قواعد تنوین و نون ساکنه

قواعد تنوین و نون ساکنه

اسلاید 1: قواعد تنوین و نون ساکنه فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ آن مقدار که برای شما میسر است از قرآن بخوانید.

اسلاید 2: تنوين و نون ساكنه، حُكمش بدان اي هوشياركز حكم آن زينت بود اندر كلام كردگار در «يرملون» ادغام كن، در «حرف حلق» اظهار كن در نزد «باء» قلب به ميم، در«مابقي» اِخفا بيار ادغام مع الغنه ادغام بلاغنهاقلاباظهاراخفاء احکام تنوین نون ساکن                         

اسلاید 3: در اصطلاح تجوید: هرگاه تنوین یا نون ساکن به یکی از حروف (ی،م،و،ن)برسد 3کار صورت میگیرد.1.حذف تنوین( َ ِ ُ) ویا نون ساکن2.مشددکردن حرف(ی،م،و،ن(3.ایستادن به اندازه دو حرکت روی حرف مشدد (حکم غنه(فرمول مع الغنه: (تنوین یا نون ساکن +ی،م،و،ن)= ادغام مع الغنهحکم غنه: به معنی ایستادن به اندازه دو حرکت روی حرف مورد نظر طوری که صوت آن داخل بینی جریان داشته باشد.مثال:مَنْ یَقُولُ-------->خوانده می شود مَیَّقُولُادغام مع الغنه: در لغت (در هم کوفتن)

اسلاید 4: دراصطلاح تجوید: هرگاه تنوین یا نون ساکن به یکی از حروف )ل،ر)برسد 2کار صورت می گیرد.1.حذف تنوین یا نون ساکن2.مشدد کردن حرف )ل،ر( ) راء): مَنْ رَحِمَ غَفُورٌ رَحيمٌ) لام): مِنْ لَدُنْ رِزْقاً لَكُمْفرمول ادغام بلا غنه ):تنوین یا نون ساکن+ل،ر)=ادغام بلا غنهنکته :در ادغام ها اگر که شرایط ادغام را دارا هستند در یک کلمه جمع می شود ادغام قابل اجرا نمی باشد.مثال: دُنْیا --------->ادغام نمی شود (نون ساکن ویاء در یک کلمه جمع شده اند.)ادغام بلا غنه

اسلاید 5: در اصطلاح تجوید:هرگاه تنوین یا نون ساکن به حرف (باء(متحرک برسد 2کار صورت می گیرد.1.تبدیل تنوین  ویا نون ساکن به (میم ناقصه(2.اجرای دو حرکت غنهمثال: بای ذَنبٍ قُتِلَتْ--------->خوانده می شود  ذَمبٍدر هنگام اجرا این قاعده بین لبها به اندازه یک ورق کاغذ فاصله می ماند وبا اجرای حکم غنه این قاعده صورت می گیرد.فرمول اقلاب:(تنوین یا نون ساکن+ ب)=میم ناقصهاقلاب

اسلاید 6: اظهار: درلغت به معنی (آشکار کردن(در اصطلاح تجوید: هرگاه تنوین یا نون ساکن به یکی از حروف حلقی(ح،خ،ه،ء،ع،غ)برسد به صورت آشکار تلفظ می شود.مثال: فَصَلِ لِرَّبِکَ وَأنْحَرْ ------>نون ساکن به حرف(ح( از حروف حلقی رسیده است و به صورت آشکار تلفظ می شود.فرمول اظهار :(تنوین یا نون ساکن +حروف حلقی= اظهار)اظهار

اسلاید 7: إخفا:در لغت به معنی (پنهان کردن(دراصطلاح تجوید :هرگاه تنوین یا نون ساکن به یکی از حروف (مابقی) برسد 3کار صورت می گیرد.1.نون ساکن  از مخرج خود تلفظ نمی شود.2.نون از مخرج ما بقی تلفظ می شود.3.اجرای دو حرکت غنه.حروف ما بقی: حروفی می باشند که درادغام مع الغنه ،بلا غنه،اقلاب،اظهار،نون ساکنه شرکت ندارند.)ت،ث،ج،د،ذ،ز،س،ش،ص،ض،ط،ظ،ق،ف،ک(فرمول إخفا:(تنوین یا نون ساکن+ حروف مابقی)= إخفاإخفا

اسلاید 8: ادغام: نون ساكنه و تنوين در شش حرف (يرملون) ادغام مي‌شود و اين ادغام در دو حرف (راء و لام)، بدون غُنّه و در چهار حرف بقيّه (يَنْمُو) با غُنّه است. غُنّه: صوتي است كه از خيشوم (فضاي بيني) خارج مي‌شود

اسلاید 9: دو حرف «ميم» و «نون» داراي اين حالت هستند، به ويژه چنانچه مشدّد باشند و نيز در هنگام ادغام با غُنّه و اخفاءِ اين دو حرف، غُنّه به ميزان دو حركت ادامه دارد، مانند: ) راء): مَنْ رَحِمَ غَفُورٌ رَحيمٌ ) ادغام بلا غنه( ) لام): مِنْ لَدُنْ رِزْقاً لَكُمْ (ادغام بلا غنه( ) ميم): مَنْ مَعِيَ فَتْحاً مُبيناً ) نون): اِنْ نَشَاْ حِطَّةٌ نَغْفِرْ ) واو): مِنْ وَلَدٍ اُمَّةً واحِدَةً ) ياء): مَنْ يَقُولُ يَوْمَئِذٍ يَصَّدَّعُونَ يادسپاري: در كلمات (قِنْوان ـ صِنْوان ـ دُنْيا ـ بُنْيان) به سبب آن كه نون ساكنه و حروف يرملون (واو، ياء) در يك كلمه قرار گرفته‌اند، ادغام انجام نمي‌شود

اسلاید 10: تمرين: في لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ ـ كُلُّ اَمْرٍ حَكيمٍ ـ رُحْمَةً مِنْ رَبِّكَ وَ اِنْ يَرَوْا في شَكِّ يَلْعَبُونَ ـ عَذابٌ اَليمٌ ـ بَشيراً وَ نَذيراً فَوَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبينَ ـ وَلكِنْ لا ـ مِنْ نَصيرٍ فَقالُوا اَبَشَراً مِنّا واحِداً نَتَّبِعْهُ اِنّا اِذاً لَفي ضَلالٍ وَ سُعُرٍ نحوة علامت‌گذاري موارد فوق در قرآنها در بعضي از قرآنها براي راهنمايي قاري قرآن، نون ساكن را بدون علامت سكون و علامت تنوين را به طور نامساوي روي هم قرار داده‌اند (ــًـٍـٌـ) و روي چهار حرف (ر، ل، م، ن) كه ادغام به صورت كامل در آنها انجام گرفته علامت تشديد ولي دو حرف (و، ي) را كه ادغام به صورت ناقص در آن دو انجام مي‌گيرد بدون علامت تشديد نوشته‌اند، مانند: مَن رَّحِمَ ـ رِزْقاً لَّكُمْ ـ مَن مَّعِيَ ـ حِطَّةٌ نَّغْفِرْ ـ مِن وَلَدٍ اُمَّةً واحِدَةٌ ـ مَن يَقُولُ ـ يَوْمِئذٍ يَصَّدَّعُونَ ـ وَاِن يَرَوْ

اسلاید 11: اقلاب يا قلب در اين جا مراد تبديل نون ساكنه و تنوين به حرف «ميم ساكنه» است و آن هم در صورتي است كه نون ساكنه و تنوين پيش از حرف «باء» واقع گردند با توجّه به اين نكته كه ميم ساكنة ايجاد شده در نزد باء «اخفاء» مي‌شود كه با غُنّه همراه است، مانند: اَنْبِئْهُمْ ـ سَميعاً بَصيراً ـ مِنْ بَعْدِهِمْ ـ واقعٌ بِهِمْ تمرين حِكْمَةٌ بالِغَةٌ ـ مُنْبَثّاً ـ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ ـ فَانْبَجَسَتْ ـ اَمَداً بَعيداً مِنْ بَعدِهِمِ ـ مَشّآءٍ بِنَميمٍ ـ اَنْ بُورِكَ ـ سَميعٌ بَصيرٌ ـ فَانْبِذْ مِنْ بُطُونِ ـ بَصيرٌ بِالْعِبادٍ ـ مِنْ بَقْلِها ـ مَنْ بَعَثْنا ـ يَنْبَغي نحوة علامت‌گذاري مورد فوق در قرآنها در بعضي از قرآنها براي راهنمايي قاري قرآن، نون ساكن را بدون علامت سكون و در عوض ميم كوچكي روي آن قرار داده‌اند و در مورد تنوين (كه علامت آن تكرار شكل حركت مي‌باشد) يك شكل آن را كه نمايندة نون ساكن است حذف، و در عوض ميم كوچكي در كنار شكل باقيمانده قرار داده‌اند، مانند: اَنْبِئْهُمْ ـ سَميعاً بَصيراً ـ مِنْ بَعْدِهِمْ ـ واقعٌ بِهِمْ

اسلاید 12: اخفاء: به معناي «پوشاندن» حالتي است كه ميان اظهار و ادغام همراه با غُنّه به نحوي كه تشديد ايجاد نشود. نون ساكنه و تنوين در نزد پانزده حرف باقيمانده «اخفاء» مي‌شوند. در هنگام شروع اخفاء، زبان بدون اين كه به محلّ اداي نون برسد، حرف بعدي به محلّ تلفّظ خود نزديك شده، در اين حال، صورت به صورت غُنّه دو حركت ادامه پيدا كرده و آن گاه حرف ما بقي به سهولت و آساني تلفّظ مي‌گردد. لازم به يادسپاري است كه كيفيّت اخفاء بستگي به نوع حرف مابقي دارد بدين معني كه اگر حرف ما بقي از حروف استعلاء باشد، اخفاء نون ساكنه و تنوين درشت و پُر حجم و چنانچه از حروف استفال باشد، اخفاء‌ رقيق و نازك است.اخفاء:

اسلاید 13: از مطالب فوق روشن مي‌شود كه اخفاء نون ساكنه و تنوين در نزد هر يك از اين حروف با ديگري تفاوت دارد و چه بسا فردي اخفاء در نزد حرفي را صحيح انجام دهد ولي در نزد حرف ديگر نتواند به خوبي اخفاء نمايد، بنابراين بايد تمامي موارد حروف پانزده گانه تمرين شود. ) ت): اَنْتُمْ مَنْ تابَ جَنّاتٍ تَجْري ) ث): وَالْاُنْثي اَنْ ثَبَّتْناكَ خَيْرٌ ثَواباً ) ج): اَنْجَيْتَنا اِنْ جَعَلَ خَلْقٍ جِديدٍ ) د): اَنْجَيْتَنا اِنْ جَعَلَ كَاْساً دِهاقاً ) ذ): فَاَنْذَرْتُكُمْ مِنْ ذَهَبٍ في يَوْمٍ ذي مَسْغَبَةٍ ) ز): اَنْزَلَ فَاِنْ زَلَلتُمْ نَفْساً زَكِيَّةً

اسلاید 14: )س): فَاَنْسيهُمْ وَلَئِنْ سَاَلْتَهُمْ فَوْجٌ سَاَلَهُمْ (ش): يَنْشُرْ اِنْ شآءَ رُكْنٍ شديدٍ (ص): فَانْصُرْنا وَلَمَنْ صَبَرَ قَوْماً صالِحينَ (ض): مَنْضُورٍ مَنْ ضَلَّ عَذاباً ضِعْفاً )ط): قِنْطاراً اِنْ طَلَّقَكُنَّ كَلِمَةٍ طَيِّبَةٍ )ظ): يَنْظُرُونَ مِنْ ظَهيرٍ قَوْمٍ ظَلَمُوا ) ف): اَنْفُسَهُمْ كُنْ فَيَكُونُ خالِداً فيها ) ق): تَنْقِمُونَ مِنْ قَبْلُ سَميعٌ قَريبٌ ) ك): اَلْمُنْكَرِ مَنْ كانَ عُلُوّاً كَبيراً نحوة علامت‌گذاري مورد فوق در قرآنها در بعضي از قرآنها براي راهنمايي قاري قرآن، همانند مورد «ادغام ناقص علامت‌گذاري شده، بدين ترتيب كه علامت سكون، روي نون ساكن گذاشته نشده و علامت تنوين را به طور نامساوي روي هم قرار داده‌اند و حرف بعدي را بدون علامت تشديد نوشته‌اند، مانند: ما كُنتُمْ بِهِ ـ مِن سُندُسٍ ـ مُنظَرينَ ـ وَانشَقَّ ـ اَنذَرَهُمْ مِن صَلْصالٍ كَالْفَخّارِ ـ خالِداً فيها ـ قَوْمٍ ظَلَمُوا