنندگان داروها عقایدی هستند که موجب می شود -
زیان ها به حداقل ممکن کاهش یابد و مزایا به حداکثر برسد .
این تحلیل سود و زیان یک فن بسیار مفید می باشد .
- بیمار برای بررسی و تأمل باید از خود بپرسد :
۱ آیا داشتن این عقاید (یا رفتار اعتیادی) به سود من است ؟
۳ مزایا و زیان های (نتایج مثبت و منفی) این عقاید کدامند ؟
1 Lot
صفحه 21:
ان های مصرف و ترک سیگار
جدول ۳. فهرست مزایا و
ادامه ی تسکین فشارهای روانی فل ريه ول 3
اجتناب از تجربه ى علايم ترك ابوى بهتر دهان a
مشکل کمتر (کشیدن سیگ ما آام می کند) عمر طولاتی تر 2
پس انداز پول كو اكه
۲۶۰
2
احتمال مرگ ناشی از کشیدن ۸ تجربه ی علایم و تشانه های ترک ve
الطمه ديدن عزث نفس (به خاطر نداشتن كنترل) ۶۰ ن راهی برای مقابله با فشارهای روانی ۰ ۷۰
تداوم این عادت کثیف , نفرت آور و ناراحت كتنده ۷۰ از دست دادن دوستان سیکاری a
1۹ ۳۰
مزایای ادامه ی مصرف در مقابل مزایای ترک سیگار ۰ ۱9۰ < ۲۶۰
زیان های ادامه ی مصرف در مقابل زیان های ترک سیگار ۲۱۰ > ۱٩۰
صفحه 22:
gl کزدن هزریک از خانه"های جبول ومرجه بدیهتزان
اهمیت آنها دو سوال زیر مطرح می شود :
LTC داشتن این عقاید (ا ادامه این رفثار) واقع بیتانه است؟
۴ در صورت پاسخ منفی عقیده ی جایگزین (يا رفتار بدیل) کدام
¢
۴ فن پیکان نزولی
(Downward Arrow Technique)
در این فن درمانگر به جای مقابله با افکار خودآیند با پرسیدن -
سوال «اين فکر برای شما معنایی دارد ؟» به اشکال مختلف و به طور
. متوالی به آشکار شدن عقیده زیربنایی بیمار کمک می کند
صفحه 23:
موقعیت- جلسه با بیماری که اظهار می دارد «در یک مهمانی . با
مدعوین بسیار هستم» .
هیجانات- احساس غمگینی . خلق پایین و دمغ بودن .
فکر خودآیند- نمی توانم در این مهمانی الکل ننوشم .
فرص في كنيم لنوشية .اين براي شما كك
معنايي دارد ؟
| هيج شادى تخواهد يود
5
apes
1
|
۷
صفحه 24:
۷ .__افرد به مرف من تخواهند امد
فرض من كنيم نيايند . اين براي شما +2
معنايي دارد ؟
آنه مرا دوست نخواهند داشت.
و معناي دوست نداشتن براي شما
21
قبل م انیب خولمه دید
v
فکر زیربنایی- «ممکن است همه
- ترس از فقدان (از دست دادن) و طرد (دوست داشتنی نبودن)
5 ن الکل می شود تا به ایجاد خوش خلقی ۰ شادی و
صمیمیت بیانجامد .
یز را از دست بدهم»
صفحه 25:
۵) اسناد دوباره ى مسئوليت 3
(Reattribution of Responsibility) |
- اسناد مجدد علل نتايج منفى (رفتار داروجويانه و اعتيادى) به عوامل 1
شخصى ونه بيرونى » جهت صحيح اشتباهاتى كه به آنها جنبه ى
بيرونى مى دهد : يذيرش نقش خود در ايجاد مشكلات
v
انجام اقداماتی برای اصلاح رفتار
- اسناد دوباره مستلزم کاربرد ماهرانه ی روش پرسشگری سقراطی
است .
صفحه 26:
Daily Thought) ثبت روزانه افکار 6۶
(Record
- جدولی ۷ ستونی است که به وسیله ی بیمار کامل می شود .
- ير كردن برك ثبت روزانه ی افکار :
-١ بيمار را قادر مى سازد افكار خودآیند خود را بيازمايند و اعتبار
آن را مورد توجه قرار دهد .
۲- روشی را برای مقابله با حالات خلقی منفی فراهم می آورد . به
طوری که احتمال تحریک مصرف دارو به وسیله ی این حالات
کاهش می یابد .
صفحه 27:
برگه ثبت روزانه افکار ناسالم
اکنون چقدر ۰ ۱)پاسخ منطقی
به افكارتان يا عاقلاتة
اعتقاد دارید ؟ خود را در
۲ چه احساسى براير افكار
دارید ؟ خودکار
ره پشویسید.
۲ نا چه حد بد
اکنون جه کار هر یک از
مى توانيد انجام tl
Cans معتقديد ؟
Ores)
خی
غمكين.
+ مضطرب :
عمیانی .
احساس كناه-
تنهاء درمانده .
مأيوس و غيره
؟) اين احساس
بد است ؟
Qe)
Sea
)١ خادئه واقعى را
pus
تاراحت کننده
منجر شده یا
۲ جرین خیال بفی
هاء فكرها و
خاطراتی که به
bel
اراحت کننده
نجامیده است
را شرح دهيد ؟
صفحه 28:
صفحه 29:
۷ تجسم یا تصویر سازی ذهنی
(imagination or Mental Imagery)
تجسم موقعیت های مصرف کننده ی مواد . بازآفرینی روشن -
موقعیت تا حد ممکن » سوال در خصوص افکار همراه با تجسم ذهنی ات
استفاده از تجسم برای بازآفرینی کنترل شخصی و اجتناب از -
. مصرف می تواند کمک کننده باشد
eae"
جرئت ورزی تجسمی برای نه به تعاریف دارو توسط دیگران
تجسم جایگزینی های مثبت و لذت بخش برای مصرف دارو
مجسنم bao peat golly glia May
صفحه 30:
۸ آزمایش های رفتاری ed Behavioral)
a: (Experiments
- جهت آزمون اعتبار عقاید محوری . افکار خودآیند و رفتار مرتبط با
داروی بیمار طرح ریزی می شوند .
- بیماری معتقد است «اگر حشیش نکشم . همه دوستانم را از دست
خواهم داد» . آزمایش رفتاری این است که ..
- شکل دیگر آزمایش رفتاری . فن «گویی که» ([ 25 است ..
9) تمرین رفتاری (86۳6۵۲5۵۱ 56۳۱۵۷10۲۵۱) : ایفای نقش
و ایفای نقش وارون (Reverse Role Play)
- بسیاری از افراد معتاد مشکلاتی در روابط میان فردی دارند (مثلاً
در جرئت ورزی » خودافشایی ۰ گوش دادن فعال) .
صفحه 31:
- به منظور آموزش مهارت هاى مؤثر ميان فردى به بيمار » درمانگر
از ایفای نقش استفاده می کند .
بيمار : هر بار همسرم نق مى زند احساس تلف شدن می کنم ... 1
معمولا به اتاق ديكر مى روم يا خانه را ترك مى كنم و آن هنكامى
است كه احتمال زيادى دارد الكل بنوشم .
درمانگر : خیلی خوب . ... من نقش همسر شما را بازی می کنم » و
از شما می خواهم تا احساسات خود را صادقانه با من در میان
بگذارید بدون آن که حمله پا پرخاشگری نمایید .
در این مورد مشخص گردید که بیمار فاقد مهارت های موثر برای
حل تعارض بود » درمانگر می بایست کارش را با آموزش مهارت های
صفحه 32:
رفتاری گوش دادن فعال . جرئت ورزی و مصالحه شروع نماید .
- بعضی اوقات درمانگر داوطلب می شود که نقش بیمار را بازی کند
در حالی که بیمار نقش فرد مشکل دار مقابل را (منل همسر دوست
معتاد قدیمی یا کارفرما) بازی می کند .
- هم چنین سوء مصرف کنندگان مواد می توانند یاد بگیرند تا از
طریق ایفای نقش یک فرد مهم دیگر که از مصرف مواد آنها آسیب
دیده است . با افراد مهم زندگی خود همدلی کند .
صفحه 33:
۰ پایش و برنامه ریزی فعالیت
(Activity Monitoring and Scheduling)
- پایش و برنامه ریزی فعالیت می تواند برای فهم و اصلاح رفتارهای
مرتبط با دارو و افزايش رفتارهای مولد » راهبردی مفید باشد .
شكستسيمر در عملنمودنبه فعا يتهاىطرح شده ممكن-
لسندر رلبطه باعقایدین phe میت ونم هیچ كايىرا ديست
لنجام دهم» . «هرگز به لهتلفم ن مییسم» باشد
هنكاميكه بيط لزدر برنامه ريزوو كاملكرهزفعا يتعاى-
غیرداروییموفقمیشوند . کمتر خومشان| بییاور . خارج از
. کنترلو ولبسته به دارو خولهند دید
صفحه 34:
برنامه فعالیت های هفتگی
لم
خواب ۷۶
بیدار شدن و ۸۷
خوردن چای a
Faure ۲
aA 7
خرید. Nee
yore
تماشای تلویزیون ۰۰ ۱۱-۱۰ |
rode
1 ۱۲۱
خوردن نهار بط
Yee
خوردن چای ۳
Youve
خواب rr
صفحه 35:
بیدار شدن و چای
خوردن
Fore
صحبت كردن با
همسايه ها
Vode
خواندن روزنامه
rode
تماشای تلویزیون
خ ۲۵۰۳
خوردن شام
rode
خواب
۶-۵
کل
We
wy
۶-۲
صفحه 36:
۱) آموزش آرام سازی (Relaxation Training)
Sigil des @lp cllel= مولقمیی افطرابوجودردازد., سل
بعضی از الکلیک ها الکل را برای آرام شدن مصرف می کنند .
- بتابراین مصرق دارو ممکن است شکلی از خود درمانی
aot (self medication) .
وتتویته تصرف کوکایین.. تخیر زمالی زمان واقعی مصرف
<
ly, tit اشطزاب.
>
صفحه 37:
- مراحل آموزش مربوط به آرام سازی کاربردی :
۱- آرام سازی پیشرونده (۱۵ تا ۲۰ دقیقه)
۲- آرام سازی بدون تدش (۵ تا ۷ دقیقه)
۳- آرام سازی کنترل شده ی علامتی (۲ تا ۳ دقيقه»
۴- آرام سازی افتراقی (۶۰ تا ۹۰ ثانیه)
۵ آزامساری Gb OY Dre
۶- و بالاخره آرام سازی کاربردی (کاربرد در موقعیت های واقعی)
صفحه 38:
۲) اختصاص تکالیف درجه بندی شده
(Graded Task Assignments)
. بیماری که دوستانش تنها سایر افراد مصرف کننده مواد هستند ...-
ممکن است برای به حداقل رساندن احتمال عود تشویق شود تا با یک
آشنای غير معتاد زمانی را عاری از مواد (مثلا خوردن نهار یا رفتن به
سیتما),بگذارند بااتکمیل موفقیت آمیژ این تمرین» بیمار تکلیف
دیگری را که چالش انگیزتر است بر می گزیند تا این که شبکه ی
. دوستی جدید غیرمعتاد را بسازند
(Problem- Solving) حل مسئله ۳
. آنِ دسته از مصرف کنندگان مواد که بسیار تکانشی عمل می کنند -
. غالبا در به کارگیری فنون حل مسئله عاجزند
صفحه 39:
در نتیجه
- تعارض در برنامه ریزی بین جلسات درمانی و شغل > ترک بلافاصله شغل
- مراحل حل مسئله به قرار زیر است :
۱- تعریف مسئله با اصطلاحات خاص و مشخص
۲- استفاده از «بارش مغزی» برای دست یابی به تعدادی راه حل
۳- آزمایش دلایل موافق و مخالف هر راه حل (هم در حال و هم در
آینده و همین طور از منظر افراد مهم دیگر)
۴ انتخاب بهترین راه حل فرضی
۵- به عمل درآوردن رفتار به دنبال مقداری برنامه ریزی . آمادگی و
تمرین
۶ ارزشیابی نتیجه .
صفحه 40:
۴ ورزش (۴(6۲6156)
- سوء مصرف بیشتر مواد با سلامت جسمی و ورزش مداوم ناسازگار
أت ,
- تمرين ورزشى مستمر ممكن است آكاهى فرد را از زيان هاى
مصرف مواد و مزاياى ترك افزايش دهد .
- فعاليت ورزشى ممكن است به بيمار كمك تا خودش را به عنوان
فردى سالم و از نظر جسمی متناسب دوباره تعریف کند .
- تعریف دوباره (۲606۳]070) ممکن است برای بیمار
ناهماهنگی شناختی ایجاد کند و او را به اصلاح الگوی مصرف مواد
برانگیزاند .
صفحه 41:
۵ کنترل (Stimulus Control) sj
- به منظور کاهش تماس با عوامل تحریک کننده مصرف دارو .
بیماران تشویق می شوند تا محرک های درونی و بیرونی را که ریسک
زیادی برای فعال کردن عقاید مرتبط با دارو دارند . شناسایی نمایند .
- نشانه های (6۱65) :
۱- درونی : خلقیات منفی (بی حوصلگی . اضطراب , غمگینی و ..) و مثیت (خوشی . خوشیختی ۰
هیجان زدگی و ب)
۲- بیرونی : غذا. مصرف کنندگان دیگر » وقت روز » مکان جفرافیایی و
تشکرم