دستگاه های آنژیوگرافی و تکنیک آنژیوگرافی

دستگاه های آنژیوگرافی و تکنیک آنژیوگرافی

اسلاید 1: موضوع: دستگاههای آنژیوگرافی و تکنیک آنژیوگرافیبه نام خدایی که در این نزدیکیست

اسلاید 2: 2موضوع سمینار:دستگاههای آنژیوگرافی وتکنیک انژیوگرافی

اسلاید 3: این آزمایش از  همان اوایل کشف اشعه ایکس آغاز گردید .  به طوری که اولین باردرسال 1896 هابیک و لیندنتال با تزریق ماده حاجب امولسیون مخلوط گچ سرخرگ های یک دست قطع شده  انسان را نشان دادند. به علت نبودن موادحاجب مناسب تا سال 1923 هیچ آزمایشی به روی عروق خونی انسان زنده صورت نگرفت.در سال 1923 اولین ونوگرافی با استفاده از برومید استرنسیوم  و یک سال  بعد اولین آنژیوگرافی ران با یدید سدیم (NaI) به روی انسان زنده انجام گردید.  امروزه  روش  تکامل  یافته تر  آنژیوگرافی  همراه  با  درمان موضعی تحت عنوان  آنژیو پلاستی  صورت    می گیرد. این روش در  سرخرگ هایی  که دچار گرفتگی یا  انسداد می باشند انجام  می شود  و   با  عنوان  (P.T.A.( Percotaneous Transluminal Angioplasty برای اولین  بار در سال 1964 توسط دوترو انجام گرفت. این روش در درمان بیماری تصلب شرایین کاربرد  بسیار گسترده ای دارد  و  در  مقایسه با  عمل جراحی از مزایای متعدد از جمله درد بسیار کم، کاهش خطر مرگ و میر و اقتصادی بودن برخوردار است.  روش PTA  نه تنها در درمان  بیماری های شریانی  به ویژه تنگی  و   انسدادها  بلکه در درمان سرخرگ های کوچک قلب نیز کاربرد گسترده ای دارد.امروزه  آزمون آنژیوگرافی ریه نیزبه طور گسترده ای در بخش های آنژیوگرافی انجام می گیرد. تاریخچه آنژیوگرافی:

اسلاید 4: در این تکنیک، با هدایت کاتتر و تزریق مواد حاجب، از عروق بدن توسط دستگاه آنژیوگرافی(دستگاه فلوروسکوپی) تصویربرداری صورت می گیرد، بدین منظور تحت کنترل فلوروسکوپی، کاتتری به داخل شریان ها فرستاده شده و پس از تزریق ماده حاجب از طریق کاتتر، عمل تصویربرداری آغاز می شود. از آنجایی که سرعت خون بالا است، اگر بلافاصله پس از تزریق عمل تصویربرداری آغاز نشود، مواد حاجب رقیق شده و تمام زحمات به هدر می رود. از اینرو بلافاصله پس از تزریق، تیوب تقویت کننده از میدان تصویربرداری خارج شده و سیستم ثبت تصویر در معرض تابش اشعه قرار می گیرد.تكنيك انژيوگرافي:

اسلاید 5: به دلیل نیاز به تابش های سریع و پشت سر هم و تولید حرارت زیاد در آند، از ژنراتورها و تیوب های اشعه ایکس با توان بالا استفاده می شود. توان تیوب اشعه x و ژنراتور دستگاه های آنژیوگرافی از دستگاه های رادیوگرافی و فلوروسکوپی معمولا ً بیشتر است.به دلیل زیاد بودن سرعت جریان خون، نمی توان مواد حاجب را به صورت دستی تزریق کرد. لذا از تزریق کننده های اتوماتیک (injector) استفاده می شود. این دستگاه ها قادرند مواد حاجب را با سرعت تنظیم شده و درجه حرارت مطلوب تزریق نمایند.به منظور تصویربرداری سریع و پی در پی از عروق عمومی بدن، در گذشته از دستگاه های فیلم رد کن سریع (Rapid Film changer) استفاده می شد و امروزه بندرت از این روش استفاده می شود. در آنژیوگرافی از عروق قلبی از دوربین های Cine Fluorography استفاده می شود و هنوز از این روش جهت ثبت تصاویر قلبی بر روی فیلم های سینمایی استفاده می شود.دستگاه های آنژیوگرافی

اسلاید 6: برای آنژیوگرافی در کاربردهای مختلف، تعویض کننده فیلم از ابزار اصلی به حساب می آید. این ابزار بسیار سریع برای آنژیوگرافی سیستم گردش خون و تعویض کننده فیلم با سرعت های متوسط و کم برای آنژیوگرافی عروق مغزی و اندام شکمی به کار می رود. در آنژیوگرافیهای دو جهتی وجود دو تعویض کننده فیلم یکی رو به بالا (برای نمای نیمرخ) و دیگری با زاویه ۹۰ درجه (نیمرخ) طوری قرار می گیرند که بتوانند در هر دو حالت بصورت ترکیبی کار کرده و طبق برنامه ریزی مورد نیاز با هماهنگی با ژنراتور مولد اشعه و سایر ضمایم، فیلم رادیولوژی را در مقابل میدان تشعشع قرار دهند. تعویض کننده های فیلم عموماً با کلیشه ۳۵×۳۵ کار می کنند و می توانند فیلم را (بین ۲۰ تا ۳۰ برگ)، حداکثر با سرعت ۳ تا ۶ کلیشه در ثانیه در معرض تابش قرار دهند. برای جابجایی و تنظیم محل قرار گرفتن تعویض کننده فیلم (یک یا دو دستگاه توأم) پایه هایی طراحی شده اند که می توانند به صورت افقی (نمای روبرو) و یا عمودی (لترال)، حرکت کرده و با تخت آنژیو و میدان دید تابش هماهنگ شوند. تعویض کننده فیلم (Film Changer):

اسلاید 7: دستگاه های آنژیوگرافی به دو دسته تقسیم می شوند آنژیوگرافی عروق عمومی (General Vascular) آنژیوگرافی قلبی (Cardiac)دستگاه های آنژیوگرافی عروق عمومی، جهت آنژیوگرافی از کل عروق بدن به غیر از قلب طراحی شده اند و دستگاه آنژِیوگرافی قلبی به منظور تصویربرداری از عروق قلبی و حفره های قلبی طراحی شده است . تقسیم بندی دستگاه های آنژیوگرافی

اسلاید 8: در دستگاه های آنژیوگرافی از ژنراتورهای فرکانس بالا (High Frequency) به دلیل داشتن توان بالا استفاده می شود. ژنراتور به کار برده شده، باید بتواند جریانی بین 800-1500mA را تأمین کند. به علت استفاده از جریان بالا در تولید اشعه x، کیلوولتاژ دو سر تیوب و در نتیجه انرژی اشعه x تولید شده کاهش می یابد. این عمل باعث بهتر دیده شدن ساختارهای عروقی حاوی مواد حاجب در مقایسه با بافتهای اطراف می گردد.کیلوولتاژ مورد نیاز در آنژیوگرافی بین 50-100KVP (عمدتا ً 70-80KVP) می باشد. در آنژیوگرافی از عروق، مدت زمان هر تابش به کمتر از 1 میلی ثانیه می رسد. بنابراین نیاز است که ولتاژ تولید شده نوسان خیلی کمی داشته باشد تا بتواند در مدت 1 میلی ثانیه اشعه یکنواختی تولید نماید ژنراتوردستگاه های آنژیوگرافی

اسلاید 9: باید توجه داشت که در تیوب های آنژیوگرافی نمی توان از لکه کانونی بزرگ استفاده کرد زیرا نیم سایه در تصویر افزایش پیدا کرده و موجب کاهش جزئیات ثبت شده می گردد. از اینرو به منظور حفظ جزئیات تصویر باید از لکه کانونی کوچک استفاده شود. اما این کار با یکسری محدودیت ها همراه است که عبارتند از :افزایش حرارت تولید شده در آندکاهش میدان تابشافزایش اثر پاشنه آنداندازه لکه کانونی در تیوب های آنژیوگرافی عمومی بین 1.2-0.6 میلیمتر است و در مواردی که بزرگنمایی عروق مغزی مد نظر است باید از لکه کانونی 0.3mm یا کوچکتر استفاده شود.تیوب های آنژیوگرافی

اسلاید 10: از آنجایی که از این تیوب ها هم برای فلوروسکوپی و هم برای رادیوگرافی پی در پی و سریع استفاده می شود لذا باید ظرفیت حرارتی بالاتری نسبت به تیوب های دستگاه های معمولی داشته باشند. برای این تیوب ها دو نوع ظرفیت حرارتی تعریف می شود.ظرفیت حرارتی پیوسته: به مقدار حرارت قابل تحمل آند در حین فلوروسکوپی ظرفیت حرارتی کوتاه مدت: به مقدار حرارت قابل تحمل آند در تصویربرداری های سریع در گذشته از تیوب های با محفظه شیشه ای و زاویه هدف 11 و آند ترکیبی از مولیبدنیوم – رنیوم – تنگستن استفاده می شد. مقدار ظرفیت حرارتی پیوسته آنها در حدود 300 کیلووات و ظرفیت حرارتی کوتاه مدت بین 50-150 کیلووات است. در تیوب های سرامیکی – فلزی جدید با محفظه فلزی، زاویه هدف 11 درجه است و آند ترکیبی از مولیبدنیوم – رنیوم – تنگستن و گرافیت می باشد. مقدار ظرفیت حرارتی کوتاه مدت آن بین 85-40 کیلووات و ظرفیت حرارتی پیوسته به 750 کیلووات می رسد.تیوب های مخصوص آنژیوگرافی عمومی

اسلاید 11: در آنژیوگرافی قلب به جای استفاده از تیوب های معمولی از تیوب های گریددار استفاده می شود. لذا می توان اشعه x را به صورت پالسی قطع و وصل کرد.معمولا ً کلید قطع و وصل تیوب را به دریچه دوربین Cine Flourography وصل می کنند و همزمان با باز شدن دریچه دوربین، تولید اشعه x آغاز می شود و با بسته شدن آن، تیوب اشعه x را متوقف می نماید. این کار سه مزیت عمده دارد : کاهش دز جذبی بیمارکاهش تولید حرارت در آندتولید اکسپوژرهای خیلی کوتاهعمدتا ً از تیوب های سرامیکی – فلزی با تکنولوژی بلبرینگ مایع (liquid Bearing) در این دستگاه ها استفاده می شود. زاویه هدف 9 درجه بوده و در ساخت دیسک آند از آلیاژهای مولیبدنیوم – رنیوم – تنگستن و گرافیت استفاده شده است. تیوب های مخصوص آنژیوگرافی قلب

اسلاید 12: به منظور اندازه گیری واحد حرارتی تولید شده در آند باید از فرمول زیر استفاده کرد :HU = KVP × MA × sec ×C × EXPHU = واحد حرارتی S = زمان بر حسب ثانیه KVP = کیلوولتاژ پیک C = ضریب ثابت MA = میلی آمپر EXP =تعداد اکسپوژرها مثال : حداکثر حرارت تولید شده در آند را برای 12 اکسپوژر با شرایط 300 MA , 70 KVP و در مدت 0.1 sec با استفاده از یک ژنراتور سه فاز 6 پالس حساب نمایید :HU = 70 × 300 × 0.1 × 1.35 × 12 = 34020 واحد حرارتی این تیوب همانند سایر تیوب ها انواع نمودارهای میزان تحمل تیوب، نمودار خنک شدن آند و محفظه تیوب را داراست و می توان شرایط تابشی و مدت زمان مورد نیاز بین هر اکسپوژر را از روی منحنی ها بدست آورد.اندازه گیری واحد حرارتی تولید شده در آند

اسلاید 13: یک انتهای بازوی C شکل سیستم گیرنده تصویر (شامل : تیوب تقویت کننده تصویر، دوربین های سینما فیلمبرداری) قرار گرفته و طرف دیگر آن تیوب اشعه x وصل شده است. این بازو به واسطه یک پایه به زمین متصل شده است که اصطلاحا ً گانتری (gantry) نامیده می شود.بازوی C شکل قادر است حول محل اتصال به گانتری (Point of attachment) در تمام جهات به چرخش در آید. زیرا در برخی از آزمون ها نیاز به تصویربرداری از زوایای مختلف است و زاویه دادن بیمار کاری مشکل و خطرناک است. با این نوع طراحی می توان تیوب اشعه x و سیستم گیرنده تصویر را در جهات مورد نظر نسبت به محل اتصال به گانتری حرکت داد.از نکات حائز اهمیت در حین ساخت دستگاه این است که تیوب اشعه x و تیوب تقویت کننده تصویر هر دو در یک راستا قرار داشته باشند. یعنی اشعه x بر مرکز فسفر ورودی تیوب تقویت کننده تصویر بتابد.دستگاه های C – arm

اسلاید 14: بعضی موارد دو دستگاه C – arm را به صورت عمود بر یکدیگر در یک اتاق نصب می کنند و به این طراحی اصطلاحا ً Biplane گفته می شود. با این روش می توان به صورت همزمان از دو نمای متفاوت عمل تصویربرداری را انجام داد. مزایای استفاده از دستگاه Biplane عبارتند از :تصویربرداری همزمان از ساختارهای عروقی در دو نمای مختلفامکان تصویربرداری از دو نما با یکبار تزریق ماده حاجب که کاهش ریسک بیمار را به همراه دارد.کاهش مدت زمان آزمون، که خطر آسیب دیدگی بیمار را کاهش می دهد.دستگاه های Biplane

اسلاید 15: امروزه تخت ها را بر مبنای نوع آزمونهای آنژیوگرافی طراحی می کنند. به عنوان مثال تخت هایی که برای آنژیوگرافی مغزی ساخته می شوند، در قسمت بالا عرض کمتری نسبت به قسمت پایین تخت دارند.به منظور راحتی بیمار، لایه روی تخت از اسفنج پوشیده شده است. در کناره های تخت نیز دستگیره های جانبی وجود دارد که بیمار می تواند آنها را در طول آزمون بگیرد. در ساخت تخت معمولا ً از موادی مثل پلاستیک و فیبر کربن استفاده می شود این مواد اشعه x را به مقدار کمی جذب کرده و بهبود کیفیت تصاویر و کاهش دز جذبی بیمار را به همراه دارد.دو طرح اصلی برای رویه این نوع تخت وجود دارد نوع برای اهداف عمومی که دارای حرکت طولی یا مانور زیاد برای کاربردهای مختلف ( جنرال ) و دیگری رویه بدون کلاف ( flameless ) که با طراحی خاصی برای کاربردهای آنژیوگرافی عروق کرونر ساخته می شود . تخت های آنژیوگرافی

اسلاید 16: بر روی تخت های آنژیوگرافی، یک سیستم قابل برنامه ریزی به نام (Stepping device) نصب شده است، که برای آنژیوگرافی از ساختارهای عروقی اندام تحتانی مناسب می باشد. نحوه کار آنها به این شکل است که در طول تزریق ماده حاجب، تخت بر اساس نوع برنامه ای که به آن داده شده است، به صورت مرحله ای حرکت کرده و در هر مرحله یک ناحیه از اندام تحتانی در میدان تابش قرار می گیرد. پس از اتمام تابش تصاویر در کنار یکدیگر قرار گرفته و از ناحیه لگن تا پاها را می توان به صورت یکجا مورد بررسی قرار داد. باید توجه داشت که شرایط تابش در هر مرحله بسته به ضخامت عضو تغییر می کند.تخت های آنژیوگرافی

اسلاید 17: در آنژیوگرافی نیاز به ثبت تصاویر با سرعت بالا است. در گذشته از فیلم ردکن های سریع در آنژیوگرافی عمومی و از سینمافلوروگرافی جهت ثبت تصاویر قلبی استفاده می شد. با ظهور تکنولوژی DSA و تجهیزات کامپیوتری استفاده از فیلم ردکن های سریع تقریبا ً منسوخ شده است. از تکنیک DSA در هر نوع دستگاه (آنژیوگرافی قلبی و عمومی) استفاده می شود و پس از تشکیل تصاویر نهایی بر روی مانیتور، می توان آنها را به وسیله پرینتر بر روی فیلم چاپ کرد.در دستگاه های آنژیوگرافی قلب، علاوه بر استفاده از تکنیک DSA، از دوربین Cine Flourography نیز استفاده می شود، زیرا قدرت تفکیک تصاویر آن بالاتر از مانیتور است و به دلیل متحرک بودن قلب، تنها روش مطمئن جهت ثبت دائمی تصاویر محسوب می شود. سیستم ثبت تصاویر

اسلاید 18: دوربین های Cine Fluorography قادرند تصاویری را که بر روی فسفر خروجی تیوب تقویت کننده تشکیل شده است، بر روی فیلم های سینمایی ثبت نمایند.دوربین سینمافلوروگرافی از قسمت های زیر تشکیل شده است : عدسی، دیافراگم، شاتر (دریچه)، روزنه، صفحه فشارنده، سیستم انتقال دهنده فیلم و قرقره های مخصوص فیلم های خام و تابش دیده.دوربین های Cine Fluorography

اسلاید 19: ابتدا عدسی، تصویر روی آئینه مربوط به فسفر خروجی را بر روی فیلم درون دوربین متمرکز می کند. دیافراگم حدفاصل عدسی و شاتر قرار گرفته است و تصویر نوری عدسی را از طرفین محدود می کند. شاتر نیز به صورت یک نیم دایره است که وقتی به چرخش در می آید مسیر عبور نور را به داخل روزنه مسدود می کند.روزنه دوربین 4 گوش بوده و نور ورودی را محدود می کند. صفحات فشارنده، پشت روزنه قرار گرفته اند موجب چسباندن فیلم به روزنه دوربین می شود. موتوری درون دوربین قرار داده شده است که فیلم سینمایی از حلقه پر به طرف حلقه خالی حرکت می دهد. هنگامی که شاتر بسته می شود، فیلم با واسطه یک بازو از روزنه دور شده و به حرکت در می آید. این حرکت تا زمانی ادامه می یابد که فریم بعدی در مسیر تابش قرار گیرد. با بسته شدن دریچه، حرکت فیلم متوقف شده و تحت تابش قرار می گیرد.شاترها به کلید قطع و وصل تیوب اشعه x، متصل شده است و تنها زمانی اشعه x تولید می شود که دریچه دوربین باز باشد و با بسته شدن دریچه تولید اشعه x متوقف می گردد.دوربین های Cine Fluorography

اسلاید 20: قدرت تفکیک تصاویر ایجاد شده به عواملی مثل قطر و قدرت تفکیک فسفر ورودی تیوب تقویت کننده تصویر و ابعادی از فیلم که در هر فریم تحت تابش قرار می گیرد بستگی دارد.معادله زیر را می توان جهت محاسبه قدرت تفکیک فیلم سینمایی مورد استفاده قرار داد. (F /2.54) (b)(a) = قدرت تفکیک فیلم های سینماییa = قدرت تفکیک فسفر ورودی (بر حسب جفت خط بر میلیمتر) b = قطر فسفر ورودی بر حسب اینچF = ابعادی از فیلم که در هر فریم تحت تابش قرار می گیرد (بر حسب سانتی متر)قدرت تفکیک

اسلاید 21: دراین تکنیک، تصاویر مربوط به سایه های استخوانی به روش دیجیتالی از روی تصویر عروق حذف می شوند. به طوری که در تصویر نهایی، تنها تصاویر عروق دیده شود. استفاده از تکنیک DSA مستلزم مجهز بودن دستگاه به سیستم فلوروسکوپی، دیجیتال می باشد پس از ورود تصاویر به صورت سیگنال های دیجیتال به کامپیوتر، تکنیک تفریق دانسیته (ساب تراکشن) دیجیتالی با دو روش زیر، بر روی تصاویر انجام می شود ساب تراکشن زمانی ساب تراکشن بر اساس اختلاف انرژی اگر از دو روش فوق به صورت توأم استفاده شود، اصطلاحا ً تکنیک هیبرید نامیده می شود.تکنیک DSA (Digital Subtraction Angiography )

اسلاید 22: پس از کاتتریزاسیون بیمار، دستگاه فلوروسکوپی در حالت فلوروسکوپی دیجیتال قرار داده می شود. سپس با شروع اکسپوژر، عمل تزریق نیز آغاز می شود. سیستم ویدئویی قبل از تزریق ماده حاجب و در ابتدای کار از ناحیه مورد نظر یک تصویر می گیرد و آن را درون حافظه اولیه نگهداری می کند. این تصویر اصطلاحا ً تصویر ماسک نامیده می شوند. سپس تصاویر بعدی همزمان با تزریق ماده حاجب گرفته شده و درون حافظه جانبی قرار داده می شوند. در حین گرفتن تصاویر، عمل ساب تراکشن بین تصاویر حافظه جانبی و تصویر ماسک صورت گرفته و تصاویر حاصله درون حافظه اولیه ذخیره می شود. تصاویر نهایی بلافاصله پس از ذخیره شدن، بر روی مانیتور دوم نمایش داده می شوند. پس از آزمون تصاویر ذخیره شده مجددا ً بازیابی می شوند و برای بررسی نهایی بر روی فیلم مخصوص چاپ می شوند.ساب تراکشن زمانی

اسلاید 23: در این تکنیک از دو دسته پرتو x جهت ایجاد تصاویر ساب تراکشن ناشی از اختلاف در برخوردهای فتوالکتریک استفاده می شود. در این روش بر اساس اختلاف ضریب جذب فتوالکتریک، قبل و بعد از لبه جذبی Kعمل می شود. لبه جذبی Kدر اتم ید 33Kev است. در صورتی که انرژی دسته اشعه تابشی برای غلبه بر آن کافی نباشد، قادر به خروج الکترون از لایه K نمی باشد. یعنی ضریب جذب فتوالکتریک در این انرژی پائین است. اما اگر انرژی دسته اشعه تابشی کمی بیش از انرژی لبه K باشد احتمال خارج ساختن الکترون از لایه K وجود دارد. در این حالت ضریب جذب فتوالکتریک به مقدار زیادی نسبت به حالت قبل افزایش پیدا کرده استبر این اساس اگر اشعه های تک انرژی با انرژی های 32Kev و 34Kev به عضو مورد نظر بتابد، می توان از اختلاف زیادی که در ضریب جذب فتوالکتریک ایجاد شده استفاده کرده و تصویر نهایی را با کنتراست بالایی تولید کرد. اما تولید اشعه x با این دقت کاری دشوار و تقریبا ً غير ممکن است.ساب تراکشن بر اساس اختلاف انرژی

اسلاید 24: از این دستگاه به منظور تزریق یکنواخت مواد حاجب با فشار و سرعت بالا و تحت شرایط کنترل شده استفاده می شود. اجزاء تشکیل دهنده این دستگاه عبارتند از :پانل کنترلسرنگسیستم گرم کنندهسیستم تزریق کنندهدستگاه تزریق اتوماتیک (injector)

اسلاید 25: در دستگاه های تزریق کننده جدید، از پانل های کنترل دیجیتالی استفاده شده است و تکنولوژیست قبل از شروع کار پارامترهای تزریق را بر روی آن انتخاب می کند. درون دستگاه حافظه هایی قرار دارد که قادرند پارامترها را درون خود ثبت نمایند. سرنگ از نوع یکبار مصرف است و می توان آن را از بقیه قسمت های دستگاه جدا ساخت. بسته به طراحی کارخانه، حجم سرنگ ها متفاوت بوده و معمولا ً بین 40 تا 260 سی سی ظرفیت دارند. ابتدا مواد حاجب درون سرنگ ریخته شده و پس از آن داخل جایگاه مخصوص قرار داده می شود. در کنار جایگاه سرنگ سیستم گرم کننده نصب شده است و کار آن حفظ درجه حرارت مواد حاجب در دمای نزدیک به دمای بدن انسان (37 درجه) است. در صورتی که درجه حرارت ماده حاجب خیلی پایین باشد نمی توان با این سیستم آن را گرم کرد زیرا موجب آسیب دیدگی دستگاه می شود.دستگاه تزریق اتوماتیک (injector)

اسلاید 26: سیستم تزریق کننده از یک موتور متصل به میله مارپیچی تشکیل شده است. سر دیگر میله مارپیچی به پیستون داخل سرنگ وصل است. با گردش موتور، میله مارپیچی به سمت عقب یا جلو (بسته به جهت چرخش موتور) حرکت می کند. با جلو و عقب رفتن میله مارپیچی، پیستون نیز درون سرنگ در همان جهت به حرکت در می آید و عمل تزریق را انجام می دهد.سرعت و نحوه تزریق به وسیله پارامترهای تزریق، قابل کنترل است که شامل آهنگ تزریق، حجم تزریقی، فشار، افزایش آهنگ تزریق و تزریق تأخیری می باشد.دستگاه تزریق اتوماتیک (injector)

اسلاید 27: آهنگ تزریق : عبارت است از حجمی از ماده حاجب که در هر ثانیه به بیمار تزریق می شود (بر حسب cc/sec). 5 فاکتور بر آهنگ تزریق مؤثر است که عبارتند از :چسبندگی ماده حاجبطول کاتتر مورد استفادهقطر داخلی کاتترفشار تزریقتعداد سوراخ های جانبی در انتهای کاتتربا دو روش می توان میزان چسبندگی ماده حاجب را کاهش داد که عبارتند از : افزایش درجه حرارت ماده حاجب به اندازه دمای بدناستفاده از ماده حاجب با محتوای ید کمتردستگاه تزریق اتوماتیک (injector)

اسلاید 28: حجم تزریقی : مقدار ماده حاجب تزریق شده را می توان از فرمول زیر محاسبه کرد.مدت تزریق (sec) × آهنگ تزریق (cc/sec) = (cc) حجم تزریقی فشار تزریق : فشار تزریق با واحد پوند بر اینچ مربع (PSI) سنجیده می شود و معمولا ً در محدوده 1000-100 قرار دارد. به عنوان مثال فشار تزریق در آنژیوگرافی مغز 600psi است. تکنولوژیست باید از مقادیر فشاری که برای هر کاتتر توسط کارخانه سازنده تعیین شده است آگاهی داشته باشد.دستگاه تزریق اتوماتیک (injector)

اسلاید 29: دستگاه سي‌تي آنژيوگرافي تصاوير سه بعدي بسيار دقيق از عروق بزرگ و قلب تهيه مي‌كند كه به كمك آنها تشخيص و مشاهده پلاك‌هاي چسبيده به ديواره داخلي عروق امكان‌پذير مي‌شود. ضمن آن‌كه به كمك تصاوير اين دستگاه امكان تشخيص و مشاهده انسداد عروق شرياني وجود دارد. به‌طور كلي براي سهولت بيماران و كاهش ترس و نگراني‌هاي آنان از يك‌سو و افزايش سرعت عمل، از سي‌تي آنژيوگرافي استفاده مي‌شود. اين روش به دليل آن كه از كاتتر استفاده نمي‌كنند و بيمار مجبور به بستري شدن نيست و ضمنا روش تهاجمي به شمار نمي‌رود، مزاياي زيادي براي بيماران دارد.CTA(computed tomography):

اسلاید 30: در روش آنژيوگرافي مرسوم، از تعبيه يك كاتتر در شريان بيمار براي تزريق ماده حاجب استفاده مي‌كنند. این روش طولاني و هزينه آن بالاست. بنابراين منطقي و اقتصادي است كه ابتدا به بيمار استفاده از CTA توصيه گردد. به عبارت ديگر انجام CTA براي بيماراني كه از نارسايي حاد شرياني رنج نمي‌برند و داراي علائم حاد مانند درد قفسه صدري، تنف س سخت و كوتاه نيستند يا بيماراني كه نتيجه آزمايش استرس تست آنها چندان واضح نيست مناسب‌تر خواهد بود. البته بايد متذكر شويم كه براي تعيين دقيق گرفتگي شرياني و اخذ تصميم نهايي درباره وضعيت بيمار و نحوه درمان آن، همچنان آنژيوگرافي حرف آخر را مي‌زند. از طرفي در مواقعي كه ضربان قلب بيمار بسيار تند يا كند باشد، CTA به دليل ايجاد تداخل امواج، دچار مشكل مي‌گردد.

اسلاید 31: سی تی آنژيوگرافي قادر است تنگ شدن عروق خوني را به موقع تشخيص دهد ودرنتيجه زمان كافي براي درمان وجود دارد. سی تی آنژیوگرافی جزئیات آناتومیک دقیق تری ازعروق می دهدمحدوديت هاي آنژيوگرافي CT :درشخصی كه بسيارچاق است تصاوير كيفيت بسيار خوبي نخواهند داشت. در بيماراني كه بيماري كليوي پيشرفته يا ديابت شديد دارند نبايد انجام شود چون ماده حاجب مي تواند به عملكرد كليوي صدمه بيشتري بزند. اگر بيماری، ضربان نامنظم قلب داشته باشد يا پلاكهاي متعدد كلسيمي در جدار رگ داشته باشدممكن استCT آنژيوگرافي به سختي تفسير شود . CT آنژيوگرام به اندازه آنژيوگرافي با كاتتر در عكسبرداري از عروق پيچ در پيچ قابل اطمينان نيست . بخصوص در شريانهاي كرونري در قلبي كه به سرعت در حركت است . CT آنژیوگرافی برای دیدن عروق خونی در نقاط کلیدی بدن استفاده می شود که شامل : مغز، کلیه

اسلاید 32: عوارض دستگاه سي تي آنژيو قطعاً بسيار كمتر از آنژيوگرافي است اما متخصصان قلب بدون توجه به اين مسئله براي بيمار آنژيوگرافي تجويز مي‌كنند. دستگاه‌هاي كه به عنوان دستگاه سي تي آ‌نژيو معروف شده‌اند در واقع دستگاه‌هاي سي تی اسكن 64 اسلايس هستند كه مي‌توانند علاوه بر اسكن قسمت‌هاي مختلف بدن از داخل رگ و عروق كرونر قلب هم تصويربرداري كنند. دستگاه سي‌تي آنژيو

اسلاید 33: رگهای خونی به طور نرمال در تصاویر رادیوگرافی دیده نمی¬شوند، وبه طور کافی با بافتهای اطرافشان کنتراست ندارند. برای افزایش کنتراست تصاویر، از عامل کنتراست استفاده می¬شود که مایعاتی چگال با عدد اتمی بالا، نظیر ید هستند. که به داخل رگهای خونی در طول آنژیوگرافی تزریق می¬شود. و به دلیل چگالی بالا و عدد اتمی بالای آنها، فوتون¬های اشعه X توسط عامل کنتراست بیشتر از خون و بافتها جذب می¬شوند. عامل کنتراست سبب ایجاد تصاویر رگهای خونی با کیفیت و جزئیات بالا می¬شود. انواع مختلفی از عوامل کنتراست برای تصویربرداری از نقاط مختلف استفاده می شود. به طور کلی ماده حاجب ماده ای است که عدد اتمی آن نسبت به ترکیبات بدن بالاتر است به همین دلیل جذب کننده اشعهX است. تجربه نشان می دهد که اگر ماده حاجب تا حد دمای بدن گرم شود، بهتر تحمل می شود. امروزه برای این کار بیشتر از مگلومین کمپوند استفاده می شود. عامل کنتراست در آنژیوگرافی:

اسلاید 34: 1-ارائه تصاویر پر كیفیت بر روی كلیشه رادیوگرافی 2-توانائی رادیوگرافی به صورت سریال روی فیلم حتی تحت زاویه ) (Real time 3-تابش زاويه اي(Angled projection 4-ثبت آثار حیاتی و توانائی برنامه ریزی انژكتور اتوماتیك و سیستم كنترل ژنراتور اشعه ایكس با آثار حیاتی بیمار. 5-ژنراتور مناسب، توان مناسب، ثبات فاكتورهای رادیوگرافی، تشعشع كنترل شده و با كیفیت بالا 6-عدم نیاز به حركت دادن بیمارنیازهای اساسی در آنژیوگرافی7-توانائی عملكرد به عنوان یك تشخیص اورژانس 8-فضای مناسب برای كار پزشك و دستیاران در هنگام عبور كاتتر در عروق بیمار 9-اطمینان از عدم تابش غیر برنامه ریزی شده پرتو X 10-قابل استریل بودن دستگاه، 11-لوازم ایمنی كامل در مقابل شوك الكتریكی 12-دوز كمتر اشعه 13-سهولت عمل با كاتتر قلبی

اسلاید 35: روشی برای تصویربرداری (رگ نگاری) در پزشکی است. به تصاویر تولید شده به‌ این روش آنژیوگرام تشدید مغناطیسی گویند(Magnetic Resonance Angiography) آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی

اسلاید 36: سیستم بطور کلی عبارتست از مجرای بزرگ احاطه شده با مگنت دایره ای که بیمار برای مدت زمان خاصی در آن می خوابد. بیمار بر روی تخت چرخ داری که به داخل مگنت حرکت می کند، دراز می کشد.اخیراً سیستمهایی با راحتی بیشتری برای بیماران طراحی شده است که امکان تصویر برداری بهتر و دردسترس تری را فراهم می نماید . سیستمهای جدید نسبت به سیستمهای قدیمی پهن تر و کوتاهتر می باشند و البته بیمار به طور کامل در آنها محبوس نمی گردد. بعضی از واحدهای شکل-در تمام جهات باز می باشند و لذا این امر برای بیماران دچار تس از محیط بسته بسیار مطلوب می باشد. یک اشکال و نقطه ضعف اینگونه سیستمها این است که کیفیت تصاویر همواره و بطور مداوم خوب و مناسب نمی باشد. :MRAتجهیزات

اسلاید 37: 1-عروق شریان کاروتید در گردن (هدایت کننده خون به مغز)،محل معمول ارترواسکلورزیس مباشند.این عروق به علت الترواسکلروز به شدت تنگ شده یا کاملا دچار انسداد می گردند،بدین صورت جریان خون به سمت مغز کاهشیافته و حتی سکته نیز حاصل می گررد.در صورتیکه اولتراسوند،این بیماری(الترواسکتروز) را نشان دهد،بسیاریاز جراحان پس ار تایید بیماری با ام ار ای عمل جراحی اضطراری را انجام می دهند2-کاربرد فراوان در کنترل بیماران از جهت عروق مغزی3-شناسایی بیماری های ائورت و عروق خونی تامین کننده کلیه ها،ریه ها و پاها استفاده می شود.Indicaition MRA:

اسلاید 38: ا.انتخابی(selective)2.غیر انتخابی (non selective)آنژیوگرافی کلیه :

اسلاید 39: فقط وقتی انجام می شود که اطلاعات مورد نظر از طریق آنژیوگرافی غیر سلکتیو رنال بدست نیاید و یا برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر به صورت سلکتیو انجام شود .برای آنژیوگرافی سلکتیو رنال ، زمان تزریق به طور معمول 1 تا 2 ثانیه می باشد . معمولاً چهار فریم در طی دو ثانیه فاز شریانی را نشان می دهد و چهار فریم در 8 ثانیه فازهای نفروگرام و وریدی را پوشش می دهد .آنژیوگرافی سلکتیو رنالآنژیوگرافی غیر سلکتیو رنال کاتتر در حدود آئورت لومبار و شریانهای رنال قرار گرفته و آنژیوگرافی غیر سلکتیو انجام می شود . برای تهیه فاز شریانی ، 2 فریم در ثانیه در بیشتر موارد اطلاعات کافی را فراهم می نماید. معمولاً تهیه 6 فریم در طول 3 ثانیه فاز شریان را پوشش می دهد . برای تصویربرداری فاز نفروگرام و وریدی یک فریم در دو ثانیه (  fps½ ) در ادامه فاز شریانی کافی است ( یعنی 6 فریم در طول 12 ثانیه ) .