کتاب رفتار سازمانی (فصل ۱۱)

کتاب رفتار سازمانی (فصل ۱۱)

اسلاید 1: فصل ۱۱ کتاب رفتار سازمانی دکتر رضائیانامیر رودی

اسلاید 2: ماهیت انسان و ارتباطاتصاحب نظران جملگی بر این باورند که انسان موجودی اجتماعی است و آشکار است که این ماهیت اجتماعی آدمی را به برقراری رابطه و ایجاد ارتباط با وجوه گوناگون اجتماع و مجموعه ای که در آن است رهنمون می گردد و انسان ها با توجه به ساخت روانی، شرایط تربیتی و چگونگی محیط در سلسله ای از ارتباطات که از جنبه های نوع و چگونگی باهم تفاوت دارند، گرفتارند.

اسلاید 3: توزیع اوقات مدیران عالییکی از صاحبنظران با بررسی رفتار مدیران سطوح عالی دریافت که ۷۸ درصد وقت این مدیران به تعامل گفتاری اختصاص یافته است. نمودار اهمیت نسبی انواع گوناگون ارتباطات را نشان می دهد :

اسلاید 4: فرایند ارتباطاتبرای ارتباطات و چگونگی فرایند آن تعاریف متعددی ارائه شده است. اما شاید بتوان گفت ارتباطات عبارت از انتقال اطلاعات از فرستنده به دریافت کننده است. به طوری که اطلاعات برای فرستنده و گیرنده قابل درک مشابه باشد.

اسلاید 5: فرایند ارتباطاتدر طی این فرایند گسیختگی های متعددی ممکن است رخ دهد. اختلال واژه ای است که برای هر گونه مانع در فرایند برقراری ارتباط میان فرستنده و دریافت کننده پیام ، به کار برده می شود. مثلا ممکن است پالایش کننده های مفهومی خود جزو عوامل اختلال باشد. سایر عوامل مختل کننده ارتباط عبارت است از :گسیختگی های فیزیکیمسائل معنی و بیانتفاوت های فرهنگیفقدان بازخورآثار وجهه و اعتبار

اسلاید 6: فرایند ارتباطات سازمانی چهره به چهرهفرایند سازمانی چهره به چهره از سه بخش عمده تشکیل شده است :رهبران ( مدیران )پیامکارکنان ( پیروان )

اسلاید 7: فرایند ارتباطات سازمانی چهره به چهرهرهبران (مدیران) : مدیران درمقایسه با هر فعالیت دیگر، بیشترین وقت خود را صرف برقراری رابطه با دیگران می کنند. هنر شنیدن یکی از خطیرترین مهارتها در فرایند ارتباطات است و به مدیران در تعیین میزان علاقه، خلق و خوی، مسایل و نیازهای کارکنان کمک می کند. مدیران برای اینکه بتوانند ارتباطات موثری را برقرار کنند باید علاوه بر استفاده از کلمات موزون، ایما و اشاره مناسب را نیز به کار گیرند.پیام : ارتباطات موثر به قالب های پیام که شامل کلمات(زبان، واژه، جمله)، عوامل همراه زبان (طرز بیان، مکث، سرعت گفتار حجم اطلاعات) و رفتارهای غیر کلامی (اشاره، حالت چهره، شکل نگاه و چگونگی قرار دادن بدن) می شود، بستگی دارد.کارکنان (پیروان) : گرفتن بازخور از کارکنان برای مدیر لازم است، زیرا همواره باید به خاطر داشته باشیم که ادراکات کارکنان موجب تحریک رفتارشان نمی شود، بلکه ادراکات آنان از پیام هایی که از مدیر دریافت می کنند، محرک رفتارشان است.

اسلاید 8: پیامارتباطات موثر به قالب های پیام نیز بستگی دارد :کلمات : برای بیان فکری که قصد انتقال آن را داریم ابزاری برمی گزینیم که از آن جمله است : زبان، واژه، جمله، عبارت، کنایه و مانند آن. کلمات و عبارات می توانند بار ستایش، توهین، تحقیر و یا تهدید همراه باشند.عوامل همراه زبان : ویژگی های صدا عبارتند از مواردی همچون سرعت گفتار، طرز بیان، تکیه صدا، مکث و حجم اطلاعات.رفتارهای غیر کلامی : اشاره ها و حرکت ها در هنگام سخن گفتن، حالت چهره، شکل های نگاه، حرکت های بند و چگونگی قرار دادن بدن.

اسلاید 9: انواع ارتباطاتارتباطات یک جانبه : اگر عکس العمل گیرنده نسبت به پیام ابراز نشود، آن را ارتباط یک جانبه گویند. ویژگیهای ارتباط یکجانبه :ارتباط یکجانبه سریع تر و کار فرستنده پیام در آن آسانتر است.در ارتباطات یک جانبه، فرستنده آسانتر می تواند اشتباهات خود را مخفی کند.در ارتباطات یکجانبه به علت دقت کمتر، اختلال و سردرگمی بیشتری دیده می شود بنابراین جهت پرهیز از این امر تا حد امکان برای اینگونه ارتباطات باید برنامه ریزی کرد.

اسلاید 10: انواع ارتباطاتارتباطات دو جانبه : چنانچه محیط استقرار به گونه ای باشد که گیرنده، عکس العمل ها و نظرهای خود را درباره محتوای پیام به اطلاع فرستنده برساند، به این نوع ارتباط دو جانبه گویند. ویژگیهای ارتباط دو جانبه : ارتباط دو جانبه از دقت بیشتری برخوردار است.ارتباط دو جانبه در مواردی که هنوز برنامه ریزی نشده و به روال عادی در نیامده اند وسیله موثرتری بوده و قدرت نفوذ بیشتری دارد.

اسلاید 11: موانع ارتباطات میان افرادموانع ذاتی ارتباطات میان افراد به طور عمده عبارتند از :موانع ادراکی (شناختی) : هر فرد بر حسب زمینه فرهنگی، اجتماعی و روانی مختص خودش با دیگران ارتباط برقرار می کند و همین تنوع زمینه ای موجب ایجاد نقشه های ذهنی متفاوت می شود.موانع اجتماعی : افراد به نقش خود در سازمانهای اجتماعی خو گرفته اند، چنان که مجموع لغات، اصطلاحات و محدودیت های گروه اجتماعی بر رفتار و نیازهای اجتماعی متفاوت آنها در برقرار کردن ارتباطات اثر گذاشته، نوع ارتباط را مشکل می سازد.موانع ارزش های فرهنگی : خصوصیات فرهنگی متفاوت میان دو قشر، نوعی مشکل ارتباطی است.موانع معانی (زبانی) : مسائل مربوط به معانی غالبا در تفسیر اسناد مکتوب پیش می آید.

اسلاید 12: موانع ارتباطات میان افرادموانع ذاتی ارتباطات میان افراد به طور عمده عبارتند از :موانع اثر انگیزه : مسائل روانی از قبیل هیجانات، خشم، درد، خوشحالی و ... بر تفسیر ما از پیام اثر می گذارد.موانع ارزیابی منابع : اینگونه ارزیابی ها و تردیدها نسبت به منبع پیام در برقراری ارتباط اختلال ایجاد می کند : آیا منبع پیام قابل اعتماد است؟ آیا به واسطه خود پیام می توان منبع آن را معتبر دانست و پیام را پذیرفت؟موانع علایم غیر کلامی و متناقض : کیفیت صدا، بیان فیزیکی و وضعیت جسمانی می تواند به ارتباط کمک کند یا آن را به تاخیر اندازد.موانع اختلال : عبارات بی سرو ته، ساخت ضعیف جملات، محدودیت های بیانی و مسیرهای ارتباطی می تواند نمونه هایی از اختلالات ممکن در برقراری ارتباط باشد.

اسلاید 13: نواحی چهارگانه شخصیت مدیرشخصیت مدیر از رفتارها و نگرش های وی که برای خود یا دیگران شناخته شده است و همچنین حوزه ای که برای خود یا دیگران ناشناخته است، تشکیل می شود. بنابراین برحسب آنچه برای خود مدیر یا دیگران شناخته و ناشناخته است، می توانیم شخصیت مدیر را به چهار ناحیه تقسیم کرد :۱. ناحیه عمومی۲. ناحیه کور۳. ناحیه خصوصی۴. ناحیه ناشناخته

اسلاید 14: نواحی چهارگانه شخصیت مدیربخشی از رفتارها و نگرش های مدیر که برای خود او و سایرین شناخته شده است، ناحیه عمومی می نامند.بخشی از شخصیت مدیر که برای خود او ناشناخته اما برای سایرین شناخته شده است ناحیه کور می نامند.بخشی از شخصیت که هم برای مدیر و هم برای سایرین ناشناخته است، ناحیه ناشناخته و یا به تعبیر فروید ضمیر ناخود آگاه نام دارد.حوزه ای که برای خود مدیر شناخته شده و برای سایرین ناشناخته است ناحیه خصوصی شخصیت نام دارد.

اسلاید 15: نواحی چهارگانه شخصیت مدیربخش زیادی از آن قسمت شخصیت مدیر را که ناشناخته می نامیم بر رفتارهای وی در جهت نفوذ در دیگران تاثیر دارد. لذا ما دو سازوکار را که بر حوزه شناخت مدیر و دیگران از همدیگر تاثیر دارد و در نتیجه به گسترش و استحکام ارتباط کمک می کند در ادامه توضیح می دهیم. این دو سازوکار عبارتند از :۱. بازخور۲. خود گشودگی

اسلاید 16: بازخورنخستین فرایندی که در شناخت شخصیت اثر دارد، بازخور می نامند و آن حدی است که دیگران در ساختار سازمانی مایلند چگونگی برخورد مدیر را با خویش در میان بگذارند و نیز به تمایل ایشان در بازبودن روابطشان با مدیر و دادن اطلاعات به او بستگی دارد.

اسلاید 17: خودگشودگیفرایند دیگری که در شناخت شخصیت مدیر موثر است، افشا یا خودگشودگی نام دارد و آن حدی است که مدیران مایل هستند اطلاعات مربوط به خود را با دیگر افراد سازمان در میان بگذارند. در اینجا واژه افشا با آن چه دیگران به کار می برند تفاوت دارد و بر مفاهیمی چون آشکار بودن دلالت دارد.

اسلاید 18: ادراک مدیر از خودش و سبکادراک مدیر از خود چیزی را درباره سبک رهبریش نشان می دهد که برایش شناخته شده است و شامل نواحی عمومی و خصوصی می گردد. از طرف دیگر سبک فردی مدیر نمایانگر چیزی است که دیگران از رفتار مدیر می دانند و هر دو ناحیه عمومی و کور را شامل می شود.

اسلاید 19: ارتباطات از منظر ارزش های اسلامیباید در نظر داشت که مقوله محبت در بستر ایدئولوژی ها و فرهنگ ها معنی خاصی یافته و جلوه ویژه ای دارد. طبیعی است که ماهیت ارتباطات در فرهنگ دینی، رابطه ای زایشی برخاسته از پذیرش قادر مطلق برای هستی دارد. در همین راستا ارزش های الهی تعیین کننده نوع ارتباطات و جهت و قلمرو آن است.

اسلاید 20: ارتباطات از منظر ارزش های اسلامیبر اساس مبانی اسلام الگوی تعاملی رفتارهای برخاسته از محبت و معرفت به صورت زیر است :

اسلاید 21: گوش شنوا، زیربنای مهارت ارتباطیبه فرایند کشف رمز و تعبیر و تفسیر پیام های کلامی به طور فعال، شنود موثر گویند. شنود موثر به توجه شناختی، پردازش اطلاعات نیاز دارد ولی صرف شنیدن نیاز به توجه و پردازش ندارد.شنود موثر مهارت ارتباطی بسیار مهم و فوق العاده دشواری است.مدیر باید شنونده خوبی باشد.بسیاری از مردم تنها می شنوند ولی گوش نمی دهند.آدمی با مهارت شنود موثر می تواند دیگران را بهتر بشناسد و بهتر به خواسته هایشان پاسخ دهد.

اسلاید 22: موانع شنود موثرمعمولا آدمی از نظر روانشناختی در حالت تهاجمی بیش از حال تدافعی ارضا می شود.یکی دیگر از دلایل دشواری شنود موثر، موانع گوناگون درونی برای تمرکز فکر است.از دیگر موانع درونی، نادیده گرفتن سرو صدا در صورت عادت داشتن ذهن است.مانع دیگر، احساس انسان است.شنود موثر به علت موانع گوناگون خارجی نیز ممکن است دشوار گردد.

اسلاید 23: مدل دریافت شنوندهدریافت شنونده بیانگر حدی است که آدمی می تواند بر اساس آن اطلاعات واقعی را به یاد آورد و از یک پیام کلامی نتیجه گیری دقیق کند :

اسلاید 24: سبک های شنوددو تن از خبرگان ارتباطات، سه سبک متفاوت شنود را مورد شناسایی قرار داده اند. آدمیان ترجیح می دهند اطلاعاتی را بشنوند که با سبک شنودی آنان سازگار باشد، آنان همچنین تمایل دارند به گونه ای صحبت کنند که با سبک شنودیشان جور باشد.سبک های سه گانه شنود عبارتند از :۱. نتیجه ای۲. چرایی۳. فرایندی

اسلاید 25: سبک نتیجه ایرفتارهای زیر بیانگر شنوندگانی است که دارای سبک نتیجه ای هستند :رک و صریح بودنعمل گرا بودنحال گرا بودنتمایل داشتن به حل مسالهتمایل به دانستن ریشه هر قضیه

اسلاید 26: سبک چراییرفتارهای زیر بیانگر شنوندگانی است که دارای سبک چرایی هستند :علاقه مندند که بدانند آیا راه حل مساله منطقی است یا خیر؟می کوشند تا هر چیزی را سنجیده و متعادل سازند.آشکارا یا در درون خود بحث و جدل می کنند.انتظار دارند که آدم ها فکرشان را بطور منظم ارائه دهند.نخستین تمایلشان این است که چراها را بدانند.

اسلاید 27: سبک فرایندیرفتارهای زیر بیانگر شنوندگانی است که دارای سبک فرایندی هستند :مردم گراییکسب اطلاعات کاملکیفیت گراییآینده نگریپیگیرفایده گرا

اسلاید 28: کسب توان شنود موثرگذشته از رعایت انطباق شکل و محتوای پیام با سبک شنود دریافت کنندگان پیام، توان شنود موثر را می توان از طریق بهبود موارد زیر بدست آورد :۱. جلوه بیرونی با منظر خود۲. چگونگی اندیشیدن۳. نوع گفتار

اسلاید 29: نقش بازخور در شنود موثریکی از عوامل مهم در شنود موثر، پاسخ دادن به گوینده از طریق بازخورهای مناسب است. برخی از بازخورها گوینده را برای بحث بیشتر ترغیب می نمایند. در حالی ه برخی دیگر از بازخورها موجب تهدید موضوع و ختم محاوره می گردند. مناسب بودن پاسخ تا اندازه زیادی به مقصود از ارتباطات و هدف تعامل بستگی دارد. اگر هدف ارتباطات ارزیابی عملکرد باشد، بازخور ارزیابی کننده یا تفسیر کننده مجدد عموما بهترین پاسخ است. در ادامه با این بازخورها آشنا می شویم...

اسلاید 30: انواع بازخورهاهر یک از بازخورهای هفت گانه برای مقاصد گوناگونی مناسب است :بازخور ارزیابی کنندهبازخور مقابله ایبازخور انحرافیبازخور کاوشیبازخور بازسازیبازخور صلح جویانهبازخور انعکاسی

اسلاید 31: پایانموفق و موید باشید...تهیه کننده : امیر رودی