روابط کار

روابط کار

اسلاید 1: عنوان پودمان: روابط كاراستاد : دكتر عبدالحميد شمسزمستان 1389

اسلاید 2: مباني قانوني روابط كار * اصل 28 و 29 قانون اساسي و تاكيد برحقوق كار و نقش دولت در ايجاد امكان اشتغال به كار و شرايط مساوي براي احراز شغل. *حق برخورداري از تامين اجتمايي از نظر بازنشستگي. بيكاري. پيري. از كارافتادگي...

اسلاید 3: مفاهيم و اصطلاحات روابط كارتشكل هاي حرفه اي: - اتحاديه هاي كارگري، - اتحاديه هاي كارمندي، - اتحاديه هاي روشنفكري، - اتحاديه هاي كار فرمايي.

اسلاید 4: اصطلاحات (دنباله)دولت و روابط كار،اعتصاب و آثار آن،مذاكرات جمعي،پيمانهاي جمعي،مشاركت كاركنان در تصميم گيري،آموزش كار كنان، حقوق و دستمزد، شايسته سالاري.

اسلاید 5: مفهوم روابط كارفر آيند تصميمات هماهنگ در چهار چوب شرايط سياسي، اقتصادي و اجتمايي، با هدف تنظيم روابط مديران و كارمندان يا كار كنان و يا كار گران، در جهت رعايت حقوق حقه طرفين. مجموعه اي از قوانين و مقرراتي كه حاكم بر روابط كار مي باشد.

اسلاید 6: تعاريف ديگراين قوانين به چهار گروه تقسيم مي شوند: * قوانين فرعي، Auxiliary laws * قوانين تنظيم كننده،Regulative law * قوانين محدود كننده، Restrictive law * قوانين مشاركتي.Participative laws *تداخل وسيع روابط كار و مديريت منابع انساني...

اسلاید 7: تشكل هاي حرفه اي *واژگان متعارف: اتحاديه، فدراسيون، كنفدراسيون، سازمان هاي كارگري و يا كارمندي، سنديكا،(واژه عام) * سنديك : Syndicشخصي كه منتخب چند نفر است براي دفاع از منافع مشترك؛ * سنديكاليست: فعال يك تشكل سنديكايي و حرفه اي؛ * سنديكا: اتحاد افراد مشترك المنافع در محيط كار.

اسلاید 8: مفاهيم:تعريف ديگر: سنديكا سازماني است داوطلبانه، متشكل از كار كنان ويا كار گران يك حرفه و يا حرف مختلف، صرفنظر از تفاوتهاي عقيدتي، سياسي، مذهبي، جنسي و نژادي، كه به منظور تامين و حمايت از منافع گروهي و اعتلاي موقعيت اعضاء ايجاد مي شود.گونه هاي سنديكا: * انواع اتحاديه هاي كارگري:حرفه اي، صنعتي ،عمومي و كارگاهي. - تقسيم بندي ديگر: انقلابي و اصلاح طلب.

اسلاید 9: گونه هاي سنديكا( دنبالهاتحاديه كار مندي: - تاريخ پيدايش، اواسط قرن 19 - منشاء: اتحاديه آتش نشانها، پليس،پست، - تقسيم بندي: اصلاح طلب و انقلابي(سنديكاليسم انتگرال)،اتحاديه روشنفكري: دانشجويي، معلمين، نويسندگان،روزنامه نگاران،اتحاديه كارفر مايي:- سنديكا هاي حرفه ايو صنفي، سنديكاي كار فر مايي نيز به شمار مي آيند، گو اينكه كار گران ماهر و قديمي نيز در اي اتحاديه ها عضويت دارند؛ از نظر سطح كمي : * اتحاديه هاي كارفرمايي كوچك و متوسط، * اتحاديه هاي كار فرمايان بزرگ.

اسلاید 10: هدف از تشكيل اتحاديه كارفرمايي: رشد اقتصاد ملي از طريق حسن تفاهم و تامين و حفظ منافع مشترك ، حذف رقابتهاي نامشروع بين صاحبان صنايع يا حرف، حل مشكل بيكاري، و برقراري روابط عادلانه ميان كاركنان و كارفرمايان عضو سنديكاهاي وابسته است. دولت و روابط كار: - روابط سه جانبه و يا دو جانبه؟ - دولت و دخالت حداقل( در نظامهاي دموكراسي ليبرال)؛ - دولت و دخالت حداكثر( در نظامهاي با برنامه ريزي متمركز؛ دولت و جريان غالب تنظيم كننده روابط كار هستند). - كشورهاي با اقتصاد مختلط(گاه نقش ارشادي،گاه مداخله جويانه:مثال، در پيمانهاي جمعي؛ رسما ارشادي، عملا دولت يكه تاز).

اسلاید 11: اعتصاباعلاميه جهاني حقوق سنديكايي، مصوب 1978 پراگ؛تعريف: قطع ارادي فعاليت هاي حرفهاي توسط جمعي ازكاركنان يا كار مندان، براي رسيدن به اهدافي خاص، بدون تمايل به قطع دائمي قرارداد كار و روابط رسمي با سازمان مطبوع.اصل اعتصاب در مقابل اصل ”لوك اوت“، يا حق كار فرما در اجتناب از عرضه كار به مستخدم قرار مي گيرد. درقانون كار پيشين ايران ، ماده 45، حق اعتصاب و تعطيل كارگاه پيش بيني شده بود، اما نه براي كارمندان.اصل اعتصاب در مقابل حق كار و اصل حداقل خدمات(تداوم).

اسلاید 12: اعتصاب قانوني:ويژگي ها: * قبلاً اعلان شده باشد، * چرخشي نباشد: حركت اعتصاب در بخش هاي مختلف، * صرفا براي دفاع از منافع حرفه اي صورت گيرد(سياسي نباشد)، * حفظ شئونات و اسرار حرفه اي، * نظم عمومي را بخطر نيندازد (اشغال محل، گروگان گيري خرابكاري...).

اسلاید 13: گونه هاي اعتصاب:تحريم، كم كاري، خود داري از اضافه كاري،تحسن در محل كار(نشسته)،اعتصاب تهديد كننده(موقت) به اعتصاب طولاني،اعتصاب نوبتي( قطع كار بطور متناوب)،اعتصاب ناگهاني و اعلان نشده، ممانعت از استخدام ديگران،اشغال محل كار، اعتصاب همدردي، و اعتصاب غذا...

اسلاید 14: گفتار 5: مذاكرات و پيمان هاي جمعيمنبع قانوني: ماده 35 قانون كار: پيمان دسته جمعي كار عبارت است از پيمان كتبي كه بمنظور تعيين شرايط كار بين يك يا چند سنديكا، اتحاديه يا كنفدراسيون كارگري، از يك طرف، و يك يا چند كارفرما يا سنديكا يا اتحاديه كارفرمايي، از طرف ديگر، منعقد مي گردد.با استنباط از ماده 35 قانون كار مي توان مذاكرات دسته جمعي كار را مذاكراتي دانست كه بين يك سنديكا يا اتحاديه ويا كنفدراسيون كارگري از يك طرف و يك يا چند كار فرما... بمنظور انعقاد پيمان دسته جمعي كار، در جهت تعيين شرايط كار، صورت ميكيرد.

اسلاید 15: هدف مذاكرات جمعي: * ايجاد سازش ميان منافع متضاد و انتظاران متباين كاركنان و كارفرمايان؛ برقراري صلح اجتماعي از طريق گفتگو. نقش دولت: از نظر اغلب قوانين كار پيمانمهاي جمعي، قاعدتا بايد، دو جانبه باشد؛ اما در ايران ، به دلايلي چون: - عدم توجه به اهميت آن توسط كارگران و كارمندان، - عدم تمايل دولت به توزيع قدرت، - نبود اتحاديه هاي مستقل و بزرگ،كه به بلوغ دموكراتيك رسيده باشند، ضرورت دخالت وزارت كار براي نزديك كردن ديدگاهها ، احساس مي شوند.

اسلاید 16: نتايج مذاكرات جمعي: مذاكرات جمعي به عقد پيمان جمعي منجر ميشود، اما در صورت عدم توافق: * يا تعويق موقت مذاكرات صورت مي گيرد * يا اعتصاب و تعطيل مجدد محل كار، * تعديل نيرو... ياد آوري:مذاكرات جمعي عمدتا در زمينه روابط كار مطرح است، ام گاه براي توافق هاي سياسي نيز كار برد دارد.

اسلاید 17: مشاركت كار كنان در تصميم گيريروش هاي مشاركت: 1-مشاركت در تبادل اطلاعات و مورد مشورت قرارگرفتن؛ 2- مشاركت بصورت مذاكرات دسته جمعي؛ 3-تصميم گيري شورايي و ارائه پيشنهادات توسط تمامي كاركنان (مدل ژاپني)؛ 4- مشاركت از طريق نمايندگي(باحق راي و يا بدون راي-نمونه اروپاي غربي)؛ 5-خود گرداني: انتخابي بودن هيئت مديره( قانون1950دريوگسلاوي)؛

اسلاید 18: تعريف و هدف از مشاركت:تعريف: كليه اقداماتي كه ميزان نفوذ و مسئوليت كاركنان را در فرآيند تصميم گيري از طريق نمايندگي مناسب، درسطوح مختلف سازمان افزايش مي دهد.هدف:اين است كه از طريق دخالت دادن كاركنان در فرآيند تصميم گيري، از ميزان برخوردها و تعارضات موجود بين مديران و كاركنان كاسته شود و احساس تعلق فرد به سازمان افزايش يابد. - از نظر اقتصادي: افزايش كارايي و بهره وري در سازمان؛ - از نظر اجتماعي: تقويت همكاري و جامعه پذيري و كاهش تعارضات در محيطي سالم و ايجاد آرامش در محل كار.

اسلاید 19: ويژگي ها و كاركرد مديريت خدمات كشوريمباحث مرتبط با نظام روابط كاركه در كالبد مديريت خدمات كشوري ايران مطرح مي باشد، در مقايسه با كليه مقولات مطرح در نظام روابط كار در جهان، به مباحث زيرمحدود مي باشد: * آموزش كاركنان دولت، * ضوابط مربوط به استخدام رسمي و پيماني، * كار راهه شغلي، * نظام پرداخت حقوق و دستمزد كارمندان، * كوچك سازي و اثرات آن بر نيروي كار، * ساعات كار و مرخصي ها.

اسلاید 20: ويژگي ها:ويژكي هاي مثبت: *گرايش به تقويت سازمانهاي مجازي، و بر پايي دولت الكترونيك، * عدالت محوري، * دانايي محوري، * تاكيد بر كارايي و اثر بخشي، * پرداخت بر اساس كارمزدي بجاي زمان مزدي.

اسلاید 21: ويژگي هاي قابل بحث:رويكرد حاكم بر قانون مديريت كشوري، متاثر از برخي ابعاد منفي نظرات اقتصادي وارداتي مي باشد؛از مشاركت واقعي كاركنان در تصميم گيري ها سخن نمي گويد،از اتحاديه كارمندي خبري نيست،علي رغم تاكيد بر دانايي محور بودن سازمان ها،عملا بر شايسته سالاري تاكيد ندارد، حق اعتصاب به رسميت شناخته شده نيست، نظام استخدامي مبتني بر تبعيض است،از مذاكرات و پيمان هاي جمعي سخني در ميان نيست.

اسلاید 22: آموزش كاركنانرويكرد حاكم: مديريت در كالبد دولت الكترونيك و سازمانهاي دانايي محوراست؛اهداف: *افزايش كارايي و اثر بخشيي، * ارتقاء سطح كيفي سرمايه انساني، * توسعه آگاهي هاي عمومي كاركنان دولت، * توانمند سازي مديران، * آماده سازي كاركنان دولت براي ارتقاء شغلي، * رشد فضائل اخلاقي، فرهنگ سازماني و بهبود روابط انساني كاركنان دولت (تقويت جامعه پذيري).

اسلاید 23: مزاياي استخدامي نظام آموزش كار كنان دولت:كاركنان به ازائ هر 176 ساعت آموزش از يك سال تعجيل در ارتقاء گروه برخوردار مي شوند؛در صورت اخذ يكي از گواهينامه هاي“مهارتي“،“تخصصِي“ يا ”تخصصي-پژوهشي“، كاركنان دولت از مزاياي مدارك تحصيلي ”فوق ديپلم“،“ليسانس“،و ”فوق ليسانس“، برخوردار مي شوند.آموزش IT كاركنان دولت: در راستاي تحقق دولت الكترونيك است، دولت برنامه هاي آموزش آي تي كاركنان، در قالب 7 مهارت، را پيش بيني نموده است.

اسلاید 24: ضوابط مربوط به استخدام رسمي و پيمانيهيات دولت با استناد به اصل 138 قانون اساسي ضوابط مربوط به استخدام دولتي را، با مصوبه 30/5/81، مرتبط با پيشنهاد سازمان مديريت و بر نامه ريزي ، مشخص مي سازد.رويكرد حاكم: كوچك سازي دولت و تعديل نيروي انساني. قاعده عام: * استخدام در كليه دستگاههاي مشمول قانون هماهنگ پرداخت، به صورت پيماني و موقت...انجام خواهد شد. *استخدام رسمي و ثابت، تنها براي مشاغلي كه استخدام غير رسمي امكان پذير نباشد، صورت خواهد گرفت. * مدت قرار داد استخدام پيماني: يك تا سه سال و قابل تمديد.

اسلاید 25: دنباله *افرادي كه در مشاغل كار گري به خدمت پذيرفته مي شوند، تابع قانون كار هستند. * براي جذب و نگهداري افراد با تخصص هاي ويژه،علاوه بر حقوق و فوق العاده هاي متعارف، پرداخت فوق العاده مخصوص نيز پيش بيني شده است. افزايش فوق العاده مخصوص، بنا به تشخيص بالاترين مقام دستگاه، تا 40 درصد، بر اساس نتايج ارزيابي عملكرد مستخدمين پيماني، بلامانع است( يراي كاركنان برجسته و فعال).

اسلاید 26: ساعات كار و مرخصي ها:ساعات كار كارمندان دولت 44 ساعت در هفته؛در موارد خاص دستگاه اجرايي مي توانند، با رعايت سقف 44 ساعت، با توجه به شرايط جغرافيايي و فصلي، ساعات كار را تنظيم نمايند؛ مرخصي ساليانه 26 روز مرخصي كاري (بدون احتساب تعطيلات بين مرخصي) ، با استفاده از حقوق و مزايا؛نيمي از مرخصي كارمندان در سال قابل ذخيره است؛در قانون مديريت خدمات كشوري، حداكثر 4 ماه مرخصي استعلاجي براي كار مندان پيش بيني شده است؛بيماران صعب العلاج مستثني شده اند(بيشتر از 4 ماه ممكن است).

اسلاید 27: نظام حقوق و دستمزد كارمندان دولت:اصل دهم لايحه مديريت خدمات كشوري مربوط به حقوق و دستمزد است.رويكرد رسمي: فردي نمودن نظام حقوق و دستمزد؛از اين پس نظام پرداخت كارمندان دولت بر اساس امتيازاتيكه بر مبناي نوع شغل و كيفيت شاغل به دست مي آورند، تعيين مي شود.بر اين اساس امتياز حاصل از نتايج ارزشيابي اين عوامل در ضريب ريالي مربوطه ضرب مي شود و مبناي تعيين حقوق و مزاياي كارمندان قرار مي كيرد.

اسلاید 28: ياد آوري: روش امتيازي مشتمل است بر:عوامل مربوط به شاغل نظير: * تحصيلات، *معلومات و دوره هاي آموزشي، * سنوات خدمت و مسئوليت ها، * مهارت و تجربه، قدرت فكري و ...،حداكثر 6000 امتياز تعيين شده است.* امتياز متصديان مشاغل مديريت سرپرستي متناسب با: *پيچيدگي وظايف، مسئوليت ها، * حيطه نظارت و سرپرستي، حساسيت شغلي و...

اسلاید 29: عوامل مربوط به شغل نظير: *اهميت و پيچيدگي وظايف، * سطح تخصص ومهارت هاي مورد نياز، *ناگفته نماند كه حد اقل امتياز جدول ارزشيابي مشاغل 2000 و حداكثر امتياز 6000 است. در اين مصوبه علاوه بر پرداخت هاي ذكر شده (حقوق)، 10 مورد فوق العاده هايي نيز به كار مندان قابل پرداخت است. * در ماده 78 اين مصوبه نيز آمده است حد اكثرحقوقحقوق ثابت و فوق العاده هاي در يافتي كار كنان نبايد از هفت برابر حداقل حقوق ثابت و فوق العاده تجاوز نمايد.

اسلاید 30: عمده ترين ويژگي ها:عدالت محور ي، * : يكي از ويژگي هاي دولت خوب مي باشد، * استوار بودن اين مصوبه بر نظام امتيازي يكي از دلايل عدالت گرا بودن آن مي باشد(حداد عادل)؛ عبور از زمان مزدي به كار مزدي. * وجود فوق العاده هاي متعدد ، علاوه بر حقوق ثابت ابزار ديگر بر قراري عدالت مي باشد. كاستي ها: عدم توجه به اصل فردي نمودن حقوق و دستمزد،فقدان توجه به ماموريت سازماني كه چگونگي تحقق وظايف را معين ميكند.

اسلاید 31: ويژگي ها(دنباله):دانايي محوري : بر اساس نظرات دفتر مطالعات اجتمايي مركز پژوهشهاي مجلس: * نظام گرايش به ايجاد سازمان هاي دانايي محور دارد؛ *در اين سازمانها مغز ها مهمتر از دست ها هستند و دانش در آنها نقش كليدي دارد؛ * سازمانهاي نوين دولتي بر سه پايه هوش، اطلاعات و ايده استوار خواهند بود؛ * در اين راستا استخدام پيماني و بويژه رسمي، با استفاده از نيرويهاي با تخصص بالا صورت مي گيرد.

اسلاید 32: كوچك سازي واثرات آن بر نيروي انساني:گونه ها : * ادغام و تجميع سازمانها و واحدها؛..... * تعديل نيرو از طريق: بازخريد، عدم استخدام رسمي، باز نشسته نمودن، نقل و انتقال كاركنان مازاد؛(ايجاد بانك اطلاعات كاركنان مازاد در هر استان)؛ *واگذاري فعاليت هاي غير حاكميتي و شركت هاي دولتي به بخش خصوصي(تصدي هاي اجتماعي و تصدي هاي اقتصادي)؛ * حذف برخي ازپست هاي سازماني كه مستخدمين آنها بازخريد ويا باز نشسته شده اند. *شركتي نمودن برخي از كار كنان پايه.

اسلاید 33: كارايي و اثر بخشي:”دولت كوچك، دولت كار آمد“ : در اين راستا اقداماتي صورت گرفته است همچون: * تاكيد بر تسريع در خدمت رساني و تكريم ارباب رجوع، *بالابردن سطح تحصيلات و آموزش كاركنان دولت، *تبديل زمان مزدي به كار مزدي، *افزايش حقوق به تناسب افزايش كارايي در بر خي از سازمانها(118)، بدون توجه به بهروري، *اتوماسيون فعاليت هاي اختصاصي و عمومي(دولت ا لكترونيك)، *نظر سنجي ارباب رجوع.

اسلاید 34: پي گفتارتلاش دولت براي بهبود شرايط كار قابل شتايش است اما بايد توجه داشت كه: * اين تلاش ها در چهار چوب يك نظام مردم سالار و مبتني بر وفاق ملي صورت گيرد، در غير اين صورت مجموعه اي از كار كنان باثبات و صاحب امتياز در محيطي بي ثبات خواهند بود .نكته ديگر اينكه عليرغم كوچك سازي دولت ، از بعد كار كنان، كليت دولت، نه تنها كوچك نشده است بلكه بر حجم و اندازه آن افزوده شده است؛ حركت به سوي دولت الكترونيك شروع شده است، اما تلاش براي همه گير نمودن آموزش آهاد جامعه و ايجاد زير بنا هاي اين دولت انجام نشده است. نتيجه :* پيدايش دولت الكترونيك سازمان محور، * پيدايش شكاف اطلاعاتي ميان كاركنان نظام و نخبگان، از يك سو ، و مردم، از سوي ديگر...