شاخص‌های پایداری محیط‌زیست

شاخص‌های پایداری محیط‌زیست

اسلاید 1: شا خصهاي پايداري محيط زيستدکتر سعيد متصدي زرنديدانشيار دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتيبنام يگانه هستي

اسلاید 2: برنامه ريزي زيست محيطي برنامه ريزي انفعاليبرنامه ريزي انفعالي را مي توان به نوعي واکنش نسبت به مسائل و مشکلات موجود تعبير کرد مشخصه بارز اين نوع برنامه ريزي عبارت است از پذيرش ناگزير واقعيات روز، و درصورت امکان، تلاش در جهت سامان دادن به وضعيت موجود. يعني بعد از آنکه در مقابل عمل انجام شده قرارگرفت مي کوشد به نحوي موضوع مورد نظر (رشد بي رويه شهري، رشد موضعي صنايع، تمرکز جمعيت، آلودگي محيط) را تحت کنترل درآورد.

اسلاید 3: برنامه ريزي زيست محيطي (ادامه)برنامه ريزي فعالبايد برنامه ريزي فيزيکي و حفاظت محيط زيست از وضعيت انفعالي، که ناگزير به اهداف کوتاه مدت و يا بازدهي سريع نظر دارد، خارج شود و به موضعي فعال، مستمر و آينده نگري روي آورد.خصلت همه سونگري و بين بخش عمل کردن حفاظت محيط زيست بايد به شدت تقويت شود و از آن حداکثر استفاده به عمل آيد، تا از طريق فراهم نمودن بستر مناسب و سرشار از محتواي واقعي و اصيل خود از عهده نيازها و توقعات برنامه ريزي برآيد

اسلاید 4: با اتكال به قدرت لايزال الهي و در پرتو ايمان و عزم ملي و كوشش برنامه‌ريزي شده و مدبرانة جمعي و در مسير تحقق آرمانها و اصول قانون اساسي، در چشم‌انداز بيست ساله:ايران كشوري است توسعه‌يافته با جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه، با هويت اسلامي و انقلابي، الهام‌بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بين‌الملل.جامعة ايراني در افق اين چشم‌انداز چنين ويژگيهائي خواهدداشت:توسعه يافته، متناسب با مقتضيات فرهنگي، جغرافيائي و تاريخي خود و متكي بر اصول اخلاقي و ارزشهاي اسلامي، ملي و انقلابي، با تأكيد بر: مردم‌سالاري ديني، عدالت اجتماعي، آزاديهاي مشروع، حفظ كرامت و حقوق انسان‌ها و بهره‌مند از امنيت اجتماعي و قضائي.برخوردار از دانش پيشرفته، توانا در توليد علم و فناوري، متكي بر سهم برتر منابع انساني و سرمايه اجتماعي در توليد ملي.امن، مستقل، مقتدر با سامان دفاعي مبتني بر بازدارندگي همه جانبه و پيوستگي مردم و حكومت.چشم‌انداز جمهوري اسلامي ايران در افق 1404 هجري شمسي

اسلاید 5: برخوردار از سلامت، رفاه و امنيت غذائي، تأمين اجتماعي، فرصتهاي برابر، توزيع مناسب درآمد، نهاد مستحكم خانواده، بدور از فقر، فساد، تبعيض و بهره‌مند از محيط زيست مطلوب.فعال، مسئوليت‌پذير، ايثارگر، مؤمن، رضايت‌مند، برخوردار از وجدان‌‌كاري، انضباط، روحية تعاون و سازگاري اجتماعي، متعهد به انقلاب و نظام اسلامي و شكوفائي ايران و مفتخر به ايراني بودن.دست يافته به جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقة آسياي جنوب غربي (شامل آسياي ميانه، قفقاز، خاورميانه و كشورهاي همسايه) با تأكيد بر جنبش نرم‌افزاري و توليد علم، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادي، ارتقاء نسبي سطح درآمد سرانه و رسيدن به اشتغال كامل.الهام‌بخش، فعال و مؤثر در جهان اسلام با تحكيم الگوي مردم‌سالاري ديني، توسعة كارآمد، جامعه اخلاقي، نوانديشي و پويائي فكري و اجتماعي، تأثيرگذار بر همگرايي اسلامي و منطقه‌اي براساس تعاليم اسلامي و انديشه‌هاي امام خميني (ره).داراي تعامل سازنده و مؤثر با جهان براساس اصول عزت، حكمت و مصلحت.چشم انداز (ادامه)

اسلاید 6: سنجش پايداري پايداري صفتي است براي سيستمهاي پويا که قادرند در طول زمان خود را حفظ کرده و برقرار نگهدارند؛ و بنابراين پايداري يک نقطه پاياني ثابت و قابل تعريف نيست . پايداري زيست محيطي ، حفظ و نگهداري طولاني مدت منابع زيست محيطي ارزشمند در بستر توسعه انساني است . در مورد بهترين راه براي تعريف و سنجش پايداري توافقي وجود ندارد . اقتصاددانان اغلب رويکردي مبتني بر حسابداري و با تاکيد بر نگهداري منابع سرمايه دارند . اما بعضي کارشناسان حوزه محيط زيست ، بيشتر بر تخريب منابع طبيعي تمرکز دارند و اين که تا چه حدي مي توان نرخ استفاده از اين منابع را در آينده دور تضمين نمود .

اسلاید 7: رويکرد ما گسترده تر و کوتاه مدت تر و بيشتر مبتني بر سياست گذاري خواهد بود . شاخص هاي پايداري محيط زيست، معياري را فراهم مي نمايد که به وسيله آن مي توان ميزان برخورداري جامعه از موقعيت منابع طبيعي و تاريخچه زيست محيطي آن منابع و جريان آلودگي و ميزان استخراج و مصرف منابع طبيعي و همچنين ساز و کارهاي سازماني – اداري و توانايي براي تغيير روند آلودگي و مصرف منابع طبيعي در آينده را اندازه گيري نمود . در راه رسيدن به پايداري محيط زيست با چه مسائل روبرو هستيم؟ وضعيت محيط زيستاقتصاد و امور اجتماعيفاکتورهاي داخلي همچون اولويت بندي مسائل محيط زيستي در کشورفاکتورهاي خارجي شامل سياستهاي محيط زيستي کشورهاي همسايهسنجش پايداري

اسلاید 8: ما امروزه در عصر اعداد زندگي مي کنيم. بسياري از تصميمات اخذ شده نيز بر پايه محاسبات و اعداد مي باشد . اما قلمرو محيط زيست در اين زمينه بسيار دور افتاده است . به دليل عدم اطمينان از صحت داده ها و همچنين عدم هماهنگي بين اطلاعات موجود ، تصميماتي که در زمينه محيط زيست اخذ مي شود بيشتر بر پايه مشاهدات عمومي ، حدسيات و نظرات متخصصين مي باشد که مسلما احساسات و استنباطهاي شخصي در آن دخيل است . شاخصهای پايداری از طريق شناسايي موارد زير مي تواند کمک نمايد :الف) مهمترين مسائلي که يک کشور با آن مواجه مي باشد ،ب) کشورهاي مشابهي که اين مسائل را با موفقيت هدايت کرده اندپ) جايگزين هادر نتيجه برخي گزینه های فرعي زيست محيطي در جهت بهينه سازيشاخص پايداري محيط زيست

اسلاید 9: اهداف شاخص پايداري محيط زيست شاخص پایداری محیط زیست در تلاش برای فراهم آوردن معیاری از شرایط زیست محیطی در سطح ملی است که مناسب برای سیاست گذاری باشد.این سند بر وضعیت ساز و کارهای زیست محیطی طبیعی و مدیریت شده ( توسط انسان ) ، هر دو ، توجه دارد . همچنین تنش های وارد بر این ساز و کارها ، از جمله تخریب منابع طبیعی و نرخ آلودگی را نیز اندازه گیری می نماید، چرا که شدت این تنش ها می تواند به عنوان شاخص مفیدی از فشار موجود بر سیستمهای پایه مورد استفاده قرار گیرد . علاوه بر این ، شاخص پی آمدها ،واکنش و همچنین آسیب پذیری انسان در مقابل تغییرات زیست محیطی را نیز می سنجد . به اضافه موارد فوق ، توانایی یک جامعه را برای مقابله با تنش های زیست محیطی و نقش ایفا شده توسط هر کشور در حفاظت جهانی از محیط زیست را نیز اندازه گیری می نماید .

اسلاید 10: شاخص های پایداری محیط راهنمایی مفید برای سیاستگذاران می باشند از این جهت که آنها را در کنترل آلودگی ، مواجه با چالشهای مدیریت محیط زیست، روشن کردن منابع مالی جهت سرمایه گذاری و آرایش تفکرات سیاسی هدایت می کند. اهدافی که در سیاست های عملکرد ی در نظر گرفته می شوند الویت بودجه بندی را مشخص می کند . تمامی ابزارهایی که در سنجش پایداری مورد استفاده قرار می گیرند ، دچار کاستیهایی می باشند که می توان این نقایص را در عدم پیوستگی سری داده های شاخص و مهم ، دیدگاههای گوناگون در مورداین مطلب که پایداری شامل چه مسائلی می شود و نظرات مختلف در مورد فائق آمدن بر مسئله عدم قطعیت مشاهده کرد . اهداف شاخص پايداري محيط زيست

اسلاید 11: اجزاء تشکیل دهنده اصلی منطق ساز و کارهای (سیستمهای) زیست محیطی کشوری می تواند به پایداری زیست محیطی دست یابد که در آن ساز و کارهای ( سیستمهای ) حیاتی زیست محیطی در سطح سالم نگهداری شده و میزان ارتقاء این سطح نگهداری در تقابل با پایین آمدن آن می­باشد.کاهش تنش های زیست محیطی کشوری می تواند به پایداری زیست محیطی دست یابد که در آن سطوح تنش های انسانی در برخورد با طبیعت به اندازه کافی پایین نگاه داشته شود تا باعث بوجود آمدن خسارات محسوس بر ساز و کارهای زیست محیطی آن کشور نشود .کاهش آسیب پذیری انسانی کشوری می تواند به پایداری زیست محیطی دست یابد که مردم و ساز و کارهای اجتماعی آن در مقابل مشکلات زیست محیطی که رفاه پایه انسان را تحت تاثیر قرار می دهند ، آسیب پذیر نباشد. کاهش آسیب پذیری یک جامعه نشانه ای است از حرکت آن در مسیر صحیح دستیابی به پایداری .ظرفیت اجتماعی و سازمانی – اداریکشوری می تواند به پایداری زیست محیطی دست یابد که در آن موسسات و سازمانها نیز الگوهای اجتماعی پایداری مبتنی بر مهارت ها ، روش برخورد و شبکه های مستقر داشته باشند که قادرند واکنش موثری در مقابل چالشهای زیست محیطی نشان دهند. نظارت جهانی کشوری می تواند به پایداری زیست محیطی دست یابد که با کشورهای دیگر در زمینه مدیریت مسائل مشترک زیست محیطی همکاری نموده و پیامدهای منفی زیست محیطی خود را در سطح فرامرزی به مقداری کاهش دهد که برای کشورهای دیگر خسارت و ضرری به همراه نداشته باشد . اجزاء شاخص پايداري محيط زيست

اسلاید 12: نتایج کلیدی شاخص های پایداری محیط زیستمعیاری مناسب برای نظارت بر مسائل محیط زیستی کشور تعیین عملکرد محیط زیست و در نقطه متقابل آن توسعه انسانی و وضعیت اقتصادی کشورپایداری محیط زیست اساسا موضوعی چند جانبه می باشد .( اکثر چالشهای محیط زیستی در اثر توسعه و صنعتی شدن بوجود می آید – زوال منابع طبیعی ( علی الخصوص منابع تجدید نشدنی ) ، آلودگی و تخریب اکو سیستم و دیگر چالشها نتیجه عدم توسعه و فقر است – که باعث کاهش منابع (بخصوص منابع تجدید شدنی مانند جنگلها و آب ) و کمبود سرمایه گذاری در ظرفیت سازی برای کنترل آلودگی و حفاظت اکوسیستم می شود.)

اسلاید 13: یکپارچه کردن طیف وسیعی ازداده ها و مقایسه آنها ابزاری قدرتمند برای پیگیری عملکرد محیط زیست، ارائه راه حلهای سیاسی شناخته شده جهت حل معضلاتاساس و پایه ای برای آنالیز محیط زیستی و تصمیم گیری بر اساس داده ها (روشن شدن موارد مهم و بحرانی )روشن نمودن رابطه بین پایداری محیط زیست و توسعه اقتصادی (کشورها در هر سطحی از درآمد با چالشهای محیط زیستی روبرو هستند. برخی کشورها چالشهای مربوط به آلودگی و مدیریت منابع طبیعی را به خوبی کنترل می کنند در حالیکه برخی دیگر این کنترل را انجام نمی دهند . در نتیجه وضعیت توسعه ، سرنوشت محیط زیست نمی باشد .)نتایج کلیدی شاخص های پایداری محیط زیست

اسلاید 14: شاخصهای پایداری محیطی یک روند کمی و سیستماتیک برای تصمیم گیری در زمینه محیط زیستی فراهم می آورد به طوریکه : مشکلات ومسائل در قالب یک سری اندیکاتورها و استانداردها پیگیری می شوند، پیشرفت کار به صورت مشاهده ای و تجربی سنجیده می شود مشخص نمودن ارجحیت برنامه های محیط زیستی، تکنولوژیها ، استراتژیها ،رویکردها و دیدگاههانتایج کلیدی شاخص های پایداری محیط زیست

اسلاید 15: مقایسه شاخص های رایج و پایداریEnvironmental IndicatorsEnvironmental IndicatorsEnvironmental IndicatorsTraditional IndicatorsSustainability IndicatorsEmphasis of Sustainability IndicatorsAmbient levels of pollution in air and waterUse and generation of toxic materials (both in production and by end user)   Vehicle miles traveledMeasuring activities causing pollutionTons of solid waste generatedPercent of products produced which are durable, repairable, or readily recyclable or compostableConservative and cyclical use of materialsCost of fuelTotal energy used from all sources   Ratio of renewable energy used at renewable rate compared to nonrenewable energyUse of resources at sustainable rate

اسلاید 16: مقایسه شاخص های رایج و پایداریSocial IndicatorsSocial IndicatorsSocial IndicatorsTraditional IndicatorsSustainability IndicatorsEmphasis of Sustainability IndicatorsSAT and other standardized test scoresNumber of students trained for jobs that are available in the local economy   Number of students who go to college and come back to the communityMatching job skills and training to needs of the local economyNumber of registered votersNumber of voters who vote in elections   Number of voters who attend town meetingsParticipation in democratic process   Ability to participate in the democratic process

اسلاید 17: Economic IndicatorsEconomic IndicatorsEconomic IndicatorsTraditional IndicatorsSustainability IndicatorsEmphasis of Sustainability IndicatorsMedian income   Per capita income relative to the averageNumber of hours of paid employment at the average wage required to support basic needsWhat wage can buy   Defines basic needs in terms of sustainable consumptionUnemployment rate   Number of companies   Number of jobsDiversity and vitality of local job base   Number and variability in size of companies   Number and variability of industry types   Variability of skill levels required for jobsResilience of the job market   Ability of the job market to be flexible in times of economic changeSize of the economy as measured by GNP and GDPWages paid in the local economy that are spent in the local economy   Dollars spent in the local economy which pay for local labor and local natural resources   Percent of local economy based on renewable local resourcesLocal financial resilienceمقایسه شاخص های رایج و پایداری

اسلاید 18: برخی شاخص های بین المللی پایداری محیط زیستSome Sustainability Indices􀁺Environmental Performance Index (EPI)􀁺Environmental Sustainability Index (ESI) 􀁺Ecological Footprint (EF)􀁺City Development Index (CDI)􀁺Human Development Index (HDI) 􀁺Living Planet Index (LPI)􀁺Environmental Vulnerability Index (EVI) 􀁺Index of Sustainable Economic Welfare (ISEW)􀁺Well Being Index (WI) 􀁺Genuine Savings Index (GS) 􀁺Environmental Adjusted Domestic Product (EDP)

اسلاید 19: برخی شاخص های بین المللی پایداری محیط زیست

اسلاید 20: برخی شاخص های بین المللی پایداری محیط زیست

اسلاید 21: برخی شاخص های بین المللی پایداری محیط زیست

اسلاید 22: برخی شاخص های بین المللی پایداری محیط زیست

اسلاید 23: برخی شاخص های بین المللی پایداری محیط زیست

اسلاید 24: برخی شاخص های بین المللی پایداری محیط زیست

اسلاید 25: برخی شاخص های بین المللی پایداری محیط زیست

اسلاید 26: برخی شاخص های بین المللی پایداری محیط زیست

اسلاید 27: پیشنهادات در نظر گرفتن اسناد بالادستیلحاظ نمودن احکام برنامه چهارم و درصد پيشرفت آنها کمی کردن فعالیتهای مرتبط ایجاد بانکهای اطلاعاتی یکپارچه،پویا و روز آمد در برگیرنده نیازهای اطلاعاتی شاخصهای ملی،منطقه ای و بین المللیبکارگیری شاخصهای پایداری جهت عملیات پیش بینی شدهتدوین شاخص ملی پایداری تدوین نظام کارآمد ، پویا ی پایش و ارزشیابی برنامه ها بر مبنای شاخصهای پایداری

اسلاید 28: از توجه و صبر شما گراميان متشکرم