ریسک اعتباری

ریسک اعتباری

اسلاید 1: 1ریسک اعتباریملیحه محصل جمشیدی

اسلاید 2: 2تعریف اعتبار اعتبار عبارتست ازتعامل بین دوطرف که درآن یک طرف که وی رااعتباردهنده یا وام گیرنده می نامیم پول یا معادل پول، کالاها، خدمات و غیره را در مقابل تعهد پرداخت در آینده، توسط طرف دیگر( قرض گیرنده یا مدیون ) که معمولاهمراه با پرداخت بهره به وام دهنده است در اختیار ایشان قرار می دهد

اسلاید 3: 3تعریف ریسک اعتباریریسک اعتباری در ساده ترین عبارت به این معناست:پتانسیلی که یک قرض گیرنده از بانک، برای انجام تعهدش مطابق با مدت توافقشان از دست خواهد داد.احتمال زیان( عدم بازپرداخت دیون) از تمدید اعتبار طبق قرارداد که از عدم تمایل یا ناتوانی مشتری یا به هر دلیل دیگر صورت می گیرد ناشی می شود. در یک پرتفوی بانک علت اصلی زیانهای حاصل، نکول در پرداخت دین ناشی از ناتوانی یا عدم تمایل مشتری یا شریک به انجام تعهداتشان در ارتباط با وام( قرض، کسب و کار، تسویه ) و سایر فعل و انفعالات مالی می باشد.

اسلاید 4: 4ریسک اعتباری از اشخاص، شرکت، موسسات مالی و یا دولت که بانکها با آن سر وکار دارند حاصل می گردد. زیانهای متناوب ممکن است از کاهش ارزش پرتفو که به سبب زوال و کاهش واقعی و محسوس در کیفیت اعتبارات ایجاد می شود حاصل می گردد.برای بیشتر بانکها، وامها بزرگترین و مشهود ترین منبع ریسک اعتباری می باشند.به هر حال ریسک اعتباری می تواند ریشه در فعالیتهای روی ترازنامه و یا فعالیتهای زیر خطی داشته باشد.

اسلاید 5: 5ریسک اعتباری لزوما در انزوا بررسی نمی گردد.همان منبعی که موسسه را در معرض خطر ریسک اعتباری قرار می دهد ممکن است آن موسسه را در معرض ریسک های دیگر نیز قرار دهد.به عنوان مثال یک پرتفوی نامناسب ممکن است منجر به مشکل نقدینگی گردد.

اسلاید 6: 6عوامل به وجود آورنده ریسک اعتباری بانکها به همان اندازه که نیاز به مدیریت ریسک اعتباری موجود در پرتفو دارند به مدیریت این ریسک در اعتبارات و فعل و انفعالات فردی نیز نیازمندند. وام فردیپرتفوریسک اعتباریریسک سیستماتیکریسک غیر سیستماتیک

اسلاید 7: 7ریسک سیستماتیکریسک سیستماتیک از تاثیر تغییرات غیر منتظره در اقتصاد کلان و شرایط بازار مالی از حیث عملکرد وام گیرندگان ناشی می گردد. وام گیرندگان ممکن است از درجات متفاوتی از حساسیت نسبت به ریسک سیستماتیک برخوردار باشند و لیکن تنها تعداد محدودی از شرکتها کاملا نسبت به شرایط اقتصادی در حیطه عملکردشان بی تفاوتند.بنابراین مولفه سیستماتیکی ریسک پرتفو اجتناب ناپذیر و تا حدی متفاوت از بقیه مولفه ها می باشد.

اسلاید 8: 8ریسک سیستماتیک مانند ریسک سیاسی، انتخابات جدید، جنگ، تروریست، انزوای بین المللی و غیره می توانند به طور جداگانه کیفیت دارایی اعتباری را تحت شعاع قرار دهند و ممکن است منجر به زیان گردند.

اسلاید 9: 9ریسک غیر سیستماتیک ریسک غیر سیستماتیک نمایانگر تاثیرات ریسکهای مختص وام گیرندگان شخصی می باشد.همانطور که پرتفو گسترش می یابد و وسیعتر میگردد به این علت که بزرگترین منابع در معرض ریسک شخصی تنها قسمتی از کل منابع در معرض ریسک پرتفو را تشکیل می دهد لذا ریسک غیر سیستماتیک در کل پرتفو پراکنده می گردد.این ریسک در یک پرتفوبا اجزای زیاد (پرتفویی با تعداد زیادی منابع در معرض ریسک) نمی تواند زیاد تاثیر گذار باشد.

اسلاید 10: 10ریسکهای غیر سیستماتیک نمی توانند روی کل اقتصاد یا سرمایه گذاریهای تجاری موسسات تاثیر گذار باشند.چنین ریسکهایی تا درجه زیادی مخصوص یک صنعت خاص می باشند.

اسلاید 11: 11 ريسك هاي خارجي ريسك صنعت ريسك هاي داخلي

اسلاید 12: 12روشهای کاهش ریسکسه نوع از انواع ریسک به طور عام وجود دارد:ریسکهایی که می توانند حذف شده یا بوسیله راه و روشهای کسب و کار ساده ای متوقف شوند.ریسکهایی که می توانند به سایر شرکای تجاری منتقل شوند.ریسکهایی که می توانند به شکلی در سطح شرکت مدیریت شوند.

اسلاید 13: 13چگونه ریسک اعتباری را انتقال دهیمتنوع اعتباروثیقه دارایی

اسلاید 14: 14مدیریت ریسکمدیریت ریسک ایجاد نظم و ترتیبی در کانون هر موسسه مالی است که تمامی فعالیتهایی که روی پروفایل ریسک تاثیر گذار است را شامل می گردد.کار مدیریت ریسک در گیر شدن در شناسایی، اندازه گیری، نظارت و کنترل ریسکها در جهت اطمینان از اینکه:اشخاصی که ریسکها را مدیریت می کنند به طور کاملا واضح آن را شناخته اند؟منابع در معرض ریسک در یک سازمان، در حیطه تعیین شده توسط هیات مدیره قرار دارند؟

اسلاید 15: 15تصمیمات در مورد ریسک در راستای استراتژی کسب و کار اهداف تعیین شده توسط هیات مدیره می باشد؟بازده مورد انتظار جبران کننده ریسکهای پذیرفته شده می باشد؟تصمیمات پذیرش ریسک به طور صریح و شفاف است؟سرمایه کافی به مثابه یک محافظ برای پذیرش ریسک به حساب می آید؟

اسلاید 16: 16اجزای مدیریت ریسک اعتباری به عنوان نمونه یک مدل مدیریت ریسک اعتباری در یک موسسه مالی می تواند شامل اجزای زیر باشد:دیدگاه هیات مدیره و مدیران ارشدساختار سازمانیسیستم ها

اسلاید 17: 17دیدگاه مدیران ارشد و هیات مدیرهکل مسئولیت هیات مدیره بانکها تائید، تصدیق استراتژی ریسک و سیاستهای مهم وابسته به ریسک اعتباری و مدیریت ریسک اعتباری است که بایستی بر مبنای استراتژی کلی بانک باشد.برای اینکه مدیران همیشه به روز باشند نیاز به مرور سالیانه استراتژی کلی بانک دارند.مسئولیتهای هیئت مدیره در حیطه ریسک اعتباری شامل:ترسیم دامنه تغییرات ریسک کلی بانک نسبت به ریسک اعتباری

اسلاید 18: 18اطمینان از اینکه منابع در معرض ریسک اعتباری بانک در شرایط محتاطانه و متناسب با سرمایه در دسترس نگهداری می گردند.اطمینان از اینکه مدیر ارشد علاوه بر داشتن مسئولیت فردی جهت مدیریت ریسک اعتباری مهارت و معلومات لازم برای اجرای عملیات مدیریت ریسک را نیز دارا می باشد.اطمینان از اینکه ابزارهای بانک اصول مقدماتی جهت شناسایی، اندازه گیری، نظارت و کنترل ریسک اعتباری را دارا می باشند.اطمینان از اینکه برنامه ها و رویه های اختصاصی مدیریت ریسک اعتباری به جا و در محل مناسب به کار گرفته شده اند.

اسلاید 19: 19ساختار سازمانیزمانی که بانکها ساختارهای متفاوتی را برای مدیریت ریسک در نظر می گیرند مهم این است که آن ساختار متناسب با اندازه، پیچیدگی و تنوع عملکرد و فعالیتهای آن موسسه باشد.این ساختار بایستی دیدگاه مدیریت اثربخش و اجرای مناسب و شایسته و بجای مدیریت ریسک و کنترل مراحل مختلف را تسهیل نماید.هر بانک بایستی متناسب با اندازه اش یک کمیته مدیریت ریسک اعتباری تشکیل دهد (CRMC ) در حالت ایده آل شامل ریاست حوزه مدیریت ریسک اعتباری، اداره اعتبارات و اداره خزانه داری می باشد.

اسلاید 20: 20سیستم ها و رویه ها سازمان اعتباریمحدوده کاراداره اعتباراندازه گیری ریسک اعتباریبازنگری ریسکتفویض اختیار

اسلاید 21: 21سازمان اعتباریبانکها بایستی طبق یک سری ضوابط و معیارهای تعریف شده و اصولی در جهت ایجاد اعتبارات جدید و به همان اندازه در جهت توسعه و گسترش اعتبارات موجود فعالیت داشته باشند.اعتبارات بایستی متناسب با سطح بازارهای هدف و استراتژی وام دهی موسسه توسعه و گسترش پیدا کنند.قبل از تصویب اعتبار، بانک بایستی ارزیابی از پروفایل ریسک (مشتری/معاملات) داشته باشد.این ارزیابی ها شامل:

اسلاید 22: 22ارزیابی اعتبار صنعت وام گیرنده و عوامل و فاکتورهای اقتصاد کلانهدف از دادن اعتبار و منبع بازپرداخت آنسوابق و گذشته بازپرداخت های دیون وام گیرندهارزیابی ظرفیت بازپرداخت مشتریضوابط و شرایط پیشنهادی و میثاق ها و پیمان هاکفایت و لازم الاجرا بودن وثایقتصویب حدود اختیارات مناسب

اسلاید 23: 23محدوده کاریکی از المانهای مهم در مدیریت ریسک تعیین محدودیتهایی برای منابع در معرض ریسک بدهکاران شخصی و یا گروهی می باشد.این حدود بایستی متناسب با قدرت اعتباری بدهکار، نیاز واقعی اعتبار شرایط اقتصادی و حدود فابل تحمل ریسک یک موسسه می باشد.این حدود بایستی برای محصولات و فعالیتهای مرتبط به هم مستقر شود.ممکن است که موسسات حدودی را برای یک صنعت بخصوص، بخش اقتصادی یا مناطق جغرافیایی خاصی برای حفاظت در برابر ریسک های ساختاری تعیین کنند.

اسلاید 24: 24اداره اعتباراتاداره پیشرفته و مداوم پرتفوی اعتباری از مراحل ضروری و بسیار لازم در پروسه اعتبار است.اداه اعتبار اساسا یک فعالیت پشت پرده است که وظیفه پشتیبانی و کنترل وگسترش و نگهداری اعتبار را دارا می باشد.اداره اعتبارات وظایف زیر را بر عهده دارد:مستند سازی: یکی از وظایف اداره اعتبارات اطمینان از این است که مستند سازی در زمینه های (توافقات وام، تضامین، انتقال مالکیت وثایق و غیره) با شرایط و ضوابط تایید شده مطابقت دارد یاخیرمطالبات معوق بایستی برای اطمینان از اجرا وتحقق وصول آنها مرتب پیگیری گردد.

اسلاید 25: 25مخارج اعتبارات: اداره اعتبارات بایستی از این که در خواستهای وام پیش از وارد شدن در سیستم های کامپیوتری مورد تایید قرار گرفته شده اطمینان حاصل کند.مخارج بایستی تنها پس از تکمیل قرارداد و اعلام وصول رسید وثایق تاثیر گذار گردند.در شرایط استثنا نیاز به تایید از مراجع صاحب اختیار ذی صلاح می باشد.نظارت بر اعتبارات: پس از اینکه وامها مورد تایید قرار گرفتند و اجازه پرداخت داده شد آن وام بایستی به طور مداوم تحت نظارت قرار گیرد این نزارت شامل پیگیری و ردیابی قرض گیرنده تحت شرایط ، تشخیص هرگونه علامت و نشانه های بی نظمی، ارزیابی دوره ای وثایق و نظارت بموقع بر وصول مطالبات.بازپرداخت وامها: وام گیرنده بایستی قبل از اینکه سررسید قسط الی مقتضی گردد شروع به مذاکره نماید هر گونه استثنایی مانند عدم پرداخت یا دیر کرد پرداخت بایستی شناسایی شده و به مدیریت ارتباط داده شود..

اسلاید 26: 26اسناد اصلی و به روز شده اعلام وصول پس از زمان دریافت رسید بایستی تکمیل گردد. نگهداری و حفظ فایلهای اعتباری: موسسات بایستی رهنمودهای رویه دار و استانداردی جهت حفظ و نگهداری فایلهای اعتباری فراهم کنند فایلهای اعتباری نه تنها شامل تمامی مکاتبات با وام گیرنده بلکه بایستی شامل اطلاعات مکفی و مورد نیاز جهت بررسی سلامت مالی او و برنامه بازپرداخت وی باشد.به دلیل اینکه نیازی به ذکر اطلاعات به شکل سازماندهی شده نیست لذا ممیزان داخلی و خارجی یا بازرسان SBP می توانند به سادگی این فایلها را مرور کنند.اسناد محرمانه و و ثایق: موسسات بایستی از اینکه تمامی اسناد محرمانه در گاوصندوق های ضد آتش و تحت کنترل های چند جانبه نگهداری می شوند مطمئن گردند.دفاتر ثبت اسناد بایستی از هرگونه نقل و انتقالی محفوظ یاشند.رویه هایی جهت پیگیری و ردیابی پوشش بیمه ای مربوط به وثایق اتخاذ گردد.بررسی فیزیکی اسناد بایستی بر مبنای اصول قانونی صورت بگیرد.

اسلاید 27: 27اندازه گیری ریسک اعتباریاندازه گیری ریسک اعتباری از مهمترین مسائل در مدیریت ریک اعتباری می باشد.یک سری تکنیکها و روشهای کیفی و کمی جهت اندازه گیری ریسک ذاتی در پرتفوی اعتباری ایجاد شده اند.برای شروع بانکها باید یک چارچوب برای رتبه بندی ریسک اعتباری در انواع مختلف فعالیتهای اعتباری ایجاد کند.

اسلاید 28: 28چارچوب رتبه بندی ممکن است تشکیل شده باشداز:ریسک تجاریویژگیهای صنعتموقعیت رقبامدیریتریسک مالیشرایط مالیسوددهیساختار سرمایهجریانات نقدی در حال و آینده

اسلاید 29: 29رتبه بندی ریسک داخلیکمیته (گروه اعتباری) دو روش را پیشنهاد می کند:روش رتبه بندی داخلی (IRB) روش استاندارد سازی مبتنی بر برآورد سرمایه قانونیبر اساس روش استاندارد سازی کمیته نه خواهان کاهش و نه افزایش در حداقل سرمایه قانونی حتی پس از محاسبه ریسک عملیاتی می باشد.بر اساس روش (IRB) اهداف غایی و نهایی کمیته اطمینان از این است که آیا سرمایه قانونی برای شناسایی ریسک های اعتباری مشخص شده کافی می باشد؟و همچنین این روش انگیزه های (محرکهای) سرمایه ای جهت روش استاندارد سازی را فراهم می نماید.

اسلاید 30: 30اندازه گیری داخلی بانک از ریسک اعتباری بر مبنای ارزیابی ویژگیهای ریسکی هم وام گیرنده و هم شکل خاصی از معاملات می باشد.اندازه گیری احتمال نکول(قصور) یک وام گیرنده یا گروهی از وام گیرندگان یک مفهوم قابل اندازه گیری است که از روش IRB بوجود آمده است.به هر حال PD (احتمال نکول) یک وام گیرنده یک تصویر کامل از پتانسیل زیان اعتباری ایجاد نمی کند.بانکها باید در ضمن پیگیر اینکه چقدر در آینده بابت نکول بدهی افراد زیان خواهند داشت باشند که این مورد بستگی به دو المان زیر دارد:اولا حجم زیانهای محتمل روی منابع در معرض ریسک چقدر است: که اصطلاحا نکول منجر به زیان (LGD) نامیده می شود و به صورت درصدی از منابع در معرض ریسک بیان می گردد.ثانیا زیان حاصل همچنین به میزان یا مبلغی که یک بانک در زمان نکول وام گیرنده در معرض ریسک قرار می گیرد بستگی دارد که اصطلاحا نکول منابع در معرض ریسک (EAD) نامیده می گردد.

اسلاید 31: 31این اصطلاحات (PD,LGD,EAD) در جهت اندازه گیری زیان اقتصادی یا ذاتی مورد انتظار با هم ترکیب می شوند.هم چنین روشIRB سررسید منابع در معرض ریسک را هم محاسبه می کند (M)بنابراین اندازه گیری وزن ریسکها بستگی به برآورد PD,LGD و M یک منبع ریسک دارد.این اجزا (PD,LGD,EAD) از ورودیهای اصلی روش IRB هستند ودر نتیجه میزان سرمایه مورد نیاز از آن مشتق می گیرد.

اسلاید 32: 32رتبه بندی اعتباری چیست؟ رتبه بندی اعتباری متدی برای ارزیابی ریسک اعتباری متقاضیان وام می باشند.بر اساس مدل PD (اندازه گیری احتمال نکول) هدف سیستم های رتبه بندی اعتباری در مدت 5 سال بود اما مدل LGD تا سالهای ابتدای ظهور قوانین رتبه بندی بال که بر اساس تکنیکهای مدل ایستا (ثابت) بود روشی مناسب برای شناسایی و تبادل اطلاعات قابل سنجش نبود.در برخی جهت رتبه بندی اعتباری به اطلاعاتی از قبیل ( اطلاعات درباره وام گیرنده) (درآمد وی، میزان بدهی، دارایی ها، تاریچه اشتغال و سوابق اعتباری) یا در یک شرکت تجاری کوچک (گزارشات اعتباری تجارت، نسبتهای مالی، ارقام فروش، ساختار شرکت و مشخصه صنعت ) جهت رتبه بندی اعتباری استناد می گردد.

اسلاید 33: 33مدل شرینگر از دانشگاه واشنگتنبر اساس این مدل برای هر یک از ویژگیهای متفاوت (وام گیرنده، وام دهنده و وام) وزنی در نظر گرفته می شود این فرمول برآوردی از احتمال بروز ریسک در آینده ارائه می دهد.

اسلاید 34: 34بازرسی اداره انتشار پول بانک های ملیاغلب مدلهای رتبه بندی اعتباری تجاری احتمال نکول بدهکار را جهت تعیین رتبه ریسک مبتنی بر آن احتمالات برآورد می کند.

اسلاید 35: 35بازنگری ریسکموسسات بایستی مکانیزمی مستقل جهت ارزیابی مداوم پروسه مدیریت ریسک اعتباری فراهم کنند.تمامی تسهیلات به جز آن دسته که بر اساس پرتفو مدیریت می شوند بایستی حداقل هر سال یک بار تحت بازنگری مجدد ریسک فردی قرار بگیرند.نتایج این بازنگری بایستی به طور شایسته و صحیحی مستند شده و به طور مستقیم به هیات مدیره یا کمیته ذی ربط و یا مدیر ارشد، مرجع صاحب اختیار گزارش گردد.

اسلاید 36: 36مرجع اختیاربانکها نیازمند به ایجاد یک مرجع اختیار جهت تصویب اعتبار و تایید تغییرات قوانین اعتباری می باشند.تایید ساختار مرجع اختیار اعتبار و واگذاری اختیار تصویب اعتبار به مدیر ارشد و یا کمیته ذی ربط بر عهده هیات مدیره می باشد.مرجع اختیار وام دهی نیز این مسئولیت را به کارشناسان با تجربه، باصلاحیت و دارای ویژگیهای خاص شخصی واگذار می نماید.

اسلاید 37: 37مشکل مدیریت اعتباراتسیاستهای اعتباری بانک بایستی به طور شفاف بیانگر روشهای بانک برای مدیریت اعتبارات باشند.بانکها متدها و سازماندهی متفاوتی را برای مدیریت اعتبارات دارند.دلایل وجود مشکلات برای مدیریت اعتبارت ممکن است مربوط به عملیات ایجاد اعتبار، مقطع تدوین اعتبار یا ترکیبی از هر دو بسته به اندازه و نوع اعتبار و دلایل بروز این مشکلات باشد.زمانی که بانک مسائل مربوط به با اعتبار را مشخص می کند مهم این است که عملیات تدوین و ایجاد اعتبار را از هم تفکیک سازد.

اسلاید 38: 38وجود منابع اضافی، مهارت و وجود کانونهای متمرکز بیشتر در مقطع تدوین اعتبار می تواند منجر به اصلاح نتایج حاصل گردد. پروسه مدیریت اعتبارات شامل المانهای زیر می باشد:مذاکره و پیگیری: مهمترین کاری که بایستی انجام شود اجرای روشهای مناسب بوسیله حفظ ارتباط متناوب و نگهداری اسناد داخلی عملیات بازنگری می باشد.اغلب کوششهای ابتدایی انجام گرفته در جهت محافظت موسسات از وارد شدن به مسائل دادخواهی و زیانهای مربوط به وام می باشد.تدوین استراتژی مناسب: در برخی موارد اختصاص استراتژیهای مناسب مانند ساختدهی مجدد تسهیلات وام، افزایش حدود اعتبارات یا کاهش در نرخ های بهره به اصلاح و ترمیم ظرفیت باز پرداخت مشتری کمک می کند.

اسلاید 39: 39 به هر حال این مورد بستگی به شرایط تجاری، طبیعت مسائل و مشکلات رو در رو و تمایل و تعهد بدهکار به بازپرداخت دیون دارد. یک چنین استراتژیهای مناسبی اغلب منجر به نتایج مثبتی می گردند ولی موسسات بایستی دراتخاذ یک چنین معیارهایی احتیاط کنند و مطمئن شوند که یک چنین استراتژیهایی بدهکاران را به عدم پرداخت (نکول) قصور از پرداخت به طور عمدی تشویق نمی نماید.بازنگری وثایق و اسناد محرمانه: موسسات بایستی قابلیت وصول وامها را از طریق مقادیر وثایق در دسترس طبق ارزشیابی قانونی تعیین نمایند. اسناد محرمانه بایستی جهت اطمینان از تکمیل و قابل اجرا بودن عقود و وثایق و تضمینات بازنگری شوند.

اسلاید 40: 40بازنگری و گزارش وضعیت: اعتبارات بایستی به طور متناوب مرور و نظارت گردند این بازنگری بایستی منجر به به روز شدن وضعیت حسابهای وامها و توسعه و پیشرفت الگوهای مناسب گردد پیشرفت حاصل بایستی مرتب به مدیریت ارشد گزارش داده شود.