مفاهیم پایگاه داده ها

مفاهیم پایگاه داده ها

اسلاید 1: جلسه اول: مفاهيم پايگاه داده‌هاجلسه دوم: مدلسازي معنايي داده‌هاجلسه سوم: محدوديتهاي روش ERجلسه چهارم: پايگاه داده در محيط انتزاعيجلسه پنجم: معماري پايگاه داده‌هاجلسه ششم: سيستم مديريت پايگاه داده‌هاجلسه هفتم: DBMS در يك سيستم كامپيوتريجلسه هشتم: معماري سيستم پايگاه داده‌هافهرست جلسات

اسلاید 2: جلسه نهم: مدل رابطه‌ايجلسه دهم: قواعد جامعيت پايگاه داده‌هاجلسه يازدهم: زبان SQLجلسه دوازدهم: ادامه زبان SQLجلسه سيزدهم: ديد در مدل رابطه‌ايجلسه چهاردهم: طراحي پايگاه داده‌هاي رابطه‌ايجلسه پانزدهم: نرمالترسازي رابطه‌هاجلسه شانزدهم: طراحي فيزيكي پايگاه داده‌هافهرست جلسات

اسلاید 3: اهداف اين درسدر اين درس به بخشي از مفاهيم مبنايي دانش و تكنولوژي پايگاه داده‌ها و اصول مدلسازي و طراحي آن پرداخته مي‌شود. پايگاه داده و عناصر اصلي محيط آن معرفي مي‌شود. با مدلسازي معنايي داده‌ها و محيط انتزاعي آشنا مي‌شويم. سطوح معماريهاي پايگاه داده‌ها بيان مي‌شود. سيستم مديريت پايگاه داده‌ها (DBMS) و اجزاء آن شرح داده مي‌شود. به انواع معماريهاي سيستم پايگاهي و مفاهيم اساسي مدل رابطه‌اي پرداخته مي‌شود. با زبان SQL به عنوان يك زبان رابطه‌اي و همچنين با ديدهاي رابطه‌اي آشنا مي‌شويم و در نهايت طراحي پايگاه داده‌ها به روش بالا به پايين، سنتز و طراحي فيزيكي را خواهيم ديد.

اسلاید 4: جلسه اولمفاهيم پايگاه داده‌ها

اسلاید 5: 1- سيستم‌ ذخيره و بازيابي اطلاعات در معناي عام2- رده‌هاي تكنولوژيكي سيستم مديريت پايگاه داده‌ها3- داده4- تعريف اطلاع5- تعريف دانش6- تعريف پايگاه داده‌هاآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 6: 7- مراحل كلي كار در مشي فايلينگ8- معايب مشي فايلينگ9- مراحل كلي كار در مشي پايگاهي10- عناصر محيط پايگاه داده‌ها11- انواع سخت‌افزارهاي محيط پايگاه داده12- انواع نرم‌افزارهاي موجود در محيط پايگاه داده‌هاآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 7: هدفهاي كلي: مقدمه و آشنايي با مفاهيم پايگاه داده‌هاهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: داده، اطلاع، شناخت، سيستم ذخيره و بازيابي و پايگاه داده‌ها را تعريف كند. رده‌هاي تكنولوژيكي پايگاه داده را بيان كند. رهيافتهاي ايجاد يك سيستم كاربردي را ارائه كند.

اسلاید 8: اصطلاح پايگاه داده‌ها يكي از رايج‌ترين اصطلاحات در دانش و فن كامپيوتر استدر اين درس دانشجويان تنها با بخشي از مفاهيم بنيادي دانش وفن پايگاه داده‌ها آشنا شده، آگاهي پايه‌اي لازم را براي مطالعه بيشتر و يا كار در اين زمينه كسب مي‌كنند.

اسلاید 9: سيستم مديريت پايگاه داده‌ها يكي از سيستم‌هاي ذخيره و بازيابي اطلاعات است.

اسلاید 10: سيستم‌ ذخيره و بازيابي اطلاعات در معناي عام:هر سيستمي كه به كاربر برنامه‌ساز يا نابرنامه‌ساز امكان دهد تا اطلاعات خود را ذخيره، بازيابي و پردازش كند.

اسلاید 11: رده‌هاي تكنولوژيكي سيستم مديريت پايگاه داده‌ها6- سيستم هوشمند مديريت پايگاه داده‌ها4- سيستم مديريت پايگاه شناخت5- سيستم مديريت پايگاه داده‌هاي شيئ‌گرا7- سيستم معنايي مديريت پايگاه داده‌ها3- سيستم مديريت پايگاه داده‌ها2- سيستم مديريت داده‌ها1- سيستم فايلينگادامه9- سيستم مديريت پايگاه داده‌هاي نيم‌ساختمند و ناساختمند8- سيستم مديريت پايگاه داده‌هاي زمانبند

اسلاید 12: 10- سيستم مديريت پايگاه داده‌هاي بي درنگ11- سيستم داده‌كاوي و كشف شناخت12- سيستم مديريت چند پايگاهي13- سيستم اطلاعات اجرائي14- سيستم فعال مديريت پايگاه داده‌ها15- سيستم مديريت پايگاه داده‌هاي شيئ-رابطه‌ايرده‌هاي تكنولوژيكي سيستم مديريت پايگاه داده‌ها

اسلاید 13: دادهتعريف اول- نمايش ذخيره‌شده اشياء فيزيكي، چيزهاي مجرد، بوده‌ها، رويدادها يا چيزهاي قابل مشاهده كه در تصميم‌سازي بكار مي‌آيند.

اسلاید 14: دادهتعريف دوم- هر مجموعه‌اي از بوده‌ها

اسلاید 15: تعريف سوم- بوده‌هاي خام كه معناي اندكي دارند مگر اينكه به صورت منطقي سازمان‌دهي شده باشندداده

اسلاید 16: تعريف داده از ديدگاه ANSIنمايش بوده‌ها، پديده‌ها، مفاهيم يا شناخته‌ها به طرزي صوري و مناسب براي برقراري ارتباط، تفسير يا پردازش توسط انسان يا هر امكان خودكارهر نمايشي اعم از كاراكتري يا كميتهاي قياسي كه معنايي به آن قابل انتساب باشد.

اسلاید 17: تعريف اطلاعاطلاع به داده‌اي اطلاق مي‌شود كه توسط يك فرد يا سازمان براي تصميم‌گيري بكار مي‌روداطلاع عبارت است از داده سازمان‌ يافته‌اي كه شناختي را منتقل مي‌كنداطلاع، داده پردازش‌شده است.

اسلاید 18: تعريف دانشدانش عبارتست از نمايش نمادين جنبه‌هايي از بخشي از خرد جهان واقع

اسلاید 19: تعريف پايگاه داده‌هامجموعه‌اي است از داده‌هاي ذخيره شده و پايا، به صورت مجتمع(يكپارچه) (نه لزوما فيزيكي، بلكه حداقل به طور منطقي)، بهم مرتبط، با كمترين افزونگي، تحت مديريت يك سيستم كنترل متمركز، مورد استفاده يك يا چند كاربر از يك يا بيش از يك ”سيستم كاربردي“، به طور همزمان و اشتراكي

اسلاید 20: براي ايجاد يك سيستم كاربردي دو رهيافت وجود دارد:1- رهيافت سنتي يا مشي فايلينگ2- رهيافت (مشي) پايگاهي

اسلاید 21: FILESFILESFILESبرنامه‌هاي ايجاد، كنترل و پردازش فايلهاUFIFSياDMSFSياDMSFSياDMSOSOSOSبرنامه‌هاي ايجاد، كنترل و پردازش فايلهاUFIبرنامه‌هاي ايجاد، كنترل و پردازش فايلهاUFIمحيطذخيره‌سازي اطلاعاتخاص ادارهثبت نام: U1محيطذخيره‌سازي اطلاعاتخاص ادارهفارغ‌التحصيلان: U2محيطذخيره‌سازي اطلاعاتخاص ادارهامور رفاهي: U3محيط فيزيكيذخيره‌ و بازيابي اطلاعاتمحيط فايلينگ منطقي و يا مجازيبرنامه‌سازنابرنامه‌سازكاربرانU3U1U2اداره امور آموزشاداره امور فارغ التحصيلاناداره امور رفاهي دانشجوياننمايش ساده‌شده مشي فايلينگ

اسلاید 22: مراحل كلي كار در مشي فايلينگ- تحليل و بررسي نيازهاي اطلاعاتي و پردازشي هر قسمت به طور جداگانه- اجراي مراحل كلاسيك اوليه لازم براي طراحي و توليد يك سيستم كاربردي- طراحي تعدادي فايل- تعيين مشخصات هر سيستم و وظايف آن- نوشتن مجموعه‌اي از برنامه‌هاي ايجاد، كنترل و پردازش فايلادامه

اسلاید 23: - استفاده از يك پيكربندي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري مشخص- ايجاد يك سيستم كاربردي براي هر قسمت و برپايي محيط فيزيكي ذخيره و بازيابي اطلاعات و سيستم بهره‌برداري از آن خاص همان قسمت.- انجام تستهاي لازم و تنظيم سيستم كاربرديمراحل كلي كار در مشي فايلينگ

اسلاید 24: معايب مشي فايلينگ1- عدم وجود محيط مجتمع ذخيره‌سازي اطلاعات و عدم وجود سيستم يكپارچه2- عدم وجود سيستم كنترل متمركز روي كل داده‌ها3- افزونگي4- عدم وجود ضوابط ايمني كارا و مطمئن5- خطر بروز پديده ناسازگاري داده‌ها6- عدم امكان اشتراكي شدن داده‌ها7- مصرف نابهينه امكانات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري9- وابستگي برنامه‌هاي كاربردي به محيط ذخيره‌سازي داده‌ها8- حجم زياد برنامه‌سازي

اسلاید 25: فايلهاي ذخيره‌شدهبهم مرتبط(FILES)تيم پياده‌سازپايگاه داده‌هاFSDBMSOSتعريف و كنترل داده‌ها به طور جامع و برنامه‌هاي عمليات در داده‌هاتعريف داده‌ها و برنامه‌هاي عمليات در داده‌ها (AP1)تعريف داده‌ها و برنامه‌هاي عمليات در داده‌ها (AP2)تعريف داده‌ها و برنامه‌هاي عمليات در داده‌ها (AP3)UFIتيم بهره‌بردارنابرنامه‌سازUFIUFIبرنامه‌سازكاربرانمحيط فرافايليكثرت و تنوع ديدها نسبت به داده‌هاي ذخيره‌شدهمحيط واحد، مجتمع و اشتراكي ذخيره‌سازينمايش ساده‌شده مشي پايگاهي

اسلاید 26: - بررسي و تحليل نيازهاي پردازشي و اطلاعاتي همه قسمتها توسط يك گروهمراحل كلي كار در مشي پايگاهي- مدلسازي معنايي داده‌ها- تعيين مشخصات جامع (يكپارچه) كاربردي و وظايف آن- استفاده از يك يا چند DBMS- طراحي پايگاه داده‌ها در سطوح لازمادامه- انتخاب يك يا چند پيكربندي سخت‌افزاري-نرم‌افزاري

اسلاید 27: - تعريف پايگاه داده هر قسمت توسط كاربر مربوطه- طراحي برنامه‌هاي عمليات در پايگاه داده- بهره‌برداري واقعي از سيستم پس از تستهاي لازممراحل كلي كار در مشي پايگاهي- طراحي و توليد واسطهاي كاربرپسند مورد نياز- ايجاد محيط واحد و مجتمع ذخيره‌سازي و مشترك بين كاربران- توليد مجموعه‌اي از برنامه‌هاي ايجاد و كنترل پايگاه داده

اسلاید 28: پايگاه داده‌هاسيستممديريتپايگاه داده‌هاداده‌هاي ذخيره‌شده:مجموعه‌اي از فايلهاسيستم عاملكاربرانيكجاپيوسته (برخط)سخت‌افزار ذخيره‌سازيعناصر محيط پايگاه داده‌ها1- سخت‌افزار2- نرم‌افزار3- كاربر4- داده

اسلاید 29: انواع سخت‌افزارهاي محيط پايگاه داده1- سخت‌افزار ذخيره‌سازي داده‌ها2- سخت‌افزار پردازشگر3- سخت‌افزار همرسانش (ارتباط)

اسلاید 30: انواع نرم‌افزارهاي موجود در محيط پايگاه داده‌ها1- سيستم مديريت پايگاه داده‌ها (DBMS)2- برنامه‌هاي كاربردي قابل اجرا در محيط DBMS3- رويه‌هاي ذخيره‌شده4- نرم‌افزار شبكه

اسلاید 31: جلسه دوممدلسازي معنايي داده‌ها

اسلاید 32: 1- مدلسازي معنايي داده‌ها2- انواع روشهاي مدلسازي معنايي داده‌ها3- سه مفهوم معنايي موجود در روش ER4- تعريف موجوديت5- سه ضابطه در رابطه با تشخيص يك نوع موجوديت6- موجوديت مستقل و وابسته7- تعريف صفتآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 33: 8- انواع صفت و تعاريف هريك9- ارتباط10- خصوصيات نوع ارتباط11- نمودار ER12- نمادهاي رسم نمودار ER13- وضع مشاركت در ارتباط14- درجه آن ارتباط 15- چندي يا ماهيت نوع ارتباطآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 34: هدفهاي كلي: آشنايي با مدلسازي معنايي داده‌هاهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: مدلسازي معنايي پايگاه داده‌ها و انواع آن را بيان كند. روش مدلسازي ER و مفاهيم آن را تشريح كند. نمودار ER و نمادهاي آن را رسم كند.

اسلاید 35: مدلسازي معنايي داده‌هاداده‌هاي ذخيره‌شدني در پايگاه داده‌ها ابتدا بايد در بالاترين سطح انتزاع مدلسازي معنايي شوند.

اسلاید 36: انواع روشهاي مدلسازي معنايي داده‌هاروش موجوديت- ارتباط (ER)روش زبان عمومي مدلسازي (UML)روش تكنيك مدلسازي شيئي (OMT)

اسلاید 37: سه مفهوم معنايي موجود در روش ERنوع موجوديتصفتارتباط

اسلاید 38: تعريف موجوديتمفهوم كلي ”شيئ“، ”چيز“، ”پديده“ و به طور كلي هر آنچه كه مي‌خواهيم در موردش ”اطلاع“ داشته باشيم و شناخت خود را در موردش افزايش دهيم.

اسلاید 39: سه ضابطه در رابطه با تشخيص يك نوع موجوديت1- معمولا نمونه‌هايي متمايز از يكديگر دارند.2- معمولا بيش ازيك صفت دارد وكاربربه مجموعه‌اي از اطلاعات در مورد آن نياز دارد.3- معمولا حالت كنشگري (فاعليت) يا حالت كنشپذيري (مفعوليت) دارد.

اسلاید 40: موجوديت مستقل و وابستهموجوديت مستقل (قوي)، موجوديتي است كه مستقل از هر موجوديت ديگر و به خودي خود، در يك محيط مشخص مطرح باشد.موجوديت وابسته (ضعيف)، موجوديتي است كه وجودش وابسته به يك نوع موجوديت ديگر است.

اسلاید 41: تعريف صفتخصيصه يا ويژگي يك نوع موجوديت است و هر نوع موجوديت مجموعه‌اي از صفات دارد. هر صفت يك نام، يك نوع و يك معناي مشخص دارد.

اسلاید 42: انواع صفتساده يا مركبتك‌مقداري يا چندمقداريشناسه يا ناشناسه موجوديتهيچ‌مقدارپذير يا ناپذيرذخيره‌شده يا مشتق

اسلاید 43: مقدار صفت ساده از لحاظ معنايي تجزيه‌نشدني يا اتوميك است.صفت مركب از چند صفت ساده تشكيل شده است.

اسلاید 44: صفت تك‌مقداري، صفتي است كه براي يك نمونه از يك نوع موجوديت حداكثر يك مقدار از دامنه مقادير را مي‌گيردصفت چندمقداري بيش از يك مقدار از دامنه مقادير مي‌گيرد.

اسلاید 45: صفت شناسه موجوديت كه گاه به آن كليد هم گفته مي‌شود، دو ويژگي دارد:1- يكتايي مقدار دارد.2- حتي الامكان طول مقاديرش كوتاه است.

اسلاید 46: صفت هيچ مقدارپذيرهيچ مقدار يعني مقدار ناشناخته، مقدار غيرقابل اعمال، مقدار تعريف‌نشده.اگر مقدار يك صفت در يك يا بيش از يك نمونه از يك نوع موجوديت، برابر با هيچ‌مقادر باشد، آن صفت هيچ‌مقدارپذير است.

اسلاید 47: صفت ذخيره‌شده و مشتقصفت ذخيره‌شده صفتي است كه مقاديرش در پايگاه داده‌ها ذخيره شده باشد.صفت مشتق، صفتي است كه مقاديرش در پايگاه داده‌ها ذخيره نشده باشد، بلكه حاصل يك پردازش روي فقره‌هايي از داده‌هاي ذخيره شده باشد.

اسلاید 48: ارتباطتعريف- اندركنش (تعامل) بين دو يا بيش از دو نوع موجوديت است و ماهيتا نوعي بستگي بين انواع موجوديتهاست

اسلاید 49: خصوصيات نوع ارتباط1- هر ارتباط يك نام دارد2- هر ارتباط يك معناي مشخص دارد و اين معنا با معناي هر ارتباط ديگر متفاوت است.3- هر ارتباط نمونه‌هايي دارد.

اسلاید 50: نمودار ERنموداري است كه سه مفهوم اساسي مدل ER، يعني نوع موجوديت، صفت و ارتباط نمايش داده مي‌شوند

اسلاید 51: نمادهاي رسم نمودار ERنوع موجوديتنوع موجوديت ضعيفنوع ارتباطنوع ارتباط با موجوديت ضعيفمشاركت نوع موجوديت در نوع ارتباط

اسلاید 52: مشاركت الزاميصفتصفت شناسه اولصفت شناسه دومصفت شناسه مركبصفت چندمقدارينمادهاي رسم نمودار ER

اسلاید 53: E1RE2E2E1صفت مركبصفت مشتقچندي ارتباطارتباط ”گونه‌اي است از“11NN1M1 به N1 به 1M به Nنمادهاي رسم نمودار ER

اسلاید 54: وضع مشاركت در ارتباطمشاركت يك نوع موجوديت در يك نوع ارتباط را الزامي گويند، اگر تمام نمونه‌هاي آن نوع موجوديت در آن نوع ارتباط شركت كنند. در غير اين صورت مشاركت غيرالزامي است.دانشجوانتخابدرسنمايش مشاركت الزامي

اسلاید 55: تعداد شركت‌كنندگان در يك ارتباط را درجه آن ارتباط مي‌گويند.استاددرسدانشجوترمنمرهسال آموزشيانتخابارتباط بين سه موجوديت

اسلاید 56: چندي يا ماهيت نوع ارتباط عبارتست از چگونگي تناظر بين دو مجموعه نمونه‌هاي آن دو نوع موجوديت.انواع چندي ارتباط:يك به يك 1:1يك به چند 1:Nچند به چند N:M

اسلاید 57: درسدانشجوترمنمرهانتخابNMحذفسال آموزشيN1نمايش چندي ارتباط

اسلاید 58: جلسه سوممحدوديتهاي روش ER

اسلاید 59: 1- مشكلات روش ER (سه نوع دام)2- تجزيه و تركيب3- تخصيص و تعميم4- تجمع5- وراثت صفت6- دسته‌بندي7- مراحل مدلسازي معنايي داده‌ها8- روش مدلسازي UML9- نمادها10- خصوصيات کلي روش مدلسازي معنايي داده هاآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 60: هدفهاي كلي: مشكلات و محدوديتهاي روش ERهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: مشكلات روش ER (انواع دامها) را تشريح كند. محدوديتهاي روش ER را كه در روش EER برطرف شدند، بيان كند. مراحل مدلسازي معنايي داده‌ها را توصيف كند. مدلسازي UML و نمادهاي به كار رفته در آن را شرح دهد. خصوصيات كلي مدلسازي معنايي داده‌ها را بيان كند.

اسلاید 61: مشكلات روش ERهنگامي ايجاد مي‌شود كه با داشتن مثلا سه ارتباط دو موجوديتي، وجود يك ارتباط سه موجوديتي را نتيجه بگيريم در وضعي كه اين استنتاج درست نباشد1- دام حلقه‌اي

اسلاید 62: اين نوع دام وقتي ايجاد مي‌شود كه بين يك نوع موجوديت E و هريك از ديگر انواع موجوديت F، G و ... ارتباط 1:N با مشاركت الزامي وجود داشته باشد، ولي ارتباط بين مثلا F و G، در مدلسازي ديده نشده باشد.مشكلات روش ER2- دام چندشاخه (چتري)

اسلاید 63: هنگامي ايجاد مي‌شود كه بين دو نوع موجوديت E وF، يك ارتباط باچندي 1:N و مشاركت الزامي وجود داشته باشد، ولي F خود با نوع موجوديت G، ارتباط 1:N با مشاركت غيرالزامي داشته باشد. به دليل غير الزامي بودن ارتباط بين F و G، نمي‌توان همه اطلاعات دوموجوديتي در مورد ارتباط بين نمونه‌هاي دو نوع موجوديت E و G را بدست آورد.مشكلات روش ER3- دام شكاف

اسلاید 64: محدوديتهاي روش ER كه در روش EER برطرف گرديدند:تجزيهتعميمتركيبتخصيصتجميعوراثت صفت

اسلاید 65: تجزيهتجزيه يا جداسازي يعني يك شيئ كل را به اجزاء تشكيل‌دهنده آن تقسيم كنيم. شيئ كل صفات، ساختار و رفتار خود را دارد و هريك از اجزاء نيز صفات، ساختار و رفتار خاص خود را دارند. شيئ كل شامل اجزاء خود است و بين شيئ كل و اجزايش، ارتباط شمول وجود دارد. به اين نوع ارتباط در EER، ارتباط ”جزئي است از ...“ گفته مي‌شود.

اسلاید 66: تركيبتركيب، عكس عمل تجزيه است و در اين عمل، با داشتنEi(i=1 , 2 , …) يك نوع موجوديت E را بازشناسي مي‌كنيم به نحوي كه Eiها اجزاء تشكيل‌دهنده آن باشند.

اسلاید 67: Mother BoardMonitorRAMHardCOMPUTER. . .. . .. . .مثال تجزيه و تركيب

اسلاید 68: تخصيصتخصيص عبارتست از مشخص كردن گونه‌هاي خاص يك شيئ براساس يك يا چند ضابطه مشخص، مثلا اگر شيئ موجود زنده را درنظر بگيريم، سه گونه خاص آن عبارتند از: انسان، حيوان و نبات. در روش EER هر يك نوع موجوديت مي‌تواند خود زيرنوع موجوديتهايي داشته باشد. بين هر زيرنوع موجوديت و زبرنوع ارتباط ”گونه‌اي است از ...“ وجود دارد.

اسلاید 69: تعميمعبارت است از تشخيص يک نوع موجوديت جديد در ِيک سطح انتزاعی بالاتر، با داشتن حداقل دو نوع موجوديت از پيش ديده شده که ماهيتاً از ِک نوع هستند

اسلاید 70: دانشجودانشجوي دورهدكترادانشجوي دورهكارشناسيدانشجوي دورهكارشناسي ارشدنام و نام خانوادگيشمارهزيرنوعهازيرنوعمثال تخصيص و تعميم. . .. . .. . .. . .صفات خاصصفات خاصصفات خاصصفات مشترك...

اسلاید 71: وراثت چندگانهيك زيرنوع موجوديت، مي‌تواند در عين حال زيرنوع يك زبرنوع موجوديت ديگر هم باشد. با اين ترتيب مي‌توان مفهوم وراثت چندگانه را در روش EER نمايش داد.

اسلاید 72: دانشجومثال وراثت چندگانهدانشجوي دوره شبانهدانشجوي دوره روزانهدانشجوي دوره كارشناسيدانشجوي دوره كارشناسي ارشد

اسلاید 73: زيرنوع اجتماعيك زيرنوع مي‌تواند زيرنوع بيش از يك زبرنوع باشد. ممكن است زبرنوعهاي اين زيرنوع، از يك نوع نباشند. به اين زيرنوع اصطلاحا دسته (طبقه) گويند. براي نمايش دسته، از نماد U استفاده مي‌شود.

اسلاید 74: E1IDE2IDUE1E2E3دسته‌بندي

اسلاید 75: تجميعتجمع عبارتست از ساختن يك نوع موجوديت جديد با ديدن دو يا بيش از دو نوع موجوديت، كه خود باهم در يك ارتباط شركت دارند، به صورت يك نوع موجوديت واحد. در واقع مجموعه‌اي از موجوديتهاي مرتبط را باهم مجتمع كرده و به عنوان يك نوع موجوديت واحد، درنظر مي‌گيريم و اين نوع موجوديت واحد خود مي‌تواند با نوع موجوديت ديگري ارتباط داشته باشد.

اسلاید 76: نمايش تجميع

اسلاید 77: مراحل مدلسازي معنايي داده‌ها1- مطالعه، تحليل و شناخت محيط2- برآورد خواسته‌ها و نيازهاي اطلاعاتي و پردازشي همه كاربران و تشخيص محدوديتهاي معنايي وقواعد فعاليتهای محيط3- بازشناسي انواع موجوديتهاي مطرح و تعيين وضع هريك4- تعيين مجموعه صفات هر نوع موجوديت،ميدان وجنبه های هر صفتادامه

اسلاید 78: 5- بازشناسي انواع ارتباطات بين انواع موجوديتها، تشخيص نوع مشاركت و چندي ارتباط6- رسم نمودار ER با کمترين افزونگی7- فهرست كردن پرسشهايي كه پاسخ آنها از نمودار ER بدست مي‌آيد.8- وارسي مدلسازي انجام شده تا اطمينان حاصل شود كه مدلسازي پاسخگوي نياز كاربران است.مراحل مدلسازي معنايي داده‌ها

اسلاید 79: روش مدلسازي UMLدر اين روش از چند نمودار براي نمايش مدلسازي و طراحي نرم‌افزار استفاده مي‌شودمفاهيم اصلي در اين مدلسازي: رده صفت بستگي

اسلاید 80: تناظر بين مفاهيم UML و مفاهيم EERتناظر بين مفاهيم UML و مفاهيم EERمفهوم در EERمفهوم در UMLنوع موجوديتردهنمونه موجوديتشيئصفتصفتارتباطبستگينمونه ارتباطبندارتباط بازگشتيبستگي انعكاسينوع ارتباط شناسابستگي به شناسگرصفت مركبميدان ساختمندصفت نوع ارتباطصفت بستگیچندي نوع ارتباطچندي بستگي

اسلاید 81: نمادها رده با يك مربع يا مستطيل نشان داده مي‌شود وبه شكل زير به سه قسمت تقسيم مي‌شود:نام ردهپردازشها(روشها)نام صفات

اسلاید 82: بستگي بين دو رده، به صورت يك خط متصل‌كننده دو رده نمايش داده مي‌شود و نام ارتباط روي خط نوشته مي‌شود.شيئ كلشيئ جزء تجمع به صورت زير نشان داده مي‌شود:نمادها

اسلاید 83: چندي بستگي به صورت min…max نوشته مي‌شود. اگر به جاي max علامت ستاره باشد، به اين معنا است كه مقدار max محدوديت ندارد. صفت چندمقداري به صورت يك رده جداگانه نشان داده مي‌شود، ولي فاقد قسمت مربوط به پردازش است.نمادها

اسلاید 84: نام ميدان بعد از نام صفت نوشته مي‌شود و بين اين دو نام علامت : گذاشته مي‌شود. صفت بستگي در يك مربع (مستطيل) نوشته مي‌شود و اين مربع با خط‌چين به خط نمايشگر بستگي متصل مي‌شود. نام بستگي و نام صفات آن در دو قسمت از اين مربع گذاشته مي‌شود.نمادها

اسلاید 85: پردازشهانام صفتنام ردهپردازشهانام صفتنام ردهنام بستگينام صفاتMin…max نام بستگي min…maxنمايش صفت پيوند در UML

اسلاید 86: خصوصيات کلي روش مدلسازي معنايي داده‌هاگوياييصوري بودن سادگي مفاهيمقابليت نمايش نموداري ايجازجامع بودن مفاهيمقابليت نمايش ساختار، حالت و رفتار نوع موجوديتگسترش‌پذيري

اسلاید 87: جلسه چهارمپايگاه داده در محيط انتزاعي

اسلاید 88: 1- پايگاه داده‌ها در محيط انتزاعي2- سطوح محيط انتزاعي3- گونه‌هاي موجود ساختار داده‌اي4- مفهوم ساختار داده‌اي در سطوح مختلف پايگاه داده‌ها5- ساختار داده‌اي رابطه‌اي6- شماي پايگاه جدولي7- عمليات در پايگاه جدوليآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 89: 8- عملگرهاي جبر رابطه‌اي 9- برخي ويژگيهاي ساختار داده‌اي جدولي10- ساختار داده‌اي سلسله‌مراتبي11- برخي ويژگيهاي ساختار داده‌اي سلسله‌مراتبي12- ساختار داده‌اي شبكه‌اي13- مجموعه كوداسيل14- برخي ويژگيهاي ساختار داده‌اي شبكه‌ايآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 90: هدفهاي كلي: آشنايي با پايگاه داده‌ در محيط انتزاعيهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: پايگاه داده در محيط انتزاعي و سطوح اين محيط را بيان كند. ساختار داده‌اي رابطه‌اي و ويژگيهاي آن را بيان كند. ساختار داده‌اي شبكه‌اي و ويژگيهاي آن را بيان كند. ساختار داده‌اي سلسله‌مراتبي و ويژگيهاي آن را بيان كند.

اسلاید 91: پايگاه داده‌ها در محيط انتزاعيدر مقوله پايگاه داده‌ها وقتي از محيط انتزاعي سخن مي‌گوييم، منظور محيطي است فراتر از محيط فايلينگ منطقي و فايلينگ فيزيكي. مفاهيمي كه در اين محيط مطرح مي‌شوند بايد از جنبه‌هاي فايلينگ پايگاه مستقل و ماهيتا انتزاعي باشند.

اسلاید 92: خرد جهان واقعمدل معنايي پايگاه داده هاطرح منطقي پايگاه داده ها در: سطح خارجيسطح ادراکيبالاترين سطح انتزاعسطوح انتزاعي در پايگاه داده هامحيط انتزاعيسطوح محيط انتزاعي

اسلاید 93: پايگاه داده‌ها در محيط انتزاعي، گردايه‌اي است از نمونه‌هاي متمايز عنصر (عناصر) ساختاري اساسي يك ساختار داده‌اي مشخص.ساختار داده‌اي امكاني است براي نشان دادن داده‌هاي در مورد انواع موجوديت‌ها و انواع ارتباطات بين آنهاهر ساختار داده‌اي حداقل يك عنصر ساختاري اساسي دارد.

اسلاید 94: گونه‌هاي موجود ساختار داده‌اي- ساختار داده‌اي شبكه‌اي- ساختار داده‌اي سلسله‌مراتبي- ساختار داده‌اي رابطه‌اي- ساختار داده‌اي جعبه‌اي- ساختار داده‌اي هايپرگرافي- ساختار داده‌اي ليستهاي وارون

اسلاید 95: I/P.DSساختار داده‌ايداخلي/فيزيكيساختار داده‌اي ادراكيساختار داده‌اي خارجيC.DSE.DSمفهوم ساختار داده‌اي در سطوح مختلف پايگاه داده‌ها

اسلاید 96: ساختار داده‌اي رابطه‌ايرابطه مفهومي رياضي است. اما از ديد كاربر، رابطه نمايشي جدولي دارد.مفاهيم ساختار جدولي عبارتند از:جدولسطرستونعنصر ساختاري اساسي در اين ساختار داده‌اي، جدول است.

اسلاید 97: شماي پايگاه جدوليشماي پايگاه داده‌ها عبارتست از تعريف (توصيف) ساختهاي انتزاعي طراحي‌شده و نوعي برنامه است شامل دستورات تعريف داده‌ها و كنترل داده‌ها، و دستورات عمليات در داده‌ها در آن وجود ندارد.

اسلاید 98: عمليات در پايگاه جدوليبازيابي (SELECT)بهنگام‌سازي (UPDATE)حذف (DELETE)درج (INSERT)

اسلاید 99: مثال درج يك نمونه دانشجوINSERTINTO STTVALUES(‘7413673’,’AHMADI’,’bs’,’Comp’,’D222’)مثال حذف يك نمونه درسDELETEFROM COTWHERE COID=‘COM777’

اسلاید 100: مثال حذف چند سطرDELETEFROM STTWHERE STDEG=‘ms’با اين دستور مشخصات دانشجويان دوره كارشناسي ارشد از جدول STT حذف مي‌شودمثال بهنگام‌سازي تك سطرUPDATE COTSET COID=‘Com303’WHERE COID=‘Com202’;با اين دستور شماره درس Com202 عوض مي‌شود.

اسلاید 101: مثال بهنگام‌سازي چند سطرUPDATE COTSET CREDIT=‘1’WHERE COTYPE=‘Lab’;با اين دستور، تعداد واحد تمام درسهاي آزمايشگاهي، يك مي‌شود.مثال بازيابيSELECT DOIDFROM STCOTWHERE STID=‘76140444’با اين دستورشماره درسهاي يك دانشجو بازيابي مي‌شود.

اسلاید 102: عملگرهاي جبر رابطه‌اي كه براي بازيابي از محيط جدولي بكار مي‌روند:1- عملگر گزينش (تحديد) RESTRICT: زيرمجموعه‌اي افقي (تعدادي سطر) را بازيابي مي‌كند.2- عملگر پرتو PROJECT: زيرمجموعه‌اي عمودي (تعدادي ستون) را بازيابي مي‌كند.3- عملگر پيوند JOIN: دو جدول را بهم پيوند مي‌زند، يعني سطرهايي كه شرايط مورد نظر را داشته باشند، با يكديگر پيوند مي‌شوند.

اسلاید 103: برخي ويژگيهاي ساختار داده‌اي جدولي1- از نظر كاربر نمايش ساده‌اي دارد.2- محيطش مسطح است.3- عنصر ساختاري اساسي آن جدول است.4- همه چيز با فقره داده‌هاي ساده نمايش داده مي‌شود.5- ارتباطات با چنديهاي مختلف در آن قابل نمايش است.6- منطق بازيابي آن ساده است.7- ساختار منطقي دستور بازيابي آن ساده است.8- براي پرسشهاي قرينه، رويه پاسخگوي قرينه دارد.9- مبناي تئوريك قوي دارد.

اسلاید 104: ساختار داده‌اي سلسله‌مراتبيعناصر ساختاري اساسي1- نوع ركورد2- نوع پيوند پدر- فرزنديNTYVUPMنوع ركورد براي نمايش نوع موجوديت به كار مي‌رود.ارتباط بين دو نوع موجوديت به وسيله پيوند پدر–فرزندي نمايش داده مي‌شود.

اسلاید 105: برخي ويژگيهاي ساختار داده‌اي سلسله‌مراتبي1- سادگي نمايش ساختار جدولي را ندارد.2- مبناي رياضي ندارد.3- دو عنصر ساختاري اساسي دارد.4- ارتباط يك به چند را نمايش مي‌دهد.5- نمايش ارتباط چند به چند در آن دشوار است.6- ساخت منطقي رويه بازيابي آن به سادگي منطق رويه بازيابي در ساختار جدولي نيست.ادامه

اسلاید 106: 7- در عمليات ذخيره‌سازي مشكلاتي دارد.8- تقارن ساختار جدولي را ندارد.9- تعدادي قاعده جامعيت ذاتي دارد.10- در مواقعي كه در ذخيره‌سازي نمونه‌هاي فرزند، افزونگي پديد آيد، پايگاه در معرض ناسازگاري قرار مي‌گيرد.برخي ويژگيهاي ساختار داده‌اي سلسله‌مراتبي

اسلاید 107: ساختار داده‌اي شبكه‌ايعناصر ساختاري اساسي1- نوع ركورد2- نوع مجموعهنوع ركورد براي نمايش نوع موجوديت به كار مي‌رود.نوع مجموعه براي نمايش ارتباط 1:N بين دو (چند) نوع موجوديت به كار مي‌رود.ABCEGFHD

اسلاید 108: نوع مجموعه (مجموعه كوداسيل) از سه جزء تشكيل شده است:1- نام مجموعه2- يك نوع ركورد مالك3- يك نوع ركورد عضو

اسلاید 109: DEIDSTIDE-TERM…..…..DEPTSTIDمالكعضويك نوع مجموعه كوداسيل

اسلاید 110: برخي ويژگيهاي ساختار داده‌اي شبكه‌اي1- سادگي ظاهري ساختار داده‌اي جدولي را ندارد.2- مبناي رياضي ندارد.3- دو عنصر ساختاري اساسي دارد.4- ماهيتا خاص نمايش ارتباطات ”يك به چند“ نيست.5- ساخت منطقي دستور بازيابي آن پيچيده‌تر از ساختارهاي ديگر است.ادامه

اسلاید 111: 6- مثل ساختار داده‌اي جدولي تقارن دارد.7- خطر بروز ناسازگاري داده‌ها نسبت به ساختار سلسله‌مراتبي، كمتر است.8- قواعد جامعيت ذاتي دارد.9- به علت حجم زياد اشاره‌گرها، ايجاد يا اصلاح آنها مي‌تواند سبب بروز فزونكاري در سيستم شود.10- بعضي آنوماليهاي مدل سلسله‌مراتبي در عمليات ذخيره‌سازي را ندارد.برخي ويژگيهاي ساختار داده‌اي شبكه‌اي

اسلاید 112: جلسه پنجممعماري پايگاه داده‌ها

اسلاید 113: 1- معماری پشنهادی ANSI2- ديد ادراكي (مفهومي)3- ديد خارجي4- ديد داخلي5- سطوح معماري در محيط ناپايگاهي و محيط پايگاهي و نقش DBMS در ايجاد، مديريت و پردازش فايلها6- كاربر7- زبان ميزبانآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 114: 8- نقش افزايش تعداد زبانهاي ميزبان مورد پذيرش DBMS9- زبان داده‌اي فرعي10- دستورهاي DSL براي سه سطح معماري پايگاه داده‌ها11- تقسيم‌بندي زبان داده‌اي فرعي از نظر نياز به زبان ميزبان12- روند كلي مرحله كامپايل برنامه دوزباني13- ويژگيهاي زبان داده‌اي فرعيآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 115: هدفهاي كلي: آشنايي با معماري پايگاه داده‌‌هاهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: معماري پايگاه داده‌ها را تشريح كند. ديدهاي ادراكي، خارجي و داخلي را توضيح دهد. سطوح معماري در محيط ناپايگاهي و پايگاهي را مقايسه كند. كاربر، زبان ميزبان، زبان داده‌اي فرعي و ويژگيهاي آن را بيان نمايد.

اسلاید 116: معماري پايگاه داده‌هامعماري پشنهادي ANSIکاربر 1HL + DSLکاربر 2HL + DSLديد خارجي 1ديد خارجي 1کاربر iHL + DSLديد داخليديد ادراکي (مفهومي)فايل 1فايل 2فايل Kديد خارجي jOSDBMSDBAسطح خارجيسطوح انتزاعيسطح ادراکيسطح داخلي سطح فيزيکي

اسلاید 117: ديد ادراكي (مفهومي)1- ديد طراح پايگاه داده‌ها نسبت به داده‌هاي ذخيره‌شده است.2- جامع است.3- در يك محيط انتزاعي مطرح است.4- با عناصر ساختاري اساسي همان ساختار داده‌اي طراحي مي‌شود.5- شماي ادراكي نوعي برنامه است حاوي دستورات تعريف و كنترل داده‌ها. سطح ادراكي در واقع همين شماي ادراكي است.6- شماي ادراكي به سيستم داده مي‌شود و در كاتالوگ سيستم نگهداري مي‌شود.

اسلاید 118: ديد خارجي1- ديد كاربر خاص نسبت به داده‌هاي ذخيره‌شده در پايگاه داده است.2- جزئي است.3- در سطح انتزاعي مطرح است.4- روي ديد ادراكي طراحي و تعريف مي‌شود.5- شماي خارجي نوعي برنامه است حاوي دستورات تعريف و كنترل داده‌ها در سطح خارجي كه توسط كاربر اين سطح نوشته مي‌شود.ادامه

اسلاید 119: 6- به تعريف مجموعه ديدهاي خارجي كاربر، سطح خارجي گفته مي‌شود.7- هر كاربر مي‌تواند تعدادي ديد داشته باشد.8- چند كاربر مي‌توانند در يك ديد مشترك باشند.ديد خارجي

اسلاید 120: ديد داخلي1- ديد DBMS و طراح پايگاه داده‌ها است و در سطحي پايين‌تر از سطح ادراكي، نسبت به كل داده‌هاي ذخيره‌شده است.2- در سطح فايلينگ منطقي مطرح است.3- مبتني بر يك ساختار فايل است كه با نظر طراح پايگاه طراحي مي‌شود و به طراحي، طراحي فيزيكي موسوم است.4- در سطح داخلي پايگاه داده‌ها، فايلينگ منطقي تعريف مي‌شود.5- شماي داخلي نوعي برنامه است كه توسط خود DBMS توليد مي‌شود و شرح فايلينگ منطق پايگاه است.

اسلاید 121: شماي خارجيشماي ادراكيشماي داخلي: دستورات تعريف و كنترل فايلهابرنامه‌هاي پردازش فايلهابرنامه‌هاي تعريف، كنترل وپردازش فايلهاFLIESداده‌هاي ذخيره‌شده در محيط فيزيكيFILESداده‌هاي ذخيره‌شده در محيط فيزيكيFSAMمحيط پايگاهيطراح و پياده‌ساز پايگاه داده‌هاسطوح انتزاعيبرنامه‌ساز فايل‌پردازDBMSFSAMOSDBمحيط ناپايگاهيسطوح معماري در محيط ناپايگاهي و محيط پايگاهي و نقش DBMS در ايجاد، مديريت و پردازش فايلها

اسلاید 122: كاربردر معناي عام، هر استفاده‌كننده از پايگاه داده‌ها را كاربر گوييم.كاربرهميشگي: منظمموردي: نامنظمكاربر: پايانيدر اسلوب پيوستهابزارسازكاربردسازسيستم‌ساز(پياده‌ساز)جزء تيممديريت پايگاهجزء تيم اجرائيبرنامه‌سازنابرنامه‌سازدر اسلوب يكجاكاربر فرميكاربر منوييكاربر نقشه‌ايكاربر فرمانيكاربر پارامتريكاربر گرافيكيكاربر با زبان طبيعيكاربر صوتيQLHL + QLدر اسلوب تعاملي

اسلاید 123: زبان ميزبانيكي از زبانهاي برنامه‌سازي متعارف مانند كوبول، PL1، فرترن، پاسكال، C و زبانهايي مثل ADA، LISP، JAVA و نيز زبان اسمبلي است.

اسلاید 124: تنوع كاربردتنوع كاربرانعطاف‌پذيري بيشتركاهش هزينه سازمانافزايش تعداد زبانهاي ميزبان مورد پذيرش DBMS

اسلاید 125: زبان داده‌اي فرعي1- دستورات تعريف داده‌ها Data Definition Language (DDL)2- دستورات عمليات روي داده‌ها Data Manipulation Language (DML) 3- دستورات كنترل داده‌ها Data Control Language (DCL) شامل سه دسته دستور زير است:

اسلاید 126: سطح خارجيسطح ادراكيسطح داخليDCLDMLDLLمعماريANSIDSLدستورهاي DSL براي سه سطح معماري پايگاه داده‌ها

اسلاید 127: تقسيم‌بندي زبان داده‌اي فرعي از نظر نياز به زبان ميزبانمستقل (I.DSL): به زبان ميزبان نياز ندارد و به صورت تعاملي استفاده مي‌شود. در واقع يك زبان پرس وجو است.ادغام‌شدني (E.DSL): دستورهايش در متن برنامه‌اي به زبان ميزبان به كار مي‌رود و مستقلا قابل استفاده نيست.هم مستقل و هم ادغام‌شدني (I/E.DSL)

اسلاید 128: دستورهايHL ودستورهايDSLدستورهايDSL:كامپايل شدهبرنامه به HL:كامپايل شدهدستورهاي DSLدستورهاي HLپيشكامپايلراجراكامپايلر DSLكامپايلر HLروند كلي مرحله كامپايل برنامه دوزباني

اسلاید 129: ويژگيهاي زبان داده‌اي فرعي1- تعداد دستورهايش بايد كم باشد.2- دستورهايش بايد شبه زبان طبيعي باشد.3- يادگيري و استفاده آن بايد ساده باشد.4- در طراحي آن بايد اصل وحدت دستور رعايت شود.5- دستورهايش بايد مبتني بر عناصر ساختاري اساسي ساختار داده‌اي طراحي شوند.ادامه

اسلاید 130: 6- بهتر است نارويه‌اي (ناروشمند) باشند.7- بهتر است كامپايلري باشد و نه مفسري.8- بهتر است از نظر ساختاري كامل باشد.9- بهتر است از نظر برنامه‌سازي و محاسباتي كامل باشد.10- زبان بايد از نظر تعداد دستورهاي كنترل داده‌ها و عملكرد هردستور، غني و قوي باشد.11- بايد از نظر انواع داده‌اي و به ويژه انواع داده‌اي انتزاعي و انواع داده‌اي پيچيده غني باشد.ويژگيهاي زبان داده‌اي فرعي

اسلاید 131: جلسه ششمسيستم مديريت پايگاه داده‌ها

اسلاید 132: 1- سيستم مديريت پايگاه داده‌ها DBMS2- DBMS به كاربر امكان مي‌دهد تا3- رده‌بندي سيستم‌هاي DBMS از نظرهاي مختلف4- اجزاي DBMS از نماي بيروني5- نماي بيروني (ساده‌شده) DBMS6- اجزاي DBMS از نماي دروني7- واحدهاي لايه هسته8- واحدهاي لايه مديريت محيط پايگاه داده‌ها9- ساختار يك سيستم پايگاهيآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 133: هدفهاي كلي: سيستم مديريت پايگاه داده‌هاهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: سيستم مديريت پايگاه داده‌ها را توصيف كند. رده‌بندي DBMS را از ديدگاههاي مختلف بيان كند. اجزاء DBMS از نماي دروني و بيروني را برشمارد. واحدهاي لايه هسته و مديريت پايگاه داده را نام ببرد.

اسلاید 134: سيستم مديريت پايگاه داده‌هاDBMSتعريف: يكي از انواع نرم‌افزارهاي واسط بين محيط فيزيكي ذخيره و بازيابي اطلاعات و محيط منطقي برنامه‌سازي است.

اسلاید 135: DBMS به كاربر امكان مي‌دهد تا:1- پايگاه داده‌هاي خود را تعريف كند.2- در پايگاه داده‌هاي خود عمليات انجام دهد.3- روي پايگاه داده‌هاي خود تا حدي كنترل داشته باشد.

اسلاید 136: رده‌بندي سيستم‌هاي DBMSاز نظر نوع ساختار داده‌اي سيستم رابطه‌اي سيستم سلسله‌مراتبي سيستم شبكه‌اي جز اينها

اسلاید 137: از نظر محيط سخت‌افزاري وابسته به يك محيط خاص ناوابسته به يك محيط خاصرده‌بندي سيستم‌هاي DBMS

اسلاید 138: از نظر رده كامپيوتر خاص محيط كامپيوترهاي شخصي خاص محيط كامپيوترهاي متوسط (Mini Computer) خاص محيط كامپيوترهاي بزرگ (Main Computer) خاص محيط كامپيوترهاي خيلي بزرگ (Super Computer) اجراشونده درچند رده كامپيوتررده‌بندي سيستم‌هاي DBMS

اسلاید 139: از نظر محيط سيستم عامل وابسته به يك سيستم عامل خاص اجراشونده در محيط چند سيستم عاملرده‌بندي سيستم‌هاي DBMSاز نظر نوع معماري سيستم پايگاه داده‌ها با توانش ايجاد پايگاه متمركز با توانش ايجاد پايگاه نامتمركز

اسلاید 140: از نظر معماري مشتري- خدمتگزار با توانش ايجاد معماري چند مشتري – يك خدمتگزار با توانش ايجاد معماري چند مشتري – چند خدمتگزاررده‌بندي سيستم‌هاي DBMSاز نظر زبان سيستم داراي SQL سيستم فاقد SQL

اسلاید 141: از نظر نوع زبان داده‌اي فرعي داراي I.DSL داراي E.DSL داراي E/I.DSLرده‌بندي سيستم‌هاي DBMSاز نظر ماهيت زبان داده‌اي فرعي با زبان رويه‌اي با زبان نارويه‌اي

اسلاید 142: از نظر سيستم فايل خودكفا وابسته به سيستم فايل محيط سيستم عاملرده‌بندي سيستم‌هاي DBMSاز نظر نوع كاربرد تك منظوره همه منظوره

اسلاید 143: از نظر قيمتاز حدود ده هزار دلار تا صد هزار دلار و گاه بيشتررده‌بندي سيستم‌هاي DBMSاز نظر طرز برپايي با محدوديت برپايي يكپارچه داراي امكان برپايي گزينشي

اسلاید 144: از نظر واسط كاربر با واسط زباني با واسط غير زباني با هر دو واسطرده‌بندي سيستم‌هاي DBMS

اسلاید 145: از نظر رفتار در قبال رويدادها سيستم فعال سيستم غير فعالرده‌بندي سيستم‌هاي DBMSاز نظر متدولوژي زبان بدون متدولوژي شيئ‌گرايي داراي متدولوژي شيئ‌گرايي

اسلاید 146: از نظر بهينه‌سازي پرسش داراي بهينه‌سازي متعارف داراي بهينه‌سازي مبتني بر قاعده، معنايي و ...رده‌بندي سيستم‌هاي DBMSاز نظر نوع تراكنش پذيرنده تراكنشهاي ساده پذيرنده تراكنشهاي با مدل پيشرفته

اسلاید 147: از نظر نوع پردازش با قابليت پردازش بي‌درنگ فاقد اين قابليترده‌بندي سيستم‌هاي DBMSاز نظر رسانه ذخيره‌سازي پايگاه داده‌ها با قابليت ايجاد MMDB فاقد اين قابليت

اسلاید 148: از نظر قابليت تعامل بين سيستمها فاقد اين قابليت داراي قابليت تعامل با سيستمهاي همگن داراي قابليت تعامل با سيستمهاي ناهمگنرده‌بندي سيستم‌هاي DBMSاز نظر پردازش داده‌هاي زمانمند فاقد جنبه‌هاي يك سيستم زماني سيستم مديريت پايگاه داده‌هاي زماني

اسلاید 149: اجزاي DBMS از نماي بيروني واحد پردازشگر پرسش‌ها و برنامه‌هاي كاربردي واحد ايجاد و مديريت داد‌هاي ذخيره‌شده

اسلاید 150: برنامه‌هاي كاربردي/ پرسشهاواحد دستيابي به داده‌هاي ذخيره‌شدهواحد پردازشگر برنامه كاربردي و پرسشهاداده‌هاي ذخيره‌شدهمتا دادهكاربرنماي بيروني (ساده‌شده) DBMSسيستم مديريت پايگاه داده‌هاDB

اسلاید 151: اجزاي DBMS از نماي دروني لايه هسته (سيستم كنترل يا موتور پايگاه داده‌ها) لايه مديريت محيط پايگاه داده‌ها لايه تسهيلات نرم‌افزاري (ابزارها)

اسلاید 152: واحدهاي لايه هسته1- واحد دريافت درخواست كاربر و وارسي‌هاي اوليه2- واحد توليد شماها3- پيش‌كامپايلرها براي DML4- كامپايلرها (پردازنده DML)5- پردازشگر پرسش و بهينه‌ساز پرسش6- واحد مديريت سطح داخليادامه

اسلاید 153: واحدهاي لايه هسته7- واحد مديريت بافر8- واحد مديريت فضاي ديسك9- واحد ناظر زمان اجرا10- واحد مديريت همروندي تراكنش‌ها11- واحد مديريت انتقال داده‌ها12- واحد مديريت كاتالوگ

اسلاید 154: واحدهاي لايه مديريت محيط پايگاه داده‌ها1- واحد كنترل جامعيت پايگاه داده‌ها2- واحد ترميم پايگاه داده‌ها3- واحد ايمني و حفاظت پايگاه داده‌ها4- واحد توليد نسخه‌هاي پشتيبان5- واحد توليد فايلهاي ثبت تراكنشها

اسلاید 155: مدير فضاي ديسكمدير فايلينگ منطقمدير بافركامپايلرDDLمديرترميممديرتراكنشهاوقفلها. . . . . . .. . . . . .واحد پردازشگر پرسشهافرمانهاي زبان پايگاهيUFICLIواسط APهاواسط DMLDDLشاخصهاداده‌هاي ذخيره‌شدهمتاداده‌هافايلثبتتراكنشهاواحد مديريت داده‌هاي ذخيره‌شدهمدير پايگاه داده‌هاDBMSكاربر نابرنامه‌سازكاربر مورديبرنامه‌ساز APهاساختار يك سيستم پايگاهي

اسلاید 156: جلسه هفتمDBMS در يك سيستم كامپيوتري

اسلاید 157: 1- جايگاه DBMS در يك سيستم كامپيوتري2- سه طرح كاربرد DBMS در برنامه‌هاي كاربردي3- اسلوبهاي عملياتي4- كاتالوگ سيستم و ديكشنري داده‌ها: متا داده‌ها5- اطلاعاتي كه در ديكشنري داده‌ها نگهداري مي‌شود6- ديكشنري داده‌ها و استفاده‌كنندگان آن7- پارامترهاي شناخت DBMS8- مدير پايگاه داده‌هاآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 158: 9- برخي مسئوليتهاي در تيم مديريت پايگاه داده‌ها10- پنج سرمايه در مديريت نوين سازمانها11- مزايا و معايب تكنولوژي پايگاه داده‌ها12- مزايا و معايب سيستم تك‌كاربري13- مزايا و معايب سيستم چند‌كاربري14- شرايط استفاده از تكنولوژي پايگاه داده‌ها15- كاربردهاي جديد تكنولوژي پايگاه داده‌ها16- استقلال داده‌اي و انواع آنآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 159: هدفهاي كلي: DBMS در يك سيستم كامپيوتري و مدير پايگاه داده‌هاهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: ارتباط DBMS با ساير عناصر نرم‌افزاري را بيان كند اسلوبهاي عملياتي، و پارامترهاي شناخت را نام ببرد. مسئوليتهاي تيم مديريت پايگاه داده‌ها را شرح دهد. مزايا و معايب سيستم تك‌كاربره و چندكاربره را توصيف كند. استقلال داده‌اي و انواع آن را توضيح دهد.

اسلاید 160: سخت‌افزارجايگاه DBMS در يك سيستم كامپيوتريبرنامه‌هاي كاربرديابزارهاي توليد برنامه‌هاي كاربرديDBMSسيستم عامل

اسلاید 161: درخواست كاربرسيستم عاملAP1DBMS1AMDB1DB2يك DBMS براي هر برنامه كاربردي. . . . . . . . . . .

اسلاید 162: درخواست كاربرسيستم عاملAP1DBMS1AMDBيك DBMS براي چند برنامه كاربردي تحت كنترل سيستم عامل. . . . . . . . . . .

اسلاید 163: درخواست كاربرسيستم عاملAP1DBMS1AMDBيك DBMS براي چند برنامه كاربردي با اجراي تحت كنترل DBMS. . . . . . . . . . .

اسلاید 164: اسلوبهاي عملياتيبه طور كلي سه اسلوب عملياتي وجود دارد: اسلوب يكجا اسلوب برخط اسلوب تعاملي

اسلاید 165: كاتالوگ سيستم و ديكشنري داده‌ها: متا داده‌هاحاوي داده‌هايي است در مورد داده‌هاي ذخيره‌شده در پايگاه داده‌هاي كاربر و اين داده‌ها به متاداده‌ها موسومندديكشنري داده‌ها معمولا جزئي از خود سيستم است و به دو صورت فعال و غيرفعال توليد مي‌شود.

اسلاید 166: اطلاعاتي كه در ديكشنري داده‌ها نگهداري مي‌شود: شماهاي خارجي شماي ادراكي شماي داخلي رويه‌هاي مربوط به تبديلات بين سه سطح معماري شرح ساختار فيزيكي داده‌هاي ذخيره‌شده مشخصات و حقوق دستيابي كاربران به داده‌ها مشخصات برنامه‌هاي كاربردي توليد شده و ارتباط آنها با درخواستهاي كاربران مشخصات پايانه‌هاي متصل به سيستمادامه

اسلاید 167: ارتباط بين برنامه‌هاي كاربردي و داده‌هاي ذخيره‌شده قواعد جامعيت ضوابط كنترل ايمني داده‌ها مشخصات پيكربندي سخت‌افزاري سيستم و رسانه‌هاي ذخيره‌سازي اطلاعات متنوع آماري پايگاه داده و كاربران توابع تعريف‌شده توسط كاربراناطلاعاتي كه در ديكشنري داده‌ها نگهداري مي‌شود:

اسلاید 168: ديكشنري داده‌هازيرسيستم جامعيت پايگاه داده‌هابرنامه كاربرديمولد گزارشزيرسيستم وترميم پايگاه داده‌هابهينه‌سازپرس و جوكامپايلر/پيش‌كامپايلرزيرسيستمهاي ايمني و مجازشماريتيم مديريت پايگاه داده‌هابرنامه‌سازان سيستميبرنامه‌سازان كاربرديكاربران پايانيديكشنري داده‌ها و استفاده‌كنندگان آن

اسلاید 169: پارامترهاي شناخت DBMS پارامترهاي مربوط به توانش‌ها و كارايي سيستم تسهيلات و جنبه‌هاي ديگر مشخصات كلي سيستم پارامترهاي مربوط به معماري پايگاه داده‌ها پارامترهاي مربوط به زبان داده‌اي فرعي

اسلاید 170: مدير پايگاه داده‌هافردي است متخصص در پايگاه داده‌ها و با مسئوليت علمي، فني و نيز اداري در محدوده وظايفي كه عهده‌دار استاين مدير همراه با يك تيم تخصصي كار مي‌كند كه به آن تيم مديريت پايگاه داده‌ها مي‌گويند.

اسلاید 171: برخي مسئوليتهاي در تيم مديريت پايگاه داده‌ها مدير پايگاه داده‌ها مدير داده‌ها مدير امور پژوهش-توسعه مدير سيستمهاي كاربردي مسئول تيمهاي برنامه‌سازي مسئول كنترل كارايي DBMS مسئول كنترل كارايي خود سيستم پايگاه داده‌ها مسئول نظارت بر عمليات روي پايگاه داده‌ها مسئول تماس با كاربران زيرمحيطهاي سازمان مسئول تنظيم مستندات و وضع استانده‌ها

اسلاید 172: در مديريت نوين سازمانها، هر سازمان داراي پنج سرمايه است:1- سخت‌افزار2- نرم‌افزار3- داده4- بودجه5- تخصص

اسلاید 173: مزايا و معايب تكنولوژي پايگاه داده‌هامزاياي اين تكنولوژي بستگي به نوع سيستم (DBMS) و معماري سيستم پايگاه داده‌ها و ماهيت كاربردها دارد.

اسلاید 174: سيستم تك‌كاربريمزايا1- هر بخش از سازمان، داده‌هاي خود را نگهداري و پردازش مي‌كند.2- با استفاده از كامپيوترهاي شخصي، حجم داده‌هاي سيستم مركزي كاهش مي‌آيد.3- پايگاه داده‌هاي ايجادشده روي كامپيوترهاي شخصي معمولا كوچك و مدلسازي، طراحي و پياده‌سازي آنها ساده است.4- كار با اين سيستمها و برنامه‌سازي در محيط آنها ساده است.5- با پيشرفت كامپيوترهاي شخصي، اين سيستمها مي‌توانند بسياري از كارهاي سيستمهاي كامپيوتري بزرگ را انجام دهند.

اسلاید 175: معايبسيستم تك‌كاربري1- وجود تعداد زيادي از اين سيستمها در يك سازمان باعث بروز افزونگي، ناسازگاري داده‌ها و ناايمني آنها مي‌شود.2- محوديتهاي سخت‌افزاري سبب محدوديت اندازه فايلها و نيز محدوديت سرعت پردازش باعث محدود شدن حجم پايگاه داده‌ها مي‌شود.3- خود سيستم نمي‌تواند قوي و كارا باشد.ادامه

اسلاید 176: 4- ميزان ايمني و حفاظت در آنها ضعيف است.5- امكانات توليد نسخه پشتيبان در آنها معمولا كم است.6- اشتراكي كردن آنها مشكلات تكنيكي جدي دارد.7- اعمال مجموعه واحدي از استانده‌ها در كل سازمان ناممكن است.8- معمولا كاربر اين محيط مهارت كافي در مدلسازي و طراحي بهينه پايگاه داده‌ها ندارد.9- ايجاد يك سيستم جامع و يكپارچه، براساس اين سيستمها، دشوار و پرهزينه است.معايبسيستم تك‌كاربري

اسلاید 177: سيستم چند‌كاربريمزايا1- اشتراك داده‌ها2- كاهش افزونگي3- تعدد شيوه‌هاي دستيابي به داده‌ها4- اجتناب از ناسازگاري داده‌ها5- تامين همروندي بهتر6- تسهيل پردازش تراكنشها7- تضمين جامعيت داده‌هاادامه

اسلاید 178: 8- حفظ محرمانگي داده‌ها9- امكان اعمال استانده‌ها10- تعدد زبانها11- كاهش حجم برنامه‌ها12- تنوع كاربران13- تسريع در دريافت پاسخ پرسشها14- استفاده بهتر از سخت‌افزار و ...سيستم چند‌كاربريمزايا

اسلاید 179: سيستم چند‌كاربريمعايب1- هزينه بالاي نرم‌افزار و سخت‌افزار2- هزينه بيشتر براي برنامه‌سازي3- هزينه بالا براي انجام مهندسي دوباره به منظور تبديل سيستم از مشي ناپايگاهي به مشي پايگاهي4- كند شدن اجراي بعضي از برنامه‌هاي كاربردي5- خطر آسيب‌پذيري داده‌ها6- تاثيرات گسترده‌تر خرابيها و دشواري بيشتر ترميم آنها7- پيچيده بودن سيستم و نياز به تخصص بيشتر

اسلاید 180: شرايط استفاده از تكنولوژي پايگاه داده‌ها1- نياز به ايجاد يك سيستم يكپارچه اطلاعاتي2- حجم زياد داده‌هاي سازمان و رشد پوياي آن3- تغييرات مداوم در داده‌هاي ذخيره‌شده4- بالا بودن بسامد درخواستهاي كاربران5- نياز به اعمال كنترل متمركز و دقيق روي كل داده‌ها6- وجود ارتباطات پيچيده بين داده‌هاادامه

اسلاید 181: 7- زياد بودن ميزان داده‌هاي مشترك بين برنامه‌هاي كاربردي8- مدنظر بودن صحت، دقت و سازگاري داده‌ها9- زياد بودن گزارشها10- نياز به انجام پردازشهاي تحليلي برخط11- نياز به سيستم داده‌كاوي و كشف دانش در سازمانشرايط استفاده از تكنولوژي پايگاه داده‌ها

اسلاید 182: كاربردهاي جديد تكنولوژي پايگاه داده‌ها سيستم پشتيبان تصميم سيستم داده‌كاوي چندرسانه‌اي سيستم انبارش داده‌ها حيطه‌هاي فضايي و جغرافيايي پايگاه داده‌هاي شخصي و همراه سيستم پايگاه داده‌ها در شبكه جهاني اطلاع‌رساني سيستم اطلاعات اجرايي سيستم اطلاعات طراحي سيستم پردازش تحليلي برخط چندبعدي ...

اسلاید 183: استقلال داده‌اييعني وابسته نبودن برنامه‌هاي كاربردي به داده‌هاي ذخيره‌شدهبرنامه‌هاي كاربرديداده‌هايذخيره‌شدهDB

اسلاید 184: انواع استقلال داده‌اي- استقلال داده‌اي فيزيكي- استقلال داده‌اي منطقي

اسلاید 185: استقلال داده‌اي فيزيكيعبارتست از مصونيت ديدهاي كاربران و برنامه‌هاي كاربردي در قبال تغييرات در سطح داخلي-فيزيكي پايگاه داده‌ها

اسلاید 186: چرا استقلال داده‌اي فيزيكي در سيستمهاي رابطه‌اي جديد كاملا تامين است؟زيرا:1- كاربران سطح خارجي در محيطي كاملا انتزاعي عمل مي‌كنند و برنامه‌هاي كاربردي در اين سطح با فايلينگ پايگاه داده‌ها تماس ندارند.2- بين سطح خارجي و داخلي، يك سطح انتزاعي ديگر واسط است و مانع تاثيرپذيري برنامه‌هاي سطح خارجي از تغييرات درفايلينگ پايگاه داده‌ها مي‌شود.

اسلاید 187: استقلال داده‌اي منطقيعبارتست از مصونيت ديدهاي كاربران و برنامه‌هاي كاربردي در قبال تغييرات در سطح ادراكي پايگاه داده‌ها

اسلاید 188: تغيير در سطح ادراكي يعني تغيير در طراحي منطقي پايگاه داده‌ها و تغيير در شماي ادراكياين تغيير معمولا منجر به تغيير مناسب در سطح فايلينگ پايگاه مي‌شود.

اسلاید 189: تغيير در سطح ادراكي دو وجه دارد:1- رشد پايگاه در سطح ادراكي2- سازمان‌دهي مجدد پايگاه در سطح ادراكي

اسلاید 190: جلسه هشتممعماري سيستم پايگاه داده‌ها

اسلاید 191: 1- معماري سيستم پايگاه داده‌ها2- انواع معماري3- معماري متمركز4- معماري مشتري - خدمتگزار5- طرحهاي معماري مشتري - خدمتگزار6- مزاياي معماري مشتري – خدمتگزار در مقايسه با معماري متمركز7- معماري توزيع‌شده آنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 192: 8- ويژگيهاي معماري توزيع‌شده9- مزايا و معايب معماري توزيع‌شده10- معماري با پردازش موازي11- طرح هاي معماري با پردازش موازي12- معماري سيستم چندپايگاهي13- معماري سيستم پايگاههاي همراهآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 193: هدفهاي كلي: معماري سيستم پايگاه داده‌هاهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: گونه‌هاي مختلف معماري پايگاه داده‌ها شامل معماري متمركز و نامتمركز و انواع معماري نامتمركز و ويژگيهاي هريك را شرح دهد.

اسلاید 194: معماري سيستم پايگاه داده‌هامنظور، چندي و چوني اجزاء تشكيل‌دهنده سيستم و نيز پيكربندي يا طرز تركيب اجزاء سيستم و چگونگي تعامل اجزاء با يكديگر است. در اين معماري حداقل يك پايگاه داده‌ها، يك سيستم مديريت پايگاه داده‌ها، يك سيستم عامل، يك كامپيوتر با دستگاههاي جانبي و تعدادي برنامه كاربردي و كاربر وجود دارند.

اسلاید 195: معماري متمركزمعماري توزيع‌شدهمعماري مشتري-خدمتگزارمعماري با پردازش موازيمعماري چندپايگاهيانواع معماريمعماري نامتمركزمعماري موبايل

اسلاید 196: در اين معماري يک پايگاه داده روي يک سيستم کامپيوتري و بدون ارتباط با سيستم ديگر ايجاد مي شود .معماري متمركز

اسلاید 197: كاربران پايانه‌اي نزديككامپيوتر بزرگكنترولر ديسككنترولر نواركنترولر چاپگرپايگاه داده‌هاي متمركزنمايش معماري متمركزكاربرانپايانه‌ايدور.... . ....

اسلاید 198: هر معماري که در آن قسمتي از پردازش را يک برنامه، سيستم يا ماشين انجام دهد و انجام قسمت ديگري از پردازش را از برنامه ، سيستم يا ماشين ديگر بخواهد معماري مشتري خدمتگزار ناميده مي شود معماري مشتري - خدمتگزار

اسلاید 199: معماري مشتري - خدمتگزارAP . . . .DBMSOSOSDBماشين خدمتگزارماشين مشتريDBMS

اسلاید 200: طرحهاي معماري مشتري - خدمتگزاراز نظر تعداد مشتري و خدمتگزار1- چند مشتري – يك خدمتگزار2- يك مشتري – چند خدمتگزار3- چند مشتري – چند خدمتگزار

اسلاید 201: طرحهاي معماري مشتري - خدمتگزاراز نظر پيكربندي سخت‌افزاريالف- معماري حول كامپيوتر بزرگPCiPC2PC1MAINDB. . . . . .خدمتگزارمشتري

اسلاید 202: طرحهاي معماري مشتري - خدمتگزاراز نظر پيكربندي سخت‌افزاريب- معماري حول شبكهPCiPC2PC1شبكهDB. . . . . .خدمتگزارانمشتريPCiPCkPCnFilesPrinter

اسلاید 203: مزاياي معماري مشتري – خدمتگزار در مقايسه با معماري متمركز تقسيم پردازش كاهش ترافيك شبكه استقلال ايستگاههاي كار اشتراك داده‌ها

اسلاید 204: مجموعه اي از داده هاي ذخيره شده که منطقا به يک سيستم تعلق دارند ولي در مانه هاي مختلف يک يا بيش از يک شبکه توزيع شده اند. معماري توزيع‌شده

اسلاید 205: DBDDBMSNETWORKDCOSLANWANMNETنماي يك مانه در معماري توزيع‌شده

اسلاید 206: DDBMS1DCOS1……كاربران نزديككاربران دورDDBMS2DCOS2……كاربران نزديككاربران دورDB1DB2NETWORK. LAN. WAN. MNETDDBMS3DCOS3DB3……معماري توزيع‌شده با سه مانهAPsAPsAPsDDB = {DB1+DB2+DB3}

اسلاید 207: ويژگيهاي معماري توزيع‌شده مجموعه‌اي است از داده‌هاي منطقا مرتبط و اشتراكي داده‌ها به بخشهايي تقسيم و در مانه‌ها توزيع شده‌اند. بعضي بخشها ممكن است به طور تكراري در مانه‌ها ذخيره شده باشند. مانه‌ها از طريق شبكه بهم مرتبط‌اند. داده‌هاي هر مانه تحت كنترل يك DBMS است. DMBS هر مانه، مي‌تواند برنامه‌هاي كاربردي محلي را به طور خودكار اجرا كند. هر DBMS حداقل دراجراي يك برنامه كاربردي سرتاسري مشاركت دارد.

اسلاید 208: مزاياي معماري توزيع شده سازگاري و هماهنگي با ماهيت سازمانهاي نوين. كارايي بيشتر در پردازش داده‌ها. دستيابي بهتر به داده‌ها. اشتراك داده‌ها. افزايش پردازش موازي. كاهش هزينه ارتباطات. تسهيل گسترش سيستم. استفاده از پايگاه داده‌هاي از قبل موجود.

اسلاید 209: معايب معماري توزيع‌شده پيچيدگي طراحي سيستم. پيچيدگي پياده‌سازي. كاهش كارايي در برخي موارد. هزينه بيشتر. مصرف حافظه بيشتر.

اسلاید 210: در اين گونه سيستمها معمولا تعداد زيادي تراکنش در ثانيه و بطور موازي اجرا مي‌شود .معماري با پردازش موازي

اسلاید 211: طرح كلي معماري با پردازش موازيمدير تماسهاياجرايي كاربرانبرنامه كاربر 2برنامه كاربر nبرنامه كاربر 1مدير درخواستبرنامه كاربر 1مدير درخواستبرنامه كاربر 2مدير درخواستبرنامه كاربر nمدير داده‌هايبرنامه 1مدير داده‌هايبرنامه 2مدير داده‌هايبرنامه m-1مدير داده‌هايبرنامه m. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .خدمتگزار پايگاه داده‌هاخدمتگزاران برنامه‌هاي كاربردي

اسلاید 212: طرح هاي معماري با پردازش موازيالف- معماري با حافظه مشتركPPPPM

اسلاید 213: مزيت: ارتباط بين پردازنده‌ها به طور كارا انجام مي‌شود.عيب: نمي‌توان بيش از 32 يا 64 پردازنده داشت. زيرا احتمال بروز تنگنا در باسهاي حافظه‌اي يا شبكه ارتباطي افزايش مي‌يابد.معماري با حافظه مشترك

اسلاید 214: طرح هاي معماري با پردازش موازيب- معماري با ديسكهاي مشتركPPPPMMMM

اسلاید 215: مزيت:1- عدم بروز تنگنا در باسهاي حافظه‌اي2- تسهيل تحمل خرابيعيب: دشواري در گسترش سيستم.معماري با ديسكهاي مشترك

اسلاید 216: طرح هاي معماري با پردازش موازيج- معماري بي‌اجزاء مشتركPPPMMMPMPM

اسلاید 217: مزيت: تسهيل گسترشعيب: هزينه ارتباط و دستيابي‌هاي غيرمحلي زياد است.معماري بي‌اجزاء مشترك

اسلاید 218: طرح هاي معماري با پردازش موازيد- معماري سلسله‌مراتبيPPPPMPPPPMPPPPM

اسلاید 219: معماري سيستم چندپايگاهيشماي خارجيسراسريشماي خارجيسراسريشماي خارجيمحليشماي ادراكيسراسريشماي خارجيمحليشماي خارجيمحليشماي خارجي محليشماي ادراكيمحليشماي ادراكيمحليشماي داخليمحليشماي داخليمحليDBDBSnS1S1

اسلاید 220: پايگاه داده‌هايهمراهمعماري سيستم پايگاههاي همراهبرنامه‌هايكاربرديسيستمعاملامكانات همرسانشامكانات همرسانشسيستمعاملبرنامه‌هايكاربرديDBMSDBMSپايگاه داده‌هايهمراهبرنامه‌هاي كاربرديسيستم عاملامكانات همرسانشDBMSپايگاه داده‌هايميزبانكامپيوتر همراه

اسلاید 221: جلسه نهممدل رابطه‌اي

اسلاید 222: 1- مفاهيم اساسي مدل رابطه‌اي2- بخشهاي اساسي مدل داده‌اي3- تعريف رابطه4- تناظر بين مفاهيم رابطه اي و مفاهيم جدولي5- ويژگيهاي رابطه6- انواع رابطه7- ميدان (دامنه)آنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 223: 8- مزاياي ميدان9- رابطه نرمال و غير نرمال10- دليل لزوم نرمال بودن رابطه11- معايب رابطه نرمال12- مزايا و معايب رابطه غيرنرمال13- انواع کليد در مدل رابطه ايآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 224: هدفهاي كلي: آشنايي با مدل رابطه‌ايهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: مدل رابطه‌اي و بخشهاي اساسي آن را توضيح دهد. رابطه را تعريف و ويژگيهاي آن را بيان نمايد. انواع رابطه را نام برده و توضيح دهد. روابط نرمال و غيرنرمال را شرح دهد. كليد و انواع آن را توضيح دهد.

اسلاید 225: مفاهيم اساسي مدل رابطه‌ايمدل رابطه‌اي در سال 1970 توسط كاد ابداع شد.مدل داده اي امکاني است براي طراحي منطقي پايگاه داده‌ها، تعريف و کنترل آن و نيز انجام عمليات درآن و امکان مي دهد تا اين هر سه عمل اساسي در محيط انتزاعي انجام شود. بنابراين مي‌توان گفت که مدل داده‌اي تامين کننده محيط انتزاعي پايگاه داده هاست .

اسلاید 226: بخشهاي اساسي مدل داده‌اي1- بخش ساختاري2- بخش عملياتي (پردازشي)3- بخش جامعيتي

اسلاید 227: بخش ساختاري، نشان‌دهنده عناصر ساختاري مدل است كه همان ساختار داده‌اي اصلي و مفاهيم مرتبط با آن است.بخش عملياتي، مجموعه امكاناتي است كه به وسيله آنها عمليات مورد نظر كاربر انجام مي‌شود.بخش جامعيتي، از مجموعه‌اي از قواعد و محدوديتهاي جامعيتي تشكيل شده است كه به وسيله آنها سيستم مديريت پايگاه داده مي‌تواند صحت، دقت و سازگاري داده‌ها را كنترل و تضمين كند.

اسلاید 228: تعريف رابطهبا فرض وجود n ميدان D1 تا Dn، نه لزوما متمايز، رابطه R از دو قسمت تشكيل شده است:1- سرآيند: مجموعه‌اي نامدار از n صفت به صورت Ai:Di كه در آن هر Ai نام يك صفت است و هر Di نام ميدان صفت2- پيكر (بدنه): مجموعه‌اي است از m تاپل t به نحوي كه t خود مجموعه‌اي است از n عنصر هريك به صورت Ai:vi كه در آن vi مقداري است از نوع ميدان.مقدار n را درجه (همان تعداد صفات) و مقدار m را كارديناليتي رابطه مي‌گويند

اسلاید 229: تناظر بين مفاهيم رابطه اي و مفاهيم جدوليجدول زير تناظر بين مفاهيم رابطه اي و مفاهيم جدولي را نشان مي دهد :مفهوم تئوريک مفهوم جدوليرابطه جدول تاپل سطرصفت ستون ميدان مجموعه مقادير ستوندرجه تعداد ستونها کارديناليتي تعدادسطرها

اسلاید 230: ويژگيهاي رابطهويژگيهاي رابطه عبارتند از:1- رابطه تاپل تکراري ندارد2- تاپلها نظم ندارند3- صفات رابطه نظم مكاني ندارند4- تمام صفات تك‌مقداري هستند.

اسلاید 231: انواع رابطه1- مبنا: استقلال وجودي دارد و از رابطه‌هاي ديگر مشتق نيست و داده‌هاي ذخيره‌شده متناظر دارد.2- نامدار: با يك نام به سيستم معرفي مي‌شود.3- ديد: نوعي رابطه نامدار كه مشتق از رابطه‌هاي ديگر است و ماهيتا مجازي است.4- لحظه‌اي: نامدار و مشتق است ولي مجازي نيست.5- مشتق: به كمك يك عبارت رابطه‌اي بر حسب رابطه‌هاي مبنا تعريف مي‌شود.ادامه

اسلاید 232: 6- عبارتي: از مجموعه‌اي از رابطه‌هاي نامدار و به وسيله يك عبارت رابطه‌اي به دست مي‌آيد.7- نتيجه پرسش: بي‌نام و مشتق است كه حاصل اجراي يك پرسش مشخص است.8- بينابيني: بي‌نام و مشتق است كه حاصل ارزيابي يك عبارت رابطه‌اي است كه درون يك عبارت بزرگتر جاي دارد9- مشتق: رابطه‌اي عبارتي است كه به طور مستقيم و كارا ذخيره شده است.انواع رابطه

اسلاید 233: ميدان (دامنه)از نظر رياضي، مجموعه‌اي است از مقادير كه يك يا بيش از يك صفت از آن مقدار مي‌گيرند. در مدل رابطه‌اي، اين مجموعه:نامدار است.مقاديرش نوع مشخص دارند.مقاديرش فرمت مشخص دارند.

اسلاید 234: مزاياي ميدانسبب ساده‌ترشدن و كوتاه‌تر شدن شماي پايگاه داده‌ها مي‌شود.تغيير در شماي پايگاه را تسهيل مي‌كند.امكاني است براي كنترل مقداري عمليات در پايگاه داده‌ها.امكاني است براي كنترل معنايي درخواستها.پاسخگويي به بعضي پرسشها را آسان مي‌كند.با استفاده از مفهوم ميدان مي‌توان امكانات و جنبه‌هاي موجود در سيستم مديريت پايگاه داده‌هاي شيئ‌گرا را به سيستم مديريت پايگاه داده‌هاي رابطه‌اي افزود.

اسلاید 235: رابطه نرمال و غير نرمالرابطه نرمال :رابطه اي است که مقادير هيچيک از ميدانهايش ، يک مقدار رابطه اي با کارديناليتي بزرگتر از يک نباشد رابطه غير نرمال :رابطه اي است که در آن مقادير حداقل يک صفت ، خود مقادير رابطه‌اي هستند (رابطه اي که حداقل يک صفت چند مقداري داشته باشد)

اسلاید 236: دليل لزوم نرمال بودن رابطه1- سادگي در نمايش ظاهري رابطه (جدول با سطرهاي ساده‌تر)2- سادگي دستورات DSL (بويژه DML و DDL)3- سادگي در اجراي عمليات در پايگاه داده‌ها

اسلاید 237: معايب رابطه نرمال1- بروز پديده افزونگي كه مي‌تواند فيزيكي هم باشد.2- طولاني‌تر شدن كليد رابطه.3- عدم امكان نمايش داده‌هاي پيچيده.4- دشواري در نمايش طبيعي مفهوم سلسله مراتب.5- دشواري در نمايش مفهوم وراثت.

اسلاید 238: مزايا و معايب رابطه غيرنرمالمزايا:1- كاهش ميزان افزونگي2- كوتاه شدن كليد3- امكان نمايش داده‌هاي پيچيده4- دشواري كمتر در نمايش مفهوم سلسله‌مراتب و مفهوم وراثت5- افزايش سرعت عملياتي سيستم در بازيابي اطلاعات6- عدم نياز به نرمالترسازي رابطهمعايب:1- پيچيدگي2- عدم تقارن صفات

اسلاید 239: کليد در مدل رابطه‌ايدر مدل رابطه اي چند مفهوم در بحث کليد داريم که عبارتند از: ابر کليد (super key) کليد کانديد (candidate key) کليد اصلي (primary key) کليد ديگر (alternate key) کليد خارجي (foreign key)

اسلاید 240: ابر كليدتعريف- هر زيرمجموعه از مجموعه عنوان رابطه كه يكتايي مقدار در گستره رابطه داشته باشد.

اسلاید 241: كليد كانديدتعريف- هر زيرمجموعه از مجموعه عنوان رابطه كه دو خاصيت زير را داشته باشد كليد كانديد رابطه است:1- يكتايي مقدار2- كاهش‌ناپذيري

اسلاید 242: كليد اصليتعريف- يكي از كليدهاي كانديد رابطه كه طراح انتخاب مي‌كند و به سيستم معرفي مي‌شود.ضابطه‌هاي انتخاب:1- از نظر كاربر، شناسه معمول نوع موجوديت باشد.2- طول كوتاهتر داشته باشد.

اسلاید 243: كليد ديگر (بديل)تعريف- هر كليد كانديد، غير از كليد اصلي، كليد ديگر نام دارد.

اسلاید 244: كليد خارجيتعريف- دورابطه و را در نظر مي‌گيريم. هر زيرمجموعه از صفات رابطه كه هر مقدار معلومش با يك مقدار از كليد كانديد برابر باشد، كليد خارجي در رابطه است.كليد خارجي براي نمايش ارتباطات بين انواع موجوديتها به‌كار مي‌رود.

اسلاید 245: جلسه دهمقواعد جامعيت پايگاه داده‌ها

اسلاید 246: 1- جامعيت پايگاه داده‌ها2- عوامل نقض جامعيت3- انواع قواعد جامعيت4- قواعد كاربري و انواع آن5- متاقواعد و انواع آن6- راههاي اعمال قواعد جامعيتآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 247: 7- عملگرهاي جبر رابطه‌اي8- كاربردهاي جبر رابطه‌اي9- حساب رابطه‌اي10- مزايا و معايب مدل رابطه‌اي11- كاتالوگ در مدل رابطه‌اي12- اشيائي كه اطلاعات آنها در كاتالوگ نگهداري مي‌شود آنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 248: هدفهاي كلي: آشنايي با قواعد جامعيت پايگاه داده‌هاهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: جامعيت پايگاه داده‌ها و عوامل نقض آن را توضيح دهد. انواع قواعد جامعيت را نام برده و راههاي اعمال آن را شرح دهد. جبر رابطه‌اي و حساب رابطه‌اي را توضيح دهد. مزايا و معايب مدل رابطه‌اي را نام ببرد.

اسلاید 249: جامعيت پايگاه داده‌هايعني: صحت، دقت و سازگاري داده‌هاي ذخيره‌شده در پايگاه در تمام لحظات

اسلاید 250: عواملي كه سبب نقض جامعيت مي‌شوند: اشتباه در برنامه‌هاي كاربردي اشتباه در وارد كردن داده‌ها وجود افزونگي كنترل نشده توارد تراكنشها به گونه‌اي كه داده نامعتبر ايجاد شود. خرابيهاي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري

اسلاید 251: انواع قواعد جامعيت1- قواعد كاربري (قواعد خاص)2- متا قواعد (قواعد عام)

اسلاید 252: 1- قواعد كاربريقواعدي هستند كه توسط كاربرمجاز تعريف مي‌شوند. وابسته به داده‌هاي خردجهان واقع هستند، به اين معنا كه در مورد يك پايگاه داده خاص مطرح مي‌شوند و عموميت ندارند. به اين قواعد، قواعد محيطي يا وابسته به داده و يا محدوديتهاي جامعيت معنايي مي‌گويند.

اسلاید 253: ارزياب شرايطمجري اقداماتتحليلگر قواعدتعاريف قواعدموتورقواعدهسته DBMSديكشنري قواعد(بخشي از متاداده)مونيتور رويدادهاپرسشهانماي ساده‌شده يك DBMS فعال

اسلاید 254: انواع قواعد كاربري در مدل رابطه‌اي1- محدوديت ميداني: ناظر بر يك ميدان است و مقادير مجاز آن را مشخص مي‌كند.2- محدوديت صفتي (ستوني): ناظر به يك صفت است و بيان‌كننده نوع آن صفت است.3- محدوديت رابطه‌اي: ناظر بر يك رابطه است و مقادير مجاز يك تغيير رابطه‌اي را مشخص مي‌كند.4- محدوديت پايگاهي: ناظر بر دو يا بيش از دو متغير رابطه‌اي است و به نحوي آنها را به يكديگر مرتبط‌ مي‌كند.

اسلاید 255: 2- متاقواعدقواعدي هستند كه بايد توسط هرسيستم رابطه‌اي در هر پايگاه داده رابطه‌اي اعمال شود، ناوابسته به داده‌هاي خاص هستند و عموميت دارند.

اسلاید 256: انواع متاقواعد1- قاعده (جامعيت موجوديتي)2- قاعده (جامعيت ارجاعي)

اسلاید 257: قاعدهناظر به كليد اصلي است و چنين است:هيچ جزء تشكيل‌دهنده كليد اصلي نمي‌تواند هيچمقدار داشته باشد.

اسلاید 258: قاعدهناظر بر كليد خارجي است و چنين است:اگر صفت خاصه Ai در رابطه R2 كليد خارجي باشد در اين صورت:Ai در R2 مي‌تواند هيچ‌مقدار داشته باشد يا اينكه بايد حتما مقداري داشته باشد كه در رابطه مرجع R1 وجود دارد. به عبارت ديگرمقدار كليد خارجي يك رابطه نمي‌تواند در رابطه مرجع وجود داشته باشد.

اسلاید 259: به قواعد C1 و C2 محدوديتهاي ساختاري مي‌گويندمحدوديتهاي ناساختاري وابستگي‌هاي تابعي وابستگي‌هاي چندمقداري وابستگي‌هاي شمول وابستگي زماني وابستگي برابري

اسلاید 260: راههاي اعمال قواعد جامعيت1- معرفي كليد اصلي2- اعلام هيچ مقدارناپذيري صفت3- معرفي كليد خارجي4- اعلان محدوديتهاي مورد نظر، در شماي پايگاه داده‌ها5- نوشتن رهانا6- اعلان محدوديتها با استفاده از مكانيسم اظهار

اسلاید 261: عملگرهاي جبررابطه‌ايعملگرهاي معموليعملگرهاي خاص1- اجتماع2- اشتراك3- تفاضل4- ضرب كارتزين1- گزينش (تحديد)2- پرتو3- پيوند4- تقسيم

اسلاید 262: عملگر گزينش تاپلهايي از يك رابطه را گزينش مي‌كند (سطرهايي از جدول را). اين عملگر تك عملوندي است و به صورت زير نوشته مي‌شود:R WHERE cond(s)* cond(s) شرط يا شرايط گزينش را مشخص مي‌كند.

اسلاید 263: علمگر پرتو، مقادير صفت (صفاتي) از يك رابطه را به دست مي‌دهد. تك عملوندي بوده و چنين نوشته مي‌شود:PROJECT R OVER(A1,A2,…,Ai)

اسلاید 264: عملگر پيوند دو عملوندي است و چنين نوشته مي‌شود:R1 JOIN cond(s) R2كه در آن cond(s) چنين است:R1.Ai theta R2.BiAi يك صفت از رابطه R1 و Bi يك صفت از رابطه R2 است كه از يك ميدان مقدار مي‌گيرند و بايد ناهمنام باشند.

اسلاید 265: كاربردهاي جبر رابطه‌اي1- بازيابي داده‌ها2- ذخيره‌سازي داده‌ها3- تعريف انواع رابطه‌هاي مشتق4- تعريف قواعد براي كنترل پايگاه داده‌ها5- تعريف داده‌ها به عنوان حيطه بعضي عمليات كنترل همروندي تراكنشها6- ضابطه تشخيص كامل بودن زبانهاي رابطه‌اي

اسلاید 266: حساب رابطه‌ايحساب رابطه‌اي، با جبر رابطه‌اي منطقا معادل است، يعني براي هر عبارت جبر رابطه‌اي، يك عبارت معادل در حساب رابطه‌اي وجود دارد و برعكس. تفاوت آنها اين است كه جبر رابطه‌اي، دستوري است، اما حساب رابطه‌اي توصيفي است.

اسلاید 267: حساب رابطه‌اي حساب تاپلي: در اين حساب مفهوم مهمي به نام متغير تاپلي وجود دارد كه تنها مقادير مجازش، تاپلهاي رابطه هستند. حساب ميداني: در اين حساب، متغير ميداني وجود دارد كه از يك ميدان مقدار مي‌گيرد. در اين حساب يك شرط اضافي به نام شرط عضويت وجود دارد.

اسلاید 268: در حساب رابطه‌اي تاپلي دو سور وجود دارد:1- سور وجودي: به صورت نوشته مي‌شود، به اين معنا كه حداقل يك مقدار براي متغير T وجود دارد به نحوي كه f به ”درست“ ارزيابي شود. 2- سور همگاني: به صورت نوشته مي‌شود. يعني به ازاء تمام مقادير متغير T، f به ”درست“ ارزيابي مي‌شود.

اسلاید 269: مزاياي مدل رابطه‌اي1- نمايش ساده2- مبناي رياضي دارد.3- تامين‌كننده استقلال داده‌اي است.4- يك عنصر ساختاري اساسي به نام رابطه دارد.5- كامل است.6- عدم نياز به مفهوم كلاسيك نظم.7- براي بهترسازي طراحي، ابزار طراحي بهتر دارد....

اسلاید 270: معايب مدل رابطه‌اي1- دشواري در نمايش داده‌هاي پيچيده2- دشواري در نمايش مفاهيمي مانند وراثت، تعميم و ...3- نداشتن قواعد جامعيت ذاتي4- عدم امكان مدلسازي رفتار اشياء5- فقدان اكمال برنامه‌سازي و اكمال محاسباتي6- دشواري در يافتن كليد كانديد7- جدا بودن داده‌ها از روشها8- مشكلات ناشي از وجود مفهوم هيچ‌مقدار..

اسلاید 271: كاتالوگ در مدل رابطه‌ايكاتالوگ در مدل رابطه‌اي، تعدادي رابطه است: يك پايگاه رابطه‌اي كه خود سيستم ايجاد مي‌كند

اسلاید 272: ميدان رابطه صفت ديد قواعد جامعيت توابع و رويه‌هاي تعريف‌شده توسط كاربر رهاناهاي تعريف‌شده توسط كاربر كاربر شاخص و ساختارهاي مرتبط با آن ضوابط ايمني پرسشها برنامه‌هاي كاربرديدر كاتالوگ اطلاعاتي در مورد اشياء ذيل نگهداري مي‌شود:

اسلاید 273: جلسه يازدهمزبان SQL

اسلاید 274: 1- انواع زبانهاي رابطه اي 2- امكانات مهم زبان SQL3- دستورات تعريف داده ها، دستور ايجاد و حذف جدول و ديد4- دستور مجازشماري 5- دستورات پردازش داده ها6- توابع جمعي (گروهي)آنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 275: 7- امكان LIKE و NOTLIKE8- آزمون تست وجود هيچمقدار در يك ستون9- امكان UNION و UNION ALL10- امكان GROUP BY: (گروه‌بندي)11- امكان HAVING12- امكان BETWEENآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 276: هدفهاي كلي: آشنايي با زبان SQLهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: امكانات زبان SQL را بيان كند. انواع دستورات تعريف داده‌ها و پردازش داده‌ها ياد گرفته و مي‌تواند استفاده كند.

اسلاید 277: آشنايي با يک زبان رابطه اي : SQLانواع زبانهاي رابطه‌اي SQUARESEQUELSQLQUELQBEDATALOG

اسلاید 278: امكانات مهم زبان SQL دستورات تعريف داده‌ها دستورات مجازشماري دستورات پردازش داده‌ها دستورات پردازش داده‌ها به طور ادغام‌شدني دستورات نوشتن ماژول و رويه دستورات كنترل جامعيت دستورات كنترل تراكنشها

اسلاید 279: دستورات تعريف داده‌ها1- 1- تعريف شما :CREATE SCHEMA AUTHORIZATION USER{base – table definition , view definition , grant-operation }

اسلاید 280: دستورات تعريف داده‌ها1- 2- انواع داده‌اي:CHARACTER[(length)]INTEGERDECIMAL [(precision[,scale])]SMALLINTDOUBLE PRECISIONREALFLOAT [(precision)]NUMERIC [(precision[,scale])]

اسلاید 281: 1- 3- دستور ايجاد جدول :CREATE SCHEMA AUTHORIZATION …CREATE TABLE …دستورات تعريف داده‌ها

اسلاید 282: 1- 4- دستور حذف جدول:DROP TABLE table-nameدستورات تعريف داده‌ها

اسلاید 283: 1- 5- دستور ايجاد و حذف ديد:CREATE VIEW …DROP VIEW …دستورات تعريف داده‌ها

اسلاید 284: 1- 6- دستور مجاز شماري:GRANT , REVOKEبا اين دستور حق انجام يك يا بيش از يك عمل به كاربر (كاربراني) داده مي‌شود.دستورات تعريف داده‌ها

اسلاید 285: 2- دستورات پردازش داده ها2- 1- دستور بازيابي ( SELECT ):SELECT [ALL | DISTINCT] item(s)-listFROM table(s)-name[WHERE condition(s)][GROUP BY column(s)][HAVING conditions(s)]

اسلاید 286: توابع جمعي (گروهي) COUNT: تعداد مقادير اسكالر را به دست مي‌دهد. SUM: حاصل جمع مقادير اسكالر در يك ستون را به دست مي‌دهد. AVG: ميانگين مقادير اسكالر در يك ستون را به دست مي‌دهد. MAX: بيشترين مقدار اسكالر در يك ستون را به دست مي‌دهد. MIN: كمترين مقدار اسكالر در يك ستون را به دست مي‌دهد.

اسلاید 287: يك مثال در مورد استفاده از توابع جمعيSELECT MIN(GRADE) , MAX(GRADE)FROM STCOT WHERE TR=‘2’ANDYRYR=’78-79’ANDCOID=‘COM222’;بالاترين و پايين ترين نمره در درس COM222 در ترم دوم 80-79 را بازيابي مي‌كند.

اسلاید 288: امكان LIKE و NOTLIKEبا اين دو امكان مي‌توان داده‌هاي مورد نظر را با دادن يك رشته كاراكتري به عنوان نشانوند جستجو و بيان شرايط مورد نظر، بازيابي كرد.

اسلاید 289: SELECT *FROM PROFWHERE PRNAME LIKE ‘AR%’;مثال: مشخصات استاداني را بدهيد كه نام آنها با AR شروع شده باشد.

اسلاید 290: آزمون تست وجود هيچمقدار در يك ستونمي‌توان با امكان IS NULL وجود هيچ مقدار در يك ستون را تست كرد.

اسلاید 291: مثال: شماره دانشجوياني را بدهيد كه نمره آنها در درس SOC333 در ترم دوم 79-78 هنوز اعلام نشده است؟SELECT STIDFROM STCOT WHERE COID=‘SOC333’ANDTR=‘2’ANDYRYR=’78-79’ANDGRADE IS NULL

اسلاید 292: امكان UNION و UNION ALLبا اين امكان، مي‌توان عملكرد عملگر UNION جبري را برنامه‌سازي كرد. حاصل اين عملكرد، جدولي است كه سطرهاي تكراري ندارد. اگر از گزيدار ALL استفاده شود، سيستم ديگر سطرهاي تكراري را در صورت وجود، حذف نمي‌كند.

اسلاید 293: امكان GROUP BY: (گروه‌بندي)با اين امكان مي‌توان سطرهاي جدول را حسب مقادير يك ستون ساده گروه‌بندي كرد به نحوي كه در هر گروه، مقدار آن ستون يكسان باشد.

اسلاید 294: مثال: جدول STCOT را برحسب مقادير ستون COID منطقا گروه‌بندي كنيد.SELECT COID, AVG(GRADE) AS AVGGRFROM STCOTGROUP BY COID;

اسلاید 295: امكان HAVINGبا اين امكان مي‌توان شرط (شرايطي) ناظر به گروه سطرها اعلان كرد. نقش اين امكان در واقع همان نقش WHERE در سطر است. توجه داشته باشيد كه HAVING هميشه با GROUP BY مي‌آيد.

اسلاید 296: مثال: شماره درسهايي را بدهيد كه در ترم دوم 79-78 كمتر از 10 دانشجو در آنها ثبت نام كرده باشند.SELECT STCOT.COIDFROM STCOTWHERE TR=‘2’ AND YRYR=’78-79’GROUP BY COIDHAVING COUNT(*)<10

اسلاید 297: امكان BETWEEN شكل كلي اين امكان چنين است:Scalar-expression [NOT] BETWEEN Scalar-expression AND Scalar-expression

اسلاید 298: مثال: شماره دانشجوياني را بدهيد كه نمره آنها در درس HIS444 در ترم اول 78-77 بين 15 و 19 باشد.SELECT STCOT.STIDFROM STCOT WHERE TR=‘1’ANDYRYR=’78’79’ANDGRADE BETWEEN ’15’ AND ’19’

اسلاید 299: جلسه دوازدهمادامه زبان SQL

اسلاید 300: 1- دستورات عمليات ذخيره‌سازي (درج، حذف و بهنگام‌سازي) 2- جمع‌بندي در مورد امكانات نسخه SQL13- دستوراتي كه در نسخه SQL2 تغيير كردند يا به آن اضافه شدند4- امكانات جامعيتي5- امكانات ايمني6- امتيازهاآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 301: 7- دستوراتي كه در نسخه SQL3 تغيير كردند يا به آن اضافه شدند8- نوع داده مجرد9- تعريف رهانا و مزايا و موارد كاربرد آن10- تراكنش11- طرحهاي اجراي تراكنشها12- تكنيكهاي كنترل همرونديآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 302: هدفهاي كلي: آشنايي با زبان SQLهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: از دستورات ذخيره‌سازي استفاده كند. امكانات اضافه‌شده در نسخه SQL2 را بيان كند. امكانات اضافه‌شده در نسخه SQL3 را بيان كند.

اسلاید 303: 2- دستورات پردازش داده ها2- 2- دستورات عمليات ذخيره‌سازي :براي انجام عمليات سه‌گانه ذخيره‌سازي سه دستور DELETE، INSERT و UPDATE وجود دارد.

اسلاید 304: دستور UPDATEشكل كلي اين دستور چنين است:UPDATE table-nameSET assignment-commalist[WHERE Condition(s)]

اسلاید 305: مثال: تعداد واحد درسهاي عملي را يك واحد كاهش دهيد.UPDATE COTSET CREDIT=CREDIT-1WHERE COTYPE=‘p’;

اسلاید 306: دستور DELETEشكل كلي اين دستور چنين است:DELETEFROM table-name[WHERE Cond(s)]

اسلاید 307: مثال: درسهاي دانشجوي با شماره 78110555 را در ترم دوم سال 79-78 حذف كنيدDELETEFROM STCOT WHERE STID=‘78110555’ANDTR=‘2’ANDYRYR=’78-79’;

اسلاید 308: دستور INSERTاين دستور دو شكل كلي دارد:INSERT INTO table-nameValues(one row);INSERT INTO table-nameSubquery;در شكل دوم، تعدادي سطر در جدول درج مي‌شوند.

اسلاید 309: مثال: اطلاعات درسي زير را در جدول درج نمائيد.<78110888,COM888,2,78-79,12>INSERT INTO STCOTVALUES <‘78110888’, ‘COM888’, 2, 78-79, 12>;

اسلاید 310: جمع‌بندي در مورد امكانات نسخه SQL11- نارويه‌اي است.2- داراي كمال ساختاري است.3- زبان استانده سيستم‌هاي رابطه‌اي موجود است.4- تمام انواع داده‌اي ساده را دارد.5- عملگرهاي بسيار قوي دارد.6- يادگيري آن ساده است.7- استقلال داده‌اي را تامين مي‌كند.8- هم به صورت مستقل و هم به صورت ادغام‌شده قابل استفاده است.

اسلاید 311: دستوراتي كه در نسخه SQL2 تغيير كردند يا به آن اضافه شدند: دستور تعريف داده‌ها دستور تعريف ميدان انواع داده‌اي دستور تغيير ميدان دستور حذف ميدان دستور ايجاد جدول دستور تغيير جدول8. دستور حذف جدول9. تعريف جدول موقت10. دستور بازيابي امكانات جامعيتي امكانات ايمني SQL پويا

اسلاید 312: امكانات جامعيتيكاربر مي‌تواند زمان وارسي جامعيت پايگاه را (براساس محدوديتها و قواعد داده‌شده) خود مشخص كند. مي‌تواند درخواست كند كه اين وارسي بلافاصله باشد يا با تاخير. براي اين منظور از امكان زير استفاده مي‌شود:SET CONSTRAINTS (constraint-name){DEFERRED | IMMEDIATE}

اسلاید 313: امكانات ايمنيكاربر مي‌تواند امتياز دستيابي به اشياء تعريف‌شده در شما را به منظور انجام عمل مشخص، به كاربر ديگري بدهد.براي اعطاي امتياز از دستور GRANT و براي لغو آن از دستور REVOKE استفاده مي‌شود.

اسلاید 314: امتيازهايي كه يك كاربر مي‌تواند به يك كاربر ديگر بدهد: USAGE: اجازه استفاده از يك ميدان SELECT: اجازه دستيابي به تمام ستونهاي يك جدول INSERT(X): اجازه درج يك مقدار در ستون X از يك جدول INSERT: اجازه درج تمام ستونهاي يك جدول UPDATE(X): اجازه بهنگام‌سازي ستون X از يك جدول UPDATE: اجازه بهنگام‌سازي تمام ستونهاي يك جدول DELETE: اجازه حذف سطر(ها) از يك جدول REFRENCES(X): اجازه ارجاع به ستون X از يك جدول در تعريف محدوديتهاي جامعيتيامتيازها

اسلاید 315: دستوراتي كه در نسخه SQL3 تغيير كردند يا به آن اضافه شدند:تعريف نوع داده مجردتعريف زيرنوعامكان تعريف زيرجدول و زبرجدولامكان ارث‌بري ستونهاي جدول جديد از ستونهاي جدول نامدار موجودرويه‌اي شدن زبانرهانانوشتن رويهSQL ادغام‌شدهواسط درخواست فراخوان دستورات كنترل تراكنشها

اسلاید 316: شايد مهمترين قابليتي كه در زمينه انواع داده‌اي در SQL3 افزوده شد، امكان تعريف نوع داده مجرد (ADT) باشد. با اين نوع داده مي‌توان مجموعه‌اي از صفات و روالها را تعريف كرد. نوع داده مجرد نمونه‌هايي دارد و هر نمونه هم به نوبه خود، همه صفات و روالهاي تعريف‌شده را دارد.نوع داده مجرد

اسلاید 317: ساختهاي زباني افزوده‌شده به SQL3، كه در تعريف توابع و رويه‌ها استفاده مي‌شود: احكام مركب (تودرتو) احكام حلقه‌گرداني) احكام شرطي احكام انتساب احكام اعلان اشتباهات در برنامه

اسلاید 318: رهاناتعريف- قاعده (محدوديت) يا قواعدي است كه قبل يا بعد از بروز يك رويداد در پايگاه داده‌ها (معمولا يك عمل تغييردهنده داده‌ها) بايد اعمال شود. اين قاعده در سطح برنامه‌سازي، به صورت يك رويه از پيش تعريف‌شده است كه به طور شرطي يا غيرشرطي، قبل يا بعد از انجام يك عمل در پايگاه داده‌ها، به طور اتوماتيك اجرا مي‌شود.

اسلاید 319: رهانامزايااجراي آن تحت كنترل متمركز سيستم و نظارت مدير پايگاه داده‌ها است.با وجود آن ديگر نيازي نيست كه محدوديتهاي مورد نظر در هر برنامه كاربردي اعمال شوند و كنترلهاي لازم انجام شود.براي معماري C/S DB بسيار مناسب است.

اسلاید 320: كاربرد رهانا اعمال قواعد جامعيت. اعمال قواعد ايمني مبتني بر مقادير درج ركوردهاي ثبت عمليات در فايل ثبت تراكنشها توليد نسخه‌اي از داده‌هاي ذخيره‌شده در يك سايت ديگر. در انتشار اتوماتيك عمليات در پايگاه داده‌هاي توزيع‌شده. در بهنگام‌سازي ديدها در سيستم‌هاي رابطه‌اي

اسلاید 321: تراكنشتعريف: به بيان ساده عملي است كه تغييري در پايگاه داده‌ها ايجاد كند. اين عمل كه طبعا به صورت يك برنامه يا بخشي از يك برنامه است، يا بايد به تمامي اجرا شود و يا اصلا اجرا نشود و مي‌گوييم كه تراكنش خاصيت تجزيه‌ناپذيري دارد.خواص تجزيه‌ناپذيري سازگاري جدايي (انفراد) مانايي (دوام)

اسلاید 322: طرحهاي اجراي تراكنشها طرح اجراي متوالي طرح اجراي همروند

اسلاید 323: تكنيك قفل‌گذاري تكنيك زمانمهر تكنيك چند نسخه‌سازي تكنيك تاييد (تصديق)تكنيكهاي كنترل همروندي

اسلاید 324: جلسه سيزدهمديد در مدل رابطه‌اي

اسلاید 325: 1- ديدهاي رابطه‌اي2- ديد در SQL3- مزايا و معايب ديد4- عمليات در ديدهاي رابطه‌اي5- انواع ديد از نظر پذيرش عمليات ذخيره‌سازي6- انواع ديدهاي پذيرا7- انواع ديدهاي ناپذيرا8- ويژگيهاي ديدهاي قابل بهنگام‌سازيآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 326: هدفهاي كلي: آشنايي با ديد در مدل رابطه‌ايهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: ديد را تعريف كند و دستورات SQL مرتبت با آن را بكار برد. مزاياي استفاده از ديد را برشمارد. عمليات قابل انجام روي ديد را شرح دهد. انواع ديد از لحاظ پذيرا و ناپذيرا را نام ببرد.

اسلاید 327: ديدهاي رابطه‌ايديد در مدل رابطه‌اي نوعي رابطه است، بنابراين مي‌توان آن را به كمك يك عبارت جبر رابطه‌اي يا حساب رابطه‌اي به شكل زير تعريف كرد:View name= Relational expression

اسلاید 328: ديد در SQLدستور ايجاد ديدCREATE VIEW Viewname [(Column-name(s))]AS Subquery...[WITH [CASCADE|LOCAL] CHECK OPTION];

اسلاید 329: مثالCREATE VIEW MAPHSTUD( STNUM, STLEV, STAREA)AS SELECT STID, STDEG, STMJRFROM STTWHERE STMJR=‘Math’ OR STMJR=‘Phys’WITH LOCAL CHECK OPTION;

اسلاید 330: ديد در SQLدستور حذف ديدDROP VIEW Viewname {restrict | cascade}

اسلاید 331: مثال:DROP VIEW MAPHSTUD CASCADE;

اسلاید 332: مزاياي ديدتامين‌كننده محيط انتزاعي براي كاربران سطح خارجيتامين‌كننده پويايي بالا در تعريف پايگاه توسط كاربرتسهيل‌كننده واسط كاربر برنامه‌ساز با پايگاه امكاني است براي كوتاه‌نويسي يا ماكرونويسي پرسشهاتامين‌كننده اشتراك داده‌ايتامين‌كننده نوعي مكانيسم خودكار ايمني داده‌هاتامين‌كننده استقلال داده‌اي فيزيكي و منطقيامكان تعريف شيئ با اندازه‌هاي مختلف

اسلاید 333: معايب ديدايجاد فزونكاري در سيستم براي انجام تبديل خارجي/ادراكي و احيانا خارجي/خارجيعدم امكان انجام عمليات ذخيره‌سازي در بسياري از گونه‌هاي ديد و در نتيجه ايجاد محدوديت براي كاربر

اسلاید 334: عمليات در ديدهاي رابطه‌ايبازيابي از ديد رابطه‌ايچون ديد خود نوعي رابطه است، پس براي بازيابي از ديد هم يك عبارت جبري يا حسابي مي‌نويسيم

اسلاید 335: مثال بازيابي از يك ديد با استفاده از دستورات SQLCREATE VIEWAS SELECT STID, STDEGFROM STTWHERE STPROG=‘Math’ SELECT STIDFROMWHERE STDEG=‘bs’;

اسلاید 336: عمليات در ديدهاي رابطه‌ايعمليات ذخيره‌سازي در ديدهاي رابطه‌ايبراي انجام عمليات ذخيره‌سازي در ديد از همان دستورات سه‌گانه INSERT، UPDATE و DELETE استفاده مي‌شود.

اسلاید 337: ديدها از نظر پذيرش عمليات ذخيره‌سازي ديدهاي پذيرا ديدهاي ناپذيرا

اسلاید 338: ديدهاي پذيراديدهاي گزينشيديد گزينش – پرتوي داراي كليد رابطه مبناديد پيوندي CK-CKديد پيوندي CK-FKديد حاصل اجتماع، اشتراك و تفاضل دو رابطه

اسلاید 339: ديد گزينشي حاصل عملگر گزينش در يك رابطه است.

اسلاید 340: در ديد ”گزينش-پرتوي داراي كليد رابطه مبنا“ علاوه بر گزينش تاپلهايي از رابطه مبنا، عملگر پرتو نيز اعمال شده است. اين نوع ديد را اصطلاحا ديد داراي كليد با تاپلهاي ناقص مي‌گوئيم.

اسلاید 341: ديد پيوندي CK-CK، حاصل پيوند دو رابطه روي كليد كانديد مشترك آنها است و در عمليات ذخيره‌سازي مشكلي ندارد

اسلاید 342: ديد پيوندي CK-FK، حاصل پيوند روي كليد كانديد يك رابطه و كليد خارجي رابطه ديگر است. اين ديد در حذف مشكل دارد، زيرا با حذف يك تاپل از اين ديد، در هريك از دو رابطه مبنا، يك تاپل حذف مي‌شود و چنانچه كاربر بخواهد محتواي ديد خود را نمايش دهد، تاپلهاي ديگر هم از ديد او حذف مي‌شوند كه درخواست نكرده است.

اسلاید 343: ديد حاصل اجتماع، اشتراك و تفاضل دو رابطه در عمليات ذخيره‌سازي مشكلي ندارد، به شرط آنكه سيستم بتواند تشخيص دهد كه عمل درخواست‌شده، در كداميك از دو رابطه مبنا انجام شود.

اسلاید 344: مشكلات مهمتر ديدهاي پذيرا بروز عارضه جانبي در خود ديد بروز عارضه جانبي در ديدهاي ديگر نقض قاعده جامعيت بروز فزونكاري در سيستم تغيير ماهيت عمل درخواست شده تعدد تبديلات و مشكل تصميم‌گيري

اسلاید 345: ديدهاي ناپذيرا ديد پرتوي يا گزينشي فاقد كليد رابطه مبنا ديد پيوندي NK-NK ديد پيوندي FK-FK ديد حاوي صفت مجازي ديد حاصل تقسيم

اسلاید 346: ويژگيهاي ديدهاي قابل بهنگام‌سازيعبارت تعريف‌كننده محدوده ديد، يك عبارت معتبر SELECT باشد.در كلاز FROM، عبارت SELECT، فقط يك جدول وجود داشته باشد.جدول قيدشده در كلاز FROM، يك جدول مبنا يا يك ديد قابل بهنگام‌سازي باشد.در item-list عبارت SELECT، ستونهاي مورد نظر بايد در جدول مبنا متناظر باشد.در عبارت SELECT نبايد كلاز GROUP BY و HAVING و گزينه DISTINCT وجود داشته باشد.در كلاز WHERE عبارت SELECT نبايد عبارتي حاوي كلاز FROM باشد، به گونه‌اي كه در آن به همان جدولي ارجاع داده شده باشد كه در كلاز FROM قبلي به آن ارجاع شده است.

اسلاید 347: جلسه چهاردهمطراحي پايگاه داده‌هاي رابطه‌اي

اسلاید 348: 1- مراحل طراحي پايگاه داده‌ها2- نمودار مراحل اساسي طراحي پايگاه داده‌ها3- روشهاي طراحي منطقي پايگاه داده‌ها4- روش طراحي بالا به پايين5- روش سنتز رابطه‌اي6- روش تركيبي7- خصوصيات طراحي خوب8- چهارده روش تبديل نمودار ERبه رابطه‌ها آنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 349: هدفهاي كلي: آشنايي با طراحي پايگاه داده‌هاي رابطه‌ايهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: مراحل طراحي پايگاه داده‌ها را بيان كند. روشهاي طراحي منطقي پايگاه را شرح دهد. روشهاي تبديل نمودار ER به رابطه را نام برده و توضيح دهد. خصوصيات يك طراحي خوب را بيان كند.

اسلاید 350: طراحي پايگاه داده‌هاي رابطه‌اي (روش بالا به پايين)مراحل طراحي پايگاه داده‌ها مطالعه و شناخت خرد جهان واقعانجام عمليات مهندسي نيازهامدلسازي معنايي داده‌هاطراحي منطقي پايگاه داده‌هاطراحي فيزيكي پايگاه داده‌هاانجام تحليل عملكردي: تعيين تراكنشهاطراحي برنامه‌هاي كاربردي و واسطهاي كاربري

اسلاید 351: طراحي فيزيكيطراحي منطقيمدلسازي معنايي داده‌هاتشخيص نيازها و تحليل آنهاطراحي برنامه‌هاي كاربرديو واسطهاي كاربريپياده‌سازي تراكنشهاتحليل عملكردينيازهاي پايگاهينمودار ERشماي ادراكي (منطقي) و شماي خارجيشماي داخليبرنامه‌هاي كاربرديمشخص كردن تراكنشها در سطح بالاخرد جهان ولقعنيازهاي عملياتيناوابسته به DBMSوابسته به DBMSمراحل اساسي طراحي پايگاه داده‌ها

اسلاید 352: روشهاي طراحي منطقي پايگاه داده‌ها روش بالا به پايين روش سنتز رابطه‌اي روش تركيبي

اسلاید 353: روش طراحي بالا به پاييندر اين روش ابتدا مدلسازي معنايي داده‌ها انجام مي‌شود. سپس مدلسازي را به مجموعه‌اي از رابطه‌ها تبديل مي‌كنيم. حاصل اين فرايند، معمولا مجموعه‌اي از رابطه‌هاي خوش‌طرح است

اسلاید 354: روش سنتز رابطه‌ايدر اين روش مجموعه صفات خردجهان واقع را مشخص مي‌كنيم. سپس با تحليل قواعد و محدوديتهاي ناظر به صفات و تشخيص وابستگيهاي بين آنها، صفات را متناسبا باهم سنتز مي‌كنيم. هر گروه از صفات عنوان يك رابطه را به ما مي‌دهد به گونه‌اي كه حتي‌الامكان در مطلوبترين صورت نرمال باشد. هر رابطه بدست‌آمده نمايشگر بخشي از خردجهان واقع بوده، ضوابط يك طرح خوب و قابل دفاع را خواهد داشت.

اسلاید 355: روش تركيبيدر اين روش، ابتدا طراحي را با روش بالا به پايين انجام مي‌دهيم و سپس با دخالت دادن برخي محدوديتهاي جامعيتي كه در مرحله مدلسازي معنايي داده‌ها منظور نشده‌اند و با تحليل هر رابطه، مرحله نرمالترسازي رابطه‌ها را انجام مي‌دهيم تا به مجموعه‌اي از نرمالترين رابطه‌ها برسيم.

اسلاید 356: خصوصيات طراحي خوب1- نمايش واضحي از خردجهان واقع باشد.2- نمايش صحيحي از خردجهان واقع باشد.3- نمايش جامعي از خردجهان واقع باشد.4- تمام قواعد جامعيتي كه قابل اعمال در هر مرحله از طراحي منطقي باشند، در طراحي منظور شده باشند.5- معناي هريك از صفات از هر نوع موجوديت به درستي رعايت شده باشد.6- كمترين ميزان افزونگي را داشته باشد.ادامه

اسلاید 357: 7- كمترين ميزان اختلاط اطلاعات را داشته باشد.8- انعطاف‌پذيري داشته باشد.9- كمترين دشواري در انجام عمليات ذخيره‌سازي10- كمترين ميزان هيچمقدار11- هيچ اطلاع جعلي در اثر انجام عمليات در پايگاه داده‌ها پديد نيايد.12- با درنظر گرفتن طراحي فيزيكي و تاثير آن در طراحي منطقي، بيشترين كارايي براي سيستم كاربردي پايگاه داده‌ها تامين شود.خصوصيات طراحي خوب

اسلاید 358: روش تبديل نمودار ER به رابطه‌هاحالت اول تعداد نوع موجوديت: n>=2 وضع موجوديتها: مستقل چندي ارتباط: N:Mدر اين حالت، n+1 رابطه لازم است. n رابطه براي n موجوديت مستقل و يك رابطه براي نمايش ارتباط بين آنها. اگر ارتباط بين انواع موجوديتها، صفت ساده يا مركب چندمقداري نداشته باشد، در اين صورت كليد كانديد رابطه نمايشگر ارتباط بين n موجوديت، از تركيب كليدهاي كانديد n رابطه نمايشگر n موجوديت به دست مي‌آيد. سپس كليدهاي خارجي، اجزاء تشكيل‌دهنده كليد كانديد رابطه نمايشگر ارتباط هستند.

اسلاید 359: حالت دوم تعداد نوع موجوديت: دو وضع موجوديتها: مستقل چندي ارتباط: 1:Nدر اين حالت، دو رابطه كفايت مي‌كند: يك رابطه براي نمايش نوع موجوديت طرف يك، يك رابطه براي نمايش نوع موجوديت طرف N و نيز ارتباط 1:N. در رابطه اخير، كليد كانديد رابطه اول، به عنوان كليد خارجي رابطه دوم، ارتباط مورد نظر را نشان مي‌دهد و جزء تشكيل‌دهنده كليد كانديد رابطه نيست.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 360: حالت سوم تعداد نوع موجوديت: دو وضع موجوديتها: مستقل چندي ارتباط: 1:1در اين حالت، دو رابطه لازم است: يك رابطه براي نمايش يكي از دو نوع موجوديت و رابطه‌اي ديگر براي نمايش نوع موجوديت ديگر و ارتباط بين دو نوع موجوديت.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 361: حالت چهارم تعداد نوع موجوديت: يك وضع موجوديتها: مستقل چندي ارتباط: N:Mدر اين حالت، ارتباط با خود داريم. دو رابطه لازم است: يك رابطه براي نمايش خود نوع موجوديت و ديگري براي نمايش ارتباط، اعم از اينكه مشاركت الزامي باشد يا نباشد.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 362: حالت پنجم تعداد نوع موجوديت: يك وضع موجوديتها: مستقل چندي ارتباط: 1:Nدر اين حالت، هم ”ارتباط با خود“ داريم و يك رابطه كفايت مي‌كند.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 363: حالت ششم تعداد نوع موجوديت: يك وضع موجوديتها: مستقل چندي ارتباط: 1:1در اين حالت يك رابطه كفايت مي‌كند، به شرط آنكه مشاركت در ارتباط الزامي باشد. البته مي‌توان با دو رابطه هم طراحي كرد.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 364: حالت هفتمنمايش موجوديت ضعيفموجوديت ضعيف داراي شناسه يكتا نيست، بلكه صفت مميزه دارد. براي نمايش اين نوع موجوديت در طراحي پايگاه رابطه‌اي، يك رابطه طراحي مي‌كنيم كه در عنوان آن، صفات موجوديت ضعيف و كليد كانديد موجوديت قوي كه با آن ارتباط دارد (موجوديت شناسا)، وجود دارند.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 365: حالت هشتموجود صفت چندمقدارياگر MVA، يك صفت (ساده يا مركب) چندمقداري، EID شناسه موجوديت E و ، ... و ساير صفات تك‌مقداري موجوديت E باشند، در اين صورت براي نمايش اين نوع موجوديت، دو رابطه لازم است:روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 366: حالت نهمارتباط IS-A يا ”گونه‌اي است از ...“در اين حالت يك روش اين است كه موجوديت سطح بالاتر با يك رابطه نشان داده مي‌شود و هر نوع موجوديت سطح پايين‌تر با صفات خاص خودش همراه با شناسه اصلي موجوديت سطح بالاتر، در رابطه ديگري نمايش داده مي‌شود.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 367: حالت دهموجود دسته (طبقه) در ارتباط IS-A در اين ارتباط وقتي زيرنوع دسته (طبقه) داريم و صفات شناسه زبرنوعها، متفاوت باشند، يك طرز طراحي اين است كه اين زيرنوع را با يك رابطه نشان دهيم. كليد اين رابطه، يك كليد جايگزين (شناسه ساختگي) است و بعلاوه يك صفت ديگر در آن درنظر مي‌گيريم نشان‌دهنده نوع آن (از نوع كدام زبرنوع است). هر زبرنوع را هم با يك رابطه نشان مي‌دهيم و صفت كليد زيرنوع را به هريك از رابطه‌هاي نشان‌دهنده زبرنوعها اضافه مي‌كنيم.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 368: حالت يازدهمارتباط IS – A PART – OF يا ”جزئي است از ...“در اين حالت، براي موجوديت كل (شامل) يك رابطه و براي هريك از موجوديتهاي جزء (مشمول) نيز يك رابطه طراحي مي‌شود. در رابطه نشان‌دهنده موجوديت جزء، كليد كانديد رابطه نشان‌دهنده موجوديت كل، آورده مي‌شود و بقيه صفات اين رابطه، خاص خود موجوديت جزء هستند.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 369: حالت دوازدهمبيش از يك ارتباط بين دو نوع موجوديتفرض مي‌كنيم هر دو نوع موجوديت مستقل هستند. تعداد رابطه‌ها، بستگي به چندي هر ارتباط دارد. به صورت زير عمل مي‌كنيم: هر ارتباط با چندي N:M با يك رابطه نمايش داده مي‌شود.نوع موجوديت سوي N و همه ارتباطهاي با چندي 1:N، اگر مشاركت دو نوع موجوديت در همه ارتباطها الزامي باشد، را مي‌توان با يك رابطه نمايش داد.ادامهروش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 370: اگر مشاركت دو نوع موجوديت در يك ارتباط 1:N، الزامي نباشد، بهتر است براي چنين ارتباطي يك رابطه جداگانه طراحي شود كه صفات آن، شناسه دو نوع موجوديت و در صورت وجود، صفات خود ارتباط هستند. در صورت وجود بيش از يك ارتباط 1:1 و الزامي بودن مشاركتها، هر دو نوع موجوديت و همه اين ارتباطها را مي‌توان با يك رابطه نمايش داد. اگر مشاركت در يك ارتباط 1:1 الزامي نباشد، بهتر است اين ارتباط را با يك رابطه جداگانه نمايش داد.حالت دوازدهمبيش از يك ارتباط بين دو نوع موجوديتروش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 371: حالت سيزدهمارتباط سلسله‌مراتبي (پدر- فرزندي)در تبديل اين نوع ارتباط بين موجوديتها به طراحي رابطه‌اي يك روش چنين است:1- براي نوع موجوديت ريشه، يك رابطه در نظر مي‌گيريم.2- كليد كانديد اين رابطه همان شناسه ريشه است.3- براي هر نوع موجوديت فرزند يك رابطه در نظر مي‌گيريم و كليد كانديد هر نوع موجوديت فرزند، تركيب شناسه آن نوع موجوديت با كليد كانديد نوع موجوديت پدرش است.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 372: حالت چهاردهمتجمع (ارتباط با ارتباط)در اين حالت، ابتدا نمودار ER جزئي درون مستطيل نشان‌دهنده نوع موجوديت حاصل از عمل تجميع را به رابطه‌هاي لازم تبديل مي‌كنيم. سپس با توجه به چندي ارتباط بين نوع موجوديت مرتبط با ارتباط و چگونگي مشاركت در ارتباط با ارتباط، طراحي را كامل مي‌كنيم.روش تبديل نمودار ER به رابطه‌ها

اسلاید 373: جلسه پانزدهمنرمالترسازي رابطه‌ها

اسلاید 374: 1- آنومالي در عمليات ذخيره‌سازي 2- صورتهاي نرمال3- وابستگي تابعي4- وابستگي تابعي نامهم (بديهي)5- قواعد استنتاج آرمسترانگ6- مجموعه كاهش‌ناپذير وابستگيهاي تابعي7- وابستگي تابعي تام (كامل)8- رابطه 1NF9- رابطه 2NFآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 375: 10- رابطه 3NF11- صورت نرمال بايس-كاد12- وابستگي تابعي چندمقداري13- رابطه 4NF14- وابستگي تابعي چندمقداري ادغام‌شده15- رابطه 5NF16- مزايا و معايب نرمالترسازي17- انواع افزونگي در پايگاه داده‌ها آنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 376: هدفهاي كلي: آشنايي با نرمالترسازي رابطه‌هاهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: صورتهاي مختلف نرمال‌سازي را نام برده و هريك را توصيف كند. مزايا و معايب روش نرمالترسازي را شرح دهد.

اسلاید 377: طراحي پايگاه داده‌هاي رابطه‌ايروش سنتز: نرمالترسازي رابطه‌هايك رابطه، هرچند نرمال، بازهم ممكن است در عمليات ذخيره‌سازي (درج، حذف و بهنگام‌سازي) مشكلاتي داشته باشد.

اسلاید 378: آنومالي در عمليات ذخيره‌سازي به هريك از سه وضع زير گفته مي‌شود: عدم امكان انجام يك عمل (كه منطقا بايد قابل انجام باشد) بروز پيامد بد پس از انجام يك عمل بروز فزونكاري در سيستم در انجام يك عمل

اسلاید 379: صورتهاي نرمال صورت نخست نرمال (1NF) صورت دوم نرمال (2NF) صورت سوم نرمال (3NF) صورت نرمال بايس-كاد (BCNF) صورت چهارم نرمال (4NF) صورت پنجم نرمال (5NF) صورت نرمال ميدان-كليدي (DKNF) صورت نرمال تحديد-اجتماع (RUNF)

اسلاید 380: وابستگي تابعيتعريف- فرض كنيد كه R يك متغير رابطه‌اي و A و B دو زيرمجموعه دلخواه از عنوان R باشند. مي‌گوييم B با A وابستگي تابعي دارد و چنين نمايش مي‌دهيم: اگر و فقط اگر در هر ميدان ممكن از متغير رابطه‌اي R، به هر مقدار A فقط يك مقدار B متناظر باشد.

اسلاید 381: وابستگي تابعي نامهم (بديهي)اگر در R(A,B,C,…) داشته باشيم: ، در اين صورت: يك وابستگي تابعي نامهم است. به بيان ديگر اگر B زيرمجموعه‌اي از A باشد، در اين صورت يك وابستگي نامهم است.

اسلاید 382: قواعد استنتاج آرمسترانگفرض: A، B، C و D زيرمجموعه‌هايي از صفات رابطه R باشند. قواعد زير برقرارند:قاعده انعكاس: اگر آنگاه:قاعده تعدي(تراگذري): اگر و آنگاهقاعده افزايش: اگر آنگاهقاعده تجزيه: اگر آنگاه وقاعده اجتماع: اگر و آنگاهقاعده تركيب: اگر و آنگاهقاعده شبه تعدي: اگر و آنگاهقاعده يگانگي عمومي: اگر و آنگاه

اسلاید 383: مجموعه كاهش‌ناپذير وابستگيهاي تابعيمجموعه‌اي از وابستگيهاي تابعي R، به نام F را كاهش‌ناپذير گوييم اگر:در F وابستگي تابعي افزونه نباشد.در سمت راست هر FD از F صفت ساده وجود داشته باشد.هيچ صفتي در سمت چپ FDهاي F افزونه نباشد.

اسلاید 384: وابستگي تابعي تام (كامل)اگر X و Y دو زيرمجموعه از مجموعه عنوان رابطه R باشند، مي‌گوييم Y با X وابستگي تابعي تام دارد و چنين نشان مي‌دهيم:اگر و فقط اگر Y با X وابستگي داشته باشد. ولي با هيچ زيرمجموعه‌اي از X وابستگي تابعي نداشته باشد.

اسلاید 385: رابطه 1NFتعريف- رابطه‌اي 1NF است اگر هر صفت خاصه آن در هر تاپل، تك‌مقداري باشد، به بيان ديگر، صفت چندمقداري نداشته باشد.

اسلاید 386: رابطه 2NFتعريف- رابطه‌اي 2NF است اگر اولا 1NF باشد و ثانيا تمام صفات غيركليد با كليد اصلي وابستگي تابعي تام داشته باشند. به عبارت ديگر هر صفت غيركليد با كليد اصلي بطور كاهش‌ناپذير وابسته باشد.

اسلاید 387: رابطه 3NFتعريف- رابطه‌اي 3NF است اگر 2NF باشد و هر صفت غيركليد با كليد اصلي، وابستگي تابعي بي‌واسطه داشته باشد.

اسلاید 388: صورت نرمال بايس-كادتعريف اول: رابطه‌اي BCNF است اگر در آن هر دترمينان، كليد كانديد باشد. اين تعريف ساده‌شده و غير صوري است.

اسلاید 389: صورت نرمال بايس-كادتعريف دوم: رابطه R(H)، با مجموعه وابستگيهاي تابعي F، در BCNF است اگر براي هر وابستگي تابعي در به صورت كه در آن و است، حداقل يكي از دو حالت زير برقرار باشد:a: يك وابستگي نامهم باشد يعنيb: A سوپركليد رابطه R باشد.

اسلاید 390: صورت نرمال بايس-كادتعريف سوم: رابطه‌ R در BCNF است هرگاه يك وابستگي تابعي به صورت در مجموعه FDهاي R وجود داشته باشد، A سوپركليد R باشد.

اسلاید 391: صورت نرمال بايس-كادتعريف چهارم: رابطه‌‌اي BCNF است اگر و فقط اگر سمت چپ هر FD مهم (مطرح) و كاهش‌ناپذير، كليد كانديد رابطه باشد.

اسلاید 392: وابستگي تابعي چندمقداريتعريف اول- در رابطه R(X,Y,Z) با صفات ساده يا مركب X، Y و Z مي‌گوييم كه Y با X وابستگي تابعي چندمقداري دارد و چنين نمايش مي‌دهيم: اگر به يك مقدار X، مجموعه‌اي از مقادير Y متناظر باشند.

اسلاید 393: وابستگي تابعي چندمقداريتعريف دوم- در رابطه R، صفت Y با X وابستگي تابعي چندمقداري دارد اگر و فقط اگر مجموعه مقادير Y متناظر با يك مقدار از جفت (X,Z) در R فقط به مقدار X بستگي داشته باشد و وابسته به مقدار Z نباشد.

اسلاید 394: رابطه 4NFتعريف- رابطه‌اي 4NF است اگر BCNF باشد و در آن وابستگي تابعي چند مقداري مهم وجود نداشته باشد.

اسلاید 395: وابستگي تابعي چندمقداري ادغام‌شدهدر رابطه R(X,Y,Z,U,V,…)، پديده وابستگي تابعي چندمقداري ادغام شده وجود دارد اگر در پرتوي از اين رابطه، پديده وابستگي تابعي چندمقداري وجود داشته باشد. توجه داشته باشيد كه اين پرتو بايد روي سه صفت (ساده يا مركب) باشد.

اسلاید 396: رابطه 5NFتعريف- رابطه‌اي 5NF است اگر تمام وابستگيهاي پيوندي آن ناشي از كليدهاي كانديد آن باشد. در نتيجه:اگر بتوانيم يك وابستگي پيوندي در رابطه R پيدا كنيم كه در همه پرتوهايش كليد كانديد R وجود نداشته باشد، رابطه 5NF نيست.

اسلاید 397: مزاياي نرمالترسازي ارائه يك طراحي بهتر و واضح‌تر با كمترين اختلاط اطلاعات كاهش بعضي انواع افزونگي كاهش بعضي آنوماليها تسهيل اعمال بعضي قواعد جامعيت

اسلاید 398: انواع افزونگي در پايگاه داده‌ها: افزونگي طبيعي افزونگي تكنيكي ناشي از وجود كليد خارجي يا هرصفت مشترك ديگر در دو يا بيش از دو رابطه افزونگي ناشي از وابستگي بين صفات

اسلاید 399: معايب روش نرمالترسازي1- بروز فزونكاري در سيستم در عمل بازيابي2- ايجاد نوعي افزونگي از نوع افزونگي در سطح ادراكي3- زمانگير بودن فرآيند نرمالترسازي به ويژه اگر محيط عملياتي بزرگ و تعداد رابطه‌ها زياد باشد.4- تصميم‌گيري دشوار در اثر تعدد تجزيه‌ها5- ممكن وابستگي بين مجموعه صفات يك خردجهان، وابستگيهاي به جز وابستگي تابعي و پيوندي باشد و بنابراين سبب مطرح شدن قواعد جامعيت ديگر و نيز ضوابط ديگري براي تجزيه رابطه‌ها شود و . . .

اسلاید 400: جلسه شانزدهمطراحي فيزيكي پايگاه داده‌ها

اسلاید 401: 1- تحليل عوامل2- تحليل پرسشها3- تحليل تراكنشها4- تصميمات در طراحي فيزيكي5- اهداف تنظيم پايگاه داده‌ها6- اطلاعات لازم در تنظيم پايگاه داده‌هاآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 402: 7- مسائل مطرح در تنظيم8- نكات قابل توجه در بازبيني طراحي منطقي پايگاه داده‌ها پس از عملياتي شدن آن9- كارهاي لازم براي اصلاح شاخصهاي ايجادشده در مرحله تنظيم پايگاه داده‌هاآنچه در اين جلسه مي خوانيد:

اسلاید 403: هدفهاي كلي: آشنايي با طراحي فيزيكي پايگاه داده‌هاهدفهاي رفتاري: دانشجو در پايان اين جلسه مي‌تواند: عواملي كه در طراحي فيزيكي پايگاه داده‌ها موثر هستند را بيان كند. پرسشهايي را كه در تحليل پرسشها و تراكنش مطرح مي‌شوند، بشناسد. اطلاعات لازم در تنظيم پايگاه داده‌ها را بيان كند.

اسلاید 404: طراحي فيزيكي پايگاه داده‌هاطراحي فيزيكي به عواملي از جمله حجم و ماهيت داده‌ها، تعداد كاربران و از آنجا تعداد و ماهيت تراكنشها و نهايتا تعداد و ماهيت برنامه‌هاي كاربردي و فركانس اجراي هر برنامه بستگي دارد.

اسلاید 405: تحليل عواملتحليل پرسشهادر اين تحليل بايد به پرسشهاي زير پاسخ داده شود: چه رابطه‌هايي در پرسش دخيل هستند نوع رابطه‌ها چيست صفات موجود در مسند گزينش صفات موجود در مسند پيوند صفات مورد نظر در پرسش فركانس اجراي هر پرسش اسلوب اجراي پرسش: اندركنشي يا كامپايل‌شده

اسلاید 406: تحليل عواملتحليل تراكنشهادر اين تحليل بايد به پرسشهاي زير پاسخ داده شود: رابطه‌هاي دخيل در تراكنش و نوع هر رابطه نوع هر عمل در تراكنش صفات موجود در مسند گزينش صفاتي كه مقدارشان تغيير مي‌كند

اسلاید 407: تصميمات در طراحي فيزيكي روي چه فايلهايي شاخص ايجاد شود يا تابع درهم‌ساز اعمال شود. روي چه صفاتي از فايل، شاخص ايجاد شود. شاخص ساده باشد يا مركب. شاخص خوشه‌ساز باشد يا نباشد.

اسلاید 408: اهداف تنظيم پايگاه داده‌ها تسريع اجراي برنامه‌هاي كاربردي كاهش زمان پاسخدهي پرسشها بهبود توان عملياتي سيستم مديريت پايگاه داده‌ها اجتناب از خريد سخت‌افزار بيشتر كاهش اندازه پيكربندي سخت‌افزاري رضايت بيشتر كاربران سيستم

اسلاید 409: اطلاعات لازم در تنظيم پايگاه داده‌ها اطلاعات در مورد خود DBMS اطلاعات اوليه مورد استفاده در طراحي منطقي و فيزيكي پايگاه آمار جمع‌آوري‌شده توسط DBMS و DBA در مورد رفتار سيستم مانند: كارديناليتي هر رابطه تعداد مقادير متمايز براي هرصفت و درصد هيچ‌مقدار براي هر صفت فركانس عرضه هر پرسش به سيستم و فركانس اجراي آن فركانس اجراي هر تراكنش اندازه صفحات زمان اجراي پرسشها و تراكنشها . . .

اسلاید 410: مسائل مطرح در تنظيم چگونگي اجتناب از بروز تنگنا در قفل‌گذاري روي داده‌ها به منظور افزايش همروندي اجراي تراكنشها چگونگي كاهش سربار ناشي از ايجاد فايلهاي ثبت تراكنشها چگونگي بهينه‌سازي اندازه بافرها چگونگي بهينه‌سازي زمانبندي اجراي تراكنشها چگونگي بهينه‌سازي تخصيص منابع

اسلاید 411: در بازبيني طراحي منطقي پايگاه داده‌ها پس از عملياتي شدن آن، بايد به نكات زير توجه شود: آيا رابطه‌هايي بايد تجزيه شوند؟ آيا سطح نرماليتي رابطه‌هايي بايد كاهش يابد؟ آيا مجموعه ديگري از رابطه‌ها، با همان سطح نرماليتي، بايد طراحي شوند؟ آيا صفاتي با پذيرش ميزاني از افزونگي، بايد در رابطه‌هايي تكرار شوند؟ آيا در طراحي ديدهاي خارجي بايد تغييراتي داده شود؟

اسلاید 412: كارهاي لازم براي اصلاح شاخصهاي ايجادشده در مرحله تنظيم پايگاه داده‌ها ايجاد شاخصهاي جديد حذف برخي از شاخصها كاهش تعداد شاخصها روي صفاتي كه مقاديرشان مرتب تغيير مي‌كنند. اصلاح شاخصهايي كه در كنترل همروندي تراكنشها تاثير دارند بازسازي شاخصها مي‌تواند در كارايي سيستم تاثير مثبت داشته باشد در بعضي از RDBMSها بهينه‌ساز، اگر در پرسش، عبارت محاسباتي، مقايسه يا هيچ مقدار و محاسبه تفاوت مقادير وجود داشته باشد، از شاخص استفاده نمي‌كند.