مسجد گوهرشاد مشهد مقدس

صفحه 1:


صفحه 2:
مسچد گوهرشاد. در جئوب حرم على بن موسى (رضا) در شهر مشهد ساخته شده‌است و په رواق‌های دارالسیاده و دار الحفاظً متصل است. . این مسچد در سال ه.ق ۸۳۱ به دستور پائو گوهرشادآغا دشتر امیر غیاث الدین ترشان از امرای چفتایی ,حمسر شاهرغ ( پادشاهان تیموری پنا شده‌است. 

صفحه 3:


صفحه 4:
بى ترديد مهم ترين اثر ياقى مائده ازْ دورة تیموری در ایران. مسجد گوهرشاد در مشهد است که در چوار آرامگاه امام رضا (ع) واقع گردیده و ساختمان آن پر اساس متن کتیبه ‎EB‏ اصلی ایو چلویی در سال ۸۲۱ هچری قمری توسط معمار معروق ‎we‏ م 

صفحه 5:
په دلیل ظرافت و زيبايى كاش كارى و 

صفحه 6:
اسم كوهرشاد در دو محل پا کاشی معرق نگاشته شده‌است: یکی در قسمت پالای در قره‌ای که په دارالسیاده می‌رود و دیگری پر کتیبه ایوان مقصوره که ‎ey‏ خط زيباى شاعزاده پایسنق می‌باشد. در قسمت وسط ئی كتيبهاى يه نام محمد رضٌا امامی وجود دارد. شیوه معماری این مسچد په سیک معماری مساجد چهار ایوانی ایراخ است و در طی سال‌ها گنید لَنْ چهار پار مورد مرمت قرار گرفته‌است. سبک معماری این پنا په شیوه آذری و ام معمار آخ استاد قوام‌لدین شیراژی ذکر گردیده‌است. 

صفحه 7:


صفحه 8:


صفحه 9:
پلان و تزیینات مسچد مسچد په شکل چیار ایوائی ساخته شده و در طرفین ‎doa)‏ اصلی آن . دو مثاره کاشیکاری جای گرفته‌است که از لحاظ ژیبایی و دقت در کاشیکاری دارای اهمیّت خاسی است. مثاره‌های خیم و پرچ مائئد ایوان که نقش کنترل فشار تاق رابر عهده دارئد توير ويه ضخامت 5 متر هستئد و ارتفاع کی آن‌ها به ۴۳ متر می‌رسد. این مثاره‌ها (گلدسته‌ها) از روی زمین شروع می‌شوند و جسييده يه ايوان مقصوره پالا می‌روند. اهمیّت فوق‌العاد؛ این مسجد. كه يه اين جيت نیز تن را یکی از ژیباترین آثار معماری دئیا محسوب داشته‌ائد. به‌خاطر کاشی کاری و کتیبه‌های آن اسست. 

صفحه 10:
قسمتی از کتیبه‌ها به خط پایسنگرمیر زا شاهزاد؛ تیموری و قسمت دیگر که در دور صفوی ئوشّتّه شده به خط محمدرضا امامی هثرمند معروق آن ژماق است. آن چه پر شکوه این مسجد می‌(قزاید و پیننده را مسعور می‌کند, کید پیاژی شکل و سیژرنگ آن است که با نقوشی زرد رنگ مزیّن گردیده‌است. کتیبه تاریخی مسچد که ا کاشی است. پا حروف درشت سفید پر ژمینه‌ای آپی. جلوة دیگری است که ير يبايى اين مسچد افزوده و از نظر تاریخی حایژ 

صفحه 11:
این پنای پاستانی. ثموئه کامل و پرچسته هثم ایرانی په شمار می‌رود که تمام خسوصییات و ویژگی‌های معماری ستتى در تن کار رقته است. په‌ویژه ایوان چنوپی مسچد په ام ایوان مقصوره پا حدود 5۰ مقر مریع مساحت, ۳۷ مقر طول و 5/۲5 مقر ارتفاع» ‎a‏ ياش ‎ 

صفحه 12:
محراب» یک پارچه ازسنگ مرمر يا تييئات و کنده‌کاری و كتيبهاى در ميان هقرشبرم_کاری هاوز لق اکن هد اج موی سق مثبر صاحب ‎GU)‏ (عچ) واقع در کثار محراب يوان مقصوره ار لحاظ قدمت علقلر اهبيتةت ست این منیر نفیس, از چوپ کردو و ‎Spiel GAN‏ مثبت کاری بدون به كار رفتن میخ در آن. يه دست پر توان اس محمد تجار خراسائى؛ مثبت كار یی ۶ اه قاس هش مثهر صاحپ الرمان (عچ) در سال ۱۳۲۵ شمسی توسط مرحوم (ستاد حیدر يكنام ام مره شد. 

صفحه 13:
شلع‌های مسچد. همه پا کاشی‌های معرق فیس آراسته شده و در تمام دیوارها و غرفه‌های لَنْ اسماء اه و آیات قرآن و احادیشی که پعشی مرپوط به مسچد است. وجود دارد. کنید رفیع مسجد پر فراز ایوان مقصوره ير عظمت اين ينا ون ‎Moo ot elt San‏ (۴ متر و فشای خالی پین دو و ‎che ta sh se‏ ی نز کرو یک كتيبه يا خط كوفى تزيين شده است. 9 © 

صفحه 14:
© در دو طرف این ایوان دو مناره هر کدام په ارتقاع ۴۳ متثر از کف مسچد ساخته شده و دارای کتیبه‌هایی چند است. مسچد گوهرشاد صحنی په وسعت ۲۸۰۰ مثر مريع دارد و ‎٩۴۰۰ 3) sing)‏ متر مرپع است. 1 

صفحه 15:
پئای مسچجد شامل ۸ ایوان بزرگ و هفت شبستان است. كنبد خانه يشت ايوان مقصوره. يا شپستان‌های یک طبقه. پخش‌های معْتلف مسجد رايه هم ريط مىدهد. ایوان چئوبی, (يوان مقصوره نام دارد و (يوان شمالى: معروف يه (يوان دار السياده است. ايوان شرقيى: ايوان اعتكاف ثاميده می‌شود و ایوان غربی. ایوان شیخ بهاء لدین امگذاری شده است. 

صفحه 16:
تام پائو گوهرشاد پائی مسچد. در ایوان شمالی مسچد (ایوان دارالسیاده) پر کاشی معرق به رنگ 2/3 9 ‎Eb bd‏ ثوشته شده است. این ایوان پا معرقکاری ژییایی تزیین شده و ير سر در ورودى لَنْ په رواق دارالسیاده پنجره‌ای 

صفحه 17:
دو ایوان شرقی و غرپی مسچد گوهرشاد. پا معرق‌کاری ممتاز و كتيبههايى به خط ثلث مسجد را به رواق امام خمینی (قدس سره و پست شیخ پهاء الدین مرتبط هیک + این مسچد در طول زُمان پر اثُر عوامل طیبعی و انسائی صدمات ژیادی دیده است: ار چمله در مین لرژه سال ۴ ایوان مقصوره صدماتی دید که مورد پازساژی قرار C8, 

صفحه 18:


صفحه 19:
سردرها پرای شُکل دادن يه مجموعه يا ركاه مثور امام (علیه السلام) طراحی شده‌ائد. در سه ورودی ( خیاپان‌های شیراژی. واب صفوی و طپرسی. سردرهايى با زيربئاى ييش از ‎٠١‏ هزار متر مريع ۱ ‏شده‎ Elam) 

صفحه 20:
سردر شیراژی, در مسیر ورود ژاثران از خیابان شیراژی واقع شده و پا ۲۴۶۲5 متر مریع مساحت و (۲۵۴۹ متر مريع زيريناء در غرب اماكن متيركه ‎Cw) oh Blow‏ این سردر. در مسیر ورود ژاثران از خيايان وا صفوی ‎Als‏ ‏شده است. ۱۶(۶۴ متر مریع مساحت, ۱۶۸۵۰ متر مرپع ژیرینا دارد و در شرق اماكن متيركه واقع شده اسة. سردر طپرسی, در مسیر ورود ژاثران از خیایان طيرسى و در شمال اماکن متی رکه و روشه مئوره واقع شده است و ۲۶۹۳۳ مقر مریع مساحت و ۲۷۷۱۵ متر مریع ژیریئا دارد. 0 

صفحه 21:
پخشهای مختلف مسجد گوهرشاد مشهد به ضُرورت, پارها مورد مرمث قرار گرفته است. در عهد صفويه كه مسچد ار حمله ایکا سخت آسیپ دیده پود در دوران شاه عیاس صفوی تعمیر شد و در ۰۸۳اق که در پی ژلله خراسان پر پخشهایی از يناى مسجد شكستهايى وارد آمده بود نيز اقدامات مرمتى صورت كرفت و خراييهاى ناشى اث تهاچم افغائها و شورش ملک محمود سیستانی یز در عهد اقشاریه و قاچاریه پرطرف گردید 

صفحه 22:
گنبد ایوان مقصوره که به واسطه وسعت دهانه در زلزله های شدید و با گذشت زمان آسیب دیده و چندین ‎gl‏ ‏مرمت شده بود, در سال 39ش به متظور مرمب اساسی تخریی گردید و ساخت آن مجددا توشط مغماران انراتی وزیر نظر مهندس عباس آفرنده و با ر ‎cule‏ همان ویژگیهای گذشته و حفظ سای الب اغار ‎Mie bore.‏ 1ش خاتمه یافت و هم زمان سنگهای ازاره داخل ایوان مقصوره تعویض شد و کف ایوان با سنگهای مرمر مفروش گردید و در سال 1345ش دور ساقه کنبد با کاشی معرق کتیبه ای مزین گردید 

صفحه 23:
این مسجد از حیث بنا و کاشیکاری ممتاز است و تمام در و دیوارهای ‎ol‏ مزين به اسماء جلاله, آیات قرآنی, احادیث شریفه, اشعار و مدح و تنای ائمه اطهار علیهم السلام می باشد که با خطهای تلت, نسخ» نستعلیق». كوفى و بنايى © خطاطان بزرگ همچون بایسنقر و امامی اصفهانی ترقیم يافته است: ‎d‏ 

صفحه 24:
‎posi grees‏ و ‎ ‏نمای دیوارهای داخلی صحن مسجد به ارتفاع 20/1 متر با سنگهای تیره اصفهان مزین است و از روی ازاره, تا لبه بام و سردرها و پیکره تمام پایه ها و غرفه های تحتانی و فوقانی و گلدسته ها و گنبد و سطح ظاهری نمای مسجد با کاشیهای معرق و غیر معرق عالی و ممتاز زینت یافته است۹*) که یکی از زیباترین نمونه های باقی مانده از هنر کمال یافته عصر تیموریان می باشد(27. 

صفحه 25:
کف صحن مسجد با سنگ خلجشش گوشه مفروش شده و در وسط صحن مسجدء حوضى هندی شکل و هشت گوش در سالهای اخبر ساخته شده که دارای هلالهای وترگونه می باشد و با چهار آبخوری سنگی که با حفاظ مشتک سنگی و چراغهای سبز به شیوه معماری سنتی زینت یافته که به انضمام حوض مرتقع کوچک در میان آب نما و فواره ها و شیرهای آب» شکوء د و زیبایی و طراوت خاصی به فضای مسجد بخشیده است | © 

صفحه 26:
و ۳۹۵ ۳و در گوشه شمالی شرقی حوض ی سایق و محلی که در گذشته به مسجد ‎Vd,‏ ‏معروف بوده) ستون سكي بة ارتفاع نيش آر 2 متر قرار دارد كه مثلث شاخص نصف النهار و ظهر و شب بر آن نصب شده و یکی از موضوعهای مورد توجّه زائران است 

صفحه 27:
شبستانهای مسجد گوهرشاد به طور قرینه در اطراف ایوانها با پایه های قطور و سقف ضربی و به سبک معماری سنتی مساجد ايران كلاف شده اند و بارها مورد مرمت قرار گرفته اند امّا اکنون همان سبک و سیاق قدیمی را در خود محفوظ دارند. ‎i)‏ شبستانهای هفت گانه در دورانهای مختلف با نامهای گوناگون نامیده شده اند که ‎sl»‏ اختصار به مهم ترين انها اشاره شود: 1 شبستان گرم, واقع در ضلع شرقی مسجد بین ایوان شرقی و ضلع شمالی مسجد که حاشیه شمالی این شبستان مسیر ارتباطی میان مسجد و رواق متصل به صحن آزادی است. این شبستان محل عبادت آقایان است.