کنش های مشترک موجودات اکوسیستم

کنش های مشترک موجودات اکوسیستم

اسلاید 1: روابط و کنش های مشترک موجودات دراکوسیستم

اسلاید 2: کنش های مشترک بین موجودات زنده ی یک اکوسیستم، روابط متقابل و كنشهاي مشترك وجود دارد که به طور خلاصه مي توان آن ها را به دو دسته كلي تقسيم كرد: الف - واكنشهاي هوموتيپيك Homotypic Reaction : واكنشهايي هستند كه بين افراد يك گونه رخ مي دهند. ب - واكنشهاي هتروتيپيك Heterotypic Reaction: واكنشهايي هستند كه بين افراد گونه‌هاي مختلف رخ مي دهند.

اسلاید 3: واکنش های هوموتیپیک Homotypic Reaction شامل کنش هایی است که بین اعضای یک گونه برقرار است که بسیار متنوع هستند و مهمترین آنها عبارتند از :1_ تاثیر گروه Group Effect2_ تاثیر توده Mass Effect3_ رقابت درون گونه ای Intra specific Competition

اسلاید 4: تاثیر گروه به تغییراتی اطلاق میگردد که در اثر گردهمایی دویا چند فرد از افراد یک گونه به وقوع میپیوندد. تاثیر گروه در حال حاضر در تعداد زیادی از حشرات، پرندگان و مهره داران شناخته شده است. در واقع در برخی موجودات زنده، گروهی زیستن دارای اثرات مثبتی برای هریک از افراد جمعیت میباشد. برای مثال برخی از جانوران فقط هنگامی میتوانند به صورت عادی زاد و ولد نمایند و به زندگی خود ادامه دهند که به صورت جمعیت های پر نفوسی گردهم می آیند. با توجه به مطلب فوق، اصلی به نام اصل حداقل جمعیت یا اصل حداقل نفوس ( اصل آله ) مطرح شده است یعنی برای تداوم حیات و تولید مثل، یک حداقلی وجود دارد که اگر میزان جمعیت از آن حداقل کمتر باشد، تولید مثل قطع خواهد شد. درواقع اصل حداقل جمعیت به این نکته اشاره میکند که کم بودن تعداد افراد یک گونه همانند زیاد بودن آنها میتواند نقش کنترل کننده ای بر جمعیت افراد گونه داشته باشد .

اسلاید 5: یکی دیگر از اثرات مثبت گروهی زیستن در برخی موجودات زنده، مبارزه با دشمنان طبیعی است. در بوفالوی آمریکایی دیده شده است وقتی در اثر حمله ی جانوران درنده، احساس خطر میکنند، به صورت دایره ای در کنار یکدیگر می ایستند؛ به طوری که سرهای آنها به طرف بیرون دایره قرار میگیرد و کوچکترها را نیز در بین خود محفوظ نگه میدارند و به این ترتیب یک دیوار دفاعی در مقابل دشمن ایجاد می نمایند.همچنین دسته جات پرندگان وقتی در خطر تهدید توسط سایر پرندگان شکاری قرار میگیرند به صورت متراکم و نزدیک به یکدیگر پرواز میکنند.

اسلاید 6: از طرف دیگر تاثیر گروه سبب میشود که بدست آوردن غذا نیز با سهولت بیشتری امکان پذیر شود. برای مثال سگ های وحشی آفریقایی یا گرگ ها به صورت گروهی زندگی میکنند و معمولا به طور گروهی نیز شکار میکنند که این امر موجب میگردد حتی بتوانند جانورانی که از نظر جثه از آنها بزرگتر هستند مثل گاوهای وحشی را نیز محاصره نمایند و یا حتی در گرگ ها نیز یک نوع تقسیم کار در بین افراد مشاهده گردیده بدین صورت که وقتی عده ای از افراد برای شکار از لانه خارج میشوند، تعدادی در لانه باقی میمانند و از کوچکترها مراقبت میکنند.بنابراین با توجه به مطالب ذکر شده مشخص گردید که اثر گروه، معمولا مثبت و مفید برای افراد یک جمعیت است.

اسلاید 7: تاثیر توده این حالت عوارض ناشی از افزایش بیش از حد نفوس در یک محل را نشان میدهد و به طور کلی میتوان گفت که تاثیر توده دارای عوارض نامطلوبی برای افراد جمعیت است. ( برعکس تاثیرگروه) برای مثال تحقیقی در مورد حشره ای از خانواده سخت بالپوشان به نام Tribolium confusum انجام گردید و مشاهده شد هنگامی که تراکم این حشره در یک حد اپتیمم(تعادل) قرار دارد، حداکثر تخم ریزی صورت میگیرد ولی درصورتی که تراکم از این حد اپتیمم تجاوز نماید، مشاهده میشود که قدرت باروری حشره ماده کاهش میابد؛ زیرا براثر فضولات و ترشحات مختلف افراد، محیط زیست مسموم گردیده و آشفتگی هایی ازقبیل کاهش قدرت باروری ماده ها، طولانی شدن دوره لاروی و کانیبالیسم (همخواری) به وقوع میپیوندد ولی درصورتی که به محیط، غذای تازه (آرد یا دانه گندم) اضافه شود، این عوارض از بین می رود و زندگی به روال عادی برمی گردد.  

اسلاید 8: رقابت درون گونه ای بطور كلي رقابت درون گونه اي بين افراد يك گونه گياهي و جانوري براي كسب مواد غذايي و آب است كه مقدار آنها نسبتاً محدود است و بيشتر زماني اتفاق مي افتد كه تراكم جمعيت، افزايش ناهنجاري پيدا كند. رقابت گونه اي بر روي گياهان و جانوران تاثير مي گذارد بطوري كه در جانوران باعث كاهش ميانگين وزن افراد و در گیاهان باعث كاهش تعداد بذور توليدي توسط هر گياه مي شود.بسیاری از گونه های مهره داران و بی مهرگان عالی، پرندگان و یا ماهی ها، جفت ها یا گروه های خانواده ای، محدوده مشخصی را برای زندگی و فعالیت های حیاتی خود انتخاب میکنند و از آن حفاظت مینمایند که نام آن قلمرو(Territory) است و به این حالت قلمرو گرایی اطلاق میشود. این موضوع در پرندگان به خوبی بررسی شده است. پرنده نر پس از جفت یابی منطقه ای را تعیین و علامتگذاری میکند. افراد هم گونه به استثنای جفت پرنده نر حق ورود به این قلمرو را ندارند. حال اگر یکی از افراد هم گونه وارد این قلمرو شود جنگی بین آنها صورت میگیرد که در اکثر موارد پیروزی با صاحب قلمرو است.

اسلاید 9:

اسلاید 10: قلمرو گرایی دارای محاسنی نیز هست. تقسیم شدن محیط به نواحی مشخصی برای رشد و زندگی موجودات خاص، باعث میگردد موجودات در نواحی خاص خود زندگی کنند و رقابت های درون گونه ای به حداقل مقدار خود برسد.از طرفی دیگر بعضی دانشمندان معتقدند قلمرو گرایی نقش مهمی در تنظیم جمعیت گونه دارد. به طوری که افرادی که نمیتوانند قلمرویی برای خود اختیار کنند، نمیتوانند جفت گیری نمایند. در واقع قلمرو گرایی با حذف افراد ضعیف همراه است. درعوض، افراد باقی مانده می توانند قلمروهای خالی شده به علت مرگ دیگران را اشغال نمایند.

اسلاید 11: واکنش های هتروتیپیک (Reactions Heterotypic) افراد گونه های مختلف به هنگام زندگی اشتراکی، دارای کنش های متقابلی هستند. این دسته از واکنش ها از سه حالت خارج نیستند ؛ یا دوگونه هیچ اثری بر یکدیگر ندارند،یا بر یکدیگر اثر مساعد و مثبت دارند و یا بر یکدیگر اثر نامساعد و منفی دارند. از ترکیب این واکنش ها برروی هم، 8 نوع مختلف کنش متقابل شناخته شده است که عبارتند از :