درمنه

درمنه

اسلاید 1: درمنهتهیه کنندگان: رضا وفائی – جواد زارعی

اسلاید 2:

اسلاید 3: درمنه: Artemisia sieberiدر گویش بیابان نشینی ترخ نامیده می شود. جنس درمنه بیش از ۴۰۰ گونه در سطح جهان دارد. درمنه گیاهی چند ساله است که در ایران دارای ۳۴ گونه می باشد و یکی از گیاهان باارزش مناطق بیابانی ایران است که پراکندگی جغرافیایی آن در برگیرنده ی سراسر ایران به جز نواحی غربی (کوههای زاگرس) است. به گونه Artemisia sieberi درمنه دشتی نیز می گویند.

اسلاید 4: گیاهشناسی:درمنه گیاهی از خانواده (Compositae) کاسنی ها است و از مهمترین عوامل گستردگی پراکنش جنس درمنه، سازوکار تولید مثل قابل ملاحظه، رویش سریع بذرها و تجدید حیات طبیعی است. درمنه گیاهی است بوته ای، بالشتکی یا کپه اى و دارای ساقه ی زیرزمینی عمودی، چوبی، ضخیم و در بالا منشعب و ساقه های گلدار چندتائی یا متعدد به ارتفاع ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر که بوته به رنگ سبز متمایل به خاکستری، و کرکدار بسیار پرشاخه، انبوه، کولنی شکل با بویی بسیار قوی و معطر است، که شامل برگها و کاپیتول های تخم مرغی یا کروی شکل و کوچک می باشد. این گیاه دارای ۲ نوع برگ با تقسیمات متفاوت است به طوری که برگهای تحتانی آن دارای تقسیمات باریک و کوچک ولی برگهای قسمت انتهائی ساقه، کوچکتر و منقسم به ۳ لوب مشخص با ظاهر کاملاً متفاوت است و میوه آن خشک و به صورت فندقه است.

اسلاید 5: اندام دارویی:به طور کلی از اندام هوایی این گیاه جهت جنبه های دارویی استفاده می شود. در مراحل انتهایی گلدهی گیاه درمنه، هنگامی که گیاه به بذر می نشیند، میزان ماده مؤثره گیاه به حداکثر می رسد و بهترین زمان برداشت گیاه به منظور استفاده از خواص درمانی آن می باشد.

اسلاید 6: پراکنش جغرافیایی:درمنه پراکنش بالایی در سطح جهان و در کشور ایران دارد. چنانچه بیان شد درمنه یکی از گیاهان باارزش مناطق بیابانی ایران است که پراکندگی جغرافیایی آن در برگیرنده ی سراسر ایران به جز نواحی غربی (کوههای زاگرس) است.

اسلاید 7: کاشت، داشت و برداشت:از نظر زمین شناختی این گیاه به طور عمده در روی رسوبهای مانی الیگومیوسن و سنگهای آذرین و آتشفشانی و سنگهای پشت و گنیس اینفراکامبرین دیده می شود. این گونه با توجه به سطح تاج، نقش به سزایی در جلوگیری از اثرات مخرب ریزش باران و کاهش روان آب داشته درنتیجه این سازوکار به ممانعت از فرسایش سطحی خاک و نفوذ آب در زمین (افزایش سفره های زیرزمینی) کمک خواهد کرد. با اینکه درمنه دارای پراکنش بالایی است، ولی این دلیل بر بی توجهی و برداشت بی رویه از منابع طبیعی نمی باشد؛ همچنین می توان با کشت و اهلی نمودن این گیاه بر اساس قوانین تحقیقات کشاورزی آن را بارورتر نمود و از لحاظ کمی و کیفی تاثیر مناسبی بر عملکرد این گیاه داشت. برداشت بی رویه ی این گیاه با توجه به پوشش غالب آن در مراتع و استفاده از این گیاه در صنایع دارویی، موجبات فرسایش خاک و عدم تعادل اکولوژی منطقه را نیز به همراه خواهد داشت.

اسلاید 8: تکثیر درمنه: تجدید حیات از طریق بذر، بذر ریز، وزن هزار دانه بذر 0.25 تا 0.35 گرم، قوه نامیه بذور تازه کم ۱۵ تا ۲۰ درصد، بذر دارای پس رسی، قوه نامیه پس از یک سال بیش از ۹۰ درصد می باشد. زمان کاشت درمنه اوایل بهار و زمان برداشت آن آبان 5 آذر می باشد.

اسلاید 9: ویژگی ها و کاربردهای گیاه درمنه:درمنه به عنوان اصلی ترین و فراوانترین عنصر گیاهی مراتع کشور شناخته شده است. این گونه به واسطه ویژگیهای بسیار بارز خود به شدت در مقابل شرایط سخت محیطی مقاوم بوده و در نتیجه در پایداری و بقای پوشش گیاهی مراتع بسیار موثر است. در این گیاه مقاومت زیاد به خشکی وجود دارد. البته این مقاومت از بسیاری از گیاهان مناطق خشک و بیابانی نظیر تاغ، قیچ، ریش بز و بسیاری از گونه های جنسsalsola کمتر است. قابلیت قابل توجه برای حفاظت خاک، استقرار آسان و سازگاریهای وسیع از طریق تولید اکوتیپهای فراوان از خوصیات بارز درمنه دشتی می باشد.

اسلاید 10: ویژگی ها و کاربردهای گیاه درمنه:وزن ریشه قابل توجه است و نسبت آن به اندام های هوایی در بعضی از عرصه ها حدود 0.82 اندازه گیری شده است. ریشه اصلی نسبتاً عمیق (به عمق بیش از یک متر) و قوی است که گاهی قطر آن تا ۲ سانتیمتر نیز دیده شده است. ریشه های جانبی موقت کوتاه بوده و به طول چند دسی متر می باشد که در عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتری خاک قرار دارند و عموماً در طول دوره بارندگی های بهاره ایجاد می شوند و مجدداً در اوایل تابستان از بین می روند. ریشه های جانبی دائمی ریشه های ضخیمی هستند که در عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر خاک گاهی با فاصله کمی از انتهای ریشه اصلی قرار دارند و به صورت افقی گسترش می یابد که علاوه بر حفاظت خاک موجب استفاده هر چه بیشتر گیاه از رطوبت و مواد غذایی خاک را فراهم می آورد.

اسلاید 11: ویژگی ها و کاربردهای گیاه درمنه:بذور درمنه دشتی چنانچه بعد از 0.5 تا ۲۴ ساعت جذب آب مجدداً خشک شوند، باز هم قوه نامیه خود را به طور کامل حفظ می نماید. این بذور حتی اگر مجدداً آب جذب کرده و دوباره خشک شوند باز هم مقدار زیادی از قدرت رویشی خود را نگاه می دارند. پس این فرایند سبب می شود که در صورت بارندگیهای کم و ناگهانی بذور درمنه قوه نامیه خود را از دست نداده و با مهیا شدن شرایط مناسب جوانه زده و رشد نماید. این پدیده یکی از عوامل مهم در سازگاری درمنه دشتی با شرایط اکولوژیکی مناطق خشک می باشد و نیز هنگام سبز شدن به سرعت پوشش ژلاتینی شفافی در اطراف بذر ایجاد می گردد که در جذب و ذخیره آب به گیاه کمک می نماید و رطوبت لازم را به مدت چند روز بدون احتیاج به آب اضافی در اختیار بذر در حال رویش قرار می دهد. بذر این گیاه ریز و میزان تولیدی هر پایه بسیار زیاد می باشد و این امر به انتشار و تکثیر آن کمک زیادی می کند. بذر درمنه دشتی در روشنایی بهتر از تاریکی رشد می کند و تجربه نشان داده است، که بذوری که در نزدیکی سطح خاک قرار دارد، بهتر از بذوری که در عمق خاک کاشته می شوند، جوانه می زنند و لذا عمق مناسب کاشت این گونه، سطحی و حدود 0.5 سانتیمتر توصیه شده است.

اسلاید 12: ویژگی ها و کاربردهای گیاه درمنه:کاهش جمعیت درمنه دشتی در بسیاری از رویشگاهها علیرغم مقاومت بسیار زیاد به چرای دام، بیشتر به واسطه بهره برداری نامناسب به ویژه بوته کنی می باشد که در سالهای اخیر تقریباً حذف شده و جمعیت آن در حال کاهش می باشد.

اسلاید 13: ویژگی ها و کاربردهای گیاه درمنه:میزان تولید علوفه نسبتاً زیاد است و بین ارتفاع، قطر تاج و وزن علوفه تولیدی رابطه معنی داری وجود دارد. به عنوان مثال وزن علوفه خشک پایه ای به ارتفاع 28.77 سانتیمتر و قطر 63.83 سانتیمتر ۱۵ گرم اندازه گیری شده است.

اسلاید 14: ویژگی ها و کاربردهای گیاه درمنه:دوره رشد گیاه طولانی و در طول بهار و تابستان به ویژه بهار علیرغم شادابی و سرسبزی، به واسطه معطربودن، کمتر مورد توجه تمایل دام برای چرا قرار می گیرد ولی پس از بذردهی که تقریبا همزمان با شروع بارانهای پاییزه می باشد درمنه زارها به عنوان بهترین و وسیعترین مراتع قشلاقی مورد چرا و استفاده گوسفند و بز و شتر قرار می گیرد. در این دوره به دلیل کمبود مواد منابع تغذیه دام در مرتع، خوراک دام و علوفه ارزش بسیار بیشتری پیدا می نماید. نقش درمنه زارها در مراتع قشلاقی با تولید علوفه بسیار بالا بسیار مهم است؛ ضمن اینکه به واسطه پروتئین بالا و ارزش غذایی قابل توجه موجب فربه شدن دام نیز می گردد. چنین شرایط و موقعیتی موجب شدت چرا و بهره برداری غلط از این گونه شده است و هر چند مقاومت بسیار زیاد به چرا و نیز قدرت رشد و رویش قابل توجه در سخت ترین شرایط محیطی از ویژگیهای بقا و پایداری این گیاه است. اما قدرت بازسازی سریع با ساده ترین روشهای اصلاحی و مدیریتی نیز به این پایداری کمک نموده و از خوصیات با ارزش درمنه دشتی محسوب می شود.

اسلاید 15: مهمترین مواد شیمیایی:آزمایشهای مختلف، وجود سانتونین را حتی در مقادیر کم در آن مشخص کرده است. تحقیقات نشان می دهد که ماده سنتونین موجود به میزان 2.5% بر سرشاخه های آن دارای اثرات دارویی بوده و جهت دفع انگل بکار می رود. لازم به ذکر است که این ماده در هنگامی که کاپتیول (capitols) هنوز باز نشده اند به حداکثر می رسد. مطالعه نتایج آزمایشها نشان می دهد که در این گیاه علاوه بر سنتونین ماده آرتمیزین نیز وجود داشته ولی ماده اول اهمیت دارویی دارد. مطالعات انجام شده نشان می دهد که میزان سنتونین 2.69 و اسانسی فرار 3.44 درصد است و تعین عناصر معدنی و مواد آلی در گیاه نیز اهمیت آن را نشان می دهد. وجود این عناصر و میزان نسبتاً بالا در سرشاخه های آن بر اهمیت علوفه ای می افزاید. علاوه براین آزمایشهای کیفی مقدماتی نشان دهنده ی عدم وجود آلکالوئید، آنتراکنیون، تانن، لاپونین و گلیکوزید سیانوژیک است. امروزه کارهای زیاد شیمیایی روی این گیاه صورت گرفته و ترکیبات متعددی از آن استخراج شده است که بر ارزشهای گذشته آن افزوده است.

اسلاید 16: خواص درمانی:درمنه از لحاظ داشتن خواص و موارد استفاده شاخص بوده و ارزشهای چند جانبه دارد و ضمن داشتن ارزش علوفه ای به خاطر بوی عطر، دارای خواصی دارویی زیادی از جمله مقوی، اشتها آور، بادشکن، معرق، دفع کرم، اثر ضد نفخ، رفع سرفه و سردرد، ضدعفونی کننده و حشره کش، پاک کننده زخمهای عفونی، التیام بخش پانسمان ورم سرمازدگی است. اسانس آن به طور خفیف، دارای اثر ضد کرم است. اسانس درمنه روی کاندیدا آلبیکنس اثر دارد.

اسلاید 17: Artemisia abrotanumArtemisia abrotanum - Armoise Citronelle, Aurone

اسلاید 18: Artemisia absynthiumArtemisia absynthium - Absinthe, Grande Absinthe, Armoise Absinthe

اسلاید 19: Artemisia absynthiumArtemisia absynthium - Absinthe, Grande Absinthe, Armoise Absinthe

اسلاید 20: Artemisia absynthiumArtemisia absynthium - Absinthe, Grande Absinthe, Armoise Absinthe

اسلاید 21: Artemisia absynthiumArtemisia absynthium - Absinthe, Grande Absinthe, Armoise Absinthe

اسلاید 22: Artemisia alba CanescensArtemisia alba Canescens, Artemisia armeniaca, Artemisia splendens - Armoise argentée

اسلاید 23: Artemisia alba CanescensArtemisia alba Canescens, Artemisia armeniaca, Artemisia splendens - Armoise argentée

اسلاید 24: Artemisia alba CanescensArtemisia alba Canescens, Artemisia armeniaca, Artemisia splendens - Armoise argentée

اسلاید 25: Artemisia arborescensArtemisia arborescens - Armoise arborescente

اسلاید 26: Artemisia dracunculusArtemisia dracunculus - Estragon de Russie, Herbe dragon

اسلاید 27: Artemisia ludovicianaArtemisia ludoviciana, Artemisia palmeri - Armoise blanche

اسلاید 28: Artemisia ponticaArtemisia pontica - Armoise Romaine

اسلاید 29: Artemisia ponticaArtemisia pontica - Armoise Romaine

اسلاید 30: Artemisia ponticaArtemisia pontica - Armoise Romaine

اسلاید 31: Artemisia Schmidtiana NanaArtemisia Schmidtiana Nana - Armoise naine de Schmidt

اسلاید 32: Artemisia verlotiorumArtemisia verlotiorum - Armoise des frères Verlot

اسلاید 33: Artemisia vulgarisArtemisia vulgaris - Armoise commune, Couronne de Saint Jean, Herbe royale

اسلاید 34: Artemisia vulgarisArtemisia vulgaris - Armoise commune, Couronne de Saint Jean, Herbe royale

اسلاید 35: منابعhttps://en.wikipedia.org/wiki/Artemisia_(genus)http://www.bee-paysage.frhttp://newfarme.blogfa.comhttp://www.irandeserts.comزرگری. ع. گیاهان داروئی. انتشارات دانشگاه تهران. جلد 3، 1368