ضوابط و مقررات شهرسازی برای افراد معلول جسمی حرکتی

ضوابط و مقررات شهرسازی برای افراد معلول جسمی حرکتی

اسلاید 1: SMBGh1جستار: ضوابط و مقررات شهرسازی برای افراد معلول جسمی حرکتیبسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: SMBGh2خدمت به معلولین خدمت به نبی اکرم است. امام خمینی

اسلاید 3: آوردهSMBGh3سیر زمانی قانونی ضوابط مربوطهتعاریف پایهضوابط طراحي فضاي شهريپيادروپلهاي ارتباطي بين پياده‌رو و سواره‌رورامپ جدولمحل عبور عابر پياده در سواره‌روتوقفگاهتجهيزات شهري (پارکینگها، ایستگاهها، تلفن عمومی و صندوق پست، آبریزگاه) ضوابط مناسب سازي فضاي شهري موجودپلهاي ارتباطي بين پياده‌رو و سواره‌رو موجودمحل خط‌‌كشي عابر پياده پاركينگ‌هاي عمومي ضوابط توصيه‌اي مناسب‌سازي محيط شهري موجود براي افراد معلول

اسلاید 4: سیر زمانی ضوابط مربوطهSMBGh4

اسلاید 5: SMBGh5

اسلاید 6: SMBGh6

اسلاید 7: تعاریف پایهSMBGh7معلول جسمی حرکتی: فردی که به هر علت دچار ضعف، اختلال و یا عدم توانایی در اندامهای حسی و حرکتی است.تجهیزات شهری: منظور از تجهیزات در این ضوابط ایستگاههای اتوبوس، پارکینگهای اتومبیل، تلفنهای عمومی، صندوقهای پست، آبریزگاهها و ... است.ساماندهی: سازگار ساختن و مناسب نمودن محیط فیزیکی جهت سهولت استفاده افراد معلول با درجات مختلف ناتوانی جسمی- حرکتی است.علامی بین المللی افراد معلول: علایمی که برای شناساندن تسهیلات قابل دسترس برای افراد معلول با رعایت تناسبات تصاویر زیر ترسیم میشوند.

اسلاید 8: تعاریف پایهSMBGh8عرض مفید: عرض بدون مانع و خالص در یک گذرگاه است.مصالح غیر لغزنده: مصالحی که در کف یا نظایر آن به کار برده شده و بر اثر تماس با کفش، عصا ، چرخ صندلی چرخدار و نظایر آن، اصطکاک و ایمنی لازم را برای افراد تامین نماید.مصالح سخت: مصالحی است که در کف یا نظایر آن به کار برده شده و بر اثر استفاده مداوم براحتی تغییر شکل ندهد.شیب راه پله: راه پله ای است که ارتفاع آن 2 س.م و کف پله ان با عمق حداقل 65 س.م با حداکثر شیب 3 درصد می باشد.شیب راه جدول: سطح شیبدار کوتاهی است که با بریدن یا افزودن بر جدول ایجاد شده و ارتباط بین دو مسیر با اختلاف سطح را میسر میسازد.

اسلاید 9: ضوابط طراحي فضاي شهري پيادروSMBGh9پیاده رو:حداقل عرض مفید پیاده رو باید 125 س.م باشد. (رعایت بخش 10 آیین نامه طراحی راههای شهری مصوب شورای عالی شهرسازی معماری ایران الزامی است).در پیاده روهایی که به هر علت مانعی نصب میگردد، رعایت حداقل عرض مفید عبوری 125س.م اجباری است.پیشامدگی اشیای نصب شده تا ارتفاع70 س.م ضمن رعایت بند نخست تابع سایر مقررات شهرسازی معماری است. (شکل2)

اسلاید 10: SMBGh10پیشامدگی اشیای نصب شده بر روی دیوار پیاده رو، که لبه های خارجی آنها در ارتفاع بین 70 تا 200 س.م از کف تمام شده قرار داشته باشد نباید از 10 س.م بیشتر باشد. (شکل3)پیشامدگی اشیای نصب شده روی پایه یا ستون در ارتفاع بین 70 تا 200 س.م از کف تممام شده که در جهت حرکت فرد پیاده باشد، تا 30 س.م مجاز است. (شکلهای4و 5).ضوابط طراحي فضاي شهري پيادرو

اسلاید 11: ضوابط طراحي فضاي شهري پيادروSMBGh11پیاده روهای مسقف باید حداقل 210 س.م ارتفاع آزاد داشته باشند. در صورتی که در قسمتهای از مسیر پیاده رو از ارتفاع 210 س.م کمتر باشد، باید رنگ آن متضاد با محیط بوده و برای اشخاص نابینا یک آگاهی دهنده قابل لمس تعبیه گردد.حراکثر شیب عرضی پیاده رو 2 درصد می باشد.حداکثر شیب طولی پیاده رو 5 درصد می باشد. بیش از 5 درصد مشمول رعایت ضوابط سطح شیبدار خواهد بود.در صورت لزوم وجود اختلاف سطح در پیاده رو تا 2.5 س.م مجاز است، بیش از آن مشمول رعایت ضوابط سطح شیبدار خواهد بود.قسمت اتصال دو پیاده رو که نسبت به هم اختلاف سطح دارند، باید به شکل مسطح و با ابعاد 125*125 س.م طراحی گردد (اختلاف سطح باید با تعبیۀ سطوح شیبدار انجام گیرد).در محل تقاطع پیاده رو لازم است کفسازی محل تقاطع با بافت و رنگ متفاوتی اجرا گردد تا برای اشخاص نابینا و نیمه بینا قابل تشخیص باشد (شکلهای 6 و7)

اسلاید 12: ضوابط طراحي فضاي شهري پيادروSMBGh12ایجاد جدول به ارتفاع حداقل 5 س.م به زنگ متضاد با محیط اطراف، بین پیاده رو و سواره رو و همچنین بین پیاده رو و باغچه یا جوی کنار پیاده رو الزامی است.پوشش کف پیاده رو ها باید از مصالح سخت، ثابت و غیر لغزنده و صاف باشد.هر گونه درپوش باید با پیاده رو هم سطح باشد.تا حد امکان باید از نصب هرگونه شبکه در سطح پیاده رو خودداری شود، در صورت لزوم شبکه باید عمود بر جهت حرکت و فضای باز آن از 2 س.م کمتر باشد (شکل8).در حریم معابر باید از کشت گیاهانی که میوه یا صمغ ان ها موجب لغزندگی سطح معبر شده یا گستردگی شاخ و برگ آنها مانع حرکتی ایجاد خواهند کرد، خودداری شود.

اسلاید 13: ضوابط طراحي فضاي شهري پلهاي ارتباطي بين پياده‌رو و سواره‌رو SMBGh13پیش بینی پلهای ارتباطی بین پیاده رو و خیابان در تقاطع ها و امتداد کلیه خط کشی های عابر پیاده ضروری است..اتصال پل های ارتباطی و پیاده رو باید بدون اختلاف سطح باشد. در صورت وجود اختلاف سطح رعایت ضوابط مربوط به سطح شیبدار الزامی است.اتصال پلهای ارتباطی که در مسیر پیاده رو نصب میشوند باید برابر عرض پیاده رو باشد. حداقل عرض پل های ارتباطی عمود بر مسیر پیاده رو 150س.م می باشد.محل ارتباط پیاده رو با سواره رو باید دارای علائم حسی قابل تشخیص برای نابینایان و کم بینایان باشد.سطح پلهای ارتباطی باید از جنس مصالح سخت، ثابت و غیر لغزنده و صاف باشد.در کناره های عرض پل ارتباطی، تعبیه لبه مخصوص به ارتفاع حداقل 5 س.م با زنگ متضاد محیط الزامی است.در طرفین پل ارتباطی بین پیاده رو و سواره رو، تعبیه میله و دست انداز منطبق با بند قبلی ضروری است.

اسلاید 14: ضوابط طراحي فضاي شهري رمپ جدول SMBGh14حداکثر شیب رمپ جدول هایی با طول کمتر از ا متر 15 درصد است و رمپ جدولهایی با بیش از 1 متر طول تابع مقرارات سطح شیبدار خواهد بود. در رمپ جدول هایی که دارای بریدگی در دو طرف هستند حداکثر شیب بریدگی ها باید 10 درصد باشد (شکلهای 9و10).رمپ جدول نباید در مسیر حرکت و توقف اتوموبیل پیشروی داشته باشد.حد اقل عرض رمپ جدول به استثنای بردیگی های کناری آن 90 س.م می باشد.

اسلاید 15: ضوابط طراحي فضاي شهري رمپ جدول SMBGh15در صورتی که رمپ جدول به صورت قطری و یا گوشه ای در محل تقاطع ها قرار گیرد، باید دارای فضای آزاد 120 سانتیمتر در داخل خط کشی عابر پیاده باشد (شکل های 11 و12).*رمپ جدول قطری یا گوشه ای سطح شیبداری است که در محل اتصال سواره و پیاده رو در گوشه تقاطع واقع گردد.

اسلاید 16: ضوابط طراحي فضاي شهري رمپ جدول SMBGh16در صورتی که رمپ جدول در امتداد خط کشی عابر پیاده قرار داشته باشد باید حداقل 120س.م فضای آزاد در داخل خط کشی عابر پیاده قرار گیرد (شکلهای 13و14).در صورتی که رمپ جدول قطری دارای بریدگی کناری باشند ، این بریدگی ها باید 60 س.م و بصورت خط مستقیم، در هر دو طرف جدول در داخل خط کشی عابر پیاده قرار داشته باشند.

اسلاید 17: ضوابط طراحي فضاي شهري محل عبور عابر پياده در سواره‌رو SMBGh17ایجاد خط کشی عابر پیاده در سواره رو در کلیه تقاطع ها و حداکثر در هر 500 متر ضمن فراهم آوردن تدابیر ایمنی لازم برای عابر پیاده الزامی است.در محل تردد افراد معلول و در مکانهای خاص آنها ایجاد خط کشی عابر پیاده با علامت بین المللی افراد معلول الزامی است.در مسیر خط کشی عابر پیاده حذف جدول و جزیره های وسط خیابان الزامی است.کفسازی محل خط کشی عابر پیاده باید با بافت و رنگ متفاوتی اجرا گردد تا برای اشخاص نابینا و نیمه بینا قابل تشخیص باشد.

اسلاید 18: ضوابط طراحي فضاي شهري توقفگاه SMBGh18به منظور پیاده شدن افراد معلول از وسیلۀ نقلیۀ سواری و نیز سوار شدن آنان در خیابانهای اصلی شهر، ایجاد خلیج (پیشرفتگی سواره رو در پیاده رو) به عمق حداقل 3.5متر و به طول حداقل 12 متر با ارتباط مناسب پیاده رو الزامی است.اختصاص دو پارکینگ ویژه افراد معلول با نصب علامت مخصوص در کنار خیابانهای اصلی، در هر 500 متر و در محدوده ساختمانهای عمومی الزامی است.توقفگاه افراد معلول، در هر سمت نباید بیش از 2 درصد شیب داشته باشد.

اسلاید 19: ضوابط طراحي فضاي شهري تجهيزات شهري‌ SMBGh19پارکینگهاحداقل تعداد فضاهای پارکینگ قابل دسترس برای افراد معلول در مکانهای عمومی باید براساس جدول زیر تعیین گردد.حداقل فضای پارک برای معلولینتعداد فضاهای پارک موجود1تا25226تا50351تا75476تا1005101تا1506151تا2007201تا3008301تا4009401تا5002درصد از کلبالاتراز500

اسلاید 20: ضوابط طراحي فضاي شهري تجهيزات شهري‌ SMBGh20پارکینگهاحداقل عرض محل توقف خودرو افراد معلول 3.5 متر است.محل توقف خودرو افراد معلول باید در نزدیکترین فاصله به درهای ورودی یا خروجی آسانسور پارکینگ باشد و به وسیله علامت مخصوص مشخص شود.محل توقف خودرو افراد معلول در هر سمت نباید بیش از 2 درصد شیب داشته باشد.حداقل ارتفاع مفدی پارکینگهای مسقف و ورودی آنها باید 240 س.م باشد (بدون اینکه لوله ها و کانالهای تاسیساتی و غیره از ارتفاع مفید آن بکاهد).

اسلاید 21: ضوابط طراحي فضاي شهري تجهيزات شهري‌ SMBGh21ایستگاههامحل انتظار مسافر برای اتوبوس باید هم سطح با کف اتوبوس باشد.شرایط قابل دسترس بودن محل انتظار مسافر در ایستگاههای اتوبوس شهری، باید مطابق شرایط اتصال پیاده رو به سواره رو باشد.در ایستگاههای اتوبوس، پیش بینی سرپناه، حفاظ مناسب، نیمکت و صندلی با ارتافع 45 س.م و با دستگیره به ارتفاع 70س.م از کف الزامی است.

اسلاید 22: ضوابط طراحي فضاي شهري تجهيزات شهري‌ SMBGh22تلفن عمومی و صندوق پستدر محلی که تعدادی اتاقک تلفن عمومی تعبیه شده است، باید یک تلفن عمومی قابل دسترس برای اشخاص استفاده کننده از صندلی چرخدار و یک تلفن عمومی برای اشخاص با شنوایی کم، مجهز به سیستم تقویت کننده صدا اختصاص داده شود.قابل دسترس بودن صندوق پست و فضای آزاد جلوی تلفن عمومی، باید به صورت هم سطح یا با شیب مناسب برای افراد معلول صورت گیرد.پیش بینی فضای آزاد و مسطح به ابعاد حداقل 120*75 س.م در جلوی تلفن الزامی است.حداقل ابعاد باجه تلفن باید 110*140 س.م باشد.حداقل عرض در باجه تلفن عمومی باید 80 س.م بدون آستانه باشد.حداکثر ارتافع محل شکاف برای وارد کردن سکه یا کارت، صفحه شماره گیر تلفن و گوشی تلفن باید 100س.م از کف باشد. حداکثر ارتفاع شکاف صندوق پست نیز از کف 100س.م باشد.پیش بینی پیشخوان در ارتفاع 80 س.م و به عمق حداقل 20 س.م جهت استفاده افراد معلول در فضای تلفن عمومی ضروری است.

اسلاید 23: ضوابط مناسب سازی فضای شهری موجود پیاده روهای موجود SMBGh23با استفاده از امکانات، حداقل عرض پیاده روهای باریک باید به 90س.م افزایش یابد. این امکانات شامل سرپوشیده کردن جوی آب، الحاق بخشس از سواره رو به پیاده رو، کاهش عرض باغچه هیای کنار پیاده رو، و ...است.موانعی که به هر علت در پیاده قرار دارد و از حداقل عرض مفید 90 س.م میکاهند باید جابجا گردند.حداقل 90 س.م از عرض پله های موجود در پیاده رو ها باید به سطوح شیبدار یا رمپ پله های مناسب برای افراد معلول تبدیل شود.کف تمامی پیاده رو ها باید با مصالح سخت، ثابت، غیرلغزنده و صاف پوشیده و ترمیم شود.تمامی درزهای بیشتر از 2 س.م باید به وسیله مواد سخت پر شوند.

اسلاید 24: ضوابط مناسب سازی فضای شهری موجود پیاده روهای موجود SMBGh24هرنوع پیشامدگی بیش از 10 س.م (مانند تابلو، علایم، سایبان مغازه ها و ...) باید تا ارتفاع حداقل 210 س.م بالا برده شود.در مواقع ضروری که سطح پیاده رو به هر علت حفاری می شود، نصب پل موقت با عرض 90 س.م با سطحی غیر لغزنده الزامی است.برای هشدار به نابینایان از وضع موجود موانع در پیاده رو، تعبیه علائم حسی در کف به شعاع 90 س.م از مانع الزامی است. در ضمن رنگ این موانع باید متضاد با محیط باشد.شبکه ها و درپوشهای واقع در مسیر پیاده رو باید هم سطح معبر گردند و در صورت عدم امکان، کناره آن با شیب مناسب با کف معبر هماهنگ شود.

اسلاید 25: ضوابط مناسب سازی فضای شهری موجود پلهای ارتباطی بین پیاده رو و سواره رو موجود SMBGh25تعبیه پل ارتباطی قابل دسترس بین پیاده رو و سواره رو در هر 500 متر و با حداقل عرض 150 س.م الزامی است.لازم است عرض پلهای موجود در امتداد مسیر پیاده رو، با عرض پیاده رو برابر گردد.سطح پل ها باید از مصالح سخت و ثابت و غیر لغزنده باشد و در صورت وجود پلهای فلزی شیاردار چنانچه فاصله شیارها بیش از 2 س.م باشد باید با مصالح سخت پر شود.در طرفین پل های ارتباطی بین پیاده رو و خیابان، تعبیه حفاظ مناسب ضروری است.

اسلاید 26: ضوابط مناسب سازی فضای شهری موجود محل خط کشی عابر پیاده SMBGh26محل عبور عابر پیاده در سواره رو باید بهسازی شده و توسط خط کشی با حاقل عرض 150س.م به پیاده رو متصل شود.وجود پلهای ارتباطی قابل دسترس و یا هم سطح بین پیاده رو و سواره رو در امتداد تمام خط کشی های عابر پیاده الزامی است.جزیره وسط خیابان در محل خط کشی عابر پیاده باید حذف شود (شکل15).

اسلاید 27: ضوابط مناسب سازی فضای شهری موجود پارکینگهای عمومی SMBGh27در پارکینگهای عمومی موجود باید 2 درصد از فضای توقف (حداقل یک فضای توقف در هر شرایطی) برای افراد معلول در نزدیکترین فاصله به ورودی و خروجی پیاده اختصاص یابد. این عمل در وضع موجود از طریق تبدیل فضای توقف سه خودرو معمولی به دو خودرو برای افراد معلول امکان پذیر است.

اسلاید 28: ضوابط توصيه‌اي مناسب‌سازي محيط شهري موجود براي افراد معلول SMBGh28باید از نگهداری گیاهانی که از ریختن میوه های آنها در اطارف پیاده رو ایجاد لغزندگی نماید، پرهیز شود.در تقاطع ها باید چراغ راهنمایی مجهز به علایم هشدار دهنده صوتی که در کنترل شخص معلول باشد نصب گردد.وسایل نقلیه عمومی باید برای استفاده افراد معلول قابل دسترس باشد.

اسلاید 29: تصاویرSMBGh29

اسلاید 30: تصاویرSMBGh30

اسلاید 31: تصاویرSMBGh31

اسلاید 32: تصاویرSMBGh32

اسلاید 33: تصاویرSMBGh33

اسلاید 34: تصاویرSMBGh34

اسلاید 35: تصاویرSMBGh35

اسلاید 36: تصاویرSMBGh36

اسلاید 37: تصاویرSMBGh37

اسلاید 38: منابعSMBGh38ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی حرکتی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن 1381 چاپ زحلوزارت راه و شهرسازی معاونت معماری شهرسازی www.mrud.irبانک اطلاعات مناسب سازی (بام) www.monasebsazi.co