طب نظری عملی

طب نظری عملی

اسلاید 1: 1mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 2: طبنظريعملي* امور طبيعيه* اسباب و علل* دلائل و علائمحفظ الصحهعلاجتدبیردوااعمال یداوی2mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 3: 3mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 4: خفي علايي: بايد دانستن كه اسباب تندرستي و بيماري شش نوع است وطبيبان آنرا « اسباب السته» گويند و آن عبارت است از: 4mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 5: آب و هوا  فصول  باد ها  خاك  مجاورت ها - كوه - دريا 5mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 6: mkhodadoost@razi.tums.ac.ir6

اسلاید 7: الاهویه -تدبیرتغییرات طبیعی مثل تغییر فصولتغییرات غیرطبیعی مثل آلودگی هوا 7mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 8: تدابير دم زدن در ميانه دود و دمآلودگی هوا هم موجب دگرگونی مزاجی در بدن میشود و هم به تدریج بیماریهای ترکیب همچون تنگی ها، انسدادها، و تصلب های عروق و مجاری را ایجاد یا تشدید می کند.دودهای حاصل از احتراق سوخت های فسیلی ، تا مدتی نسبتا کوتاه پس از خروج از منابع مولدشان (خودروها، کوره ها، وسایل گرمازا و...) دارای اثرات گرم و خشک هستند یعنی می توانند آثار زودرسی مانند خارش و سوزش و گزش مخاط راه های تنفسی و چشم، خشکی پوست و مخاطات، عطسه و آبریزش بینی، و سردردهای ضربان دار ایجاد کننداما پس از آنکه دودهای فسیلی در هوا راکد، ایستایی و انباشتگی پیدا کنند و حرارت اولیه آنها کاهش یابد، کیفیت سردی و خشکی بر آنها چیره میشود و این دودهای مانده سرد و خشک، آثاری مانند خستگي پذيري،كاهش هوشياري، رخوت و سستي، كندي اداركات حسي، خلق افسرده، و ضعف كاركردهاي مغزي مانند كاهش حافظه و تمركز، در بدن پديد مي آورند. اين تغييرات مزاجي، ناشي از تأثير دودهاي گرم و خشك، ودودهاي سرد و خشك، از دو جهت تأثيري مشابه دارند، يكي آنكه هم مي توانند سرشت اعضاي ديگر بدن را دچار اختلال كنند و بدين ترتيب آنها را از دريافت نيروهاي بنيادي قلب و مغز و كبد، كم بهره سازند كه نتيجه آن، ضعف در همه عملكردهاي گوناگون بدني و ذهني است.

اسلاید 9: آلودگی هوا رويكردهاي درماني براي رفع آثار آلودگي با نگاه به تأثير مزاجي آلاينده ها بر بدن، دو نكته را بايد در نظر گرفت: يكي آنكه بايد از افزايش مرضي خشكي در بدن، به ويژه در مغز، جلوگيري كرد و ديگر اينكه بايد اعضاي اصلي را از ضعف بازداشت.پيش تر گفته شد كه آلاينده ها در بدو توليد، گرمي وخشكي را بر بدن عارض مي كنند ولي پس ازانباشته شدن در محيط و كاهش حرارتشان، مقتضي چيره ساختن سردي و خشكي بر بدن هستند. با اين توصيف، مصرف همه چيزهاي خشكي افزا، در شرايط آلودگي هوا بايد با ملاحظات خاص ارزيابي شود.با اين نگاه مي توان گفت كساني كه داراي مزاج خشك، يا سوء مزاج خشك و يا بيماريهاي صفرايي و سودايي باشند، به مراتب در معرض خطرات بيشتري از خشكي ناشي از آلودگي مي باشند.

اسلاید 10: پرهيز از همه اموري كه يبوست آور هستند و دفع مواد زايد از طريق روده را كاهش مي دهند:در ديدگاهي تلفيقي و با نگاه طب سنتي چين، بيماري هاي روده، به ويژه اختلالات دفعي روده، بر سلامت ريه اثر گذار هستند. يبوست در ديدگاه طب ايراني يكي از زيان آورترين اين اختلالات است. بايد توجه كرد كه يبوست فقط به خشكي مدفوع يا دفع دير به دير آن نيست. خوراكي هايي مانند غذاهاي خشك، عدس پلو، موز سفت، ميوهاي ترش مانند به ترش و انار ترش، سنجد، خرمالوي گس، سركه و آبغوره و ترشي هاي ديگر، در ايجاد يا پيدايش يبوست نقش دارند. مصرف ادويه بسيار گرم وخشك مانند زنجبيل و خردل و فلفل نيز در صورت تكرار يا زياده روي، به يبوست منجر مي شود.بسياري از موارد كنوني يبوست، ناشي از مواد بلغمي فراوان، و انباشتگي گازهاي فشرده( ريح) در امعاء، و يا ضعف امعاء است، خوردنيهاي سردو تر و بلغم زا مانند ماست ولبنيات، و ميوه ها وسبزيجاتي مانند خيار وآلو و كاهو و اسفناج، بايد با احتياط باشد و توصيه به مصرف خوراكيهاي مرطوب يا پر فيبر را نبايد هميشه سودمند دانست، اگر چه در ابتدا با لغزنده شدن مسير روده، ممكن است دفع قدري آسان تر به نظر برسد. سالادي شامل هويج رنده شده همرا با سبزيجات گرم مانند شويد و نعناع و ريحان و به همراه پودر آويشن شيرازي با قدري روغن زيتون بكر، لنتخاب بهتري براي مبتلايان يبوست بلغمي است. 

اسلاید 11: پرهيز از همه اموري كه يبوست آور هستند و دفع مواد زايد از طريق روده را كاهش مي دهند:خوردن سالاد كاهو همراه با هويج رنده شده و كرفس خورده شده، با روغن زيتو ن بكر و مقدار كمي آب نارنج طبيعي همراه با سبزيجات خرد شده معطر و آرام بخش و مقوي قلب مانند ريحان، به ويژه براي مبتلايان يبوست، افزايش چربي خون، چاقي، و كبد چربخوردن سوپهاي كم رشته و پر سبزي همراه با هويج رنده شده، به، شلغم، و قدري زرشك به ويژه براي مبتلايان يبوست.خوردن انجير تازه، يا انجير خيسانده در آب و عرقياتي مانند گلاب به ويژه براي مبتلايان يبوست و ضعف روده

اسلاید 12: الاطعمه و الاشربه-تدبیر مقدار غذا (گرسنگی و سیری) پاسخ سریع به اشتها و عطش تنوع در مصرف غذا آرامش پس از غذا 12mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 13: درست خوردن و درست آشاميدن، اصل طلايي تندرستيدر حوزه بيماري ها نيز، بيماري هاي گوارشي جزو شايع ترين بيماري هاي بشري هستند . يبوست مزاج و نفخ، از شايع ترين بيماريهاي گوارشي اند. تقريبا 12 تا 19 درصد مردم جهان دچار يبوست هستند و 30 درصد از انها نفخ شكم را تجربه مي كنند.آداب تغذیه صحیح

اسلاید 14: صرف غذا فقط هنگام گرسنگی؛ مصرف غذا هنگامی ‌که غذای قبلی هضم نشده عامل رخت بر بستن سلامتی است.استفاده از مایعات به اندازه کافی.غذاهای مختلف را در یک وعده مصرف نکند چون سبب تحیّر طبیعت و سوءهضم می‌شود.14mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 15: سكون و آرامش بعد از غذا داشته باشد زيرا سکون برای هضم لازم است. البته چند قدم حرکت کردن بعد از غذا مفید است چرا که سبب قرار گرفتن غذا در قعر معده می‌گردد. به طور کلی حرکت خفیف پس از غذا مناسب است ولی حرکات شدید توصیه نمی‌شود. بدون اشتهای واقعی غذا میل ننماید و در زمان گرسنگی واقعی نیز از به تأخیر انداختن غذا اجتناب کند؛ زیرا این کار موجب ریخته شدن صفرا و مواد نامناسب به معده می‌گردد و تأخير غذا بیش از نيم ساعت و نهايت يك ساعت خوب نيست.15mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 16: روش‏های پیشگیری از یبوست:ساعات منظم غذایی را رعایت نماییددر هنگام احساس نیاز به دفع به هیچ وجه آن را به تعویق از مصرف غذاهای خشکی‏آور و یبوست‏زا مانند عدس، موز نارس، میوه‏های ترش و قابض، بادمجان، گوشت‏های مانده یا نمک‏سود، قهوه، نسکافه، ترشی‏ها، ماکارونی، لازانیا، قارچ، غذاهای آماده و کنسروی، غذاهای حاوی مواد نگهدارنده، مواد غذایی شور یا پر ادویه و پنیرهای کهنه خودداری نمایید.

اسلاید 17: روش‏های پیشگیری از یبوست:مصرف مرتب آش اسفیدباج برای اکثر افراد مناسب است.طرز تهیه اسفیدباج:گوشت‏های لطیف مثل بال و گردن مرغ محلی، اسفناج، گشنیز، کمی شنبلیله، برنج، کمی ماش پوست گرفته یا عدس را پخته، در انتهای پخت روغن زیتون، روغن بادام شیرین یا روغن کنجد و مقدار کمی نمک افزوده می‏گردد. (در صورت احساس حرارت یا خشکی زیاد در بدن کدوی خورشتی یا آلوی بخارا و در صورت احساس سرما یا وجود نفخ مقداری زیره نیز اضافه می‏شود.)

اسلاید 18: يبوست در سالخوردگانفرايند پيري نيز روي حركات روده اثر مي گذارد و به دليل كاهش سرعت سوخت وساز بدن در پيري، فعاليت روده و عضلات هم كم مي شود. از ديدگاه پزشكي پارسي نيز بايد گفت بيشتر سالخوردگان، دچار يبوست هاي ناشي از ضعف امعاء يا سوءمزاج هاي خشك هستند. در اين افراد، استفاده مداوم از ملين هاي تحريكي( چه شيميايي مانند بيزاكوديل و چه گياهي مانند سنا و فرآورده هاي آن) قابل توصيه نيست.در اين موارد، بهترين انتخاب، استفاده از ملين هاي ساده بي ضرر و مغذي است كه علاوه بر تليين آرام و بي زحمت روده، مغذي هاي بسيار خوبي براي تأمين نيازهاي بدن به زير مغذي ها و ويتامين ها و قندهاي مفيد نيز مي باشند: هويج آب پز يا خام نرم رنده شده، ميوه هاي كاملا شيرين و آبدار فصل به ويژه ميوه هاي خانواده گلسرخيان مانند آلو و هلو و شفتالو و شليل، توت تازه يا خشك، انگور رسيده(به ويژه انگور عسكري يا ياقوتي دانه درشت)، جوانه غلات و حبوباتي چون گندم و ماش،تركيبي از سبزيجات تازه معطر مانند ريحان و گشنيز و شويدهمراه با ساقه آنها، و بالاخره مويز و انجير، شكر سرخ مرغوب نيز بسيار سودمند است و مغذي و خونساز خوبي محسوب مي شود كه مي توان از آن مثلا در پخت شيربرنج يا شله زرد بهره جست. ذكر اين نكته هم مهم است كه اگر يبوست با علايمي مانند نفخ و ترش كردن همراه باشد، استفاده از ميوه هاي تازه آبدار، محدوديت دارد و تدابير ديگري بايد براي درمان به كار رود.

اسلاید 19: نسخه هايي ساده براي يبوست سالمندانمهم ترين علت ايجاد يبوست در افراد پير، رخداد سوء مزاج خشك عام يا خشكي در روده هاي اين افراد است. توصيه هاي زير مي توانند ضمن رفع يبوست اين عزيزان، رطوبت خوبي هم در دستگاه گوارش و بدن آنها ايجاد كنند:يك قاشق غذاخوري ترنجبين را 3-2 دقيقه دريك ليوان شير جوشانده، شب پيش از خواب ميل كنند. اين دستور ساده معمولا نفخ ايجاد نمي كند.شربت انجير: تعدادي انجير خشك را ان قدر بجوشانند تا كاملا پخته و له شوند؛ سپس آنها را شيره كشي كرده، بجوشانند تا قوام عسل رقيق پيدا كند و روزي 2-1 قاشق غذا خوري ميل كنند.دو عدد مغز گردوي نيم كوب را 10 دقيقه در يك ليوان شير بجوشانند و شب پيش از خواب، با كمي نبات ميل كنند.

اسلاید 20: يبوست در كودكاناز جمله علت هاي يبوست در كودكان، مصرف تنقلات شور يا تنقلات چسبنده است كه هر دو سبب، در خوراكي هايي پفك و چيپس و بيسكويت هاي شور و چوب شور جمع شده اند. پس گام نخست در درمان يبوست كودكان، اصلاح رژيم خوراكي آنهاست و مانند آنچه درباره سالخوردگان گفته شد، مصرف مداوم ملين هاي تحريكي اصلا مناسب نيست.بهترين توصيه هاي خانگي براي رفع يبوست كودكان، افزودن روغن بادام شيرين به غذاهاي آنها و همچنين ماساژ آرام و دوراني شكم نوزادان و كودكان با روغن بادام يا زيتون يا كرچك است. صد البته خوردني هاي ساده اي كه در درمان يبوست سالخوردگان به آنها اشاره شد( هويج، ميوه هاي خانواده گلسرخ، جوانه ها، انگور، انجير، مويز،توت و...) براي كودكان نيز بسيار مفيدند و علاوه بر رفع يبوست، به خون سازي و رشد آنها نيز كمك مي كنند.چه خوب است كه تنقلات مغذي و ارزشمندي چون مغز بادام و مويز و توت و انجير خشك را جايگزين پاستيل و چيپس و پفك و ... در جيب ها و كيف هاي مدرسه كودكان مان كنيم.

اسلاید 21: يبوست در بارداريبايد توجه داشت كه مصرف همه گياهان و داروهاي مسهل قوي، به هر صورت، براي مادران باردار اكيدا ممنوع است. همچنين مصرف سنا، صبر زرد (آلوئه ورا) و داروهايي كه حاوي اين گياهان يا عصاره آنها باشند، براي مادران باردار ممنوع است. حتي حكماي پزشكي پارسي، برخي ملين ها مانند گل بنفشه، گل ختمي، و گل پنيرك را نيز براي مادران باردار منع كرده اند زيرا مصرف اين گياهان، به دلايلي مانند حيض اوري و اثرات شل كنندگي رباطات نگهدارنده و عضلات دهانه رحم، ممكن است موجب سقط يا لغزيدن جنين گردد. به ويژه بانواني كه در سن بالا باردار شده اند يا سابقه سقط دارند، حتما بايد از اين گياهان دوري كنند.نخستين گام براي رفع يبوست در زنان باردار، خوردن آش ها و سوپ هاي رقيق با گوشت مرغ جوان و كمي هويج رنده شده نرم و سبزيجات و ادويه معتدل(بدون طعم تند وتيز) كه روغن بيشتري در پخت آنها به كار رفته باشد، است. البته اگر مادر مبتلا به ريفلاكس باشد، بايد اين غذاها را در وعده هاي كم حجم تر ميل كند. ولي اگر يبوست برطرف نشد، مي توان با رعايت شرايطي و زير نظر پزشك متخصص، از تمبرهندي، گلقند، فلوس، خيار شنبر، روغن بادام يا برگ گل سرخ تازه سائيده نيز بهره جست.مصرف شير خشت يا ترنجبين نيز براي رفع يبوست مادران باردار توصيه شده است. به اين منظور مي توان حدود 25 تا 30 گرم شير خشت يا ترنجبين را در يك ليوان آب ولرم همراه با دو قاشق غذاخوري كلاب توصيه كرد كه بهتر است نيم تا يك ساعت پس از صبحانه نوشيده شود.

اسلاید 22: نقش اصلاح سبك زندگي در رفع يبوستفراموش نكنيم كه برخي از انواع يبوست، اساسا نياز به مداخلات درماني آنچناني ندارند و افراد مي توانند با اصلاح روش زندگي، مشكل خود را به حداقل برسانند. مثلا در يبوست افراد سرد مزاج، روغن مالي شكم يا بادكش دور ناف پس از روغن مالي با روغن گرمي چون بادام شيرين يا زيتون يا كرچك، كه موجب افزايش حرارت و حركت روده ها مي شود، مي تواند مفيد باشد يا كاهش مصرف فست فودها و تنقلات خشك، روزي چند دقيقه فعاليت ورزشي ساده اي چون پياد روي و همچنين استحمام مرتب با آب گرم، گاهي واقعا راه گشاستآيا بايد روزي دو كيلو ميوه و سبزي بخوريم؟كم خوردن فيبر و مصرف زياد چربي( مثل پنير، تخم مرغ و گوشت) و غذاهاي آماده، از شايع ترين سبب هاي يبوست است ولي از نگاه پزشكي پارسي، نبايد و نمي توان به همه افراد، بدون توجه به مزاج پايه و نوع سوءمزاج هاي احتمالي آنها، توصيه كرد روزانه ميزان زيادي ميوه و سبزي(آن هم از هر نوعي) بخورند.

اسلاید 23: خواب و بيداري خواب مناسب بيداري ظاهر  سرد ظاهر  گرم باطن  گرم باطن  سرد23mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 24: خواب تری ، حرکت گرما از سطح به درون(ظاهر سرد ، باطن گرم)بیداریخشکی ، حرکت گرما از درون به سطح(ظاهر گرم ، باطن سرد)تدابیر:بهترین وقت خواب: پس از گذشتن غذا از فم معده (بعد از 3-2ساعت از صرف غذا)خواب و بیداری24mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 25: متوسط خواب یک فرد عادی 8 ساعتخواب معتدل باعث هضم خوب و نضج کامل غذا می شود.خواب کم باعث اختلال هضم و خواب بیشتر از 10 ساعت باعث ضعف هضم می شود.خواب با شکم پر،ایجاد نفخ و اختلال هضم می کند.خواب با شکم خالی مثل خواب بیش از 10 ساعت است.mkhodadoost@razi.tums.ac.ir25

اسلاید 26: حركت و سكونحركتگرمیخشکیسكون سردی تری26mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 27: حركت و سكون حركت  گرمسكون  سردجماع  بدن خشك، حرارت غريزي كاهش، بدن سرد27mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 28: سكون و آرامش بعد از غذا داشته باشد زيرا سکون برای هضم لازم است. البته چند قدم حرکت کردن بعد از غذا مفید است چرا که سبب قرار گرفتن غذا در قعر معده می‌گردد. به طور کلی حرکت خفیف پس از غذا مناسب است ولی حرکات شدید توصیه نمی‌شود. mkhodadoost@razi.tums.ac.ir28

اسلاید 29: ورزش را فراموش نکنید: ورزش‏های معتدل مثل پیاده‏روی، دوچرخه سواری و بالا رفتن از پله نیز در تقویت عضلات روده و جلوگیری از یبوست مناسب استاز ماساژ کف پا و ماساژ شکم غافل نشوید: یکی از روش‏های کمک به کاهش یبوست ماساژ مداوم کف پا و شکم است، ماساژ کف پا با انگشتان دست یا به کمک وردنه قابل انجام است، ماساژ شکم نیز به صورت دورانی و با روغن‏های مناسب مثل کرچک در جهت عقربه‏های ساعت انجام می‏شود.   mkhodadoost@razi.tums.ac.ir29

اسلاید 30: احتباس و استفراغاسهال (Diarrhea ) قي ( Vomitting )ادرار: بول (Diuresis ) عرق (Diaphoresis ) حجامت (Cupping)، فصد (Venosection )، زالومخاط ‌آوردن يا خلط‌ آوردن (Expectoration ) لعاب آوردن (Salivation ) حقنه (Enema ) جماع (Intercourse) 30mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 31: حتی‏الامکان از توالت‏های ایرانی استفاده کنید زیرا وضعیت لگن و پاها در این موقعیت به دفع راحت و کامل کمک می‏کند (هر چند افرادی که از درد لگن یا زانو رنج می‏برند ناچارند از توالت فرنگی استفاده کنند). mkhodadoost@razi.tums.ac.ir31

اسلاید 32: اعراض نفساني« اعراض نفساني شادي است وغم و خشم و لذت و ايمني و ترس و خجلي و انديشهاي كارهاي مهم و علمهاي باريك و هر يك را اندر تن مردم اثري ظاهر است فزون از اثر طعام و شراب و غير آن از بهر آنكه طعام و شراب و ديگر اسباب بدان زودي اثر نكند كه اعراض نفساني كند، نبيني كه اثر سخني يا چيزي خوش و يا نا خوش كه مردم بشنود يا انديشه كه بر خاطر او بگذرد چگونه زود بي هيچ مهلت بر رنگ روي او پديد آيد و حركت و آواز مردم اندر حال بگردد» اغراض الطبيه و المباحث العلاييه 32mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 33: mkhodadoost@razi.tums.ac.ir33 از موقعیت‏های استرس‏زا یا خشم‏آور دوری کنید.

اسلاید 34: اعراض نفسانيغضب   حرارت را ناگهاني به بيرون مي راند لذت   حرارت را كم كم به بيرون مي راند ترس   حرارت را ناگهاني به داخل مي راند اندوه   حرارت را كم كم به داخل مي راند34mkhodadoost@razi.tums.ac.ir

اسلاید 35: 35mkhodadoost@razi.tums.ac.ir