کتاب زبان و تفکر دکتر محمدرضا باطنی

کتاب زبان و تفکر دکتر محمدرضا باطنی

اسلاید 1: یکی از سؤالات مهم و قدیمی در روانشناسی و زبانشناسی مربوط به رابطه زبان و تفکر است . آیا زبان تنها شرط وجود فعالیت های عالی ذھن مانند تفکر ، تخیل ، تجرید ، تعمیم ، استدلال، قضاوت و مانند آن است ؟ آیا اگرما زبان نمی آموختیم از این فعالیتهای عالی ذهن بی بهره میبودیم؟

اسلاید 2: چنانچه بر اثر تصادف یا بیماری قدرت سخن گفتن را از دست بدهیم، آیا قدرت تفکر را نیز از دست خواهیم داد ؟ این سؤالها تازگی ندارد و از دیر باز توجه فلاسفه ومتفکرین را بخود مشغول داشته است. افلاطون معتقد بود که در هنگام تفکر روح انسان با خودش حرف میزند.

اسلاید 3: واتسون از پیشروان مکتب رفتار گرائی در روانشاسی این مطلب را به نحو دیگر بیان کرده است. او معتقد است تفکر چیزی نیست مگر سخن گفتن که به صورت حرکات خفیف در اندامهای صوتی در آمده است. بعبارت دیگر تفکر همان سخن گفتن است که وازده شده و به صورت حرکات یا انقباض هائی خفیف در اندامهای صوتی ظاهر میشود .

اسلاید 4: ولی تا آنجا که روانشناسی زبان بر اساس شواهد موجود میتواند قضاوت کند ، این نظریات را افراطی میداند و پاسخ این سئوال را با احتیاط چنین میدهد: زبان تنها شرط و تنها عامل مؤثر در فعالیت های عالی ذهن چون تفکر نیست ولی شاید مهمترین عامل باشد. تفکر بدون استفاده از زبان ممکن است ولی این نوع تفکر بسیار ابتدائی است و قدرت تجرید در آن بسیار ضعیف است تا آنجا که شاید نتوان بر آن نام تفکر اطلاق کرد،

اسلاید 5: ولی بهر حال فعالیتهای ذهنی از نوع تفکر بدون زبان نیز صورت میگیرد . ما بعضی دلایلی را که روانشناسان عرضه میکنند تا ثابت کنند زبان تنها شرط تفکر نیست در زیر ذکر میکنیم .

اسلاید 6: در حقیقت بنیاد اكتساب ، پرورش و کار فعالیت های عالی ذهن، چون تفکر، ساختمان عصبی انسان است . اگر انسان دارای چنین ساختمان عصبی نبود ، نه تنها نمی توانست این فعالیت های عالی ذهنی را در خود بپروراند، بلکه خود زبان را نیز یاد نمیگرفت . شما اگر سعی کنید . به عالی ترین پستانداران نزديك بانسان، مثلا شمپانزه، زبان یاد بدهید(زبان به معنی انسانی آن یعنی دستگاهی نظام یافته از علائم قرار دادی) به کاری عبث دست زده اید.

اسلاید 7: زیرا ساختمان عصبی آن حیوان، او را برای یادگیری چنین دستگاهی مجهز نکرده است. یکی از روانشناسان به آزمایش جالبی دست زده است : روزی که فرزند او به دنیا آمد، نوزاد شمپانزه ای را هم از باغ وحش گرفت و به خانه آورد و هردو را تا آنجا که ممکن بود در شرایط همانندی بزرگی کرد. نوزاد شمپانزه بسیاری چیزها یاد گرفت ولی وقتی نوبت به آموختن زبان رسید به کلی درمانده شد و از کودك انسانی عقب ماند .

اسلاید 8: اگر کودك انسان زبان یاد می گیرد فقط به این علت نیست که در جامعه بدنیا آمده و از روز نخست اطرافیان با او سخن میگویند. البته این مطلب عامل بسیار مهمی است. ولی در اصل ، این یادگیری بدین علت صورت میگیرد که طبیعت یا ساختمان ژنتیك این کودک از طریق وراثت او را برای یادگیری چنین دستگاه پیچیده ای مجهز کرده است. زبان چیزی نیست که از طریق وراثت منتقل گردد.