مهارت های فرزند پروری

مهارت های فرزند پروری

اسلاید 1: مهارت های فرزند پروری

اسلاید 2: اهداف1- نقش مهارتهای فرزند پروری و بهسازی روابط والد – کودک و پیشگیری از مورد آزار واقع شدن کودکان2- حساس سازی و آموزش اولیه والدین در زمینه مراحل رشد طبیعی کودک و توانایی های او در هرمرحله و توجه به تفاوت های فردی 3- حساس سازی و آموزش اولیه در مورد مشکلات رفتاری و هیجا نی شایع کودکان4- حساس سازی و آموزش اولیه والدین در خصوص اصول اولیه و کلی مهارت های فرزند پروری و آموختن این مهارتها

اسلاید 3: نقش مهارتهای فرزند پروری و بهسازی روابط والد – کودک و پیشگیری از مورد آزار واقع شدن کودکانسلامت روان کودکان و نوجوانان بخشی از سلامت و رفاه عمومی است .هر اقدام جدی برای بهبود بهداشت روان کودکان مستلزم ارزیابی کیفیت تربیت کودک و روابط خانوادگی آنهاست. تربیت سازنده فرزندا ن شامل مهارتهایی برای مراقبت ،حمایت،دوست داشتن و راهنمایی و ارشاد کودکان و نوجوانان می باشد .انتقال ارزش ها و فرهنگ از طریق تربیت صورت می گیرد.مزایای آموزش مهارت های فرزند پروری:افزایش تعامل مثبت والدین با کودکان کاهش سوء رفتار با کودکان تغییرات مثبت در درک و رفتار والدین از والد بودنشان کاهش افسردگی و استرس مادران افزایش رضایت والدین و کاهش تعارض والدین در مورد روش تربیت کودکان

اسلاید 4: درک رشد طبیعی کودکان بسیاری از والدین انتظارات غیر واقع بینانه ای از کودکان خود دارندکه با سطح رشد کودکشان متناسب نیست .بنابراین والدین با آشنا شدن با مراحل رشد طبیعی کودک ،مشکلات مربوط به تاخیر رشد ، وجود تفاوت های فردی در میان کودکان می توانند کودکان خود را بهتر درک کنند و انتظارات واقع بینانه تری داشته باشند.

اسلاید 5: اصول تربیت سازنده فرزندان1- آماده کردن یک محیط امن و مورد علاقه داشتن محیط امن بدین معناست که والدین آرامش بیشتری در زمینه آسیب رسیدن کودکان کم سن و سال خود در اثر حوادث خانوادگی دارند .همچنین کودک به یک محیط جذاب جهت ایجاد فرصت های لازم برای جستجو ،کشف، تجربه و رشد مهارتها دارد .البته کودکان به نظارت مناسب نیز نیاز دارند که آن بدان معناست که بدانید کودک کجاست و چه کاری انجام می دهد.2- ایجاد محیطی سازنده برای یادگیریوالدین لازم است در دسترس کودکان باشند .یعنی هر زمان که کودک احتیاج به کمک داشت ،در دسترس او باشند.کودک تشویق شود که بعضی از چیزها را در محیط پیرامون بیازماید و تشویق و توجه مثبت به کودکان کمک می کند که برای یادگیری انگیزه پیدا کنند.

اسلاید 6: 3- استفاده از انضباط قاطعانه :به معنای ثبات در رفتار با کودک ،به سرعت عمل کردن هنگام بد رفتاری کودک و آموزش به کودکان برای ارائه رفتار قابل قبول می باشد. وقتی والدین از انضباط قاطعانه استفاده می کنند،به کودکان می آموزند که مسئولیت کارهای خود را بپذیرند و از نیازهای دیگران آگاه شوند و کنترل بر خود را افزایش دهند.4- داشتن انتظارات واقع بینانه :انتظارات والدین از کودک به این بستگی دارد که آنها چه چیزی را برای کودکان در سنین مختلف ،طبیعی در نظر بگیرند. وقتی والدین توقعات زیاد و یا زودتر از زمان لازم از کودک خود را داشته باشند ،مشکلاتی بروز خواهد کرد.5-مراقبت از خود به عنوان پدر یا مادر:وقتی نیازهای شخصی والدین از نظر داشتن ارتباط صمیمانه ،همراهی ،تفریح و تنها بودن در زمان های خاص بر آورده شود ،پدر یا مادر بودن آسان تر می شود.والد خوب بودن بدین معنا نیست که کودک بر زندگی شما تسلط داشته باشد.اگر نیازهای شخصی والدین به عنوان یک بزرگسال بر آورده شود ،صبور بودن ،ثبات داشتن و در دسترس کودکان بودن برای شما آسان تر میشود.

اسلاید 7: مهارت های اساسی تربیت سازنده فرزندان

اسلاید 8: 2- مهارتهای ارتقاء ارتباط والد – کودکگذراندن اوقات خوب با فرزندانگذراندن زمان های کوتاه و مکرر با کودکان سود مندتر از زمان های طولانی با دفعات کمتر است . سعی کنید زمان های کوتاهی (2 -1 دقیقه ) را به طور مکرر در طی روز با فرزندان خود بگذرانید.صحبت کردن با کودکان:صحبت کردن با کودکان به او کمک می کند که سخن گفتن و مهارت های اجتماعی را یاد بگیرد و اعتماد به نفسش افزایش یابد.نشان دادن احساسات خود به کودکان:روش دیگری که نشان می دهد والدین علاقه مند به کودکانشان هستند و به آنها توجه دارند این است که به صورت عملی نشان دهند.بغل کردن ،لمس کردن ، در آغوش گرفتن ، ماساژدادن، قلقلک دادن به کودکان کمک می کند همچنان که بزرگ می شوند با مورد محبت واقع شدن و محبت کردن احساس آرامش و مورد توجه واقع بودن را تجربه کنند.

اسلاید 9: 1- مهارت های مشاهده و نظارتاولین گام برای تغییر یک رفتار نامطلوب و یا ایجاد یک رفتار مطلوب، ثبت رفتار می باشد که ممکن است به اشکال مختلفی صورت بگیرد : ثبت دفعات رفتار در طول روز مکان بروز رفتار رویدادهای پیش از بروز رفتار نحوه عملکرد والدین در پاسخ به بروز رفتار

اسلاید 10: 3- مهارت تشویق رفتار مطلوب در کودکانتشویق کلامی کودکان همراه با توصیف رفتار نشان دادن توجهات کلامی کودکان همراه با توصیف رفتارفراهم آوردن فعالیت های لذتبخش برای کودک

اسلاید 11: 4- مهارت آموزش رفتارها و مهارتهای جدید به کودکانمشخص کردن اهداف متناسب با مرحله رشد کودک الگوی خوب بودن برای کودکانفراهم نمودن محیط برای آموزش یک رفتار یا مهارتاستفاده از آموزش های اتفاقیاستفاده از روش ”بپرسید ،بگویید،انجام دهید“:این شیوه روش خوبی است برای اینکه به کودک کمک می کند تا در انجام مهارتها مستقل شود مثل پوشیدن لباسش.بپرسید :از فرزند خود بپرسید اولین کاری که انجام میدهیم چیست؟بگویید:اگر کودک پاسخ صحیحی نداد،با آرامش به او بگویید که چه کار بکند.انجام دهید: اگر کودک کار انجام نداد ،به او کمک کنید.استفاده از چارت رفتاری جهت ایجاد انگیزه بیشتر در کودکان برای تغییر رفتار می توان از چارت یا نمودارهای رفتاری استفاده کرد. بدین صورت که کودک می تواند برای رفتار مطلوب خود تمبر ،ستاره ،چهره خندان ،عکس بر گردان یا امتیازاتی را روی یک نمودار به دست آورد که این کار به کودک احساس خوبی در رابطه با موفقیت و شناختن تلاشهایش می دهد.یک نمودار رفتاری را می توان با دادن یک جایزه در ازای تعداد مشخص تمبر یا عکس بر گردان تقویت کرد .

اسلاید 12: 5- مدیریت رفتار نا مطلوبهمه کودکان لازم است یاد بگیرند که حدود و قوانین را بپذیرند و ناکامی خود را هنگامی که به خواسته های خود نمی رسند کنترل کنند .والدین می توانند روش های مختلفی برای اداره مشکلات رفتاری کودکان به کار گیرند:قوانین اساسی واضحی را وضع کنند.نکات کلیدی وضع قوانین:در ابتدا برای شروع ، تعداد کمی قانون در نظر بگیرند .2) اطاعت از قوانین باید ساده و آسان باشد.3) قوانین باید به صورت مثبت بیان شود.4) قوانین باید قابل تقویت شدن باشد. ا ز بحث مستقیم برای برخورد با قانون شکنی استفاده کنند. از نادیده گرفتن برنامه ریزی شده برای مواجهه با مشکل رفتاری استفاده کنند.(7-1 سا ل )دستورات آرام وواضح بدهند.(12-2 سال)دستورات خود را با پیامد های منطقی تقویت کنند.(12-2 سال)در برخورد با بد رفتاری ازاتاق خلوت استفاده کنند .

اسلاید 13: 6- مهارت پیشگیری از وقوع مشکل در موقعیت های پر خطر از قبل آماده باشید و موقعیت های پر خطر را در داخل و خارج از خانه تعیین کنید. در مورد قوانین با کودک خود صحبت کنید.فعالیتهای سرگرم کننده برای کودک درآن موقعیت فراهم کنید. رفتارهای مناسب کودک را تشویق کنید.

اسلاید 14: 7-مهارت های خود تنظیمیخود تنظیمی عبارت است از فرایند های درونی ،بیرونی (در تعامل با محیط)که فرد را قادر می سازد فعالیت های هدفمند خود را در هر زمان و در هر شرایط از محیط زندگی هدایت کند.خود تنظیمی شامل تعدیل فکر ،احساس ،رفتار و توجه از طریق استفاده از مکانیزم های خاص و امکانات حمایتی محیط بیرون می باشد.از دیدگاه درمانی ،خودتنظیمی فرایندی است که فرد از طریق آن یاد می گیرد رفتار خود را تعدیل کند که جهت آن لازم است :1- مهارت های لازم برای موقعیت های دشوار را تمرین کند.2- از توانایی هاو ضعف های خود ، ارزیابی داشته باشد.3- اهدافی را که قصد تغییر آن را دارند تعیین کند.

اسلاید 15: 8- مهار تهای مدیریت خلقافکار منفی را شناسایی کنید.در گفتگو با خود از عبارات مثبت در جهت سازگاری بیشتر استفاده کنید.با افکار منفی مقابله کنید.از آرام سازی و روش های مدیریت استرس استفاده کنید.برنامه ریزی مناسب جهت موقعیت های پر خطرداشته باشید.

اسلاید 16: 9- مهارتهای ارتباطی و جلب حمایت همسربهبود بخشیدن مهارتهای ارتباطی خوددادن و گرفتن پسخوراندهای سازنده گفتگو با همسرحمایت یکدیگر در زمان ایجاد مشکل استفاده از روش های حل مسئله گسترش ارتباطات شاد و لذت بخش

اسلاید 17: عوامل موثر ایجاد مشکلات رفتاری وهیجانی، شایع در کودکان

اسلاید 18: عوامل موثر در شکل گیری رفتار کودکان در منزل1- پاداش های اتفاقی برای بد رفتاری2- تله های نردبانی3- نادیده گرفتن رفتار مطلوب 4- مشاهده دیگران5- دستور دادن6- پیام های هیجانی7- استفاده غیر موثر از تنبیه8- عقاید و انتظارات والدین 9- سایر عوامل موثر بر خانواده

اسلاید 19: پاداش های اتفاقی برای بد رفتاریاغلب پاداش های تصادفی یا امتیازات پنهان برای بدرفتاری کودکان وجود دارد. پاداش های تصادفی که ممکن است به کودکی که رفتار نامطلوب دارد ،داده شود عبارت اند از:توجه اجتماعی مثل صحبت کردن ، لبخندزدن مثلا ممکن است برای کودکی که برای اولین بار فحش می دهد وقت زیادی را برای دلیل آوردن بگذارید که این توجه اضافی ممکن است کودک را تشویق کند که دوباره فحش دهد.دادن پاداش های مادی مثل دادن اسباب بازیانجام فعالیت هایی مثل پرت کردن حواس کودک با یک بازیدادن مواد خوراکی مثل بیسکویت ، بستنی ، شیرینی

اسلاید 20: تله های نردبانیکودکان می توانند بیاموزند که اگر رفتار های مشکل دار خود را افزایش دهند ، با احتمال بیشتری می توانند به خواسته های خود برسند. مثلا کودک ممکن است قبل از شام شکلات بخواهد و شما ممکن است چند بار به وی نه بگویید اما اگر کودک پافشاری کند و صدای خود را بالا ببرد شما برای ساکت نمودن وی ممکن است خود رابه این تله بیندازید. متاسفانه کودک برای پافشاری و طلب بیشتر خود پاداش می گیرد و می آموزد که برای رسیدن به خواسته خود اصرار کند و صدایش را بلند کند و این روند ادامه می یابد.

اسلاید 21: نادیده گرفتن رفتار مطلوبرفتارهایی که توجه کمتری به آنان می شود با احتمال کمتری تکرار می شود .که این هم در مورد رفتار نامطلوب و هم در مورد رفتار مطلوب صادق است . اگر به کودکان در زمان انجام رفتار خوب توجه نشود آنها می آموزند که تنها راه جلب توجه ،بد رفتاری است.

اسلاید 22: مشاهده دیگرانکودکان با مشاهده آنچه دیگران انجام می دهند رفتارها را می آموزند . مثلا وقتی والدین عصبانی می شوند بر سر دیگران فریاد می کشند و به علت فریاد کشیدن به خواسته هایشان می رسند ،کودکان می آموزند که وقتی مشکل دارند ، فریاد کشیدن رفتاری خوب است.

اسلاید 23: نحوه دستور دادن به کودکاننحوه دستور دادن والدین بر اینکه آن کار توسط کودک انجام شود یا نشود، تاثیر می گذارد. برخی از مشکلات شایع عبارت اند از:1- دستورات زیاد : هر زمانی که دستوری به کودک داده می شود ،فرصتی برای سرپیچی کودک از انجام دستور وجود خواهد داشت و بنابر این دستور دادن زیاد امکان سر پیچی را بالا می برد و بعلاوه وقتی دستورات بیش از حد باشد، کودکان احساس می کنند که مورد تنبیه واقع شده اند .2- دستورات کم : کودکان گاهی به این علت نافرمان به نظر می رسند که والدین زمان لازم را برای دادن دستورات روشن در مورد آنچه از آنها انتظار می رود صرف نمی کنند .

اسلاید 24: 3- دستورات خیلی سخت : این زمانی است که از کودک متناسب سنش انتظار نداریم مثلا از یک کودک 3 ساله انتظار داشته باشیم که اتاق بهم ریخته اش را خود جمع کند.4- دستورات در زمان نامناسب : شامل دستوراتی است که در زمانی داده می شود که کودک مشغول انجام کاری لذت بخش است مثل تماشا کردن یک برنامه تلویزیونی دلخواه که ممکن است دستورات را نادیده بگیرد. 5- دستورات بسیار مبهم : کودکان ممکن است از دستورات غیر واضح پیروی نکنند .مثلا برای کودکی که اسباب بازی اش را می شکند به جای اینکه والدین دستور استفاده صحیح از اسباب بازی را بدهد فقط بگوید ”نکن ”.6- پیام غیر کلامی : گاه پیام غیر کلامی والدین چیزی غیر از دستور کلامی را می گوید مثل خندیدن یا لبخند زدن هنگامی که از کودک می خواهید رفتار نا مطلوب را متوقف کند.این موضوع کودک را گیج می کند.

اسلاید 25: پیام های هیجانی بعضی اوقات والدین به جای سرزنش رفتار نامطلوب کودک خود ،خود کودک را سرزنش می کنند.مثلا به جای اینکه بگویند که این رفتار تو خوب نیست ، می گویند که تو بچه بدی هستی.

اسلاید 26: استفاده غیر موثر از تنبیهدلایل موثر نبودن تنبیه:1- تنبیهی که به صورت تهدید بوده اما عملی نمی شود :در این صورت کودکان به سرعت یاد می گیرند که دستورات را نادیده بگیرند . تهدید به تنبیه می تواند به روشی برای به مبارزه طلبیدن تبدیل شود و کودکان ممکن است والدین را امتحان کنند تا ببینند چه اتفاقی می افتد. 2- تنبیهی که در حالت خشم انجام شود: هنگامی که والدین تنبیه را از روی عصبانیت انجام می دهند همیشه خطر از دست دادن کنترل و صدمه به کودک وجود دارد و اثر خود را ندارد.

اسلاید 27: 3- تنبیه به صورت یک پاسخ بحرانی باشد :گاهی والدین واکنش خیلی شدیدی به رفتار نامناسب کودک نشان می دهد زیرا آنها هیچ کاری انجام نمی دهند و منتظر می مانند تا رفتار کودک غیر قابل تحمل شود.4- استفاده غیر مستمر از تنبیه : ثبات نداشتن تنبیهات باعث می شود که کودکان در یاد گرفتن آنچه از آنها انتظار می رود مشکل پیدا کنند.وقتی دستورات و قوانین هر روز تغییر می کنند و ثبات ندارند مشکلات رفتاری ممکن است ایجاد شود .

اسلاید 28: استفاده از اتاق خلوت

اسلاید 29: عقاید و انتظارات والدین برخی باور ها و عقاید مضر هستند و برای تربیت فرزندان مشکل ایجاد می کنند که برخی از آنان عبارت اند از:-این رفتار موقت و زود گذر است .او عمدا این کار را انجام می دهد. -همه این مشکلات تقصیر من است .

اسلاید 30: سایر عوامل موثر بر خانواده 1- ارتباط والدین : وقتی روابط زن و شوهر تحت فشار و تنش و اختلاف باشد ، مشکلات رفتاری ممکن است ایجاد شود.2- هیجانات والدین : احساسات والدین مثل افسردگی ، عصبانیت یا اضطراب ممکن است مانع از ثبات والدین و مدیریت موثر بر رفتار کودکان شود.3- فشار روانی و استرس های روزمره

اسلاید 31: واحد سلامت روانی- اجتماعی و اعتیادمرکز بهداشت جنوب تهران تهیه کننده:زهرا مرتضویمریم درخشان