روشهای دارویی و غیردارویی کاهش درد زایمان

روشهای دارویی و غیردارویی کاهش درد زایمان

اسلاید 1: فروزان الفتیهیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین

اسلاید 2: روشهاي دارويي و غيردارويي كاهش درد زايمان  روش های دارویی  روش های غیر دارویی

اسلاید 3: روشهاي دارويي و غيردارويي كاهش درد زايمان بقراط :مبارزه با درد مشغله ابدی انسانهاست ، شورش علیه درد بی فایده است. باید سعی کنیم نقش درد و ضرورت وجود آن را درک کنیم ، زیرا بدون خاصیت هشدار دهنده درد چه بسا موجود زنده ای وجود نداشته باشد .

اسلاید 4: درک درد و تئوريهای مربوط به آنهنوز مشخص نيست که چطور درد درک می شود و تسکین پيدا می کند اما درک درد به خلق و خو و روحيات فرد بستگی دارد تئوری کنترل دريچه ایاز شناخته شده ترين تئوری های درد است که در سال 1965 توسط Melzack & wall ارائه شده است .تئوری کنترل شيميايی درونی دردمکمل تئوری کنترل دريچه ای است که به ترکيباتی اشاره می کند که می تواند درک درد را تغيير دهد

اسلاید 5: GATE CONTROL THEORYتشخيص تحريك از فيبرهای عصبی كوچك محيطی انتقال تحريك به شاخ خلفی نخاععبور ايمپالسها از شبكه سلولی متراكم (ماده ژلاتينی )در نخاع و ايجاد سيناپسبرگشت ايمپالس از طريق عصب حركتی به محيطبرخورد جسم داغ با دست

اسلاید 6: ادامه دنبال سيناپس مدار كوتاه ، رسيدن ايمپالس به هيپوتالاموس وكورتكس مغزتفسير ايمپالس و احساس دردبا اين مكانيسم در ماده ژلاتينی قادر به متوقف كردن ايمپالس در سطح نخاعفعاليت فيبرهاي بزرگ باعث مهار انتقال اطلاعات در حاليكه فعاليت فيبرهای كوچك انتقال را تسهيل می بخشد.در حالت طبيعی فعاليت فيبرهای بزرگ غالب است .

اسلاید 7: ادامه براساس اين تئوری مغزانسان قابليت دريافت يك نوع تحريك را دارد.سه تكنيك همراه با اين مكانيسم :تحريك پوستی انحراف فكركاهش اضطراب

اسلاید 8: خصوصیات درد زایمان درد زایمان به دنبال آسیب بافتی یا بیماری بوجود نمی آید .زنان چند ماه قبل از زایمان خود را برای کنترل و درمان درد آماده می کنند .درد زایمان خودبخود محدود شونده است و بعد از تولد کاهش می یابد .درد زایمان یک هدف و نتیجه مطلوب را به دنبال دارد.درد زایمان انعکاس فرآیند پیچیده فیزیولوژیک و روانی است .درد زایمان شامل دو نوع درد ( احشایی ، کالبدی ) است . درد زایمان متناوب است .

اسلاید 9: عوامل موثر بر درد زایمان عوامل روانی – اجتماعی ( ترس ، اضطراب ، شخصیت مادر ، عوامل فرهنگی ، انتظارات ، تجربه قبلی ، سیستمهای حمایتی ، مکانیسمهای تحمل درد ، روشهای آرامسازی ، عوامل عاطفی ، نگرش ، سطح آگاهی ، اعتقادات )عوامل فیزیکی ( سن وتعداد زایمان مادر ، شکل لگن مادر ، آمادگی سرویکس ، وضعیت جنین ، وضعیت مادر ، طول مدت زایمان ، محیط )

اسلاید 10: آثار درد زایمان آثار ریوی و تنفسی آثار قلبی و عروقی آثار متابولیک آثار گوارشیآثار نورو اندوکرینولوژی آثار روانی اثر بر فعالیت رحمیاثر بر جنین

اسلاید 11: روش های داروییداروهای موضعی - بیحسی ناحیه ای و پاراسرویکال - روش اپی دورال و اسپاینالسایر روشهای بیحسی ناحیه ای داروهای سیستمیک - اپوئيدها مسکن ها و آرام بخش ها داروهای ضد درد تنفسی - انتونوكس

اسلاید 12: چرا روشهاي داروئي نه؟ليبر طولاني ترمداخلات جراحيتاخير در تماس مادر-نوزادخواب آلودگي مادرکاهش رفلکس مکيدنکاهش شيرخوردن نوزاد سبب افزايش زردي،هايپوگليسمي و کاهش وزن گيري مي شود

اسلاید 13: روش های غیر داروییروشهايي كه گيرنده هاي حسي محيطي را فعال مي سازند:حرارت و سرماي سطحي غوطه خوردن درآب هنگام ليبر و زايمانلمس و ماساژ طب سوزني و طب فشاريتحريك الكتريكي اعصاب عبور كننده از پوستتزريق داخل جلدي آب استريلآروماتراپي

اسلاید 14: ادامه روش های غیر دارویی روشهايي كه فیدبک محیطی به درد را کاهش می دهند:تمركز و منحرف کردن حواس، تجسم خلاق هيپنوتيز موسيقي وآوا ازطريق شنواييبيوفيدبك

اسلاید 15: ادامه روش های غیر داروییروشهايي كه محركهاي دردآور را كاهش مي دهند:حركت مادر وتغيير وضعيتفشار متقابل

اسلاید 16: حرارت سطحياستفاده از یک وسیله گرم (حوله مرطوب داغ، بالشتک گرمایی، کیسه سیلیکونی حاوی ژل گرم شده، کیسه آب گرم) روی قسمت تحتانی شکم، قله رحم، کشاله ران، کمر، شانه ها و پرینه استفاده از پتوی گرم کننده برای پوشاندن تمام بدن استفاده از پد مرطوب گرم در ناحیه پرینه در صورت تمایل مادراستفاده از دوش آب گرم به طور موضعی در ناحیه دردناکاستفاده از وان آب گرم برای کاهش درد و افزایش سرعت زایمان نکته: این روش می تواند به طور متناوب در طول زایمان(مراحل اول و دوم و سوم زایمان)، بعد از زایمان به جز در ناحیه پرینه و رحم و به درخواست مادر انجام شود.

اسلاید 17: سرماي سطحياستفاده از یک وسیله سرد (کیسه یخ، بسته ژل، دستکش پلاستیکی پر از قطعات خرد شده یخ، بطری پلاستیکی حاوی یخ) در ناحیه سر، گلو، شکم و یا هر قسمتی که مادر تمایل داردگذاردن بسته ژل یخ زده در پارچه دو لایه و یا ظرف پلاستیکی دارای یخ روی مقعد برای کاهش دردهای بواسیر دردناک در مرحله دوم زایمان نکته: استفاده از یک یا دو لایه پارچه یک بار مصرف بین پوست و جسم سرماده برای جلوگیری از ناراحتی ناگهانی که در اثر تماس مستقیم سرما با پوست ایجاد می شود.این روش می تواند به طور متناوب با روش گرمادرمانی در طول لیبر، مراحل زایمان ر(مراحل اول و دوم زایمان)، بعد از زایمان (در محل رحم و پرینه برای پیشگیری از خونریزی ) و به درخواست مادر انجام شود.

اسلاید 18: غوطه خوردن درآب هنگام ليبر و زايماناستفاده از دوش هاي دستي براي ريختن آب روي شكم و كمرپاشويه دوش گرفتن استفاده از وان زايمان در آب گذراندن طول ليبر در آب(مرحله اول) انجام زايمان درآب (مرحله دوم )

اسلاید 19: طب سوزنيدر مرحله قبل از زایمان، زایمان و پس از زایمان قابل انجام است.سوزن هایی از جنس فولاد و ضد زنگ به طول 25/1 تا 5/12 سانتیمتر و شماره های 26 تا 34 ( به تازگی قطر سوزن ها به باریکی تار مو45/0 سانتیمتر تهیه شده است) در نقاط اکوپانچر (200 نقطه) وارد می شوند. بعد از ورود سوزنها با چرخاندن هر پایه و بیان مادر در مورد احساس جزجز و یا برق گرفتگی، موقعیت درمانی هدایت می شود. در این روش احساس آرامش عمیق و حتی خواب ایجاد می شود. تأثیر آن ممکن است تا چند ساعت باقی بماند. این روش نیاز به انجام در چند جلسه و هر جلسه به مدت 30 تا 60 دقیقه دارد. با این روش، زنان باردار نیاز به استراحت بیشتری دارند.

اسلاید 20: لمس و ماساژماساژ می تواند از حالت نوازش تا فشار محکم بر ناحیه مورد نظر انجام شود. حالات مختلف ماساژ عبارتست از: ایجاد لرزش(vibration) ضربه ملایم(knocking) فشار چرخشی عمیق (deep circular pressure) فشار محکم و مداوم (continual steady pressure) مالش پیوسته( joined manipulation) انجام این روشها با نوک انگشتان، کف دست و یا ابزارهای مخصوص ماساژ (به صورت چرخش، لرزش و فشار) انجام می گیرد.ماساژ به طور مشخص حین انقباضات رحم (حداقل از 30 تا 40 ثانیه) شروع می شود و به طور متناوب بیشتر می شود. معمولاً فشار محکم و مداوم در طول انقباض و ماساژ ملایم به صورت نوازش در بین انقباضات استفاده می شود. در پاره ای از موارد، نیاز به کمک فرد دیگر(غیر از عامل زایمان) برای انجام ماساژ وجود دارد.نکته: دستان ماساژ دهنده باید بدون زخم و زیورآلات بوده و ناخن ها کوتاه باشند. براي جلوگيري از اصطكاك با روغن مخصوص چرب شود.

اسلاید 21: طب فشاريفشار ،گرما يا سرما در نقاط طب سوزني TSUBOSنقاط طب فشاري شامل : شانه ها،پائين پشت ،لگن ، قوزك پا، ناخن كوچك انگشتان پا، كف پا ، ساكرالاين نقاط دانسيته افزايش يافته اي از رسپتورهاي عصبي دارد و هدايت الكتريكي بالايي داردبه تئوري كنترل دروازه اي و افزايش اندورفين ها نسبت داده مي شودفشار با بند انتهايي انگشت شست و ساير انگشتان

اسلاید 22: تحريك الكتريكي اعصاب عبور كننده از پوست TENSوصل الكترود به پوست وتوليد جریان الکتریکی خفیف ضربان داركاهش درد مشابه ماساژ با اثرات روحی، مکانیکی و فیزیولوژیکیبر اساس تئوری gate control ، با تحریک فیبرهای عصبی- محیطی بزرگ، دروازه های درد را می بندد. الکترودها معمولاً به طور موازی در دو طرف ستون فقرات قرار می گیرند. اولین جفت الکترودها بین دهمین مهره توراسیک تا اولین مهره کمری ((T10- L1 قرار می گیرد. دومین جفت الکترودها بین مهره دوم تا چهارم ساکرال (S2-S4) قرار می گیرد. شدت جریان از جریان متناوب بالا (high frequency) تا جریان متناوب پایین(low frequency) حداکثر بهبود درد را ایجاد می کند.

اسلاید 23: تزريق داخل جلدي آب استريلتزریق 1/0 میلی گرم آب مقطر در چهار نقطه لومبوساکرالدو نقطه اول در بخش بالایی- خلفی خارهای ایلیاک محل دو تزریق بعدی، 3 سانتی متر پایین تر و 1 سانتی متر به طرف داخل. پس از ضدعفونی کردن، تزريق يك سی سی آب مقطر با سرنگ انسولین ،داخل جلدی تاثير روش در مدت 2 دقیقه و اثر تسكيني تا 60 تا 90 دقیقه

اسلاید 24: آروماتراپياستفاده از روغن های تقطیر شده از درختان، گل ها، علف ها و گیاهان شفابخش براي تقويت سلامتی و احساس خوشایند و ايجاد بهبودياسانس های گیاهاني از قبیل اسطوخودوس، شمعداني ، مريم گلي،رز، ياسمن و ... کمپرس های خیس بر روی بدن ،ماساژ ،اسپری ،استشمام روی نوارهای پارچه ای، بالش زیر سر ،پاشويه ،دوش حمام

اسلاید 25: تمركز و منحرف کردن حواس، تجسم خلاقثبت يك تحريك در سلولهاي ساقه مغز به عنوان درد تمركز روي شي يا عمل خاص ياد آوري صحنه خوش آيند به كمك همراه

اسلاید 26: تکنیک های تنفسی- تن آرامی و تمرکز این روش از طریق افزایش انحراف فکر باعث کاهش انتقال سیگنال درد و دریافت آن توسط مغز می شود برحسب زمان مراجعه مادر، آموزش می تواند انجام شود. در هنگام لیبر، آموزش در فاز نهفته و ابتدای مرحله اول صورت گیرد. هدف تکنیک تنفسی: کنترل تنفس و تنفس آگاهانه است.هدف شل سازی: آرامش و وانهادگی بدن (جسمی و ذهنی) برای کسب انرژی

اسلاید 27: هيپنوتيزمحالتی از سستی فیزیکی عمیق با مغز هوشیار که امواج آلفا تولید می کند. دراین حالت نیروهای ذهنی موقتاً از کار می افتد و درک ناخودآگاه بین هوشیاری و بیهوشی زودتر وراحت تر بوجود می آید.تصوير ذهني قادر به تغيير فيزيولوژي بدن ايجاد حالت آرامش جسمي و رواني گستردهده درصد مي توانند از اين روش استفاده كنند

اسلاید 28: موسيقي وآوا ازطريق شنوايينوعی آوادرمانی است که با استفاده از آواهای منظم، تغییرات خاص در بدن ایجاد می شود. موزیک و آوا (قرآن) باعث تولید آندروفین ها شده که منجر به اثرات مثبت جسمی- روحی- احساسی در بدن می شود. این روش در بارداری، زایمان و فاز فعال لیبر و پس از زایمان قابل استفاده است. مدت انجام روش20 تا30 دقیقه به صورت متناوب با توجه به انتخاب مادر.

اسلاید 29: بيوفيدبك يكي از تكنيكهاي ريلكسيشن تشخيص سيگنالهاي فيزيكياز طريق ديداري يا شنيداري اطلاعاتي در مورد عملكرد خودكار فيزيولوژيك بدن كسب مي كند

اسلاید 30: وضعیت هاوضعیت های upright: standing، walking،,swaying ,lunging ,rocking ,lateral (side lying), (semi-recumbent) forward leaning , squatting kneeling مزایا:- کاهش طول مرحله اول و دوم زایمان- انقباضات موثرتر رحمی - استفاده از نیروی جاذبه زمین - کاهش نیاز به مسکن - تسهیل حرکات مفاصل لگنی - کاهش احساس درد به خصوص دردهای کمری- بهبود گردش خون رحمی – جفتی - کمک به چرخش جنین و نزول سر- کاهش پارگی پرینه و واژن - کاهش عفونت بعد از زایمان به علت معاینه کمتر واژینال - امکان انجام ماساژ (استفاده از دو روش کاهش درد به طور همزمان)

اسلاید 31: حركت كردن مادر حين ليبردر اكثر روش هاي زايمان سنتي حركت فعال زنان در كاهش درد و تسهيل امر زايمان بسيار اهميت داشته ودارد.حركت فعال حين ليبر باعث مي شود مادر بتواند روش هاي تنفسي و شل كردن عضلات حين انقباضات را بهتر انجام دهد.حركت , تغييروضعيت و قرار گيري در وضعيت مناسب هر مرحله از زايمان باعث كاهش هيپرلوردوز ودر نتيجه اصلاح انحناي لگن مي شود.قطر قسمت فوقاني لگن براي قرارگيري جنين پهن تر ميشود

اسلاید 32: ادامه مانع چرخش غير طبيعي جنين مي شودنيروي ثقل افزايش مي يابدانقباضات قوي تر و موثرتر ميشودحركت و تغيير وضعيت باعث كاهش خستگي ، بهبود وضعيت جسماني و گردش خون مي شود.قدم زدن حين ليبر باعث تغيير ابعاد لگن مي شودوزن روي پاها فشار آورده و موجب تغيير شكل لگن ميشود بنابراين چرخش و نزول جنين به خوبي صورت مي گيرد.

اسلاید 33: فشار متقابل COUNTER PRESSUREمحرك معكوس احساس فشار داخلي دردفشار يكنواخت با مشت يا پاشنه دست در ناحيه ساكرالفشار روي لگن ، ران ها، شانه ها و دستهامعمولا“ در اوايل ليبرتاثير گذار است

اسلاید 34: همراه مي تواند همسر يا فرد هم جنس به انتخاب مادرباشدحمايت روحي و رواني يادآوري تكنيك هاي آموزش داده شده در دوران بارداريتشويق مادرمراقبت از مادر كمك به عامل زايمان براي افزايش همكاري مادر

اسلاید 35: The Message We’re very good……but we could be so much better!!

اسلاید 36: 36Thank You Very Much For Your Attentio