پاسارگاد

پاسارگاد

اسلاید 1: به نام خداوند بخشنده و مهربان

اسلاید 2: عنوان:پاسارگاداستاد:سرکار خانم کیانی گرد آورندگان:نسرین سلیمانی وفاطمه سلیمانیدانشگاه:آزاد اسلامی سامنرشته تحصیلی:کارشناسی معماری

اسلاید 3: مجموعه میراث جهانی پاسارگاد مجموعه‌ای از سازه‌های باستانی برجای‌مانده از دوران هخامنشی است که در شهرستان پاسارگاد در استان فارس جای گرفته‌است. این مجموعه دربرگیرنده ساختمان‌هایی چون آرامگاه کوروش بزرگ، باغ پادشاهی پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آب‌نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، ساختارهای دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، محوطهٔ مقدس و تنگه بلاغی است.

اسلاید 4: پاسارگاد در دشتی بلند به بلندای ۱۹۰۰ متر از سطح دریا، در حصار کوهستان جای گرفته است. کاخ محل سکونت بی تردید نشان از تاثیر و نقش معماری یونانی دارد. گویا هنگامی که کورش در سال ۵۴۵ پیش از میلاد سارد (پایتخت لیدی، شهری در غرب ترکیهٔ امروزی) را به تصرف درآورد به شدت تحت تاثیر بناهای مرمرین شاهان لیدی قرار گرفته‌است. چه بسا او همان زمان شماری از اساتید اهل لیدی را در پاسارگاد به کار گماشته‌است.

اسلاید 5: نام پاسارگاد از اسم قبیلهٔ شاهان پارسی یعنی قبیله پاسارگاد گرفته شده همچنین گفته شده که پاسارگاد ممکن است تغییر یافته پارسه گراد باشد که معنی آن شهر پارس است. گراد و گورد و گرد(مانند دستگرد) معنی شهر می‌دهد و در زبان پارسی و عربی بصورت کوره بکار می‌رود مانند کوره اردشیر و کوره دهات..

اسلاید 6: سازندگان پاسارگاداز گواهی‌هایی که مورخان یونانی و رومی بر جای گذارده‌اند، مشخص است که پاسارگاد را بیشتر ساخته و پرداخته کورش بزرگ می دانسته‌اند. این نظریه به چند دلیل دیگر استوارتر می‌شود. اول؛ آرامگاه کورش بزرگ که ساخته خود او بود، چنان ارتباطی از نظر طراحی نقشه و کاربرد نماپردازی در میان باغ بزرگ پاسارگاد با کاخ‌های دروازه، اختصاصی و بار نشان می‌دهد که مشخص می‌شود طراح همه یکی بوده و آن کاخ‌ها هم نتیجه سلیقه کورش بزرگ بوده‌اند. دوم کتیبه سه زبانه عیلامی, پارسی باستان و اکدی بر روی جرزها و درگاه‌های آن سه کاخ بیانگر آن است که آن‌ها با کورش ارتباط داشته‌اند. سوم، نوع معماری و به خصوص شیوهٔ سنگ‌تراشی و بست‌های پاسارگادی قدمتی هر چند کوتاه بر معماری تخت جمشیدی را که از آغاز دوره داریوش بزرگ شروع شد، نشان می‌دهد و بویژه در نقوش، که از سنت‌های کشورهای مختلف گرفته شده‌اندمجسمه بالدار پاسارگاد، منسوب به کورشمجسمه بالدار پاسارگاد، منسوب به کورش

اسلاید 7: گزاره «من کورش هستم، شاه هخامنشی» که به سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی روی یک ستون در پاسارگاد کنده‌کاری شده‌است.

اسلاید 8: محوطه باستان شناختي پاسارگاد با کاخ ها، باغ‌ها و آرامگاه کوروش بزرگ بنيان گذار سلسله هخامنشي يادبودي استثنايي از تمدن هخامنشيان در ايران است.

اسلاید 9: پلان پاسارگاد

اسلاید 10: پاسارگاد : طرح باز سازی شده

اسلاید 11: آرامگاه کوروش

اسلاید 12: برجسته ترین بخش مجموعهٔ پاسارگاد، بنای آرامگاه کورش بزرگ است که پیشتر مشهور به «مشهد مادر سلیمان» بود. این آرامگاه نزدیک ۵۳۰ تا ۵۴۰ پیش از میلاد از سنگ آهکی به رنگ سفید ساخته شده‌است. بنای آرامگاه میان باغ‌های سلطنتی قرار داشته و از سنگ‌های بزرگ، که درازای پاره ای از آن‌ها به هفت متر می‌رسد، ساخته شده‌است.تخته سنگ‌های آرامگاه با بست‌های فلزی معروف به بست دم چلچله‌ای، به هم پیوسته بوده، که بعدها آن‌ها را کنده و برده‌اند و اکنون جایشان به صورت حفره‌هایی دیده می‌شود که بیشترشان را بازسازی کرده‌اند.

اسلاید 13: 165 متر مربع6پله

اسلاید 14: یک چهاردیواری کوچک به وسعت ۵/۷ متر مربع که سقف شیب بامی دارد و ضخامت دیوارهایش به 1/5 متر می‌رسد.1/5 متر

اسلاید 15: پایه بنا (۱۳٫۳۵×۱۲٫۳۰ متر) از شش لایه پلکانی ساخته شده‌است، که از آن‌ها نخستین به بلندی ۱۷۰ سانتی متر، دومی و سومی ۱۰۴ سانتی متر، و سه عدد واپسین ۵۷٫۵ سانتی متر هستند. بلندای کلی بنا در حدود ۱۱ متر است. در ورودی آرامگاه در سمت شمال غربی قرار داشته و ۷۵ سانتی متر پهنای آن است. این درگاه کوتاه نیز دارای دو در سنگی بوده که از بین رفته‌است.

اسلاید 16: در پاسارگاد سه کتیبه از کوروش کبیر به یادگار مانده است که این محل را از این نظر نیز بی همانند می کند. بر سر آرامگاه کوروش در پاسارگاد سنگ نوشته ای هست که بر آن نوشته شده است: “ای انسان هرکه بخواهی باش و از هر جا که می آیی بدان که من کوروش بنیانگذار امپراتوری ایران هستم. بر این توده خاکی که جسدم را پوشانیده است رشک مبر”.

اسلاید 17: در شیب سقف آرامگاه دو سوراخ بزرگ وجود دارد که برای سبک کردن سنگ‌ها و کم کردن از بار سقف ایجاد شده‌است و برخی ندانسته، جای نگهداری کالبد کوروش و همسر وی دانسته‌اند.

اسلاید 18: طرح آرامگاه کوروش بزرگ از نمای بالا، اثر ارنست هرتسفلد. هرتسفلد این طرح را بین سال‌های ۱۹۰۵ و ۱۹۲۸ (به احتمال زیاد ۱۹۰۵) کشیده‌است. در این نما سقف آرامگاه برش خورده‌است و قسمت شیروانی مانند و فضای خالی زیر آن برداشته شده‌اند تا اتاقک آرامگاه دیده شود. به دیوارهای ضخیم اتاقک توجه کنید که حدود ۱٫۵ متر ضخامت دارند. ابعاد داخلی اتاق ۳٫۱۷ متر طول، ۲٫۱۱ عرض و ۲٫۱۱ متر ارتفاع است. همچنین رویش گیاهان در سنگ‌های خارجی آرامگاه قابل توجه‌‌است که باعث تخریب سنگ‌ها نیز شده بود2/1 متر3/17 متر

اسلاید 19:

اسلاید 20: طرح محوطه آرامگاه کوروش بزرگ از نمای بالا، به ستون‌ها و دیوارها توجه کنید که در زمان گذشته در محوطه آرامگاه وجود داشتند. دیوارها احتمالاً به مسجد اتابکی تعلق داشته‌اند.

اسلاید 21: نقشه سنگ‌های سقف اتاقک آرامگاه کوروش بزرگ. این نقشه بر پایه طرح دیوید استروناخ، ترسیم شده‌است.

اسلاید 22: تل تخت

اسلاید 23: تل تخت در زمان ایران باستان به عنوان بنایی تشریفاتی و مذهبی مورد استفاده قرار می‌گرفت و پادشاهان هخامنشی از این بنا با ساخت دژ و برج و بارو حفاظت می‌کردند.در این دژ تالارهای ستون دار، انبار، اتاق‌ها و سکوهایی بزرگ وجود دارد که بخش عمده‌ای از این بناها در کاوشهای دیوید استروناخ در ۴۰ سال پیش کشف شده است.

اسلاید 24: داریوش بزرگ، چهارمین پادشاه هخامنشی پس‌از به قدرت رسیدن علاوه بر احداث تخت‌جمشید در مرودشت، برخی اقدامات نیز در پاسارگاد انجام می‌دهد که از آن‌جمله تغییر کاربری بنای باستانی تُل‌تخت در شمال پاسارگاد از یک بنای تشریفاتی به دژی مستحکم با وسعت دو هکتار است

اسلاید 25: ساختارهای سنگی؛ عموماً مربوط به دورهٔ اول هخامنشی. ساختارهای خشتی؛ مربوط به دورهٔ دوم هخامنشی. ساختارهای خشتی و سنگی؛ مربوط به دورهٔ سلوکی و اشکانی. ساختاری خشتی، آجری و سنگی؛ مربوط به اواخر دورهٔ ساسانی.سازه یادشده معماری چهار دوره را به خود اختصاص داده‌است:

اسلاید 26: کاخ اختصاصی

اسلاید 27: در 230 متری شمال غربی« کاخ بارعام » و شمال شرقی« بوستان پاسارگاد » بقایای کاخی واقع است که مختصات یک بنای مسکونی را دارد و از این روی به « کاخ نشیمن » یا « کاخ اختصاصی» شهرت یافته است. استروناخ این کاخ را کاخP می نامد .

اسلاید 28: طرح این کاخ مستطیلی به طول 76 متر و عرض 42 متر میباشد با تالاری 30 ستونی (6*5ردیفی) با یک ایوان داراز 40 ستونی (20*2ردیفی) در شرق و ایوانی ستونی (12*2) درغرب بوده است. هرایوان دو اتاقی جانبی هم داشته است. دو درگاه بزرگ تالار را به ایوان متصل کردند که در مرکز قرار نگرفته و از سمت شمال واقع شده اند. 42 متر76 متر

اسلاید 29: زیر ستون ها همه مکعبی دوپله ای هستند. امر غریبی که در مورد این ستون ها می توان اشاره کرد این است که همه آنها فقط تا ارتفاع حدود 190 سانتی متر (از روی شالی) باقی مانده اند و هیچ اثری از قلمه بالایی ستون و یا سرستون یافت نشده است. از سوی دیگر،مشخصات معماری مخصوصاً ارتفاع جرز سنگی موجود(درگوشه جنوب شرقی ایوان شرقی) نشان می دهد که هر یک از ستون ها احتمالاً 10 متر ارتفاع داشته است. با توجه به مقداری قطعات گچی قوس دار و مزین به رنگ های مختلف که در درون خاک های انباشته شده در تالار یافته اند،این احتمال وجود دارد که در طرح اصلی بنای این تالار فقط بخش زیرین ستون ها را از سنگ ساخته بودند و بقیه آنها را از چوب ساخته و رویشان را با گچبری مزین آراسته اند. این گچ اندود، رنگ های بسیار درخشان آبی لاجوردی، زرد (زرین)، سرخ و سفید، سبز مسی و فیروزه ای داشته است و یقیناً روشنی و زیبایی خاصی به تالار می بخشیده.

اسلاید 30: هریک از درگاه های اصلی را از یک تخته سنگ سیاه خوب تراشیده درآورده و به نقوش برجسته مزین کرده بودند. کناره های درگاهها را همچون قابی برای نقوش برجسته به صورت مقعر نگه داشته اند. بر هر جرز،صحنه ای از «گذر شاه» نقش کرده بودند که شاه را درلباس پارسی و چکمه های بی بند پارسی جلوه گر می ساخت در حالی که عصا در دست،پیشاپیش مستخدمی از تالار خارج می شد. بر روی چین های لباس شاه کتیبه ای به خط میخی و به سه زبان عیلامی،بابلی و فارسی باستان کنده شده که شخص تاجدار را به عنوان « کوروش،شاه بزرگ،یک هخامنشی » معرفی می کرد.

اسلاید 31: تنها جرز جنوب غربی تالار بر پای مانده است که مانند جرز کاخ بارعام دارای کتیبه ای سه زبانی در چهار سطر به خط میخی همه در بردارنده معنای«من،کوروش،شاه هخامنشی» هستند.

اسلاید 32: کاخ دروازه

اسلاید 33: پلان کاخ دروازه

اسلاید 34: كاخ دروازه يا كاخ R استروناخ يا كاخ نقش برجسته دار هرتسفلد، دروازه پاسارگاد به شمار مي رفته و در منتهي اليه مجموعه كاخ ها در فاصله 200 متري جنوب شرقي كاخ بارعام واقع شده است.

اسلاید 35: ازآنجا كه اين كاخ دروازه پاسارگاد محسوب مي شده،مي توان تاريخ آن را به دوره اول كوروش نسبت داد،اما وجود تأثير شديد هنر فنيقي در نقش انسان بالدار و آثار هنر لوديه ي و ايواني در تراش سنگ ها، ما را متوجه تاريخي جديدتر مي كند و زمان برآوردن كاخ را به 540 تا 530 ق.م مي كشاند.

اسلاید 36: اين نقشه در اصل به كتيبه سه زبانه اي مزين بوده كه نوشته ای با اين مضمون داشته :« من كوروش،شاه هخامنشي ».نقش انسان بالدار تصوير شرايط فعلي نقش انسان بالدار در كاخ دروازه پاسارگاد كه كتيبه اي بالاي ان ديده نميشود.

اسلاید 37: آرامگاه کمبوجیه

اسلاید 38: بنایی مکعب شکل از جنس سنگ که در حال حاظر تنها یک دیوار آن باقی مانده است که بلندی آن نزدیک به 14 متر است که در حاشیه ی محوطه ی کاخ ها قرار گرفته است.این بنا را کسانی عبادت گاه، کسانی گنج خانه ی کوروش و کسانی مقبره ی کمبوجیه میدانند.این بنا در پس از اسلام زندان سلیمان خوانده می شده است

اسلاید 39: آن چه از این بنا باقی‌مانده دیواری بلند به ارتفاع حدود ۱۴ و طول تقریبی ۷٫۵ متر است. این بنا به بنای کعبه زرتشت در نقش رستم شباهت دارد در حالی که از نظر قدمت، قدیمی‌تر و از نظر استحکام و فن ساخت نمایانگر اجرایی قوی‌تر از بنای کعبه زرتشت است.کعبه زرتشت

اسلاید 40: کاروانسرای مظفری

اسلاید 41: کاروانسرای مظفری در حوالی آرامگاه کوروش قرار دارد. این بنا مشتمل بر حیاتی به مساحت ۲۰۸ مترمربع است که به شکل نامنظم از سنگ‌های سپید ربوده‌شده از کاخ‌های پاسارگاد بنا شده و نیز ایوانی به پهنای ۳۰٫۳ متر با جرزهای سنگی نامنظم و چهار گوش با اتاق‌های کوچک و بزرگ در پشت آن دارد. درب این سازه به سمت شرق است. سنگ‌های سازه با ملات گچ به هم وصل شده و در بعضی از نقاط این سازه ملات به کار برده نشده‌است.

اسلاید 42: کاخ بار پاسارگاد

اسلاید 43: کاخ بار مشتمل بر یک تالار مرکزی و چهار ایوان در اطراف آن بوده است

اسلاید 44: تالار کاخ بنایی رفیع و مستطیل شکل و ستوندار بوده با طول 25/32 متر عرض 14/22 وارتفاعی که تا بام به 18 متر می رسیده سقف آن بر 8 ستون در دو ردیف چهارتایی استوار بوده هر ستون مشتمل بر یک زیر ستون شالی بر روی آن وچهار قلمه ستون بر فراز یکدیگر ویک سر ستون بوده است 25/32متر14/22متر

اسلاید 45: زیر ستون از یک تخته سنگ سیاه با قاعده 64/1 متر وبه صورت یک مکعب مضاعف درست شده که مکعب بالایی کوچکتر از پایینی است و ارتفاع هر دو به 4/1متر می رسد بلند ترین نقطه قلمه ستون از کف تالار بیش از 10/3 متر ارتفاع دارد.

اسلاید 46: پایان