صفحه 1:
ینج جالش اصلی محبط زیست ایران
صفحه 2:
گری لوییس - نمابنده مقیم برنامه توسعه ملل متحد در ایران - در
سخنرانىاش در كنفرلنس ميراث طبيعى ايرانء به بنج جالش
كنونى محيط زيست ايران بهعنوان عنصر اساسى در امنيت انسانى
pe eye) ا ل
صفحه 3:
Fen oe CET FP Cae OMT EEN Stems rg rine ee pe]
سرشاری هستند. از روشی براى توسعه استفاده كرده كه بر منلبع تجديد
1۱ aye nom CSET See
داغتر و خشکتر مواجه شده و امنیت محیط زیست در اين eee
جغرافيا به جالش كشيده شده است. بهطور كلى ينج تهديد زيست
محیطی اصلی ایران که امنیت انسانی رابه مخاطره میاندازد به این شرح
قابل تقسیم است:
صفحه 4:
صفحه 5:
۱
۱
0 ey yeti yey orn (Dy ror]
خواهد شد fo ete
eee eee rot nei Sie es Renee ier ra
خطر محيط زيست ايران در درازمدت است. با از دست رفتن منابع
آب زیرزمينی. بسیاری از بخشهای کشور غیرقلبل سکونت خواهد شد
۱ pe ape per wrod irra es Pea)
own) ol pel Ee) REC SCOT SE rT aS eI rcs
* کارشناسان بسیاری میگویند لازم است درباره شیوه و رویکرد
مديريت لب در ايران كاملا تجديدنظر شود. انان جهار اولويت را
ا =F
نهدسازى استفاده از آب
صفحه 6:
صفحه 7:
1
ا ال ل ien me ا ل SN Cee
ا ور Oe re I OS Breer eae FPDP
19 RUT SIR Ioen eRe ا ا ا pfu) Fey
0 ا ا ا ل ا ل
۳
1 per ee em cater sere ewe bel ee PS Rede oe
PSS Re ee er Se Ree Le ed
است. سرعت كسترش لين معضل آنقدر نكرانكننده است كه مى تواند
م ا |
مديريت منلبع طبيعى و برنامهريزى براى يايدارى بومى و بومشناختى و
اجراى قوانين حفاظت از منابيع لب و زمين از جمله راهكارهاى
بيشنهادى است.
صفحه 8:
صفحه 9:
و ۱
ا ا ا ا لا ل
ا ا ا 1۱
میشود. بارانه قیمت سوخت از دیگر عوامل این آمر است که سبب شده قیمت
انرى در ايران بسيار اندى باشد. البته طى سه دهه كذشته دولت ايران كارى
عظیم در زمینه حمایت از توسعه انسانی مانند افزلیش میانگین طول عمر. گسترش
پآپ ۷
اثرى ارزات به اين توسعه انسانى به شدت كمى كردهاند؛ اما دولت يراى
کربنزدایی از اقتصاد خود باید راهکارهایی را مدنظر قرار دهد که از جمله آنها
fe) ا ا
حملونقل شهرى. افزايش سهم انرى خورشيدى. بادى. آبى. زئوترمال (انرى
۱
قابل تجدید و سرمایه گذاری در فناوریهای جدید انرژی اشاره کرد.
صفحه 10:
صفحه 11:
1۱ Pel ee Fer Wan pe pen cy ev OV are PP ey
۱ ees Tee edie Sonor ae ae Peer
تهديد است. آمارها به ما مى كويد شهرهاى ايران از جمله آلودهترين
شهرهای جهان هستند. طبق ارزیابی سازمان جهانی بهداشت. اهواز,
[۱ 3
اراك و اصفهان را به اين فهرست افزوده ال
طی ۷ سال گذشته آغاز شده و از آن سوی مرزهای غربی ایران وارد
۱ | OF CUR Tw
ایران بهوییه کشاورزی (مثلا تولید عسل) و حملونقل صدمه میزند؛
بهداشت و سلامت عمومی ایران را ضعیف می کند (با تاثیراتی تا حد
۱ ا ل
| ا ا ا ا ا
Prices te همکاری إموثن oe نيز صدمه مىزند. حل اين مشكل
صفحه 12:
صفحه 13:
7
7 reese a cmnve))
1 OREM Sau pe] omer Leone S| KI MEY 2 a) 1
Pap nS dee ا ا reel ond
درصد ٠١ كونههاى كياهى و جانورى در ايران شدت يافته و هماكنون
۱ ا ener re
300
صفحه 14:
1۱ el Pee eer Ore Pel meg Fe rel ran) ESET Pe
بالا :.از:: است كه البته به نظر مىرسد در ايران به تدريج شروع
ES را le Glejls balpd gal yo cul oad
است. هماکنون سازمان ملل متحد در حال انجام کارهای فراولنی با
سازمان محیط زیست. سازمان جنگلهاء مراتع و آبخیزداری, وزارت
۱ ae eS Se) eet Sy oe ee oe
BU eCPM Kien omen vero Tice
پنج چالش اصلی محیط زیست ایران
•
گری لوییس -نماینده مقیم برنامه توسعه ملل متحد در ایران -در
س$خنرانیاش در کنفران$س میراث طبیع$ی ایران ،ب$ه پن$ج چالش
کنونی محیط زیست ایران بهعنوان عنصر اساسی در امنیت انسانی
پرداخت و راهکارهایی برای مواجهه با این چالشها ارائه داد.
ایران مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه که دارای منابع طبیعی
سرشاری هستند ،از روشی برای توسعه استفاده کرده که بر منابع تجدید
پذیرش فشار آورده است .با شیوه کنونی مدیریت منابع طبیعی ،ایران با
آیندهای داغت ر و خشکت ر مواج ه شده و امنی ت محی ط زیس ت در این
جغرافی ا ب ه چال ش کشیده شده اس ت .بهطور کل ی پن ج تهدی د زیست
محیطی اصلی ایران که امنیت انسانی را به مخاطره میاندازد به این شرح
قابل تقسیم است:
• .1آب :فالت ایران سرزمینی خشک است؛ میانگین بارش در ایران با
250میلیمتر در سال کمتر از یک سوم میانگین بارندگی در جهان
است؛ اما پیشبینیهای آب و هوایی حاکی از این است که در آینده
خشکتر نیز خواهد شد.
• بهطور کلی آب بزرگترین محدودیت منابع در ایران و بزرگترین
خطر محیط زیست ایران در درازمدت است .با از دست رفتن منابع
آب زیرزمینی ،بسیاری از بخشهای کشور غیرقابل سکونت خواهد شد
و پیامدهای آن ویرانگر خواهد بود و راه حل این بحران ،تجدید نظر
کامل درباره شیوه و رویکرد مدیریت آب در ایران است.
• کارشناس ان بس یاری میگوین د الزم است درباره شیوه و رویکرد
مدیری ت آ ب در ایران کامال تجدیدنظ ر شود .آنان چهار اولویت را
پیشنهاد میدهن د -1 :مشارک ت -2قیمتگذاری -3حفاظت -4
بهینهسازی استفاده از آب
• .2آسیبدیدگی و فرسایش خاک :این تهدید از 2منبع بیابانزایی و
جنگلزدای ی نشأ ت میگیرد .ای ن واقعی ت دارد ک ه ناحیهای وسیع از
ایران همواره بیابان ی بوده اس ت؛ ام ا در ای ن لحظ ه ،س رعت گسترش
بیابانزایی است که نگرانکننده و هشداردهنده است .روندهای تغییر
آب و هوا عامل بیابانزایی هستند؛ اما فشار جمعیت با استفاده بیش از
حد آب و چرای بیرویه نیز بیابانزایی را تشدید میکنند.
• برای مثال خاک زراع ی ایران ب ا س رعت 20برابر س ریعتر از آنچه
تشکیل میشود ،از دست میرود که نتیجه آن بیابانزایی و جنگلزدایی
است .سرعت گسترش این معضل آنقدر نگرانکننده است که میتواند
بخش بزرگی از ایران را غیر قابل سکونت کند .احیای جنگلها ،ادغام
مدیریت منابع طبیعی و برنامهریزی برای پایداری بومی و بومشناختی و
اجرای قوانی ن حفاظ ت از مناب ع آ ب و زمی ن از جمله راهکارهای
پیشنهادی است.
• .3انرژی :در حال حاضر مصرف انرژی و میزان سرانه تولید دیاکسید کربن ایران
از جمل ه باالترینه ا در جهان اس ت .ای ن ام ر ب ه افزای ش جمعی ت ایران ،آرزوهای
درس ت و قانون ی آ ن در زمین ه توس عه و ذخای ر نف ت و گاز طبیع ی فراوان مربوط
میشود .یاران ه قیم ت س وخت از دیگ ر عوام ل ای ن ام ر اس ت ک ه س بب شده قیم ت
انرژ ی در ایران بس یار اندک باش د ،البت ه ط ی س ه ده ه گذشت ه دول ت ایران کاری
عظیم در زمینه حمایت از توسعه انسانی مانند افزایش میانگین طول عمر ،گسترش
آموزش و پرورش ،افزای ش درآمده ا منهای مالیات انجام داده اس ت و برقرس انی و
انرژ ی ارزان ب ه ای ن توس عه انس انی ب ه شدت کم ک کردهان د؛ ام ا دول ت برای
کربنزدای ی از اقتص اد خود بای د راهکارهای ی را مدنظ ر قرار ده د ک ه از جمل ه آنه ا
میتوان ب ه بهینهس ازی و کارآی ی انرژ ی در شبکههای مص رف مس کونی ،ص نعتی،
حملونق ل شهری ،افزای ش س هم انرژ ی خورشیدی ،بادی ،آب ی ،ژئوترمال (انرژ ی
زمینگرمای ی)؛ مشارک ت بیشت ر بخ ش خص وصی در بخ ش انرژ ی بهویژ ه در انرژ ی
قابل تجدید و سرمایهگذاری در فناوریهای جدید انرژی اشاره کرد.
• .4آلودگی هوا :در میان همه مسائل مربوط به محیط زیست ایران ،تاثیر
آلودگی هوا بر کیفیت زندگی احتماال آنیترین و ملموس و مشهودترین
تهدید است .آمارها به ما میگوید شهرهای ایران از جمله آلودهترین
شهرهای جهان هستند .طب ق ارزیابی س ازمان جهان ی بهداشت ،اهواز،
کرمانشاه و سنندج شرایطی بدتر از تهران دارند .دولت ایران شهرهای
اراک و اصفهان را به این فهرست افزوده است .توفان ریزگردها که
طی 7سال گذشته آغاز شده و از آن سوی مرزهای غربی ایران وارد
میشوند به معضل آلودگی هوا افزوده است .این توفانها به اقتصاد
ایران بهویژه کشاورزی (مثال تولید عسل) و حملونقل صدمه میزند؛
بهداشت و سالمت عمومی ایران را ضعیف میکند (با تاثیراتی تا حد
تعطیلی مدارس) ،نظام زیستی ایران بهویژه جنگلهای بلوط در رشته
کوههای زاگرس را تهدید میکند و به رابطه با همسایگان غربی ایران
نی ز ص دمه میزند .ح ل ای ن مشک ل نیازمن د همکاری موثر منطقهای،
قیمتگذاری انرژ ی ،برخورد ب ا انتشار گاز از لول ه اگزوز خودروها و
اجرای سیاستهای درست در این زمینه است.
• .5خس ارت تنوع زیس تی :پنجمی ن چال ش زیس تمحیطی ایران از دس ت
رفت ن تنوع زیس تی اس ت .ایران بی ش از 1130گون ه جانور مهرهدار و
7600گون ه گیاه ی دارد و زیس تگاه پس تانداران بزرگ مانن د یوزپلن گ
آس یایی ،گوزن زرد ایران ی و گور خ ر آس یایی اس ت؛ ام ا انقراض انواع و
گونههای گیاه ی و جانوری در ایران شدت یافت ه و هماکنون 10درصد
جمعی ت جانوری و 2درص د گون ه گیاه ی در لیس ت قرم ز س ازمان مل ل
قرار دارند.
• برای حل معضالت محیطزیست در ایران به یک ساماندهی شجاعانه از
باال نیازمند است که البته به نظر میرسد در ایران به تدریج شروع
شده اس ت .در ای ن شرای ط س ازمان مل ل آماده همکاری و مشارکت
است .هماکنون سازمان ملل متحد در حال انجام کارهای فراوانی با
سازمان محیط زیست ،سازمان جنگلها ،مراتع و آبخیزداری ،وزارت
نیرو و اداره جهاد کشاورزی است .انتظار میرود این همکاری در زمینه
بهبود وضعیت محیط زیست ایران ادامه و افزایش یابد.