ویژگی های اقلیمی و اقلیم شناسی طراحی اقلیمی معماری

ویژگی های اقلیمی و اقلیم شناسی طراحی اقلیمی معماری

اسلاید 1: . به نام معمار بزرگ

اسلاید 2: موضوع تحقیق: مناطق معتدل ومرطوب استاد مربوطه: تهیه کنندگان:

اسلاید 3: مقدمه انسان خواه ناخواه تحت شرایط اقلیمی محیط پیرامون خود قرار می گیرد و این اقلیم است که نوع معیشت و راه تامین نیازهای وی را معین می نماید.

اسلاید 4: اقلیم شناسی: اقلیم شناسی علمی است که تلاش میکند تفاوت ماهیت آب و هوا در مکانهای گوناگون و چگونگی پیوستگی آن با عناصر محیط طبیعی و فعالیت های انسانی را شرح دهد.

اسلاید 5: اقلیم شناسی معماری: امروزه اهمیت و ضرورت توجه به شرایط اقلیمی در طراحی و ساخت همة ساختمانها از دو نظر حائز اهمیت می باشد: 1.ساختمانهای هماهنگ با اقلیم از نظر آسایش حرارتی انسان کیفیت بهتری دارند شرایط محیطی اینگونه ساختمانها بهتر است و تنوع و تغییر روزانه و فصلی نور حرارت و جریان هوا در این ساختمانها فضاهای متنوع و دلپذیری ایجاد میکند 2.موجب صرفه جوئی در مصرف انرژی مورد نیاز برای کنترل شرایط محیطی اینگونه ساختمانها میشود.

اسلاید 6: . برای تداوم مبارزه با محیط در احداث ساختمانها شرایط و مواردی باید رعایت شوند: 1.     طراحی ساختمان متناسب با محیط 2.     انتخاب مصالح و مواد متناسب با محیط ساخت و ساز باید متناسب و متاثر از اقلیم مناطق مختلف و با توجه به معماری سنتی منطقه باشد. لذا اقلیم شناسان باید با شناخت هر چه بیشتر و بهتر اقلیم رهنمودهای مناسب برای آسایش را در ساختمانها و محیط­های طبیعی زندگی ارائه دهند . باید با شناخت هر چه گسترده تر خصوصیات معماری گذشته و رابطة آنها با شرایط اقلیمی حاکم طراحی نو ارائه داده شود و وضع موجود را با توجه به گذشته و حال و آینده به شکل مطلوب سازماندهی کرد.

اسلاید 7: طراحی اقلیمی: منظور از طراحی اقلیمی یعنی طرحی­که بتواند ضمن هماهنگی با محیط طبیعی پیرامون خود و بهره­گیری هر چه بیشتر از نیروی طبیعی موجود در محل تا حد امکان محیط طبیعی مناسبی برای استفاده کننده­گان ایجادکند.

اسلاید 8: . روشهای دستیابی به اهداف عمدة‌طراحی اقلیمی بشرح زیر می باشد . 1.     کاهش اتلاف حرارت در ساختمان 2.     کاهش تاثیر باد در اتلاف حرارتی ساختمان 3.     بهره گیری از انرژی خورشیدی و گرمایش ساختمان 4.     محافظت ساختمان در برابر تابش شدید خورشید در مواقع گرم

اسلاید 9: عناصر اقلیمی تاثیر گذار در معماری: آسایش انسان نتیجة‌تاثیر متقابل عناصر اقلیمی چون تابش خورشیدی، دما ،رطوبت ،باد،و میزان بارندگی است که در ذیل توضیحات مختصری در مورد هر یک از این عناصر داده میشود

اسلاید 10: تابش خورشیدی: کرة‌زمین تمام انرژی طبیعی خود را بطور مستقیم و غیر مستتقیم از خورشید دریافت میکند این امر به طرق فرآیندهای مختلف انجام میشود. انرژی تابشی گستره ای از طول موجهاست که بنام طیف خورشیدی معروف است در این طیف وسیع بلندترین امواج ( امواج رادیوئی) حدود   برابر امواج کوتاه (اشعة گاما) می باشد.ولی حداکثر انرژی و مقدار زیادی از کل انرژی تابشی در محدودة‌کم عرض  قسمت مرئی واقع است .در فرآیند گرم شدن اتمسفر عواملی چون تشعشع زمینی، انتقال آشفته، گرمای نهان، وپدیدة گلخانه نقش مهمی دارند .

اسلاید 11: درجة حرارت : درجة حرارت یا دما عبارتست از اندازه­گیری­گرمایی­که درخاک و هوا قابل سنجش میباشد و تمام ارگانیسم ها بطور مستقیم از این دما متاثرند که دما در نتیجة تغیرات انرژی تابشی تغییر میکند .

اسلاید 12: رطوبت هوا: منظور از رطوبت هوا مقدار آبی است که بصورت بخار در هوا وجود دارد. بخار آب از طریق تبخیر از سطح اقیانوسها و دریاها و سطوح مرطوبی چون گیاهان وارد هوا میشود و بوسیلة جریان هوا و باد به نقاط دیگر منتقل میشود. هرچه هوا گرمتر باشد بخارآب بیشتری را در خود­­­ نگه می­دارد. مقدار رطوبت هوا را به روشهای مختلفی­چون­ رطوبت­مطلق، رطوبت­مخصوص،­­ فشاربخار، رطوبت­نسبی­، می­توان ­اندازه­گیری­و بیان نمود

اسلاید 13: باد: باد جریان هوایی است که از مراکز فشار زیاد به طرف مراکز کم فشار و در جهت شیب فشار بحرکت در می آید هر قدر شیب فشار (تفاوت فشار ) بین دو نقطه بیشتر باشد جریان هوا نیز بیشتر خواهد بود تفاوت فشار در دو نقطه را گرادیان فشار یا شیب بارومتریک می­گویند

اسلاید 14: بارندگی: بارش زمانی اتفاق می افتد که هوای مرطوب و عامل صعود هر دو باهم در منطقه ای وجود داشته باشند. بعبارت دیگر هوای مرطوب باید تا ارتفاع معینی بالا برود تا بر اثر سرد شدن به نقطة‌اشباع برسد و در مرحلة بعد ابر را پدید آورد. نبود هر یک از این دو عامل مانع وقوع بارش می شود. در بوجود آمدن بارش مکانیزمهایی چون چرخندگی، همرفت، همرفت وزشی، همرفت حرارتی، و ناهمواریها موثرند . بارندگیها بصورت مایع و جامد ظاهر می شوند .بارش مایع شامل باران، ریز باران، و رگبار و بارش جامد مانند برف، دانه یخ، سنجاقهای یخی، برفدانة ریز، تگرگ نرم، تگرگ ریز، وتگرگ

اسلاید 15: تقسیمات اقلیمی در ایران اصولا در بسیاری از مناطق جهان ،اقلیم بوسیله عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا مشخص می شود.ایران با قرار گرفتن بین 25 و 40 درجه عرض جغرافیایی شمالی،در منطقه گرم قرار دارد و از نظر ارتفاع نیز، فلات مرتفعی است

اسلاید 16: 1. اقلیم معتدل و مرطوب(سواحل جنوبی دریای خزر) 2. اقلیم سرد (کوهستان های غربی) 3. اقلیم گرم خشک(فلات مرکزی) 4. اقلیم گرم و مرطوب(سواحل جنوبی) اقلیم معتدل و مرطوب (سواحل جنوبی دریای خزر)

اسلاید 17: تقسیمات اقلیمی و تیپولوژی معماری با توجه به شکل گیری و ترکیب معماری بومی مناطق مختلف ایران در می یابیم که ویژگی های متفاوت هر یک از این اقلیم ها،تاثیر فراوانی در شکل گیری شهر ها و ترکیب معماری این مناطق داشته اند.بنابراین،تعیین دقیق حوزه های اقلیمی در سطح کشور و دستیابی به مشخصات اقلیمی مناطق مختلف،در ارائه طرح های مناسب و هماهنگ با اقلیم هر منطقه اهمیت فراوانی دارد.

اسلاید 18: اقليم معتدل و مرطوب(جنوب درياي خزر) سواحل دریای خزر با آب و هوای معتدل و بارندگی فراوان، از جمله مناطق معتدل محسوب می شود. این منطقه که به صورت نواری بین رشته کوه های البرز و دریای خزر محصور شده، از جلگه های پستی تشکیل شده است که هر چه به طرف شرق پیشروی می کند، رطوبت و اعتدال هوا کاهش می یابد. در حقیقت ، رشته کوه های البرز که حد فاصل دو آب و هوای متضاد هستند، جلگه های پست خزر را از فلات مرکزی جدا می کنند.

اسلاید 19: مشخصات اقلیم معتدل و مرطوب 1. اختلاف درجه حرارت كم بین شب وروز2. رطوبت زیاد هوا واعتدال درجه حرارت آن است.3.دمای هوا در روزهای تابستان معمولا بین 25تا30 درجه سانتی گراد و شبها بین 20تا23 درجه سانتی گراد و در زمستان معمولا بالای صفر است.4. بارندگی بسیار زیاد و در تابستان به صورت رگبار استبارندگی درتابستان کم ودر زمستان زیاد است وبیشتر به صورت برف می بارد.

اسلاید 20: ویژگی های معماری بومی مناطق معتدل و مرطوب 1. در نواحی بسیار مرطوب کرا نه های نزدیک دریا برای حفاظت ساختمان از رطوبت بیش از حد زمین،خانه ها بر روی پایه های چوبی ساخته شده اند. ولی در دامنه کوه ها که رطوبت کمتر است،معمولا خانه ها بر روی پایه هایی از سنگ و گل و در پاره ای موارد بر روی گربه رو ها بنا شده اند 2. برای حفاظت اتاق ها از باران،ایوانک های عریض و سرپوشیده ای در اطراف اتاق ها ساخته اند.این فضاها،در بسیاری از ماه های سال برای کار و استراحت و در پاره ای موارد برای نگهداری محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. 3. بیشتر ساختمان ها با مصالحی با حداقل ظرفیت حرارتی بنا شده اند و در صورت استفاده از مصالح ساختمانی سنگین،ضخامت آنها در حداقل میزان ممکن حفظ شده است.

اسلاید 21: 4. در تمام ساختمان های این مناطق،بدون استثناء از کوران و تهویه طبیعی استفاده می شود.بطور کلی،پلان ها گسترده و باز و فرم کالبدی آنها بیشتر شکل های هندسی،طویل و باریک است. به منظور حداکثر استفاده از وزش باد در ایجاد تهویه طبیعی در داخل اتاق ها ،جهت قرارگیری ساختمان ها با توجه به جهت وزش نسیم های دریا تعیین شده است.در نقاطی که بادهای شدید و طولانی می وزد،قسمت های رو به باد ساختمان ها کاملا بسته است. 5. به منظور استفاده هر چه بیشتر از جریان هوا،همچنین بدلیل فراوانی آب و امکان دسترسی به آن در هر نقطه،ساختمان ها به صورت غیر متمرکز و پراکنده در مجموعه سازمان دهی شده است. 6. بدلیل بارندگی زیاد در این مناطق،بام ها شیبدار است و شیب بیشتر آنها تند است.

اسلاید 22: خصوصیات کلی فرم بنا 1) بام ساختمان به صورت شیب دار: در کناره ی دریای خزر بامها شیب دار هستند و اغلب شیب این بامها بسیار زیاد است ودر بعضی از موارد تا حدود 100 الی 150٪ می رسد. 2) ایوان یا غلامگرد در اطراف ساختمان: جهت محافظت دیوار ساختمان که عمدتا با مصالح بنایی مثل گل و خشت یا آجر است، اغلب یک غلامگرد که مانند ایوانی در سرتاسر محیط ساختمان است، قرار داده و بام را تا جلو غلامگرد ادامه می دهد و بام مانند چتری گسترده بر روی کل ساختمان و ایوان قرار می گیرد. 3) شکل ساختمان به صورت برونگرا: همانطور که گفته شد، در منطق مرطوب از بهترین روش های اقلیمی جهت تنظیم شرایط محیطی، استفاده از جریان باد و تهویه هوا است. لذا برعکس ساختمانهای درونگرای مناطق خشک که سعی در قرار دادن بخشی از ساختمان در درون زمین و محصور نمودن کل ساختمان از چهار طرف می باشد، در این منطقه جهت تامین آسایش، ساختمان را تا حد ممکن در ارتفاع و بلند و از دو یا چهار طرف باز و به صورت برونگرا احداث می کنند.

اسلاید 23: 4) عدم وجود زیر زمین: به دلیل رطوبت بسیار زیاد منطقه، ساختمانها فاقد هرگونه زیرزمین می باشند. اول اینکه هوای مرطوب سنگین است و داخل زیر زمین محبوس می شود و اجازه ی زندگی و زیست را نمی دهد. دوم اینکه عمق آبهای زیر زمینی بسیار کم است و دیوار زیر زمین را مرطوب نگه می دارد و آب بندی دیوارها بسیار مشکل است. 5) کف طبقه همکف بالاتر از سطح طبیعی زمین: باز هم به دلیل رطوبت هوا و عمق کم آبهاب زیر زمینی کف طبقه همکف را سعی می کنند حتی المقدور بالاتر از سطح طبیعی زمین اجرا کنند تا کف بنا از نم و رطوبت زمین فاصله داشته باشد و بتوان از جریان باد که در ارتفاع بالاتر از سرعت بیشتری برخوردار است، بهره مند شوند.

اسلاید 24: طرح و شکل : از نظر تاثیر آب و هوا بر شکل و طرح ساختمان باید موارد زیر مورد توجه قرار گیرند.1.     نور و روشنایی فضای داخلی بنا2.     تعادل حرارتی داخل ساختمان3.     موقع و محل بنا در برابر باران و برف و یخبندان4.     شکل بنا در رابطه با دفع و کاهش نیروی تخریبی باد5.     دفع و کاهش آلودگیها

اسلاید 25: اگر بنا و ساختمانی در برابر عناصر و عوامل اقلیمی خوب طراحی شود و شکل و پلان آن بگونه­ای باشد که موارد بالا را تامین نماید نه تنها ضریب ایمنی و مقاومت سازه بالا می رود بلکه راحتی و آسایش ساکنین بنا نیز از نظر بیوکلیمای انسانی فراهم می­گردد

اسلاید 26: جهت گیری ساختمان ها: عموما شرقی - غربی با كشیدگی زیاد مخصوصا در نوارهای ساحلی عموما كشیدگی در مقابل جهت دریا و در مقابل نور آفتاب جنوب

اسلاید 27: بازشوها: مهم ترین مسئله در ساختمان های نواحی معتدل ومرطوب ایجاد كوران و مبارزه با رطوبت بیش از حد محیط است .تناسبات زیادوجود باز شوها در تمام جبهه های ساختمان بايد توجه داشت درطراحی نقاط قرارگیری پنجره بسیار مهم است و اهمیت آن در این مناطق صد چندان می باشد و آن به دلیل اهمیت کوران در این اقلیم است

اسلاید 28: پوشش سقفها: شیروانی از جنس 1. ایرانیت 2. ساقه ی برنج 3. گلی 4. ورق های گالوانیزه

اسلاید 29: کرسی چین: ایجاد كرسی برای جدا كردن ساختمان از كف.استفاده از فنداسیون نمایان و قرار گیری اجزا ءكف روی آن ها

اسلاید 30: ارتفاع و شیب سقف ارتفاع سقف در ساختمان های نزدیك به دریا بیش تر از ساختمان های دور از دریاست و به طبع آن شیب آن نیز بیشتر میباشد.و علت واضح آن غلبه در مقابل بارانی است که با توجه به نزدیکی به دریا تشدید می گردد.

اسلاید 31: داکت داكت وظیفه ی تهویه ی هوا در ساختمان را به عهده دارد. علی الخصوص در مواقعی که توانایی ایجاد پنجره در دیوارها وجود ندارد و یا ساختمانی چند طبقه با فضاهای بزرگ و مرکزی داشته باشیم داکت این وظیفه را باجمع آوری هوای گرم و مرطوب ازكل ساختمان و انتقال آن به هوای آزاد انجام می دهد.نقطه انتهایی داکت به سقف منتهی میگردد و چون عنصر بلندی ساختمان را سوراخ و هوا را وارد و خارج میسازد.در طراحی داکت نیز محل قرار گیری آن ، محلهای ورود هوا و نحوه ی خروج هوا از آن در طراحی باید مد نظر قرار گرفته و به بهینه ترین شکل ممکن ایجاد شود.

اسلاید 32: بافت ساختمانپراكندگی و وجود فاصله میان ساخته هاپراكنده بودن بافت به منظور ایجاد كوران در فضای میان خانه ها و ساختمان ها است. در این صورت هوا به راحتی در میان خانه ها جولان می دهد و نیاز به کوران را برطرف می نماید.

اسلاید 33: علت وجود ایوانوجود ایوان به عنوان یک عنصر ویژه در خانه های این اقلیم جایگاهی خاص عرضه می دارد.وجود ایوان را میتوان ادامه ارتفاع گرفتن بنا از زمین در این مناطق دانست که در دنباله ی مقابله با رطوبت زیاد ایجاد میگردد .ایوان بیانی از برونگرایی خانه های ناحیه معتدل و مرطوب ایران (شمال کشور) بوده و عنصری است که مکان انجام فعالیتهایبسیاری از مردم این اقلیم میباشد و به واسطه اینکه در زیر سقف بیرون زده شیروانی واقع میشود از نفوذ باران نیز در امان بودهو ارتباط دهنده فضاهای داخلی چون اتاقها ست که با وجود آن نیازی به ورود به حیاط و رفتن به نقطه ای دیگر از فضاهایخانگی نمیباشد . با اشاره به این که اهمیت این موضوع در یک روز بارانی صد چندان می گردد.

اسلاید 34: مصالح مصرفی مصالح سبك با ظرفیت حرارتی پایین : چوب ، ساقه ی برنجبرای ساختمان های دارای سازه از مصالح بنایی با ظرفیت حرارتی پایین : بلوك سیمانی ، سنگ ، دیوار چینه ای (مقاوم در برابر رانش)

اسلاید 35: بیشتر ساختمانها با مصالحی با حداقل ظرفیت حرارتی بنا شده اند و در صورت استفاده از مصالح ساختمانی سنگین، ضخامت آنها در حداقل میزان ممکن حفظ شده است. در این مناطق بهتر است از مصالح ساختمانی سبک استفاده شود. چون در زمانیکه نوسان دمای روزانه هوا کم است، ذخیره حرارت هیچ اهمیتی ندارد و علاوه بر این، مصالح ساختمانی تا حدود زیادی تاثیر تهویه و کوران را که یکی از ضروریات در این منطقه است کاهش می دهد.به دلیل حاصلخیزی منطقه و وجود کشتزارهای وسیع در جلگه ها و جنگل های انبوه در نواحی کوهپایه ای و کوهستانی مصالح ساختمانی در این کناره غالبا نباتی می باشند. استفاده از این نوع مصالح بسیار مقرون به صرفه است زیرا در منطقه به وفور وجود دارد و دسترسی به آنها آسان است. همچنین به لحاظ بهره بری از این مصالح در طی قرون متمادی، راهها و روشهای مناسبی جهت اجرا ابنیه با مصالح نباتی ابداع شده است.

اسلاید 36: در این کناره، چوب از مصالح عمده جهت سازه و پوشش بنا است. چوب ها به دو دسته ی چوب سخت و چوب نرم تقسیم بندی شده اند چوب سخت به چوبهایی اطلاق می شود که با دوام، متراکم و محکم بوده و زیبایی و استقامت زیادی دارند، البته کار کردن با این نوع چوب نسبتا مشکل است. و چوب های نرم بر خلاف چوب سخت این خصوصیت را ندارند.ساقه های برنج عناصر اصلی تشکیل دهنده پوشش سقف های شیب دار هستند. اسکلت بنا و در واقع ایستایی ساختمان از چوب می باشد که از ان در بدنه ها نیز استفده می شود و پوشش نهایی آن با خشت است و گل اندود می شود و از مصالح دیگری همچون سنگ، خشت و سفال نیز در کنار ساختمانهای تماما چوبی استفاده شده است. همانطور که گفته شد تمامی مصالح به کار رفته در بنا از مصالح موجود در محل می باشد که موجب کاهش انرژی در حمل و نقل مصالح از نقاط دیگر شده است.

اسلاید 37: طناب های گیاهی از ساقه های برنج جهت درست کردن طنابهای گیاهی نیز استفاده می شود. به طور کلی در این کناره از میخ و سیم های فلزی جهت اتصالات استفاده نمی شده است و بدین منظور، طنابهای گیاهی که متداول ترین آنها وریس است مورد استفاده قرار می گرفته، وریس نوعی طناب است که به وسیله تاب دادن ساقه های برنج بافته می شود و از استحکام خوبی برخوردار است و کاربرد بسیار زیادی در اجرای ساختمانهای این منطقه دارد.در دلتای رودخانه سپید رود در استان گیلان، گیاهی وجود دارد به نام کتوس که مانند پیچک دور درختان می پیچد و طول آن تا 20 الی 30 متر می رسد، در فصلی که گیاه سبز است و دارای انعطاف می باشد، آن را می کنند و از ان به عنوان طناب استفاده می کنند. کتوس محکم تر و ضخیم تر از وریس است و از آن جهت بستن چوب های خرپا و گاهی چوب های دارورچین استفاده می شود.

اسلاید 38: اندود متداول ترین نوع اندود در این منطقه کاهگل است که مخلوطی از خاک رس، آب و کاه می باشد. در اینجا نیز مانند سایر نقاط ایران، این اندود را خوب ورز می دهند و معمولا طول کاه در آن از 10 سانتیمتر تجاوز نمی کند. از کاهگل جهت پر کردن فاصله خالی بین دیوارهای چوبی و اندود این دیوارها استفاده می شود.

اسلاید 39: مثال: از نمو نه های بسیار خوب ساختمان مسکونی که به طور کامل با اقلیم منطقه هماهنگی دارد واز پی تا ستیغ بام از مصالح گیاهی ومحلی بنا شده را می توان در جلگه ای وسیع به نام( بیه پیش) در شرق رودخانه سفیدرود ملاحظه نمود. این نوع ساختمان از عمده ترین انواع خانه های روستاییان محسوب می شود.این ابنیه که از نوع گالی پوش خانه با دیوار نفار هستند، بهترین نمونه خود کفایی از نظر تامین مصالح ،مهارت وفن اجراء وهمچنین بهترین نمونه یک ساختمان سنتی برای منطقه بارانی ومرطوب می باشند. اجرای این ساختمان ها نسبتاً ساده است وبه هیچگونه ابزار ویا تکنولوژی پیشرفته ای احتیاج ندارند.مصالح نیز گیاهی وخاک وسنگ است که به وفور در محل یافت می شود.

اسلاید 40: جهت اجراء ابتدا یک پی یک پارچه شفته آهکی که متشکل از آهک ، خاک رس ،قلوه سنگ وقدری خاکستر چوب است در زیر کل ساختمان می ریزند ،به نحوی که حدود 80 سانتیمتر از این پی از داخل زمین بیرون باشد. سپس دور تا دور آن قسمتی از پی که بالاتر از سطح زمین است را با ملات گل رس، پوسته دانه برنج (فل) ویا ساقه برنج (کولش ) وخاکستر اندود می کنند.در مرحله بعد به فواصل 5/2 متر از هر طرف در روی این پی ،شاخه های درخت توت (هر شاخه به طول یک متر وبه قطر 15 سانتیمتر)که در مقابل رطوبت وموریانه بسیار مقاوم است را می چینند. روی این ردیف شاخه های توت ،کرسی چینی اصلی

اسلاید 41: ساختمان شروع می شود. تنه درخت لیلکی را به صورت ذوزنقه ای بریده وبر روی هم  می چینند به نحوی که هر ردیف عمود بر ردیف ما قبل قرار گیرد.پس از اتمام کرسی چینی ، روی آنها تنه های نسبتاًبلند درخت  لی قرار می دهند و زیر سازی ساختمان بدین نحو تمام می شود.در رابطه با پیو کرسی چینی این ساختمان که در این نواحی این قسمت از ساختمان ها به نام پاکه خوانده می شود، ذکر چند نکته ضروری است. اول همانگونه که قبلاً عنوان شد، احداث زیر زمین در این منطقه مرطوب از لحاظ اقلیمی صحیح نیست. دوم، به لحاظ اینکه در این منطقه عمق آبهای زیر زمینی بسیار کم است و خاک آن مرطوب واز مقاومت نسبتاً کمی بر خورئار است، بنابراین استفاده از پی گسترده جهت تحمل بار بر روی این زمین سست ، کاملاً  منطقی می باشد وسوم اینکه با ایجاد فاصله بین ساختمان و سطح زمین، از امکان سرایت هر گونه رطوبت به کف بنا جلوگیری می شود. این فاصله کف تا سطح زمین در ساختمان های نزدیک دریا حدود دو متر ودر ساختمان های واقع در کوهپایه حدود 50 سانتیمتر است. این فضا به دلیل قرار گرفتن در سایه واستفاده از کوران هوا، محل نگهداری طیور (چینه دان) خشک کردن چوب درختان وانبار وسایل است .گاهی از آن به عنوان طویله نیز استفاده می شود.

اسلاید 42: برای اجرای کف ، از تنه های بلند درخت تبریزی ، توسکا ،صنوبر ویا سپیدار استفاده می شود و به فاصله چهل سانتیمتر از هم، روی تنه درخت لی قرار می دهند. سپس روی آنها را شاخه های درخت و روی آن را دسته های نی وزگالی ودر پایان یک لایه کاهگل می کشند. در بعضی از موارد نیز از تخته های چوب جهت پوشش کف استفاده می شود. برای اجرای اسکلت بدنه ساختمان وخرپا ، همانند کف بنا، از تنه درختان صاف وبلند استفاده می کنند. دیوار ساختمان غالباً از نوع نفار (دیوار زگالی) است که نحو ه ی اجرا ءآن قبلاً توضیح داده شد.

اسلاید 43:

اسلاید 44: این ساختمان ها به صورت یک طبقه ویا دو طبقه ساخته می شوند. اگر ساختمان یک طبقه باشد، سقف طبقه اول را مانند کف اجراء می کنند. جهت زیبائی گاهی لمبه کوبی در زیر این سقف انجام می شود.ولی در اغلب موارد زیر سقف زگالی می بندند و روی آن را کاهگل وسپس سفید کاری می کنند.در روی این سقف،یک چهار چوب هرمی کل چهار کله قرار می دهند واز فضای زیر بام به عنوان انباری استفاده می شود. اگر ساختمان دو طبقه باشد ، ابتدا طبقه دوم مانند طبقه اجراء می شود وسپس خر پای بام روی کل ساختمانقرار می گیرد. به علت بارندگی بیار زیاد ونفوذ پذیری پوشش بام،شیب آن حدود 100 الی 150 در صد است.

اسلاید 45: ویژگی های معماری جدید مناطق معتدل و مرطوب امروزه دیگر ما شاهد معماری بومی وسنتی در این مناطق نمی باشیم و در عوض ساختمانهایی با سازه فلزی یا بتنی، پوشش آجری و سقف های شیب دار با فرمهایی به اصطلاح هنرمندانه با پیروی کورکورانه از معماری غرب و تفکیک فضاهای داخلی تنها به منظور پاسخ به نیاز سرپناه خانواده، جایگزین ویژگی های پیشین بناها گشته اند و همین نکات موجب از دست دادن هویت معماری بومی منطبق با محیط شده اند که یکی از پیام های اصلی شیوه جدید معماری، بالا بودن هزینه ساخت و افزایش استفاده از انرژی های غیر قابل تجدید (و یا فسیلی) به منظور گرمایش و سرمایش است که علت اصلی آن عدم استفاده از مصالح بومی می باشد.

اسلاید 46: انطباق معماری جدید با معماری بومی شاید ایجاد معماری بومی در حال حاضر از نظر استحکام و دوام و همچنین نیازهای امروزی ساکنین پاسخگو نباشد، اما می توان با استفاده صحیح از اصول معماری و عوامل تشکیل دهنده آن، مصالح بومی، مثل چوب (و پیش ساخته نمودن) و اجرا دقیق آن در بنا و اتصالات بهتر، عمر این ساختمانها را افزایش داد تا از این طریق اجرای آن آسانتر و سریعتر صورت گیرد و دیگر اینکه به هزینه کمتری به منظور ساخت و تعمیر و نگهداری بنا نیاز باشد. از سوی دیگر در پوشش بناها، استفاده از ساقه های نباتی به جای سفال می تواند موجب دوام و استحکام بیشتر آنها گردد. تمامی این عوامل می تواند در پایداری محیط و همچنین ایجاد ساخت و ساز پایدار موثر افتد.

اسلاید 47: طبقه بندی ابنیه سنتی و روشهای ساخت ابنیه سنتی در این منطقه بر حسب نوع پوشش بام ویا مصالح بکار برده شده در دیوار نام گذاری شده اند..نام بنا بر حسب پوشش بام:1-گالی پوش خانه2- لته سر3-سفالی خانه4-سیمکا خانه

اسلاید 48: نام بنا بر حسب مصالح دیوار: 1-داروچین 2-نفار مطلبی که تقریباً در موردبام اکثر ابنیه سنتی این منطقه صادق است استفاده از خرپای چوبی است. البته ساختمان های مهم مانند مساجد ، مقابر ، حمامها وکاروانسرا ها در این رابطه استثناء می باشند و بام اغلب آنها با مصالح

اسلاید 49: گالي پوشگالی پوش خانه متداولترین بنای سنتی در نواحی جلگه ای این کناره بوده است و هنوز هم نمونه های بسیاری از آن در روستاهای منطقه وجود دارد واجراء می شود.جهت اجراء ابتدا ساقه های نی ویا شاخه های بلند وباریک که زوائد آن زده شده (زگال) را توسط وریس به چوبهای مورب خرپا می بندند. وریسها به شکل ضربدری گره زده می شوند که به نام «گره پنجه مرغی» معروف است وبسیار محکم می باشند. سپس گالیها ویا ساقه های برنج را به صورتی که بالای آنها مانند جارو گره خورده روی زگالها می بندند دسته های گالی را از پائین بام به بالا به طریقی قرار می دهند که هر ردیف بالایی روی دسته های پائینی قرار گیرد.در هنگام بارندگی، باران از روی سطح یک ردیف گالی بر روی ردیف دیگر هدایت می شود واز قسمت پایین بام به خارج ساختمان می ریزد.

اسلاید 50: لازم به ذکر است که لایه ها و حبابهای کوچک هوا عایق بسیار خوبی در برابر انتقال حرارت است. به عنوان مثال در مصالحی مانند پشم شیشه والبسه ای مانند لباسهای پشمی، در اصل این حبابها هوا هستند که مانع انتقال حرارت می شوند. به همین ترتیب وجود لایه ها و حبابها کوچک هوا در بین گالیها، باعث جلوگیری از انتقال حرارت می شوند. لذا پوشش گالی عایق خوبی در برابر انتقال حرارت وهمچنین صوت است، که از محسنات این گونه پوشش می باشد. از محسنات دیگر گالی، قیمت ارزان ان است چون به وفور یافت می شود واجرای آن نسبتاً ساده است.

اسلاید 51: از معایب گالی، دوام نسبتاً کم آن است. گالی در مقابل آفتاب خشک وشکننده می شود.همچنین در مقابل بارندگی نیز دوام چندانی ندارد وخزه روی آن رشد می کند که باعث خرد شدن گالی می گردد. بدین جهت هر چند سال یکبار باید گالیها عوض شوند. خرده های گالی نیز که پوسیده می شوند، اطراف خانه می ریزند که باید مرتباً جارو شوند.عمر مفید گالی بر روی بام حدود هفت سال وعمر مفید ساقه برنج حدود پنج سال است. به علت ارزانی، این گونه پوشش بام بیشتر در روستاها ودر ساختمان های کم اهمیت در شهرها مورد استفاده  قرار می گیرد. هر چند که در گذشته از این نوع پوشش بیشتر استفاده می شده است.لازم به ذکر است که استفاده از ساقه های نباتی به عنوان پوشش بام هزاران سال است که در مناطق استوایی بطور مستمر تجربه شده و حتی امروزه نیز از این مصالح در کشورهای پیشرفته ای مانند ژاپن و شمال اروپا استفاده می شود. در انگلستان بام بعضی از ساختمان های زیبا وگران قیمت را کماکان با این مصالح پوشش می دهند ودوام آنها حدود 50الی 70 سال است.

اسلاید 52: لته سر این قبیل ساختمان ها بیشتر در نواحی کوهستانی و کوهپایه ای و مناطقی که به جنگل نزدیک است، ساخته می شوند. جهت اجراء ابتدا زگالها را بهصورت موازی و به فاصله سی سانتیمتر از یکدیگر بر روی خر پا می بندند. سپس تخته لتها را به ترتیب از پائین به بالا بر روی زگالها می چینند به نحوی که هر ردیف بالائی  بر روی ردیف پائینی قرار گیرد، و بیش از نیمی از آن را بپوشاند. بدین ترتیب هنگام بارندگی آب از ردیف بالئی بر روی سطح ردیف پائین تر هدایت می شود. در زمان چیدن تخته لتها، بین هر دو تخته حدود نیم الی یک سانتیمتر فاصله میگذارند تا در هنگام بارندگی که تخته ها منبسط می شوند، به یکدیگر فشار نیاورند وجابجا نشوند.البته در چیدن تخته لتها توجه می کنند که هر تخته لت بالائی روی درز بین دو تخته لت پائینی را بپوشاند تا آب از بین این تخته ها وزگالها زیر آن وجود ندارد و اغلب آنها قلوه سنگ قرار می دهند.البتهاگر وزش باد شدید باشد، این قلوه سنگها نیز جابجا می شوند ودر صورت وقوع زلزله، تخته لتها به علاوه قلوه سنگها فرو خواهند ریخت.لذا از لحاظ پایداری، این نوع بام بسیا نا مطمئن وخطرناک است.

اسلاید 53: تخته لت را غالباً با قطعه قطعه کردن و یا ورقه نمودن چوب درخت توسکا، بلوط ویا جنگل بدست می آورند. در ایران ابعاد این تخته ها استاندارد نیست هر چند که می توان گفت که ضخامت آن حدود یک الی دو سانتیمتر و طول وعرض آن حدوداً 40 در 25 سانتیمتر است.این نوع پوشش در مقابل عوامل جوی دوام چندانی ندارد ودر مقابل افتاب خشک و پوسیده می شود.در برابر بارندگی نیز خیلی مقاوم نیست وآب را از خود به داخل بنا انتقال می دهد. همچنین بارن باعث رشد خزه بر روی آن می شود که به پوسیدگی واز بین رفتن آن کمک می کند. باد هم باعث جابجائی تخته ها می شود.ولی با همه این احوال، این نوع پوشش در نواحی کوهپایه ای بسیار متداول است،وبه جز ابنیه مسکونی وانبار، حتی ساختمانهای مهمتر مانند امامزاده ها وتکایا نیز در این نواحی به این روش پوشش می شود.در اینجا لازم به ذکر است که تخته لت در ممالک پیشرفته مصارف ساختمانی زیادی دارد که مهمترین آن پوشش بام وگاهی پوشش بدنه ساختمان است. منتهی ابعاد تخته ها استاندارد است و دقیق بریده می شود. همچنین در زیر تخته های بام یک لایه عایق رطوبتی و زیر آن یک تخته سه لا وبالاخره یک لایه عایق  حرارتی قرار دارد و تخته ها با میخهای گالوانیزه به تخته سه لا متصل می باشند.

اسلاید 54: سفالی خانه پوشش سفال جهت ابنیه مهم و پایدار مانند مساجد، مقابر، ابنیه دولتی، خانه خوانین وحمامها مورد استفاده قرار می گرفته است. دیوار این نوع ابنیه غالباً آجری بوده است.

اسلاید 55: ماده اولیه سفال،خاک رس قرمز رنگ است. این خاک را پس از استخراج از معدن ، به مدت شش ماه در معرض هوا  قرار می دهند. سپس خاک به مدت یک هفته در مجاورت آب قرار می گیرد.بعد این گل را مخلوط می کنند که این کار توسط یک اسب که مخلوط کن را به حرکت در می آورد،صورت میگیرد.اخیراً این کار توسط مخلوط کن برقی انجام می شود.سپس مخلوط را روی قالبهای چوبی قرار می دهند.بسته به اینکه فرم سفال چگونه خواهد بود، قالب نیز به همان فرم ساخته می شود. پس از آن، گل فرم گرفته را به مدت هشت تا دوازده روز در معرض هوای آزاد می گذارند تا خشک شود ودر آخر کار، آن را در کوره ،بین 950 الی 1000 درجه سانتیگراد حرارت می دهند تا پخته شود. از انواع متداول وسنتی سفال بام، فرم نیمه مخروطی ناقص است

اسلاید 56: جهت نصب سفالها بر روی خرپا،ابتدا دسته های نی یا چوبهای نازک را به هم متصل وگره می زنند.قطر این دسته ها بین پنج تا هفت سانتیمتر است.سپس دسته های نی را به چوبهای بالای خرپا گره می زنند و آنگاه سفالها را بر روی این دسته های نی از پائین به بالا می چینند.هیچگونه اتصالی بین سفالها وخرپا وجود ندارد وفقط وزن سنگین سفالها واصطکاک بین سفالها ودسته های نی مانع از لغزیدن سفالها می شود.البته شیب این بامها نسبتاً کم است ولبه پائین بام را قدری با زیرشازی بالا می آورند تا مانع از سر خوردن سفالها شود.در هنگام بارندگی، مانند روشهای قبل،آب از روی سفال بالایی به سفال پائینی هدایت می شود.روی ستیغ بام وروی یالها را گاهی با همین فرم سفالها وگاهی با سفالهایی به فرم مخصوص این کار می پوشانند.

اسلاید 57: از مزایای بسیار خوب سفال،دوام آن است که می تواند سالیان متمادی زیبایی واستحکام خود را حفظ کند ویکی از مصالح زیبای ساختمانی نیز می باشد که جدار سفال بر روی هم ویک لایه نسبتاً ضخیم دسته های نی،عایق خوبی در مقابل حرارتوصوت می باشد.از معایب سفال ،اول قیمت زیاد آن است ودر توانایی هر کسی نیست که از آن استفاده کند.در ثانی یک سازه نسبتاً قوی ومحکم باید در زیر این نوع پوشش باشد تا بتواند تحمل بار سنگین سفال را بکند. و بالاخره بدلیل اینکه هیچگونه اتصالی بین سفالها وخرپا نمی باشد، در اثر نیروهای جانبی  مثل زلرله وباد، این سفالها جابجا می شوند و به خطرات ناشی از زلزله ویا بادها شدید می افزایند.در ممالک غربی در زیر سفال از یک ورق عایق رطوبتی وسپس تخته سه لا ونهایتاً یک لایه عایق حرارتی استفاده می شود وسفال به تخته سه لا پیچ می شود

اسلاید 58: سيكما خانه این نوع پوشش جزو مصالح سنتی  به شمار نمی آید ولی از جهت اینکه ابنیه جدید وبعضی از ابنیه سنتی این منطقه از این نوع پوشش بام استفاده می شود،به ذکر خصوصیات اقلیمی آن می پردازیم.روش اجراء همانند سایر نقاط کشور است واغلب ورق آهن سفید بر روی سطح خر پا میخ می شود.از خصوصیات خوب این نوع پوشش بام، سبکی بار مرده و سهولت وسرعت اجراء است.از لحاظ قیمت هم از بام سفالی ارزانتر و از گالی وتخته لت گرانتر است. از نقاط ضعف آن می توان از انتقال حرارت وصدا نام برد، به دلیل آنکه تنها پوشش بین داخل وخارج فقط یک لایه نازک اهن است که به سرعت حرارت را انتقال می دهد.در تابستان زیر این شیروانی ها بسیار گرم ودر زمستان بسیار سرد است وهمچنین هر گونه سر وصدایی از خارج خصوصاً هنگام ریزش باران به داخل ساختمان

اسلاید 59: بافت شهری بافت شهريساختمان ها در اين مناطق مجزا از هم ساخته ميشوند با حياط هاو فضاهاي باز و وسيع و حصار دور اين فضاها اغلب كوتاهتر از قد انسان است دليل اين امر همان استفاده از كوران هوا به خاطر رطوبت زياد است تا از ميان ساختمان ها عبور كرده و هواي مرطوب و راكد را با خود به بيرون محوطه و فضاهاي زيستي ببرد . بهره بردن از طبيعت زيبا و سرسبز منطقه نيز از دلايل ديگر جهت تلفيق محيط مسكوني با طبيعت است.

اسلاید 60: البته بايد توجه داشت هرچه از حاشيه شهر به مركز شهر نزديك شويم به دليل تراكم بيشتر جمعيعت و همچنين ارزش بيشتر زمين فاصله ساختمانها از يكديگر كمتر ميشود ولي بهر جهت در فضاهاي مركزي شهر نيز سعي ميشود تا از جريان هواي بين دريا وخشكي و يا از جريان باد غالب در منطقه جهت تهويه هواي فضاها حداكثر استفاده بشود.

اسلاید 61: باتشكر