کورتکس مغز

کورتکس مغز

اسلاید 1: كورتكس مغز Cerebral cortex

اسلاید 2: كورتكس مغز در انسان حجمي حدود cm3600 و سطح مقطعي معادل cm22500 را اشغال مي كنند . سطح قشر مغز داراي برجستگي هايي است كه به آن gyri گويند كه بوسيله شكافهايي كه به آنها sulci مي گويند ، جدا مي شوند و همچنين در نواحي عميق بوسيله fissure اين تفكيك انجام مي شود . قشر مغز به تعدادي lobes كه شامل frontal ، parietal ، temporal و occipital تقسيم مي شوند . لوبهاي فرونتال و پارتيال بوسيله central sulcus از هم جدا مي شوند و از لوب تمپورال بوسيله lateral fissure جدا مي شوند . لوبهاي occipitalو parietal بوسيله parietooccipital fissure از هم جدا مي شوند .

اسلاید 3: در كنار lateral fissure لوب ديگري وجود دارد كه به لوب insula معروف است . لوب آخرين كه مي توان بيان كرد ، لوب limbic است كه بوسيله كورتكس كه روي بخش مياني نيمكره ها كه هم مرز با brain stem هستند ، تشكيل مي شوند . تشكيلات هيپوكامپ كه بخشي از لوب ليمبيك است در داخل لوب تمپورال پيچيده شده و نمي توان آنرا در سطح مغز مشاهده كرد .

اسلاید 4: لوب آخرين كه مي توان بيان كرد ، لوب limbic است كه بوسيله كورتكس كه روي بخش مياني نيمكره ها كه هم مرز با brain stem هستند ، تشكيل مي شوند . تشكيلات هيپوكامپ كه بخشي از لوب ليمبيك است در داخل لوب تمپورال پيچيده شده و نمي توان آنرا در سطح مغز مشاهده كرد . فعاليت در قشر مغز در دو نيمكره بوسيله ارتباطات داخلي از طريق cerebral commissures هماهنگ مي شوند . نئوكورتكس در دو طرف از طريق corpus callosum ارتباط انجام مي شود . قسمت لوبهاي temporal دو نيمكره از طريق anterior commissure و تشكيلات هيپوكامپ در دو طرف از طريق hipocampal commissure ( كه بين فورنیکس دو طرف كه از زير corpus callous عبور مي كنند ) مرتبط مي شوند .

اسلاید 5: اعمال لوبهاي قشر مغز

اسلاید 6: اعمال خاصي در ارتباط با لوبهاي مختلف نشان داده شده است كه در ذيل مي آيد . لوب فرونتال: * يكي از مهمترين اعمال لوب فرونتال رفتارها و اعمال حركتي است . در اين لوب مناطق حركتي ، پيش حركتي ( premotor ) و حركتي ضميمه (supplementary motor area ) قرار دارد. *اين مناطق در ارتباط با اعمال حركتي ارادي نقش بازي مي كنند . بعلاوه مناطق حركتي سخن گفتن (speech) (ناحيه بروكا) در اين بخش قرار گرفته كه تقريبا هميشه در نيمكره چپ مغز فعال تر است. *بعلاوه prefrontal cortex در بخش Rostral لوب فرونتال ديده مي شود كه يك نقش بزرگ در رفتارهاي شخصيتي (personality) و هيجاني (emotional) دارد .

اسلاید 7: *تخريب اين ناحيه ( prefrontal cortex ) ايجاد بيماريهايي مي كند كه اختلال در از بين بردن توجه ( attention ) ، مشكل و سختي در حل مسائل و مشكلات ، و مشكلات در رفتارهاي اجتماعي از جمله اين عوارض است . همچنين رفتارهاي پرخاشگري ( aggressive ) كاهش مي يابد و اثرات motivational موثر در درد از بين مي رود ، حتي اگر حس درد باقي مانده باشد .

اسلاید 8: lobe parietal

اسلاید 9: شامل كورتكس somato sensory و نواحي مجاور كورتكس ضميمه ای پاریتال (adjacent parietal association cortex ) است . اين ناحيه در پردازش و تصوير اطلاعات somato sensory دخيل است. ارتباطات با لوب فرونتال سبب مي شودكه اطلاعات حسي حركتي به فعاليتهاي حركتي داوطلبانه و ارادي موثرتبديل شود . اطلاعات بينائي از occipital lobe به كورتكس ضميمه اي ارتباطي پارتيال ( parietal association cortex ) مي رسد و لوب فرونتال نيز در حركات ارادي چشم و بينائي همكاري مي كند . اطلاعات somato sensory همچنين به مراكـز زبـاني ( language conters ) مانند ورنيكه نيز منتقل شود . بعلاوه لوب پارتيال در نواحي non dominantنيمكره ها در تجزيه و تحليل آناليزهاي فضائي نقش دارند .

اسلاید 10: Occipital lobe

اسلاید 11: عمل اوليه اين لوب در پـردازش ( processing ) و perception بينـائي است. occipital eye field در حركات چشمها اثر دارد و با يك projection به mid brain در كنترل onvergent eye movements ، papillary constriction و accommodation همكاري مي كند .

اسلاید 12: Temporal lobe

اسلاید 13: اعمال مختلفي به اين لوب نسبت داده مي شود . 1 ) يكي از اين اعمال شنوايي ( hearing ) است كه پردازش و درك اطلاعات وابسته به صداها است . 2 ) دومين عمل پردازش اطلاعات وستبولار vestibular information) ( است. نواحي بينائي متعددي در لوب تمپورال مشاهده مي شوند . بنابراين اين لوب در پردازش اعمال عالي چشم دخيل مي باشد . براي مثال inferior temporal gyrus در شناسايي و تشخيص چهره ( face)دخيل مي باشد بعلاوه حلقه meyer’s ( meyer’s loop ) از طريق لوب تمپورال عبور مي كند كه اين بدان معناست كه بخشي از optic radiation بوسيله ضايعات ايجاد شده در لوب تمپورال مي تواند آسيب ببيند .

اسلاید 14: قسمتي از ناحيه ورنيكه در قسمت posterior لوب تمپورال قرار دارد . صدمه به لوب تمپورال در dominant hemisphere مي تواند سبب ايجاد عوارض و اختلالات تكلم ( language ) شود . بخش مياني لوب تمپورال به سيستم ليمبيك تعلق دارد كه به كنترل رفتارهاي هيجاني ( emotional ) و سيستم عصبي خود مختار ( automatic nervous system : A.N.S. ) كمك مي كند . بعلاوه تشكيلات هيپوكامپ كه در اين بخش است معتقدند كه در يادگيري و حافظه نقش دارند .

اسلاید 15: Neocortical layering and sub divisions

اسلاید 16: قشر مغز از نظر phylogenetic به قسمتهاي 1- ( allocortex ) archicortex 2- ( juxtaallocortex ) palleocortex 3- ( isocortex ) neocortex تقسيم مي شوند . * در انسان 90 درصد قشر را نئوكورتكس تشكيل ميدهد . *إ نئوكورتكس داراي 6 لايه سلولي است و آلوكورتكس داراي 3 لايه و juxtaallocortex داراي 4 تا 5 لايه مي باشد .

اسلاید 17: انواع سلولها در neocortex

اسلاید 18: تعداد مختلفي از انواع سلولها در نئوكورتكس توصيف شده اند اغلب سلولهاي موجود ، سلولهاي پيراميدال (granular cell) stellate cells ( انواع مختلف سلولهاي غير پيراميدالي ) و fusiform cell هستند . : Pyramidal cells داراي يك جسم سلولي 3 گوش و بزرگ ، دندريتهاي رأسي بلند و داراي دندريتهاي متعدد وابسته به آنها . lapicul dendrits ( دندريتهاي رأسي ) اغلب تا نزديكي سطح كورتكس بالا رفته و سپس شاخه شاخه مي شوند . دندريتها توسط دكمه هاي سيناپسي متعدد پوشيده شده اند . سلولهاي پيراميدال ، سلولهاي اصلي وابران قشری مي باشند . آكسون از قسمت مخالف دندريتهاي رأسي از جسم سلولي خارج مي شود و به جسم سفيد تحت قشري project مي شوند . يك آمينو اسيد تحريكي ( aspartate و glutamate ) بعنوان نوروترانسفيتر بوسيله سلولهاي پيراميدال مورد استفاده قرار مي گيرد .

اسلاید 19: Stellate cells : كه به آن granule cellsهم مي گويند ، جزء اينتر نورونها هستند ، داراي يك جسم كوچك و شاخه هاي دندريتي فراوان است . اغلب اين نورونها داراي دندريتهاي زيادي هستند كه در همه جهات وجود دارند و به اين لحاظ stellate cellsگويند داراي دكمه هاي سيناپسي دندريتي است که آنها spiny stellate cells ناميده مي شوند . spiny stellate cells به نظر مي رسد كه اينترنورونهاي تحريكي هستند و در لايه 4 قرار دارند. آكسون آنها به طرف لايه هاي supragrannular بالا مي روند . Smooth stellate cells ها به نظر مي رسند كه اينتر نورونهاي مهاري هستند كه معتقدند GABA ergic مي باشند. بعلاوه در كورتكس مغز اينتر نورونهاي مهاري گابائوژيك ديگر مي باشد كه عبارتند از : Basket and chandelier cells و احتمالا neurogliaform و double bouquet cells برخي از اين سلولها داراي نوروپتپيدها ئی مي باشند .

اسلاید 20: Fusiform cells

اسلاید 21: Fusiform cells: جسم سلولي بيضي شكل كه از انتهاهاي بيضي دندريتها منشأ مي گيرند جهت سلولها عمودي و به طرف سطح كورتكس مي باشد.

اسلاید 22: Cytoarchitecture of cortical layers هر 6 لايه نئوكورتكس داراي يك سازمان بندي سلولي است .

اسلاید 23: لايه I( لايه ملكولي ) تعدادكمي جسم سلولي عصبي دارد ، در عوض شامل پايانه هاي آكسوني و سيناپسها روي دندريتها است . لايه I( لايه ملكولي ) تعدادكمي جسم سلولي عصبي دارد ، در عوض شامل پايانه هاي آكسوني و سيناپسها روي دندريتها است . لايه II ( لايه گرانولار خارجي ) شامل تعداد زيادي سلولهاي stellate است . اگر چه تعدادي سلولهاي پيراميدال نيز در اين لايه مشاهده مي شود . لايه III ( لايه پيراميدال خارجي ) شامل تعداد زيادي سلولهاي پيراميدال كوچك است. لايه IV ( لايه گرانولار داخلي ) شامل سلولهاي stellate زيادي مي باشد كه بيشتر شامل sping stellate cells مي باشد . لايه V ( لايه پيراميدال داخلي ) كه حاوي سلولهاي پيراميدال بزرگ است كه سلولهاي Betz گويند . لايه VI ( لايه مولتي فرم multiform layer ) شامل سلولهاي fusiform و كمي سلولهاي پيراميدال و انواع ديگر سلولها مانند basket cells و . . . است .

اسلاید 24: *لايه هاي I تا III را اغلب لايه supra granular گويند و لايه هاي V و VI را لايه infra granular گويند . كه اين امر بر اساس معيار قرار دادن لايه IV مي باشد . لايه هاي supra granular در مسيرهاي Cortico ــ Cortico ارتباط دارند و لايه هاي infra granular در ارتباطات با ساختمانهاي زير قشري ارتباط دارند . *قشر مغز شامل آكسونهاي بسيار زياد ميلين دار است كه در جهات افقي و عمودي حركت مي كنند . * آكسونهاي ميلين دار افقي را مي توان در لايه هاي I ، IV و V مشاهده كرد . اين آكسونها در لايه هاي IV و V را به نام outer and inner lines of Brillarger گويند. *در كورتكس بينائي يك outer and inner lines of Brillarger ويژه اي دارد كه به آن stripe of gennari گويند كه به اين بخش از كورتكس striate cortex گويند. * مجموعه صعودي و عمودي ( vertical collection ) آكسونها مشاهده شده كه مي توانند از لايه هاي پائين تر كورتكس عبور كند . اين آكسونها بوسيله فيبرهاي آوران و وابران cortical تشكيل شده اند .

اسلاید 25: فيبرهاي آوران و وابران هاي قشري

اسلاید 26: به فيبرهاي آوران قشري در لايه هاي قشري مخصوصي سيناپس مي دهند ، كه بر اساس منشأ اين فيبرها مي باشد . بطور مشابه ، فيبرهاي وابران قشري كه از لايه هاي ويژه اي به مقاصد خاصي project مي شوند ( مانند آوران ها ) . فيبرهاي آوران Cortico-cortical كه از ساير مناطق قشري همان نيمكره يا از نيمكره طرف مخالف ( بعد از عبور از طريق يكي از مسيرهاي ارتباطي مانند corpus callosum )منشاء مي گيرند در لايه هاي supra granular منتهي مي شوند . فيبرهاي آوران thalamo-cortical از هسته هاي تالاموس كه داراي تشعشعات ( projection ) ويژه اي هستند در لايه هاي VI و IV و III منتهي مي شوند . نورونهايي در ساير هسته هاي تالاموسي در لايه هاي I و VI منتهي و project مي كنند .

اسلاید 27: بسياري از فيبرهاي غير تالاموسي شامل basal nucleus of Meynert ، هسته پارابراكيال ، locus coeruleus و هسته رافه خلفي به همه لايه هاي سلولي كورتكس تشعشع ( project ) مي كنند. اين تشعشعات غير اختصاصي هستند و فعاليت كلي قشري را ميانجي گري مي كنند . حدس زده مي شود كه در اتصال و conjugation با تغيير در حالات مثل خواب و بيداري نقش دارند . نوروترانسميتر در basal nucleus of meynert استيل كولين ، در لوكوس سرولئوس ، نورآدرنالين و در رافه خلفي سروتونين است . فيبرهاي وابران قشري از لايه هاي IIو III و V و VI منشأ مي گيرند . سلولهاي پيراميدال لايه 3 و كمي هم كه در لايه 2 قرار دارد به ساير نواحي قشري تشعشع دارند . هم به صورت ipsilaterally وcontralaterally است.

اسلاید 28: سلولهاي پيراميدال لايه V در تعداد زيادي از مسيرهاي نزولي با اهداف سيناپسي در طناب نخاعي ، ساقه مغزي ، هسته قرمز و استرياتوم سيناپس ميدهد . همچنين به هسته هاي تالاموسي كه فيبرهاي برگشتي به كورتكس را تشعشع مي كنند. سلولهاي پيراميدال كمي كه در لايه VI هستند براي تشعشعات Cortico-thalamic به هسته تالاموسي projection هاي مخصوص به كورتكس و كلاستروم هستند پاسخ ميدهند .