روانشناسی مربیگری در ورزش

روانشناسی مربیگری در ورزش

اسلاید 1: روانشناسی رهبری (مربیگری) در ورزش سجاد پارسایی 9343604 دانشگاه شهید چمران استاد مربوطه : دکتر ضرغامی

اسلاید 2: تعریف رهبری: فرآیندی که در آن یک فرد بر گروهی از افراد برای رسیدن به هدفی مشترک اثر می گذارد. فیدلر(2001): فردی در گروه که فعالیت های گروهی را هدایت و هماهنگ می کند.

اسلاید 3: اهداف رهبران: برآورده کردن خواستهای سازمانبرآورده کردن خواست های اعضای گروه

اسلاید 4: 1 – مستبدانه نسبت به انتقاد تاثیر ناپذیر- در مورد اعمال خود تردید ندارند. سبک های رهبری: مزیتها ورزشکار احساس امنیت می کند خشونت را می توان جهت داد نیازهای مربی برآورده می شود شخص مستبد(مربی) کارامد و قاطع نگریسته می شودشعار آنان= اگر این ورزش برای من خوب بوده برای بازیکنانم هم خوب خواهد بود.

اسلاید 5: 2 - رفتار گرایانه = رفتار مربی توسط نتایج شکل می گیرد یا تقویت می شود (رهبری مشروط). میل به دریافت توجه مثبت که بخش جدانشدنی از طبیعت انسان است بخوبی توسط حرفه مربیگری به عنوان ابزاری برای نفوذ بر عملکرد و انگیزش ورزشی استفاده می شود.سبک های رهبری:

اسلاید 6: 3 - انسان گرایانه به گفته سیج: « مربی انسان گرا بر این باور است که ورزش برای بازیکنان است نه برای مربیان» سبک های رهبری: رویکرد مشارکتی انسان گرایانه=تقسیم قدرت و حق تصمیم گیری به دستیاران و بازیکنان ویژگی ها ارتباط با اعضاء تیم به شیوه صمیمانه شناخت و فهم و پذیرش تفاوت های فردی بین بازیکنان و پاسخ به آنها علاوه بر هدف نهایی بردن علاقه صمیمانه به برآورده شدن نیازهای شخصی بازیکنان دارد

اسلاید 7: 4 – دموکراتیک = مشارکت همه جانبه اعضای تیمسبک های رهبری: مربی دموکراتیک گاهی اوقات کند، بی کفایت و آشفته به نظر می رسدکند--- اجازه دادن به افراد برای تصمیم نیاز به زمان و شکیبایی داردبی کفایت -- چون گروهها می توانند تصمیم هایی بگیرند که بدون اندیشه و کوتاه مدت باشندآشفته --- زیرا مربی که مصمم عمل نکند از نظر بازیکن عاری از کنترل و ناآگاه است

اسلاید 8: رویکرد های مطالعه رهبری: صفتی : تاکید بر ثبات درونی افراد دارد. رفتاری: بر رفتار رهبر تاکید می کند==» هر فرد میتواند از طریق یادگیری رفتارهای رهبران موثر به رهبری برسد( رهبران در جامعه ساخته می شوند و ذاتا رهبر نیستند). موقعیتی: (الگوی مشروط فیدلر): به نظر فیدلر موثر بودن یک سبک رهبری بستگی به موقعیت دارد نکته اصلی= برقرار کردن موقعیتی مطلوب پرو(1970): ویژگی های رهبری آنقدر که تصور می شد مهم نیستند و رهبری به ویژگی های موقعیت وابسته است. - یک ویژگی خاص تضمین کننده رهبری نیست - سبک ها یا رفتار های رهبری موثر برای موقعیت های خاص مناسب هستند - سبک های رهبری را می توان تغییر داد

اسلاید 9: درنتیجه در نظر گرفتن افراد یا عوامل محیطی و موقعیتی برای ایجاد مدل های رهبری هردو ضروری هستند

اسلاید 10: تقسيم بندي مربيان ناكارآمد از ديدگاه روانشناسي ورزش:    مربي پروفسور : منظور از اينگونه مربي، فردي است كه مدعي است همه چيز را مي داند و درصحبت هايش بطور مداوم از واژه هاي تخصصي استفاده مي نمايد.    مربي پرمدعا : مربي پرمدعا هرگز حاضر به پذيرفتن اشتباهات خود نمي باشد و تمام اشتباهات و خطاها را به بازيكنان خود معطوف مي دارد .    مربي بد زبان : مربي بد زبان بطور مداوم در حال طعنه زدن و انتقاد كردن از بازيكنان و كادر تيم مي باشد.   

اسلاید 11:   مربي شكلاتي : مربي شكلاتي بطور مداوم درحال تحسين و جايزه دادن به كادر تيم خويش مي باشد.   مربي دمدمي مزاج: اينگونه مربي در هر لحظه تصميمي اتخاذ كرده و هر بار به گونه اي متفاوت رفتار مي نمايد.     مربي پرحرف: اينگونه مربيان بطور مرتب درحال حرف زدن و تذكر دادن به بازيكنان تيم خويش مي باشند.    مربي صورت سنگي: مربي صورت سنگي به مربي گفته مي شود كه بدون احساس به نظر می رسد . چنين مربي اي نه تنها در شادي پيروزي ها و موفقيت هاي تيم شركت نمي نمايد بلكه حتي در غم شكست هاي ورزشكاران تيم خود نيز نمود عيني ندارد.

اسلاید 12: یک مربی ورزشی می تواند در هر یک از نقش های زیر ظاهر شود (نقش هاي متمايز يك مربي) رهبر پیرو معلم الگو تعیین کننده محدودیت روان شناس یا مشاور جانشین والدین دوست

اسلاید 13: رهـبـر (Leader) وقتی گروهی از افراد برای رسیدن به هدفی تلاش می کنند ، معـمـولا کسی باید مسئول باشد ، این شخص مربی است که می تواند روشهایی را برای موفقیت بکار ببرد پـیـرو (Rollower) رهـبـر نبایـد هیچ مـوقعی از کسی پـیروی کند ، چراکه از نقاط ضعف او به حساب می آید بر عکس بعضی اوقات این پیروی کردن نشانه نیـرومندی آن شخـص اسـت و به ورزشـکاران نخبه یا کاپیتانها این فـرصـت را می دهد و از آنها نظر خواهی می کند .

اسلاید 14: مـعـلـم (Teacher ) عـلاوه بـرآمــوزش مـهارتـها ، بـایــد ورزشـکاران را مسـتـقل و خـلاق پرورش داد و اجازه داد تا افراد مشکلات خود را خودشان حل نمایند . یک مـعـلم بـایـد از لحـاظ عـلمـی به روز باشــد و از روش هـای خــودش باز خورد کـند و نـیز از وســایل کـمک آمــوزش در آمــوزشـهای خـود استـفـاده کند. الگو    (model ) مـربـی ورزشی  باید در اعـمال و نگرش هـایی که از بازیکنان انتظار دارد ، خـودش الگو باشد

اسلاید 15: تعیین محدودیت (Restricter ) مـربـی ورزش محدودیـت هـایی را تعـیین میکند و ورزشکاران نیز عـلاقـه منـد به محدودیت هایی می باشند که برای پیشرفت مفید است . شاید یک نوع اعتراض و یا تضادی در ابتدا باشد و با هر تغییری در ابتدا ، افراد مخالفت کنند . روان شناس( Psychologist or conseller) مربی ورزشی نباید تهدیدی برای ورزشکاران باشد ، تا افراد احساس راحتی کنند و نیازهای خود را با مربی در میان بگذارند مربی همیشه باید در دسترس باشد

اسلاید 16: دوسـت (Friend ) مربی ورزش  باید کسی باشد که نوآموزانش او را تحسین کنند و همچنین قابل احترام باشد به شرطی که دوستی از حد نگذرد . باید ایـن کـنش و تعـامل مـتقابل باشد و اینکه در آن محــیط آمــوزشی ،روابـط دوستانه را کنار بگذاریم . جانشین والدین (As parent ) یک مربی ورزش زمان زیادی را با تیم سپری می کند در نتیجه افرادی که وابستگی شدید به والدین شان دارند باید کمبود آنها را مربی به شیوه ای جبران کند .

اسلاید 17: عوامل فردی و موقعیتی که بر رفتار مربی اثر می گذارد: سن و بلوغ : افراد وقتی بزرگتر و بالغ تر می شوند، مربیانی را ترجیح می دهند که :به ورزشکاران فرصت مشارکت و تصمیم گیری می دهند، بازخورد مثبت می دهند و آموزش تاکتیکی و فنی بسیاری ارائه می دهند.(ریچاردسون و ویلر 1999) ورزشکاران با سن 10-13 و 14-17 سال مربیان مستبد و حمایتگر را ترجیح می دهند (ریچاردسون و ویلر 1999)

اسلاید 18: جنسیت: زنان رفتارهای مربیگری دموکراتیک و سبک مشارکتی را بیشتر ترجیح می دهند مردان بیشتر از زنان رفتارهای تمرینی و آموزشی و سبک مستبدانه را ترجیح می دهند (هورن 2002) نوع ورزش: ورزشکاران ورزشهای تیمی نسبت به انفرادی سبک مربیگری مستبدانه را بیشتر ترجیح می دهند( ریمر و چلادوری 1995)

اسلاید 19: رهنمود های رفتای برای مربیان(اسمون و اسمیت -2001- ): بعد از رفتارهای مثبت بلافاصله رفتار ورزشکار را تقویت کنید.بعد از اشتباهات ورزشکار تشویق و آموزش اصلاحی را به او ارائه دهید.(بر اجرای خوب ورزشکار تاکید کنید نه بر آنچه که ضعیف انجام داده)ورزشکار را بعد از انجام اشتباه تنبیه نکنید.بازخورد اصلاحی را به شیوه خصمانه، اهانت آمیز یا تند ارائه نکنید زیرا احتمالا این حرکت موجب افزایش ناکامی و انزجار می شود.به منظور جلوگیری از بی نظمی، به ورزشکاران نق نزنید یا آنها را تهدید نکنید.تلاش را تشویق کنید اما به دنبال نتیجه نباشید.آموزش فنی را به شیوه واضح و خلاصه ارائه دهید و تا حد امکان طرز اجرای مهارت را نشان دهید.

اسلاید 20: رهبران موثر گروهها برنامه خود را با توجه به نیازهای اعضای گروه تنظیم می کنند. فیدلر: رهبر دوست داشتنی و مورد احترام نیازی به قدرت رسمی ندارد هیچ بهترین راهی برای رهبری و برای همه موقعیت ها وجود ندارد. به تناسب هر تیم یک روشی برای مربیگری اتخاذ می شود. انتخاب روش و رفتار یک مربی تحت تاثیر عوامل فردی و موقعیتی مثل سن، جنس، نوع ورزش و.....قرار دارد. در نـتـیـجـه:

اسلاید 21: اکنون می توان دریافت که یک مربی قطعاً می بایست دارای یک فلسفه جهت هدایت و رهبری تیم خود باشد . در عین حال می بایست متناسب با ساختار وضعیت تیم و نوع مشکل مورد مواجهه در مسابقات بطور متغییر در هر یک از نقشهای خود ظاهر می گردد. 

اسلاید 22: خسته نباشید

اسلاید 23: منابع : 1) روانشناسی ورزش از تئوری تا عمل نوشته مارک اچ انشل، ترجمه دکتر سید علی اصغر مسدد 2) روانشناسی ورزشی( با رویکرد روانی ، اجتماعی )، تالیف : اسو آهولا و براد هتفیلد ، ترجمه : رضا فلاحی و محسن حاجیلو 3) راهنماي مربيان در روان شناسي ورزشي ترجمه دكتر محمد خبيري – بامداد كتاب 1385          مبانی روان شناسی ورزش و تمرین تالیف رابرت اس. واینبرگ، دنیل گولد، ترجمه دکتر واعظ موسوی             4) فراتر از پيروزي، ترجمه دكتر رحمت ا... صديق سروستاني – كميته ملي المپيك ج.ا.ا 1382