عربی ۳ – درس ۲ و ۳

عربی ۳ – درس ۲ و ۳

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیمعربی 3درس 2 و3

اسلاید 2:  درس دوم  یادآوری(2) در این درس نیز به شرح و یادآوری بعضی از نکات وقواعدی که قبلاً مطالعه کرده اید درسال های گذشته می پردازیم.1 – اعراب فعل مضارع،  : می دانید که فعل مضارع در حالت عادی مرفوع است اما با آمدن حروف ناصبه و جازمه تغییراتی در اعراب آن ایجاد می شود. حروف ناصبه عبارتند از «اَنْ – لَنْ – کی – حتّی – لِ» که فعل مضارع به دنبال این حروف منصوب شده و حروف جازمه عبارتند از «لَمْ – لمّا – لا – لِی – ان – مَنْ – ما – اینما »و فعل مضارع به دنبال این حروف مجزوم می شوند .فعل معلوم و فعل مجهول: فعل مجهول فعلی است که فاعل آن مشخص نیست یا برای گوینده اهمیت ندارد. در زبان فارسی برای ساختن فعل مجهول از فعل کمکی شدن استفاده می کنیم.اما در زبان عربی چگونه فعل مجهول می سازیم؟ شما قبلآً با ساخت فعل مجهول آشنا شده اید . 1-فاعل را حذف می کنیم 2- مفعول را بجای فاعل قرار می دهیم(نائب فاعل) 3- حرکات وصیغه فعل رامتناسب با نائب فاعل تغییر می دهیم مانند: کَتَب التلمیذُ الدرس (فعل معلوم است چون فاعل معلوم استاما درجمله کُتِبَ الدرسُ (فعل مجهول است چون فاعل مشخص ومعلوم نیست) به فعل های زیر توجه کنید. معلوم : قتَلَ : کشت مجهول : قُتِلَ :‌کشته شد معلوم : یَعْرِفُ : می شناسد مجهول : یُعْرَفُ :‌شناخته می شود

اسلاید 3: 2– نواسخ مبتدا و خبر : برخی افعال و حروف معنای جدیدی به جمله اسمیه می دهند. این ادوات علاوه بر معنای جدید، می توانند بر اعراب مبتدا و خبر تأثیر بگذارند. به جدول زیر توجه کنید.النواسخ:چهاردسته اند که دراعراب اسم واعراب خبرتغییراتی ایجاد می کنند 1- الافعال الناقصه : صار - لیس - مادام - کان - اصبح - مازال 1)اسم مرفوع 2)خبرمنصوب 2- الحروف المشبهة بالفعل : لیت - اَنَّ - اِنَّ - لکنَّ - لعل - کانَّ 1)اسم منصوب 2)خبرمرفوع 3- افعال المقاربة : کاد – عسی أخذ جَعل 1)اسم مرفوع 2)خبرمنصوب 4- النافیة للجنس : لا 1) اسم محلا منصوب(مبنی بر فتح ) 2)خبرمرفوعخبر حروف مشبهة بالفعل می تواند «مفرد، جمله یا شبه جمله » باشد.

اسلاید 4: 3– صفت و مضاف الیه : صفت کلمه ای است که موصوف خود را توصیف می کند. صفت از لحاظ اعراب، جنس، جمع یا مفرد بودن ،تابع موصوف خود است. مانند : نورٌ مبینٌ (صفت) یا المؤمنونَ الصالحون (صفت) مضاف الیه کلمه ای است که به مضاف اضافه می شود تا آن را واضح تر کند. مضاف الیه از لحاظ اعراب مجرور است و اعراب آن به مضاف بستگی ندارد مانند : کتابُ المعلّمِ (مضاف الیه) یا مطلعُ الفَجْرِ (مضاف الیه) 4 – مفعول فیه ، اسم مصغّر و اسم منصوب : منظور از مفعولٌ فیه همان ظرف مکان یا ظرف زمان است. مفعولٌ فیه از نظر اعراب منصوب است. مانند «الیومَ اَکملتُ لَکُم دینکم» در این جمله کلمه الیومَ ظرف زمان (مفعول فیه) و منصوب می باشد. اسم مصغّر اسمی است که در آن معنای کوچک بودن وجود دارد مانند نُجیْم یعنی ستاره کوچک. اسم منسوب برای نسبت دادن چیزی به چیز دیگر یا کس دیگری به کار می رود مانند طالبةٌ ایرانیّة یعنی شرکت کننده ی ایرانی

اسلاید 5: 5– احکام عدد و معدود 1-اعداد 1و2 درحکم صفت بوده تابع اسم ماقبل خود می باشنداعداد 3تا10 بامعدود خود ازنظر کاربرد  رابطه عکس دارند برای اسم مذکر عدد مونث وبرای اسم مونث عددمذکر بکار می رود ومعدود آن ها جمع ومجرور است3-اعداد 10 به بالا تا99 اسم بعداز آن به صورت مفرد ومنصوب بکار میروند که اسم بعد ازدارای  نقش تمییز ومنصوب است واعداد بالاترنیزدارای احکام خاص بوده که فعلا نیازی به توضیح نیست.علی پور دبیر عربی تمرین 1 – ترجمه کنید : مَنْ خافَ العِقابَ ، انْصرَفَ عنِ السیئات. هر کس از کیفر بترسد(مضارع التزامی)، از بدی ها روی می گرداند(مضارع اخباری). و اذا قرِیَ القرآنُ فاسْتمعوا لَه : و هر گاه قرآن خوانده شود، به آن گوش بسپارید. مَنْ یَجْتهِدْ ، یَنْجَحْ : هر که تلاش کند(مضارع التزامی)، موفق می شود(مضارع اخباری) 2 – نواسخ ، اسم آن ها، خبر آن ها و اعرابشان را مشخص کنید. لا خُلقَ اقبَحُ منَ الکذبِ. : هیچ اخلاقی زشت تر از دروغ گویی نیست. لا: لای نفی جنس خُلقَ : اسم لا منصوب اقبَحُ : خبر لا مرفوع انّ المُجتهدَ ناجحٌ . همانا شخص کوشا، موفق است. انَ : حرف مشبهة بالفعل المجتهد : اسم انّ منصوب ناجح : خبر انّ مرفوع

اسلاید 6: 3 – صفت مناسب را انتخاب کنید. المؤمناتِ ..... (الصّالحاتِ – الصّالحونَ) لیْلةً ........( باردً – باردةٌ) • صفت باید از لحاظ جنس ، عدد ، معرفه یا نکره بودن و اعراب با موضوف مطابقت کند.4 – در جمله زیر اسم منسوب و اسم مصغر را مشخص کنید. أنا قُطیرةٌ مائیّةٌ صغیرةٌ منتشرةٌ فی الهواء . من یک قطره کوچک آبی منتشر در هوا هستم. قطیرة :‌اسم مصغر مائیة :‌اسم منسوب

اسلاید 7: درس سوم فعل معتل مثال فعل باتوجه به ریشه وصیغه اول ماضی اگردر3حرف اصلی وریشه یکی ازحروف عله(وای)باشدفعل معتل نام دارد مانند وعد قال هدی و....وچناچه هیچکدام از3حرف اصلی حر عله نباشد فعل صحیح نام دارد مانند جلس ذهب کتب و...فعل های معتل باتوجه به اینکه حرف عله حرف چندم باشدنام واسم خاصی پیدا می کنند1-اگر اولین حرف از حروف اصلی فعل حرف عله باشد فعل معتل مثال نام دارد مانند وَجَدَ و....2-اگر دومین حرف از حروف اصلی فعل حرف عله باشد فعل معتل اجوف نام دارد مانند قال و..3-اگر سومین حرف از حروف اصلی فعل حرف عله باشد فعل معتل ناقص نام دارد مانند هَدَیَ و...به توضیحات بیشتر در ای زمینه توجه کنید1- فعل ثلاثی از سه حرف اصلی تشکیل شده است که حروف اصلی هر فعل، در صیغه های مختلف آن ثابت و یکسان است. اما در میان حرف الفبای عربی، سه حرف «الف» و «واو» و «یاء» (وای)در صیغه های مختلف‌ حالت ثابتی ندارند. فعلی را که یکی از سه حرف اصلی اش یکی از این حروف باشد «فعل معتل »‌می نامند.2-اگر اولین حرف اصلی فعل حرف علّه باشد ، آن را «فعل مثال»‌می نامند. مانند وَهَبَ ،یَسِرَ ، اگر دومین حرف اصلی فعل حرف علّه باشد، آن را فعل اجوف می نامند. مانند قالَ ، عادَ 3-اگر سومین حرف اصلی فعل حرف علّه باشد،‌آن را فعل ناقص می نامند. مانند دعا ، هدی

اسلاید 8: دانستیم که فعل معتل در صیغه های مختلف با تغییراتی(اعلال) همراه است . این تغییرات دارای قاعده های مخصوص است. حرف عله را می توان به یک عضو بیمار تشبیه کرد که وقتی در فعلی قرار گرفت باید به نحوی معالجه شود !برای ایجاد سهولت در صرف فعل معتل از یکی از روش های زیر استفاده می شود:«ساکن نمودن حرف عله »اعلال به اسکان«تبدیل حرف عله به حرفی مناسب»اعلال به قلب«حذف حرف عله»اعلال به حذف4 –اکنون به صرف «فعل مثال» وَجَدَ با حروف اصلی (و ج د ) توجه کنید. ماضی6 صیغه غایب       1- وَجَدَ 4-وجدت     2-وجدا 5- وجدتا     3- وجدوا 6- وجدنَ6 صیغه مخاطب 7- وجدتَ 10- وجدتِ   8-وجدتما 11- وجدتما   9-وجدتم 12- وجدتُنّ2 صیغه متکلم 13- وجدتُ 14-وجدنانتیجه 1 :‌فعل معتل مثال در زمان ماضی مانند فعل صحیح صرف می شود

اسلاید 9: مضارع6 صیغه غایب - 1یجدُ 4- تجد 2- یجدان 5- تجدان 3- یجدون 6- یجدنَ6 صیغه مخاطب 7- تجدُ 10-تجدین   8-تجدان 11- تجدان   9-تجدون 12- تجدنَ2 صیغه متکلم 13- اجد 14-نجدنتیجه 2 : فعل معتل در زمان مضارع در تمام صیغه ها حرف عله اش حذف می شود.نتیجه 3 : فعل معتل در حالت امری مخاطب حرف عله اش در تمام صیغه ها حذف می شود. به فعل «وَجَدَ » در باب افعال توجه کنید :اَفْعَلَ – یُفعِلُ – افعالاَوْجَدَ – یُوجِدُ – اِوجاد ( ایجاد) باید دانست که در مصدر باب افعال از فعل مثال « واو» به «یاء» تبدیل می شود.

اسلاید 10: تمرین :1 – فعل «ورث» را برای تمام صیغه ها در زمان مضارع صرف کنید. غایب : یرثُ - یرثانِ - یرثونَ - تَرثُ - تَرثانِ - یَرثْنَ )مخاطب : ترثُ- تَرثانِ- ترثونَ- ترثینَ- تَرثانِ- ترثْنَ)متکلم : ارثُ- نَرَثُ 2 –فعل «یَصِفُ» را برای تمام صیغه های مخاطب امری صرف کنید. امری مذکر :مفرد : صِفْ مثنی : صِفا جمع : صِفوا امری مؤنث :مفرد : صِفی مثنی : صفا جمع : صِفْنَ - مصدر از باب افعال(وَجَدَ- وَرَدَ- وَقَف) به ترتیب:ایجاد ایراد ایقاف 4 – صیغه مناسب را بنویسید.انّما یُریدُ الشیطانَ انّ ..........بینکُمْ العداوَةَ و البَغضاءَ . ( مضارع از «وقع» در باب افعال) پاسخ : یوقِعَفعل وقَعَ یک مثال واوی است و در ساخت ثلاثی مزید آن از باب افعال حرف علّه حذف نمی شود.مضارع آن یوقَعُ است که چون حرف ناصبه أَنْ بر سر آن آمده است به مضارع منسوب تبدیل شده است و به صورت «أَن یوقِعَ» درآمده است. 

اسلاید 11: اکرم شبان دبیرستان حضرت معصومه پایان