مالاریای انسانی
اسلاید 1:
اسلاید 2: مالارياي انساني به نامهاي پالوديسم (Paludism)، تب حاره اي، تب نوبه، تب و لرز، تب متناوب و تب جنگل هم ناميده مي شود.
اسلاید 3: تاريخچه مالاريا (Malaria History) مالاريا احتمالاَ بيماري قبل از پيدايش انسان است. منشاء احتمالي مالاريا بايد قاره آفريقا باشد و با مهاجرت انسان در طي دوران نوسنگي به اروپا و آسيا (خاورميانه، هند، چين) انتشار يافته است. انتشار اين بيماري به آمريكاي مركزي و جنوبي احتمالاَ از آسيا در هزارة اول ميلادي بوده است.نشانگان دوره اي كه با تب و لرز همراه مي باشد و در ادبيات قديمي چين، سال 700 ق. م.، و در ورقهاي پاپيروس، سال 1570 ق. م.، شرح داده شده است. بقراط پزشك يوناني در قرن پنجم قبل از ميلاد به رابطه تب هاي متناوب با مرداب ها اشاره نموده و علائم مالاريا نظير بزرگي طحال را شرح داده است. تب ها بوسيله سقراط فيلسوف يوناني، قرن 4 ق. م.، به انواع مداوم، روزانه، سه گانه و چهارگانه تقسيم شدند.
اسلاید 4: در بررسيهاي تاريخي علت شكست ارتش آتن در محاصره بندر سيسيليان سيراكوس، سال 413 ق. م.، و علت مرگ اسكندر مقدوني در سن 32 سالگي، سال 323 ق. م.، را بيماري مالاريا مي دانند.نام مالاريا از دو لغت ايتاليايي Malo به معني بد و Aria به معني هوا گرفته شده است. به دليل اينكه رم در زمانهاي قديم شهري بوده كه توسط زمينهاي باتلاقي احاطه مي شده است و انتقال مالاريا در اطراف اين شهر را كه به سبب ايجاد محل مناسب براي رشد پشه ها فراهم شده بود ناشي از هواي فاسد بر روي آب راكد مي دانستند، لغت مالاريا به معني آب و هواي بد به اين بيماري اطلاق شد.رونالد راس تحقيقاتي در اسكندرآباد و كلكته هندوستان انجام داد و توانست در سال 1897 اسپوروگوني يك گونه پلاسموديوم بنام پلاسموديوم رليكتوم كه در پرندگان وجود داشت را در پشه كولكس كشف و گزارش دهد و به اين طريق توانست انتقال مالاريا توسط پشه ها را اثبات كند. اثباتي كه منجر به دريافت جايزه نوبل در سال 1902 گرديد ، گرچه ايدة انتقال مالاريا توسط پشه ها قبلاَ توسط ديگران بخصوص توسط پزشك رومي، لانسيني، در سال 1717 و آلبرت كينگ در سال 1882 پيشنهاد شده بود.
اسلاید 5: اهميت مالاريا از دیدگاه بهداشتیگستردگي و شيوع بالای بیماریشيوع مقاومت علیه داروها و حشره کش هاموربیدیتی و مورتاليتي بالاتحميل هزينه های گزاف به جامعه
اسلاید 6: عامل بيماريزاعامل بيماري يك نوع پرتوزوئي خوني به نام پلاسموديوم Plasmodium مي باشد و انواع انساني آن فالسیپاروم، ويواكس، مالاريه، اوال هستند.پلاسمودیوم فالسیپاروم بیماریزاترین گونه مالاریا است.پلاسمودیوم فالسیپاروم کشندگی بالاتری دارد.پلاسمودیوم مالاریه باعث ایجاد طویل المدت ترین شکل مالاریا می گردد.پلاسمودیوم ویواکس بیشترین انتشار را دارد.مرگ و میر ناشی از ویواکس و اوال نادر است.نوع اوال در ايران وجود ندارد و بیشتر در محدود با افریقای گرمسیری است.
اسلاید 7: ناقلپشه آنوفل ماده ناقل و میزبان نهایی انگل مالاریاست.از بین 407 نوع آنوفل 65 نوع آن ناقل بیماری هستند که در کشورمان 19 گونه وجود دارد که تا کنون 7 گونه آن ناقل بیماری بوده اند.آنوفل استفنسی، کولیسفالیس، فلوویتالیس، سوپر پیکتوس، ساکارووی و دتالی از ناقلین مهم شناخته شده اند.
اسلاید 8: ساكاروي كوليسي فاسيس استفنسي سوپرپيكتوس ماكولي پنيس دتالي
اسلاید 9: میزبانمیزبان اصلی: پشه آنوفل ماده که دوره جنسی انگل در این حشره رخ می دهد.میزبان واسط: انسان که دوره غیر جنسی انگل در وی صورت می گیرد.
اسلاید 10: دوره کمونفالسیپاروم 12 روز (9 تا 14 روز)ویواکس 14 روز (8 تا 17 روز)مالاریه 28 روز (18 تا 40 روز)اوال 17 روز (16 تا 18 روز)
اسلاید 11: علائم مالاريا علامت متداول بيماري تب شديدي است كه همراه با ساير علائم مربوطه (لرز، عرق) براي مدت 5 تا 8 ساعت ادامه يافته و سپس هر 2 يا 3 روز يكبار باز مي گردد. هر يك از اين حملات، نيروي بيمار را به شدت تحليل برده و باعث كاهش شديد فعاليت هاي بيمار در طي دوران بيماري مي گردد. حملات اوليه مالارياي حاد حداقل 2 هفته يا بيشتر طول مي كشد و در اثر ابتلاهاي مكرر و همراه با پيشرفت بيماري، كم خوني و بزرگي طحال حادث شده كه در اكثر بيماران در طي يك يا دو هفته بعد از حمله اوليه مي توان آنرا لمس نمود.
اسلاید 12: علايم متداول مالاريا در بين مراجعين به Virtual Naval Hospital در آمريكا
اسلاید 13: يك حملة مالاريا شامل مراحل زير است:1- مرحله سرما (Cold Stage): ناگهاني شروع مي شود. بيمار شديداً احساس كسالت نموده، دچار سردرد و دردهاي استخواني شده و تمام بدن با سرماي شديد و غير قابل تحملي به مدت 1 ساعت شروع به لرز مي نمايد.
اسلاید 14: 2- مرحله گرما (Hot Stage): با بالا رفتن دماي بدن به حدود 40 تا 41 درجه سانتيگراد لرز متوقف شده و تب شديدي بدن را فرا مي گيرد كه مدت 1 تا 2 ساعت اين وضعيت ادامه دارد. دورة تب بر حسب گونه هاي مختلف پلاسموديوم متفاوت و به صورت زير مي باشد. تب 2 روز یکبار: عامل آن پلاسموديوم اووال، ويواكس و فالسيپارم مي باشد.تب 3 روز یکبار: توسط پلاسموديوم مالاريه ايجاد مي گردد.
اسلاید 15: 3- مرحله تعريق (Sweating Stage): پس از گذشت 1 تا 2 ساعت از شروع تب، بيمار شروع به عرق نمودن كرده كه در پايان اين مرحله و با گذشت 5 الي 8 ساعت از شروع تب، درجه حرارت بدن به حد طبيعي باز مي گردد، بيمار خسته اما بدون علامت است و تا شروع مرحلة بعدي احساس آرامش مي كند.
اسلاید 16: راه انتقال مالارياانتقال ناقلانتقال مستقیممالاریای مادرزادی
اسلاید 17: طول دوره بیماریفالسی پاروم : 2 تا 3 سالویواکس: 3 تا 4 سالاوال : 3 تا 4 سالمالاریا : چند سال
اسلاید 18: عوامل مربوط به میزبانسن: تمامی سنین را مبتلا می کند.جنس: مردها شانس بیشتری برای ابتلا دارند.وضعیت اقتصادی اجتماعیمحل سکونتشغلجابجایی جمعیتعادات انسانی
اسلاید 19: عوامل مربوط به ناقلانتخاب میزبانطول عمروفور آنوفلعادات استراحتعادات تخم ریزیزمان گزشمقاومت به حشره کشهاظرفیت ناقل
اسلاید 20: عوامل محیطیفصلدرجه حرارترطوبتبارندگیارتفاعمالاریای ناشی از انسانمحیط اجتماعی اقتصادی
اسلاید 21: پروتکل کشوری برخورد با بیماریگزارش فوری
اسلاید 22: تشخيص آزمايشگاهيمهمترين روش تشخيص مالاريا، مشاهده انگل در خون مي باشد. مهمترين وسيله آزمايش گسترش ضخيم لام خون كه زودتر و بهتر وجود پلاسموديوم را مشخص می کند.گسترش نازك نوع پلاسموديوم را نمایان مي سازد.
اسلاید 23: بيماريابيبيماريابي به دو طريق انجام مي شود: 1- مراجعه بهورز هر ماه يكبار (در مناطق آلوده هر 15 روز يكبار) به كليه منازل روستاهاي تحت پوشش خانه بهداشت (اصلي و قمر) و تهيه نمونه خون از گروههاي زير جهت آزمايش (بيماريابي فعال):كليه افراد تب دار مشكوككليه افرادي كه طي ماه گذشته تب داشته اند.كليه افرادي كه از مناطق آلوده به مالاريا به منطقه تحت پوشش خانه بهداشت آمده اند. كليه افرادي كه براي مدتي به مناطق آلوده به مالاريا مسافرت داشته و بعد مراجعت نموده اند. كليه بيماران درمان شده قبلي 2 – تهيه نمونه خون از بيماراني كه هنگام مراجعه به خانه بهداشت تب و لرز وعلائم مشكوك به مالاريا داشته اند جهت آزمايش (بيماريابي غير فعال)
اسلاید 24: پیشگیری و کنترل مالاریاحذف انگل مالاریا از میزبان انسانیجلوگیری از تماس پشه با انسانمبارزه با لارو پشه ها و کاهش منابع لارویمبارزه با ناقل بالغ
اسلاید 25: حذف انگل مالاریا از میزبان انسانیپیشگیری داروییواکسیناسیون
اسلاید 26: جلوگیری از تماس پشه با انسانپشه بنددفع کننده هانصب توریالبسهانتخاب محل زندگی
اسلاید 27: مبارزه با لارو پشه ها و کاهش منابع لارویروش مکانیکیکنترل شیمیاییروش های بیولوژیکی
اسلاید 28: مبارزه با ناقل بالغحشره کشهای ابقاییسمپاشی فضاییروشهای ژنتیکی
اسلاید 29: وضعیت مالاریا در سایر کشورها
اسلاید 30: 400 ميليون نفر در سال (90% در آفريقا) بيش از 90 كشور دنيا مالاريا خيزند.4/2 ميليارد نفر در دنيا در معرض خطر ابتلا به مالاريا هستند.سالانه 300 تا 500 میلیون نفر به مالاریا مبتلا شده که 2 تا 3 میلیون نفر از آنان که عمدتاً کودکان و زنان باردار هستند، جان خود را از دست می دهند. اهمیت مبارزه با مالاریا باعث شده تا کاهش پنجاه درصدی موارد بیماری تا سال 2015 بعنوان یکی از اهداف مهم توسعه هزاره توسط سازمان ملل اعلام گردد .
اسلاید 31: ايران: 17060 موردپاك ترين همسايه: ازبكستان 1 موردآلوده ترين همسايه: افغانستان 591441 موردآلوده ترين در منطقه: هندوستان 1781336 موردكل دنيا: 408388706 مورد آلوده ترين در دنيا: تانزانيا 10712526 مورد
اسلاید 32: مالاریا در کشورمانمنطقه شمالی سلسله جبال زاگرس که 70% جمعیت کشور را تشکیل می دهد مالاریا در آن تحت کنترل است.مناطق غربی و جنوب غربی با حدود 25% جمعیت کل کشور که مالاریا به طور محدود در آن منطقه وجود دارد ولی در حال مهار است.منطقه جنوب شرقی کشور با جمعیتی حدود 5% جمعیت کشور شامل استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و قسمت گرمسیری استان کرمان دارای بیشترین موارد بیماری است.
اسلاید 33: استانهای با بروز شدید (4/2- 5/1 در صد هزار نفر جمعیت): استان سیستان و بلوچستان و هرمزگاناستانهای با بروز متوسط (5/1- 1/0 در صد هزار نفر جمعیت): کرمان، فارس، شیراز، سمنان، یزد، تهران، قم، قزوین، اصفهان، کاشان، بوشهر و مازندران.استانهای با بروز پایین (کمتر از 1/0 در صد هزار نفر جمعیت): آذربایجان شرقی و غربی، گلستان، گیلان، زنجان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، چهارمحال بختیاری، مرکزی و اردبیل.
اسلاید 34: ظرف سالاهای اخیر سالانه بین 3 تا 8 هزار مورد مالاریا از افغانستان، پاکستان و بنگلادش به کشور ما وارد شده اند. به طوری که در سال 1381 حدود 52% بیماران گزارش شده موارد غیر ایرانی بوده اند.تا سال 1386، 93% مـوارد مــالاریا در کشور از 3 استـان کـــــرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان گزارش شـده است و بیشترین موارد نیز (53 درصد) مــربوط به استان سیستان و بلوچستان بوده است.
اسلاید 35: سیمای کلی مالاریا در کشور طی پنج سال اخیر 1381-1386تعداد موارد مالاریا در طی سالهای 81-86 به غير از سال 82 که به طور غیر منتظره ای نسبت به سال 81، افزایش یافته است، سير نزولی يکنواختی را نشان می دهد.از عمده دلایل افزایش موارد در سال 82 می توان به بارندگی بی سابقه در ماههای مرداد و شهریور سال مورد نظر و به دنبال آن ایجاد محیط های لاروی گسترده در مناطق شرقی استان هرمزگان و جنوب سیستان و بلوچستان، کاهش درجه حرارت و در نتیجه ازدياد وفور ناقل، افزایش شدید بیماری در مناطق مالاریا خیز کشورهای هم جوار، عملیات نامناسب کنترل ناقلین به دلایل مختلف تدارکاتی از جمله فرسودگی تجهیزات سمپاشی و کمبود وسایل نقلیه عنوان کرد. با رفع نسبی نقایص و اقدامات مناسب پیشگیرانه در دانشگاه های علوم پزشکی مناطق جنوب شرقی کشور و هوشیاری سیستم بهداشتی در سال 83 وضعیت کنترل بیماری بهبود یافته و کاهش پنجاه درصدی موارد مالاریا حاصل گردید.
اسلاید 36: سیمای بیماری در استان هرمزگان از الگوی کشوری تبعیت نمی کند به گونه ای که درصد ابتلای گروه سنی زیر 4 سال به طور فزاینده ای از سال 81 تا 86 ازدیاد یافته و به همان نسبت درصد ابتلا در دو گروه سنی 14- 5 سال و بالای سال 15 نيز کاهش یافته است. حدود 12% از نسبت بیماران مرد در طی این سالها کاسته شده است، که با توجه به کاهش مهاجرین افاغنه از تعداد کاسته شدن از تعداد مبتلایان مرد طبیعی به نظر می رسد.
اسلاید 37: روند بیماری به لحاظ محل سکونت نيز طی سالهای مزبور تغییر یافته و بیشتر به سمت روستا معطوف گشته و بر این اساس بار دیگر می توان نتیجه گرفت که بیماری مالاریا در ایران بیشتر چهره محلی یافته است. در گذشته در شهرها موارد بیشتری از بيماری مشاهده می شد.از طرف دیگر بهبود وضعیت زندگی در شهرها و ارتقاء شاخص های رفاهی و نیز صنعتی شدن شهرها، کمک قابل توجهی به جلوگیری از انتقال بیماری در مناطق شهری نموده است.در سال 86 به دنبال سیل و طوفان گونو و علی رغم پیش بینی های کارشناسان مبنی بر افزایش چند برابری موارد مالاریا، خوشبختانه بدلیل عملکرد صحیح و اقدامات به موقع کارکنان شاغل در امر کنترل مالاریای استانهای جنوب شرقی تعداد موارد مثبت نسبت به سال 85 تغییر معنی داری نداشت.
اسلاید 38: در طی سالهای 81 تا 86 همچون سالهای گذشته بیشترین میزان آلودگی به مالاریای ویواکس تعلق داشته که از سال 81 با یک روند صعودی روبرو بوده است. بدیهی است این روند صعودی به استثنای سال 82 نشان دهنده انتقال محلی در مناطق مالاریا خیز جنوب و جنوب شرقی کشور می باشد. کاهش موارد فالسیپارم نيز به شکلی مؤید افزایش انتقال محلی می باشد.می توان چنین قضاوت نمود که با کاهش تعداد مهاجران افغانی و پاکستانی درصد آلودگی به فالسیپارم در حال کاهش می باشد و به همان میزان موارد ویواکس جایگزین آن می شود.طی شش سال اخیر چهره مالاریا از نظر توزيع بيماری به تفکيک مليت در کشور تغییر داشته است، به طوریکه در سال 81 بیش از نیمی از بیماران کشور را افراد غیر ایرانی تشکیل می دادند، در حالیکه در حال حاضر تنها 15% موارد بیماری به افراد غیر ایرانی تعلق دارد. در طی این سالها به تدریج با خروج افاغنه از کشور روز به روز بر نسبت مبتلایان ایرانی افزوده شده است.
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.