دستور زبان فارسی

دستور زبان فارسی

اسلاید 1: 1 استاد درس: دکتر عبدالله زاده توسط: شهريار عيسي پور - 84131059‪دانشگاه صنعتي امير کبير دانشکده مهندسي کامپيوتر و فناوري اطلاعاتدستور زبان فارسیدرس پردازش زبان طبيعی

اسلاید 2: 2مقدمهفعلاسمصفتقیدساختمان جملهبندگروه فعلیگروه اسمیگروه قیدیگرامر CFGمنابعدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 3: 3فعلتعریف فعلمعمولا در انتهای جمله می آید و بر خلاف کلمه های دیگر صرف می شود. به تنهایی و یا به کمک وابسته هایی بر چهار مفهوم دلالت می کند:یکی از مفهوم های زیر به شکل مثبت یا منفیالف) انجام دادن یا انجام گرفتن کاریب) واقع شدن کاری بر کسی یا چیزیپ) پذیرفتن حالتی یا صفتیت) نسبت دادن صفتی به کسی یا چیزیدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 4: 4فعلدر فعل مفهوم شخص وجود دارد یعنی گوینده فعل را به خود نسبت دهد یا به شخص دیگریالف) اول شخص یا متکلمب) دوم شخص یا شنونده یا مخاطبپ) سوم شخص یا غایب یا دیگر کسدر فعل مفهوم مفرد یا جمع بودن وجود داردفعل زمان را نیز نشان می دهدالف) زمان حالب) زمان گذشتهپ) زمان آیندهدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 5: 5صرف/ بن/ شناسه فعلبن فعلبن مضارع : ساختهای زمان حال ( مضارع) و امر از آن ساخته می شود.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 6: 6صرف/ بن/ شناسه فعلبن ماضی: ساختهای زمان گذشته و آینده از آن ساخته می شود.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 7: 7صرف/ بن/ شناسه فعلشناسه: جزئی که در فعل شخص را نشان می دهد.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 8: 8مصدر/ اجزای پیشین/ ساختمان فعلمصدر: کلمه ای که مفهوم اصلی فعل را بی آنکه زمان و شخص آن مشخص باشد می رساندبن ماضی + -َن خورد + -َن = خوردنمصدر جعلی: از کلمه ای مثل اسم فعل بسازیم مصدر آنرا جعلی گویند.(((اسم = ین مضارع) + ید = بن ماضی) + -َن = مصدر)چرب + ید + -َن بلع + ید + -َندرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 9: 9مصدر/ اجزای پیشین/ ساختمان فعلاجزای پیشین: بسیاری از افعال علاوه بر شناسه اجزای دیگری هم دارند مانند “می”، “ﺒ”، “ﻨ” و در قدیم “ﻤ” و “همی” و چون در آغاز فعل می آیند آنها را اجزای پیشین مینامیم.ساختمان فعل: فعل در زبان فارسی از جهت ساختمان به دسته های زیر تقسیم می گردد.فعلهای ساده: مصدر آن بیش از یک کلمه نباشد: آفریدن گرفتنفعلهای پیشوندی: فعلی که از یک پیشوند و یک فعل ساخته شده باشد: برداشتن، در افتادن، فرو رفتنفعل مرکب: فعلی که از ترکیب یک صفت یا اسم با یک فعل ساده ساخته شده باشد: پراکنده ساختن، زمین خوردن.فعلهای پیشوندی مرکب: از ترکیب یک اسم، یک پیشوند و یک فعل ساده ساخته می شود. درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 10: 10ساختمان فعلهای سادهدر فعلهای ساده فارسی پس از حذف “-َن“ از مصدر، بن ماضی باقی می ماند و از جهت تغییری که از بن ماضی به بن مضارع انجام می کیرد، به هشت گروه تقسیم می شود.فعلهایی که مصدر آنها به “ – یدن” ختم می شود. در این فعلها پس از حذف “-ید” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید:نالیدن  نالید  نال بریدن  برید  براستثناهای این گروه عبارتند از:آفریدن  آفرید  آفرینگزیدن  گزید  گزینشنیدن  شنید  شنودیدن  دید  ببینچیدن  چید  چیندرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 11: 11ساختمان فعلهای سادهفعلهایی که مصدر آنها به “ – دَن” ختم می شود. در این فعلها پس از حذف “-د” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید:خوردن  خورد  خورپراکندن  پراکند  پراکناستثناهای این گروه عبارتند از:آزردن  آزرد  آزارآمدن  آمد  آبردن  برد  بَرزدن  زد  زَنشدن  شد  شو کردن  کرد  کن مردن  مرد  میردرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 12: 12ساختمان فعلهای سادهفعلهایی که مصدر آنها به “ - ﺎدن” ختم می شود. در این فعلها پس از حذف “-ﺎد” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید:افتادن  افتاد  افتفرستادن  فرستاد  فرستاستثناهای این گروه عبارتند از:دادن  داد  دهگشادن  گشاد  گشافعلهایی که مصدر آنها به “ - ودن” ختم می شود. در این فعلها پس از حذف “-د” از بن ماضی “-و” به “ ﺎ ” تبدیل می شود:آزمودن آزمود  آزمازدودن  زدود  زدااستثناهای این گروه عبارتند از:بودن  بود  بودرودن  درود  دِرَودرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 13: 13ساختمان فعلهای سادهفعلهایی که مصدر آنها به “ -ختن” ختم می شود. در این فعلها “ت” از بن ماضی حذف و “خ” به “ز” تبدیل می شود:ساختن  ساخت  سازسوختن  سوخت  سوزاستثناهای این گروه عبارتند از:شناختن  شناخت  شناسفروختن  فروخت  فروشگسیختن  گسیخت  گسلدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 14: 14ساختمان فعلهای سادهفعلهایی که مصدر آنها به “ -ستن” ختم می شود. در این فعلها پس از حذف “-ست” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید:زیستن  زیست  زیآراستن  آراست  آرادر این گروه اگر پس از حذف “ست” از بن ماضی فقط یک حرف بی صدا و یک حرف با صدا باقی بماند دو حالت بوجود مب آید:الف) اگر مصوت باقی مانده اَ یا آ باشد در بن مضارع حرف صامت “ﮪ “ افزوده می شود مانند: جستن  جست  جه ب) اگر مصوت باقی مانده “ا ُ “ باشد به “او” تبدیل می شود: جُستن  جُست  جواستثناهای این گروه عبارتند از: بستن  بند پیوستن  پیوند خاستن  خیز شکستن  شکن نگریستن  نگر گسستن  گسل نشستن  نشیندرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 15: 15ساختمان فعلهای سادهفعلهایی که مصدر آنها به “ -شتن” ختم می شود. در این فعلها “ت” حذف و “ش” به “ر” تبدیل می شود:کاشتن  کاشت  کارگذاشتن  گذاشت  گذاراستثناهای این گروه عبارتند از: رشتن  ریسگشتن  گردنوشتن  نویسافراشتن  افراز سرشتن  سرشکشتن  کش فعلهایی که مصدر آنها به “ -فتن” ختم می شود. در این فعلها “ت” حذف و “ف” به “ب” تبدیل می شود:تافتن  تافت  تابیافتن  یافت  یاباستثناهای این گروه عبارتند از: بافتن  بافشکافتن  شکافشکفتن  شِکُفدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 16: 16مشتقات فعلمشتقات فعل همه ساختهایی است که از بن ماضی و بن مضارع ساخته می شوند. مشتقات فعل بر دو دسته است:الف) ساختهای فعلیب) ساختهای اسمی و صفتی (وصفی)درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 17: 17مشتقات فعلدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 18: 18مشتقات فعلدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 19: 19فعل لازم و متعدّیفعل لازم: فعلی که بی مفعول معنی جمله را تمام کند و یا مفعول نیاز نداشته باشد:سعید آمد. سیب از درخت افتاد .بچه ها در کلاس سر جای خود نشستند.فعل متعدی: فعلی که بی مفعول معنی جمله را تمام نمی کند و یا مفعول نیاز داشته باشد:سعید کتاب را آورد سعید آورد ( سعید چه چیز را آورد)نسرین نامه را نوشت. نسرین نامه نوشت. را نشانه مفعول است که می توان حذف شودکشاورزان گندم را کاشتند. فعلهای دو وجهی برخی فعلها هم به صورت لازم و هم به صورت متعدّی به کار می روند:باران بارید. (لازم) / کودک از دیده اشک بارید. (متعدّی)آب ریخت. (لازم) / او آبرا به زمین ریخت. (متعدّی) درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 20: 20فعل معلوم و مجهولفعل معلوم: فعلی که فاعل آن معلوم باشد:شاگردان آمدند. شاگردان معلم را در خیابان دیدند.فعل مجهول: فعلی که فاعل آن معلوم نباشد:شاگردان معلم را در خیابان دیدند = معلم در خیابان دیده شد. فعل مجهول از صفت مفعولیِ فعل اصلی (بن ماضی + ه یا ﻪ) و ساختهای فعل معین “شدن” ساخته می شود.دیده شوم – دیده شوی – دیده شوند ...خورده شوند .....دیده خواهم شددرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 21: 21فعل تام و ربطیفعل تام: بیشتر فعلهایی که در زبان به کار می بریم مانند خوردن، رفتن، دیدن و جز آنها بر وقوع کاری مخصوص یا داشتن حالتی مخصوص دلالت می کنند را فعل تام یا خاص گویند.فعل ربطی یا عام: فعلهایی هستند که معنی کامل ندارند و فقط برای “ نسبت دادن چیزی به چیزی” به کار می روند و معنای آنها با آوردن صفت یا کلمه ای دیگر کامل می شود مانند “است” هوا روشن استهنوز هوا باز نشده. باز معنی فعل “نشده” را کامل کرده است.معروفترین فعلهای ربطی: بودن، شدن، و است و مشتقات آن. گشتن و گردیدن هم اگر به معنای شدن به کار رود ربطی است: راه علی آباد هنوز آسفالت نگردیده. درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 22: 22وجهِ فعلفعل را از جهت اینکه خبری را برساند یا وقوع و حالت آنرا با شک یا جز آن همراه کند یا درخواست فرمانی را برساند به سه وجه تقسیم می شود:وجه اخباری:خورم - می خورم – خواهم خوردوجه التزامی:(اگر) خورم – (شاید) بخورم - (کاش) خورده باشموجه اخباری:بخوردرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 23: 23اسم اسم كلمه‌اي است كه براي ناميدن شخصي يا حيواني يا چيزي ويا مفهومي به كار مي‌رود؛ و تنها اسم مي‌تواند مستقلاً و نه به جانشيني از طرف كلمه ديگر، نهاد جمله واقع شود. معروفترين تقسيم‌بندي اسم‌ عبارتند از :جامد و مشتقخاص و عاممعرفه و نكرهمفرد و جمع/ اسم جمعذات و معنيدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 24: 24اسم جامد و مشتق در تقسيم‌بندي جامد و مشتق، اسم از لحاظ بودن و يا نبودن بن فعل در ساختش مورد بررسي قرار مي‌گيرد.اگر بن فعل در ساخت اسم باشد مشتق استناله = نال ( بن مضارع نالیدن) + ﻪگفتار، آشتی کناناگر بن فعل در ساخت اسم نباشد جامد استگلاب، دستور، رخساردرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 25: 25اسم خاص و عام اسم از اين جهت كه بر فرد يا افرادي خاص دلالت ‌كند و يا شامل همه افراد همجنس باشد به دو گونه خاص و عام تقسيم مي‌شود. 1- دماوند، قله‌اي در تهران است. دماوند اسم خاص و قله اسم عام است. 2- كه مازندران شهر ما ياد باد. مازندران اسم خاص و شهر اسم عام است. اسم خاص به چهار دسته عمده تقسيم مي‌شود:اسم خاص انسان‌ها: محمد، حامد، برديااسم خاص حيوان‌ها: رخشاسم خاص مكان‌ها: مريخ، فرانسه، خوزستاناسم مكان‌ها و اشيائي كه بيش از يكي نيستند: قرآن، تخت كاووسدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 26: 26اسم مفرد و جمع / اسم جمع اسم از حيث شماره بر سه گونه مفرد، جمع و اسم جمع است. نشانه‌هاي جمع شامل ها، ان، ين، ون، ات و جات مي‌باشند. انسان‌ها، مادران، معلمين، لوازمات، مربّاجات. با اين وجود بعضي از اسم‌ها به صورت جمع مكسّر عربي و يا اسم جمع هستند. علوم، قبايل. در بهاران، درخت‌ها و حتي سنگ‌ها نيز با گنجشكان و ديگر حيوانات هم آوا مي‌شوند.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 27: 27اسم ساده و مرکب اسم از حيث ساختمان به ساده و مرکب تقسیم می شود. اسمی که دارای یک جزء باشد و نتوان آنرا به دو بخش یا بیشتر تقسیم کرد و یا به عبارتی از دو بخش یا بیشتر ترکیب نشده باشد را ساده یا بسیط گویند:قلم، خدا، سر، کتاب اسمی که دارای بیش از یک جزء باشد و از ترکیب دو بخش یا بیشتر بدست آمده باشد را مرکب گویند:قلمدان = قلم + دان خداپرستی = خدا + پرست + یدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 28: 28اسم ذات و معنی اسم را از حيث داشتن يا نداشتن وجود خارجي به ذات و معني تقسيم مي‌كنند.پاره ای از اسمها به طور مستقل در خارج از ذهن وجود دارند را اسم ذات گویند.مداد، کاغذ، خانه، میز، دخترپاره ای از اسمها به طور مستقل در خارج از ذهن وجود ندارند و وجود آنها وابسته به وجود شخص یا چیز دیگری است و تا وجود دیگری نباشد نمی توان آنها را دریافت.این نوع از اسم ها را اسم معنی گویند.“شاخصه انسان هوش بالاي او و داشتن نيرويي فراي موجودات ديگر است، اختيار.” در جمله فوق هوش، نيرو و اختيار اسم معني هستند.“ لطف و شفقت بر ديگران چون دانه است كه در دل خاك مي‌نهي.” در جمله فوق لطف و شفقت اسم معني هستند. درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 29: 29انواع دیگراسم اسم صوت: قاه قاه، قار قار، شارت و شورتاسم مصغّردخترک، باغچه، کتابچه، مرغک.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 30: 30تقسیمات اسمدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 31: 31كاربرد اسم اسم در جمله، نقشهاي گوناگوني را مي‌پذيرد. كه عبارتند از:1- نقش نهادي6- نقش اضافي2- نقش مسندي 7- نقش وصفي3- نقش مفعولي8- نقش تميزي4- نقش متمّمي9- نقش بدلي5- نقش قيدي10- نقش نداييدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 32: 32كاربرد اسمنقش نهادي: اسم وقتي نهاد يا مسنداليه است كه امري يا چيزي را به آن نسبت دهند؛ به عبارتي در باره آن خبري داده شود. اسم هم به تنهايي و هم با همراهي وابسته‌هايي مي‌تواند نهاد جمله باشد.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 33: 33مطابقت فعل با نهاداگر نهاد جاندار باشد، فعل در جمع و مفرد با آن مطابقت دارد: هما آمد – هما و بابک آمدنداگر نهاد جمع غیرجاندار باشد، فعل را هم مفرد و هم جمع می توان آورد:شاخه ها شکست – شاخه ها شکستند.اگر نهاد جمع و اسم معنی یا اسم زمان باشد مانند روزها، سالها، هفته ها معمولاً فعل را مفرد می آورند:سالها گذشت، ولی وعده ها انجام نیافت.دشواریها گذشت و پیروزیها نزدیک استگاهی از روی احترام برای نهاد مفرد، فعل جمع می آورند:استاد تشریف آوردند.پدرم فرمودند.اگر نهاد اسم جمع باشد معمولاً فعل آنرا هم جمع و هم مفرد می توان آورد:جمعیت متفرق شدند = جمعیت متفرق شدبرخی از اسمهای جمع فقط با فعل مفرد می آیند: گله مشغول چرا شد - قافله گذشت.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 34: 34نقش مسندی / مفعولی / متممی نقش مسندی: خراسان، استان است.کاظم، برادر من است.نقش مفعولی: مفعول اسمی است که همراه فعل متعدی می آید و کار بر آن، واقع می شود:سعید را دیدم.کتابی خریدم.در زبان فارسی امروزی مفعول به چهار صورت می آید:همراه “را”، در صورتی که مفعول، معرفه باشد مانند: علی را دیدم - باغ را خریدم همراه “ی”، در صورتی که مفعول، معرفه باشد مانند: مردی دیدم - باغی خریدم بدون “را” و “ی”، در این حالت مفعول بیشتر بیان جنس می کند: حمید کتاب خریده است. با “را” و “ی”: اتوبوس مردی را در خیابان زیر گرفت.مفعول نیز مانند نهاد می توان ضمیر یا صفت جانشین اسم باشد:که را دیدی؟ او را دیدم.دانشمندی را دیدم.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 35: 35نقش مسندی / مفعولی / متممی نقش متممی: متمم اسمی است که همراه یکی از حروف اضافه می آید و توضیحی در باره فعل می دهد:معصوم از خانه به مدرسه رفت.منصور مشقهایش را در کلاس با خودکار در دفترش نوشتمتمم نیز مانند نهاد و مفعول گاهی ضمیر یا صفت است نه اسم:علی از من کتابی گرفته است.من از راننده ای آدرس شما را گرفتم. درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 36: 36کاربردها و نقشهای اسم در جملهدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 37: 37صفتصفت: واژه يا گروهي از واژه‌هاست كه در باره اسم توضيح داده و يكي از خصوصيات اسم را از قبيل حالت، مقدار، شماره و مانند آن بيان مي‌كند. صفت از حيث مفهوم به انواع زير تقسيم مي‌شود:بيانياشاره‌ايشمارشيپرسشيتعجبيمبهمدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 38: 38صفت بیانیصفت بیانی: چگونگي و خصوصيات اسم را مانند رنگ، جنس، شكل، وضع، حجم، مقدار، ارزش و جز آن را مي‌رساند: زيبايي كاغذي بزرگ محمد گل+ -ِ + خوشبويي از بازار+ -ِ + قديمي خريد. كوچكي فلزي صورتي صفت بياني شامل پنج گونه است:صفت سادهصفت فاعليصفت مفعوليصفت نسبيصفت لياقتدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 39: 39صفت اشاره در اصل دو لفظ اين و آن هستند كه همراه اسم مي‌آيند. گاهي اين صفت‌ها با كلمات ديگري تركيب‌ شده و صفت‌هاي اشاره مركب مي‌سازند. بايد توجه نمود كه اگر اين كلمات با اسم همراه نشوند، جزء ضماير اشاره‌اند. اين صفت‌ها جزء صفت‌هاي پيشين دسته‌بندي مي‌شوند: همين، همان، چنين، چنان، اين‌گونه، اين‌سان، اين‌طور، اين‌چنين، اين‌اندازه، اين‌قدر، اين‌همه، همين‌قدر، همين‌اندازه. اين‌گونه دلاوري‌ها در خور اوست. اين‌ مطلب اشتباه است. اين‌قدر پول از كجا آورده‌اي؟صفت‌هاي اشاره بدون كسره به اسم بعد از خود متصل مي‌شوند.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 40: 40صفت شمارشي(عددي) بيانگر شماره و تعداد چيزي است. صفت‌هاي شمارشي به چهارگونه‌اند:صفت شمارشي اصلي: اعدادي كه بدون افزودن پيشوند يا پسوندي، شماره معدود خود را بيان مي‌كنند. عموماً به صورت پيشين به كار مي‌رود. چهار كتاب فوق، اثر جامي است.هفتصد سال از مرگ مولانا مي‌گذرد.چهارده + -ِ + فروردين تاريخ آغاز به‌كار دانشگاه است. صفت شمارشي ترتيبي : بيانگر ترتيب قرار گرفتن موصوف را مي‌رساند. اين صفت از افزودن -ُ م و يا -ُ مين به صفت شمارشي اصلي بدست مي‌آيد.در روز ششم، انسان خلق شد.در سوّم + -ِ + ماه گذشته، كجا بودي؟در سومين روز از بازي‌هاي ....درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 41: 41صفت شمارشي(عددي) صفت شمارشي كسري، صفتي كه يك يا چند جزء از يك يا چند واحد را مي‌رساند. در اين صفت‌ها ابتدا جزء وسپس واحد ذكر مي‌شود.دو سوم + -ِ + بيماران قلبي، مشكل نارسايي دريچه دارند.پنج صدم + -ِ + تصادفات ناشي از، خواب آلودگي راننده است.پنج درصد + -ِ + حيوانات، در حال انقراض هستند.صفت شمارشي توزيعي، موصوف را به بخش‌هاي برابر تقسيم مي‌كند.يكايك آنها، از او تشكر كردند.دوبدو، نزد حاكم رفتند. در اين جمله دوبدو در نقش قيدي است.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 42: 42صفت پرسشي صفت پرسشي: با آن نوع، چگونگي يا مقدار موصوف پرسش مي‌شود. معمولاٌ از نوع صفت‌هاي پيشين هستند. بايد توجه نمود كه اگر اين كلمات با اسم همراه نشوند، جزء ضماير پرسشي‌اند.چه، كدام، كدامين، چگونه، چطور، چه‌جور، چه‌سان، چندم، چندمين، چند، چه‌قدر، چه‌اندازهكدام ورزش را بيشتر دوست داريد؟نفر چندم هستي؟هيچ كسي بهتر از او مي‌شناسي؟درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 43: 43صفت تعجّبيصفت تعجّبي : صفتي كه همراه اسم آمده و تعجب گوينده از چگونگي يا مقدار موصوف را مي‌رساند. اين نوع صفت با تغيير آهنگ گفتار بيان شده و از نوع پيشين است.چه معركه‌اي!عجب هوايي!درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 44: 44انواع صفتها درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوریاز حیث جایگاه نسبت به موصوفپیشینپسینشمارشیبیانیاشارهشمارشی ترتیبیپرسشی ترتیبیپرسشیتعجبیمبهم

اسلاید 45: 45ضمیر واژه‌هايي كه به جاي اسم نشسته و با پذيرش نقش‌هاي مختلف اسمي، از تكرار اسم جلوگيري مي‌كنند. اسمي را كه ضمير به جاي آن نشسته مرجع ضمير گويند. اقسام ضمير عبارتند از:ضمير شخصيمن ، م- تو ، ت - او ، ش - ما ، مان - شما ، تان - ايشان ، شان ضمير مشتركخود، خويش و خويشتن ضماير اشاره، پرسشي، تعجبي و مبهم در بخش صفت معرفي شده‌اند، هر يك از اين ضماير معادل يك صفت با اسم مشابه‌اند. (صفت اشاره، پرسشي، تعجبي، مبهم)درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 46: 46کاربرد ضمیردرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 47: 47قید قید: واژه ای است که به مفهوم “فعل” چیزی اضافه می کند و توضیحی در بارۀ آن می دهد. به عبارتی فعل را به مفهوم جدیدی وابسته و مقید می کند:رضا تند رفت.به علاوه کلمه ای که به مفهوم صفت، مسند، قید و یا مصدر چیزی می افزاید و توضیحی در باره آن می دهد نیز قید نامیده می شود:شاگرد بسیار کوشا او بسیار کوشاستاو خیلی خوب می نویسددرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 48: 48قید قید مختص: بجز نقش قیدی نقش دیگری در جمله نمی گیرند:هرگز، هنوز، البته، احیاناً، اتفاقاً، حتیالمقدور، فی الفورمن هرگز اورا ندیده ام قید مشترک: بعضی از اسمها و صفتها و کلمات دیگر گاهی نقش قیدی می گیرند:احمد شب به خانه برگشتاحمد خوب می نویسددرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 49: 49اقسام قید از جهت معنیقید زمان: شب باران آمد - بعضی وقتها باران می باردقید مکان: حسین اینجا نشسته بود و احمد آنجا.قید کیفیت: احمد خوب کار می کند. - احمد به آرامی کار می کندقید حالت: حالت فاعل یا مفعول را بیان می کنند: مرد مجروح افتان و خیزان خود را به پشت درخت رسانید.قید تاسف: افسوس که دوستان خیلی زود رفتند - متاسفانه نتوانستم شما را ببینمقید تعجب: عجبا! عمر آدمی چه زود به پایان می رسدقید تصدیق و تاکید: حتماً به دیدار شما خواهم آمدقید پرسش: چگونه این کار را انجام خواهید داد؟قید شک و تردید: شاید فردا به کتابخانه بروم.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 50: 50شبه جمله (صوت)برای بیان حالات روحی و درونی چون شادی، تعجب، درد، افسوس و مانند آنها از کلماتی همچون به، وه، آه، آوخ و جزء آنها استفاده می شود که به آن شبه جمله یا صوت می گویند.اقسام شبه جمله:شبه جمله امید و آرزو و دعا: کاش، ای کاش، الهی، ان شاء اللهشبه جمله تحسین و تشویق: خوب، آفرین، مرحبا، به به، بارک اللهشبه جمله درد و تاسف: آه، واویلا، وای، دریغ، فریادشبه جمله تعجب: به، وه، اوه، عجب، شگفتاشبه جمله تنبیه و تحذیر: امان، مبادا، زنهارشبه جمله امر، یا الله، بسم الله، خاموش، خفهشبه جمله احترام و قبول: چشم، قربان، ای بچشم شبه جمله جواب و تصدیق: بله، آری، البته، ای، ای واللهدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 51: 51کاربرد شبه جملهجانشین جمله است و همراه حرف اضافه به کار می رود و متمم می گیرد:مرحبا به این فکر و ادراکجانشین جمله پایه است و همراه حرف ربط می آید و جمله پیرو می گیرد:افسوس که افسانه سرایان همه خفتند!ای کاش که هر روز شما را می دیدم!بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط به کار می رود و حکم جمله مستقل دارد:بارک الله! به شما تبریک می گویم.آفرین! خوب نوشته ایدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 52: 52کاربرد شبه جملهبی همراهی حرف اضافه و حرف ربط به کار می رود و نقش قیدی پیدا می کند:علم و آزادگی و حُسن و جوانی و هنرعجبا هیچ نیرزد که بی سیم و زرم!بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط در جایگاه مسند:خوشا شیراز و وضع بی مثالشخداوندا، نگه دار از زوالش.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 53: 53حرفبعضی از کلمه ها معنی مستقلی ندارند و در سخن برای پیوند دادن کلمه ها یا جمله ها به یکدیگر یا نسبت دادن کلمه ای به کلمه ای یا جمله ای و یا نشان دادن نقش کلمه ای در جمله به کار می روند. این کلمه ها را حرف می گویند.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوریحرفحرفهای ربطحرفهای اضافهحرفهای نشانه

اسلاید 54: 54حرف ربطحرفهای ربط ساده: حرفهای ربط ساده از یک واژک ساخته شده اند و عبارتند از:اگر، اما، پس، تا، چون، چه، خواه، زیرا، که، لیکن، نه، نیز، و، ولی، هم، یا. حرفهای ربط مرکب: مجموعه ای از دو یا چند کلمه که معمولاً یکی از آنها حرف ربط یا حرف اضافه ساده است:همین که خورشید طلوع کرد حرکت کردیم.پاره ای از حروف ربط مرکب عبارتند از:آنجا که، از این روی، از بس، اکنون که، ...درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 55: 55حرف اضافهحرفهای اضافه، کلمه هایی هستند که کلمه یا گروهی را به فعل، صفت یا به اسم و نظایر آنها نسبت می دند.حرفهای اضافه از جهت ساختمان بر دو قسمند:الف) حرفهای اضافه ساده: از یک واژک ساخته می شوند مانند:از، اِلا، با، بر، برای، بی، حز، در، مگر، مثل، -ِ (کسره اضافه) ب) از یک حرف اضافه ساده با کلمه های دیگر مانند اسمف صفت و حرف ساخته می شوند. مانند:از برای، به مجرد درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 56: 56حرف نشانهحرفهای نشانه، حرف هایی هستند که برای تعیین نقش کلمه در جمله می آیند.حرفهای نشانه سه دسته اند:نشانه ندا: خدایا، پروردگارا، دلا – ای خدا، ای برادر، ای آقا یا رب، یا علی، یا حسیننشانه مفعولی: کتاب را برداشتم، قلم شما را آوردمنشانه موصوف و صفت: کسره که در آخر موصوف می آید:مدادِ خوب، کارِ بزرگدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 57: 57حذف در اجزای جملهحذف فعل: که بود آمد؟ علی (علی بود) او نه چیزی زیاد دارد و نه چیزی کمحذف نهاد: برو (تو برو) - کتابها را باز کنید ( شما دانش آموزان کتابها را باز کنید)حذف مسند: احسان غایب است نه علی. (احسان غایب است نه علی غایب است)حذف مفعول: از احمد کتابی گرفتم و خواندم. (از احمد کتابی گرفتم و کتاب را خواندم)حذف متمم: به مسابقه رفتم، ولی دیر رسیدم.( به مسابقه رفتم ولی دیر به مسابقه رسیدم)حذف قید: دیروز به باغ رفتم و دو ساعت در آنجا گردش کردم. (دیروز به باغ رفتم. دیروز دو ساعت در آنجا گردش کردم) درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 58: 58حذف در اجزای جملهحذف حرف اضافه: عصر می رویم گردش (در عصر به گردش می رویم)حذف حرف ربط: بیا بریم کتابخانه (بیا تا به کتابخانه برویم)حذف همه اجزای جمله: حمزه امروز به دبیرستان نیامده است؟ نه (نه. حمزه امروز به دبیرستان نیامده است)در جمله های پاسخی: معمولاً کلمه ای که مورد پرسش است ذکر و بقیه حذف می گردد: که کتاب مرا از اینجا برداشت؟ من (من کتاب ترا از اینجا برداشتم) درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری

اسلاید 59: 59ساختمان جمله در زبان فارسی پنج واحد وجود دارد که عبارتند از:جمله (Sentence)بند (clause)گروه (phrase)کلمه (word)واژک (morpheme)جمله: واحد زبانی که از یک بند یا بیشتر تشکیل شده باشد. جمله فارسی بر دو گونه است:جملات هسته ایجملات خوشه ای درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 60: 60ساختمان جمله جملات هسته ای: از یک هسته مرکزی تشکیل شده که وجود آن اجباری است و تعدادی وابسته که وجود آنها اختیاری است. جملهوابستههستهدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 61: 61ساختمان جمله در جایگاه هسته طبقه ای از بند به نام بند آزاد (free) قرار می گیرد و در جایگاه وابسته طبقه بند مقید (bound).ملاک صوری برای تشخیص بند مقید از آزاد بودن یکی از عناصر “پیوند دهنده” در بند مقید و نبود آن در بند آزاد است.عناصر پیونده مانند:بطوری که، چنانکه، وقتی که، هنگامی که، اگر، هرگاه، که، چون، زیرا، برای اینکه، تا، والا، و امثال آن.استثناء: “که” می تواند حذف شود ولی اگر آورده شود معنی تغییر نمی کند. “من می دانم تو دروغ میگویی” = “من می دانم که تو دروغ میگویی” “که من می دانم تو دروغ میگویی” تعداد وابسته های یک هسته در زبان فارسی معمولاً بیش از 6 یا 7 نمی باشد.هسته می تواند بیش از یکی باشد. مانند: اگر او تلفن کرد تو حتماً برو و اورا ببین. درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 62: 62ساختمان جمله جمله خوشه ای: از اجتماع جملات هسته ای تشکیل می شود. معمولاً جملات هسته ای به وسیله “و” و “یا” به یکدیگر قلاب می شوند.حداقل ساختمان یک جمله خوشه ای دو جمله هسته ای است که یکی از آنها باید الزاماً دارای وابسته باشد.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 63: 63ساختمان بندبند به آن واحد زبان فارسی گفته می شود که از یک گروه یا بیشتر ساخته شده است و خود در ساختمان بالاتر یعنی جمله بکار می رود.عنصرهای ساختمانی بند:مسندالیه (مس): آن عنصر ساختمانی بند که محل کارکرد گروه اسمی است باستثناء آن زیر طبقه ای از گروه اسمی که دارای عنصر را باشد.متمم (م): آن عنصر ساختمانی که محل کارکرد گروه اسمی است.اسناد (ا): عنصر ساختمانی بند که محل کارکرد (function) گروه فعلی است و یا به عبارتی گروه فعلی همیشه در جایگاه اسناد قرار می گیرد.ادات (د): آن عنصر ساختمانی که محل کاکرد گروه قیدی است. گاهی نیز گروه اسمی می تواند جایگاه ادات را اشغال کند.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 64: 64ساختمان بنددرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 65: 65ملاک های شناسائی مسندالیه و متممهر گروه اسمی که “را” داشته باشد حتماً متمم است.اسناد فقط با مسندالیه از نظر شخص و عدد مطابقه میکند نه با متمم.وقتی مسندالیه و متمم از نظر شخص و عدد یکسان باشند و علامت “را” هم وجود نداشته باشد، ملاک شناسائی فقط توالی است. اول مسندالیه و سپس متمم قرار می گیرد.اسنادمتمممسندالیهداشتاتومبیلیراننده ایاسنادمتمممسندالیهداشتراننده ایاتومبیلیدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 66: 66ملاک شناسائی اداتتمام گروه هایی که با حرف اضافه شروع می شوند از نوع گروه قیدی هستند و جایگاه ادات را در ساختمان بند اشغال میکنند. مثال:به طرفداری او، از طرف مردم، برای کسب اطلاعات بیشتر، به من، با نظارت اواگر حرف اضافه حذف شود بالقوه وجود دارد و می توان آنرا افزود.اسناداداتمسندالیهنیستدر خانهدکتر درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 67: 67دستگاه مطابقهدستگاه مطابقههسته گروه اسمی که در جایگاه مسندالیه قرار میگیرد جاندارغیر انسانهسته گروه اسمی که در جایگاه مسندالیه قرار میگیرد بی جاندارانساناول شخصدوم شخصسوم شخصاگر “جنابعالی / حضرتعالی/ سرکار” در جایگاه مسندالیه باشد، اسناد الزاماً جمع استمسندالیه غیر از سه عنصر بالامسندالیه مفرد و اسناد جمعمسندالیه مفرد و اسناد مفردمسندالیه جمع و اسناد مفردمسندالیه و اسناد هردو جمعدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 68: 68دستگاه مطابقهمثال:برگها می ریزند / مسند الیه جمع، اسناد جمع - برگها می ریزد / مسند الیه جمع، اسناد مفردگربه ها دعوا میکنند / مسند الیه جمع، اسناد جمع - گربه ناراحت است مسندالیه مفرد، اسناد مفرددر زیر طبقه انسان:الف) اول شخص: من رفتم - ما رفتیمب) دوم شخص: جنابعالی فرمودید مسند الیه مفرد، اسناد جمع سرکار اینطور خواستید مسند الیه مفرد، اسناد جمعاگر هسته گروه اسمی غیر از کلمات “جنابعالی”،”حضرتعالی”،”سرکار” باشد، در مورد دوم شخص مطابقه اجباری است: تو گفتی شما گفتیدج) سوم شخص: انتخاب وجود دارد – دکتر منزل نیست / دکتر منزل نیستند درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 69: 69مسند الیه ساده و ترکیبیمسندالیه ساده: جایگاه مسندالیه می توان بوسیله یک گروه اسمی پر شده باشد.مسندالیه ترکیبی: جایگاه مسندالیه می توان بوسیله بیش از یک گروه اسمی پر شده باشد.وقتی مسندالیه ترکیبی باشد، تمام گروههای اسمی سازنده آن بطور یک پارچه از نظر شخص و عدد با اسناد رابطه برقرار میکنند.مطابقه بین مسندالیه ترکیبی و اسناد:الف) مطابقه از نظر عدد (در حالت زنجیری): وقتی مسند الیه ترکیبی بصورت زنجیری باشد (با حرف ربط به هم پیوند خورده باشند)، همیشه مانند مسندالیه جمع عمل می کند.او و رفقایش اینجا بودند - علی و حسن رفتنددرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 70: 70مسند الیه ساده و ترکیبیب) مطابقه از نظر شخص (در حالت زنجیری): اگر بین گروههای اسمی از نظر شخص هم آهنگی موجود نباشد به شکل زیر است:چنانچه ضمیر اول در بین گروهها باشد آن ضمیر حاکم است: من و برادر بزرگ او رفتیم چنانچه ضمیر اول در بین گروهها نباشد ولی ضمیر دوم شخص باشد آن ضمیر حاکم است: تو و برادر بزرگ او رفتید اگر ضمیر اول شخص و ضمیر دوم شخص نباشد اسناد بصورت سوم شخص خواهد بود مثال: من و تو رفتیم / من و شما رفتیم / من و او رفتیم / من و آنها رفتیمتو و او رفتید / تو و منوچهر رفتید / تو و رفقایت رفتیداو و برادرش رفتند / او و رفقایش رفتند. درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 71: 71مسند الیه ساده و ترکیبیدر مثالهای زیر “با من، با تو، با او ...” جزو مسندالیه نیست. بلکه گروه قیدی هستندتو با من رفتی / من با تو رفتیم / تو با او رفتی / تو با آنها رفتی / ما با تو رفتیم / شما با ما رفتید / ما با شما رفتیممطابقه از نظر عدد (در حالت عطف بیان): مطابقه شخص در این مورد مانند مورد مسندالیه زنجیری است:ما مردم ملل متحد عزم نمودیمآقای احمدی رئیس اداره شما اینجا استحسین برادر زاده ام خواهد آمددرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 72: 72گروهگروه به آن واحد زبان فارسی گفته می شود که از یک کلمه یا بیشتر ساخته شده است و خود در ساختمان بالاتر یعنی بند بکار می رود.گروه های فارسی به سه دسته تقسیم می شوند:گروه فعلیگروه اسمیگروه قیدیدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 73: 73ساختمان گروه فعلیبزرگترین گروه فعلی در فارسی از شش عنصر ترکیب شده است:درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 74: 74ساختمان گروه فعلیمثال: نه باید برداشته شده باشددرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 75: 75ساختمان گروه فعلیفرمول ساختمانی گروه فعلی را در فارسی میتوان چنین بیان کرد:(ن) (ق) (غ) ف (ل) (ح)عناصری که در بین دو هلال قرار گرفته اند اختیاری هستند. فقط عنصر “ف” یعنی فعل واژگانی اجباری است:درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 76: 76ساختمان گروه اسمیگروه اسمی فارسی از یک کلمه یا بیشتر ساخته شده و در جایگاه مسندالیه، متمم و گاهی ادات قرار می گیرد.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 77: 77ساختمان گروه اسمیگروه اسمی از یک هسته و تعدادی وابسته که در دو طرف هسته قرار می گیرد تشکیل شده است. ملاکهای تشخیص وابسته پیشرو، هسته و وابسته پی رو از یکدیگر “کسره اضافه” است.الف – وابسته های پیشرو به یکدیگر اضافه نمی شوند و در بین آنها و هسته نیز اضافه وجود ندارد.ب - اولین کلمه ای که پس از آن اضافه قرار می گیرد هسته است.ج – عناصری که بعد از هسته قرار می گیرند وابسته های پی رو هستند که همه به هم اضافه می شوند مگر در شرایط خاص.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 78: 78ساختمان گروه اسمیعناصر ساختمانی وابسته های پیشرودرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 79: 79ساختمان گروه اسمیعناصر ساختمانی وابسته های پی رودرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 80: 80ساختمان گروه اسمیعناصر ساختمانی وابسته های پی روعنصر ساختمانی گروه 1: معمولاً اسم است. معمولاً شکاف بردار نیست یعنی عنصر دیگری نمی توان بین آنها قرار داد. معمولاً یک واحد معنایی را تشکیل می دهند و مکرراً با هم به کار می روند و به این دلیل اضافه حذف می شود. مانند: “رئیس جمهور” عنصر ساختمانی 2: معمولاً صفت هستند.عنصر ساختمانی 3: سه زیر طبقه می تواند در این جایگاه بیاید که عیارتند از گروه اسمی، زیر طبقه ضمائر، یک زیر طبقه یک عضوی دیگر که واژک مقید “-ای” /i/ می باشد.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 81: 81ساختمان گروه اسمیمثال زیر طبقه ضمائر:میز تحریر فلزی تو / من / او ....میز تحریر فلزی_َت / -َش / -ِ مان ....مثال زیر طبقه اسمی:لباس سیاه هرمزکیف خالی رضامسئول قطعی این واقعۀ فجیعرئیس جمهور کشورهای متحدۀ امریکاامتحانات داخلی دوره شبانه هنر سرای عالی تهرانمثال زیر طبقه سوم: وقتی گروه اسمی ناشناخته باشد بجای ضمیر و اسم در این جایگاه قرار می گیرد:خیر مقدم گرم او = خیر مقدم گرم + ایپسر بزرگ او = پسر بزرگ + ایدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 82: 82ساختمان گروه اسمیعنصر ساختمانی 4: تنها عنصری که در این جایگاه قرار می گیرد “را” است.وقتی گروه اسمی در جایگاه مسندالیه قرار می گیرد این جایگاه خالی است و وقتی گروه اسمی در جایگاه متممی قرار گیرد با “را” پر می شود.عنصر ساختمانی 5: طبقه ای که در این جایگاه قرار می گیرد از نوع جمله، بند و یا گروه قیدی واژگون مرتبه است: یعنی جمله، بند و یا گروه قیدی که در نقش یک کلمه به عنوان وابسته پیرو برای هستۀ گروه اسمی به کار رفته است. مثال: اشعار نو او را /که سالها پیش سروده و شعر زیبای تف آه نیز جزو آنها است/ در این مجموعه منتشر کرده اند.نکته تازه ای که به آن اشاره گردید بسیار جالب است. مبارزۀ دائم دولت با قاچاقچیان سیگار خارجی وارد مرحله جدی تری شده استدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 83: 83ساختمان گروه قیدیگروه قیدی فارسی از یک کلمه یا بیشتر ساخته شده است. و در جایگاه ادات را اشغال میکند.طبقه بندی گروههای قیدیبدون علامت صوریبا علامت صوریطبقه بسته دستوریطبقه باز واژگانیدارای تنوین عربیدارای حرف اضافهدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 84: 84ساختمان گروه قیدیگروه قیدی با علامت: گروه های قیدی با علامت تنوین: مثلاَ ، احیاناً و ....گروه قیدی با حرف اضافه: پیوند + دنباله (گروه اسمی)پیوند = حرف اضافه + (رابطه) / (رابطه) + حرف اضافه در زیر/ نظر آقای دکتر فرزانعطف به/ نامه شماره 501از طرف/ این وزارتخانهدر بارۀ/ شهریه این نیمسالقبل از/ کنفرانس درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 85: 85ساختمان گروه قیدیگروه قیدی بی علامت: دارای هیچ علامت صوری خاصی نیستند.زیرطبقه باز واژگانی: در صورت ظاهری تمایز بخصوصی ندارد ولی شناسایی به وسیلۀ معنی است مانند:همیشه، همواره، هنوز، اکنون، فقط، هم، نیز، بس، با هم، هر گز، شاید، اینطور، بله، آره، خیر، نه، نخیر و ...طبقه بستۀ دستوری : گروه هایی که دارای کاربردهای دستوری ویژه ای هستند. مانند:بطوریکه، چنانچه، وقتیکه، هنگامیکه، اگر، هرگاه، که، برای اینکه، چون، زیرا، تا، والا، مگر، وگرنه، اما و ... درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 86: 86نظریه ایکس - تیرههدف زبانشناسان دستيابي به دستور جهانشمول است. در حقيقت آنچه مورد نظر است مجموع ويژگيهايي است که در همه زبانها وجود دارد و دستوري که ساخته و پرداخته مي شود بايد تبيين کننده زبان بشري در مفهوم عام آن و نه يک زبان خاص باشد.در اين باره نظريه هاي تکميلي فراواني از سال 1965 به بعد ارائه شده است که هر کدام به نوعي در تکميل آن کوشيده اند. يکي از موجه ترين نظريه هاي تکميلي که توسط جکندوف (1977) ارائه شده به نظريه ايکس- تيره معروف است که در پايان نامه وي با عنوان نحو ايکس – تيره: بررسي قاعده هاي سازه اي بتفصيل بيان شده است. درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: نحو زبان فارسی بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی تالیف : میر عمادی

اسلاید 87: 87نظریه ایکس - تیرهاين نظريه جمله مورد نظر شما را به شکل زير در مي آورد:XP → (YP) X Specifier ruleX →YP X Adjunct rule X YPX →X (YP) Complement ruleXP را معمولا به شکل X” نيز نشان مي دهند و به آن گره فرافکن بيشينه گفته مي شود. در قاعده اول ديده مي شود که گره فرافکن بيشينه به مشخص گر(Specifier) و گره تيره بازنويسي کرده است. قاعده دوم گره يک تيره را به گره YP و يک تيره بازنويسي کرده است. و قاعده سوم نيز گره يک تيره را به گره صفر تيره (X0) يا بدون تيره و گره YP بازنويسي مي کند. گره بدون تيره همان هسته گروه مي باشد و گره YP خواهر هسته است و گره مادر مشترک آنها نيز X’ مي باشد. درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: نحو زبان فارسی بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی تالیف : میر عمادی

اسلاید 88: 88نظریه ایکس - تیره در زير مي توانيد اين قوانين را در ساختار درختي مشاهده کنيد.XP (Maximal Projection)SpecifierYP (adjunct / modifier)YP( complement / argument)X’X’X (Head)درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: نحو زبان فارسی بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی تالیف : میر عمادی

اسلاید 89: 89نظریه ایکس - تیره مثالSVPNPN’اسکندرVویران کردV’NPتخت جمشید رادرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: نحو زبان فارسی بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی تالیف : میر عمادی

اسلاید 90: 90گرامر CFG برای زبان فارسیگرامر CFG براي زبان فارسي:جمله ----> (گروه قيدي) + (نهاد) + گزارهجمله ----> جمله+ حرف ربط + جمله وابستهگروه قيدي ---- > حرف اضافه + رابطه + گروه اسميگروه قيدي ---- > رابطه + حرف اضافه + گروه اسميگروه قيدي ---- > قيد + (جمله وابسته)حرف اضافه ---- > به – در – از – براي – بارابطه ---- > علت – ادامه – ميان – نتيجه – دنبال – طرف – زيردرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: “ بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد. دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطلاعات 1375

اسلاید 91: 91گرامر CFG برای زبان فارسینهاد ----> گروه اسميگروه اسمی ----> (خود) + اسم خاص + ( اسم عام) + ( {ضمیر/ اسم خاص}) + (که + جمله وابسته)گروه اسمی ----> هیچ/ این چنین/ چنین/ چنان + اسم عام + ( وابسته صفتی ) + یگروه اسمی ---> (خود) + اسم عام + (ضمیر) + (اسم خاص) + (که+ جمله وابسته)گروه اسمی ---> (خود)+ (اسم عام) + ضمیر منفصل + ( که + جمله وابسته)گروه اسمی ---> (خود) + اسم عام + ضمیر متصل + ( که + جمله وابسته)گروه اسمی ----> خود + ضمیر متصل گروه حرف اضافه ----> حرف اضافه + گروه اسمي درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: “ بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد. دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطلاعات 1375

اسلاید 92: 92گرامر CFG برای زبان فارسیگروه صفتي ----> (درجه) + صفت + (و + صفت)درجه ----> {خيلي / بسيار نسبتاً}گروه صفتي ----> (درجه) + (صفت + (ي)) + عدد ترتيبيگروه صفتي ----> عدد ترتيبي + (و + عدد ترتيبي)گروه صفتي ----> صفت + ( گروه اسمي)درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: “ بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد. دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطلاعات 1375

اسلاید 93: 93گرامر CFG برای زبان فارسیگزاره -----> گروه فعليگروه فعلي ----> گروه اسمي + گروه فعليگروه فعلي ----> (گروه حرف اضافه) + {فعل لازم/ فعل مجهول متعددي اول}گروه فعلي ----> گروه حرف اضافه + فعل مجهول متعددي دومگروه فعلي ----> مسند + فعل ربطمسند ----> {گروه صفتي / گروه اسمي}گروه فعلي ----> گروه اضافه + فعل ربطفعل ربط: است، بود، گشت، گرديد، به نظر رسيدن، به نظرآمدنگروه فعلي ----> گروه اسمي + (را) + (گروه حرف اضافه) + فعل متعدديگروه فعلي ----> ( گروه حرف اضافه) + گروه اسمي + (را) + فعل متعدديگروه فعلي ----> گروه اسمي + (را) + ( که + جمله وابسته) + فعل متعدديدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: “ بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد. دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطلاعات 1375

اسلاید 94: 94گرامر CFG برای زبان فارسیضمير ----> {من – تو- او – ما – شما – ايشان – آنها – آنان}ضمير -----> { م – ش- مان – تان}ضمير -----> {خودم – خودت – خودش – خودمان – خودتان – خودشانضمير ----> {يکديگر- همديگر – هم }ضمير -----> {اين – آن – اينها – آنها}ضمير ----> {که – چه – کدام – چند}ضمير ----> { کي – يکي – فلاني – آدم – همه – تمام – خيلي – خيلي ها – بعضي – بعضي ها – برخي – اين و آن – بسيار – ديگري – ديگران – چيزي – هيچ – کمي – مقداري – همه – چند تا}حرف ربط ----> که + و + ...درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: “ بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد. دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطلاعات 1375

اسلاید 95: 95گرامر CFG برای زبان فارسیمثال: با ادامه حضور اشغالگران آمريكائي در عراق و اصرار در دامن زدن به ناامني ها در اين كشور, روز به روز آمار كشته شدگان ميان نظاميان آمريكائي در عراق افزايش مي يابد. جملهگروه قيديگزارهنهادحرف اضافهرابطهگروه اسميباادامهحضور اشغالگران آمريكائي در عراق و اصرار در دامن زدن به ناامني ها در اين كشوردرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور.

اسلاید 96: 96گرامر CFG برای زبان فارسیمثال: روز به روز آمار كشته شدگان ميان نظاميان آمريكائي با ادامه حضور اشغالگران آمريكائي در عراق و اصرار در دامن زدن به ناامني ها در اين كشور, افزايش مي يابد. نهاد: روز به روز آمار كشته شدگان ميان نظاميان آمريكائيگروه قیدی : با ادامه حضور اشغالگران آمريكائي در عراق و اصرار در دامن زدن به ناامني ها در اين كشورگزاره: افزايش مي يابد. درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور.

اسلاید 97: 97گرامر CFG برای زبان فارسیگروه اسمی: روز به روز آمار كشته شدگان گروه اسمی : ميان نظاميان آمريكائيگروه اسمي ---->(وابسته پيشين4) + (وابسته پيشين3) + (وابسته پيشين2) + (وابسته پيشين1) + اسم + (اسم)+(گروه صفتي) +(گروه اسمی/ضمیر/ای)+(را)+ (گروه قیدی/گروه اسمی/جمله وابسته)وابسته پيشين 4 ----> اين + آن + هر + کدام + چه + همينوابسته پيشين 3 ----> يک + دو + سه + چهار + پنج + شش + ....وابسته پيشين 2 ----> نفر + دست + جلد + تا + ....وابسته پيشين 1 ----> پير + جوان + جوجه + شهادت + ....گروه اسمي ----> گروه اسمي + و + گروه اسميدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور. مرجع: توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف: باطنی

اسلاید 98: 98گرامر CFG برای زبان فارسیهفته گذشته از خونبارترين هفته ها براي نيروهاي آمريكا در عراق بود و در درگيري هاي مختلف در اين كشور 14 سرباز آمريكايي به هلاكت رسيدند.]هفته گذشته NP [ ] ] از خونبارترين هفته ها ]براي نيروهاي آمريكا [pp [ در عراق بود[ VP]چهارده سرباز آمريكاييNP[ ]]در درگيري هاي مختلف در اين كشور[ PP ]به هلاكت رسيدندVP[[.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور.

اسلاید 99: 99گرامر CFG برای زبان فارسیدر درگيري ها در غرب بغداد 5 سرباز آمريكائي كشته و دو سرباز ديگر نيز با درگيري با افراد مسلح در استان الانبار كشته شدند و پنج سرباز ديگر در شهرهاي مختلف عراق به هلاكت رسيدند.]پنج سرباز آمريكائي[ NP ]]در درگيري ها در غرب بغداد[ PP ]كشته شدند[ VP[.]دو سرباز ديگر نيز [ NP ]] با درگيري با افراد مسلح در استان الانبار[ PP ]كشته شدند[ V[ VP]پنج سرباز ديگر NP[ ]در شهرهاي مختلف عراق به هلاكت رسيدندVP[.درس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور.

اسلاید 100: 100گرامر CFG برای زبان فارسیفرماندهي نظامي آمريكا در عراقNP [ ]]با انتشار اطلاعيه اي نيز[ PP اعلام كرد[ VP ]يك سرباز آمريكائي[ ]]روز سه شنبه ]بر ]اثر انفجار بمبي دست ساز ]بر ]سر راه خودرويي در مركز بغداد [ NP [ PP [ NP [ NP مجروح شد[ VP و ]مدتي بعد[ NP ]از پا در آمد[ VPدرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور.

اسلاید 101: 101گرامر CFG برای زبان فارسیSSيك سرباز آمريكائي روز.... مجروح شدمدتي بعد از پا در آمدCSودرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور.

اسلاید 102: 102گرامر CFG برای زبان فارسیSVPNPNMd_3يکAسربازآمريکاييNPVPNPPPPrNPاثر انفجار بمبي دست ساز بر سر راه خودرويي در مركز بغدادبرروز سه شنبهمجروح شددرس پردازش زبانَ طبیعی، استاد: دکتر احمد عبدالله زاده توسط: شهریار عیسی پور.

اسلاید 103: 103منابع[1] حسن احمدي گيوي، حسن انوري، دستور زبان فارسي ، چاپ بيست و هفتم، موسسه فرهنگي فاطمي، 1384.[2] باطني، محمد رضا، توصيف ساختاري زبان فارسي چاپ شانزدهم، انتشارات امير کبير، 1384. [3] علي ميرعمادي، نحو زبان فارسي ( بر پايه نظريه حاکميت و مرجع گزيني)، چاپ دوم، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انساني دانشگاه (سمت)، 1381.[4] حسن پور، حمید، “ بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد. دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطلاعات 1375