رشوه

رشوه

اسلاید 1: به نام خداموضوع : رشوهتهیه کننه : ابوالفضل حق شناس

اسلاید 2: رشوه

اسلاید 3: تاریخچه :شايد بتوان گفت جرم رشوه از قديمي ترين جرايم تاريخ كيفري بشر دانست . سابقه تاريخي اين جرم به زمان تشكيل اولين دولت ها و ساختار ديوان سالاري در سطح جهان بازميگردد . حكومتها نيز چون اين جرم را مخل نظم و موجب بي اعتمادي مردم به حاكميت مي دانستند مجازاتهاي بسيار سنگيني براي آن ها در نظر گرفتند به عنوان مثال هردوت مورخ بزرگ يوناني در كتاب خود آورده است كه كمبوجيه ، دومين پادشاه هخامنشي دستور داد تا يكي از قضات بزرگ به نام سيسامنس را به جرم دريافت رشوه اعدام كنند ، پوست از تنش جدا كنند و آن پوست را بر مسند قضاوت پهن كنند سپس پسر قاضي را به جاي او منصوب كرد و به او ياد آوري كرد كه بر چه جايي نشسته است .در دوران پس از ظهور اسلام نيز مبارزه با فساد مالي كارگزاران حكومتي مورد توجه جدي قرار گرفت . نمونه بارز آن در سيره عملي حضرت اميرالمومنين علي عليه السلام است كه در نامه مشهور خود به مالك اشتر مي فرمايند : اگر يكي از آنان دست به خيانتي گشود و گزارش جاسوسان بر آن خيانت هم داستان بود بدين گواه بسنده كن و كيفر او را با تنبيه بدني بدو برسان و آنچه بدست آورده بستان ، پس او را خوار بدار و خيانتكار شمار ، و طوق بدنامي در گردنش درآويز »

اسلاید 4: رشوه چيزي است كه براي باطل ساختن حق يا ثابت كردن باطل داده مي شود .استعمال رشوه بيشتر در مواردي بكار مي رود كه موجب ابطال حق يا گذراندن و رسيدن به باطل است .رشوه رسيدن به حاجت است از راه زد و بند رمصانعهرشوه از نظر لغوي :

اسلاید 5: زیر شاخه رشوه :

اسلاید 6: رشاء :رشاء در لغت به معناي پراخت مال ( اعم از وجه نقد و سند پرداخت است ) به منظور انجام غير قانوني ( اعم از اينكه قانوناً حق فرد باشد و طريق دستيابي غير قانوني باشد يا اينكه اصل عمل غير قانوني باشد ) كاري است كه انجام دهنده آن را نيز راشي مي نامند .

اسلاید 7: رايش :اين واژه اصطلاح فقهي جرمي است در ارتباط با رشوه خواري كه قانونگذاري در ماده 593 قانون مجازات اسلامي به آن اشاره كرده است : هر كس عالماً و عامداً موجبات تحقق جرم ارتشاء از قبيل مذاكره جلب موافقت يا وصول و ايصال وجه يا مال يا سند پرداخت وجه را فراهم نمايد به مجازات راشي بر حسب مورد محكوم مي شود .

اسلاید 8: ارتشاء :طرف سوم جرم رشوه كسي نيست مرتشي جز يا همان دريافت كننده رشوه كه يك كارمند دولت صرف از نظر از باجه و مقامي اداري است كه دايره شمول آن شامل كليه كارمندان دولت اعم از رسمي ، پيماني ، قراردادي و همچنين شامل افرادي كه در استخدام دولت نبوده امام به نحوي با دولت همكاري دارند نيز مي شود .

اسلاید 9: تفاوت رشوه با جُعل و اجرت :رشوه در باب قضا و در ازاى حکم قاضى به نفع رشوه دهنده است؛ اما جعل و اجرت در برابر کار قضاوت و فصل‌خصومت به شيوه مقرر مى‌باشد نه در برابر حکم. البته اگر شرط شود که هرکس که حکم به نفع او صادر شود بايد مبلغى به قاضى بپردازد، در اين صورت تفاوت آن با رشوه، مشخص بودن طرفى که حکم به نفع او صادر مى‌شود از ابتدا در رشوه و نامشخص بودن او در جعل است. بنابرین اجرت و جعل از مصاديق رشوه به شمار مى‌روند و با آن تفاوتى ندارند.

اسلاید 10: تفاوت رشوه با هديه :در رشوه، انگيزه رشوه دهنده جلب نظر قاضى جهت صدور حکم به نفع او است؛ در حالى که در هدیه، قصد هديه دهنده تقرب به خدا يا ابراز محبت و دوستی نسبت به طرف، بدون انگيزه‌اى خاص يا به انگيزه توصل جستن به حاجتى از قبيل دانش او مى‌ باشد.

اسلاید 11: حرمت گرفتن رشوه در قضاوت : گرفتن رشوه بر قاضى جهت حکم به نفع رشوه دهنده؛ به حق باشد يا به ناحق، حرام است. همچنين دادن رشوه به قاضى حرام است، مگر آنکه رسيدن به حق متوقف بر آن باشد، که در اين صورت جایز است، هرچند گرفتن آن بر قاضى حرام مى‌ باشد.البته بنابر تعريف دوم براى رشوه، مالى که به قاضى جهت حکم به حق داده مى‌شود مصداق رشوه نخواهد بود. برخى گفته ‌اند: صدق رشوه در فرض بناى حاکم بر حکم به حق و عدم تأثير رشوه در حکم وى، مشکل است.

اسلاید 12: حرمت گرفتن رشوه در غیر قضاوت: بنابر صدق رشوه در غير قضاوت، آيا دادن و گرفتن رشوه در غير قضاوت نيز حرام است؟ بنابر قول برخى، بر حاکمان‌عرفی از قبيل استاندار، فرماندار و ديگر کارگزاران‌حکومتی که به لحاظ قانون ى موظف به انجام دادن کارهاى محول هستند، گرفتن رشوه حرام است. چنان که دادن رشوه به آنان نيز حرام مى‌باشد. در خصوص حرمت گرفتن رشوه بر عاملِ‌زکات ادعاى اجماع شده است.

اسلاید 13: مال يا عدم ماليت رشوه: بنابر قول برخى، رشوه اختصاص به مال ندارد؛ بلکه آنچه که با هدف دستيابى به خواسته خود نزد حاکم يا غير حاکم صورت مى‌گيرد، رشوه به شمار مى‌رود؛ از اين رو، رشوه مى‌تواند دادن مالى، اعم از عين و منفعت به رشوه گيرنده باشد، يا انجام دادن کارى براى او از قبيل دوختن لباس، تعمير خانه يا گفتارى در مدح و ستایش وى. برخى گفته‌اند نوع گفتارى آن، همچون ستايش از طرف، رشوه به شمار نمى‌رود و حرام نيست، مگر آنکه مصداق کمک به ظلم محسوب شود که از اين جهت حرام خواهد بود.

اسلاید 14: معامله محاباتی با قاضی: از مصاديق رشوه يا ملحق به آن در حکم، معامله محاباتی است، مانند اينکه‌کالايى را که ارزش آن ده هزار تومان است به هزار تومان به قاضى بفروشد.برخى گفته‌اند: اگر انگيزه فروشنده از اين کار تعظیم قاضى يا اظهار محبت به او يا تقرب به خدا باشد، مصداق هدیه و جایز است. بنابر قول به حرمت معامله‌محاباتی، بطلان آن اختلافى است.

اسلاید 15: حکم رشوه گرفته شده: دريافت کننده رشوه مالک آن نمى‌شود و واجب است آن را به صاحبش برگرداند و چنانچه تلف شود ضامن مثل يا قیمت آن است؛ليکن اگر گرفتن رشوه در قالب عقد هبه يا بیع محابات باشد، بنابر قول به صحّت عقد، برگرداندن آن واجب نيست و بنابر قول به بطلان، بازپس دادن آن واجب است. در اينکه در اينفرض نيز با تلف شدن نزد مرتشی وى ضامن است يا نه، مسئله اختلافى است. برخى در هر صورت، در ضمان مرتشى اشکال کرده‌اند.