آشنایی با انواع کاکتوس

آشنایی با انواع کاکتوس

اسلاید 1: کاکتوسها

اسلاید 2: آشنایی با منشا کاکتوسها:موطن اصلی آمریکای مرکزی و جنوبی و یک سری از کاکتوسها در پرو، شیلی و مکزیک است. در اوایل قرن 17 به اروپا برده شده اند بعد به استرالیا و سپس به تمام دنیا پخش شده است.بیش از 2000 گونه کاکتوس است که نیمی از آنها را می توان در آپارتمان پرورش داد.

اسلاید 3: طرز شناسایی کاکتوسها:1.     دارای خار بصورت ریز یا درشت هستند2.  اغلب بدون برگ هستند و یا دارای برگهای تغییر شکل یافته بصورت خار هستند به استثنا معدودی کاکتوسها مانند pereskia که دارای برگ واقعی و شبیه درختان جنگلی است3.     دارای پوست و ساقه ضخیم ، گوشتی ، آبدار و دارای سبزینه است و منافذ کم هستند4.     بر روی ساقه و یا شاخه های خود دارای نقاطی بنام Areol (آرئول) هستند که محل تولید خار یا گل هستند5.  کاکتوسها گلهای منفرد و تکی دارند و بصورت زیبا و منظم و گل بصورت کامل است گلهای کاکتوسها هرمافرودیت و به رنگهای متنوع و زیبایی است.

اسلاید 4:  عکس گلهای منفرد کاکتوس

اسلاید 5:  کاکتوسها گیاهان چند ساله دولپه ای و جدا گلبرگ هستند.خانواده کاکتوسها cactaceae شامل سه جنس است. 1.     pereskia   که برگدار است2.     opuntia    ساقه بند بند دارد3.     cereus    بصورت کشیده رشد می کند

اسلاید 6: Pereskiaاز مشخصات این جنس برگ و خار آن می باشد. دارای برجستگی Areol بوده در فصل پاییز گلهای شبیه نسترن وحشی تولید می کند . این جنس شبیه به گل رز یا درختان کوچک مرکبات می باشد .1.     aculeate کاکتوس رز که دارای برگهای ضخیم و ساقه تیغدار و تیغها بصورت منظم و در اطراف دمبرگ قرار می گیرند.2.     godseffiana کاکتوس رز طلایی که گونه بسیار کمیاب بوده و دارای برگهای طلایی، پشت برگ برنگ قرمز و یکسری تیغ در اطراف ساقه بصوت پراکنده است

اسلاید 7:

اسلاید 8: Opuntiaاز کاکتوسهای بدون برگ هستند. ساقه ها بصورت گوشتی و آبدار بوده و بصورت بند بند است. ساقه ها در محل بند بصورت ترد و شکننده بوده و دارای Areol مشخص هستند. دارای تیغهای مجتمع و کوتاه و نرم هستند و به سهولت به دست می چسبد. درآنها گلها بصورت زرد، سفید، نارنجی و ارغوانی است. ارتفاع این کاکتوس 60 سانتیمتر تا 4.5 متر می رسد. نیاز به آب فراوان داشته و نسبت به سرمای 6-1 درجه مقاومند. بیشتر گونه های اوپونتیا سریع الرشد بوده به راحتی گل می دهد

اسلاید 9: و این کاکتوس شامل 20 گونه آپارتمانی بوده که از مهمترین گونه ها:1.     berperiana کاکتوس تیغدار زرد: ساقه ها بند بند و قیفی شکل، گوشتی همراه تیغهای دراز2.     microdasys کاکتوس گوش خرگوشی: از کاکتوسهای مشهور خانگی است و دارای ساقه های گوشتی بوده و یک دسته تارهای کوتاه و ریز طلایی و یا قهوه ای رنگ بوده که در صورت تماس با دست به سختی خارج می شود و از کوچکترین گونه های اپونتیا است. 3.     ficusindica کاکتوس انجیر هندی یا راکتی: بصورت درختچه ای رشد می کند . دارای ساقه های مسطح و بیضی شکل بوده و اغلب به خاطر میوه های خوراکی آن پرورش می دهند. دارای گلهای زرد و قرمز بوده که این گلها در بهار و یا اوایل تابستان ظاهر می شود 4.     bosilaris کاکتوس دم سگ آبی: دارای ساقه های گوشتی و تقریبا بدون خار است. ارتفاع شاخه ها تا 120 سانتیمتر می رسد. گلها به رنگهای صورتی ، ارغوانی و گاهی زرد دیده می شود.

اسلاید 10: کاکتوس اوپونتیا (عکس از باغ گلهای اصفهان)

اسلاید 11: Cereusاین کاکتوس بسیار متعدد است و بدون برگ یا دارای برگهای ریز میکروسکوپی هستند ساقه ها بصورت کشیده و ستونی است. بسیاری گونه های بدون تیغ و خاردار دارد که تیغها در گونه های مختلف متفاوت است. ارتفاع این کاکتوسها 15 سانتیمتر تا 12 متر است. گلها بدون دمگل و مستقیما روی ساقه قرار می گیرد و بسیار زیباست. در محیط آفتابی با مختصر سایه پرورش پیدا می کند. مقاومت به سرما 4-1 درجه دارد.

اسلاید 12:

اسلاید 13:  از مهمترین گونه ها:1.     aprocactus flo elliformis کاکتوس دم موشی یا دم ماری: دارای ساقه باریک است و 12-8 شیار بر روی ساقه آن وجود دارد. کاملا پوشیده از خارهای قهوه ای بوده و دارای گلهای قرمز متمایل به صورتی است. بصورت قیفی شکل و معمولا در اواسط بهار گلها ظاهر می شوند. این گیاه به عنوان کاکتوس آویزی مور استفاده قرار می گیرد.2.     astrophytum کلاه اسقفی یا ستاره ای: کاکتوسی است کرویو چند پهلو. ارتفاع این کاکتوسها تا 60 سانتیمتر می رسد. بر روی این کاکتوسها نقاط سفید رنگی بصورت نواری بر روی ستون 8 گانه دیده می شود. یکسری خاردار و یکسری بدون خار هستند. دارای پوست سبز مایل به خاکستری بوده گل بصورت ستاره ای شکل و زرد است.

اسلاید 14:  از مهمترین گونه ها:1.     aprocactus flo elliformis کاکتوس دم موشی یا دم ماری: دارای ساقه باریک است و 12-8 شیار بر روی ساقه آن وجود دارد. کاملا پوشیده از خارهای قهوه ای بوده و دارای گلهای قرمز متمایل به صورتی است. بصورت قیفی شکل و معمولا در اواسط بهار گلها ظاهر می شوند. این گیاه به عنوان کاکتوس آویزی مور استفاده قرار می گیرد.2.     astrophytum کلاه اسقفی یا ستاره ای: کاکتوسی است کرویو چند پهلو. ارتفاع این کاکتوسها تا 60 سانتیمتر می رسد. بر روی این کاکتوسها نقاط سفید رنگی بصورت نواری بر روی ستون 8 گانه دیده می شود. یکسری خاردار و یکسری بدون خار هستند. دارای پوست سبز مایل به خاکستری بوده گل بصورت ستاره ای شکل و زرد است.

اسلاید 15: 6.     espostoa کاکتوس گلوله پنبه ای یا پیرمرد پرویی: دارای ساقه استوانه ای و خارهای زرد و زیبا است و یکسری تار سفید رنگ و مارپیچی به دور ساقه پیچیده و سطح خارها را پوشانده است. این کاکتوس به ندرت گل می دهد.7.     ferocactus یا قلاب ماهیگیری: این کاکتوس کروی بوده و طول آن به 3 متر هم می رسد. وزن آن تا 50 kg است . بر روی ساقه ها دارای خارهای بلندو قلاب مانند می باشند.8.     mamilaria کاکتوس پف: دارای ساقه کروی است پوشیده از خارهای سفید و ظریف بوده در قفصل بهار و تابستان گلهایی به رنگ سفید ، صورتی و قرمز به شکل دایره ای روی سطح ایجاد می شود.

اسلاید 16: 9.     cereus کاکتوس صخره ای یا ستونی: از معروف ترین کاکتوسها بوده بصورت درختچه ای رشد می کند. دارای شاخاهای سبز متمایل به آبی و دارای خارهای سوزنی شکل قهوه ای تا سیاهرنگ می باشد.10. notocactus کاکتوس گلوله ای : دارای ساقه کروی و یا استوانه ای می باشد سیارهای آن زیاد و پوشیده از خارهای قهوه ای یا سبز رنگ می باشد . ارتفاع این کاکتوس تا 60 سانتیمتر می باشد.

اسلاید 17: کاکتوس سرئوس 

اسلاید 18: شرایط نگهداری کاکتوسها: ·    دمای مورد نیاز: بطور کلی کاکتوسها گرمای متوسط را دوست دارند و در زمستان 14-10 درجه و بهترین دما برای رشد آنها 32-18 است.·    نور: نیاز به نور زیاد دارند بخصوص در فصل زمستان که نیاز به نور مستقیم خورشید دارد . هر دو هفته یک بار گلدان باید چرخانده شود تا گیاه بطور یکنواخت ازنور استفاده کند. در منازل پشت پنجره های رو به جنوب نگهداری می شود. شدت نور در شکل ظاهری، رنگ گل و ساقه ها و شکل غنچه های گل در کاکتوسها اهمیت بسزایی دارد

اسلاید 19: ·        رطوبت نسبی: کاکتوسها رطوبت کم می خواهند نیاز هم به اینکه آبپاشی شود ندارند. ·    کوددهی: کاکتوسها نیاز به کود ندارند فقط در فصل رشد کاکتوسها جهت تقویت هر دو ماه یکبار با استفاده از کودهای مایع تغذیه انجام می گیرد.جهت تغذیه کاکتوسهای مسن که پایه مادری هستند مقدار یک گرم سولفات پتاسیم و مقدار یک گرم سوپرفسفات در یک لیتر آب حل نموده و پای گیاه می ریزیم. نکته اینکه در کوددهی باید رعایت شود به کاکتوسها کود ازته نمی دهیم.

اسلاید 20: ·    آبیاری: با آب سبک و ولرم انجام می گیرد. در هر نوبت آبیاری سعی شود آبیاری بصورتی باشد که کاملا سیراب شود و آبیاری بعدی را زمانی انجام دهید که سطح گلدان کاملا خشک شده باشد . آبیاری کاکتوسها از اول بهار تا آخر تابستان الزامی است ولی در پاییز و زمستان بسیار کم و فقط به منظور جلوگیری از چروکیده شدن کاکتوسها انجام می گیرد. در ساعات گرم آبیاری صورت نمی گیرد.·    PH خاک: نیاز به خاک اسیدی دارد PH بین 6.5-5.5 مناسب کاکتوسها به جز مامیلاریا و کلاه اسقفی یا آسترافیتوم که نیازمند خاک قلیایی است

اسلاید 21: ·    ترکیب خاکی: کاکتوسها گیاهانی هستند که نیاز به خاک مخصوص خود دارند خاک آنها باید سبک و قوی و کاملا نفوذپذیر باشد. ترکیب خاکی مناسب کاکتوسها شامل:1)     یک قسمت ماسه درشت+یک قسمت خاکبرگ پوسیده+یک قسمت خاک باغچه 2)     یک قسمت خاک باغچه+یک قسمت شن درشت+یک قسمت خرده زغال کوبیده3)     دو قسمت خاک پیت یا تورب+دو قسمت خاک باغچه +یک قسمت خرده زغال پوب4)     دو قسمت خاکبرگ+دو قسمت ماسه درشت+یک قسمت پوست خرد شده کاج

اسلاید 22:       آفات و امراض:1)     در صورتیکه ساقه ها دراز و بد شکل شده باشند علت گرمای بیش از حد در زمستان یا نور کم می باشد.2)  در صورتیکه پوشش پنبه ای شکل بر روی ساقه ایجاد شود علت شپشک آرد آلود است و علاج آن با حشره کش یا پاک نمودن آن است.3)  وجود لکه های قهوه ای بر روی سطح برگ به علت شپشک قهوه ای است و برای علاج از سموم حشره کش استفاده می شود.

اسلاید 23: 4)  پوسیدگی پایه ساقه در کاکتوسها و همچنین طوقه که علت آن پوسیدگی قارچی است و به خاطر آبیاری زیاد می باشد.برای علاج آبیاری را قطع می کنیم و از سموم قاچ کش استفاده می کنیم.5)  اگر نوک ساقه چروکیده باشد و پوسیدگی هم بوجود آید علت آبیاری زیاد است بخصوص در فصل زمستان و برای علاج آبیاری را قطع می کنیم.  6)در صورت وجود لکه های برنزی بر روی ساقه علت کنه می باشد و علاج با استفاده از سموم کنه کش انجام می شود

اسلاید 24: ·        تکثیر کاکتوسها:  1)  بذر: در بهار یا اوایل تابستان کشت می شودو یکی از مخلوط های خاکی گفته شده را آماده کرده در داخل گلدان می ریزیم و سپس مقداری سطح خاک را فشرده سپس بذر اگر درشت بود با دست داخل خاک می کنیم و اگر ریز بود با دقت و با فاصله بر روی خاک مرطوب می کاریم. عمق کشت بذر دو برابر قطر بذر می باشد. سپس بر روی بذر با یک لایه نازک ماسه پوشش می دهیم و سطح آنرا آبپاشی می کنیم.درجه حرارت آب باید ولرم باشد.سپس گلدانهای گلدانهای کشت شده را در یک محیط گرم و روشن قرار می دهیم البته به دور از نور مستقیم خورشید سپس روی گلدانها با پلاستیک یا شیشه پوشش داده می شوند که این عامل باعث ایجاد هوای گرم و مرطوب همچنین حفظ رطوبت خاک می شود. جوانه زنی بذر کاکتوس یک سال به طول می انجامد و زمانی که بذر سبز شد و به حدود 0.5 سانتیمتر رسید به دقت بیرون آورده شود و در گلدان آماده به دقت کشت می شود.

اسلاید 25: 2)  قلمه ساقه: فصل قلمه بهار و تابستان است. البته یک قلمه از کاکتوس جدا می شود و قلمه جدا شده چند روزی در مکانی دور از نور خورشید قرار می گیرد تا محل جدا شده به تدریج خشک شود و زخم آن التیام یابد سپس محیط کشت را آماده می کنیم و قلمه را بصورت عمود در خاک کشت می کنیم. و چند روز بعد آنرا آبیاری می کنیم. گلدان در محل سایه و به دور از جریان باد پس از 4-3 ماه ریشه دار می شود.3)  پاجوش: پاجوشهایی در کنار ساقه کاکتوس ریشه دار می شود که به آرامی خارج کرده و در خاک مخصوص کشت می کنیم و بعد از کشت گلدانها باید در محل سایه قرار گیرد.4)  پیوند: بهترین زمان پیوند در فصل بهار و تابستان است. بعد از انجام پیوند درعرض چند ماه کاکتوسهای پیوندی شروع به رشد می کند . مهمترین کار که بایستی در زمان پیوند رعایت شود هم قطر بودن پایه و پیوندک است که لایه های زاینده آنها در کنار هم قرار می گیرد

اسلاید 26: انواع پیوند:1)     نیمانیم یا اریبی: در این روش پایه و پیوندک را به صورت اریب برش داده و در کنار هم قرار می دهیم و سپس این دو قطعه را با استفاده از نخ یا تیغ کاکتوس به هم متصال می کنیم.2)     شکافی: بوسیله چاقوی تیز و ضدعفونی شده در وسط پایه شکافی به شکل عدد 7 و به عمق 3-1 سانتیمتر ایجاد می کنیم. پیوندک انتخاب شده را از دو طرف محل قطع شده شکاف مورب می دهیم سپس در داخل شکاف پایه قرار داده و با نخ یا تیغ کاکتوس دو قسمت را به هم متصل می کنیم. معمولا برای کاکتوس اوپونتیا پیوند به صورت شکافی انجام می شود. به این صورت که از قسمت بالای areol شکاف ایجاد کرده و با استفاده از تیغ کاکتوس آنها را به هم متصل می کنیم

اسلاید 27: 3)     سطحی: برای کاکتوسهایی که گرد و مدور هستند مانند اکینوکاکتوس یکی از آسانترین روشهای پیوند است. پس از انتخاب پایه با استفاده از چاقوی تیز و ضدعفونی شده یک برش افقی بر روی پایه ایجاد می کنیم . پیوندک را نیز مانند پایه برش افقی می زنیم و دو سطح بریده شده که بصورت کاملا مسطح هستند روی هم قرار داده و مقداری فشار داده تا هوای بین آن خارج شود و پایه و پیوندک محکم به هم وصل شود.

اسلاید 28: نکات: بعد ازانجام عمل پیوند گیاه در محل سایه و به دور از وزش باد قرار گیرد.بهترین زمان پیوند فصل رشد کاکتوس در بهار و تابستان و از خرداد تا مهر بیشتر انجام می گیرد.پیوند سطحی و شکافی بیشترین پیوند در کاکتوسها هستند

اسلاید 29:

اسلاید 30: منابع:1)   دکتر احمد خلیقی-گلکاری-انتشارات دانشگاه تهران2)     عبداللهی، مسعود . جزوه پرورش گیاهان آپارتمانی . انتشارات سازمان فنی و حرفه ای اصفهان. تابستان 13833)      محمدخانی،عبدالرحمن . جزوه گلکاری. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی (خوراسگان). بهمن 13814)     صانعی شریعت پناهی، محمد و فیاض، محمدمهدی . پرورش نگهداری و تکثیر گیاهان آپارتمانی . مرکز نشر سپهر 1364 5)      www.cactus-art.biz6)     www.mytho-fleurs.com

اسلاید 31: با تشکر و سپاس