مهندسی روشنایی

مهندسی روشنایی

اسلاید 1: 1www.jalali-hse.blogfa.comمهندسی روشناییبه نام خدا

اسلاید 2: 2مهندسی روشنایی در ارگونومی روشنایی خوب امکاناتی از قبیل راحتی وایمنی کارکنان ایمنی بهداشت و پیشرفت کار را برای کارکنان فراهم می آورد تا کار خود را که با امر بینایی ارتباط دارد با دقت ، سرعت و بدون نیاز به کوشش غیر ضروری ببینند و هم چنین محیط کار زیبا وراحت به نظر برسد.www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 3: 3مهندسی روشنایی در ارگونومی (ادامه...)بیشتر فعالیت های زندگی به وسیله علایم بینایی هدایت می شوند و هدف از بینایی خوب ظرفیت تشخیص اشیا با سطوح بسیار کوچک می باشد.معمولا هیچ فردی نمی تواند به مدت چند ساعت در حالت حد اکثر کوشش فکری به کار خود ادامه دهد بنابراین هدف از دید خوب این نیست که بتوان اشیا را دید بلکه این عمل دیدن باید با حداقل کوشش فکری همراه باشد.www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 4: 4مهندسی روشنایی در ارگونومی (ادامه...) یک روشنایی رضایت بخش از نظر بینایی در حالت کلی دارای شرایط زیر می باشد :نور کافی وجود داشته باشد .درخشندگی سطوح طوری باشد که سبب چشم زدگی نشود .بدون سایه مزاحم باشد.تطابق صحیح بین رنگ نور و اشیا وجود داشته باشد. www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 5: 5مهندسی روشنایی در ارگونومی (ادامه...)مزایای روشنایی صنعتی رضایت بخش :افزایش دقت بیناییافزایش سرعت بینایی روشنایی محیط ایجاد دید آسان ترwww.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 6: 6 کاهش حادثه ، بهره برداری بیشتر ، هزینه کمتر ، بهبود روحیه www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 7: 7نور چیست؟ نور از نقطه نظر فیزیکی به عنوان قسمتی ازیک طیف الکترو مغناطیسی تلقی می شود که بین طول موج های مناسب قرار دارد .هر انرژی تشعشعی که طول موجش مناسب باشد می تواند هر چیزی را که از روی آن تابیده و یا از روی آن منعکس شده قابل رویت سازد به شرطی که انرژی کافی برای تحریک گیرنده های چشم داشته باشد. www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 8: 8تئوریهای نور تئوری ذره ای نور تئوری الکترو مغناطیسی تئوری موجی نور تئوری کوانتومی نور تئوری بقای حرکتwww.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 9: 9روشنایی، درخشندگی وانعکاس نور روشنایی: روشنایی مقدارانرژی نورانی است که به شکل تشعشع ازمنبع نورانی خارج می شود این انرژی می تواند به صورت نورمرئی یاغیر مرئی باشد. یکی از مهمترین عوامل روشنایی یک سطح فاصله آن از منبع و طرز قرار گرفتن آن می باشد. شدت روشنایی روی یک سطح عبارت است ازنسبت جریان نور تابده شده به سطح که عمود برآن باشد . E = Ø /A هر گاه نقطه ای از چند منبع نور دریافت کند روشنایی آن برابر با مجموع روشنایی های حاصل از تمام منابع می باشد. E= E1 + E2 + …www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 10: 10روشنایی، درخشندگی وانعکاس نورانعکاس :بازتاب نور تابیده شده به سطح انعکاس می باشد. در صورتی که سطح خشن وسیاه باشد تقریبا تمام نور جذب می شود و اگر سطح دارای سطح روشن باشد مقدار زیادی از آن منعکس می شود .www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 11: 11روشنایی، درخشندگی وانعکاس نوردرخشندگی: نور منعکس شده یا منتشرشده از جسم را درخشندگی (تراکم نور ) می نامند.L= I/Awww.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 12: 12پارامتر های لازم برای اندازه گیری شدت روشنایی و درخشندگی شار : (Ø) عبارت است از کل توان تشعشعات الکترو مغناطیسی که از یک جسم خارج شده و یا جسمی در یافت نموده است واحد اندازه گیری آن وات می باشد که شامل اشعه مرئی و غیر مرئی می باشد. مقداری از شار تشعشعی که در بازتاب رویت قرار دارد شار نورانی یا جریان نوری نامیده می شود .لومن: واحد اندازه گیری جریان نور(Ø) است واز نظر عددی برابر680/1 وات می باشد. www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 13: 13پارامتر های لازم برای اندازه گیری شدت روشنایی و درخشندگیزاویه فضایی : (w) قسمتی از فضا که به وسیله یک مخروط محدود شده و جزیی از جریان نورمنبع درآن پخش می شود زاویه فضایی نام دارد و واحد آن استرادیان(ST) یا رادیان فضایی می باشد. شدت نور: عبارت است از تراکم شار نوری در فضا یا خارج قسمت شار نوری به زاویه فضایی . I = Φ/Wwww.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 14: 14پارامتر های لازم برای اندازه گیری شدت روشنایی و درخشندگیکاندلا: شدت نور در یک زاویه فضایی با جریان نور یک لومن یک شمع یا کاندلا (cd) می باشد. لذا کندلا واحد شدت نور می باشد. شمع استاندارد: منبع نوری است که به وسیله قرار دادن یک لوله از جنس اکسید توریم در داخل ظرف محتوی پلاتین در حال ذوب شدن ایجاد می گردد .مقدارنوری که از انتهای این لوله خارج می شود برابر یک کاندلا می باشد.www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 15: 15پارامتر های لازم برای اندازه گیری شدت روشنایی و درخشندگیلوکس: واحد روشنایی در SI می باشد وبرابر است با شار نوری یک لومن در سطح یک متر مربع.1Lux = 1Lumen / m2نیت: واحد درخشندگی کندلا بر متر مربع یا نیت نامیده می شود.1Nit = cd / m2 www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 16: 16پارامتر های لازم برای اندازه گیری شدت روشنایی و درخشندگیفوت- کندل : واحد روشنایی می باشد و مقدار آن برابر است با نوری که از یک شمع استاندارد در فاصله یک فوتی به سطحی به وسعت یک فوت مربع که عمود بر مسیر تابش باشد می تابد.FC = Lumen / ft2ضریب بازتاب : (p) برای محاسبه درخشندگی یک سطح نخست باید قدرت بازتابش آن را مشخص کرد به این منظور از ضریبی برای « ضریب بازتاب » استفاده می شود که مقدار آن بین 0 و 1 متغیر است . برای تبدیل شدت روشنایی به درخشندگی فرمول ساده ای وجود دارد :L = P (E/л)www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 17: 17تباین اختلاف درخشندگی بین جسم و زمینه می باشد .وطبق تعریف برابر است با : C = (L1-L2)/ L1L1 برابر با درخشندگی زمینه ای که جسم در آن واقع شده و L2 برابر با درخشندگی جسم است .به منظور دیدن شئ باید مقداری نوراز منبعی به آن رسانده شود ولی فقط رساندن نور به شئ مورد دید کافی نیست بلکه باید مقداری از آن منعکس شود و لذا سطح دید باید دارای درخشندگی باشد بنابراین می توان گفت که دید خوب وقتی انجام می گیرد که تباین درخشندگی بین اجسام موجود در محیط زیاد باشد این اصطلاح را درصد تباین نیز می گویند که یک کمیت بدون دیمانسیون است و بین 0 و1 تغییر می کند .www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 18: 18“اختلاف تباین شدید بین اجسام خیرگی به وجود می آوردwww.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 19: زمستان 8519

اسلاید 20: 20خیرگی خیرگی در اثر تحریک شدید نور یا درخشندگی بیش از حد در یک میدان ایجاد می شود که باعث اختلال در عمل تطابق شبکیه چشم می گردد . انواع خیرگی:خیرگی نسبی خیرگی مطلقwww.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 21: 21خیرگی (ادامه...)برای داشتن یک روشنایی مناسب در محیط جلوگیری از پیدایش نور خیره کننده امری ضروری است نور بیش از اندازه کار بینایی چشم را مختل می کند و باعث کاهش قدرت بینایی می شود .چنانچه فرد به مدت طولانی در معرض روشنایی زننده قرار گیرد آسایش و روحیه کاری او دچار آسیب می شود .www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 22: 22رفع خیرگیاجتناب از درخشندگی بیش از حد نسبتا ساده است ، این کار با توزیع نور مناسب و نصب صحیح وسایل نوری امکان پذیر است. درخشندگی هایی که به طور موضعی در میدان دید متمرکز شده اند موجب اختلال در تطابق چشم می گردد. این نوع خیرگی ممکن است با استفاده از نور غیرمستقیم و توزیع نور مناسب تعدیل شود. www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 23: 23انواع سیستم های روشنایی انتخاب نوع منابع روشنایی برای محیط های کاری با توجه به نوع کار مشخص می شود . روشنایی می تواند از طریق نور طبیعی ، مصنوعی و یا ترکیبی از آنها تامین شود .www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 24: 24روشنایی طبیعی با توجه به پیشرفت هایی که در امر تامین روشنایی به طریق مصنوعی شده هنوز استفاده از روشنایی طبیعی روز برای واحد های صنعتی ومسکونی دارای اهمیت زیادی می باشد به عنوان مثال در یک محیط کارگاهی استفاده از روشنایی طبیعی علاوه بر روشن کردن محل کار موجب ارتباط کار گر با دنیای خارج می شود لذا از لحاظ روانی بسیار با ارزش است . www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 25: 25روشنایی طبیعی (ادامه...) روشنایی طبیعی ساختمان ها یا محیط های صنعتی می تواند به وسیله پنجره های سقفی یا افقی یاترکیبی از هر دو فراهم شود.www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 26: 26روشنایی مصنوعی روش های مصنوعی در کارگاه ها باید به نحوی تامین شود که از نظر کمی وکیفی روشنایی مورد نیاز کارگاه ها را فراهم نماید لذا : روشنایی مصنوعی باید به قسمی باشد که به نور طبیعی شبیه ونزدیک باشد. روش تابانیدن نورنباید به نحوی باشد که ایجاد چشم زدگی نماید . روشنایی مصنوعی باید به قسمی باشد که همه جا را روشن کند و محل تاریک ایجاد نکند تا سبب خستگی چشم نشود www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 27: 27روش های استفاده از منابع روشنایی مصنوعی 1- سیستم روشنایی مستقیم در این سیستم قسمت اعظم نور به سطح کار تابیده و درصد کمی از آن به طرف سقف منعکس می شود، به عبارت دیگر90تا 100 درصد نور به سمت پایین هدایت می شود. www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 28: 28سیستم روشنایی مستقیممنابع این نوع روشنایی در سه گروه توزیع متمرکز، متوسط و عمومی طبقه بندی می شود . وسایل توزیع متوسط وعمومی در اتاق های بزرگ می تواند استفاده شود. تجهیزات متمرکز در جایی که منبع روشنایی در ارتفاع بالا تر از سطح کار نصب شده و یا محلی که باید نور در یک سطح نسبتا کوچک تهیه شود مناسب می باشد. معمولا از این نوع سیستم برای روشنایی سطوح با ارتفاع زیاد و یا برای اطراف محوطه های وسیع استفاده می شود.www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 29: 29سیستم روشنایی مستقیممزایا:یک سیستم نور مستقم از نقطه نظر کمی نور کافی و موثر تولید می نماید وبا توجه به اینکه نور به سقف تابیده نمی شود جذب خیلی کمی توسط دیوارهای قسمت بالا و سقف وجود دارد .معایب :این سیستم از نظر بهداشتی مناسب نیست زیرا :نور روی محل کار متمرکز شده وموجب تولید سایه می گردد.در صورتی که در منطقه دید سطوح براق وصیقلی وجود داشته باشد سبب چشم زدگی می شود . www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 30: 30روش های استفاده از منابع روشنایی مصنوعی 2- سیستم روشنایی غیر مستقیم: در این روش 90 تا 100 درصد نور به طرف سقف یا قسمت های بالایی دیوارها هدایت می شود در اثر انعکاس نور از سقف و دیوار های جانبی روشنایی مطلوب سطح کار تامین می شود. روشنایی غیر مستقیم را می توان از طریق گچبری در ساختمان نیز به وجود آورد.www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 31: 31سیستم روشنایی غیر مستقیم (ادامه...)منبع این نوع روشنایی را می توان در دو گروه طبقه بندی کرد : الف)منابع غیرمستقیم روشن: وسایل پلاستیکی وشیشه ای ب) کاملاغیرمستقیم: منابع فلزی که هیچ نوری را منتقل نمی کنند .www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 32: 32سیستم روشنایی غیر مستقیم (ادامه...)مزایا : این روش به دلیل عدم وجود سایه و تشعشع ناراحت کننده مطلوب ترین نوع سیستم روشنایی برای دفاتر مدارس و محل های مشابه می باشد.استفاده از این روش خیره گی مستقیم را به کمترین میزان ممکن می رساند.معایب : از جمله عیوب این روش جذب بخشی از انرژی نورانی به وسیله سقف است که برای کاهش انرژی جذب شده لازم است که سقف سفید بوده و دارای ضریب بازتاب بالایی باشد .www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 33: 33روش های استفاده از منابع روشنایی مصنوعی 3- سیستم روشنایی نور نیمه مستقیم: در این سیستم حدود 60 تا 90 درصد نور به طرف محل کار و 10 تا 40 درصد آن به سمت سقف می تابد. دراین روش از حباب های کروی که بر روی منبع روشنایی قرار داده می شود استفاده می کنند ، این حباب ها نقش تخفیف دهنده شدت نور را داشته و چشم زدگی را تا حدی کاهش می دهد . این سیستم را میتوان برای کارهای دقیق و فروشگاه ها مورد استفاده قرار داد. www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 34: 34توزیع روشنایی مصنوعی توزیع روشنایی مصنوعی از لحاظ قرار گرفتن تجهیزات به روش های زیر تقسیم می شود:روش عمومی موضعی حفاظتیwww.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 35: 35توزیع روشنایی مصنوعی روش عمومی: هدف این روش توزیع مطلوب روشنایی در تمام قسمت های داخلی محیط کار می باشد.از مزایای این روش این است که کارگر به آزادی می تواند جای خود را در جهات مختلف ماشین بدون ترس از ایجاد سایه انتخاب کندبرای تعیین محل نصب وسایل روشنایی عمومی عوامل زیر را مدنظر قرار می دهیم :ابعاد فیزیکی کار گاهخصوصیات فیزیکی منبع نور میزان روشنایی مورد نیاز موقعیت تجهیزات www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 36: 36 معمولا توزیع یکنواخت با قرینه قرار دادن منابع به سهولت تامین می شود .فاصله بین ردیف ها = تعداد ردیف ها / عرض کارگاهفاصله دقیق بین منابع نوری = تعداد منابع موجود در یک ردیف / طول کارگاه توزیع روشنایی مصنوعی (ادامه...)www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 37: 37توزیع روشنایی مصنوعی (ادامه...)www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 38: 38توزیع روشنایی مصنوعی (ادامه...)روش موضعی : در مواردی که ماشین های بزرگ روی کارخودشان سایه ایجاد می کنند تامین روشنایی مناسب اضافی به صورت موضعی ضروری خواهد بود روشنایی موضعی ممکن است با توجه به نوع کار و یا به علت نیاز به سطح بالای روشنایی برای هدف هایی نظیر مونتاژ وسایل خیلی ریز ، دقیق ویا بازرسی لازم باشد .www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 39: 39توزیع روشنایی مصنوعی (ادامه...)روش حفاظتی : روشنایی کمکی در هنگام قطع برق به منظور جایگزین نمودن روشنایی اصلی مورد استفاده قرار می گیرد. این روشنایی معمولا برای نشان دادن راه های خروجی یا اضطراری می باشد. وجود این نوع روشنایی در کارگاه ها به منظور جلوگیری از حوادث لازم بوده و تاسیسات آن باید به صورت مستقل باشد تا بتواند پس از قطع برق روشنایی محل های فوق را تامین کند.www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 40: 40مقادیر استاندارد برای روشنایی محیط کار انجمن مهندسان روشنایی ) ISE (مقادیر استاندارد روشنایی را برای کارهای گوناگون منتشر کرده است که با توجه به اندازه شیئ وتباین ان با زمینه میزان روشنایی متفاوت است. برای کارگران مسن وجوان باید به ترتیب حد بالا وحد پایینی اعداد مورد استفاده قرار گیرد. www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 41: 41www.jalali-hse.blogfa.com

اسلاید 42: 42منابعکتاب مهندسی عوامل انسانی در صنعت، مارتین هلاندرکتاب روشنایی در محیط کار، مهندس رنجبریانکتاب مهندسی روشنایی، کلهرwww.jalali-hse.blogfa.com