معرفی کامل واکسن و واکسیناسیون

معرفی کامل واکسن و واکسیناسیون

اسلاید 1: معرفی کامل واکسن و واکسیناسیون گردآوری:استاد:

اسلاید 2: فصل اول : ايمني شناسي و واكسيناسيون ايمني عبارت است از توانايي بدن انسان در تحمل (عدم واكنش ايمني) مواد و عوامل خودي و مقابله و حذف عوامل بيگانه ، كه اين تواناييِ تمايز بين خودي و غير خودي محافظت در برابر بيماري هاي عفوني را ايجاد مي كند. ايمني ممكن است فعال يا غير فعال باشد. ايمني فعال به وسيله سيستم ايمني بدن خود فرد ايجاد مي شود و دائمي است يا به عبارت ديگراغلب تا آخر عمر باقي مي ماند. ايمني فعال ممكن است در اثر ابتلاء طبيعي به بيماري هاي عفوني يا به وسيلة واكسيناسيون در بدن فرد ايجاد شود . ايمني غير فعال عبارت از محافظت ناشي از انتقال آنتي بادي هاي توليد شده (محافظت) در بدن انسان هاي ديگر يا بعضاً حيوانات مي باشد. اثر محافظتي اين نوع ايمني به مرور زمان كاسته مي شود. مثل انواع آنتي توكسين ها و ايمونوگلوبولين هاي عمومي و اختصاصي . هر مادة زنده (مثل باكتري يا ويروس) يا غير فعالي كه توانايي ايجاد پاسخ ايمني را داشته باشد آنتي ژن ناميده مي شود و آنتي بادي ها مولكول هاي پروتئيني (ايمونوگلوبولين ها) هستند كه به وسيلة لنفوسيت هاي B توليد شده و به از بين بردن آنتي ژن كمك مي كنند.

اسلاید 3: ايمني غير فعال (PASSIVE) در اين نوع ايمني آنتي بادي هاي توليد شده به وسيلة حيوان يا انسان هاي ديگر به فرد بيمار منتقل مي شود و محافظت ناشي از آن موقتي است. مهم ترين شكل ايمني پاسيو ايمني است كه از مادر به نوزاد منتقل مي شود. از منابع ايمني پاسيو به موارد زير مي توان اشاره نمود : • خون و بسياري از انواع فراورده هاي خوني• آنتي بادي هاي تركيبي همولوگ انساني ( ايمونوگلوبولين ) كه از تركيب ايمونوگلوبولين هاي افراد زيادي بدست مي آيد. به عبارتي اين محصول از مخلوط آنتي بادي هاي IgGجدا شده از خون هزاران اهدا كنندة خون توليد مي شود.• هيپر ايمونوگلوبولين هاي انساني همولوگ كه محتوي تيتر بالايي از آنتي بادي هاي اختصاصي هستند كه از پلاسماي اهدايي افراد داوطلب داراي سطح بالاي آنتي بادي تهيه مي شوند.• سرم هيپرايميون هترولوگ (آنتي توكسين)، اين محصول از حيوانات و معمولاً اسب ها گرفته مي شود و فقط حاوي آنتي بادي برعليه يك آنتي ژن است مثل آنتي توكسين بوتوليسم و ديفتري.• مونوكلونال آنتي بادي ها : ايمونوگلوبولين با منبع انساني پلي كلونال مي باشند يعني حاوي انواع مختلف آنتي بادي ها مي باشند اما در سال 1970 روش هايي براي جداسازي و ماندگاري Bسل ها ارائه شد كه منجر به توليد محصولات مونوكلونال آنتي بادي گرديد. مونوكلونال آنتي بادي از يك كلون سلول هاي B توليد مي شود بنابر اين فقط حاوي آنتي بادي اختصاصي براي يك نوع آنتي ژن يا گروهي از آنتي ژن هاي خيلي شبيه به هم است. اين محصولات كاربرد هاي فراواني دارند از جمله در تشخيص و درمان برخي سرطان ها، بيماري هاي اتوايمن و عفوني و همچنين در پيشگيري از رد پيوند.آنتي بادي پيشگيري از بيماري RSV به نام palivizumap به روش مونوكلونال تهيه شده است و فقط محتوي آنتي بادي برعليه RSV است و در نتيجه با پاسخ ايمني نسبت به واكسن هاي ويروسي زنده تداخل ايجاد نمي كند.

اسلاید 4: ايمني فعال ( ACTIVE ) ايمني فعال عبارت از پاسخ سيستم ايمني براي ايجاد ايمني سلولي و همورال برعليه آنتي ژن هاي اختصاصي مي باشد و براي سال هاي متمادي و اغلب تا پايان عمر باقي مي ماند. منبع ايمني فعال ابتلاء به بيماري هاي عفوني ناشي از ارگانيسم ها يا واكسيناسيون مي باشد. مصونيت و ايمني پايداري كه به وسيلة واكسن ايجاد مي شود مشابه عفونت طبيعي اما بدون خطر بيماري است.

اسلاید 5: طبقه بندي واكسن ها واكسن ها اساساً به دو نوع زندة ضعيف شده و غير فعالتقسيم مي شوند كه هر كدام ويژگي هاي مختلفي دارندكه چگونگي استفاده از هر واكسن بر اساس اين ويژگي هاتعيين مي شود . زنده ي ضعيف شده ؛ شامل باكتريال يا ويرال. غير فعال ♦ كامل: لاشه ي كامل باكتري يا ويروس ♦ اجزاء ميكروارگانيسم (ساب يونيت) : پاية پروتئيني وپلي ساكاريدي (پلي ساكاريدي خالص و كانژوگه شده).

اسلاید 6: از فرم وحشي باكتري يا ويروس مشتق مي شوند. فرم وحشي ارگانيسم به روش هاي مختلف در آزمايشگاه ضعيف شده يا كاهش قدرت داده مي شوند، مثلاً ويروس واكسن سرخك فعلي از يك كودك مبتلا به بيماري سرخك در سال 1954 جدا شد و براي تبديل آن از فرم وحشي به ويروس زندة ضعيف شدة واكسن لازم بود كشت هاي مكرر پشت سر هم در محيط بافتي به مدت 10 سال بر روي آن انجام شود. اين نوع واكسن ها پس از ورود به بدن براي ايجاد پاسخ ايمني بايد رشد و تكثير پيدا كنند و پاسخ ايمني نسبت به آنها مانند بيماري طبيعي است . معمولا ايمني با دريافت يك دوز ( به استثناي نوع خوراكي آنها) ايجاد مي شود اما با توجه به اينكه درصد كمي از دريافت كنندگان واكسن هاي زندة تزريقي (مثل MMR ) به اولين دوز واكسن پاسخ نمي دهند براي ايجاد سطح بالاي ايمني در جامعه دوز دوم هم توصيه مي شود . احتمال بروز واكنش شديد پس از دادن اين واكسن ها وجود دارد. هر چيزي كه باعث صدمه به ارگانيسم زنده در ويال شود ( مثل گرما و نور ) و يا مانع تكثير آن در بدن شود ( مثل آنتي بادي در گردش) باعث بي اثر شدن اين واكسن ها مي شود. از نظر حساس بودن شكننده بوده و بايد با دقت ذخيره، نگهداري، حمل و نقل و استفاده شوند. واكسن هاي زندة ضعيف شده ممكن است در اثر تكثير كنترل نشده ويروس واكسن ايجاد عوارض شديد يا كشنده نمايند كه اين اتفاق تنها در افراد دچار نقص ايمني مي افتد ( مثل عفونت HIV يا مصرف دارو هاي خاص و سرطان خون) .واكسن هاي زندة ويروسي مثل سرخك، اوريون، سرخجه، آبله، آبله مرغان، تب زرد، روتا ويروس، آنفلوانزاي 3 اينترانازال ، پوليوي خوراكي و واكسن هاي زندة باكتريال مثل BCG و تيفوئيد خوراكي واكسن هاي زندة ضعيف شده

اسلاید 7: واكسن هاي غير فعالاين واكسن ها زنده نيستند و نمي توانند تكثير پيدا كنند و در هر تزريق كل دوز آنتي ژن تجويز مي شود . نسبت به واكسن هاي زنده كمتر تحت تاثير آنتي بادي هاي در گردش قرار مي گيرند و هميشه براي ايجاد مصونيت كافي بايد چند دوز از آنها تجويز شود . اولين دوز محافظت ايمني ايجاد نمي كند اما سيستم ايمني را تحريك مي كند و پاسخ ايمني محافظت كننده بعد از دوز دوم و سوم ايجاد مي شود . پاسخ ايمني نسبت به آنها بر خلاف واكسن هاي زنده كه شبيه عفونت طبيعي است غالباً همورال است . تيتر آنتي بادي به مرور زمان كاهش مي يابد و ممكن است به صورت دوره ايي به دوز هاي مكمل يادآور از آنها نياز باشد . واكسن هاي غير فعال با سلول كامل ويرال شامل واكسن هاي پوليو تزريقي، هپاتيت A ، هاري، آنفلوانزا و باكتريال شامل سياه سرفه، تيفوئيد، وبا و طاعون مي باشد . واكسن هاي غير فعال متشكل از اجزاء ميكروارگانيسم با پاي ة پروتئيني مثل هپاتيتB ،آنفلوانزا، سياه سرفه آسلولار، پاپيلوما ويروس انساني، سياه زخم و توكسوئيد ديفتري و كزاز. واكسن هاي غير فعال متشكل از اجزاء ميكروارگانيسم با ةپاي پلي ساكاريديِ خالص شامل واكسن هاي پنوموكوك، مننگوكوك، سالمونلا تايفي و كانژوگه شده از جمله هموفيلوس آنفلوانزاي B ،پنوموكوك و مننگوكوك مي باشد .واكسن هاي پلي ساكاريدي خالص در كودكان كمتر از 2 سال ايمني دائمي ايجاد نمي كنند و به دوز يادآور هم پاسخ نمي دهند . آنتي بادي هاي ايجاد شده به وسيله ي اين نوع واكسن ها عملكرد فعال كمتري نسبت به آنتي ژن هاي پروتئيني دارند لذا با كانژوگه كردن آنها با يك مولكول پروتئيني قدرت ايمني زايي آنها را افزايش مي دهند . بعضي از واكسن ها به روش نوتركيبي با استفاده از مهندسي ژنتيك توليد مي شوند مثل واكسن هاي هپاتيتB ، پاپيلوما ويروس انساني، نوعي ازواكسن آنفلوانزا، آنفلوانزاي زنده ي ضعيف شده و واكسن باكتريال سالمونلا تايفي.