مدیریت استراتژیک تکنولوژی

مدیریت استراتژیک تکنولوژی

اسلاید 1: مدیریت استراتژیک تکنولوژیتهیه کننده: وجیهه وفاییآذر 88

اسلاید 2: مقدمه گرچه تدوين استراتژي تکنولوژي تا حد زيادي از منطق تدوين ديگر استراتژي‌ها پيروي مي‌کند، اما به دليل ماهيت ويژه‌ي تکنولوژي، تدوين استراتژي آن نيز با مسايل ويژه‌اي روبه‌روست. به‌طور کلي در اين معنا ترديد نيست که استراتژي تکنولوژي يکي از مهم‌ترين استراتژي‌هاي کارکردي (وظيفه‌اي) در هر بنگاه است و بايد پشتيباني‌کننده‌ي هدف‌هاي استراتژي بزرگ (مادر) سازمان باشد. استراتژي تکنولوژي و ملاحظات خاصي که بايد در تدوين آن رعايت گردد، از مباحث کليدي در حوزه‌ي مديريت تکنولوژي است. و از آنجا که خود مديريت تکنولوژي حوزه‌ي بسيار متحول و پويايي است، طبيعتاً مبحث استراتژي تکنولوژي نيز بايد مبحثي پويا و در عين حال پيچيده باشد.

اسلاید 3: مدیریت تکنولوژی تكنولوژي و مديريت آن، پديده جديدي نيست. انسان همواره از تكنولوژي استفاده و آن را مديريت كرده است. تكنولوژي‌هاي پيشرفته با تاكيد بر اثربخشي، ارزش افزايي و سرعت، اقتصاد جهاني را به شدت دگرگون ساخته است. همه سازمانها زير فشارند تا كارهاي بيشتري را سريع‌تر، بهتر و با منابع كمتري انجام دهند. مديريت تكنولوژي به عنوان شايستگي محوري محسوب شده و به گونه عملي براي بقا و رشد هر بنگاهي ضروري است. مديريت تكنولوژي، هنر و علم خلق ارزش با استفاده از تكنولوژي در كنار ساير منابع سازمان است. شركتهايي كه بتوانند در فضاي امروزي به حيات خود ادامه دهند و موفق باشند، توان رويارويي با انواع چالشها از جنس سرعت، هزينه و كيفيت را دارند.

اسلاید 4: ...مدیریت تکنولوژی مديران تكنولوژي با موضوعهاي متنوعي سر و كار دارند كه نيازمند مهارتهاي تجاري، فرا رشته‌اي و استراتژيك است. مسئوليت اجتماعي و اخلاق تجاري، از ابعاد مهم مديريت تكنولوژي هستند. هيچ سازمان و بنگاه صنعتي نيست كه بدون مديريت تكنولوژي، و درنتيجه بدون نوعي از ارزيابي و پيش بيني تكنولوژي، بتواند به حيات روزمره خود ادامه دهد. اما مسأله اين است كه هنوز مديريت تكنولوژي به عنوان يك تخصص متمايز و حياتي، جاي خود را در كشور و اغلب سازمانها و بنگاههاي صنعتي ما باز نكرده است.

اسلاید 5: تعریف مدیریت تکنولوژیمدیریت تکنولوژی، در واقع مدیریت سیستمی است که خلق، کسب، و به‌کارگیری تکنولوژی را ممکن می‌سازد و شامل مسوولیتی است که این فعالیت‌ها را در راستای خدمت به بشر و برآورده ساختن نیازهای مشتری قرار می‌دهد.مدیریت تکنولوژی یک مبحث بین‌رشته‌ای است که علوم، مهندسی، و مدیریت را به‌هم پیوند می‌زند. از دیدگاه مدیریت تکنولوژی، تکنولوژی اصلی‌ترین عامل تولید ثروت است که می‌تواند عواملی همچون ارتقاء دانش، سرمایه‌ی فکری، استفاده‌ی موثر از منابع، حفظ منابع طبیعی و سایر عوامل موثر در ارتقاء استاندارد و کیفیت زندگی را شامل شود.

اسلاید 6: ارزیابی تکنولوژی بنگاههاي آينده گرا و رقابت جو نیاز به یک استراتژي تكنولوژي دارند تا بتوانند همگام با تغييرات تكنولوژي جلو بروند.البته تدوين اين استراتژي نیز نيازمند پيش بيني و ارزيابي تكنولوژي از منظر بنگاه است.

اسلاید 7: تعریف استراتژی استراتژی: شناخت اینده سازمان و برنامه ریزی در جهت تحقق اهداف دراز مدت بواسطه آن.استراتژی در مفهوم تجاری شامل برنامه و طرح لازم برای پیروزی سازمان در برابر رقابا می با شد.استراتژی در گام اول باید محور اصلی فعالیت های سازمان را تائید کرده و سپس آنچه را که سازمان می تواند انجام دهد، تدوین نموده و فعالیت های برنامه ریزی استراتژیک را نهادینه نماید. این امر به آنها کمک می کند تا بهتر رقابت کرده، و موقعیت خود را در بازار تقویت کنند.

اسلاید 8: مدیریت استراتژیکمدیریت استراتژیک ، فرایندی است که از سه بخش مهم و مرتبط به هم تشکیل شده است:برنامه ریزی استراتژیک:تعیین دورنمای استراتژیک و تدوین استراتژیپیاده سازی استراتژیک:فهرست تمام فعالیت هایی که باید صورت گیرند، تعیین و گماردن واحدهای عملیاتی مناسب برای پیاده سازی اقدامات اجرایی ارزیابی استراتژیک:شامل معیارهای عملکرد، سازو کارهای بازخور، بهبود مستمر فرایند یادگیری سازمانی که امکان پالایش استراتژی و اصلاح طرحها و برنامه های سازمان را فراهم می کند.

اسلاید 9: تدوین موفقیت آمیز استراتژی، به سازگار کردن منابع در دسترس سازمان و فرصت های موجود در محیط بستگی دارد. شناسایی نقاط ضعف و قوت داخلی و فرصت ها و تهدیدهای خارجی، گام مهمی در فرایند تدوین استراتژی است. تشکیل ماتریس نقاط ضعف و قوت، فرصت ها و تهدیدها، ابزار بسیار مفیدی برای این کار به شمار می رود که تحلیل گران می توانند عوامل مشخص شده در ماتریس SWOT را بازنگری کرده و چهار نوع استراتژی متفاوت تدوین نمایند.

اسلاید 10: استراتژی نقاط قوت – فرصت (SO):سازمان با بهره گیری از نقاط قوت خود می کوشد تا از فرصت های خارجی نهایت استفاده را ببرد.استراتژی های نقاط ضعف – فرصت ها (WO) :سازمان تلاش می کند تا با استفاده از فرصتهای موجود، بر نقاط ضعف خود غلبه کند.استراتژی های نقاط قوت و تهدیدها (ST) :سازمان از نقاط قوت خود بهره می گیرد تا تهدیدهای خارجی را دفع کرده و از آنها دوری گزیند.استراتژی نقاط ضعف – تهدیدها (WT) :سازمان رویکردهای مناسبی اتخاذ می کند تا نقاط ضعف خود را کاهش داده و از تهدید های خارجی دوری نماید

اسلاید 11: سلول های ماتریس WT , ST, WT, SO مبین استراتژی هایی است که سازمان می تواند مناسب ترین استراتژی را انتخاب کرده و برای خود استراتژی مناسبی را ارزیابی و تدوین کند. در این میان می توان شاخص ها و معیارهای مطلوب را با استفاده از مقیاس وزنی (همچون مقیاس لیکرت)، به صورت کمی انجام در آورده و بر اساس آن مقیاس، به آنها امتیاز داد. میانگین امتیازهای هر استراتژی می تواند به عنوان راهنما در انتخاب گزینه بهینه مورد استفاده قرار گیرد.

اسلاید 12: استراتژی تکنولوژیتعریف استراتژی تکنولوژی: بکارگیری، توسعه و نگهداری کلیت دانش و توانایی شرکت است.تعریف استراتژي تکنولوژي: يک استراتژي عملياتي است که مي‌توان آن را ترجمان استراتژي کلان سازمان در حوزه‌ي تکنولوژي دانست، به‌طوري که روش کسب موقعيت برتر رقابتي يا روش تحقق هدف‌هاي بلندمدت سازمان را از طريق تکنولوژي تعيين مي‌کند(حسين اثباتي، اميرهوشنگ کريميان، حميدرضا آقاپور)مدیریت تکنولوژی زمانی موفق خواهد بود که میان استراتژی کسب و کار و استراتژی تکنولوژی، ارتباطی مناسب برقرار شود. یکپارچه سازی نوآوری تکنولوژی با تولید، بازاریابی،مالی و نیروی انسانی در راستای تحقق اهداف تعیین شده است.

اسلاید 13: تدوین استراتژی تکنولوژیپورتر در تدوین استراتژی تکنولوژی، مراحل زیر را پیشنهاد می کند: شناسایی تمامی تکنولوژی های فرعی و متمایز کننده زنجیره ارزشی.شناسایی تکنولوژی های سایر صنایع یا تکنولوژی هایی که هنوز مراحل توسعه را می گذرانند و از این پتانسیل برخوردارند که در زنجیره ارزشی مورد استفاده قرار گیرند.تعیین مسیر تغییرات تکنولوژی های کلیدی و تغییرات بالقوه تکنولوژی.

اسلاید 14: ...تدوین استراتژی تکنولوژی 4. تعیین اینکه کدام تکنولوژی ها، بیشترین تأثیر را بر مزیت رقابتی و ساختار صنعت بر جای می گذارند.5. ارزیابی توانایی های نسبتی شرکت در تکنولوژی های مهم و هزینه بهبود آنها.6. انتخاب استراتژی کلی که رقابت شرکت را تقویت کند.7. انتخاب استراتژی های تکنولوژی تمام واحدهای کسب و کار به طوری که در سطح بالای سازمان حمایت شوند.

اسلاید 15: مسیر حرکت استراتژیک تکنولوژیتدوین استراتژی با جهت گیری مشخصبکارگیری قابلیت های تکنولوژیکرسیدن به سطح بالایی از بهره وری انجام فعالیت های تهاجمی و پیگیر در بازاریابی.

اسلاید 16: جهت گیری استراتژیک، امری حیاتی برای موفقیت هر سازمانتنظیم و مشخص کردن جهت، به تغییرات تکنولوژی سازمان، نیازهای مشتریان و عوامل محیطی، بستگی دارد. مفهوم اساسی و زیر بنایی در تدوین استراتژی تکنولوژی، همان “قابلیت محوری” است.قابلیت محوری: ساخت محصول یا خدمتی که برای مشتریان می باشد که ارزش منحصر فردی داشته باشد. مانند: قابلیت فنی محوری، زیر ساختهایی که زمینه مؤثر و کارآمد مدیریت عملیات را فراهم می کند، دانش مدیریت ، مهارت کارکنان سازمان

اسلاید 17: ... جهت گیری استراتژیک، امری حیاتی برای موفقیت هر سازمانقابلیت های محوری هر سازمان به محصولاتی محوری تبدیل می شوند که می توانند در قالب یک یا چند محصول نهایی ظاهر شوند. این محصولات نهایی سازمان را به مشتریان متصل می کند . مدیریت باید قابلیت های محوری شرکت را به مثابه مزیت خاص بداند و استراتژی تکنولوژی کسب و کار را حول این قابلیت تدوین کند.

اسلاید 18: روشی کلی برای شناسایی قابلیت توانایی های محوری فنی این فرایند، سیستماتیک و جامع بوده، نیازمند مشارکت گروه زیاد و متنوعی از پرسنل است. در فعالیت های تحلیلی مربوطه، نیاز به خلاقیت و دقت را با هم می باشد. هنگامی که این فرایند بخوبی پیاده شود، زمینه بسیار مستحکم و مناسبی برای قابلیتهای آتی فراهم می آورد، مزایای جانبی فراوانی از آن حاصل می شود و چندین دستاورد ارزشمند را نیز به دنبال دارد. (core Technical Competencies) =CTC

اسلاید 19: دستاوردهای حاصل از روش CTCفهرستی از تمام توانمندی های فنی شرکت و شناسایی توانمندی هایی که در بخش های مختلف شرکت، تکرار شده است. ارزیابی تمام نقاط ضعف و قوت تکنولوژیکی شرکت. فهرستی از توانایی های تکنولوژیکی حیاتی شرکت. شناخت قابلیت های محوری بالقوه و موجود در شرکت و الگو برداری مقایسه ای از برترین های خارج از کشور.

اسلاید 20: مراحل اجرای روش CTCمرحله ۱) شروع برنامه :“ایجاد گروه راهبری و تیم های کاری و برگزاری جلسات شروع کار”.مدیر برنامه خلاصه ای از کل برنامه را توضیح داده و مباحث اولیه در مورد ساختار فهرست توانمندی های شرکت را ارائه می دهد. این فهرست، به صورت یک ماتریس بزرگ است. این ماتریس، شامل فهرست طبقه بندی شده توانمندی های تکنولوژیکی شرکت و ستون های دیگری است که از آنها برای امتیاز دهی به هر یک از توانمندیها (با توجه به شاخص های مختلف ارزیابی) استفاده می شود . تیم باید تصمیم بگیرد که از کدام طبقه بندی استفاده کند. به عنوان مثال، طبقه بندی ها می توانند خیلی ساده به صورت ۱) علوم کاربردی ۲) طراحی و توسعه ۳) توانایی های ساخت باشند.

اسلاید 21: ...مراحل اجرای روش CTCمرحله ۲) تهیه فهرست توانمندی ها: ” تهیه فهرست اولیه، جمع آوری و جمع بندی کلیه ورودی ها ونهایی کردن فهرست توانمندی ها”اهداف این مرحله عبارت است از نهایی کردن ساختار کار و محتوای فهرست تایید شده شاخص های ارزیابی و سپس آغاز تعریف دقیق روش ارزیابی. استفاده از یکی از نرم افزارهای صفحه گسترده یا بانک اطلاعاتی به انجام این فرایند کمک می کند. تیم کاری باید شاخص های ارزیابی را مورد توجه قرار داده و تصمیم بگیرد که از کدامیک استفاده کرده و چگونگی انجام ارزیابی را نیز مشخص کند . اهداف، محدوده و بازه زمانی تعیین شده برای فعالیت های اولیه، در پاسخگویی به این سؤالات تأثیر گذار خواهد بود. برای ارزیابی “نقاط قوت و حیاتی بودن” از فرایند های مجزایی استفاده شود.

اسلاید 22: ...مراحل اجرای روش CTCمرحله۳) ارزیابی توانمندی ها: “ارزیابی تمامی موارد با استفاده از مقیاس های اندازه گیری انتخاب شده برای تعیین نقاط قوت واهمیت هر یک”ماحصل این مرحله، فهرست نهایی مجموعه توانمندی ها، ارزیابی ها وشناسایی توانمندی های تکنولوژی حیاتی شرکت است. محوراصلی اقدامات اولیه، ارزیابی نقاط قوت است. استفاده از پرسش نامه، می تواند مؤثر و کارآمد باشد. نتایج توسط اعضای تیم ثبت و بررسی می شود و در صورت نیاز، از مصاحبه ها و پرسش نامه های دیگری جهت تکمیل اطلاعات استفاده می شود. آنگاه تیم باید تصمیم بگیرد که به هر توانمندی چه امتیازی تخصیص دهد. تیم کاری می بایستی اثر هر یک از توانمندی های تکنولوژیکی را بر توان رقابت شرکت بررسی و ارزیابی های غنی و منطقی انجام دهند. پس باید برنامه های استراتژیک فعلی سازمان را مطالعه کنند. نتایج به شدت مورد نقد قرار گرفته و تعدیل می شود.

اسلاید 23: مراحل اجرای روش CTCمرحله ۴) شناسایی قابلیت های کاندید: “تست انواع مختلف توانمندیهای حیاتی مکمل، تدوین لیست احتمالی قابلیت های محوری”چالش تیم کاری در مرحله ۴ استفاده از دانش و داده های جمع آوری شده در مراحل ۲و۳، جهت شناسایی هر چه بیشتری از توانایی های فنی محوری (تکنولوژی حیاتی) است. نتایج حاصل، باید فهرستی بلند بالا از حوزه های تخصصی تکنولوژیکی آتیه دار باشد که بتوان آنها را به عنوان CTC یا قابلیت توانایی های محوری فنی شرکت مورد آزمون و ارزیابی قرار داد مشخصات CTC ، مورد بازنگری، یکپارچه سازی و پالایش قرار می گیرد.

اسلاید 24: ...مراحل اجرای روش CTCمرحله ۵) تست قابلیت محوری کاندید : “اعتبار سنجی CTC ها نسبت به مزیت رقابتی ، ارزش ادراکی مشتری ، میزان دشواری تقلید ، امکان ورود به بازار های دیگر.”فهرست CTC های ارزشمند )از آنجایی که تمام CTC های بالقوه و بالفعل سازمان را در خود دارد)، ازاهمیت فوق العاده ای برخورداراست. باید این فهرست با گروه هدایت کننده مورد بازنگری کامل قرار گیرد . گروه هدایت کننده نیز باید مدیر برنامه را راهنمایی کند که کدام CTC را در هرمرحله مورد توجه خاص قرار دهد یا به کلی حذف کند. چون این CTC ها پایه توانمندی های حیاتی فعلی شرکت می باشند.

اسلاید 25: ...مراحل اجرای روش CTCمرحله ۶) ارزیابی موقعیت قابلیت محوری “تحقیق پیرامون برداشت بیرون از شرکت نسبت به قابلیت ها و افزودن یافته ها ونتایج آن به ممیزی توانمندی های داخلی”در این مرحله نهایی مشخص می شود که شرکت، کدامیک از CTC های ارزشمند خود را در مالکیت دارد. موقعیت نسبی شرکت در هر یک از CTC ها چگونه است. بهترین سازمانهای خارجی که باید برای الگو برداری مقایسه ای مورد توجه قرار گیرد و همچنین کارهای که باید صورت گیرد تا مالکیت شرکت بر CTC های بالقوه اش محفوظ بماند، از مواردی است که در این مرحله روشن می شود. شناخت قابلیت های فنی محوری موجود و حوزه هایی که پتانسیل تبدیل شدن به CTC را دارند، ارزشی فراوان داشته، به نحوی که می تواند مبنای تدوین استراتژی تکنولوژی در کل سازمان باشد.

اسلاید 26: نتیجه گیریمهمترین دلایل توجه به مدیریت تکنولوژی در دنیای کنونی عبارتند از: سرعت گرفتن تحولات تکنولوژیک تغییر در قلمرو (از تولید انبوه به انبوه‌سازی طبق سفارش)تغییر در رقابت (حضور کشورهای جدید در صحنه‌ی رقابت و تغییر قوانین رقابت)شکل‌گیری بلوک‌های تجاری

اسلاید 27: از توجه شما متشکرم