مطالعه خصوصيات ريخت سنجی و شمارشی ماهی سنگ لیس

صفحه 1:
مطالعه خصوصیات ریخت سنجی و شمارشی ماهی سنگ لیس ‎(rufa Heckel, 1843‏ 2 ‏ء‎ & mA ALN Ferdowsi University of Mashhad حكيده مقدمه ماهیان جنس 7272 بسیار متنوع و دارای پراکندگی وسیعی بوده و از نظر اقتصادی و پرورشی حلنز اهمیت می باشند. لین جنس متعلق‌به خانواده کپورماهیان (6۷۳۲۱۳1۵86) از راسته کپورماهی سانان ‎cust, aL 004 (Cypriniformes = Carps)‏ گونه های ن از برنئو در آسیاتا غرب آفریقا ‎cel 51 (Kottelat, 2013) wit‏ جنس ۱۴۰ 4595 در ‎(Eschmeyer et al., 2017) o>‏ 5 * گونه در ایران توصیف 048 ‎Hamidan et al., 2014 &) cus)‏ ‎Garra rufa 45 .(Sayyadzadeh et al., 2015‏ (شکل!) کمبا اسامی ماهی سنگی: ماهی سنگ لیس, شيربُت. كل خورك و دکتر ماهی شناخته حی شود. در حوضه های لبریز دجله - فرات. خلیج فارس. هرمزگان, دریاچه مهایلو و همچنین حوضه رودخلنه کر پراکنش ‎a/., 2010; Coad, 2011) »,!o‏ 6۵ 25۳۸۵6۵111) (شکل ۲). هر اندازه گیری استانداری که بتوان روی ماهی انجام داد. شامل اندازه گیری های ریخت سنجی بوده و همچنین صفات شمارشی معمولا از قلبل اعتمادترین ویژگی های آرلیه شناختی محسوب می شوند که می توانند در متملیز ساختن جمعیت ‎Ki cle‏ گونه مورد استفاده قرار گیرند ‎«Sattari et a/., 2004)‏ مواد و روش ها نمونه برداری در تیرماه ۱۳۹۶ توسط تور دستی و پرتلبی‌با قطر چشمه ۵ میلیمتر در رودخانه بشار در جنوب شهرستان یاسوج با مختصات جغرافیایی ۴۴۲۱۳۶۳۰ "] 37 52900 لا واقع در استان بیه و بویراحمد انجام شد. نمونه ها پس از صید در فرمالین 1.۰ تشبیت و جهت مطالعات بیشتر به آزمایشگاه جانورشناسی دانشگاه فردوسی مشهد منتقل شدند. ۲۸ صفت ربخت سنجی (شکل ۳) توسط کولیس دیجیتالبا دقت ۰.۰۱ میلیمتر و ۸ صفت شمارشی‌به وسیله لوپ دوچشمی‌به ب اندازه گیری و شمارش شدند. آنالیز داده های ربخت سنجی و شمارشی از قبیل انحراف معیار. میانگین و محاسبه حداقل و حداکثرها توسط نرم افزار 5۳55 محاسبه گردید. SL شکل ۲: صفات ریخت سنجی مورد بررسی ‎Job‏ كل (-11). طول استاندارد (-1كك طول سر(©). فاصله بین نوک سر و منفذ مخرجی (۳3۲۱). فاصله پیش مخرجی (8/0). فاصله پیش بلله شکمی (8۷). فاصله پیش بلله سینه ای (8۳). فاصله پیش بلله پشتی(8]0). طول ساقه دمی (1-۳). طول باله پشتی (10). طول باله مخرجی (1/8). طول باله دمی (16). طول باله سینه ای (18). طول بلله شكمى (لا1). فاصله بين بلله شكمى و منفذ مخرجى (317 لا). يهناى سر (196). حداكثر ارتفاع بدن (14). حداقل ارتفاع بدن (19). عرض سر ‎ALACO)‏ ‏حداکشر پهنای بدن (3) فاصله بین جشم ها (10). قطر جشم (0). فاصله بيش حدقه چشمی (0۲0]). فاصله پس حدقه چشمی (0۵0). قاعده باله پشتی (0). قاعده باله مخرجى (8). قاعده باله شکمی (۷) قاعده باله سینه ای (۳). ‏نتایح ‏در 585 مطالعات و آنالیزهای آماری نمونه های جمع آوری شده گونه ‎rufa‏ 623772)از رودخانه بشار نتایج حاصل از اندازه گیری های ریختی در جدول شماره ۱ نشان داده شده است؛ بطوریکه میانگین طول کل ۱۰۵.۷۱ و میانگین ‎Job‏ استاندارد ‎٩۴.۹۸‏ میلیمتر بدست آمد. در رابطه‌با صفات شمارشی (جدول شماره ۲) دامنه تعداد فلس های رو خط جانبی ۰۳۱-۳۷ دامنه تعداد فلس های بالای خط جانبی ۴-۶ دامنه تعداد فلس های پایین خط جانبی ۳-۵. دامنه تعداد شعاع های سخت و نرم ‎all‏ پشتی ۸-۱۱ دامنه تعداد شعاع های سخت و نرم بلله دمی ۱۸-۲۲ دامنه تعداد شعاع های سخت و نرم باله مخرجی ۶-۸ دامنه تعداد شعاع های سخت و نرم بلله شکمی ۸-۱۲ و دامنه تعداد شعاع های سخت و نرم باله سینه ای ۶-۹ محاسبه گردید. ‎ ‎ ‎ ‏در رودخانه بشار» استان کهکیلویه و بویراحمد ‏امير يورشبانان *. دکتر فائزه یزدانی مقدم. دکتر فرشته قاسم زاده. احسان دامادی ‎pourshabanan@yahoo.conutik.)j.0! ‎Class: Actinopterygii ‎Order: Cypriniformes Bleeker, 1850 ‎Family: Cyprinidae Cuvier, 1817 Subfamily: Labeoninae Chen er al, 1984 Tribe: Garraini Reid, 1982 ‎Subtribe: Garraina Bleeker, 1863 ‎Genus: Gara Hamilton, 1822 ‎ ‎ ‏شكل ‏ يراكنش كونه 6808/9/6 در يران منيع داده ها 201 ‎(Cond,‏ ‏جدول ‎)١‏ نتايج اتدزء گیری صفات ربخت سنجي كونه #/؛ *6070 در رودخانه يشار بوحسب ميليمتو ‎=e ‏شاره‎ ‏۱ طول كل 9 ‎wa | mie | ‏؟‎ ‏۴ طول سر ۳2 ‏۴ تاه ین توکس | ‎aw‏ ‏و تقد مخرحی ‏6 | فاصله پیش مترجی | ‎vor‏ ‏| تسه پیش باه تک | ۲۳:۴ ‏۷ | فاسله پیش بل سینه ای | ۵۲ ‎a‏ | ۳ سا ‎٩‏ | رس ها ‎vu] ae‏ | طيل يل ستريى | ‎wh‏ ‎wal goad | *‏ ۴ ول یه ای | ‎ve‏ ‏۴ | طول بل شکمی ‎ ‎ ‎ ‏نام صقت ‏1 | تعدا فلس هاى روى خط ‎eit‏ ‏۲ | تعدا فلس های‌بالای عظ جانبی ‏۳ . | تعداد فلس های پایین خط جانبی ‏۴ . | تعداد شعاع های سخت وترم باله بشتى ‏۵ | تعداد شعاع های سخت و نرم باه دمی ‏۶ | تعداد شعاع های سخت و نرم باله مخرجى ۷ | تعداد شماع های سخت ونرم باله شکمی ‎A‏ | تعداد شعاع های سخت ‏و نوم باله سینه ای ‎ ‎ ‎3 ‏| ساره ‎۳ [ 1۵۵7 ‎1 ‎ ‎ ‎ ‏ميانكين ‏اعرف ‎15 ‎ ‎ ‏شاره ‎ane |e ‏شکمی و نفد ‏معرجی ‎See Tw ‏۸ | حداف ارتقاع بسن ‎See Te ‏| فاسلد بين چشم ها ‏۴ | فامله پیش حدقه ‎sone | ۳ ‏8 | قاصه باه بشتی ‏ع7 | قاعدمباله مخرجى ‎aaa | 7 ‏۸ | قاعده له سبنه ای ‎ ‏حداکثر تعداد ‎wv ‎۳ ‎ ‎War ‎ ‏جدول ۲) نتایج صفات شمارشی گونه ۲:۷۶ 600770 در رودخانه بشار ‏حداقل تعداد ‎۳ ‎ ‎۳ ‎ ‏م | ۲۹ ‏م ‎ ‎ ‏الحراف معيار ‎۴ ‎1 ‎۳ ‎a ‎1۷ ‎33 ‎ ‎ ‎ ‎Garra) ‎Se ‎۳ ‏لا ‎es ‏پنجمین کنفرانس ملى ماهى شناسی ۲۲-۳ آذرماه ۱۳۹۲ ‏لبه منظور مطالعه خصوصیات ریخت سنجی و شمارشی ماهی سنگ لیس در رودخلنه بشار در استان کهکیلویه و بویراحمد. تعداد ۳۶ نمونه‌با استفاده از تور دستی و پرتلبی جمع آوری و در فرمالین 7۱۰ تثبیت گردید. ۸ صفت ریخت سنجی نمونه هالبا استفاده از کولیس دیجیتال با دقت ۰.۰۱ میلیمتر اندازه گیری شد وپس از آن ۸ صفت شمارشی شامل تعداد فلس های خط جلنبی و شعاع بلله ها (بلله پشتی. مخرجی, همی. سینه ای و شکمی)با استفاده از لوپ دوچشمی مورد مطالعه قرار گرفت. ۳۶ نمونه بررسی شده نشان داد که طول کل در دامنه ۷۸۰۰۵۱۳۲۰۲۱ میلیمتر و طول استاندارد در دامنه ۶۹۰۵۲-۱۱۵۵۱ میلیمتر قرار دارد. در رابطه با صفات شمارشی. تعداد شعاع های سخت و نرم باله پشتی در دامنه ۸-۱۱. تعداد شعاع های سخت و نرم باله دمی در دامنه ۱۸-۲۲ تعداد شعاع های سخت و نرم باله مخرجی در دامنه ۶-۸ تعداد شعاع های سخت و نرم باله شکمی در دامنه ۸-۱۲. تعداد شعاع های سخت و نرم بلله سینه ای در دامنه ۶-۹ و همچنین تعداد فلس های روی خط جلنبی در دامنه ۳۱-۳۷ عدد شمارش گردید که لین نتلیج با دیگر مطالعات انجام شده در ایران همپوشانی زیادی دارد. گونه ۳۷/۴۵ 6232۳72 در مقایسه‌با سایر گونه های جنس 623۳72 در ایران پراکنش بیشتری داشته که مطالعات جمعیتی از نقاط مختلف. می تواند یافته های آرلیه شناختی جدیدی در ارتباط با این جنس و حتی در ارتباط با توصیف گونه های جدید احتمالی به همراه داشته باشد. ‏۰ - مطالعه وبژگی های ربخت شناسی. چه ریخت سنجی و چه شمارشی وبا هدف تعربف و شناسایی واحدهای جمعیتی, از پیشینه ای طولانی در دانش زیست شناسی ماهی برخوردار است. اطلاعات ریخت سنجی و شمارشی بر سطوح متفاوت لثر متقلبل بین بیولویی گونه و محیط اطرلفش دلالت می کند.(1999 ,۲۷61) به طور کل ویژگی های ربختی ‏تحت کنترل و بر هم کنش دو عامل محیط و ژنتیک می باشند . . ‎<Salini et al, 2004; Pinheiro et a/, 2005)‏ فاکتورهای محیطی در دوران اولیه تکامل ماهی غللب بوده و افراد نسبت ابه شرلیط محیطی حساسیت بیشتری دارند. معمولاً ماهیلنی که در دوران اولیه زندگی دارای شرابط محیطی مشابهی هستند از لحاظ ربختی وضعیت مشابهی دارند. از سوی دیگر هنگلمی که ماهی در شرلیط محیطی جدیدی قرار گیرد. لین امکان وجود دارد که تغییرات ربخت سنجی سریعا در ن رخ دهد (2004 ,اه 6۶ ,]۵|6ا۳۵). بنابرلین صفات ربخت سنجی بیشتر تحت تاثیر شرایط بوم شناختی بوده و بصورت بارزتری ‎ai‏ اوت های زیستگاهی و اختلاف فنوتیپی در سطح جمعیت و حتی گونه را نشان می دهد )1998 ‎oli Jerri et al.,‏ ريخت شناسى در پاسخ به شرایط محیطی نسبت به تغییرات ژنتیکی سریعتر ایجاد شده و بصورت چند ژنی کنترل می شود و در پاسخ به روابط صفتی بین ین ها بوجود آمده که افزلیش بقاء افراد را سبب می گردد که اصطلاحاً سازگاری نامیده حی شود. ربخت شناسی معمولاً در پاسخ به شرایط زیستگاهی قابل تغییر بوده و اطلاعات مفیدی را در بررسی زیست شناختی گهنه ها فراهم می نمایند. در اکثر موارد تغییرات ریخت شناسی‌به عنوان ربخت شناسی جمعیتی در نظر گرفته می شود زیرا نمونه هلیی که در شرلیط مختلف محیطی و تنوع ژنتیکی رشد و نمو دارند. انتظار می رود که فنوتیپ های متنوعی در سطح جمعیت از خود بروز دهند )1991 ‎a.(Karakousis et a/.,‏ ‎ ‏طور کل ویژگی های ربخت شناسی ماهیان در مقایسه‌با سایر مهره داران بیشتر دچار تغییرات درون و بين گونه ای شده و نسبت‌به تغییرات ناشی ‎ ‏شوری, دسترسی به غذا و یا فاصله مهاجرت مى تواند به طور بالقوه تفکیک ریختی ماهیان را تعیین کند (, ۱۱۳۵5۷ 19667 ,)5۳1 8 ) پژوهش هایی نیز مشخص کرده است که اختلافات ريخت شناسی بین گروه های مختلف ماهیان الزاماًآنها را از لحاظ ژنتیکی جدا نمی کند و در عوض در پاره ای از موارد تفاوت های ربخت شناسی صرفا ناشی از محیط بوده و اختلافات ژنتیکی هیچ نقشی در گن ندارد و ببین ترقهیپنقش محیطبه عنوان علمل اصلی تغییرات ریختی‌به اثبات رسیده ‎(Akbarzadeh et al., 200)‏ ‎ ‎ ‎(Jodari_S., Bakhtiari—M.,_Khara_H. (2007). Analysis of population structure of pikeperch (Sander ‎lucioperca), in Iranian waters of Caspian Sea and Anzali Wetland using truss system. Iranian Journal of Natural Resources, 60(1): 127-139 (in Persian). ‎- Coad, B. W. (2011). Freshwater Fishes of Iran. Updated 18 December 2010. [Cited 18 December 2010]. Available from: <www.briancoad.com>. ‎- Eschmeyer, W. N., Fricke, R., & Van der Laan, R. (2017). Catalog of Fishes: Genera, Species, References. http://researcharchive.calacademy. org/rese arch/ichthyology/catalog /SpeciesByFamily.asp. ‎- Esmaeili, H. R., Coad, B. W., Gholamifard, A., Nazari, N., & Teimory, A. (2010). Annotated checklist of the freshwater fishes of Iran. ZoosystematicaRossica, 192): 361-386. ‎- Kottelat, M. (2013). The fishes of the inland waters of Southeast Asia: a catalogue and core bibliography of the fishes known to occur in freshwaters, mangroves and estuaries. Raffles Bulletin of Zoology. ‎- Sattari M., Shahsavani D., Shafii S. (2004). Ichthyology (2) (systematic). Haghshenass publishing. 502 p. ‎- Sayyadzadeh, G., Esmaeili, H. R., & ‎Freyhof, J. (2015). Garra mondica, a new species from the Mond River drainage with ‘Temarks—or_the genus Garra_from the Perstar Gulf basin in Iran (Teleostei: Cvnrinidae). ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

مطالعه خصوصيات ريخت سنجي و شمارشي ماهی سنگ لیس )rufa Heckel, 1843 در رودخانه بشار ،استان کهکیلویه و بویراحمد (Garra امیر پورشبانان٭ ،دکتر فائزه یزدانی مقدم ،دکتر فرشته قاسم زاده ،احسان دامادی :م$سئولم$کات$باتpourshabanan@yahoo.com پنجمین کنفرانس ملی ماهی شناسی 22-23آذر‌ماه 1396 چکیده ب$ه منظور مطالع$ه خص$وصيات ريخ$ت س$نجي و شمارش$ي ماه$ی س$نگ لی$س در رودخان$ه بشار در اس$تان کهکیلوی$ه و بویراحم$د ،تعداد 36نمون$هب$ا اس$تفاده از تور دس$تي و پرتاب$ي جم$ع آوري و در فرمالين %10تثبيت گرديد. 28ص$فت ريخ$ت س$نجي نمون$ه ه$اب$ا اس$تفاده از كوليس $ديجيتالب$ا دق$ت 0.01ميليمت$ر اندازه گيري ش$د و پ$س $از آ$ن 8ص$فت شمارش$ي شام$ل تعداد فل$س $های خ$ط جان$بي و ش$عاع بال$ه ه$ا (بال$ه پشت$ي ،مخرج$ي ،دم$ي ،سينه ای و شکم$ي)ب$ا اس$تفاده از لوپ دوچشم$ي مورد مطالع$ه قرار گرفت 36 .نمون$ه بررس$ي شده نشان داد ک$ه طول كل در دامن$ه 78.05-132.21میلیمت$ر و طول اس$تاندارد در دامن$ه 69.52-115.51میلیمت$ر قرار دارد .در رابط$ه با صفات شمارش$ی ،تعداد ش$عاع هاي س$خت و نرم باله پشتي در دامنه ،8-11تعداد شعاع هاي سخت و نرم باله دمی در دامنه ،18-22تعداد شعاع هاي سخت و نرم باله مخرجی در دامنه ،6-8تعداد ش$عاع هاي سخت و نرم باله شکم$ی در دامن$ه ،8-12تعداد شعاع هاي س$خت و نرم بال$ه س$ینه ای در دامن$ه 6-9و همچنين تعداد فلس $هاي روي خ$ط جان$بي در دامن$ه 31-37عدد شمارش $گرديد که ای$ن نتای$ج با دیگر مطالعات انجام شده در ایران همپوشانی زیادی دارد .گونه Garra rufaدر مقایس$هب$ا س$ایر گونه های جن$س Garraدر ایران پراکن$ش $بیشتری داشت$ه که مطالعات جمعیت$ی از نقاط مختل$ف ،می تواند یافت$ه های آرای$ه شناختی جدیدی در ارتباط با این جنس و حتی در ارتباط با توصیف گونه های جدید احتمالی به همراه داشته باشد. بحث مقدمه ماهیان جن$س Garraبس$یار متنوع و دارای پراکندگ$ی وسیعی بوده و از نظ$ر اقتص$ادی و پرورش$ی حائ$ز اهمی$ت م$ی باشند .ای$ن جن$س متعل$ق ب$ه خانواده كپورماهيان ( )Cyprinidaeاز راس$ته کپورماه$ی سانان ( )Cypriniformes = Carpsبوده ک$ه پراکن$ش گون$ه های آ$ن از برنئ$و در آس$یا ت$ا غرب آفریق$ا م$ی باش$د ( .)Kottelat, 2013از این جن$س 140گونه در جهان ( )Eschmeyer et al., 2017و 6 گونه در ایران توصیف شده است (& Hamidan et al., 2014 .)Sayyadzadeh et al., 2015گونه Garra rufa (شکل )1ک$هب$ا اس$امی ماهی س$نگی ،ماه$ی س$نگ لی$س ،شیربُ$ت ،گِل خورک و دکت$ر ماه$ی شناخت$ه م$ی شود ،در حوض$ه های آ$بریز دجل$ه -فرات ،خلیج فارس ،هرمزگان ،دریاچ$ه مهارل$و و همچنی$ن حوض$ه رودخان$ه ُک$ر پراکنش دارد (( )Esmaeili et al., 2010; Coad, 2011شکل.)2 ه$ر اندازه گيری اس$تانداری ک$ه بتوان روی ماه$ي انجام داد ،شامل اندازه گيری های ریخ$ت س$نجي بوده و همچنی$ن ص$فات شمارش$ي معموالً از قاب$ل می اعتمادترين ويژگ$ي هاي آرای$ه شناخت$ی محس$وب م$ی شون$د ک$ه توانن$د در متمای$ز س$اختن جمعی$ت های ی$ک گون$ه مورد اس$تفاده قرار گیرند (.)Sattari et al., 2004 مواد و روش ها نمون$ه برداري در تيرماه 1396توس$ط تور دس$تي و پرتاب$يب$ا قط$ر چشم$ه 5 میلیمت$ر در رودخان$ه بشار در جنوب شهرس$تان یاس$وج ب$ا مختص$ات جغرافیای$ی N 52°00´37´´E´´44´13°30واق$ع در اس$تان کهکیلوی$ه و بویراحم$د انجام شد .نمون$ه ه$ا پ$س از ص$يد در فرمالين %10 تث$بيت و جه$ت مطالعات بيشت$ر ب$ه آزمايشگاه جانورشناس$ي دانشگاه فردوس$ي مشه$د منتق$ل شدند 28 .ص$فت ريخ$ت س$نجي (شک$ل )3توس$ط كوليس ديجيتالب$ا دق$ت 0.01ميليمت$ر و 8ص$فت شمارش$يب$ه وس$يله لوپ دوچشم$یب$ه ترتيب اندازه گيري و شمارش شدند .آنالی$ز داده هاي ريخ$ت س$نجي و شمارش$ي از قبيل انحراف معيار ،ميانگين و محاس$به حداق$ل و حداكثرها توسط نرم افزار SPSSمحاسبه گرديد. مطالع$ه ویژگ$ي های ریخ$ت شناس$ي ،چ$ه ریخ$ت س$نجي و چ$ه شمارش$ي وب$ا هدف تعری$ف و شناس$ایي واحدهای جمعيت$ي ،از پيشين$ه ای طوالن$ي در دان$ش زیس$ت شناس$ي ماه$ي برخوردار اس$ت .اطالعات ریخ$ت س$نجي و شمارش$ي بر س$طوح متفاوت اث$ر متقاب$ل بين بيولوژ$ی گون$ه و محيط اطراف$ش دالل$ت م$ي کند )Tudela, 1999(.ب$ه طور ک$ل ویژگ$ي های ریخت$ي تحت کنترل و بر هم کنش دو عامل محيط و ژنتيک می باشند (.)Salini et al, 2004; Pinheiro et al, 2005 فاکتورهای محيط$ي در دوران اوليه تکام$ل ماه$ي غال$ب بوده و افراد نس$بت ب$ه شرای$ط محيط$ي حس$اسيت بيشتری دارند .معموالً ماهيان$ي ک$ه در دوران اوليه زندگ$ي دارای شرای$ط محيط$ي مشابه$ي هس$تند از لحاظ ریخت$ي وضعيت مشابه$ي دارند .از س$وی دیگ$ر هنگام$ي ک$ه ماه$ي در شرای$ط محيط$ي جدیدی قرار گيرد ،ای$ن امکان وجود دارد ک$ه تغييرات ریخ$ت س$نجي س$ریع ًا در آ$ن رخ ده$د ( .)Poulet, et al, 2004بنابرای$ن ص$فات ریخ$ت س$نجي بيشت$ر تح$ت تاثير شرای$ط بوم شناخت$ي بوده و بص$ورت بارزتری تفاوت های زیستگاهي و اختالف فنوتيپي در س$طح جمعيت و حتی گونه را ( .)Jerri et al., 1998تغييرات نشان م$ي ده$د ریخ$ت شناس$ي در پاس$خ ب$ه شرای$ط محيط$ي نس$بت ب$ه تغييرات ژنتيک$ي سریعتر ایجاد شده و بصورت چند ژني کنترل مي شود و در پاس$خ به روابط ص$فتي بين ژ$ن ه$ا بوجود آمده ک$ه افزای$ش بقاء افراد را س$بب م$ي گردد ک$ه م$ي شود .ریخ$ت شناس$ي معمو ً ال در پاس$خ اص$طالح ٌا س$ازگاری ناميده ب$ه شرای$ط زیس$تگاهي قاب$ل تغيير بوده و اطالعات مفيدی را در بررس$ي م$ي نمایند .در اکث$ر موارد تغييرات زیس$ت شناخت$ي گون$ه ه$ا فراه$م ریخ$ت شناس$ي ب$ه عنوان ریخ$ت شناس$ي جمعيت$ي در نظ$ر گرفت$ه م$ي شود زیرا نمون$ه های$ي ک$ه در شرای$ط مختل$ف محيط$ي و تنوع ژنتيک$ي رش$د و نم$و دارن$د ،انتظار م$ي رود ک$ه فنوتيپ های متنوع$ي در س$طح جمعيت از خود (.)Karakousis et al., 1991ب$ه بروز دهن$د طور كل ويژگ$ي هاي ريخ$ت شناس$ي ماهيان در مقايس$هب$ا س$اير مهره داران بيشت$ر دچار تغييرات درون و بين گون$ه اي شده و نس$بتب$ه تغييرات ناش$ي از محيط حس$$$$$$$$$$$$$$$$$اسيت بيشتري دارن$د ،بنابراين اثرات بعض$ي از فاكتورهاي محيط$ي نظير درج$ه حرارت، شوري ،دس$ترسي ب$ه غذا و يا فاص$له مهاجرت م$ي توان$د ب$ه طور بالقوه تفكيك ريخت$ي ماهيان را تعيين کند (Smith, 1966; Lindsy, .)1998پژوه$ش هايي نيز مشخ$ص كرده اس$ت كه اختالفات ريخ$ت شناس$ي بين گروه هاي مختل$ف ماهيان الزام ًا آنه$ا را از لحاظ ژنتيكي جدا نم$ي كن$د و در عوض در پاره اي از موارد تفاوت هاي ريخ$ت شناس$ي ص$رف ًا ناش$ي از محيط بوده و اختالفات ژنتيكي هيچ نقش$ي در آ$ن ندارد و بدين ترتيب نق$ش محيطب$ه عنوان عام$ل اص$لي تغييرات ريخت$يب$ه اثبات رس$یده است (.)Akbarzadeh et al., 2007 - Akbarzadeh A., Karami M., Nezami S.A., ‏Jodari S., Bakhtiari M., Khara H. (2007). ‏Analysis ‏of ‏population structure of pikeperch (Sander ‏lucioperca), in Iranian waters of Caspian Sea ‏and ‏Anzali ‏Wetland using truss system. Iranian Journal of ‏Natural Resources, 60(1): 127-139 (in Persian). - Coad, B. W. (2011). Freshwater Fishes of ‏Iran. Updated 18 December 2010. [Cited 18 ‏December 2010]. ‏Available ‏from: <www.briancoad.com>. - Eschmeyer, W. N., Fricke, R., & Van der ‏Laan, R. (2017). Catalog of Fishes: Genera, ‏Species, ‏References. ‏http://researcharchive.calacademy. o r g / r e s e ‏a r c h / i c h t h y o l o g y / c a t a l o g /SpeciesByFamily.asp. - Esmaeili, H. R., Coad, B. W., Gholamifard, ‏A., Nazari, N., & Teimory, A. (2010). ‏Annotated checklist of the freshwater fishes of ‏Iran. ZoosystematicaRossica, 19(2): 361-386. - Kottelat, M. (2013). The fishes of the inland ‏waters of Southeast Asia: a catalogue and core ‏bibliography of the fishes known to occur in ‏freshwaters, mangroves and estuaries. Raffles ‏Bulletin of Zoology. - Sattari M., Shahsavani D., Shafii S. (2004). ‏Ichthyology )(2 (systematic). ‏Haghshenass publishing. 502 p. & - Sayyadzadeh, G., Esmaeili, H. R., ‏Freyhof, J. (2015). Garra mondica, a new ‏species from the Mond River drainage with ‏remarks on the genus Garra from the Persian منابع شکل :3صفات ريخت سنجي مورد بررسي طول كل ( ،)TLطول اس$تاندارد ( ،$)SLطول س$ر( ،)Cفاص$له بين نوك س$ر و منف$ذ مخرج$ي ( ،)Panفاص$له پيش مخرج$ی ( ،)aAفاص$له پيش بال$ه شكم$ي ( ،)aVفاص$له پيش بال$ه س$ينه اي ( ،)aPفاص$له پيش $بال$ه پشت$ی( ،)aDطول س$اقه دم$ي ( ،)Lpcطول بال$ه پشت$ي ( ،)lDطول بال$ه مخرج$ي ( ،)lAطول بال$ه دم$ي ( ،)lCطول بال$ه س$ينه اي ( ،)lPطول بال$ه شكم$ي ( ،)lVفاص$له بين بال$ه شكم$ي و منف$ذ مخرج$ي ( ،)Vanپهناي س$$ر ( ،)hcحداكث$$ر ارتفاع بدن ( ،)Hحداق$$ل ارتفاع بدن ( ،)hعرض س$$ر (،)Laco حداكث$ر پهناي بدن ( ،)Lacفاص$له بين چش$م ه$ا ( ،)ioقط$ر چش$م ( ،)oفاص$له پيش حدق$ه چشم$ي ( ،)prOفاص$له پ$س $حدق$ه چشم$ي ( ،)poOقاعده بال$ه پشت$ي (،)D قاعده باله مخرجي ( ،)Aقاعده باله شكمي ( )Vقاعده باله سينه اي (.)P نتایج در ارتباطب$ا مطالعات و آنالیزهای آماری نمون$ه های جم$ع آوری شده گونه ‏Garra rufaاز رودخان$ه بشار ،نتای$ج حاص$ل از اندازه گيری های ریخت$ي در جدول شماره 1نشان داده شده اس$ت؛ بطوریک$ه میانگی$ن طول ک$ل 105.71و میانگی$ن طول اس$تاندارد 94.98میلیمت$ر بدس$ت آمد .در رابط$هب$ا ص$فات شمارش$ی (جدول شماره )2دامن$ه تعداد فل$س های رو خ$ط جانبی ،31-37دامنه تعداد فلس های باالی خط جانبی ،4-6دامنه تعداد فل$س های پایی$ن خ$ط جانب$ی ،3-5دامن$ه تعداد شعاع های س$خت و نرم بال$ه پشت$ی ،8-11دامن$ه تعداد شعاع های س$خت و نرم بال$ه دم$ی ،18-22 دامن$ه تعداد شعاع های س$خت و نرم بال$ه مخرج$ی ،6-8دامن$ه تعداد شعاع های س$خت و نرم بال$ه شکم$ی 8-12و دامن$ه تعداد شعاع های س$خت و نرم باله سینه ای 6-9محاسبه گردید.