کنجد

کنجد

اسلاید 1: کنجددانشجو : استاد راهنما:

اسلاید 2: کنجد – Sesame : کنجد یکی از دانه های روغنی مهم در کشاورزی است .  بیشتر  در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر جهان دیده شده است ،  احتمالاً قدیمی ترین دانه روغنی است که بشر آن را شناخته و مصرف نموده است .موطن اصلی گیاه کنجد :موطن اصلی کنجد آفریقا است ولی به سرعت از طریق آفریقا در هندوستان و چین پراکنده  و به مراکز ثانوی ، انتشار پیدا کرده است . البته شواهد و دلایلی وجود دارد که منطقه افغانستان و ایران را به موطن گونه هایی از کنجد معرفی می نماید .کنجد در منطقه ایران از حدود 2200 سال قبل از میلاد مسیح یک محصول با اهمیت بوده و با کشت آن دراین منطقه ، مرکز عمده انتشار آن ،  به عنوان یک گیاه اهلی بوده است .مجموعه گونه های مهم گیاه کنجد هم اینک در آمریکا ، روسیه و هندوستان نگهداری می شود

اسلاید 3: خصوصیات گیاهی : کنجد که به انگلیسی آن را Sesame  می گویند نام علمی آن Sesamum indicum  و از خانواده پدالیسه Pedaliacea است .کنجد صد ها نژاد و واریته دارد که از حیث اندازه ، شکل ، رنگ گلها و رنگ بذر ها با هم تفاوت زیاد دارند . گیاهی است یک ساله و گاه چند ساله و طول دوره رشد آن بسته به رقم و شرایط محیطی بین 4 تا 6 ماه می باشد و خصوصیات اندامهای آن عبارتند از :ریشه -  ساقه -  برگ - گل آذین –  میوه –  دانه

اسلاید 4: الف ) ریشه : ریشه کنجد مستقیم ، قوی و بسیار توسعه یافته است که به طور متوسط حدود 1 متر در خاک فرو می رود . ریشه های فرعی بیشتر در طبقه سطح الارض خاک گسترده می شوند و نمو آنها معمولاً تا موقع گل کردن ادامه می یابد و بعد از آن کم و بیش متوقف می شود .هرچه ریشه بهتر رشد کند به همان نسبت نبات قوی تر و سالم تر خواهد بود .خاک و رطوبت موجود نیز بر میزان و نوع ریشه مؤثر می باشد . ویژگی مقاومت کنجد در مقابل خشکی نیز ناشی از سیستم گسترده ریشه آن در خاک است ب ) ساقه : ساقه کنجد راست و ارتفاع آن بین 50 تا 200 سانتیمتر واکثراً 70 سانتیمتر است . مقطع ساقه معمولاً مربع شکل و گاه مستطیلی و پهن و دارای شیار های عمودی است و ممکن است صاف ، کمی کرکدار یا زیاد کرکدار باشد ، که مقدار کرک روی ساقه با مقاومت در برابر خشکی مربوط می باشد . رنگ ساقه از سبز روشن تا ارغوانی متغیر و معمولاً سبز تیره است . بر روی ساقه اصلی شاخه های فرعی به وجود  می آیند.

اسلاید 5: پ ) برگ : برگ کنجد در واریته های مختلف و حتی در یک بوته از نظر شکل و اندازه بسیار متنوع است . معمولاً برگ های پایین بوته ، پهن با حاشیه دندانه دار و برگ های میانی ، نوک تیز و گاهی کمی دندانه دار و برگ های بالایی ، باریک تر و نوک تیز هستند .سطح برگ نیز گاهی صاف و گاهی چین خورده و چسبناک و تا حدی کرک دار است و با یک دمبرگ نسبتاً بلند به ساقه متصل می گردد . آرایش برگ نیز از یک بوته به بوته دیگر متفاوت است و در یکی ممکن است متناوب و در دیگری متقابل باشند و در برخی ،  برگ های پایین متقابل و برگ های بالایی متناوبند .رنگ برگ ها سبز تیره و کدر و اغلب کرکدار می باشند . طول برگ بین 3 تا 17 سانتیمتر و عرض 1 تا 5/1  سانتیمتر و طول دمبرگ بین 1 تا 5 سانتیمتر است .ت ) گل آذین : گلها از کنار برگ ها روی قسمت بالای ساقه و شاخه ها می رویند . گل ها به صورت  منفرد ظاهر  می شوند اما تا 8 عدد گل در هر گل آذین نیز گزارش شده است و ممکن است از کنار برگ های پایین تر به صورت منفرد و در قسمت بالای ساقه و شاخه ها به صورت مجتمع دیده شوند.گل ها  صبح زود باز می شوند که 95 درصد بین 5 تا 7 صبح می باشد و بعد از ظهر پژمرده شده و اکثر آنها بین ساعت 5/4 تا 6 بعد از ظهر می ریزند .

اسلاید 6: نکته : کنجد گیاهی است معمولا خود گشن و حدود 5 تا 30 درصد دگر گشنی نیز ممکن است دیده شود و به همین دلیل در تولید بذر باید بین واریته ها 20 تا 50 متر فاصله در نظر گرفته شود . نکته بسیار مهم : گرده افشانی معمولاً به وسیله حشرات انجام می شود . عمر دانه گرده که بلافاصله بعد از بازشدن گلها می ریزد 24 ساعت بوده و آمادگی کلاله برای پذیرش گرده 2 روز میباشد ث ) میوه : میوه کنجد کپسولی است با مقطع مستطیل شکل و شیاردار . اندازه کپسول بسیار متغیر و شکل و اندازه کپسول ویژگی خاصه واریته ها است که محیط و تغییرات آن نیز در این تغییرات مؤثرند و روی یک بوته هم ، ممکن است چند شکل مختلف کپسول دیده شود . کپسول معمولاً 3 تا 8 سانتیمتر طول داشته و قطرآن بین 5/0 تا 2 سانتیمتر است و تعداد حفره ها از 4 تا 12 عدد متغیر است . کپسول ها معمولاً کرکدار و معمولاً ابتدا کپسول های پایین و در آخر کپسول هایی که به نوک ساقه نزدیک هستند می رسند . در هر کپسول حدود 80 دانه معمولاً وجود دارد .