پیشگیری از حریق در معادن

پیشگیری از حریق در معادن

اسلاید 1: پيشگيري از حريق در معادن

اسلاید 2: علل بروز آتش سوزي در معادن زيرزميني به طور كلي حريق هاي ايجاده شده در معادن زيرزميني بر حسب منشاء به دو دسته تقسيم مي شوند:1- آتش سوزي باز يا آتش سوزي با منابع خارجي2- آتش سوزي داخلي يا خودسوزي

اسلاید 3:

اسلاید 4: آتش سوزي بازعبارت است از سوختن اشياء و لوازم مختلف موجود در معدن، اين نوع حريق در معادن عمدتا از منابع زير ايجاد مي شوند:1- ايجاد جرقه هاي الكتريكي در اثر وضعيت نادرست تجهيزات برقي و عايق كاري نادرست كابل هاي برق.2- اتصال كوتاه در داخل كابل هاي حامل برق و يا ريزش سنگ روي كابل و ايجاد اتصال.3- رسيدن شعله چراغ هاي معدني به مواد سوزا.4- جرقه زدن و گرم شدن تيغه هاي كمباين كوهبري يا زغالبري.5- استفاده از مواد منفجره غير مجاز.6- جوشكاري، تخليه الكتريسته ساكن.7- انفجار گرد زغال و يا گاز متان.8- اصطكاك و داغ شدن سيم بكسل در راهروهاي شيب دار بر روي قرقره ها در اثر يخ زدگي كه مانع حركت شود يا تماس سيم بكسل ها با داربست هاي فلزي گالري ها.9- اصطكاك سطوح متحرك در موقع بهره برداري از نوار باربري.

اسلاید 5: خودسوزي زغال زغال در اثر جذب سطحي اكسيژن باعث افزايش دما و در نتيجه افزايش واكنش هاي شيميايي و توليد مونوكسيدكربن،دي اكسيدكربن،گاز متان،هيدروژن و هيدروكربن هاي مختلف مي شود، كه با افزايش دما و وجود اكسيژن كافي و فقدان يك سيستم تهويه كارا جهت انتقال گرماي حاصله ،باعث خودسوزي و حريق در معدن مي گردد.

اسلاید 6: عوامل موثر در خودسوزي زغال

اسلاید 7:

اسلاید 8:

اسلاید 9:

اسلاید 10: تشخيص آتش سوزي در معدن تشخيص سريع آتش سوزي بسيار اهميت دارد.محصولات عمده ناشي از آتش سوزي ،دي اكسي كربن، منواكسيد كربن،بخار آب ،گرما،دود،بو و شعله است.وجود منوكسيدكربن به تنهايي دليل خودسوزي نيست چرا كه منابع ديگري مانند كار لوكوموتيو هاي ديزلي و آتشباري در ايجاد آن نقش دارند. ولي با توجه به شدت سميت (بالاتر از ppm 250) آن و قابل اندازه گيري بودن آن سال ها است كه در خيلي از كشورها با استفاده از انديس گراهام(K) يا ضريب وضعيت آتش كه بر پايه نسبت منواكسيد كربن به اكسيژن مصرف شده است آن را بررسي مي كنند.(k=co/o2 ). K= 0.6 نقاط فاقد خودسوزي K=20 خودسوزي فعال استK=60 نقاط شعله ور مي باشد.در برخي كشورها پيشرفته از دستگاه هاي الكترونيكي و كروماتوگراف گازي كه محصولات حريق را آناليز مي كند استفاده مي شود.

اسلاید 11: مكان هاي احتمالي وقوع خودسوزيكارگاه هايي كه زغال در آنها بر جا مانده است به ويژه در مدخل هاي ورودي و خروجي كارگاه هاكارگاه هايي كه در مناطق گسله ايجاد شده است.مناطقي كه داراي اختلاف فشار هواي زياد است مانند پل هاي تهويه،درب هاي تهويه و ديوارهاگالري هاي دنبال لايهمحل هاي ريزش سقفانباشته هاي خرده زغال در راهروهاي ورودي هوا

اسلاید 12: مقابله با خودسوزيپيش بيني نقاط محتمل به ايجاد خودسوزي با نمونه گيري از لايه زغاليطراحي دقيق سيستم تهويه و استفاده از بادبزن هاي تقويتي براي تنظيم فشار جلوگيري از قرار دادن مواد قابل اشتعال در مناطق استخراج شدهپاكسازي موثر خرد زغال از جبهه كار

اسلاید 13:

اسلاید 14: نحوه برخورد با يك خودسوزي1- با ايجاد يك ايستگاه گاز در محل خروج هوا از ناحيه رديابي،نمونه هاي هوا به فاصله كمتر از هر 30 دقيقه يك بار اندازه گيري شود.افراد بايد از كليه راهروهاي خروجي از محل مزبور خارج شوند، و در صورت گسترش وضعيت تمام معدن بايد تخليه شود.2- با يافتن دقيق محل خودسوزي و ايجاد چال هاي حفاري (در خلاف جهت پيشروي آتش) و دسترسي به منبع خودسوزي آن را با جت هاي آبي سرد كرده و اطفاء نمود و پس از 24 ساعت و حصول اطمينان از عدم احتراق مجدد آن محل را با پودر سنگ آهك يا پر كننده هاي مرطوب با بنيان گچي پر نمود.

اسلاید 15: 3- گاهي نيز به دليل عدم امكان كنترل هوا به كانون آتش سوزي،با روش دفن كردن آتش در زير لايه هاي فروريخته سقف اقدام مي شود( با برداشتن بخش كوچكي از سنگ هاي متراكم و در صورت لزوم با آتشباري موضعي). 4- گاهي نيز با استفاده از اندودكاري و تزريق دوغاب در سطوح ديواره راهروها و پايه هاي زغالي اقدام به كنترل حريق مي شود.5- تنظيم فشار هوا با استفاده از معكوس كردن جريان به طور موقت اقدام به كنترل موضعي خواهد شد.

اسلاید 16:

اسلاید 17: گاز متانمتان گازي است بي بو و بي رنگ و غير سمي با وزن مخصوص 544/0 گرم بر سانتيمتر مكعب كه به علت سبكي به طرف بالا حركت مي كند و به همين علت در زير سقف هاي معدني تجمع پيدا مي كند. يك حجم از اين گاز با 2 حجم اكسيژن يا يه عبارت ديگر با 10 حجم هواي تازه مشتعل مي گردد و هنگامي كه مقدار نسبت گاز به هوا ۱:11 باشد حداكثر شدت انفجار را خواهد داشت.هرگاه مقدار متان كمتر از 5 درصد و بيشتر از 14 درصد باشد اين مخلوط قابل انفجار نيست.

اسلاید 18: عوامل مشتعل كننده گاز متانحريق يا شعله يا هرچيزي كه توليد حرارت كند.جرقه الكتريكيخودسوزي زغالايجاد جرقه در اثر تصادم دو سنگ سخت(مانند ماسه سنگ ها)ضربه هاي مته پرفراتورتوليد جرقه خطرناك مي كند.در اثر انفجار مواد ناريهمالش دو جسم فلزي مثلا مالش پروانه ونتيلاتور كه به همين دليل جنس اين پروانه ها از آلومنيوم است(استعمال آلياژهاي با بيش از 6 درصد منيزيم در اين معادن ممنوع است).

اسلاید 19: عوامل موثر در اشتعال گرد زغالمقدار گرد و غبار موجود در هواي معدن(30 تا 40 گرم در مترمكعب قابليت انفجار دارد و كمتر از اين مقدار و بيشتر از 1500تا 2000 گرم بر متر مكعب قابليت انفجار ندارد.هر چقدر دانه بندي ريزتز و نرمتر باشد حررات را زودتر جذب كرده و مشتعل مي شود( هر گاه 40 درصد دانه هاي گرد زغال از 50 ميكرون كوچكتر باشند قابليت اشتعال به حداكثر مي رسد).هر گاه رطوبت به 50 درصد و يا خاكستر گرد زغال به 60 تا 70 درصد برسد،گرد زغال قابليت انفجار خود را از دست مي دهد.

اسلاید 20: عوارض ناشي از انفجار گرد زغالفشار حاصله از اين انفجار باعث ريزش هاي بزرگ و انهدام همه چيز مي گردد.سرعت انتشار شعله حاصله در ابتدا 20 تا 30 متر بر ثانيه است كه به تدريج افزايش مي يابد به طوريكه در 300 متري سرعت آن به 1000 متر بر ثانيه مي رسد.حرارت حاصل از انفجار خيلي بوده به طوريكه روي سطح جبهه كار از خاكستر قهوه پوشيده مي شود و بر روي چوب بست ها دانه هاي كوچك زرين بوجود مي آيد.

اسلاید 21:

اسلاید 22: جلوگيري از انتشار انفجار

اسلاید 23: اطفاء حريقاكسيژنگرماسوخت

اسلاید 24: طبقه بندي انواع آتش بر حسب نوع مواد سوزاگروه A گروهي كه پس از سوختن مواد سوزا خاكستر بر جا مي گذارند مانند چوب ،پارچه و…گروه B گروهي كه از سوختن مايعات ناشي شده و پس از سوختن از خود خاكستر بر جا نمي گذارند.مانند تركيبات نفتي گروه C ناشي از سوختن گاز هاي قابل اشتعال مانند متان و هيدروژنگروه D ناشي از فلزات قابل اشتعال مانند سديم و پتاسيمگروه E آتش سوزي هاي ناشي از الكتريسيته در تاسيسات الكتريكي

اسلاید 25: روش هاي اطفاء حريق در معادن زيرزميني

اسلاید 26:

اسلاید 27: مقرارت ايمني مبارزه با آتش سوزي در معادن زيرزمينيدر كليه معادن،ساختمان ها و تاسيسات جنب دهانه تونل ها كه به منظور هوارساني به تونل احداث مي شوند بايد از مواد غير قابل احتراق ساخته مي شوند.همچنين دهانه چاه هاي هوارساني به تونل به طول 10 متر و محل تقاطع كانالهاي اصلي و تونلها، تقاطع چاه هاي هوارساني با گالري هاي افقي و ديواره جوانب كانال اصلي بايد از مواد غيرقابل احتراق ساخته شود.ساختمان هاي سر چاه و راه هاي زيرزميني بايد هميشه خالي از مواد قابل اشتعال از قبيل مواد نفتي و گرد زغال و امثالهم باشد.دهانه كانالهاي اصلي و يا چاه هاي هوارساني بايد به پوشش فلزي مجهز باشند،در صورت لزوم دهانه تونل را نيز بايد به درب فلزي مجهز كرد تا در مواقع ضروري مقطع عرضي گالري كاملا بسته شود.محل نصب ونتيلاتورهاي اصلي و فرعي،كانلهاي هوارساني مربوط به ونتيلاتورهاي اصلي و محل تقاطع كانالهاي هوا رساني بايد دو دريچه فلزي كه به طور متقيم باز و بسته شوند تعبيه گردد.

اسلاید 28: هر تونل در حال بهره برداري را،برابر با پروژه مربوط به وسايل مختلف آتش نشاني مجهز مي كنند.در نقاط زير بايد وسايل آتش نشاني و سطل هاي محتوي شن به تعداد و يا مقدار كافي موجود باشد.در محل نگهداري مواد سوختني،در تمام راههاي ورودي هوا كه وسيله نگهداري چوبي به كار رفته است؛در تمام نقاطي كه لوكوموتيوها سوخت گيري مي كنند؛در ساير قسمت ها كه به تشخيص مسئول معدن احتمال آتش سوزي مي رود.دستگاه هاي آتش نشاني بايد به طور مرتب مورد آزمايش قرار گيرند و تاريخ آزمايش بايد ثبت شود.كليه كارگران بايد آموزش استفاده از وسايل آتش نشاني را فرا گيرند.در گالري هاي اصلي در فاصله هر 200 متر بايد دو دستگاه كپسول آتش نشاني موجود باشد.در نزديكي كلاهك نوار نقاله ها در فاصله هر ۱۰۰ متر بايد دو دستگاه كپسول آتش نشاني وجعبه مخصوص ماسه يا خاك نسوز به گنجايش بيش از 2/0 متر مكعب فرار داد.در تمام مراكز بارگيري و محل هاي ريزش زغال از سمت جريان هوا بايستي تعداد 4 كپسول آتش نشاني و جعبه محتوي ماسه نصب كرد.

اسلاید 29: به منظور تسريع در رسانيدن وسايل آتش نشاني به محل بروزآتش سوزي،در قسمت هاي مختلف در حال بهره برداري معدن بايد قطار و واگن هاي مجهز به وسايل مربوطه را به طور آماده نگه دارند.در موارد غيرآتش سوزي استفاده از وسايل و مواد موجود در انبار قطارهاي مذكور ممنوع است.تمام انبارهاي آتش نشاني بايد قفل و پلمپ شده باشند،كليد انبارهاي مذكور در اطاق سرپرست هاي عمليات در داخل جعبه شيشه اي و در معرض ديد قرار داشته باشد.در مواقع آتش سوزي مي توان قفل درب انبارهاي مذكور را شكست.در تمام معادن بايد لوله كشي شبكه آتش نشاني،مجهز به كوپلينگ هاي آتش نشاني باشد.در تمام معادن بايد مخزن آب مخصوص استفاده در مواقع آتش سوزي احداث شود.اين منبع بايد هميشه پر از آب بوده و حجم آن از 250 مترمكعب و قطر آنها از 100 ميليمتر نبايد كمتر باشد.

اسلاید 30: آن قسمت از داخل معدن كه احتمال آتش سوزي در اثر گرم شدن وجود دارد،بايد بلافاصله توسط سدها و ديواره ها از قسمت هاي مختلف معدن جدا شوند.ديوارهاي سد كننده بايد روزانه از نظر دما و نفوذپذيري هوا مورد بررسي قرار گيرند و نتايج آن ثبت گردد.قبل از تخريب ديواره يا سد بايد از سالم و بي خطر بودن هواي آناطمينان حاصل كرد و تخريب آن با حضور مسئول معدن انجام گيرد.هنگام تخريب ديواره بايد يك گروه نجات مجهز به دستگاه هاي تنفسي در نزديكي محل مستقر باشند.اگر به منظور اطفاء حريق بخشي از معدن از آب پر شده باشد،بايد آموزش هاي لازم از جهت وجود گاز سولفيد هيدروژن انجام شود.